Το απόσπασμα που ακολουθεί προέρχεται από το έργο Σίσυφος,που πιθανώς ήταν σατυρικό δράμα, κάτι που είναι βέβαιο για το ομότιτλο έργο του Ευριπίδη (415 π.Χ.). Στους στίχους αυτούς, στους οποίους απηχούνται ανάλογες διδασκαλίες των σοφιστών σχετικά με την εξέλιξη, οι θεοί παρουσιάζονται ως επινόηση ενός ευφυούς και πανούργου ανδρός, που είχε σκοπό να αποτρέψει τους ανθρώπους από το να κάνουν το κακό ακόμα και κρυφά. Οι θεοί, σύμφωνα με τη διδασκαλία αυτή λειτουργούν συμπληρωματικά προς την άλλη κατάκτηση στην πορεία της εξέλιξης, τους νόμους, που τιμωρούν τα αδικήματα που διαπράττονται φανερά.
ΣΙΣΥΦΟΣ
ἦν χρόνος ὅτ᾽ ἦν ἄτακτος ἀνθρώπων βίος
καὶ θηριώδης ἰσχύος θ᾽ ὑπηρέτης,
ὅτ᾽ οὐδὲν ἆθλον οὔτε τοῖς ἐσθλοῖσιν ἦν
οὔτ᾽ αὖ κόλασμα τοῖς κακοῖς ἐγίγνετο.
5κἄπειτά μοι δοκοῦσιν ἅνθρωποι νόμους
θέσθαι κολαστάς, ἵνα δίκη τύραννος ᾖ
‹x–υ–x› τήν θ᾽ ὕβριν δούλην ἔχῃ·
ἐζημιοῦτο δ᾽ εἴ τις ἐξαμαρτάνοι.
ἔπειτ᾽ ἐπειδὴ τἀμφανῆ μὲν οἱ νόμοι
10ἀπεῖργον αὐτοὺς ἔργα μὴ πράσσειν βίᾳ,
λάθρᾳ δ᾽ ἔπρασσον, τηνικαῦτά μοι δοκεῖ
‹υ–› πυκνός τις καὶ σοφὸς γνώμην ἀνήρ
‹θεῶν› δέος θνητοῖσιν ἐξευρεῖν, ὅπως
εἴη τι δεῖμα τοῖς κακοῖσι, κἂν λάθρᾳ
15πράσσωσιν ἢ λέγωσιν ἢ φρονῶσί ‹τι›.
ἐντεῦθεν οὖν τὸ θεῖον εἰσηγήσατο,
ὡς ἔστι δαίμων ἀφθίτῳ θάλλων βίῳ
νόῳ τ᾽ ἀκούων καὶ βλέπων, φρονῶν τε καὶ
προσέχων τε ταῦτα καὶ φύσιν θείαν φορῶν,
20ὃς πᾶν {μὲν} τὸ λεχθὲν ἐν βροτοῖς ἀκού‹σ›εται,
‹τὸ› δρώμενον δὲ πᾶν ἰδεῖν δυνήσεται.
ἐὰν δὲ σὺν σιγῇ τι βουλεύῃς κακόν,
τοῦτ᾽ οὐχὶ λήσει τοὺς θεούς· τὸ γὰρ φρονοῦν
‹x–› ἔνεστι. τούσδε τοὺς λόγους λέγων
25διδαγμάτων ἥδιστον εἰσηγήσατο
ψευδεῖ καλύψας τὴν ἀλήθειαν λόγῳ.
‹ν›αίει‹ν› δ᾽ ἔφασκε τοὺς θεοὺς ἐνταῦθ᾽ ἵνα
μάλιστ᾽ ἂ‹ν› ἐξέπληξεν ἀνθρώπους ἄγων,
ὅθεν περ ἔγνω τοὺς φόβους ὄντας βροτοῖς
30καὶ τὰς ὀνήσεις τῷ ταλαιπώρῳ βίῳ,
ἐκ τῆς ὕπερθε περιφορᾶς, ἵν᾽ ἀστραπάς
κατεῖδον οὔσας, δεινὰ δὲ κτυπήματα
βροντῆς τό τ᾽ ἀστερωπὸν οὐρανοῦ δέμας,
Χρόνου καλὸν ποίκιλμα, τέκτονος σοφοῦ,
35ὅθεν τε λαμπρὸς ἀστέρος στείχει μύδρος
ὅ θ᾽ ὑγρὸς εἰς γῆν ὄμβρος ἐκπορεύεται.
τοίους πέριξ ἔστησεν ἀνθρώποις φόβους,
δι᾽ οὓς καλῶς τε τῷ λόγῳ κατῴκισεν
τὸν δαίμον᾽ οὗτος ἐν πρέποντι χωρίῳ,
40τὴν ἀνομίαν τε τοῖς νόμοις κατέσβεσεν
οὕτω δὲ πρῶτον οἴομαι πεῖσαί τινα
θνητοὺς νομίζειν δαιμόνων εἶναι γένος
***
ΣΙΣΥΦΟΣΥπήρξε μια εποχή κατά την οποία η ανθρώπινη ζωή ήταν ακατάστατη, γεμάτη θηριωδία, υποταγμένη στη δύναμη· μια εποχή όπου ούτε οι καλοί άνθρωποι επιβραβεύονταν ούτε πάλι οι κακοί τιμωρούνταν. [5] Ύστερα νομίζω, οι άνθρωποι θέσπισαν νόμους που όριζαν ποινές, ώστε το δίκαιο να τους εξουσιάζει όλους εξίσου και να έχει την αλαζονεία υπόδουλή του· κι αν τυχόν κάποιος έκανε ένα λάθος, τον τιμωρούσαν.
[10] Στη συνέχεια, επειδή οι νόμοι εμπόδιζαν μεν τους ανθρώπους να αδικούν στα φανερά, αλλά ωστόσο οι άνθρωποι εξακολουθούσαν να αδικούν στα κρυφά, τότε, νομίζω, για πρώτη φορά κάποιος έξυπνος και σοφός άνθρωπος σοφίστηκε για τους θνητούς τον φόβο των θεών,
[15] ώστε να υπάρχει κάτι που να το φοβούνται οι κακοί ακόμη κι όταν κάνουν ή λένε ή διανοούνται κάτι στα κρυφά. Επινόησε έτσι το θείο, ότι δηλαδή υπάρχει ένας δαίμονας που ζει μια δίχως τέλος ακμή, ένας δαίμονας που ακούει και βλέπει νοερά, που στοχάζεται στο έπακρο, που προσέχει τα πάντα και που έχει περιβληθεί μια θεϊκή φύση:
[20] ο δαίμονας αυτός θα ακούει οτιδήποτε λέγεται ανάμεσα στους θνητούς και θα μπορεί να αντιλαμβάνεται οτιδήποτε γίνεται. Κι αν σιωπηρά σχεδιάζεις κάτι κακό, δεν θα μείνει απαρατήρητο από τους θεούς. Γιατί ο λογισμός τους είναι πολύ δυνατός.
[25] Με αυτά τα λόγια παρουσίασε την πιο ελκυστική διδαχή, καλύπτοντας την αλήθεια πίσω από έναν ψεύτικο λόγο. Έλεγε πως οι θεοί κατοικούν σ᾽ έναν τόπο, για τον οποίο οι άνθρωποι, και μόνο που τον βλέπουν, νιώθουν τρόμο. Κατάλαβε ότι ακριβώς από εκεί πήγαζαν και οι φόβοι των ανθρώπων,
[30] και η επικουρία στις ταλαιπωρίες του βίου, δηλαδή από τον περιστρεφόμενο, εκεί ψηλά, θόλο του ουρανού, όπου έβλεπε ότι ήσαν οι αστραπές και τα φοβερά χτυπήματα της βροντής, και το αστερινό φως του ουρανού, όμορφο, γεμάτο στολίδια, έργο του Χρόνου, του σοφού αρχιμάστορα·
[35] είναι ο τόπος όπου πορεύεται η φωτεινή διάπυρη μάζα του άστρου, και απ᾽ όπου πέφτει στη γη η υγρή βροχή. Με τέτοιους φόβους έζωσε τους ανθρώπους· με τους φόβους αυτούς έβαλε -στα λόγια του- το θεό να κατοικήσει σε κατάλληλο τόπο,
[40] και διαμέσου των νόμων εξάλειψε την ανομία.
Και νομίζω πως έτσι έπεισε, για πρώτη φορά, τους θνητούς να πιστέψουν ότι υπάρχει των θεών το γένος.
------------------------------
Πρέπει να απαλλαγεί ή ανθρωπότητα από τη μυθολογία των θρησκειών και να προσανατολίζεται πάντοτε στην αληθινή παγκόσμια ιστορία χωρίς παραχαράξεις, ψευδολογίες, απάτες και αχρειότητες πού παραπλανούν και διαφθείρουν τους πολίτες του πλανήτη. Στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα ή εξουσία υποτασσόταν στις θρησκείες. Ό αφανισμός των αρχαίων δυναστειών προκάλεσε και την εξαφάνιση των θρησκειών. Κατά τη βυζαντινή περίοδο το κράτος ήταν θρησκευτικό και τα δόγματα της θρησκείας αποτελούσαν κρατική πολιτική.Ή φεουδαρχική οργάνωση της Εκκλησίας οδήγησε, διαμέσου της θρησκείας, στην ιεροποίηση των κάθε λογής δυναστειών. Ή προτεσταντική μεταρρύθμιση του ΙΣΤ' αιώνα αντιστοιχούσε στη μεταλλαγή της φεουδαρχικής κοινωνίας σε καπιταλιστική. Στον Μεσαίωνα ή θρησκεία κυριαρχούσε στον κοινωνικό και πολιτικό βίο παρά τις συγκρούσεις μεταξύ Εκκλησίας και δυναστών και κυρίως μεταξύ πάπων και αυτοκρατόρων. Αργότερα, ο Λούθηρος και ο Καλβίνος, θα διακηρύξουν την υπεροχή της θρησκείας και την υποταγή των εξουσιών στη χριστιανική πίστη. Θα ακολουθήσει ή ευτέλεια διανοουμένων πού υποστήριζαν την υποταγή της θρησκείας στην πολιτική.
Στον Μεσαίωνα επικρατούσε ή άποψη ότι δεν πρέπει να θεραπεύονται οι ασθένειες επειδή οφείλονται στη θέληση τον θεού, στην τιμωρία των αμαρτωλών! Στη Γενεύη, ο Καλβίνος πυρπόλησε 14 άτομα πού έπασχαν από πανούκλα. Ή Καθολική Εκκλησία αντιμετώπιζε με σιωπή την ιατρική. Από τις αρχές του ΙΒ αιώνα απαγορευόταν στους κληρικούς παρέμβαση για ιατρική βοήθεια. (Claude Allegre: Dieu face a la science. Paris 1997 σ. 150)
Στον ΙΘ' αιώνα η Καθολική Εκκλησία απαγόρευε τους εμβολιασμούς για αντιμετώπιση των επιδημιών. Ισχυριζόταν ότι ο θεός συγχωρεί και σώζει όποιον θέλει! «Ό Θεός δημιούργησε τη φύση με τις επιδημίες, ο άνθρωπος δεν έχει δικαίωμα να παρεμβαίνει στη θεϊκή δημιουργία»! Το 1832 ή επιδημία της χολέρας χαρακτηριζόταν από τον πάπα «θεϊκή τιμωρία»! Ό άνθρωπος πρέπει να υποφέρει για να πληρώνει τις αμαρτίες του. Κάθε θρησκεία ήταν εχθρός των άλλων θρησκειών. Επομένως δεν υπήρχε «αληθινή» θρησκεία.
Οι χριστιανοί της ρωμαϊκής εποχής ονομάζονταν «άθεοι» επειδή δεν προσκυνούσαν τους ρωμαϊκούς θεούς.
Σε όλα τα θρησκευτικά συστήματα, στον ινδουισμό, στον ιουδαϊσμό, στον χριστιανισμό, στον ισλαμισμό, οι γυναίκες απωθούνται στο περιθώριο. Ή τελετουργική άσκηση ανήκει αποκλειστικά στους άνδρες. Υποτίμηση των γυναικών, περιφρόνηση από όλες τις θρησκείες, ανισότητα, καταπίεση, εξάρτηση.
Στις «Ευμενίδες» του Αισχύλου ο Απόλλων διακηρύσσει ότι ή γυναίκα αποτελεί αντικείμενο και όχι ανθρώπινη ύπαρξη. Τρέφει απλώς το σπέρμα όπως το χώμα των χωραφιών τους σπόρους της καλλιέργειας. Ό άντρας σπέρνει, αυτός γεννάει! Ή έγκυος δεν είναι μητέρα. Το μητρικό αίμα δεν κυλάει στις φλέβες του βρέφους!
Και κατά τον Αριστοτέλη ο ρόλος του θηλυκού είναι παθητικός.
Ή ενεργητική λειτουργία ανήκει στους άρρενες!
Στην αρχή τον κόσμου δεν υπήρχε διαφορά ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα. Όλα τα πλάσματα ζούσαν στη γη. Ό άνθρωπος, κατά τη μυθολογία, μπορούσε να μεταμορφωθεί σε ζώο αν επιθυμούσε και το ζώο μπορούσε να γίνει ανθρώπινη ύπαρξη! Δεν υπήρχε διαφορά. Τα πλάσματα ήταν άλλοτε ζώα και άλλοτε άνθρωποι. Όλος ο κόσμος μιλούσε μια μόνο γλώσσα. Αυτή ήταν, κατά τη μυθολογία, ή δημιουργία τον κόσμου.
Ο βίαιος εκριστιανισμός των ευρωπαϊκών λαών δεν έσβησε τις ειδωλολατρικές παραδόσεις. Από τη νεολιθική εποχή υπήρχε θρησκευτική λατρεία των υδάτων, των φυτών και των λίθων. Ό αρχαίος μύθος των ηρώων πού εξόντωναν δράκοντες εντάχθηκε στον μύθο τον αγίου Γεωργίου. Εξεικονίζεται έφιππος να θανατώνει με λόγχη ένα τερατώδες ερπετό. Ή παρθενογένεση πού αναφέρεται στις αρχαίες θρησκείες υιοθετήθηκε από τη χριστιανική μυθολογία για τη μητέρα του Ιησού. Το ίδιο και ή ανάσταση. Πάμπολλα μυθολογικά περιστατικά των αρχαίων θρησκειών έχουν ενταχθεί στον χριστιανισμό.
Οι καλικάντζαροι, αποκρουστικά και δύσμορφα όντα, πού εμφανίζονται από τα Χριστούγεννα ως τα Θεοφάνια, τέρατα πού εκτινάσσονται από τη γη, αποτελούν προέκταση των Κενταύρων της αρχαιοελληνικής μυθολογίας. Από το αρχαϊκό βάδισμα πάνω στη φωτιά επιβιώνουν τα σύγχρονα Αναστενάρια. Τα Καρναβάλια αποτελούν επανάληψη των διονυσιακών τελετών της αρχαιότητος και των αθηναϊκών «Ανθεστηρίων». Μερικά θέματα πού καταγράφονται στα ομηρικά έπη ανανεώνονται στη βαλκανική λαϊκή παράδοση. Σε θρησκευτική μυθολογία της ρουμανικής Τρανσυλβανίας αναφέρεται ότι ο θεός κατεβαίνει από τον ουρανό με μια σκάλα από … κερί, με πολυτελή ενδυμασία στολισμένη με άστρα!
Ή ουτοπία στην παγκοσμιοποίηση της οικονομίας οδηγεί στη φθορά.
Στην κοινωνία κυριαρχεί η ιστορική μυθολογία πού συνεχίζεται από την αρχαιότητα εξαιτίας της διαφθοράς των εξουσιών της υφηλίου. Στον χώρο του πολιτισμού, στον κύκλο των διανοουμένων, συνεχίζεται ή εξάρτηση, ή ευτέλεια και ή ψευδολογία των ΜΜΕ, υποδουλωμένων στους οικονομικούς «άρχοντες» και τις πολιτικές εξουσίες. Ή μυθολογία επεκτείνεται και στη λογοτεχνία και κυρίως στον χώρο των μυθιστορημάτων πορνογραφίας και φαντασιώσεων.
Κατά το Νίτσε, ο «πιστός» δεν είναι ελεύθερος άνθρωπος επειδή έχει προσδεθεί σε ένα θεό.
Αν το «θεϊκό» είναι συνώνυμο της ελευθερίας, ο άνθρωπος πρέπει να κατανοήσει αυτή την Ιδιότητα και πρέπει αυτός να είναι θεός! Και ό Σάρτρ σχολιάζοντας τις παρατηρήσεις τον Νίτσε, γράφει: «Το να είσαι άνθρωπος σημαίνει πως πρέπει να επιδιώκεις να γίνεις θεός. Αν κάποιος προτιμά την ανθρώπινη ιδιότητα πρόκειται για βαθιά επιθυμία πού αποβλέπει στη θεοποίηση του!»
Στην εποχή μας, μερικοί διανοούμενοι και επιστήμονες μεταθέτουν τη θεολογία και τη μεταφυσική στην ανθρωπολογία. Αυτό επιβάλλει ή λογική και ή αρετή. Ό άνθρωπος σκέπτεται και φροντίζει να αποκτήσει τα αναγκαία προσόντα και το ήθος. Υποστηρίζουν μάλιστα ότι ή θρησκευτική μυθολογία δεν ανήκει στην ανθρώπινη φύση της οντολογίας. Ή θρησκεία δεν θεμελιώνει ούτε καθορίζει την μοίρα του άνθρωπου.
Ή αντίληψη ότι ο «θεός» είναι παντοδύναμος, εμποδίζει την οντολογική προσέγγιση της θρησκείας. Εντάσσεται ο άνθρωπος στη μεταφυσική αντίληψη. Ή δύναμη συνδέεται αποκλειστικά με τα φυσικά φαινόμενα. Ή άσκηση της ελευθερίας αποκλείει την εξάρτηση και την υποδούλωση. Εκείνο πού είναι αναγκαίο για τους ανθρώπους είναι ή ελευθερία και ή υπευθυνότητα του ατόμου.
Οι θρησκευτικές δυνάμεις της οικουμένης αντιδρούν στην ιδεολογία της ελευθερίας.
Για την αλληλεγγύη των εθνών απαιτείται παγκόσμια ηθική για όλους τους ανθρώπους, χωρίς επιρροή των θρησκειών. Απαιτείται οικουμενισμός της αλήθειας και της αρετής. Κατά τους τελευταίους δύο αιώνες ή ανάπτυξη της επιστήμης απεκάλυψε τη θρησκευτική μυθολογία και τα θεολογικά ψεύδη. Ό κλήρος όμως όλων των θρησκειών καταφρονεί τις επιστημονικές αποκαλύψεις και εμμένει στην πίστη για τα «θεϊκά θαύματα» που καταγράφουν οι αρχαίοι φαντασιόπληκτοι. Καταφρονεί την επιστήμη στον χώρο της αστρονομίας, της γεωλογίας, της βιολογίας, της ψυχολογίας, των κοινωνιών και της παιδείας.
Τα μυθώδη «θαύματα» ταυτίζονται με την αλήθεια και καταγράφονται ως ιστορικά γεγονότα! Οι σεισμοί στην Ινδία ερμηνεύονταν από τον Μαχάτμα Γκάντι ως καταστροφικές ενέργειες των θεών, ως τιμωρία για την «αμαρτωλή» συμπεριφορά του λαού! Όταν η Εταιρεία Προστασίας του Ζωικού Κόσμου ζήτησε τη συνηγορία και υποστήριξη του Βατικανού, ο πάπας απεφάνθη ότι ή κακομεταχείριση των ζώων δεν αποτελεί αδικία επειδή τα ζώα δεν έχουν ψυχή!
Ή αγιοποίηση του σώματος αποτελούσε, κατά την αρχαιότητα, μια γενικής παραδοχής αντίληψη. Σ’ αυτή την ψευδαίσθηση οφείλεται και ή μουμιοποίηση των σωμάτων στην Αίγυπτο. Αυτό συνέβαινε και στην Κίνα όπου απαγορευόταν σε Δυτικούς Ιατρούς να προχωρήσουν σε θεραπευτικές εγχειρήσεις.
Ως τον ΙΗ' αιώνα επικρατούσε στην Ευρώπη ή αντίληψη ότι ή παραφροσύνη οφειλόταν στην κατοχή της ανθρώπινης ψυχής από τους διαβόλους! Ακόμη και ή ασθένεια αποδιδόταν σε παρέμβαση των δαιμόνων! Στις Ην. Πολιτείες απαγορεύεται με νόμο ή μετάγγιση αίματος από νέγρους! Χαρακτηρίζεται επικίνδυνο! Στη Γερμανία του ναζισμού θεωρούσαν επικίνδυνη τη μετάγγιση αίματος από Εβραίους!
Οι μονάρχες χαρακτηρίζονται σε όλες τις ηπείρους ως ανώτατα και μάλιστα θεϊκά όντα.
Οι λευκοί άνθρωποι υπερτερούν των εγχρώμων και κυρίως των νέγρων! Στην Ιαπωνία, το κίτρινο αποτελούσε το υπέροχο χρώμα. Στην Αϊτή έστησαν άγαλμα του Σατανά. Ό Χριστός μαύρος και ο Διάβολος λευκός! Ή αναγνώριση της κυριαρχίας αυτοκρατόρων, μοναρχών κ.λπ. αλλά και της ανωτερότητας των λευκών, οφείλονται στην «υπεροχή» τους, στην άσκηση δηλαδή εξουσίας στους λαούς και στην ανθρωπότητα.
Όταν κατέκτησαν οι Άραβες ρωμαϊκές περιοχές, το μεγαλύτερο τμήμα των λαών εγκατέλειψε τον χριστιανισμό και εγκολπώθηκε τον Ισλαμισμό.
Ό διαχωρισμός Ευρώπης σε Καθολικούς και Προτεστάντες οφείλεται στην πολιτική των κυβερνήσεων κατά τον ΙΣΤ' αιώνα. Ή εξουσία κυριαρχούσε στη θρησκευτική πίστη. Στον ΙΕ, ΙΣΤ καί ΙΖ αιώνα επικρατούσε στην Ευρώπη ή μαγεία. Χιλιάδες μάγοι και μάγισσες ρίχνονταν στην πυρά και σήμερα το ίδιο γίνεται απλά τώρα δεν τους καίνε!!!
Κατά τον Πλάτωνα ο Σωκράτης ισχυριζόταν ότι μετά θάνατον θα συμβίωνε στον άλλο κόσμο «με τους θεούς και τους ήρωες» περιτριγυρισμένος από πνεύματα. Ισχυριζόταν ακόμη ότι ο «μεταθανάτιος κόσμος» πρέπει να ενισχύεται από την κρατική εξουσία, όχι επειδή είναι υπαρκτός αλλά ως όργανο των πολέμων! Οι στρατιώτες θα επιδιώκουν τον θάνατο στις μάχες με την προσδοκία ευδαιμονίας στον κόσμο των νεκρών! Πολύ βολικό και ταυτόσημο με το Ισλάμ.
Οι Θεοί όλων των θρησκειών είναι προϊόντα και ευρήματα της ανθρώπινης φαντασίας.
Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε αθεϊσμός εξαιτίας της αγωνίας και του τρόμου πού προκαλούσε ή άγνοια σχετικά με τη λειτουργία των φυσικών φαινομένου. Αμφισβητήσεις για τις «θεότητες του ουρανού» παρατηρούνται μόνο σε διανοούμενους υψηλού επιπέδου, φιλοσόφους κ.ά. Στο Ποινικό Δίκαιο των Αθηναίων υπήρχε ο όρος «ασέβεια», ή έλλειψη δηλαδή πίστης και αφοσίωσης στο Δωδεκάθεο και το ίδιο υπάρχει μέχρι σήμερα με τον χριστιανισμό.
Στον Δ' αιώνα π.κ.ε. μερικοί διανοούμενοι κατηγορούνται για άρνηση της παρουσίας των θεών και για βλασφημία. Οι φιλόσοφοι Καρνεάδης και Πρωταγόρας είχαν κατηγορηθεί για ασέβεια επειδή ισχυρίζονταν ότι δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη θεών. Ή θεωρητική, ωστόσο., άρνηση της ύπαρξης θεών, δεν αντιμετωπιζόταν με εχθρότητα και διωγμούς, επειδή οι φιλόσοφοι συμμετείχαν, παρά τις προσωπικές διαφωνίες, στις τελετές για τη λατρεία του Δωδεκαθέου.
Στη Ρώμη, όμως, όσοι αμφισβητούσαν την καθιερωμένη θρησκευτική λατρεία αντιμετώπιζαν διωγμούς. Οταν, κατά τη ρωμαιοκρατία, σύρονταν στο δικαστήριο χριστιανοί και δέχονταν συμμετοχή σε εκδηλώσεις λατρείας και θυσιών για «αυτοκράτορες – θεούς» και για τις ειδωλολατρικές θεότητες, οι δικαστές έσπευδαν να τους αθωώσουν!
Μερικοί Αθηναίοι φιλόσοφοι κατονομάζονταν «άθεοι», ως επώνυμο.
Ανάμεσα στους φιλοσόφους που αμφισβητούσαν τη λατρεία «θεοτήτων» περιλαμβάνονται ο Ξενοφάνης, ο Αναξαγόρας, ο Πρωταγόρας, ο Πρόδικος, ο Κριτίας, ο Αντισθένης, ο Θεόφραστος, ο Στίλπων, ο Επίκουρος, ο Βίων και ο Ευμενής. Αναφερόταν επίσης ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης ως φιλόσοφοι με επιφυλάξεις στη λατρεία των θεών του ελληνισμού.
Οι κοινωνικοοικονομικές αλλαγές οδηγούσαν στη μεταμόρφωση των θρησκευτικών αντιλήψεων. Ή ποίηση και η τέχνη συνέβαλαν στην αλλαγή των παλαιών θεολογικών ιδεών. Παρατηρείται άσκηση κριτικής στις παραδοσιακές λαϊκές αντιλήψεις για τις θεότητες. Παράδειγμα τα σχόλια τον Ευριπίδη στις τραγωδίες του.
Στους προκλασσικούς χρόνους ασκούσε κριτική για τους θεούς ο φιλόσοφος και ποιητής Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος (ΣΤ' αιώνας π.κ.ε.). Ήταν ένας από τους πιο τολμηρούς διανοουμένους της αρχαιότητος, πρόδρομος των ελληνικών επιστημονικών διαλογισμών και ερευνών. Κατηγορεί τον Όμηρο και τον Ησίοδο για την επιπόλαιη μυθολογική ποιητική περιγραφή των φανταστικών θεοτήτων. Και οι δύο απέδιδαν στους θεούς πολλές αχρειότητες ανάμεσα τους, όπως κλοπή, μοιχεία και απάτη.
Οι άνθρωποι, γράφει ο Ξενοφάνης, πιστεύουν ότι οι θεοί γεννήθηκαν με τα δικά τους χαρακτηριστικά. «Αν τα βόδια, τα άλογα και οι λέοντες μπορούσαν να ζωγραφίσουν, θα αποτύπωναν τους θεούς με τη δική τους μορφή». «Οι νέγροι πιστεύουν ότι οι θεοί είναι μαύροι, οι Θράκες ότι έχουν γαλάζια μάτια και κόκκινα μαλλιά». Κατηγορεί τη λαϊκή πίστη για τον ανθρωπομορφισμό των θεών. Απορρίπτει τη λαϊκή άποψη ότι οι θεοί καθορίζουν τη ζωή και το μέλλον των ανθρώπων.
Κατά την ελληνιστική εποχή και τη ρωμαιοκρατία παρατηρούνται πολιτικοθρησκευτικές αλλαγές. Από την Ανατολή εισβάλλουν στην Ελλάδα πολλές θρησκείες και εντάσσονται στις τοπικές παραδόσεις. Πρόκειται για δυσαρέσκεια σχετικά με τους παλαιούς θεούς και επιθυμία αλλαγής του πολυθεϊσμού χωρίς να επηρεάζεται η λαϊκή πίστη. Στην πολιτική σκέψη και τους κοινωνικούς αγώνες του Αθηναίου ρήτορα Δημοσθένη οι θεοί παραμερίζονται.
Κυρίαρχος παράγων του λαϊκού βίου είναι, η πολιτική συμπεριφορά των εξουσιών. Κατά την ελληνιστική εποχή παρατηρείται περιορισμός της λαϊκής θρησκευτικής πίστης. Αυτό οφείλεται στη διαφθορά των χρησμών των μαντείων. Ενα από τα τραγικά περιστατικά είναι ο «ιερός πόλεμος» (356-346 π.κ.ε.), όταν οι Φωκείς κατέλαβαν τους Δελφούς και χρησιμοποίησαν τους θησαυρούς του μαντείου για εξαγορές κατά τη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων.
Οι Στωικοί θα επισημάνουν ότι η θεολογία αποτελεί μια μυθολογική ανθρώπινη επινόηση. Ήταν μία αφελής ερμηνεία των φυσικών φαινομένων. Οι Έπικούριοι δίδασκαν ότι οι θεοί αποτελούν προσωπικά ευρήματα ατόμων. Πολεμική κατά της «λαϊκής πίστης» ασκούσαν οι Κυνικοί φιλόσοφοι στον Α' αιώνα π.κ.ε. Δεν αποδεχόταν ο Διογένης ο Κυνικός τη λαϊκή λατρεία του Δωδεκαθέου. Οι θεοί δεν προσφέρουν τίποτα. Ό Κυνικός φιλόσοφος Βίων ο Βορνσθενίτης (Γ' αι. π.κ.ε.) αρνείται την ύπαρξη θεών.
Ένας άλλος Κυνικός φιλόσοφος, ο Μένιππος από τα Γάδαρα (Β. Παλαιστίνη), απορρίπτει τη λαϊκή προσήλωση στις θεότητες. Αναφέρεται στις παλαιές επικρίσεις για τη θρησκευτική μυθολογία και υπενθυμίζει τις φιλοσοφικές κατακραυγές για τη λαϊκή θρησκοληψία.
Στη Ρώμη ο Βάρρων και ο Σενέκας ευθυγραμμίζονταν με τον Μένιππο αλλά και με τον Λουκιανό, για τις τολμηρές του επικρίσεις. Ό φιλόσοφος Ευήμερος (Γ' αι. π.κ.ε.) μάχεται εναντίον της αρχαίας ελληνικής προσήλωσης στους μυθικούς θεούς. Διακηρύσσει την ανυπαρξία των θεοτήτων. Επαναστατική και ή διακήρυξη του Εκαταίου από τα Αβδηρα πού θεωρούσε θεούς μόνο τους ανθρώπους με αξία, διανοητικό εμπλουτισμό και αρετή. Υπήρχαν και αχρειότητες κατά τη ρωμαιοκρατία. Ό Κικέρων, όταν πέθανε ή κόρη του Τullia (45 π.κ.ε.), επιχειρούσε με διασυνδέσεις και διακηρύξεις να την κατατάξει μεταξύ των… θεών! Αξίωσε μάλιστα και ανέγερση ναού για την λατρεία της!
Ό Αγγλος ποιητής Μίλτων (ΙΖ' αι.) ταυτίζει τον Σατανά με τους αγγέλους. Και θεωρεί τους αγγέλους διαβόλους. Ό συγγραφέας C. Voss (ΙΖ' αι.), φρονεί ότι η αρχαία ειδωλολατρία αποτελεί έργο τον διαβόλου και ότι ο παγανισμός ταυτίζεται με τη λατρεία του Σατανά. Ό Θωμάς Άκουϊνος, στη μελέτη τον για την ειδωλολατρία, αναφέρεται στη «δαιμονολατρία» πού κυριαρχούσε στην αρχική περίοδο τον χριστιανισμού. O Dante αποκαλεί τον θεό των χριστιανών «Μεγάλο Αία».
Περιγράφοντας τη χριστιανική Κόλαση εντάσσει και τον Χάροντα του Αδη της αρχαιοελληνικής θρησκείας, Ό Ρωμαίος ποιητής Statius, στο έργο τον «Θηβαΐς», γράφει ότι ο Ζευς και ή Έρινύς Τισιφόνη υπήρξαν στην πραγματικότητα … διάβολοι, όπως και οι άλλοι αρχαίοι θεοί!
Υπάρχουν όμως και αντιθεϊστικές εκδηλώσεις στην Αφρική. Ιδού μια «προσευχή» απελπισίας μιας αφρικανικής φυλής: «Θεοί, είσαστε άχρηστοι, δεν κάνετε τίποτα άλλο από το να μας βασανίζετε. Μ’ όλο πού σας προσφέρουμε θυσίες δεν μας προσέχετε, δεν ακούτε τις δεήσεις μας. Λείπουν από όλους μας τα πάντα και συγκεντρώνετε το μίσος μας».
Ο ΜΕΓΑΛΟΣ αριθμός των θρησκειών στην οικουμένη, ιδού ο αριθμός των πιστών των σημερινών θρησκειών της υφηλίου: Χριστιανοί, 1.870.000.000 (Καθολικοί 1.042.000.000, Προτεστάντες 505.000.000, Ορθόδοξοι, 174.000.000), Μουσουλμάνοι 1.060.000.000, Ινδουιστές 751.000.000, Εβραίοι 14.000.000) καλλιεργεί τις αντιθέσεις, τα μίση και τις βαρβαρότητες. [Κινεζικα φιλοσοφικά ρεύματα 360.000.000, Βουδιστές που δεν είναι θρησκεία αλλά φιλοσοφία 341.000.000]
Επιβάλλεται ή δημιουργία και καθιέρωση μιας κοινής, πανανθρώπινης «θρησκείας», μιας παγκόσμιας κοινοτικής ανθρωπιστικής ιδεολογίας που θα προκαλέσει την ενότητα όλων των εθνών της υφηλίου. Ή «πραγματική θρησκεία» μια σύγχρονη ιδεολογία, θα συμφιλιώσει λαούς και ανθρώπους ώστε ή ανθρωπότητα και των πέντε ηπείρων να εξελιχθεί σε μια παγκόσμια οικογένεια. Πρέπει να κυριαρχεί ή λογική, η επιστημονική αλήθεια και η αξιοποίηση όλων των δραστηριοτήτων για την ευδαιμονία των εθνών.
Επιβάλλεται η γνώση από όλους της αλήθειας και η αξιοποίηση της στον καθημερινό βίο. Ή γνώση και ή εφαρμογή της αλήθειας θα διασφαλίσει την ευτυχία του ανθρώπινου γένους και την καταπολέμηση της αδικίας, των αχρειοτήτων και της διαφθοράς.
Οι θρησκείες της οικουμένης, θεμελιωμένες στους πασίγνωστους μύθους, προβάλλονται με τα λεγόμενα «θαύματα», τις μεγαλοπρεπείς εμφανίσεις και τις εντυπωσιακές τελετές. Ή νέα «θρησκεία» — ιδεολογία μιας υφηλίου θεμελιωμένης στην αλήθεια και την αρετή— θα εξαφανίσει, σε παγκόσμια κλίμακα, τις αντιθέσεις, τα μίση, τις πολεμικές αναμετρήσεις και τις συμφορές.
Μοναδικός στόχος για το παρόν και το μέλλον πρέπει να είναι η ευτυχία της ανθρωπότητας με την καθιέρωση, σε παγκόσμια κλίμακα, της λογικής, της αλληλεγγύης, της διεθνούς γαλήνης, της προστασίας της ζωής και της γενίκευσης των ηθικών και ενάρετων κοινωνιών του πλανήτη. Επιβάλλεται η θεμελίωση μιας νέας κοινωνίας όπου θα κυριαρχούν ή επιστημονική αλήθεια, το ήθος, η πρόοδος και κυρίως ή αλληλοβοήθεια των λαών.
Σ αυτή τη νέα «θρησκεία», την κοινωνική, πολιτική οικονομική και πολιτιστική παγκόσμια ιδεολογία, πρέπει, να κυριαρχούν η διεθνής ειρήνη, η ελευθερία, η αδελφοσύνη όλων των εθνών της οικουμένης, η αλληλεγγύη των πολιτών, η ευημερία των λαών και των πέντε ηπείρων, η ισότητα, η ηθική και η εξαφάνιση των όπλων καταστροφής. Κι’ ακόμη ή καταπολέμηση της πενίας, των ασθενειών και επιδημιών και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. [αμφότερα ουτοπικά για το ανθρώπινο υποδουλωμένο είδος, δεν θα το επέτρεπαν ποτέ οι επικυρίαρχοι]
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου