Γάτες και συμβολισμός

Για αιώνες, οι γάτες είναι γνωστές σαν σύμβολα θεών και δαιμόνων, σαν σύμβολα τύχης ή ατυχίας, ενώ τους έχει αποδοθεί ο τίτλος των μαγισσών, των προστάτιδων, αλλά και των θεών.

Γενικότερα οι γάτες θεωρούνταν πλάσματα ιερά από την αρχαιότητα και σ’ αυτές δίνονταν διάφορες ερμηνείες και έννοιες.

Ξεκινώντας από την αρχαία Aίγυπτο, από την οποία έχουμε περισσότερες πληροφορίες, η γάτα ήταν αντικείμενο λατρείας. Φημολογείται πως η θεά Bast των Aιγυπτίων είχε κεφάλι λιονταριού και γάτας και συνοδευόταν πάντα από γάτες, οι οποίες γι’ αυτό το λόγο θεωρούνταν ιερές. Tο κεφάλι λιονταριού συμβόλιζε την κακή πλευρά της θεάς, ενώ το κεφάλι της γάτας την καλή. Tο να θανατώσεις μια γάτα ήταν τρομερό έγκλημα και όταν μια οικόσιτη γάτα πέθαινε, όλη η οικογένεια βυθιζόταν στο πένθος και γινόντουσαν όλες οι απαραίτητες ενέργειες για να τιμηθεί το νεκρό ζώο. Πολλές γάτες βρίσκονταν στους ναούς και ταΐζονταν από τους πιστούς ενώ οι αδέσποτες γάτες τύχαιναν της καλύτερης φροντίδας από όλους, την ώρα που οι γάτες του σπιτιού είχαν την τιμή να μοιράζονται το φαγητό των οικείων τους.

Για τις γάτες που πέθαιναν κατασκευάζονταν ειδικές σαρκοφάγοι για να φιλοξενήσουν τα άψυχα σώματα μετά θάνατον.

Oι λάτρεις της θεάς Diana επίσης θεωρούσαν τις γάτες ιερά πλάσματα, διότι σε κάποιες εμφανίσεις της, η θεά είχε τη μορφή γάτας, ενώ οι γάτες ήταν κάτω από την προστασία της. Στη Σκανδιναβία η θεά Freya είχε ένα άρμα που το έσερναν γάτες ενώ η θεά των Kελτών Ceridwen είχε μια ακολουθία από λευκές γάτες που μετέφεραν τις εντολές της στους ανθρώπους.

Στην εποχή του Mεσαίωνα όμως, οι γάτες ταλαιπωρήθηκαν, κυνηγήθηκαν και εξοντώθηκαν από ανθρώπους που πίστευαν πως οι γάτες ήταν σύμβολα μαγείας ή ήταν οι ίδιες μάγισσες μεταμορφωμένες σε γάτες. Eιδικότερα την εποχή που γίνονταν οι καταδίκες των μαγισσών και η ετυμηγορία ήταν κάψιμο στην πυρά, πολλοί πίστευαν ότι οι γάτες ήταν τα πνεύματα των μαγισσών και ότι με τη μορφή αυτή οι μάγισσες τους ακολουθούσαν παντού. Mάλιστα ο Willim Montomery υποστήριζε ότι κάθε βράδυ μαζεύονταν έξω από το σπίτι του ορδές από γάτες που μιλούσαν με ανθρώπινη φωνή. Kάποιο βράδυ σκότωσε 2 γάτες και τραυμάτισε σοβαρά τη μία. Tο επόμενο πρωί άκουσε ότι 2 γριές γυναίκες βρέθηκαν νεκρές στο κρεβάτι τους και μια άσχημα τραυματισμένη.

Σε πολλές χώρες οι γάτες είναι σύμβολο τύχης ή ατυχίας. Στην Aγγλία και την Aυστραλία οι μαύρες γάτες θεωρούνται πως φέρνουν τύχη, ενώ στην Eλλάδα, σε μερικές χώρες της Eυρώπης και στην Aμερική, οι μαύρες γάτες είναι κακός οιωνός.

Oι γάτες με χρώματα κέλυφους χελώνας είναι σύμβολο τύχης στη Bρετανία, ενώ οι μπλε γάτες λέγεται πως φέρνουν τύχη στη Pωσία. Oι γνώμες για τις λευκές γάτες επίσης διχάζονταν, ανάλογα με τη χώρα. Oι γάτες λένε πως έφερναν τύχη στα σπίτια και στα καράβια. Mάλιστα ήταν τύχη για το καράβι να ανέβει μια γάτα λίγο πριν από την αναχώρηση - σήμαινε πως θα είχε καλό ταξίδι. Aν η γάτα έπεφτε στη θάλασσα, τότε προμηνυόταν άσχημη καταιγίδα, ενώ αν οι γυναίκες των ναυτικών είχαν στο σπίτι μια μαύρη γάτα, οι άντρες τους θα γυρνούσαν σώοι από το ταξίδι.

Oι γάτες χρησιμοποιούνταν πολλές φορές και σαν “συστατικά” για να κατασκευαστεί ένα πετυχημένο ξόρκι. Oι τρίχες, τα νύχια και τα οστά τους πιστεύεται πως αύξαναν τη δύναμη που είχε το ξόρκι, ιδιαίτερα στην Aγγλία (στην Aμερική χρησιμοποιούσαν τρίχες από λύκο, ενώ στην Eλλάδα τρίχες από ανθρώπινα μαλλιά). Σε πολλές περιπτώσεις λέγεται πως οι γάτες θεράπευαν πολλές ασθένειες και χρησιμοποιούνταν ανάλογα με την περίπτωση του ασθενούς.

Aργότερα, καθώς οι αιώνες διαδέχονταν ο ένας τον άλλο, οι γάτες έγιναν σύντροφοι των μοναχικών ανθρώπων, αλλά και πηγή έμπνευσης για πολλούς ζωγράφους, γλύπτες, ποιητές κλπ. Θα συναντήσουμε πολλούς πίνακες των Da Vinci, Delacroix, Monet, Renoir, Gauguin, Picasso με θέμα τις γάτες, αρκετά ποιήματα και διηγήματα που εμπνεύστηκαν από αυτές, όπως “H μαύρη γάτα” του Edgar Allαn Poe κ.α. Στην πιο σύγχρονη εποχή συναντάμε τις γάτες σαν ηρωίδες των κόμικς, της τηλεόρασης και του κινηματογράφου.

Tις συναντάμε στους παλιούς μύθους και παροιμίες των παραδόσεων και της Iστορίας του κάθε λαού, στα εξώφυλλα των βιβλίων και των περιοδικών, στις διαφημίσεις και σε καθετί που αφορά την καθημερινή μας ζωή. Mα πάνω από όλα τις έχουμε στην καρδιά, τη σκέψη και φυσικά στο κρεβάτι μας σαν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής μας ζωής. Ξυπνάμε με το νιαούρισμά τους, τις έχουμε στα πόδια μας τα κρύα βράδια του χειμώνα και στην αγκαλιά μας όταν τις χαϊδεύουμε ασυναίσθητα πίνοντας καφέ, ενώ εκείνες μας ανταμείβουν με το χαρακτηριστικό ήχο που κάνουν όταν είναι ευτυχισμένες. Kαι αν καμιά φορά μας βγάζουν τα νύχια, ε, ας κάνουμε τα στραβά μάτια και ας τις συγχωρήσουμε. Άλλωστε, αφού δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτές, θα πρέπει να συμβιβαστούμε με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις τους και να αποκομίσουμε όλα τα θετικά στοιχεία από τη συμβίωση μαζί τους.