Τρίτη 25 Ιουλίου 2023

O Σχηματισμός των λέξεων στην Αρχαία Ελληνική γλώσσα

ΙΙ. -σκο-


§ 172. φά-σκειν 'λέω' από το φά-ναι, βά-σκειν 'πηγαίνω' από το βαίνειν ἔ-βη-ν, πάσχειν 'υποφέρω' από το *παθ-σκ- του ἔ-παθ-ον, βλώσκειν 'τρέχω' από το *μλω-σκ- του ἔ-μολ-ον.

Με αναδιπλασιασμό: γι-γνώ-σκειν 'αναγνωρίζω' από το ἔ-γνω-ν, βι-βρώ-σκειν 'τρώω' από το βέ-βρω-κα, ἐίσκειν 'μοιάζω' από το *Ϝε-Ϝικ-σκ- του ἴκελος 'όμοιος', ἀρ-αρί-σκειν 'αρθρώνω' από το ἀρι-θμός.

Από ενεστώτες όπως εὑρί-σκειν 'βρίσκω' και ἁλί-σκεσθαι 'κυριεύομαι' (ῐ ή ῑ;), όπου το ι φαίνεται να έχει μεταπτωτική αντιστοιχία προς το -ē- και το -ō- (εὑρή-σω, ἁλώ-σομαι), προέκυψε ένα νέο επίθημα -ίσκ-ειν· αυτό προσαρτήθηκε ακόμη και σε μακρόχρονες απολήξεις: αττ. θνήσκ-ειν, μιμνήσκειν από το -ηΐσκ-ειν.

§ 173. Η γνωστή από το λατινικό - sco(inveterasco 'γερνώ', exardesco 'αρπάζω φωτιά' κτλ.) εναρκτική σημασία είναι κατά πάσα πιθανότητα μοναδικό φαινόμενο αυτής της γλώσσας. Στα λίγα ελληνικά εναρκτικά παραδείγματα το στοιχείο αυτό βρίσκεται στη ρίζα: γηράσκειν 'αρχίζω να γερνώ' (ἐ-γήρᾱ-σα), όπως το διαλεκτικό γερμ. alten 'γερνώ' = alt werden 'γίνομαι γέρος', ἡβάσκειν 'μπαίνω στην εφηβεία' (δίπλα στο ἡβᾶν), ύστερα γενει-άσκειν 'αφήνω γένι' από το γένειον 'γένι'. Μόνο το μεθύσκεσθαι 'αρχίζω να μεθώ' αποκλίνει από αυτό το πλαίσιο.

Οι λεγόμενοι ιωνικοί θαμιστικοί τύποι του παρατατικού και του αορίστου, όπως φεύγεσκον, δόσκον, ἐλάσασκον, διαχωρίζονται, καθώς δεν είναι βέβαιη ούτε καν η ταύτιση του δικού τους -σκ- με το ενεστωτικό -σκ-.

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην ενσυναίσθηση και στην υπερβολική προσφορά

Στον κόσμο βρίσκουμε όλων των λογιών τους ανθρώπους. Κάποιοι είναι ευχάριστοι και μας φτιάχνουν τη διάθεση όταν βρίσκονται κοντά μας. Άλλοι είναι πιο δύσκολοι. Είναι σημαντικό να βρούμε έναν άνετο τρόπο σχετίζεσθαι ώστε να μπορούμε να αναπτύσσουμε μια αρμονική αλληλεξάρτηση παρά ένα δυσανάλογο δούναι και λαβείν.

Όταν είμαστε αλληλεξαρτώμενοι, βασιζόμαστε στους άλλους με έναν υγιή τρόπο στην προσωπική μας ζωή, στην εργασία μας και στο ευρύτερο περιβάλλον. Βασιζόμαστε ο ένας στον άλλο για στήριξη, σεβασμό και για να εκτελέσουμε συγκεκριμένες εργασίες όπως η συνεργασία σε ένα project, η ανατροφή των παιδιών, η συμμετοχή σε ομαδικά αθλήματα ή η πεζοπορία σε ομάδα.

Αντιθέτως, η υπερβολική προσφορά συνιστά μια ανθυγιεινή μορφή εξάρτησης. Αυτό συμβαίνει όταν είμαστε περισσότερο εστιασμένοι στη ζωή και στα προβλήματα ενός άλλου ανθρώπου παρά στα δικά μας. όταν είμαστε πρόθυμοι να αφήσουμε τις ανάγκες μας πίσω ή να σβήσουμε καθαρά όρια υπό το φόβο συνεπειών.

Υπάρχει ένα ανέκδοτο που λέει πως όταν ένας άνθρωπος που προσφέρει υπερβολικά πεθαίνει, είναι η ζωή σας που περνά μπροστά από τα μάτια του. Αυτοί οι άνθρωποι λαμβάνουν σχεδόν όλη την ευθύνη των άλλων και σηκώνουν όλο το βάρος μιας σχέσης και μιας εργασίας.

Αν δίνετε υπερβολικά πολλά, γίνεται δύσκολη η οπισθοχώρηση και οι άλλοι δεν καταφέρνουν ποτέ να περπατήσουν στο δικό τους, ολοδικό τους μονοπάτι. Μπορεί να θέλετε να βοηθήσετε με όλες τις δυνάμεις σας ή να διορθώσετε ανθρώπους, πιστεύοντας πως αν δεν επέμβετε κάτι τρομερό θα συμβεί – μια συνήθεια που μπορεί να μάθαμε ζώντας με έναν πολύ αγχώδη γονιό.

Οι ενσυναισθητικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν τέτοιες τάσεις, αλλά δεν δίνουν όλοι υπερβολικά πολλά. Η διαφορά είναι ότι οι ενσυναισθητικοί απορροφούν το στρες, τα συναισθήματα και τα σωματικά συμπτώματα των άλλων, κάτι που πολλοί δοτικοί άνθρωποι δεν κάνουν. Ένας υψηλά ενσυναισθητικός άνθρωπος όμως ξέρει να εφαρμόζει πρακτικές αυτοπροστασίας όπως η δημιουργία ασπίδας και ο διαλογισμός για να διαχειριστεί την απορρόφηση ενέργειας, κάτι που δεν θεωρούν πρόβλημα οι υπερβολικά δοτικοί άνθρωποι.

Εντούτοις, και για τις δύο ομάδες ανθρώπων, μέρος της επούλωσης είναι το να θέτουν όρια και να βλέπουν τον εαυτό τους ως μονάδα, ως ξεχωριστά άτομα από τους άλλους. Με αυτό τον τρόπο είστε και πάλι παρόντες, αλλά πολύ καλύτεροι ακροατές και πιο πιστοί φίλοι χωρίς να παίρνετε πάνω σας τα προβλήματα του άλλου.

Ένας άλλος τρόπος για να βρείτε την ισορροπία είναι να καταγράφετε τις σκέψεις σας αναφορικά με τις σχέσεις σας. Ποιες είναι αλληλεξαρτώμενες; Σε ποιες η εξάρτηση είναι μονόπλευρη; Κάντε μια λίστα με ορισμένα βήματα ώστε να μετατρέψετε τις σχέσεις σας σε ισορροπημένες – για παράδειγμα, τηλεφωνήστε τους λιγότερο συχνά, θέστε ένα ξεκάθαρο όριο ή αφήστε και τους άλλους να κάνουν και να μάθουν από τα λάθη τους.

Το ξύπνημα από το κοσμικό όνειρο

Η Αρχή της Εγγενούς Πληρότητας

Αυτή η αρχή θέτει ότι όλα τα όντα φέρουν μέσα τους μια πλήρη και τέλεια κατανόηση του σύμπαντος. Αυτή η κατανόηση δεν είναι κάτι που πρέπει να αποκτήσουμε ή να κερδίσουμε, αλλά είναι ένα θεμελιώδες μέρος της ύπαρξής μας.

Η ψευδαίσθηση του χωρισμού

Η ψευδαίσθηση του διαχωρισμού αναφέρεται στην αντίληψή μας ότι είμαστε ξεχωριστές οντότητες που υπάρχουν ανεξάρτητα από το υπόλοιπο σύμπαν. Αυτή η ψευδαίσθηση είναι αποτέλεσμα των περιορισμένων φυσικών μας αισθήσεων και του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται τις πληροφορίες. Δημιουργεί την έννοια του εαυτού, η οποία με τη σειρά της γεννά επιθυμίες, φόβους και άλλες μορφές οδύνης.

Η διαδικασία της αφύπνισης

Το ξύπνημα αναφέρεται στη συνειδητοποίηση της αλήθειας πέρα από την ψευδαίσθηση του χωρισμού. Είναι η διαδικασία αναγνώρισης της εγγενούς μας πληρότητας και διασύνδεσης με το σύμπαν. Αυτή η αφύπνιση δεν είναι μια γραμμική διαδικασία ή ένας στόχος που πρέπει να επιτευχθεί. Αντίθετα, είναι ένα συνεχές ξετύλιγμα κατανόησης και συμπόνιας.

Το Όνειρο της Ύπαρξης

Οι καθημερινές μας εμπειρίες, συναισθήματα και σκέψεις παρομοιάζονται με όνειρο. Ακριβώς όπως ένα όνειρο, φαίνονται πολύ αληθινά και σημαντικά ενώ είμαστε βυθισμένοι σε αυτά, αλλά από μια ευρύτερη προοπτική, είναι προσωρινά και απατηλά. Η αναγνώριση αυτού είναι μέρος της διαδικασίας αφύπνισης.

Η λαμπερή αλήθεια

Μόλις αναγνωριστεί η απατηλή φύση του «ονείρου», αυτό που μένει είναι η αλήθεια – η ανόθευτη, αφιλτράριστη εμπειρία της ύπαρξης. Αυτό περιγράφεται ως η αλήθεια που «λάμπει μέσα σου». Δεν είναι μια στατική κατάσταση αλλά μια δυναμική, διαρκής εμπειρία της πραγματικότητας όπως είναι.

Η μη δυαδικότητα της Ύπαρξης

Στην κατάσταση αφύπνισης, οι διχογνωμίες και οι δυαδικές σχέσεις που φαινόταν τόσο αληθινές στην ονειρική κατάσταση διαλύονται. Ζωή και θάνατος, εαυτός και άλλος, πόνος και ευχαρίστηση – αυτά θεωρούνται μέρος ενός ενιαίου, αλληλένδετου συνόλου. Αυτή είναι η μη διττή κατανόηση της ύπαρξης.

Το τέλος της αναζήτησης

Με τη συνειδητοποίηση της εγγενούς πληρότητας και της μη διττής φύσης της ύπαρξης, η ανάγκη να αναζητήσει κανείς κάτι έξω από τον εαυτό του τελειώνει. Υπάρχει μια αναγνώριση ότι όλα όσα χρειάζεται ή αναζητά κανείς είναι ήδη παρόντα μέσα.

Αυτή η Θεωρία της Κοσμικής Συνείδησης επιχειρεί να συμπυκνώσει τη βαθιά ενόραση της αληθινής μας φύσης. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε, ωστόσο, ότι οποιαδήποτε προσπάθεια περιγραφής ή εννοιολόγησης αυτού του είδους κατανόησης είναι, κατά κάποιο τρόπο, μια μείωση της. Η αλήθεια που επισημαίνει είναι κάτι που πρέπει να βιωθεί άμεσα, αντί να κατανοηθεί διανοητικά.

Το κουράγιο να είναι κανείς αυτός που είναι

Κρύβουμε την αληθινή μας δυναμική.

Κρύβουμε όλα εκείνα για τα οποία είμαστε ικανοί.

Και ζούμε επιδεικνύοντας την πιο υποβαθμισμένη μας πλευρά... εκείνη που είναι κοινωνικά αποδεκτή... εκείνη που μας έμαθαν να καλλιεργούμε... εκείνη που υιοθετήσαμε για να μην έχουμε προβλήματα...

Και όλα αυτά, μόνο με την επίδραση που άσκησαν πάνω μας οι ιστοριούλες με τους ήρωες;

Όχι μόνο. Θυμόμαστε και μέρος του μηνύματος που μας μετέδωσαν οι γονείς μας: «Μην μπλέκεις σε μπελάδες...»

Ή, ακόμη χειρότερα: «Αν συνεχίσεις έτσι, δε θα σε θέλει κανείς...»

Τι σημαίνει συνεχίζω έτσι; Προφανώς, «συνεχίζω έτσι», σημαίνει ότι είμαι αυτός που είμαι.

Και, τότε; Τι πρέπει να κάνω για να γίνω άλλος;

Η απάντηση είναι προβλέψιμη: ν’ αφήσεις να βγει ο ήρωας.

Δεν λέω ότι πρέπει κανείς να γίνει σούπερ-ήρωας με την έννοια να είναι καταπληκτικός και να εντυπωσιάζει, να σκαρφαλώνει κτίρια, να πηδάει στις στέγες των σπιτιών και να πετάει στον αέρα. Όχι. Δεν χρειάζεται.

Μιλάω για τον μοναδικό ηρωισμό που υπερασπίζομαι: «Το κουράγιο να είναι κανείς αυτός που είναι».

Το θάρρος να μη δημιουργεί μια μυστική ταυτότητα μικρόψυχου, αν δεν είναι μικρόψυχος.

Να μη ζει σαν ηλίθιος, αν δεν είναι ηλίθιος.

Κι αν δεν είναι πολύ γρήγορος, δεν πειράζει. Πρέπει να δέχεται τη βραδύτητα με περηφάνια. Να λέει: «Είμαι λίγο αργός. Ε, και;» Αυτό είναι υπέροχο.

Δεν τρέχει τίποτα αν είναι κανείς «λίγο χαζούλης...».

Αν όμως δεν είναι... τότε δεν πρέπει να κάνει τον χαζό!

Αν εγώ είμαι λίγο κουτός... αν δεν μου κόβει και πολύ... αν μπορώ ν’ ανακαλύπτω μέσα μου άλλα χαρίσματα εκτός από την εξυπνάδα... πολύ ωραία! Γιατί να σπαταλάω ενέργεια προσπαθώντας να το κρύψω;

Γιατί να μη βρω το θάρρος να πω ποιος είμαι, με τα όποια χαρίσματά μου, κι ας μην είναι τα πλέον ευπρόσδεκτα κοινωνικά κι αυτά που αναγνωρίζονται και εκτιμώνται περισσότερο, κι ας μην είναι αυτά που μου κάνουν « την καλύτερη διαφήμιση».

Αυτό που λιγότερο χρειάζεσαι είναι να σε κάνουν τα προσόντα σου υπερόπτη.

Προσόν, μπορεί να είναι και το να μην ξεχωρίζεις.

Το μεγαλύτερο προσόν ενός ήρωα είναι να μπορεί να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις χωρίς να εξαναγκάζεται να δείχνει στους άλλους ότι είναι ... όπως εκείνοι λένε ότι πρέπει να είναι.

Η λήψη των αποφάσεων από μια ομάδα εμπεριέχει μεγάλο ρίσκο

Μια ομάδα έξυπνων ανθρώπων, μπορεί να πάρει ηλίθιες αποφάσεις, επειδή ο καθένας προσαρμόζει τη γνώμη του στην υποτιθέμενη ομοφωνία. Έτσι πολλές φορές διστάζουμε ή δειλιάζουμε να εκφράσουμε την άποψή μας, προκειμένου να μη χαρακτηριστούμε ως “πνεύμα αντιλογίας”;

Σύμφωνα με έρευνα του καθηγητή ψυχολογίας Έρβινγκ Τζάνις, τα μέλη μιας συνωμοτικής ομάδας αναπτύσσουν συλλογικό πνεύμα, που τα οδηγεί ασυνείδητα στις χειρότερες ψευδαισθήσεις.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κατάρρευση της Swissair το 2001. Πιο συγκεκριμένα, μια ομάδα που δρούσε συνωμοτικά στο πλευρό του πρώην διευθύνοντα συμβούλου, επέβαλε μια τόσο ισχυρή ομοφωνία, ώστε οι αντίθετες απόψεις δεν κατάφεραν να ακουστούν.

Ο ρόλος του συνήγορου του διαβόλου όπως λέμε, τελικά μπορεί να μην είναι αρεστός, είναι όμως πολύ χρήσιμος.

Αυτό που γίνεται σαφές είναι πως το φαινόμενο της ομαδικής σκέψης στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, όταν μάλιστα αυτές είναι εξαιρετικά σημαντικές για πολύ μεγάλες ομάδες ανθρώπων, εμπεριέχει μεγάλο ρίσκο και πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγεται.

Το βασικό και πρωταγωνιστικό βέβαια ρόλο για την αποφυγή αυτού του κινδύνου παίζει ο ίδιος ο ηγέτης, ο αρχηγός της ομάδας, ο οποίος θα πρέπει να είναι αμερόληπτος και να κρατάει ίσες αποστάσεις από τις διαφορετικές λύσεις και απόψεις.

Μόνο έτσι θα είναι σε θέση να ζυγίζει τα υπέρ και τα κατά της κάθε θέσης και να πάρει την ενδεδειγμένη κάθε φορά απόφαση.

Άλλωστε είναι χαρακτηριστικό ενός χαρισματικού ηγέτη να μπορεί να ακούει τη γνώμη από τη μια των μελών της ομάδας του και από την άλλη τη γνώμη άλλων ατόμων που δεν ανήκουν στη δική του ομάδα και συνεπώς δεν επηρεάζονται από την έντονη επιθυμία διατήρησης της αίσθησης ομοφωνίας και συνοχής της.

Και όταν μάλιστα οι αποφάσεις αυτές είναι ιδιαίτερα κρίσιμες και αφορούν τις τύχες πληθώρας ατόμων, γίνεται νομίζω απόλυτα κατανοητό ότι η αποτελεσματικότητα του ηγέτη είναι μείζονος σημασίας υπόθεση.

Χωρίς την ευκαιρία, το ταλέντο και η ικανότητα είναι άχρηστα

«Οι επιτυχίες και οι αποτυχίες μας προκύπτουν πάντα από την αλληλεπίδραση πολλών πραγμάτων. Χωρίς την ευκαιρία, το ταλέντο και η ικανότητα είναι άχρηστα». -Νικολό Μακιαβέλι

Από τη μια μεριά υπάρχουν οι περιστάσεις και τα απρόβλεπτα (που θα αποκαλώ, γενικά, το τυχαίο), τα οποία επιδρούν πάνω σε ό,τι η ανάγκη και η λογική επιβάλλουν να συμβεί (και που λαϊκά είναι γνωστό ως το πεπρωμένο).

Από την άλλη μεριά υπάρχει το σεντούκι με τα βοηθήματά μας, τα εσωτερικά και τα εξωτερικά (που από δω κι έπειτα θα τα αποκαλώ προσωπική τύχη), τα οποία θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως το σύνολο των ικανοτήτων, των χαρισμάτων και των περιστάσεων που βρίσκονται στη διάθεσή μας μια συγκεκριμένη στιγμή. Μ’ άλλα λόγια, όσα καταφέραμε να κάνουμε με ό,τι μας έλαχε.

Το να έχει κανείς μια θαυμάσια φωνή,
μια υπερφυσική δύναμη ή μια αξιοζήλευτη μνήμη,
όπως και το να έχει γεννηθεί ωραίος, έξυπνος ή επιδέξιος
αποτελεί, το δίχως άλλο, πλεονέκτημα.
Πρέπει όμως να έχουμε υπόψη μας πως ακόμα κι αν
«γεννηθήκαμε με όλες τις χάρες του κόσμου κερδισμένες»
το τέλος της ιστορίας μας, κανείς δεν μας το εγγυάται.
Ν. Ρέσερ

Ας υποθέσουμε ότι, για κάποιο λόγο, θα θέλαμε να γνωρίζουμε προκαταβολικά τι πιθανότητες έχουμε να φέρουμε ένα καλό αποτέλεσμα σε μια συγκεκριμένη κατάσταση. Ας υποθέσουμε επίσης ότι ήταν στο χέρι μας να υπολογίσουμε -αν όχι όλους τουλάχιστον τους περισσότερους- παράγοντες που θα επιδράσουν. Για να βρούμε αν θα μας χαμογελάσει η τύχη, θα πρέπει να αθροίσουμε:

Το σύνολο των βοηθημάτων (εξωτερικών και εσωτερικών)
στα οποία βασιζόμαστε και τα οποία αποτελούν
τη δική μας Τύχη.

+

Το βάρος όσων είναι προκαθορισμένα: το Πεπρωμένο.

+

Το αναγκαίο μερίδιο του απρόβλεπτου: το Τυχαίο.

Σκοπός αυτής της υπόθεσης εργασίας είναι να μάθουμε να αποκαλούμε «ΤΥΧΗ» όλα αυτά μαζί, και να μην περιορίζουμε την έννοιά της μόνο σε αυτό που είναι τυχαίο.

Έτσι, θα είναι πιο εύκολο να δεχτούμε ότι η τύχη,- ακόμα κι όταν ελάχιστα εξαρτάται από τυχαίο-, πάντα έχει έναν λόγο, μεταβάλλει και διαμορφώνει αναγκαστικά κάθε τελικό αποτέλεσμα και παίζει το ρόλο της σε κάθε κατάσταση.

Ας φανταστούμε τώρα ότι, —από καπρίτσιο—, θέλουμε να πάμε ακόμα παραπέρα. Ας πούμε ότι θέλουμε να μετρήσουμε τη δυνατότητά μας να φέρουμε ένα αποτέλεσμα, προκαθορίζοντας εμείς οι ίδιοι τον συνδυασμό Τύχης, Πεπρωμένου και Τυχαίου.

Για να το καταφέρουμε, σε όλα αυτά τα πράγματα που συγκεντρώσαμε κάτω από τη γενική έννοια της Τύχης, θα πρέπει vα προσθέσουμε και το πόσο ενδεδειγμένη και αποτελεσματική (ή όχι) μπορεί να είναι αυτή η παρακινδυνευμένη ενέργειά μας.

Οι ενέργειές μας είναι εξ ορισμού άρρηκτα συνδεδεμένες με τις αποφάσεις μας, και ως εκ τούτου επηρεάζονται από κάτι που θα μπορούσαμε, ίσως, να ονομάσουμε: το Ταλέντο μας.

Είμαι πεπεισμένος ότι κανένας δεν ελέγχει στο βαθμό που θα ήθελε τα πράγματα που τον απασχολούν, αλλά ξέρω επίσης ότι συμμετέχουμε υποχρεωτικά σε κάθε τι που μας αφορά. Όλα εκείνα στα οποία πρωταγωνιστούμε (δηλαδή, η ζωή μας η ίδια) σχετίζονται με τη συμπεριφορά μας, που κι αυτή είναι στενά συνδεδεμένη με την ιδέα που έχουμε για τον κόσμο και τον ίδιο μας τον εαυτό.

Για να το πω με τον δικό μου τρόπο:

Κατά κύριο λόγο, το να είμαι ενήλικος πάει να πει
πως αναλαμβάνω την ευθύνη
όσων κάνω κι όσων λέω,
όσων αποσιωπώ
κι όσων δεν κάνω.

Κι αυτό πάει να πει πως ξέρω ότι, ενεργητικός ή παθητικός…

Είμαι-αν όχι ο μόνος-, τουλάχιστον
ένας αναγκαίος συνυπεύθυνος
για όσα μου συμβαίνουν.

Φυσικά, αυτή η συνευθύνη που περιγράφω δεν παραπέμπει σε κάποια ικανότητά μας να προκαλούμε εμείς οι ίδιοι τα γεγονότα απλώς και μόνο ενεργώντας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αν ήταν έτσι, τότε αυτός θα ήταν ένας δρόμος προς την παντοδυναμία και όχι προς την ωριμότητα.

Ούτε βέβαια υποστηρίζω ότι μπορούμε να βασιστούμε σε κάποια ικανότητα πρόβλεψης- κάθε άλλο. Για μένα, το να είναι κανείς ενήλικος προϋποθέτει ότι γνωρίζει πως τα προγνωστικά του έχουν όρια, και παρά ταύτα αρνείται να χρησιμοποιήσει αυτό ακριβώς το επιχείρημα προκειμένου να ερμηνεύσει τις αντιξοότητες· προϋποθέτει επίσης ότι εγκαταλείπει τη συνήθειά του να ρίχνει το φταίξιμο στις απρόβλεπτες περιστάσεις και να προσπαθεί έτσι να δικαιολογήσει τα λάθη, τις παραλήψεις ή την απρονοησία του.

Τα δύο χειρότερα στρατηγικά λάθη

Υπάρχει ένα σύνθημα στην Αλχημεία: “Διαλύστε και συμπυκνώστε” .

Όπως ίσως γνωρίζετε, οι αλχημιστές προσπαθούσαν, μέσω εργαστηριακών μελετών, να αποστάξουν τον υδράργυρο από το θείο και στη συνέχεια επεξεργάζονταν τον υδράργυρο μέχρι αυτός να μετατραπεί σε χρυσό.

Αυτή η αναζήτηση θα τους οδηγούσε στην Φιλοσοφική Λίθο (που ήταν το στερεό συστατικό) και το Ελιξίριο της Μακροζωίας (όχι το Ελιξίριο της Αθανασίας – επειδή όσο περισσότερο ζείτε, οι πιθανότητες ενός ατυχήματος αυξάνονται).

Μέσω αυτής της ρουτίνας, οι αλχημιστές εκπαίδευαν επίσης την υπομονή τους και έτσι αναδιαμόρφωναν την αντίληψή τους για τον κόσμο.

Σεβόμαστε την κύρια διδασκαλία του Ching: «Η εμμονή είναι ευνοϊκή».

Η εμμονή δεν είναι το ίδιο με την επιμονή. Υπάρχουν φορές που οι μάχες συνεχίζονται περισσότερο από ό, τι είναι απαραίτητο, αποστραγγίζοντας όλους από τη δύναμη και τον ενθουσιασμό.

Ένας παρατεταμένος πόλεμος τελικά καταστρέφει και τους νικητές.

Πρέπει να ξέρουμε πότε να επιμείνουμε και πότε να αποσύρουμε τις δυνάμεις μας από το πεδίο μάχης.

Διάλυση (λύση) σημαίνει: χρόνος για ανάπαυση

Coagula (συμπύκνωση) σημαίνει: χρόνος δράσης

Τα δύο χειρότερα στρατηγικά λάθη είναι τα εξής: πρώτον να ενεργείς πρόωρα και δεύτερον να αφήνεις μία ευκαιρία να ξεφύγει.

Αντισθένης: Πολλοί με εγκωμιάζουν. Τι κακό έκανα άραγε;

Ποιοι είναι οι άνθρωποι που σε θαυμάζουν; Μήπως είναι οι τρελοί; Μήπως είναι οι ανόητοι; Θέλεις να σε θαυμάζουν οι τρελοί και οι ανόητοι;

Τα κοράκια βγάζουν τα μάτια των νεκρών όταν οι νεκροί δεν τα χρειάζονται πια. Οι κόλακες όμως βγάζουν τα μάτια των ζωντανών. Μακάρι να είμαστε άξιοι επαίνων όσο ζούμε και να μας μακαρίζουν όταν πεθάνουμε – όμως ας είμαστε δύσπιστοι έναντι των πολλών επαίνων. Αναρωτιόταν ο κυνικός φιλόσοφος Αντισθένης: «Πολλοί με εγκωμιάζουν. Τι κακό έκανα άραγε;».

Αν και μας αρέσουν οι έπαινοι -η αναγνώριση αποτελεί τον υπ’ αριθμόν 1 ανθρώπινο στόχο-, σε πολλούς επαίνους ενεδρεύει η περιφρόνηση και το συμφέρον. Μερικοί άνθρωποι κολακεύουν τους άλλους για να αποσπάσουν εύνοια και χάρες. Εξάλλου, δεν πρέπει να παίρνουμε στα σοβαρά εκείνους που λένε καλά λόγια σ’ εμάς, ενώ κακολογούν άλλους. Να φοβάσαι τον άνθρωπο που σε εγκωμιάζει για αρετές που δεν έχεις, γιατί είναι ικανός να σε κακολογήσει για ελαττώματα που δεν έχεις.

Η αυθεντική αναγνώριση δεν είναι τα λόγια, είναι η μίμηση. Αν κάποιος μας χρησιμοποιεί ως υπόδειγμα, τότε η κολακεία είναι γνήσια. Ο σοφός άνθρωπος πρέπει να είναι σαν τον βράχο, αταλάντευτος στις κακολογίες και στους επαίνους.

Η νοημοσύνη νιώθει την ευτυχία. Η διάνοια όχι

Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ διάνοιας και νοημοσύνης.

Η διάνοια είναι λογική, ενώ η νοημοσύνη είναι παράδοξη. Η διάνοια είναι αναλυτική, ενώ η νοημοσύνη είναι συνθετική. Η διάνοια διχάζει, κατατέμνει σε κομμάτια για να κατανοήσει κάτι. Η επιστήμη βασίζεται στη διάνοια, τη διχοτόμηση, τη διαίρεση, την ανάλυση. Η νοημοσύνη ενώνει τα κομμάτια, δημιουργεί ένα σύνολο από ξεχωριστά μέρη – επειδή αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες αλήθειες: ότι το μέρος υπάρχει μέσω του όλου, και όχι αντίστροφα. Και το όλον δεν είναι μόνο το άθροισμα των εξαρτημάτων, είναι κάτι παραπάνω.

Για παράδειγμα, μπορείτε να πάρετε ένα τριαντάφυλλο και να πάτε σε έναν επιστήμονα, σε έναν υπέρμαχο της λογικής. Μπορείτε να του πείτε: «Θέλω να καταλάβω αυτό το τριαντάφυλλο». Τι θα κάνει; Θα το διαμελίσει, θα διαχωρίσει όλα τα στοιχεία που το κάνουν λουλούδι. Εάν επιστρέψετε, θα βρείτε το λουλούδι εξαφανισμένο. Αντί για αυτό, θα βρείτε μερικά φιαλίδια με ταμπελάκια. Τα στοιχεία έχουν διαχωριστεί, αλλά ένα είναι βέβαιο: δεν υπάρχει κανένα μπουκάλι του οποίου η ετικέτα αναγράφει τη λέξη «ομορφιά».

Η ομορφιά δεν είναι υλικό, και η ομορφιά δεν υπάρχει στα μέρη. Μόλις τεμαχίσεις ένα λουλούδι, μόλις χαθεί η ολότητα του λουλουδιού, η ομορφιά έχει χαθεί κι αυτή. Η ομορφιά βρίσκεται στο σύνολο, είναι η χάρη που έχει το σύνολο. Είναι κάτι παραπάνω από το άθροισμα των μερών. Μπορείτε να διαμελίσετε έναν άνθρωπο. Τη στιγμή που θα κάνετε την επέμβαση αυτή, η ζωή του παύει να υπάρχει. Θα έχετε μπροστά σας μόνο ένα νεκρό σώμα, ένα πτώμα. Μπορείτε να βρείτε πόσο αλουμίνιο έχει μέσα του, πόσο σίδηρο και πόσο νερό. Μπορείτε να βρείτε ολόκληρο τον μηχανισμό τους πνεύμονες, τα νεφρά, τα πάντα, αλλά ένα πράγμα δεν υπάρχει, αυτό είναι η ζωή. Ένα πράγμα δεν υπάρχει, κι είναι το πιο πολύτιμο απ’ όλα. Ένα πράγμα δεν υπάρχει, και ήταν αυτό που θέλαμε να καταλάβουμε. Όλα τα άλλα είναι εκεί.

Πού είναι αυτή η ευάλωτη φύση; Πού είναι αυτή η ζωντάνια, αυτός ο παλμός ζωής; Όταν βρισκόταν μέσα στο τριαντάφυλλο, υπήρχε μια εντελώς διαφορετική διάταξη, και η ζωή ήταν παρούσα. Το τριαντάφυλλο ήταν γεμάτο παρουσία. Η ζωή ήταν εκεί και παλλόταν στην καρδιά του. Τώρα, όλα τα μέρη είναι εκεί, αλλά δεν μπορείτε να πείτε ότι τα μέρη είναι το ίδιο με το σύνολο. Δεν είναι, επειδή τα μέρη υπάρχουν μέσα στο σύνολο.

Η διάνοια διαμελίζει, αναλύει. Είναι το όργανο της επιστήμης. Η νοημοσύνη είναι το όργανο της θρησκείας και συνενώνει.

Ο Θεός είναι η μεγαλύτερη ολότητα, όλα τα πράγματα μαζί. Ο Θεός δεν είναι ένα άτομο, ο Θεός είναι μια παρουσία, η παρουσία όταν το σύνολο λειτουργεί σε μια μεγάλη αρμονία – τα δέντρα και τα πουλιά και η γη και τα αστέρια και το φεγγάρι, ο ήλιος και τα ποτάμια και ο ωκεανός, όλα μαζί. Αυτή η αρμονική συνύπαρξη είναι ο Θεός. Αν τη διαμελίσετε, δεν θα βρείτε ποτέ τον Θεό. Μπορείτε να δια- μελίσετε έναν άνθρωπο. Δεν μπορείτε να βρείτε την παρου σία που του έδινε ζωή. Μπορείτε να διαμελίσετε τον κόσμο. Δεν μπορείτε να βρείτε την παρουσία που είναι ο Θεός.

Η νοημοσύνη είναι η μέθοδος της συνένωσης. Ένα άτομο με νοημοσύνη συνθέτει. Πάντα ψάχνει για ένα ανώτερο σύνολο, επειδή το νόημα βρίσκεται πάντα στο ανώτερο σύνολο. Πάντα αναζητά κάτι υψηλότερο, στο οποίο το κατώ τερο διαλύεται και λειτουργεί ως μέρος, λειτουργεί ως μία νότα στην αρμονία ενός συνόλου, συνεισφέρει με τον δικό του τρόπο στην ορχήστρα του συνόλου, αλλά δεν είναι ξεχωριστό από αυτό. Η νοημοσύνη κινείται προς τα επάνω, η διάνοια κινείται προς τα κάτω. Η διάνοια κινείται προς το αίτιο.

Παρακαλώ, παρακολουθήστε με. Το θέμα είναι ευαίσθητο. Η διάνοια πηγαίνει προς το αίτιο. Η νοημοσύνη πηγαίνει στον στόχο. Η νοημοσύνη κινείται στο μέλλον, η διάνοια κινείται στο παρελθόν. Η διάνοια μειώνει τα πάντα στον ελάχιστο παρονομαστή. Εάν ρωτήσετε τι είναι η αγάπη, η διάνοια θα πει ότι δεν είναι τίποτα άλλο παρά σεξ – ο μικρότερος παρονομαστής. Εάν ρωτήσετε τι είναι η προσευχή, η διάνοια θα απαντήσει ότι δεν είναι παρά μόνο καταπιεσμένο σεξ.

Ρωτήστε τη νοημοσύνη τι είναι σεξ, και θα σας πει ότι δεν είναι τίποτε άλλο από τον σπόρο της προσευχής. Είναι η δυνητική αγάπη. Η διάνοια μειώνει στο ελάχιστο, μειώνει τα πάντα στο ελάχιστο. Ρωτήστε τη διάνοια τι είναι ο λωτός, και θα πει ότι δεν είναι τίποτα, απλώς μια ψευδαίσθηση, η πραγματικότητα είναι η λάσπη – επειδή ο λωτός βγαίνει από τη λάσπη και ξαναγυρίζει πίσω στη λάσπη. Η λάσπη είναι πραγματική, ο λωτός είναι απλώς μια ψευδαίσθηση. Η λάσπη παραμένει, ο λωτός έρχεται και φεύγει. Ρωτήστε τη νοημοσύνη τι είναι η λάσπη, και η νοημοσύνη θα πει: «Είναι η δυνατότητα να είναι κανείς ένας λωτός». Τότε εξαφανίζεται η λάσπη, και εκατομμύρια λωτοί ανθίζουν.

Θάλαττα, θάλαττα! Ήταν η κραυγή που αναφώνησαν οι Μύριοι

Θάλαττα, θάλαττα. Ήταν η κραυγή που αναφώνησαν οι Μύριοι του Ξενοφώντα, όταν από το όρος Θήχη αντίκρισαν τη θάλασσα, του Πόντου του Ευξείνου!

Οι Μύριοι ήταν σώμα μισθοφόρων οι οποίοι είχαν ενταχθεί στο εκστρατευτικό σώμα του σατράπη Κύρου. Ως γνωστόν όταν ο Κύρος επαναστάτησε το 401 π.Χ. εναντίον του αδελφού του και Πέρση βασιλιά Αρταξέρξη (Δαρείου και Παρυσάτιδος γίγνονται παίδες δύο, πρεσβύτερος μεν Αρταξέρξης, νεώτερος δε Κύρος) για να του πάρει το θρόνο, βρέθηκαν να πολεμούν στο πλευρό του περίπου 13.000 Έλληνες μισθοφόροι με αρχηγό το Σπαρτιάτη Κλέαρχο.

Ο Κλέαρχος μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο στάλθηκε από τους Λακεδαιμόνιους προς βοήθεια των Βυζαντινών εναντίον των Θρακικών φυλών, με τους οποίους βρίσκονταν σε πόλεμο. Ο μεγάλος εκείνος στρατηγός συμπεριφέρθηκε δεσποτικά στους κατοίκους των Θρακικών παράλιων περιοχών με αποτέλεσμα να διαταχθεί να φύγει και να επιστρέψει στη Σπάρτη. Εκείνος όχι μόνο δεν υπάκουσε αλλά στρατολόγησε μισθοφορικό στρατό και ακολούθησε τον Κύρο στα Κούναξα (Κύρου Ανάβασις).

Στα Κούναξα, περιοχή κοντά στη Βαβυλώνα, στη μεγάλη σύγκρουση μεταξύ των δυο αδελφών ο Κύρος έπεσε νεκρός. Το σώμα των Ελλήνων μισθοφόρων, χωρίς να έχει ηττηθεί, αναζήτησε δρόμο επιστροφής στην Ελλάδα. Ακέφαλοι οι Μύριοι, καθώς ο Αρταξέρξης είχε δολοφονήσει όλους τους ανώτατους αξιωματικούς, τους οποίους ύπουλα είχε προσκαλέσει στη σκηνή του, πήραν το δρόμο της επιστροφής για την πατρίδα.

Η επιστροφή τους ήταν ένας άθλος καθώς έπρεπε να διασχίσουν μια αχανή και με εχθρικούς λαούς Ασία. Ανάμεσα στους αρχηγούς που ανέλαβαν να οδηγήσουν τους Μύριους στην πατρίδα ήταν και ο ιστορικός Ξενοφών, ο οποίος ως χαμηλόβαθμος αξιωματικός δεν είχε προσκληθεί από τον Αρταξέρξη και έτσι γλύτωσε. Ο μεγάλος εκείνος ιστορικός και ιδιοφυής, όπως αποδείχθηκε αξιωματικός, κατέγραψε όλη την πορεία τους έως την επιστροφή τους στην Ελλάδα.

Όπως αναφέρει ο Ξενοφώντας, έπειτα από ένα δύσκολο ταξίδι επιστροφής, έφθασαν κάποτε στην πόλη Γυμνιάς (πιθανολογείται ότι είναι η σημερινή πόλη Μπαϊμπούρτ). Εκεί ο ηγεμόνας της πόλης τους έδωσε έναν οδηγό, ο οποίος σε πέντε ημέρες τους οδήγησε στο πανύψηλο βουνό Θήχη. Από την κορυφή αυτού του βουνού ακούστηκε η μεγάλη κραυγή «Θάλαττα, θάλαττα». Η θάλασσα που ατένιζαν ήταν ο Εύξεινος Πόντος. Η ελπίδα για την επιστροφή στην πατρίδα αναπτερώθηκε.

Όταν έφτασαν στο βουνό για να τιμήσουν τους θεούς έφτιαξαν ένα σωρό από πέτρες (…καὶ ἐξαπίνης ὅτου δὴ παρεγγυήσαντος οἱ στρατιῶται φέρουσι λίθους καὶ ποιοῦσι κολωνὸν μέγαν…). Εκεί εναπόθεσαν ότι λάφυρα είχαν μαζί τους, τα οποία είχαν αποσπάσει από τους εχθρούς που συναντούσαν. Η πορεία της επιστροφής τους από τα Κούναξα, στη μέση του χειμώνα και ανάμεσα σε εχθρικούς λαούς, κράτησε περίπου τέσσερις μήνες, πριν συναντήσουν την πρώτη Ελληνίδα πόλη, την Τραπεζούντα.

Η πόλη της Τραπεζούντας θα φιλοξενήσει τους Μύριους για περίπου τριάντα μέρες. Στο διάστημα αυτό οι Μύριοι έκαναν θυσίες στους θεούς και διεξήγαγαν αγώνες. Όταν κατάφεραν να εξασφαλίσουν πλοία και εφόδια αναχώρησαν από την πόλη.

Η Κερασούντα ήταν ο επόμενος σταθμός. Έφθασαν εκεί οι μεγαλύτερης ηλικίας με πλοία ενώ οι υπόλοιποι με τα πόδια. Στο λιμάνι μετρήθηκαν και διαπίστωσαν ότι είχαν μείνει περίπου οι μισοί απ΄ όσους είχαν ξεκινήσει στο ταξίδι για τα Κούναξα…

Η επόμενη πόλη στην οποία έμειναν για 45 μέρες, παρ΄ όλο που οι κάτοικοι δεν ήταν φιλικοί μαζί τους ήταν τα Κοτύωρα. Στη συνέχεια αναχώρησαν για τη Σινώπη (ήταν η πρώτη πόλη που ίδρυσαν οι Ίωνες από τη Μίλητο στον Εύξεινο Πόντο) για να εξασφαλίσουν τρόφιμα και πλοία. Στην Σινώπη ο Ξενοφών σκέφτηκε να ιδρύσει μια πόλη, αυτό όμως θορύβησε τους εμπόρους της Σινώπης και της γειτονικής Ηράκλειας της Ποντικής (αποικία των Μεγαρέων). Τελικά οι Μύριοι πείσθηκαν, αφού τους εξασφάλισαν με πλοία να φύγουν για την πατρίδα τους.

Από εκεί και μετά οι Μύριοι, παρόλη την προτροπή του Ξενοφώντα να παραμείνουν ενωμένοι ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν τους κοινούς εχθρούς, διασκορπίστηκαν σε τρία τμήματα. Το ένα τμήμα αποτελούμενο από Αρκάδες με αρχηγό τους το Χειρίσοφο, δια θαλάσσης έφθασε στο λιμάνι της Κάλπης. Στη συνέχεια προχώρησαν στο εσωτερικό όπου αντιμετωπίστηκαν εχθρικά από τους κατοίκους των γύρω περιοχών. Ο Ξενοφών που είχε ακολουθήσει πορεία προς τα μεσόγεια έμαθε για τη δυσχερή θέση των Αρκάδων. Μαζί με τους άνδρες του κατάφερε να σώσει τους άνδρες του Χειρίσοφου και ενωμένοι πλέον στρατοπέδευσαν στο λιμάνι της Κάλπης…

Έπειτα από τέσσερις μήνες παραμονής στη γη του Πόντου, δια μέσω της Θρακικής γης, επέστρεψαν στην πατρίδα τους. Αυτή είναι εν ολίγοις η λεγόμενη Κάθοδος των Μυρίων.

Μοναδική η καταγραφή του ιστορικού – στρατηγού Ξενοφώντα, μέσα από τον οποίον μαθαίνουμε για την παρουσία των Ελληνίδων πόλεων κατά την αρχαιότητα στον Εύξεινο Πόντο. Αλλά και μοναδικές υπήρξαν οι πληροφορίες καθώς και η χαρτογράφηση της περιοχής, οι οποίες βοήθησαν τον Μέγα Αλέξανδρο στην εκστρατεία του εναντίον των Περσών.

Η Κάθοδος των Μυρίων έγινε θρύλος. Πολλοί ιστορικοί και ερευνητές προσπάθησαν να εντοπίσουν τόσο τη διαδρομή των Μυρίων όσο και το όρος Θήχη και το σημείο όπου είχαν φτιάξει οι Μύριοι τον Μέγα Κολωνόν…

Σκοτεινή Ύλη - O Άλλος Κόσμος

Σύμφωνα με τους «ειδικούς» του κόσμου μας (αστρονόμους, φυσικούς, επιστήμονες κλπ), το σύμπαν μας αποτελείται 21% από «Σκοτεινή Υλη». Αυτοί οι ειδικοί δεν μπορούν να πουν τι είναι η «Σκοτεινή Υλη», αλλά ξέρουν ότι είναι αόρατη, βρίσκεται εδώ και δεν ξέρουν το πως επηρεάζει τον «Αληθινό μας Κόσμο». Ο συγγραφέας Dan Hooper στο βιβλίο του Nature’s Blueprint, μας λέει ότι η επιστήμη «γνωρίζει» τρία πράγματα για την «Σκοτεινή Υλη» …εάν είναι δυνατόν να γνωρίζει οτιδήποτε.

Πρώτον: Ξέρουν ότι η «Σκοτεινή Υλη» δεν μπορεί να αντιδράσει με τον «Πραγματικό μας Κόσμο» με τρόπο που να είναι εμφανής.

Δεύτερον: Η «Σκοτεινή Υλη» πρέπει να κινείτο πολύ αργά (συγκρινόμενη με την ταχύτητα του φωτός) όταν σχηματίζονταν οι Γαλαξίες στο σύμπαν μας.

Τρίτον: Η «Σκοτεινή Υλη» είναι πολύ σταθερή, εάν καν αποσυντίθεται, το κάνει με υπερβολικά αργό ρυθμό. Η “Σκοτεινή Υλη” δεν πάει πουθενά.

Αυτές οι τρεις αλήθειες είναι απλά υποθέσεις, και μάλιστα αφαιρετικές. Η αλήθεια είναι, ότι αυτοί οι ειδικοί, δεν ξέρουν απολύτως τίποτα, για την «Σκοτεινή Υλη», είναι μια άγνωστη και μυστηριώδης πλευρά του σύμπαντος μας. Αλλά η Σκοτεινή Ύλη είναι ΕΚΕΙ. Και υπάρχουν ΕΚΕΙ, πολλά, πολύ περισσότερα.

Η «Σκοτεινή Υλη» έχει, και κατά τον Αϊνστάιν, συνάδελφο, σύντροφο και αδελφή, την Σκοτεινή Ενέργεια. Οι καλύτεροι ειδικοί του κόσμου, λένε ότι η Σκοτεινή Ενέργεια αποτελεί το 75% του σύμπαντος. Όπως στην «Σκοτεινή Υλη» αυτοί οι ειδικοί έτσι και για την Σκοτεινή Ενέργεια δεν μπορούν να εξηγήσουν ούτε τι είναι η το πώς επηρεάζει τον Αληθινό Κόσμο μας.

Το τελικό αποτέλεσμα όμως είναι ότι το 21% του σύμπαντος μας είναι «Σκοτεινή Υλη» και το 75% “Σκοτεινή Ενέργεια”. Αυτό σημαίνει ότι το 96% του Σύμπαντος μας αποτελείται από «Σκοτεινό Υλικό» που οι ειδικοί παραδέχονται ότι δεν ξέρουν τίποτα. Αυτό σημαίνει ότι οι ειδικοί ασχολούνται με το 4% μέσα στην απέραντη ειδημοσύνη τους.

Το Σκοτεινό Υλικό

Ο επιστήμονας- ερευνητής Brian Greene στο βιβλίο του, The Fabric of the Cosmos, αποκαλύπτει ότι οι ειδικοί του πραγματικού μας κόσμου υπολογίζουν ότι η Σκοτεινή Υλη περνάει μέσα από το σύμπαν μας, το ηλιακό μας σύστημα, την Γη μας και ακόμη μέσα από τα σώματα μας κάθε δευτερόλεπτο της κάθε ημέρας.

Εκτιμάται ότι η ολική επιφάνεια του ανθρώπινου σώματος είναι 2,2 τετραγωνικά μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι η εμπρόσθια επιφάνεια κατά μέσον όρο του άνδρα είναι 1,1 τετραγωνικά μέτρα. Χρησιμοποιώντας αυτήν την γνώση μπορούμε να υπολογίσουμε ότι σε κάθε άνδρα περνάνε 16,731 δισεκατομμύρια της «Σκοτεινής Ύλης» μέσω του σώματος κάθε δευτερόλεπτο της κάθε ημέρας.

Στον μέσο όρο κάθε γυναίκας αντιστοιχεί 0,95 τετραγωνικά μέτρα επιφάνειας. Αυτό σημαίνει ότι στην μέση γυναίκα περνάνε 15.100 δισεκατομμύρια σωματίδια «Σκοτεινής Ύλης» κάθε δευτερόλεπτο κάθε ημέρα. Τελικά το σημαντικό είναι ότι εμείς οι άνθρωποι διατρυπώμαστε από σωματίδια της «Σκοτεινής Ύλης» και κύματα της «Σκοτεινής Ενέργειας» που οι ειδικοί δεν μπορούν να μας εξηγήσουν πως μπορεί να μας επηρεάζουν.

Αυτοί λοιπόν οι ειδικοί στο 4% του Σύμπαντος πως μπορούν να μας λένε με βεβαιότητα ότι δεν υπάρχουν μυστήριες δυνάμεις και μυστηριώδη όντα. Πως μπορούν κάτω από οποιοδήποτε λογική να μας λένε ότι οι «Άλλοι Κόσμοι» τα όντα από το διάστημα, ο σαμανισμός και η μαγεία δεν υπάρχουν; Μήπως αυτά τα όντα αποτελούνται από «Σκοτεινή Υλη» ή και «Σκοτεινή Ενέργεια» που διαπερνά ολόκληρο το Σύμπαν μας;

Μαγεία και Σαμανισμός.

Αυτοί οι “ειδικοί” λένε, ότι οι ιθαγενείς λαοί, ζουν σε ένα κόσμο μύθων και φαντασίας και ότι αυτοί ζούνε στον κόσμο της “Αλήθειας” και της “Πραγματικότητας” για την οποία δεν μπορούν να πουν τίποτε. Αληθινά τώρα ποιος ζει σε ένα κόσμο φαντασίας; Η ανθρώπινη ιστορία βρίθει από εκπληκτικές και φανταστικές ιστορίες ατόμων που είχαν ιστορίες με πνεύματα, θεούς, αγγέλους και όντα από το διάστημα. Και τι ξέρουμε αλήθεια για αυτούς τους θεούς και τις θεές;

Αυτοί οι θεοί και οι θεές αλληλεπιδρούσαν με τον κόσμο μας με ένα τρόπο που δεν ήταν φανερός (εννοώντας τα θαύματα και την μαγεία), ήταν εδώ όταν γεννιόντουσαν οι Γαλαξίες, σύμφωνα με όλες τις θρησκείες, και δεν φθείρονται, είναι αιώνιοι. Όλες αυτές οι περιγραφές ταιριάζουν με τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στην «Σκοτεινή Υλη» όπως περιγράφτηκε νωρίτερα.

Κάθε μεγάλη θρησκεία στον κόσμο σήμερα, βασίζεται με τον ένα η τον άλλο τρόπο στην διαδραστικότητα των ανθρώπων με θεούς και θεές και στην σοφία η οποία μεταδόθηκε από στην ανθρωπότητα από αυτές τις θεϊκές υπάρξεις.

Οι ενδιάμεσοι μεταξύ των όντων από τα άστρα και των ανθρώπων είναι γνωστοί σήμερα στις θρησκείες, σαν ιερείς, ή στις πνευματικές ομάδες ως σαμάνοι. Τα θαύματα και η μαγεία ήταν η τέχνη τους. Σήμερα οι μοντέρνοι ανθρωπολόγοι αδυνατούν να εξηγήσουν αυτά που παρατηρούν να κάνουν οι σαμάνοι. Τελικά θα έλεγα ότι αυτοί οι ανθρωπολόγοι έχουν επιβάλει έναν περιορισμό στον εαυτό τους που τους κρατά μακριά από τις απαντήσεις. Οι πραγματικές εξηγήσεις για την μαγεία και τον σαμανισμό δεν βρίσκονται στον “Αληθινό Κόσμο” του 4% αλλά στον Άλλο Κόσμο του 96% !

Το πρώτο προσιτό βιβλίο για την θεωρία της φυσικής, που εξηγεί, την σχέση μεταξύ των σωματιδίων και των δυνάμεων που απαρτίζουν το σύμπαν. Για δεκαετίες, οι φυσικοί είναι γοητευμένοι με την πιθανότητα, ότι δύο φαινομενικά ανεξάρτητες πτυχές του κόσμου, μπορούν στην πραγματικότητα, να είναι στενά συνδεδεμένες και αδιαχώριστες όψεις της ίδιας φύσης. Η ιδέα αυτή, γνωστή ως υπερσυμμετρία, θεωρείται από πολλούς φυσικούς να είναι μία, από τις πιο όμορφες και κομψές θεωρίες ποτέ έχουν συλληφθεί. Σύμφωνα με την θεωρία αυτή, ωστόσο, υπάρχουν πολλά περισσότερα για το σύμπαν, από ό,τι έχουμε δει μέχρι στιγμής. Ειδικότερα, η υπερσυμμετρία προβλέπει ότι για κάθε είδος σωματιδίου πρέπει να υπάρχουν και άλλες συμφωνίες, που ονομάζονται superpartners. Για την απογοήτευση πολλών φυσικών των σωματιδίων, δεν έχουν τέτοια σωματίδια superpartner ποτέ καταγραφεί.

Υπερσυμμετρία ονομάζεται η συμμετρία η οποία ανταλλάσσει φερμιόνια με μποζόνια και τανάπαλιν.

Σύμφωνα με την θεωρία πάντα, τα φερμιόνια δύναται να μετατραπούν σε υπερσυμμετρικά μποζόνια και τα γνωστά μποζόνια σε υπερσσυμμετρικά φερμιόνια. Το μεγαλύτερο ενεργειακό φάσμα όπου υποτίθεται ότι βρίσκονται τα υπερσυμμετρικά σωματίδια έχει ελεγχθεί σε Αμερική, Ευρώπη και Ιαπωνία, χωρίς να βρεθεί κανένα υπερσυμμετρικό σωματίδιο, επίσης οι αντίπαλοι της θεωρίας προβάλλουν ως πειραματικό και όχι απλά θεωρητικό επιχείρημα, το γεγονός ότι οι κοσμικές ακτίνες που αποδίδουν 40 εκατομμύρια φορές πιο ενεργά σωματίδια απ’ τον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων ποτέ δεν έχουν παραγάγει ούτε άμεσα ούτε κατά τις συγκρούσεις που έχουν μελετηθεί υπερσυμμετρικά σωματίδια, ενώ αντίθετα όλα τα παράγωγά τους είναι γνωστά στην επιστήμη (η αδιατάρακτη κοσμική ακτίνα αποτελείται κυρίως από ακτίνες γάμμα).

Αυτό το επιχείρημα ο Φρανκ Ουίλτσεκ (απ’ τους πιο μαχητικούς θεωρητικούς της υπερσυμμετρίας) το είχε επιστρατεύσει (για άλλο σκοπό τότε) εναντίον των καταστροφικών συνωμοσιολόγων του CERN (μεταφυσική θεωρία του τελευταίου πειράματος κτλ.). Δηλαδή το CERN δεν μελετά σωματίδια μη υπαρκτά στην φύση, απλώς το ελεγχόμενο πειραματικό περιβάλλον βοηθά στην καλύτερη στατιστική ανάλυση και κατάταξη των σωματιδίων σύμφωνα με τις παρατηρούμενες συμπεριφορές-ιδιότητες. Μέχρι σήμερα παραμένει άγνωστο εάν η υπερσυμμετρία αποτελεί πραγματική συμμετρία της φύσης, αλλά το ενδεχόμενο αυτό θα εξεταστεί σε σειρά πειραμάτων που ξεκίνησαν το 2009 στον επιταχυντή LHC του ερευνητικού κέντρου CERN της Γενεύης.

Η υπερσυμμετρία θεωρείται κλειστή συμμετρία, ενώ αντίπαλοι της θεωρίας έχουν αντιπροτείνει δυνητικά ολοκληρούμενη συμμετρία στο άπειρο. Ο κενός χώρος αντιμετωπίζεται ως “χρωμοδυναμικός θόρυβος” ενώ τα σωματίδια ως “Καμπύλες Hilbert” όμως στον μη συνεχή (ή πιο σωστά πιθανοτικά συνεχή) χώρο κι όχι σύμφωνα με τον βασικό ορισμό των καμπύλων αυτών. Τα σωματίδια θεωρούνται διαταραχή του χρωμοδυναμικού θορύβου, που δεν κινούν τους κόκκους του θορύβου του κενού, αλλά ως κύμα μεταφέρεται μόνο η πληροφορία μέσα στο πλέγμα. Η θεωρία της “δυνητικής συμμετρίας” δεν επικαλείται υπερσυμμετρικά σωματίδια, αλλά το ίδιο το πεδίο “χώρος” δρα σαν κατακερματισμένες καμπύλες Hilbert που όταν διαταραχθούν, απορροφούν ενέργεια και παράγουν μοτίβα-σωματίδια ελαττώνοντας σημειακά την εντροπία του πεδίου.

Η υπερσυμμετρική άλγεβρα στις τέσσερις χωροχρονικές διαστάσεις, καθώς και το πρώτο μοντέλο υπερσυμμετρικής θεωρίας πεδίου, κατασκευάστηκε από τους σοβιετικούς επιστήμονες Γκόλφαντ και Λίχτμαν στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Μέχρι σήμερα δεν έχει αποδειχθεί η ύπαρξή της, ενώ το φάσμα που έχει εξεταστεί είναι τεράστιο, με παράλληλη επισημοποίηση πάμπολων μη υπερσυμμετρικών σωματιδίων.

Το Natures Blueprint διερευνά τους λόγους για τους οποίους η υπερσυμμετρία είναι τόσο αναπόσπαστο κομμάτι στο πως να καταλαβαίνουμε τον κόσμο μας και περιγράφει τις απίστευτες μηχανές που χρησιμοποιούνται για την αναζήτησή της. Σε ένα ελκυστικό και προσιτό ύφος, δίνει στους αναγνώστες μια γεύση από τις συμμετρίες, σχήματα, και πολύ πίσω από την δομή του σύμπαντος και τους νόμους του.

Ο Dan Hooper είναι ένας συνεργάτης, επιστήμονας στην ομάδα θεωρητικής αστροφυσικής στο Fermi National Accelerator Laboratory στο Ιλλινόις, όπου ερευνά την σκοτεινή ύλη, την υπερσυμμετρία, τα νετρίνα, επιπλέον διαστάσεις, και τις κοσμικές ακτίνες. Αρχικά από το Cold Spring, της Μινεσότα, ο Δρ Hooper έλαβε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν και ήταν μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι ο συγγραφέας του Dark Cosmos: Σε αναζήτηση της Αγνοουμένης Μάζας και Ενέργειας του Σύμπαντος μας.

Η θεωρία των χορδών είναι μια πρόσφατη σχετικά εξέλιξη στο πεδίο της φυσικής, δεχόμενοι ότι, όλα που υπάρχουν στο Σύμπαν μας, αποτελούνται από απειροελάχιστους μικρούς βρόχους δόνησης της ενέργειας, επιδιώκει να ενοποιήσει τις θεωρίες της σχετικότητας και εκείνων της κβαντικής μηχανικής σε ΜΙΑ, την λεγόμενη «θεωρία των πάντων».

Είναι προς το παρόν η μόνη αξιόπιστη θεωρία κβαντικής βαρύτητας, η οποία μπορεί εξίσου καλά να περιγράψει και τις ηλεκτρομαγνητικές και τις άλλες θεμελιώδεις αλληλεπιδράσεις. Στην θεωρία υπερχορδών περιλαμβάνονται και τα φερμιόνια, οι θεμελιώδεις δομικοί λίθοι της ύλης. Δεν είναι, πάντως, ακόμη γνωστό αν η θεωρία υπερχορδών είναι η ακριβής θεωρία του σύμπαντος, ούτε τα περιθώρια των τιμών των φυσικών σταθερών που προβλέπει.

Το γεγονός ότι ο κόσμος είναι τρισδιάστατος έρχεται εκ πρώτης όψεως σε αντίθεση με τις 10 διαστάσεις της θεωρίας. Οι πιθανές απαντήσεις σ’ αυτό το παράδοξο είναι δύο: Μία πιθανή απάντηση είναι ότι οι υπόλοιπες 7 διαστάσεις είναι τόσο μικρές ώστε δεν είναι δυνατό να παρατηρηθούν. Στην 6-διάστατη περίπτωση αναφέρονται οι υπερχώροι Καλάμπι-Γιάου. Στις 7 διαστάσεις αναφέρονται οι χώροι πολλαπλότητας G2.

Η δεύτερη πιθανή απάντηση λύση είναι ότι είμαστε δεσμευμένοι σε μία υπερ-μεμβράνη του πλήρους σύμπαντος τεσσάρων χωροχρονικών διαστάσεων. Η λύση αυτή είναι γνωστή ως brane-world theory. Ορισμένες εκδοχές αυτής της θεωρίας οδηγούν σε προβλέψεις που θα μπορέσουν να ελεγχθούν από πειραματικές μετρήσεις κβαντικής βαρύτητας που θα γίνουν στον επιταχυντή LHC του διεθνούς ερευνητικού κέντρου CERN της Γενεύης, ο οποίος έχει ήδη αρχίσει τη λειτουργία του.

Υπάρχουν 2 κύριες θεωρίες χορδών, η μποζονική θεωρία χορδών σε 26 διαστάσεις και η Υπερσυμμετρική Θεωρία Χορδών σε 10 διαστάσεις. Σήμερα, ο όρος θεωρία χορδών αναφέρεται στην Υπερσυμμετρική θεωρία χορδών ή Θεωρία Υπερχορδών. Μια σημαντική ερευνητική ανακάλυψη που έγινε στη δεκαετία του 1990 ήταν το ότι οι διάφορες θεωρίες υπερχορδών μπορούν να προκύψουν σαν οριακές περιπτώσεις από μια σχετικά άγνωστη 11-διάστατη θεωρία που ονομάστηκε Θεωρία-Μ (M-Theory).

Η θεωρία χορδών δεν έχει μέχρι στιγμής επιτύχει να κάνει ποσοτικές προβλέψεις που θα μπορούσαν να επαληθευθούν πειραματικά. Επικριτές της θεωρίας υποστηρίζουν μάλιστα ότι η θεωρία δεν είναι δυνατό ούτε να επαληθευτεί ούτε να απορριφθεί. Οι υποστηρικτές της αντιλέγουν ότι η θεωρία χορδών έχει ήδη κάνει πληθώρα νέων προβλέψεων: α) Έξτρα διαστάσεις. Η πρόβλεψη αυτή αποτελεί αντικείμενο πολλών εξελισσόμενων πειραμάτων παγκοσμίως. β) Νέα σωματίδια με μάζες συγκρίσιμες της μάζας του Planck. γ) Υπερσυμμετρία-υπερβαρύτητα. Η ύπαρξη ή όχι υπερσυμμετρικών σωματιδίων θα αποτελέσει το αντικείμενο σειράς πειραμάτων που αναμένεται να αρχίσουν στον επιταχυντή LHC του CERN.

Η διατύπωση της θεωρίας υπερχορδών έχει γίνει με βάση σειράς διαταραχών, και όχι ως ακριβώς διατυπωμένη θεωρία. Παρόλο που υπάρχει αρκετή πρόοδος προς μια μη-διαταρακτική διατύπωση, και υποθέσεις για πλήρεις ορισμούς στο χωροχρόνο που ικανοποιούν ορισμένες ασύμπτωτες, δεν έχει διατυπωθεί ακόμη μια πλήρης μη-διαταρακτική θεωρία υπερχορδών.

Το 1999, ο Brian Greene, ένας από τους μεγαλύτερους φυσικούς στον κόσμο, δημοσίευσε Το Elegant Universe (Norton), (Το κομψό σύμπαν) ένα δημοφιλές βιβλίο για την “θεωρία των χορδών”. Το βιβλίο του προσφέρει μια ζωντανή άποψη της ανθρώπινης κατανόησης του χώρου και του χρόνου. Για να γίνει αυτό, ο Greene υιοθετεί μια περίπου χρονολογική προσέγγιση, αρχίζοντας με Newton, που διακινούνται μέσω του Einstein και την κβαντική φυσική, και με την θεωρία χορδών και υποθέσεις της, ότι υπάρχουν 11 διαστάσεις, δέκα του χώρου και μία του χρόνου. Ότι μπορεί να υπάρχει αφθονία των παράλληλων συμπάντων. Λέει ότι το ταξίδι στο χρόνο είναι δυνατό, και ούτω καθεξής.

Τίποτα από αυτά δεν είναι εύκολη ανάγνωση, κυρίως επειδή οι έννοιες είναι δύσκολο να κατανοηθούν και ο Greene, δεν φαίνεται να συμβιβάζεται σχετικά με την ακρίβεια. Ογδόντα πέντε γραμμικά σχέδια για να διευκολυνθεί το έργο της κατανόησης. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι ο Greene, όχι μόνο καθιστά σαφείς έννοιες, αλλά εξηγεί το γιατί σε κάθε θέμα. Ανοίγει το βιβλίο με μια συζήτηση του Καμύ “Ο Μύθος του Σίσυφου”, και συνεχίζει… διαβάστε το είναι πολύ κατανοητό.

Σ’ αυτό το απολαυστικό βιβλίο ο Brian Greene, ηγετική φυσιογνωμία στο χώρο της θεωρίας χορδών, αφηγείται τις προσπάθειες, τις χαρές και τις απογοητεύσεις όσων επιστημόνων αναζητούν την τελική θεωρία που θα γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στους νόμους του μεγάλου (γενική σχετικότητα) και τους νόμους του μικρού (κβαντομηχανική). Όταν οι φυσικοί χρησιμοποιούν την θεωρία χορδών για να απαντήσουν σε μερικά από τα πιο βαθυστόχαστα ερωτήματα όλων των εποχών, έρχονται στο προσκήνιο συγκλονιστικές κι επαναστατικές ιδέες. Νέες διαστάσεις κρυμμένες στο χωρικό ιστό, μαύρες τρύπες, ρήξεις και οπές στο χωροχρονικό συνεχές, εναλλαγή γιγάντιων και μικροσκοπικών συμπάντων παρουσιάζονται εδώ με απλότητα και σαφήνεια και μας δείχνουν πως, περίπου, λειτουργεί το σύμπαν. Λένε πως το σημαντικό στην έρευνα δεν είναι ότι σου αποκαλύπτει καινούργιους κόσμους αλλά ότι σε κάνει να βλέπεις τον κόσμο με άλλα μάτια. Όσοι αναγνώστες δουν το σύμπαν μεσ’ από το πρίσμα της θεωρίας χορδών, θα βρεθούν μπροστά σ’ ένα ανεπανάληπτο θέαμα που κόβει την ανάσα.

Ινδικός Ωκεανός: Οι επιστήμονες ερευνούν μια μυστηριώδη «τρύπα βαρύτητας»

Ο Ινδικός Ωκεανός έχει μια μυστηριώδη «τρύπα έλλειψης βαρύτητας» έκτασης εκατομμυρίων τετραγωνικών μιλίων, όπου η στάθμη της θάλασσας είναι 300 πόδια χαμηλότερα – και οι επιστήμονες τελικά πιστεύουν ότι ξέρουν τι την προκάλεσε

Οι επιστήμονες γνώριζαν για την ύπαρξη μιας «τρύπας» αυτής στον Ινδικό Ωκεανό εδώ και δεκαετίες, αλλά ήταν προβληματισμένοι ως προς το τι την πεοκάλεσε.

Γνωστή επίσημα ως «Indian Ocean Geoid Low», δεν είναι μια συμβατική φυσική τρύπα, αλλά μάλλον μια περιοχή του ωκεανού όπου η βαρύτητα είναι χαμηλότερη από το μέσο όρο.

Αυτή η… βουτιά στη βαρύτητα σημαίνει ότι η στάθμη του νερού είναι περίπου 340 πόδια χαμηλότερη από τη γύρω περιοχή – σαν ένα αυλάκι σε μια «ανώμαλη πατάτα».

Τώρα, μια ομάδα ερευνητών στην Ινδία ισχυρίζεται ότι η τρύπα σχηματίστηκε από μάγμα χαμηλής πυκνότητας που αναδύθηκαν από τον μανδύα της Γης από τα υπολείμματα μιας βυθισμένης τεκτονικής πλάκας που ονομάζεται Τηθύς, που χάθηκε όταν η Ινδία έγινε μέρος της Ασίας πριν από 50 εκατομμύρια χρόνια.

Τα κομμάτια αυτά του μανδύα – εξάρσεις ασυνήθιστα θερμών πετρωμάτων μέσα στον μανδύα της Γης – γενικά πιστεύεται ότι προκαλούνται από βαρυτικές ανωμαλίες γύρω από τη Γη.

Η νέα μελέτη διεξήχθη χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις υπολογιστή από δύο γεωφυσικούς στο Ινδικό Ινστιτούτο Επιστημών στην πόλη Bengaluru.

«Χρησιμοποιώντας αυτές τις προσομοιώσεις, θα μπορούσαμε να δούμε αυτό το γεωειδές χαμηλό να είναι ανύπαρκτο σε κάποιο σημείο και στη συνέχεια να διαμορφώνεται πριν από περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια», είπε η συγγραφέας της μελέτης Attreyee Ghosh στο Daily Mail.

«Τέτοιου είδους μελέτες θα μας βοηθούσαν να αντιμετωπίσουμε πολλά από τα άλυτα ακόμη χαρακτηριστικά της Γης στο μέλλον».

Η Γη συχνά απεικονίζεται ως μια τέλεια στρογγυλή σφαίρα σε εικονογραφήσεις, αλλά οι ειδικοί πιστεύουν ότι μοιάζει περισσότερο με μια «ανώμαλη πατάτα» όσον αφορά το σχήμα της.

Η ανώμαλη επιφάνεια του πλανήτη μας οφείλεται σε περιοχές ανομοιόμορφης βαρύτητας που προκύπτουν από την άνιση κατανομή της ύλης στο εσωτερικό του. Στις επιφανειακές παραμορφώσεις προστίθεται η κίνηση των τεκτονικών πλακών που έχουν δημιουργήσει βουνά και κοιλάδες στην επιφάνεια της Γης.

Δεδομένου ότι οι ωκεανοί καλύπτουν περίπου το 70% της επιφάνειας του πλανήτη, αυτές οι παραμορφώσεις επηρεάζουν και το σχήμα των ωκεανών.

Ο Αριστοτέλης και οι επαναστάσεις

Δεν υπάρχει τίποτε πιο προφανές ότι ένα πολίτευμα, για να παραμείνει στο χρόνο και να διασφαλίσει την αρμονία και την κοινωνική συνοχή, πρέπει πρωτίστως να ικανοποιεί το σύνολο των πολιτών. Κι αν όχι το σύνολο σε απόλυτο βαθμό, με την έννοια της αδιαπραγμάτευτης ομοφωνίας, τουλάχιστον το μεγαλύτερο μέρος του ή, για να είμαστε πιο σαφείς, να αφήνει ευχαριστημένο εκείνο το κοινωνικό κομμάτι που έχει την ισχύ, που έχει δηλαδή τη δυνατότητα να επιβάλει τις πεποιθήσεις του στην πόλη. Κι εδώ ακριβώς αρχίζουν τα προβλήματα, αφού τα πολιτεύματα εξ’ ορισμού υπάρχουν για να προασπίζουν το δίκαιο και την ισότητα και τελικά είναι αδύνατο να απεγκλωβιστούν από τη βούληση των ισχυρών, είτε αυτή αφορά την πλειοψηφία των φτωχών είτε τη μειοψηφία των πλουσίων, και είναι απολύτως ξεκάθαρο ότι οι φτωχοί προτιμούν τη δημοκρατία, ενώ οι πλούσιοι την ολιγαρχία. Στο βάθος κρύβεται η σύγχυση της αντίληψης για την ισότητα, αφού «η δημοκρατία προήλθε από το ότι οι πολίτες, ενώ είναι ίσοι σε κάτι μόνο, έχουν τη γνώμη ότι είναι σε όλα ίσοι (διότι νομίζουν τους εαυτούς τους απολύτως ίσους, επειδή απλώς απολαμβάνουν την ελευθερία όλοι το ίδιο). Αντίθετα η ολιγαρχία προήλθε από το ότι οι πολίτες νομίζουν ότι είναι ανώτεροι σε όλα, ενώ είναι ανώτεροι σε κάτι μόνο (διότι έχουν την εντύπωση ότι είναι σε όλα ανώτεροι, επειδή είναι ανώτεροι στην περιουσία μόνο)». 

Η αριστοτελική αντίληψη της ισότητας, όπως επαναδιατυπώνεται στην αρχή του πέμπτου βιβλίου των Πολιτικών, δεν είναι αριθμητική, με την ισοπεδωτική αντίληψη του ότι όλοι αξίζουν ή προσφέρουν το ίδιο, αλλά αναλογική, με την έννοια ότι σχετίζεται απόλυτα με την αξία, δηλαδή την κοινωνική προσφορά του καθενός, η οποία δεν έχει καμία σχέση με την περιουσία που ενδεχομένως έχει κληρονομήσει – πολύ περισσότερο με την καταγωγή του. Η αναλογική αντίληψη της ισότητας δεν είναι παρά η ανάδειξη του άξιου, του άριστου όπως θα έλεγε ο Αριστοτέλης. Γι’ αυτό κι όταν κάνει λόγο για αριστοκρατία, δεν αναφέρεται στην κυρίαρχη αντίληψη του αριστοκράτη που αναδεικνύεται από τον πλούτο και την καταγωγή, αλλά στην αντίληψη της αξιοκρατίας, που έχει να κάνει αυστηρά με τις πράξεις και την κοινωνική προσφορά του καθενός και που κατ’ επέκταση οφείλει να διαμορφώσει και τις συνθήκες για την αντίστοιχη ανταμοιβή του. Κι εδώ βρίσκεται ο πυρήνας της δικαιοσύνης που μόνο μέσω της αξιοκρατίας μπορεί να νοηματοδοτηθεί. Η εσφαλμένη αντίληψη της ισότητας δεν μπορεί παρά να προϋποθέτει τη διαστρέβλωση της αξίας οδηγώντας στην τελική συμφεροντολογική αντίληψη της δικαιοσύνης: «οι πολίτες του δημοκρατικού πολιτεύματος, με την ιδέα ότι είναι ίσοι σε όλα, απαιτούν να μετέχουν εξίσου σε όλα, ενώ αντίθετα οι πολίτες του ολιγαρχικού πολιτεύματος, με την ιδέα ότι είναι ανώτεροι σε όλα, επιδιώκουν να αποσπούν περισσότερα πλεονεκτήματα από τους άλλους, καθώς η ανισότητα έγκειται στο ότι κάποιος έχει κάτι σε μεγαλύτερο βαθμό από κάποιον άλλον».

Από κει και πέρα, τα πάντα καθορίζονται από το ποιος θα καταφέρει να βρεθεί σε θέση ισχύος, ώστε να επιβάλει τις πεποιθήσεις του, δηλαδή τα συμφέροντά του, τα οποία αποκτούν και ιδεολογικό υπόβαθρο: «Γενικά, λοιπόν, αυτές είναι οι αφετηρίες και οι πηγές των επαναστάσεων. Γι’ αυτό οι μεταβολές των πολιτευμάτων γίνονται με δύο τρόπους. Άλλοτε δηλαδή επαναστατούν με σκοπό να μεταβάλουν το ισχύον πολίτευμα σε κάποιο άλλο, από δημοκρατία για παράδειγμα να αλλάξει σε ολιγαρχία ή σε δημοκρατία από ολιγαρχία ή από αυτά τα δύο να γίνει πολιτεία ή αριστοκρατία ή να γίνει δημοκρατία και ολιγαρχία από πολιτεία και αριστοκρατία». Και βέβαια, οι πολιτειακές αλλαγές δεν αφορούν αποκλειστικά την αλλαγή των πολιτευμάτων, αλλά μπορεί να εστιάζουν και στη διαβάθμισή τους: «Ακόμη επαναστατούν για τον αυστηρότερο ή ηπιότερο χαρακτήρα του πολιτεύματος, όπως για παράδειγμα σ’ ένα ολιγαρχικό καθεστώς μπορεί να επαναστατήσουν για να γίνουν οι θεσμοί πιο αυστηρά ολιγαρχικοί ή ηπιότεροι (κατ’ αναλογία) σε δημοκρατικό καθεστώς για να γίνουν οι θεσμοί πιο δημοκρατικοί ή λιγότερο δημοκρατικοί». Και η παραμικρή αναθεώρηση του πολιτεύματος (ακόμη κι ενός μόνο σημείου), για παράδειγμα η κατάργηση ή η προσθήκη ενός αξιώματος, μπορεί να σημάνει μεγάλες πολιτειακές αλλαγές και να επιφέρει επαναστάσεις και ταραχές που θα κλονίσουν τις ισορροπίες: «όπως λένε ότι στη Σπάρτη ο Λύσανδρος» (πρόκειται για το στρατηγό που έδωσε τη χαριστική βολή στους Αθηναίους στους Αιγός ποταμούς και τερματίστηκε ο πελοποννησιακός πόλεμος) «επιχείρησε να καταργήσει τη βασιλεία και ο Παυσανίας» (προφανώς αναφέρεται στο Σπαρτιάτη στρατηγό που πέτυχε την καθοριστική νίκη επί των Περσών στις Πλαταιές, ο οποίος αργότερα μήδισε και θανατώθηκε από τους Σπαρτιάτες) «το θεσμό των εφόρων».

Το βέβαιο είναι ότι η δημοκρατία κρίνεται σταθερότερη από την ολιγαρχία: «Γιατί στα ολιγαρχικά πολιτεύματα προκαλούνται δύο είδη επαναστάσεων: το ένα ανάμεσα στους ίδιους τους ολιγαρχικούς και το άλλο εναντίον του λαού. Αντίθετα στα δημοκρατικά καθεστώτα εμφανίζεται μόνο μία επανάσταση, αυτή εναντίον των ολιγαρχικών, ενώ δεν εμφανίζονται αξιοσημείωτες εξεγέρσεις ανάμεσα στο λαό». Η ομολογία ότι η δημοκρατία είναι περισσότερο ασφαλής δεν είναι τίποτε άλλο από την παραδοχή της ανωτερότητας του πολιτεύματος που στηρίζεται στη λαϊκή συμμετοχή. Γιατί, αν ο κύριος στόχος των πολιτευμάτων είναι η διατήρηση της τάξης που θα επιφέρει την κοινωνική συνοχή, είναι αδύνατο να βρεθεί ασφαλέστερος τρόπος προς την επίτευξη αυτού από την εξασφάλιση της ελεύθερης συμμετοχής σε όλους τους πολίτες. Η δυνατότητα συμμετοχής δε λειτουργεί μόνο ως κατάδειξη της ισότητας των πολιτών, αφού πλέον όλοι έχουν λόγο, ούτε μόνο ως πραγμάτωση του δικαίου, καθώς είναι δίκαιο να συμμετέχουν όλοι σε μια υπόθεση που τους αφορά τόσο πολύ, όπως είναι η πολιτειακή οργάνωση, αλλά και ως μηχανισμός απονομής της ευθύνης σε περίπτωση που τα πράγματα δεν πάνε καλά. Η συμμετοχικότητα ως συνευθύνη είναι η μεγαλύτερη εγγύηση των ισορροπιών, αφού, από τη στιγμή που όλα λειτουργούν ομαλά και ο νόμος κατοχυρώνει τη λαϊκή αναγνώριση, κανείς δε δικαιούται να διαμαρτύρεται. Η διαφάνεια και η ισότιμη πρόσβαση στην εξουσία, που διασφαλίζεται από τη σωστή λειτουργία της δικαιοσύνης είναι το μόνο εχέγγυο της κοινωνικής ειρήνης. Αν η παιδεία καταστήσει τους πολίτες ώριμους, ώστε να αναγνωρίζουν και να αναδεικνύουν τους πιο άξιους στη διαχείριση των αξιωμάτων, τότε μπορούμε να μιλάμε για την ιδανική δημοκρατία που συνδυάζει και τη λαϊκή κυριαρχία και την αξιοκρατία, που συνδυάζει δηλαδή την καθολική συμμετοχή με την αναλογική εκδοχή της ισότητας, όπως την αποδίδει ο Αριστοτέλης.

Η αναξιοκρατία και η άδικη κατανομή των αξιωμάτων είναι οι βασικότερες ενδείξεις της πολιτικής σαθρότητας, που ακυρώνει το δημόσιο συμφέρον για το προσωπικό, αφού, σ’ αυτή την περίπτωση, στόχος δεν είναι το κοινό όφελος, αλλά το ίδιο κέρδος: «Γιατί οξύνονται οι σχέσεις μεταξύ των πολιτών με σκοπό το κέρδος και τα πολιτικά αξιώματα… επειδή βλέπουν ότι άλλοι δίκαια κι άλλοι άδικα έχουν περισσότερα δικαιώματα από τους ίδιους». Εξάλλου, αυτού του είδους η πολιτειακή διαχείριση, που αναδεικνύει τους ανάξιους είτε με μεθοδεύσεις ολιγαρχικές είτε με εκφυλισμένες δημοκρατίες (απαξίωση δικαιοσύνης, αδιαφάνεια, προπαγάνδα, εκφοβισμός, ρουσφετολογία, λαϊκισμός, διαφθορά κλπ), δεν μπορεί παρά να επιφέρει την αλαζονεία της εξουσίας, αφού οι κυβερνώντες στηρίζονται σε μηχανισμούς που τους κάνουν να νιώθουν άτρωτοι: «όταν οι φορείς της εξουσίας έχουν αλαζονεία και μεγαλύτερη ισχύ, προκαλούνται επαναστάσεις και μεταξύ των πολιτών κι εναντίον των πολιτευμάτων που παρέχουν τη δυνατότητα τέτοιας εξουσίας».

Κι εδώ ακριβώς τίθενται οι λεπτές πολιτειακές ισορροπίες που μόνο με διαρκή επαγρύπνηση μπορούν να διασφαλιστούν. Η υποβάθμιση της πολιτικής σκηνής και η ανάδειξη αξιωματούχων που σταδιακά απαξιώνουν όλους τους θεσμούς κατοχυρώνοντας το πανίσχυρο της προσωπικής τους υπεροχής είναι η εκμηδένιση κάθε συμμετοχικής διαδικασίας που θα οδηγήσει στη μέγιστη πολιτειακή ευτέλεια: «Ακόμη επαναστατούν εξαιτίας της υπεροχής που αποκτήθηκε, όταν δηλαδή ένας ή περισσότεροι αποκτούν δύναμη μεγαλύτερη από τη δύναμη της πόλης και γίνονται ισχυρότεροι από το πολίτευμα. Έτσι συνήθως γεννιούνται οι μοναρχίες και οι δυναστείες». Κατά τον Αριστοτέλη η επανάσταση ταυτίζεται με την ανατροπή των πολιτειακών δομών που μετασχηματίζουν τον τρόπο απονομής και διαχείρισης της εξουσίας. Το κατά πόσο γίνεται αιματηρά ή αναίμακτα, αν οδηγεί στο συγκεντρωτισμό ή τον εκδημοκρατισμό, αν υπηρετεί τα συμφέροντα των λίγων ή των πολλών δεν αλλάζει τη σημασία του όρου. Από κει και πέρα είναι στην κρίση του καθενός να χαρακτηρίσει την εκάστοτε επανάσταση ανάλογα με τις περιστάσεις. Να κρίνει δηλαδή αν συνέβαλε στην πρόοδο ή στην οπισθοδρόμηση ερευνώντας αν οδήγησε σε κάτι πολιτειακά καλύτερο ή χειρότερο. (Φυσικά, με σύγχρονη ορολογία το ζήτημα δεν τίθεται έτσι. Η επανάσταση, ως όρος, προϋποθέτει τη λαϊκή συμμετοχή. Η πολιτειακή ανατροπή που δεν υπολογίζει τη λαϊκή βούληση λέγεται πραξικόπημα).

Και βέβαια, θα ήταν παράλογο να μιλάμε για ζητήματα της πολιτείας χωρίς να λογαριάζουμε τον άνθρωπο ως οντότητα, που πολλές φορές κινείται απρόβλεπτα και μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτος, αρκεί να μην ξεπεραστούν τα όριά του. Η αδικία, η αγανάκτηση, η πλεονεξία, η εκδικητικότητα, η καταπίεση, όλες οι συναισθηματικές εκφάνσεις που καθορίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά είναι αδύνατο να μη ληφθούν υπόψη, όταν μελετάει κανείς τα κίνητρα των επαναστάσεων. Όλες οι επαναστάσεις, είτε ατομικές είτε συλλογικές, είναι αδύνατο να αποστασιοποιηθούν από τη συναισθηματική ορμή που τις φέρνουν στο προσκήνιο. Ο αδικημένος που επαναστατεί βιώνει πρωτίστως τη συναισθηματική έξαρση που τον σπρώχνει στο να τα παίξει όλα για όλα. Πολλές φορές το συναίσθημα που επιφέρει τις ανατροπές είναι ο ίδιος ο φόβος που λειτουργεί εκρηκτικά μπροστά στα χειρότερα που μπορούν να έρθουν: «Επιπλέον επαναστατούν εξαιτίας του φόβου, οι ήδη άδικοι, επειδή φοβούνται μήπως τιμωρηθούν, και οι μελλοντικά αδικημένοι, επειδή θέλουν να προλάβουν την αδικία σε βάρος τους». Τα συναισθήματα που γεννιούνται και που μπορούν να επιφέρουν πολιτειακές μεταβολές δεν έχει σημασία αν βασίζονται ή όχι στο δίκιο. Σημασία έχει να επιτείνουν την ένταση. Ο Αριστοτέλης φέρνει ως παράδειγμα το περιστατικό στις Συρακούσες, όπου άλλαξε το πολίτευμα από ερωτική αντιζηλία: «… άλλαξε το πολίτευμα, επειδή δύο νέοι με πολιτικά αξιώματα επαναστάτησαν για ερωτική αιτία. Όσο δηλαδή ο ένας βρισκόταν μακριά, ο άλλος, ο φίλος του, ξελόγιασε τον ερωμένο του. Όταν επέστρεψε ο πρώτος, από αγανάκτηση (για το φίλο του) έπεισε τη γυναίκα του φίλου του να τον ακολουθήσει. Μετά από αυτό οι δύο αντίπαλοι πια συσπείρωσαν τους οπαδούς τους και γενικεύτηκε εμφύλιος πόλεμος».

Άλλοι λόγοι που μπορούν να επιφέρουν επαναστατικές αναταραχές είναι «η φυλετική ανομοιογένεια του πληθυσμού» ή γεωφυσικοί παράγοντες που καθιστούν αδύνατο το ενιαίο μιας πόλης. Αναφορικά με τον πρώτο, ο Αριστοτέλης είναι πεπεισμένος ότι μια πόλη δεν μπορεί να συγκροτηθεί από ένα σύνολο τυχαίων ανθρώπων που έτυχε να βρεθούν σε κάποιον τόπο. Τα συμφέροντα που θα διαμορφωθούν θα τους διχάσουν επιφέροντας συγκρούσεις. Ο πληθυσμός, προκειμένου να παραμείνει ενωμένος και να αντιμετωπίσει από κοινού τις αντιξοότητες, πρέπει με κάποιο τρόπο να νιώθει ισχυρούς δεσμούς, που θα καταστήσουν τις σχέσεις αδερφικές, δηλαδή ιερές. Η κοινή καταγωγή, η κοινή ιστορία, τα κοινά ήθη και έθιμα, οι παραδόσεις και οι θρησκευτικές δοξασίες λειτουργούν ως κύριος συνεκτικός ιστός των ανθρώπων. Γι’ αυτό χρειάζεται χρόνος, ώστε να θεμελιωθούν ισχυρές υποδομές: «όπως δε συγκροτείται πόλη από τυχαίο πλήθος ανθρώπων, έτσι ούτε σε τυχαίο χρόνο συμβαίνει αυτό. Γι’ αυτό και όσοι μέχρι τώρα δέχθηκαν συνοίκους ή εποίκους, οι περισσότεροι επαναστάτησαν εναντίον τους. Για παράδειγμα, οι Αχαιοί εγκαταστάθηκαν μαζί με τους Τροιζηνίους στη Σύβαρη, έπειτα όμως, όταν έγιναν περισσότεροι οι Αχαιοί, εκδίωξαν τους Τροιζηνίους… Το ίδιο και στους Θουρίους οι Συβαρίτες επαναστάτησαν εναντίων των συνοίκων τους».

Ο Αριστοτέλης φέρνει πολλά τέτοια παραδείγματα συγκρούσεων ανομοιογενών πληθυσμών. Σήμερα, όσο κι αν λέμε ότι η ανθρωπότητα έχει προχωρήσει και είναι πιο ανεκτική στη διαφορετικότητα, θα ήταν ψέμα να ισχυριστεί κανείς ότι έχουν εξαλειφθεί τέτοιου είδους φαινόμενα. Κι αυτό βέβαια δεν αποδεικνύει το αδύνατο της συμβίωσης των διαφορετικών, αλλά το ανίκητο της συμφεροντολογικής αντίληψης στις σχέσεις των ανθρώπων, αφού, «οι ξένοι» δεν μπορούν να διεκδικούν τα ίδια με «μας». Αν τελικά έρθουν τα δύσκολα και τα αγαθά στερέψουν, είναι προφανώς «οι άλλοι» που πρέπει να παραιτηθούν από τις αξιώσεις τους. Αυτή, εξάλλου, είναι και η ουσία του ρατσισμού που μόνο χρησιμοθηρικά μπορεί να υφίσταται. Οι έννοιες «εμείς» και «άλλοι» είναι η δυναμική της ισχύος που πρέπει να ξεκαθαριστεί προκειμένου να διασφαλιστούν οι διεκδικήσεις, συνθήκη, που, από θέση αρχής, λειτουργεί διασπαστικά, καθώς εκπροσωπεί το συμφέρον που εκδηλώνεται σε βάρος των άλλων. Ακόμη και σήμερα κράτη με φυλετική ή θρησκευτική ανομοιογένεια είναι επίφοβα μπροστά σε κάθε είδους διασπαστικές προπαγάνδες, που ανά πάσα στιγμή μπορεί να ξεσπάσουν ανάλογα με το που φυσάν τα εκάστοτε οικονομικά συμφέροντα. Το παράδειγμα της Γιουγκοσλαβίας είναι πολύ κοντινό. Όσο για την περίπτωση της γεωφυσικής ακαταλληλότητας, είναι μάλλον παραπλήσια με την ανομοιογένεια. Γιατί η ακατάλληλη γεωγραφία δίνει την εντύπωση της διαφορετικότητας στους ανθρώπους και η διασφάλιση του διαφορετικού είναι η προϋπόθεση της διχόνοιας που ανά πάσα στιγμή μπορεί να φανεί χρήσιμη. Ακόμη κι ένα ποτάμι μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν ξένοι: «Όπως δηλαδή στους πολέμους οι διαβάσεις των ρυακιών, και των πιο μικρών ακόμη, διασπούν τις στρατιωτικές φάλαγγες, με τον ίδιο αναλογικά τρόπο και η ελάχιστη διαφορά διχάζει».

Όμως, σε τελική ανάλυση, από τη στιγμή που οι επαναστάσεις, ως επανατοποθέτηση των δεδομένων της εξουσίας, δεν είναι παρά η επαναδιαπραγμάτευση της ισχύος από μια νέα κοινωνική συνισταμένη που διεκδικεί μεγαλύτερο μερίδιο στη διοίκηση – και κατ’ επέκταση στη διανομή του πλούτου – εκπροσωπώντας τα δικά της συμφέροντα, δε θα μπορούσε να αποσιωπηθεί ο σπουδαιότερος παράγοντας: « και η δυσανάλογη αύξηση κάποιας ομάδας προκαλεί μεταβολές των πολιτευμάτων». Κι όταν γίνεται λόγος για την «αύξηση κάποιας ομάδας», εννοείται κάποιας κοινωνικής ομάδας, δηλαδή κάποιας ομάδας συγκεκριμένων οικονομικών δυνατοτήτων: «η πόλη αποτελείται από μέρη, από τα οποία κάποιο πολλές φορές αυξάνεται αδιόρατα, όπως το πλήθος των απόρων στις δημοκρατίες και στις πολιτείες». Κι εδώ ξεκινούν όλα τα ερωτήματα που σχετίζονται με τις πολιτειακές μεταβολές. Γιατί σε μια πόλη αυξάνεται ο αριθμός των απόρων; Ποιες είναι οι οικονομικές συνθήκες που τους πολλαπλασιάζουν; Κατά πόσο είναι δυνατό μια κοινωνία που οδηγεί στη φτωχοποίηση του μεγαλύτερου αριθμού των πολιτών να διατηρήσει ανεπηρέαστο το πολιτικό της σκηνικό; Κι όλα αυτά λειτουργούν κι αντιστρόφως: «Αυτό συμβαίνει και στα δημοκρατικά πολιτεύματα, σε μικρότερο όμως βαθμό, γιατί, όταν αυξάνονται οι εύποροι σε αριθμό ή οι περιουσίες τους, εμφανίζονται ολιγαρχίες ή δυναστείες».

Το βέβαιο είναι ότι η υπεροχή των φτωχών φέρνει εκδημοκρατισμό και η υπεροχή των πλουσίων συγκεντρωτισμό. Κι αυτή ακριβώς είναι η ουσία των πολιτευμάτων, και κατ’ επέκταση και των επαναστάσεων, που δεν είναι τίποτε άλλο από τη μετάβαση από το ένα πολίτευμα στο άλλο. Βρισκόμαστε και πάλι μπροστά στο αδιαπραγμάτευτα ταξικό περιεχόμενο κάθε πολιτειακής οργάνωσης, αφού όλες οι πολιτειακές εκδοχές σηματοδοτούν την αέναη διαπάλη της κατοχύρωσης των συμφερόντων. Οι πλούσιοι και οι φτωχοί, ως εξ’ ορισμού κοινωνικοί αντίπαλοι, δεν έχουν άλλη επιλογή από τη σύγκρουση, που είναι αδύνατο να μην εκδηλωθεί πολιτειακά. Σε τελική ανάλυση το πολίτευμα δεν είναι παρά η διευθέτηση του ταξικού ζητήματος ανάλογα με την υπεροχή που διαμορφώνεται. Οι δημοκρατίες οφείλουν να προασπίζουν τα συμφέροντα των φτωχών και οι ολιγαρχίες τα συμφέροντα των πλουσίων. Οι δημοκρατίες που αναπαράγουν τη φτώχεια εξυπηρετώντας τα συμφέροντα του πλούτου δεν είναι δημοκρατίες. Είναι ολιγαρχίες με δημοκρατικό περιτύλιγμα. Η αναγνώριση ότι οι περιπτώσεις που αυξάνονται οι εύποροι επιφέροντας ολιγαρχίες συμβαίνουν «σε μικρότερο βαθμό» είναι η αναγνώριση της τάσης του πλούτου να συγκεντρώνεται σε λίγους ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, της τάσης των λίγων να υφαρπάζουν τον πλούτο των πολλών. Όσο πιο μεγάλες είναι οι οικονομικές αποκλείσεις, τόσο πιο έντονα συναισθήματα αδικίας, αγανάκτησης κι εκδικητικότητας επιφέρουν. Δηλαδή τόσο πιο σκληρή είναι η ολιγαρχία που επιβάλλεται.

Τα ανεξέλεγκτα άκρα του απίστευτου πλούτου και της απύθμενης φτώχειας είναι η κατάδειξη της παντελούς έλλειψης δημοκρατίας. Από κει και πέρα όλα αφορούν την ισχύ που θα διαμορφωθεί. Ο εγγυητής των ισορροπιών είναι η μεσαία τάξη που γεφυρώνει το χάσμα. Η συρρίκνωση της μεσαίας τάξης είναι η επιβολή της ολιγαρχίας που δεν κρατάει ούτε τα προσχήματα και οι κοινωνικές αναταραχές είναι αναπόφευκτες: «Ακόμη ταράζονται με κινήματα τα πολιτεύματα, και όταν οι παρατάξεις που θεωρούνται αντίπαλες είναι ισοδύναμες, όπως οι πλούσιοι και ο λαός, ενώ η μεσαία τάξη ή δεν υπάρχει καθόλου ή είναι ελάχιστη».

Η ολιγαρχία που διαλύει και τη μεσαία τάξη είναι η ολιγαρχία που τρέφει την απόλυτη βεβαιότητα για την υπεροχή της: «Γιατί, αν υπερέχει σε μεγάλο βαθμό οποιαδήποτε από τις δύο παρατάξεις, η άλλη δεν προτίθεται να διακινδυνεύσει μια σύγκρουση εναντίον της φανερά ισχυρότερης». Με δυο λόγια, η ολιγαρχία που δεν υπολογίζει ούτε τα προσχήματα θεωρεί τον εαυτό της τόσο ισχυρό, που δεν ανησυχεί μήπως η άλλη παράταξη (φτωχοί) εξεγερθεί εναντίον της. Τελικά, όλα τα αίτια που προκαλούν τις εξεγέρσεις δεν μπορούν παρά να καθρεφτίζουν τις διάφορες εκδοχές που μπορεί να έχει η ταξική διαπάλη. Τα συναισθήματα, η φυλετική ανομοιογένεια, οι γεωφυσικοί παράγοντες, η αίσθηση της αξιοκρατίας και της δικαιοσύνης αντικατοπτρίζουν πάντα το ίδιο βασικό ζήτημα της διαμοίρασης του πλούτου, που σε κάθε περίπτωση μπορεί να βρει οποιαδήποτε όψη προκειμένου να συγκαλυφθεί. Το πολίτευμα δεν μπορεί παρά να καθορίζεται από τη βούληση της ισχύος. Κι αν κάποιος απορεί για τις προτεραιότητες και το χαρακτήρα οποιουδήποτε πολιτεύματος δεν έχει παρά να δει τις κοινωνικές τάξεις που ευνοούνται.

Αριστοτέλης, Πολιτικά

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΚΥΡΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΞΕΝ ΚΠαιδ 7.5.48–7.5.54

Επιζητώντας τη φιλία του ηγεμόνα

Ο Κύρος επέβαλε την κυριαρχία του σε διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας και στην Αραβία, ενώ κατέλαβε και τη Βαβυλώνα, πρωτεύουσα του ασσυριακού βασιλείου. Όλοι επιθυμούσαν πλέον να τους δεχτεί σε ακρόαση ο πανίσχυρος ηγεμόνας, κάτι που από την πρώτη στιγμή αποτελούσε γι' αυτόν εξαιρετικά χρονοβόρα και κοπιαστική διαδικασία. Έτσι, ο Κύρος κάλεσε τους φίλους του και ζήτησε τη γνώμη τους για το θέμα
.

[7.5.48] Κῦρος μὲν οὕτως εἶπεν· ἀνίσταται δ’ ἐπ’ αὐτῷ Ἀρτά-
βαζος ὁ συγγενής ποτε φήσας εἶναι καὶ εἶπεν· Ἦ καλῶς,
ἔφη, ἐποίησας, ὦ Κῦρε, ἄρξας τοῦ λόγου. ἐγὼ γὰρ ἔτι
νέου μὲν ὄντος σοῦ πάνυ ἀρξάμενος ἐπεθύμουν φίλος γενέ-
σθαι, ὁρῶν δέ σε οὐδὲν δεόμενον ἐμοῦ κατώκνουν σοι
προσιέναι. [7.5.49] ἐπεὶ δ’ ἔτυχές ποτε καὶ ἐμοῦ δεηθεὶς [προ-
θύμως] ἐξαγγεῖλαι πρὸς Μήδους τὰ παρὰ Κυαξάρου, ἐλογι-
ζόμην, εἰ ταῦτα προθύμως σοι συλλάβοιμι, ὡς οἰκεῖός τέ
σοι ἐσοίμην καὶ ἐξέσοιτό μοι διαλέγεσθαί σοι ὁπόσον χρόνον
βουλοίμην. καὶ ἐκεῖνα μὲν δὴ ἐπράχθη ὥστε σε ἐπαινεῖν.
[7.5.50] μετὰ τοῦτο Ὑρκάνιοι μὲν πρῶτοι φίλοι ἡμῖν ἐγένοντο καὶ
μάλα πεινῶσι συμμάχων· ὥστε μόνον οὐκ ἐν ταῖς ἀγκάλαις
περιεφέρομεν αὐτοὺς ἀγαπῶντες. μετὰ δὲ τοῦτο ἐπεὶ ἑάλω
τὸ πολέμιον στρατόπεδον, οὐκ οἶμαι σχολή σοι ἦν ἀμφ’
ἐμὲ ἔχειν· καὶ ἐγώ σοι συνεγίγνωσκον. [7.5.51] ἐκ δὲ τούτου
Γωβρύας ἡμῖν φίλος ἐγένετο, καὶ ἐγὼ ἔχαιρον· καὶ αὖθις
Γαδάτας· καὶ ἤδη ἔργον σοῦ ἦν μεταλαβεῖν. ἐπεί γε
μέντοι καὶ Σάκαι καὶ Καδούσιοι σύμμαχοι ἐγεγένηντο, θερα-
πεύειν εἰκότως ἔδει τούτους· καὶ γὰρ οὗτοι σὲ ἐθεράπευον.
[7.5.52] ὡς δ’ ἤλθομεν πάλιν ἔνθεν ὡρμήθημεν, ὁρῶν σε ἀμφ’ ἵππους
ἔχοντα, ἀμφ’ ἅρματα, ἀμφὶ μηχανάς, ἡγούμην, ἐπεὶ ἀπὸ
τούτων σχολάσαις, τότε σε καὶ ἀμφ’ ἐμὲ ἕξειν σχολήν.
ὥς γε μέντοι ἦλθεν ἡ δεινὴ ἀγγελία τὸ πάντας ἀνθρώπους
ἐφ’ ἡμᾶς συλλέγεσθαι, ἐγίγνωσκον ὅτι ταῦτα μέγιστα εἴη·
εἰ δὲ ταῦτα καλῶς γένοιτο, εὖ ἤδη ἐδόκουν εἰδέναι ὅτι πολλὴ
ἔσοιτο ἀφθονία τῆς ἐμῆς καὶ [τῆς] σῆς συνουσίας. [7.5.53] καὶ νῦν
δὴ νενικήκαμέν τε τὴν μεγάλην μάχην καὶ Σάρδεις καὶ
Κροῖσον ὑποχείριον ἔχομεν καὶ Βαβυλῶνα ᾑρήκαμεν καὶ
πάντας κατεστράμμεθα, καὶ μὰ τὸν Μίθρην ἐγώ τοι ἐχθές,
εἰ μὴ πολλοῖς διεπύκτευσα, οὐκ ἂν ἐδυνάμην σοι προσελ-
θεῖν. ἐπεί γε μέντοι ἐδεξιώσω με καὶ παρὰ σοὶ ἐκέλευσας
μένειν, ἤδη περίβλεπτος ἦν, ὅτι μετὰ σοῦ ἄσιτος καὶ ἄποτος
διημέρευον. [7.5.54] νῦν οὖν εἰ μὲν ἔσται πῃ ὅπως οἱ πλείστου
ἄξιοι γεγενημένοι πλεῖστόν σου μέρος μεθέξομεν· εἰ δὲ μή,
πάλιν αὖ ἐγὼ ἐθέλω παρὰ σοῦ ἐξαγγέλλειν ἀπιέναι πάντας
ἀπὸ σοῦ πλὴν ἡμῶν τῶν ἐξ ἀρχῆς φίλων.

***
Ο Κύρος έτσι μίλησε. Σηκώθηκε ύστερα απ' αυτόν ο Αρτάβαζος, που είπε κάποτε πως είναι συγγενής του, και είπε: Κάλλιστα έκαμες, Κύρε, και πρόβαλες αυτό το ζήτημα. Εγώ, όταν ήσουν ακόμη νέος, είχα αρχίσει να επιθυμώ πολύ να γίνω φίλος σου, επειδή όμως έβλεπα ότι διόλου δεν είχες την ανάγκη μου εδίσταζα να σε πλησιάσω. Επειδή όμως έτυχε να με χρησιμοποιήσης κάποτε να αναγγείλω προθύμως στους Μήδους τις παραγγελίες του Κυαξάρη, λογάριαζα πως αν βοηθήσω σε τούτο με προθυμία, θα είμαι φίλος σου, και πως θα είναι δυνατόν να συζητώ μαζί σου όσο χρόνο θέλω. Και κείνα έτσι έγιναν τότε, ώστε και συ να με επαινείς. Ύστερα οι Υρκάνιοι πρώτοι έγιναν φίλοι μας, όταν πολύ επιθυμούσαμε να τους έχωμε σύμμαχους· ώστε μόνο που δεν τους παίρνομε στην αγκαλιά μας για να τους δείξωμε την αγάπη μας. Ύστερα όμως, όταν εκυριεύτηκε το εχθρικό στρατόπεδο, συ, νομίζω, δεν ευκαιρούσες να με προσέχης, και γω σου το συγχωρούσα. Ύστερα έγινε φίλος μας ο Γωβρύας, και εγώ χαιρόμουν γι' αυτό, και ύστερα έγινε φίλος μας ο Γαδάτας. Ήταν δύσκολο πια να σε συνάντηση κανείς. Όταν πια έγιναν σύμμαχοι οι Σάκαι και οι Καδούσιοι, έπρεπε με το δίκηο σου να τους περιποιήσαι, γιατί και αυτοί σε περιποιούντο. Όταν επιστρέψαμε πάλι εκεί από όπου είχαμε ξεκινήσει, βλέποντας ότι συ ασχολείσαι με άλογα, με άρματα και με μηχανές ενόμιζα πως, όταν πάψουν οι φροντίδες σου γι' αυτά, θα ευκαιρήσης να φροντίσης και για μένα. Όταν όμως μας ήρθε η τρομερή είδηση ότι μαζεύονται για να επιτεθούν εναντίον μας, καταλάβαινα πως αυτή ήταν σοβαρή υπόθεση. Αν αυτα ετελείωναν αισίως, ήμουν βέβαιος πια ότι θα έχω μεγάλη ευκαιρία να σε συναναστρέφομαι. Και τώρα πια έχομε κερδίσει τη μεγάλη μάχη, και έχομε στην εξουσία μας και τις Σάρδεις και τον Κροίσο, εκυριεύσαμε και τη Βαβυλώνα, και όλους τους καθυποτάξαμε, και μα τον Μίθρα, εγώ βέβαια χθες δεν θα μπορούσα να σε πλησιάσω, αν δεν απωθούσα πολλούς. Όταν όμως με έπιασες από το χέρι και με διέταξες να μείνω κοντά σου, τότε όλοι με έβλεπαν με θαυμασμό, γιατί πέρασα μαζί σου όλη την ημέρα χωρίς να φάω και χωρίς να πιω. Τώρα λοιπόν, αν θα είναι κάπως δυνατόν να μένωμε περισσότερο μαζί σου εμείς οι πλέον αγαπημένοι σου, έχει καλώς, άλλως εγώ επιθυμώ να αναγγείλω εκ μέρους σου να φύγουν όλοι από κοντά σου εκτός από μας τους παλαιούς σου φίλους.