Κυριακή 20 Φεβρουαρίου 2022

Philip K. Dick: Ο μεγάλος μεταμοντέρνος φιλόσοφος και συγγραφέας του Φανταστικού

Ο μεγάλος μεταμοντέρνος φιλόσοφος και συγγραφέας του Φανταστικού, (και παρεξηγημένος λόγω άγνοιας και ημιμάθειας των αναγνωστών του και των ανόητων θεωρητικών του «Science Fiction»), ο Philip K. Dick, έχει γράψει και έχει πει αμέτρητα βαθυστόχαστα πράγματα, φιλοσοφώντας την ζωή και τον παράξενο κόσμο στον οποίο ζούμε. Να μερικά αποσπάσματα από αυτά, αφιερωμένα εδώ στη μνήμη του:

«Ένας μόνο Νους υπάρχει.

»Το σύμπαν είναι πληροφορία και είμαστε στατικοί μέσα του, όχι τρισδιάστατοι, ούτε στον Χώρο ή στον Χρόνο. Δίνουμε υπόσταση στις πληροφορίες που μας τροφοδοτούνται κάνοντας τες τον φαινομενικό κόσμο.

»Δεν εκπέσαμε εξαιτίας ενός ηθικού σφάλματος, αλλά εξαιτίας ενός διανοητικού σφάλματος: πήραμε τον κόσμο των φαινομένων για αληθινό. Ο φαινομενικός κόσμος δεν υπάρχει. Είναι η υπόσταση των πληροφοριών τις οποίες επεξεργάζεται ο Νους.

»Δίνουμε στις πληροφορίες υπόσταση αντικειμένων. Η ανατακτοποίηση των αντικειμένων είναι αλλαγή στο περιεχόμενο των πληροφοριών, το μήνυμα έχει αλλάξει.

»Είναι μια ανείπωτη γλώσσα που χάσαμε την ικανότητα να τη διαβάζουμε. Κι εμείς οι ίδιοι είμαστε μέρος αυτής της γλώσσας, οι αλλαγές σ’ εμάς είναι αλλαγές στο περιεχόμενο των πληροφοριών.

»Είμαστε γεμάτοι πληροφορίες, οι πληροφορίες εισέρχονται σ’ εμάς, υφίστανται επεξεργασία και μετά προβάλλονται πάλι έξω, πλέον με αλλαγμένη μορφή. Δεν έχουμε συνείδηση αυτού που κάνουμε, ότι αυτό είναι το μόνο που κάνουμε.

»Η μεταβαλλόμενη πληροφορία την οποία βιώνουμε σαν κόσμο είναι μια αφήγηση. Σε ποιόν την αφηγείται ο Νους;»

«Ένας νους υπάρχει, αλλά σ’ αυτόν δύο μάχονται.»

«Ο πόνος των ανθρώπων και των ζώων με τρελαίνει. Κάθε φορά που μια από τις γάτες μου πεθαίνει, καταριέμαι το Θεό και το εννοώ απόλυτα. Είμαι θυμωμένος μαζί του. Θα ήθελα να τον είχα απέναντι μου και να τον ανακρίνω, να του πω ότι τα έκανε θάλασσα, πως ο άνθρωπος δεν έπεσε επειδή αμάρτησε, αλλά επειδή σπρώχτηκε»

«Δεν θεωρώ τον εαυτό μου μυθοπλάστη φιλόσοφο ή συγγραφέα. Χρησιμοποιώ τις ικανότητες που έχω στο γράψιμο στην προσπάθεια μου να σχηματοποιήσω την αντίληψη μου. Η ψυχή των κειμένων μου δεν είναι η τέχνη αλλά η αλήθεια. Συνεπώς, καθετί που λέω είναι αλήθεια, αν και δεν μπορώ να κάνω τίποτα για να την απαλύνω»

«Κάτω βρισκόταν ο κόσμος των τάφων, ο δαιμονικός κόσμος με τ’ αμετάβλητα αίτια κι αιτιατά. Στη μέση απλωνόταν το επίπεδο των ανθρώπων, αλλά οποιαδήποτε στιγμή, ο άνθρωπος μπορούσε να βυθιστεί στο επίπεδο της Κόλασης από κάτω. Ή μπορούσε ν’ ανέβει στο άϋλο επίπεδο από πάνω, που αποτελούσε το τρίτο από τα τριαδικά επίπεδα. Πάντα, στο μεσαίο επίπεδο, ο άνθρωπος ριψοκινδύνευε τον καταποντισμό. Κι όμως, η δυνατότητα της ανόδου βρισκόταν μπροστά του. Κάθε όψη ή αλληλουχία γεγονότων μπορούσε να πάρει τη μια ή την άλλη μορφή, κάθε στιγμή. Παράδεισός και Κόλαση όχι μετά τον θάνατο, αλλά τώρα! Η κατάθλιψη κι όλες οι πνευματικές ασθένειες, ήταν ο καταποντισμός. Και το άλλο… πώς να το κατορθώσεις;»

«Μερικές φορές το να τρελαθείς είναι μια αναπόφευκτη και κατάλληλη απόκριση απέναντι στην πραγματικότητα.»

«Η Πραγματικότητα είναι αυτό που δεν χάνεται όταν κλείνεις τα μάτια σου.»

«Τί είναι η πραγματικότητα; Είναι αυτό που, όταν σταματήσεις να το πιστεύεις, δε φεύγει.»

«Βασικό εργαλείο για τη διαχείριση της πραγματικότητας είναι ο χειρισμός των λέξεων, Αν μπορείς να ελέγξεις το νόημα των λέξεων, μπορείς να ελέγξεις και τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τις λέξεις.»

«Όλα είναι μια παραίσθηση. Κάνε καλή χρήση του χρόνου που σού αναλογεί, φιλαράκο.»

«Μην προσπαθείς να λύσεις σοβαρά ζητήματα στη μέση της νύχτας.»

«Αν όλο το Σύμπαν δεν έχει κανένα νόημα απολύτως, δεν θα το μάθουμε ποτέ ότι δεν έχει κανένα νόημα απολύτως. Είναι το ίδιο με το να μην υπήρχε καθόλου φως στο Σύμπαν, και άρα δεν θα υπήρχαν πλάσματα με μάτια, δεν θα το μαθαίναμε ποτέ ότι είναι σκοτάδι. Το σκοτάδι δεν θα είχε κανένα νόημα… Σκεφτείτε το λίγο.»

«Μπορεί να είναι δύσκολο για ένα αυγό να μετατραπεί σε πουλί… Θα ήταν ένα πολύ παράξενο θέαμα –και πολύ πιο δύσκολο– να προσπαθεί να μάθει να πετάει ενώ θα παραμένει αυγό. Προς το παρόν είμαστε σαν τα αυγά. Και δεν μπορείς να συνεχίζεις επ' άπειρον να παραμένεις ένα απλό συνηθισμένο αξιοπρεπές αυγό. Πρέπει ή να επωαστούμε ή να μπαγιατέψουμε.»

«Σημαντικό κομμάτι κάθε δυστυχίας είναι, κατά κάποιον τρόπο, η σκιά της δυστυχίας ή το καθρέφτισμά της: το γεγονός ότι δεν υποφέρεις απλά, αλλά πρέπει να σκέφτεσαι το γεγονός ότι υποφέρεις. Δεν ζω απλά κάθε ατέλειωτη μέρα μέσα στη θλίψη, αλλά ζω κάθε μέρα σκεπτόμενος ότι ζω κάθε μέρα στη θλίψη. Σκέφτομαι ότι ίσως να μπορούμε να το αποφύγουμε αυτό, κι έτσι να αποφύγουμε ένα σημαντικό κομμάτι κάθε δυστυχίας.»

«Για μένα, η ύστατη ηρωική κίνηση των συνηθισμένων ανθρώπων είναι αυτή: Λένε όχι στον τύραννο, κι έπειτα ήρεμα κάθονται να υποστούν τις συνέπειες αυτής της αντίστασης.»

«Ο Χριστιανισμός είναι μια πολύ παράξενη φιλοσοφία, ξέρετε. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος που τρώει ή ετοιμάζεται να πάει για ύπνο με απλότητα και ταπεινότητα, ευγνωμοσύνη και ήρεμη σεμνότητα, είναι, σύμφωνα με τη χριστιανική φιλοσοφία, σε απείρως πιο υψηλό επίπεδο από κάποιον άνθρωπο που ακούει Μπαχ ή διαβάζει Πλάτωνα σε κατάσταση απόλυτης υπερηφάνειας.»

«Το πρόβλημα τού να είσαι καλλιεργημένος είναι ότι παίρνει πάρα πολύ καιρό. Ξοδεύεις γι’ αυτό, το καλύτερο μέρος της ζωής σου, και, όταν τελειώσεις, αυτό που γνωρίζεις είναι ότι θα είχες ωφεληθεί πολύ περισσότερο αν είχες γίνει τραπεζίτης.»

«Διαβάζω πολύ φιλοσοφία. Γι’ αυτό και είμαι πολύ παράξενος. Είναι επίσημο αυτό. Μια μέρα η γυναίκα μου επέστρεψε στο σπίτι από το ραντεβού με τον ψυχαναλυτή της και με βρήκε να διαβάζω. Με ρώτησε: “Μα, τι διαβάζεις πάλι;” Απάντησα: “Μαϊμονίδη. Τον Οδηγό για τους Περιπλεγμένους.” / »Εκείνη είπε: “Ναι, ναι. Το ανέφερα αυτό στον ψυχολόγο μου. Μου είπε ότι πιθανώς είσαι το μόνο ανθρώπινο όν σε όλο τον πλανήτη που αυτή την στιγμή διαβάζεις Μαϊμονίδη.” Εγώ απλά καθόμουν εκεί και έτρωγα ένα σάντουιτς με σαλάμι, διαβάζοντας. Δεν μού φαινόταν σαν κάτι παράξενο.»

«Οι συγγραφείς του Science Fiction, λυπάμαι που το λέω, δεν ξέρουν στ’ αλήθεια τίποτε. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για επιστήμη, επειδή η γνώση μας είναι περιορισμένη και ανεπίσημη. Και συνήθως το fiction μας είναι φριχτό.»

«Η αληθινή προέλευση του Science Fiction είναι στις νουβέλες εξερεύνησης φανταστικών τόπων, του δεκάτου εβδόμου αιώνα. Άρα, η ιστορία του Ιουλίου Βερν για το ταξίδι στη σελήνη, δεν είναι Science Fiction επειδή πηγαίνουν εκεί με πύραυλο, αλλά επειδή πηγαίνουν εκεί που πηγαίνουν. Θα ήταν επίσης Science Fiction αν εκτινάσσονταν εκεί πέρα με ένα τεράστιο λάστιχο.»

«Στη Λογοτεχνία και στην Τέχνη γενικά, κανένας άνθρωπος που μπαίνει στον κόπο να νοιάζεται για την αυθεντικότητα και την πρωτοτυπία δεν θα γίνει ποτέ αυθεντικός και πρωτότυπος. Αντιθέτως, αν απλά προσπαθείς να πεις την αλήθεια (χωρίς να δίνεις δεκάρα για το πόσες φορές έχει ήδη ειπωθεί), τότε, εννιά φορές στις δέκα, θα είσαι αυθεντικός και πρωτότυπος χωρίς ποτέ καν να το προσέξεις.»

«Δεν έχει κανένα νόημα να προσπαθείς να καταδείξεις ότι κάποιος έχει λάθος. Νόημα έχει να κάνεις εσύ το σωστό που πιστεύεις ότι θα έπρεπε να είχε κάνει ο άλλος. Οι άνθρωποι που κατηγορούν τους άλλους είναι οι χειρότεροι άνθρωποι του κόσμου, κι εγώ δεν θα τους έλεγα ούτε καλημέρα… Ίσως να διόρθωνα έτσι λίγο το λάθος που κάνουν πολλοί που τους λένε καλημέρα.»

«Το αληθινό μέτρο ενός ανθρώπου δεν είναι η ευφυία του ή το πόσο ψηλά μπορεί να αναδειχθεί σε αυτό το τερατώδες κατεστημένο σύστημα. Όχι! Το αληθινό μέτρο ενός ανθρώπου είναι αυτό: Πόσο γρήγορα μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες των άλλων και πόσα μπορεί να δώσει από τον εαυτό του, και ταυτόχρονα να νιώθει ευτυχισμένος.»

«Συμφωνώ απόλυτα με κάτι που έχει διασαφηνίσει ο C. S. Lewis: “Δεν έχεις Ψυχή. Είσαι Ψυχή. Έχεις σώμα”»

«Μου αρέσει ένα αστείο που είπε ο Αϊνστάιν. Ότι η πραγματικότητα δεν είναι παρά μια παραίσθηση, αν και είναι μια πολύ επίμονη παραίσθηση.»

«Ο Θεός σχεδίασε ένα πολύ διεστραμμένο και μοχθηρό σύμπαν, απ’ όσο μπορώ να καταλάβω. Έχω έναν φίλο που είχε μια γάτα και πήγε μια βόλτα με τη γάτα του και η γάτα του πήγε να περάσει το δρόμο και ήρθε ένα αυτοκίνητο και μετέτρεψε τη γάτα σε γούνινη πίτσα. Αυτός ο φίλος μου κατάφερε να μού καταστρέψει όλες μου τις θεολογικές πεποιθήσεις με αυτό το επιχείρημα για τη γάτα του.»

«Στ’ αλήθεια νιώθω ότι η μοίρα μας είναι τραγική μακροπρόθεσμα. Αλλά έχουμε την δύναμη να ανταποκριθούμε σε αυτήν την κατάσταση με αξιοπρέπεια και κουράγιο. Βοηθάει πολύ το να έχεις μια αίσθηση του χιούμορ, έτσι ώστε να μπορείς να βλέπεις την τρέλα στο σύμπαν αλλά και μέσα μας, και να συνειδητοποιείς ότι το σύμπαν είναι το ίδιο παγιδευμένο όσο κι εμείς.

»Ο νους είναι επίσης ένα σύμπαν, και γι’ αυτό πρέπει τώρα το Science Fiction να ασχοληθεί με το εσωτερικό διάστημα.»

«Ζούμε σε μια εποχή στην οποία υπάρχει ένα κακό πνεύμα σε όλον τον κόσμο, και μοιάζει σαν να κερδίζει έδαφος. Έχω μερικούς πολύ στενούς προσωπικούς φίλους που παρουσιάζουν συμπτώματα μεγάλης κακίας και σκληρότητας, και ενδιαφέρονται μόνο για το δικό τους ατομικό συμφέρον με κάθε τίμημα. Αυτοί ήταν άνθρωποι που κάποτε νοιαζόντουσαν, ψαχνόντουσαν, ήταν στο αντιπολεμικό κίνημα, ήταν καλλιτεχνικοί, ήταν ρομαντικοί, ήταν ιδεαλιστές, και τώρα επιδεικνύουν έναν απόλυτο ναρκισσισμό, ένα στυλ “εγώ πάνω απ’ όλα πρώτα απ’ όλα…”

»Όταν δίνω χρήματα για να βοηθήσω ανθρώπους, για παράδειγμα τους πρόσφυγες στην Καμπότζη πριν από μερικά χρόνια στα στρατόπεδα προσφύγων, οι φίλοι μου άρχισαν να με κοροϊδεύουν που το κάνω αυτό. Μου έλεγαν: “Ο Πολ Ποτ και οι στρατιώτες του θα σε ευγνωμονούν για όλο αυτό το ρύζι που τους στέλνεις. Δεν θα φτάσει ποτέ στα στρατόπεδα των προσφύγων. Καταλαβαίνετε; Το μόνο που τους νοιάζει είναι να μην τους κλέψουν το ρύζι.»

«Τι λέω για το μέλλον της ανθρωπότητας; Λοιπόν, πιστεύω ότι τελικά θα πρέπει να μεταναστεύσουμε σε άλλους πλανήτες για να επιβιώσουμε. Αλλά αυτό είναι τουλάχιστον πενήντα χρόνια μακριά από σήμερα. Μέχρι να το μπορέσουμε να το κάνουμε αυτό, πιστεύω ότι σταδιακά θα επιστρέψουμε πίσω στο είδος της ζωής που είχαν οι πρόγονοί μας πριν από εκατό χρόνια, για να εξοικονομήσουμε ενέργεια. Θα είναι μια καλύτερη ζωή απ’ αυτήν που έχουμε τώρα…»

«Αν νομίζετε πως αυτό είναι το χειρότερο σύμπαν, τότε θα πρέπει να δείτε μερικά από τα άλλα.»

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου