Συνεχίζοντας το ταξίδι στους φιλοσόφους που έχουν αφήσει ανεξάντλητο το μελάνι τους σε έναν από τους σπουδαιότερους πολιτισμούς, όπως είναι ο αρχαιοελληνικός, αξίζει να σταθούμε και στον Δημόκριτο.
Γεννιέται στα Άβδηρα της Θράκης το 460 π.Χ. και πεθαίνει το 370 π.Χ. Βασικός πυλώνας της θεωρίας του είναι το ο τι όλα τα πράγματα είναι φτιαγμένα από πολύ μικρά σωματίδια, τα άτομα. Άλλωστε, πάνω σε αυτή την θεωρία στηρίζεται όλη η σύγχρονη φυσική. Ο Δημόκριτος είναι ο τελευταίος της προσωκρατικής περιόδου, καθώς έχουμε κατά σειρά: Πυθαγόρας-Ηράκλειτος-Παρμενίδης-Εμπεδοκλής-Δημόκριτος-Σωκράτης κ.λπ. Τον απασχόλησαν φυσικά ερωτήματα, καθώς εκείνη την εποχή γεννήθηκε η φιλοσοφία με την στενή έννοια της λέξης και διατυπώθηκαν πολύ γενικά ερωτήματα, όπως παραδείγματος χάρη σχετικά με την δημιουργία του κόσμου. Οι προσωκρατικοί, στους οποίους ανήκει και ο Δημόκριτος, έφτιαξαν επιστημονικό και φιλοσοφικό λεξιλόγιο είτε δημιουργώντας νέους όρους, είτε δίνοντας σε ήδη υπάρχουσες λέξεις άλλη σημασία. Αυτό είναι σημαντικό καθώς αυτό το λεξιλόγιο αποτελεί τον πρόδρομο για την ορολογία μετέπειτα επιστημών. Επίσης, οι προσωκρατικοί απαντούν σε ερωτήματα φιλοσοφικά με επιχειρήματα και όχι με μύθους και έτσι, με το πάντρεμα μύθου και λογικής γεννάται η ευρωπαϊκή φιλοσοφία.
Όσον αφορά την θρησκευτική ταυτότητα του Δημόκριτου, δεν είχε επηρεασμένη θρησκευτική σκέψη και πίστευε στο «τυχαίο» και στην «αναγκαιότητα» καθώς όλα όσα συμβαίνουν έχουν κάποια πρακτική αιτία και εξυπηρετούν κάπου, μέσα σε μια εποχή με έντονη θρησκευτικότητα. Σχετίζοντας την εποχή που έζησε ο Δημόκριτος, που πίστευε έντονα στον Θεό, με την θεωρία του, προκύπτει (κατά τον φιλόσοφό μας) ότι οι αλλαγές γύρω μας είναι φαινομενικές καθώς υπάρχει μια αιώνια και αναλλοίωτη βάση που πάνω της στηρίζονται οι αλλαγές και αυτή η βάση δεν είναι άλλη από τα άτομα και όχι ο Θεός.
Όσον αφορά την πολιτική του ταυτότητα, δεν έχουν και πολλά να σημειωθούν καθώς είχε ξεκάθαρη «απολιτίκ» στάση. Ο Δημόκριτος υπήρξε θεωρητικός αντίπαλος του Πλάτωνα, κυρίως γιατί ο Δημόκριτος ήταν βασικός θεμελιωτής του υλισμού, ενώ ο Πλάτωνας ήταν ιδεαλιστής. Ο αβδηρίτης φιλόσοφος ταξίδεψε όλο τον κόσμο μετά τον θάνατο του πατέρα του και κατά κύριο λόγο στην Ανατολή.
Εστιάζοντας στην θεωρία του για τα άτομα, πρέπει να προσέξουμε τι πραγματικά έλεγε. Όλη η πραγματικότητα ,λοιπόν, κατά τον Δημόκριτο, είναι φτιαγμένη από απειροελάχιστα μικρά σωματίδια που είναι αιωνίως άθικτα και το μικρότερο και αδιαίρετο υλικό στοιχείο, κινούνται στο κενό και έχουν αμέτρητα είδη. Επειδή ακριβώς είναι τόσο μικρά και τόσο διαφορετικά, συνδυάζονται και φτιάχνουν άπειρα όντα, ενώ όταν κάτι καταστρέφεται τα άτομά του επανέρχονται στον κενό χώρο και φτιάχνουν κάτι άλλο. Η σύσταση οποιουδήποτε πράγματος από άτομα γίνεται καθαρά μηχανικά χωρίς την παρέμβαση τριτογενούς παράγοντα, όπως είναι ο Θεός. Ως μοναδική, λοιπόν, βάση των πραγμάτων αναγνώριζε τα ΆΤΟΜΑ και το ΚΕΝΟ. Ακόμα και για την ψυχή θεωρούσε ότι αποτελείται από άτομα και όταν ο άνθρωπος πεθαίνει, τα άτομα της ψυχής του διασκορπίζονται στον αέρα και κάποια στιγμή θα σχηματίσουν ή θα συμμετάσχουν στο σχηματισμό από κάτι.
Κλείνοντας, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως ήταν ο πρώτος φιλόσοφος που για να αποδείξει κάτι φυσικό ΔΕΝ επικαλούταν θεϊκή δύναμη, αλλά το τεκμηρίωνε. Είναι ίσως μια μοναδική πρωτοπορία, που άλλαξε την παγκόσμια σκέψη για πάντα. Σήμερα, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης απέδωσε τον ελάχιστο φόρο τιμής σε ένα φιλόσοφο που άλλαξε την σκέψη των ανθρώπων, με την ονοματοδοσία του ιδρύματος. Και ας μην ξεχνάμε ότι «όλα τα πράγματα του κόσμου είναι φτιαγμένα από ΚΕΝΟ και ΆΤΟΜΑ», ήταν άλλωστε το μότο αυτού του σπουδαίου άνδρα.
Όσον αφορά την θρησκευτική ταυτότητα του Δημόκριτου, δεν είχε επηρεασμένη θρησκευτική σκέψη και πίστευε στο «τυχαίο» και στην «αναγκαιότητα» καθώς όλα όσα συμβαίνουν έχουν κάποια πρακτική αιτία και εξυπηρετούν κάπου, μέσα σε μια εποχή με έντονη θρησκευτικότητα. Σχετίζοντας την εποχή που έζησε ο Δημόκριτος, που πίστευε έντονα στον Θεό, με την θεωρία του, προκύπτει (κατά τον φιλόσοφό μας) ότι οι αλλαγές γύρω μας είναι φαινομενικές καθώς υπάρχει μια αιώνια και αναλλοίωτη βάση που πάνω της στηρίζονται οι αλλαγές και αυτή η βάση δεν είναι άλλη από τα άτομα και όχι ο Θεός.
Όσον αφορά την πολιτική του ταυτότητα, δεν έχουν και πολλά να σημειωθούν καθώς είχε ξεκάθαρη «απολιτίκ» στάση. Ο Δημόκριτος υπήρξε θεωρητικός αντίπαλος του Πλάτωνα, κυρίως γιατί ο Δημόκριτος ήταν βασικός θεμελιωτής του υλισμού, ενώ ο Πλάτωνας ήταν ιδεαλιστής. Ο αβδηρίτης φιλόσοφος ταξίδεψε όλο τον κόσμο μετά τον θάνατο του πατέρα του και κατά κύριο λόγο στην Ανατολή.
Εστιάζοντας στην θεωρία του για τα άτομα, πρέπει να προσέξουμε τι πραγματικά έλεγε. Όλη η πραγματικότητα ,λοιπόν, κατά τον Δημόκριτο, είναι φτιαγμένη από απειροελάχιστα μικρά σωματίδια που είναι αιωνίως άθικτα και το μικρότερο και αδιαίρετο υλικό στοιχείο, κινούνται στο κενό και έχουν αμέτρητα είδη. Επειδή ακριβώς είναι τόσο μικρά και τόσο διαφορετικά, συνδυάζονται και φτιάχνουν άπειρα όντα, ενώ όταν κάτι καταστρέφεται τα άτομά του επανέρχονται στον κενό χώρο και φτιάχνουν κάτι άλλο. Η σύσταση οποιουδήποτε πράγματος από άτομα γίνεται καθαρά μηχανικά χωρίς την παρέμβαση τριτογενούς παράγοντα, όπως είναι ο Θεός. Ως μοναδική, λοιπόν, βάση των πραγμάτων αναγνώριζε τα ΆΤΟΜΑ και το ΚΕΝΟ. Ακόμα και για την ψυχή θεωρούσε ότι αποτελείται από άτομα και όταν ο άνθρωπος πεθαίνει, τα άτομα της ψυχής του διασκορπίζονται στον αέρα και κάποια στιγμή θα σχηματίσουν ή θα συμμετάσχουν στο σχηματισμό από κάτι.
Κλείνοντας, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως ήταν ο πρώτος φιλόσοφος που για να αποδείξει κάτι φυσικό ΔΕΝ επικαλούταν θεϊκή δύναμη, αλλά το τεκμηρίωνε. Είναι ίσως μια μοναδική πρωτοπορία, που άλλαξε την παγκόσμια σκέψη για πάντα. Σήμερα, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης απέδωσε τον ελάχιστο φόρο τιμής σε ένα φιλόσοφο που άλλαξε την σκέψη των ανθρώπων, με την ονοματοδοσία του ιδρύματος. Και ας μην ξεχνάμε ότι «όλα τα πράγματα του κόσμου είναι φτιαγμένα από ΚΕΝΟ και ΆΤΟΜΑ», ήταν άλλωστε το μότο αυτού του σπουδαίου άνδρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου