ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - Λυσιστράτη (658-705)

Χ. ΓΕ. ταῦτ᾽ οὖν οὐχ ὕβρις τὰ πράγματ᾽ [στρ.]
ἐστὶ πολλή; κἀπιδώσειν
660 μοι δοκεῖ τὸ χρῆμα μᾶλλον.
ἀλλ᾽ ἀμυντέον τὸ πρᾶγμ᾽ ὅστις γ᾽ ἐνόρχης ἔστ᾽ ἀνήρ.
ἀλλὰ τὴν ἐξωμίδ᾽ ἐκδυώμεθ᾽, ὡς τὸν ἄνδρα δεῖ
ἀνδρὸς ὄζειν εὐθύς, ἀλλ᾽ οὐκ ἐντεθριῶσθαι πρέπει.
ἀλλ᾽ ἄγετε λευκόποδες, οἵπερ ἐπὶ
665 Λειψύδριον ἤλθομεν ὅτ᾽ ἦμεν ἔτι,
νῦν δεῖ, νῦν ἀνηβῆσαι πάλιν κἀναπτερῶσαι
670 πᾶν τὸ σῶμα κἀποσείσασθαι τὸ γῆρας τόδε.

εἰ γὰρ ἐνδώσει τις ἡμῶν ταῖσδε κἂν σμικρὰν λαβήν,
οὐδὲν ἐλλείψουσιν αὗται λιπαροῦς χειρουργίας,
ἀλλὰ καὶ ναῦς τεκτανοῦνται, κἀπιχειρήσουσ᾽ ἔτι
675 ναυμαχεῖν καὶ πλεῖν ἐφ᾽ ἡμᾶς, ὥσπερ Ἀρτεμισία.
ἢν δ᾽ ἐφ᾽ ἱππικὴν τράπωνται, διαγράφω τοὺς ἱππέας·
ἱππικώτατον γάρ ἐστι χρῆμα κἄποχον γυνή,
κοὐκ ἂν ἀπολίσθοι τρέχοντος. τὰς Ἀμαζόνας σκόπει,
ἃς Μίκων ἔγραψ᾽ ἐφ᾽ ἵππων μαχομένας τοῖς ἀνδράσιν.
680 ἀλλὰ τούτων χρῆν ἁπασῶν εἰς τετρημένον ξύλον
ἐγκαθαρμόσαι λαβόντας τουτονὶ τὸν αὐχένα.

Χ. ΓΥ. εἰ νὴ τὼ θεώ με ζωπυ- [ἀντ.]
ρήσεις, λύσω τὴν ἐμαυτῆς
ὗν ἐγὼ δή, καὶ ποήσω
685 τήμερον τοὺς δημότας βωστρεῖν σ᾽ ἐγὼ πεκτούμενον.
ἀλλὰ χἠμεῖς, ὦ γυναῖκες, θᾶττον ἐκδυώμεθα,
ὡς ἂν ὄζωμεν γυναικῶν αὐτοδὰξ ὠργισμένων.
νῦν πρὸς ἔμ᾽ ἴτω τις, ἵνα μήποτε φά-
690 γῃ σκόροδα, μηδὲ κυάμους μέλανας.
ὡς εἰ καὶ μόνον κακῶς ἐρεῖς, —ὑπερχολῶ γάρ, —
695 αἰετὸν τίκτοντα κάνθαρός σε μαιεύσομαι.

οὐ γὰρ ὑμῶν φροντίσαιμ᾽ ἄν, ἢν ἐμοὶ ζῇ Λαμπιτὼ
ἥ τε Θηβαία φίλη παῖς εὐγενὴς Ἰσμηνία.
οὐ γὰρ ἔσται δύναμις, οὐδ᾽ ἢν ἑπτάκις σὺ ψηφίσῃ,
ὅστις, ὦ δύστην᾽, ἀπήχθου πᾶσι καὶ τοῖς γείτοσιν.
700 ὥστε κἀχθὲς θἠκάτῃ ποιοῦσα παιγνίαν ἐγὼ
ταῖσι παισὶ τὴν ἑταίραν ἐκάλεσ᾽ ἐκ τῶν γειτόνων,
παῖδα χρηστὴν κἀγαπητὴν ἐκ Βοιωτῶν ἔγχελυν,
οἱ δὲ πέμψειν οὐκ ἔφασκον διὰ τὰ σὰ ψηφίσματα.
κοὐχὶ μὴ παύσησθε τῶν ψηφισμάτων τούτων, πρὶν ἂν
705 τοῦ σκέλους ὑμᾶς λαβών τις ἐκτραχηλίσῃ φέρων.

***
ΧΟΡ. ΓΕΡ. Είδατε τί θράσος έχουν! [στρ.]
Και, θαρρώ, θα πάει το πράμα
660 όλο και χειρότερα.
Όλοι μπρος ν᾽ αντισταθούμεν όσ᾽ είν᾽ άντρες με σακούλια!
Και πετάχτε τα σκουτιά σας να λευτερωθούν τα μπράτσα.
Όχι παστωμένοι! Ο άντρας πρέπει να μυρίζει αντρίλα.
Μπρός, ξυπόλυτοι, όπως τότε
που μας μπλόκαρεν ο Ιππίας
στο βουνό παλικαρούδια.
Ξανανιώστε, κάνετε φτερά,
670τα γεράματα τινάχτε απ᾽ την ψυχή!

ΚΟΡ. ΓΕΡ.
Την παραμικρή λαβή να μην τους δώσουμε, γιατί
πάει χαθήκαμε. Όσα ο νους δε βάζει, τα τολμάνε οι στρίγγλες.
Και καράβια θ᾽ αρματώσουν, να μας κάνουν ναυμαχία
και να μας τρακάρουν, όπως η λυσσάρ᾽ Αρτεμισία.
Κι αν θελήσουνε να φκιάσουν ιππικό, πάει το δικό μας!
Άφταστες είν᾽ οι γυναίκες στο καβάλημα. Ποτέ τους,
άμα τρέχουνε με φόρα, δε σκοντάφτουν, Αμαζόνες!
Έτσι ο Μίκων ο ζωγράφος τις παράστησε: καβάλα
680 να σκοτώνουνε τους άντρες. Απ᾽ το σβέρκο αρπάχνοντάς τες
θαν τους σφίξω το κεφάλι μες στο ξυλομάγγανο.

ΧΟΡ. ΓΥΝ.
Μά τις δυο θεές, σου λέγω [αντ.]
λίγο ακόμ᾽ αν με ξανάψεις,
λύνω το ζουνάρι μου
και σε κάμνω να φωνάζεις: «βοήθα κόσμε», όταν βαράω.
Ας γδυθεί κάθε γυναίκα τώρα. Πρέπει να μυρίζει
γυναικίλα, όντας λυσσάει και δαγκώνεται μονάχη!
Λέξη αν πεις, (μ᾽ έπνιξε η φούρκα)
690 σου ᾽σπασα τ᾽ αβγά σου, μαύρε,
όπως κάποτες του μύθου
το σκαθάρι στην ψηλή φωλιά
κατατσάκισε τ᾽ αβγά του χρυσαϊτού.

ΚΟΡ. ΓΥΝ. Όβολο για σας δε δίνουμε, όσο ζουν η Λαμπιτώ
κι η Θηβαία αριστοκράτα, του Ισμηνού η ομορφοπαίδα.
Δε θα σας περάσει, ακόμα κι αν εφτά ψηφίστε νόμους.
Σας μισούνε οι αγαθοί πολίτες κι οι γειτόνοι. Εχτές
700 έδινα για την Εκάτη μια γιορτή· των κοριτσιών μου
κάλεσα μια φιλενάδ᾽ από τη γειτονιά, κοπέλα
καθώς πρέπει, αγαπημένη σαν της Κωπαΐδας χέλι,
μα οι γονιοί της αρνηθήκαν για τους άθλιους νόμους πὄχετε.
Κι όλο τέτοιους θα ψηφίζετε, όσο εγώ να σας αρπάξω
από τα κανιά και σβάρν᾽ απ᾽ τον γκρεμό να σας τινάξω!

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας: ΜΑΝΤΕΙΣ - ΙΔΜΩΝ

Και ο Ίδμων λεγόταν ότι είχε δύο πατεράδες, ένα θνητό και ένα θεϊκό (και μόνο αυτό υποδεικνύει τη σημαντικότητά του). Θεϊκός πατέρας ήταν ο ίδιος ο Απόλλων, ο θεός της μαντικής, οπότε το χάρισμά του ερχόταν κατευθείαν από τον θεό. Θνητός του πατέρας ήταν ο Άβαντας, με μητέρα την Αστερία ή την Κυρήνη. Από την πλευρά, λοιπόν, του θνητού πατέρα του ήταν εγγονός του μεγάλου μάντη Μελάμποδα.

 

Κάποτε, ο Ίδμων ταυτίζεται με τον Θέστορα, γιο του Απόλλωνα και της Λαοθόης και πατέρα του Κάλχα. Σε αυτή την εκδοχή, το ἲδμων είναι επίθετο που συνδέεται ετυμολογικά με τον δεύτερο αόριστο του ρήματος ὁρῶ (εἶδον), και σημαίνει οξυδερκής, ενορατικός, αυτός που βλέπει καλά, καθαρά. Όλες, πάντως, οι εκδοχές κατασκευάζουν ένα σπουδαίο μάντη.

Ο Ίδμων ήταν ο μάντης της αργοναυτικής εκστρατείας. Πριν οι Αργοναύτες ρίξουν την Αργώ στη θάλασσα, στην ακτή των Παγασών και επιβιβαστούν, τέλεσαν θυσίες στον Απόλλωνα. Οι οιωνοί ήταν ευνοϊκοί, όπως έλεγε ο Ίδμων, θα γύριζαν όλοι πίσω εκτός από τον ίδιο που θα πέθαινε στο ταξίδι. Η γνώση αυτή δεν τον απέτρεψε από το να πάρει μέρος στην εκστρατεία. Διηγούνται πως έφτασε στην Κολχίδα ή ότι πέθανε από χτύπημα κάπρου στη χώρα των Μαριανδυνών, όταν οι Αργοναύτες φιλοξενήθηκαν από τον βασιλιά Λύκο.

Να μένεις μ’ αυτούς που κατανοούν το χιούμορ σου και απολαμβάνουν την τρέλα σου

Κάθε άνθρωπος και μια ξεχωριστή προσωπικότητα. Ο καθένας έχει το δικό του χιούμορ και κουβαλάει τη δική του τρέλα σε διαφορετική ένταση και συχνότητα. Κι ως κοινωνικό ον, ο άνθρωπος χρειάζεται άλλους ανθρώπους για να μπορεί να ζει ευτυχισμένος και να δημιουργεί στιγμές.

Δεν είναι πάντα εύκολο να βρίσκουμε άτομα με τα οποία θα ταιριάζουμε και να περνάμε καλά. Είτε μιλάμε για σχέσεις είτε για φιλίες. Ο καθένας από μας μεγαλώνει σε διαφορετικό περιβάλλον, με διαφορετικές εμπειρίες και δέχεται διαφορετικά ερεθίσματα, άρα αντιλαμβάνεται και τα πράγματα γύρω του με το δικό του τρόπο. Κι αυτό φυσικά είναι το ωραίο σ’ αυτό τον κόσμο και με την επαφή μας με τους ανθρώπους. Φανταστήκατε πόσο ανιαρή θα ήταν η ζωή μας αν όλοι ήμασταν ίδιοι;

Από την άλλη, πρέπει να είμαστε ίδιοι με τους φίλους ή τους συντρόφους μας για να ταιριάξουμε; Όχι φυσικά. Αλλά πρέπει να υπάρχουν κάποια κριτήρια για να μπορούμε τουλάχιστον να περνάμε καλά και να μην τσακωνόμαστε με το παραμικρό.

Όπως έχω γράψει σε προηγούμενο άρθρο «ανήκουμε εκεί που μπορούμε να εκφραζόμαστε ελεύθερα» και ως συνέχεια έρχομαι να συμπληρώσω ότι ανήκουμε εκεί που κατανοούν το χιούμορ και την τρέλα μας. Εκεί που δεν γινόμαστε παρεξηγήσιμοι και μπορούμε να δείξουμε την πιο τρελή πλευρά του εαυτού μας, με την καλή έννοια, χωρίς να μας κοιτούν περίεργα.

Το χιούμορ έχει να κάνει και με το δείκτη νοημοσύνης του κάθε ανθρώπου. Άρα με τους ανθρώπους που έχουμε πάνω κάτω το ίδιο IQ, καταλαβαινόμαστε καλύτερα και γινόμαστε πιο κατανοητοί. Όταν μοιραζόμαστε κοινές γνώσεις, εμπειρίες και ενδιαφέροντα έχουμε πιο πολλά θέματα να συζητήσουμε και λογικά πιο πολλά κοινά πράγματα που θα μας κάνουν να γελάσουμε.

Δεν πρέπει να νιώθουμε άσχημα όταν χάνουμε φίλους ή όταν δεν υπάρχει ανταπόκριση στα ερωτικά μας αισθήματα. Δεν μπορούμε να ταιριάζουμε με όλους. Είναι αδύνατον. Όπως δεν θέλουμε όλους στη ζωή μας, έτσι κάποιοι δεν μπορούν ν’ αντέξουν εμάς στη ζωή τους. Μπορεί να βρίσκουν το χιούμορ μας χαζό ή υπερβολικά σαρκαστικό, μπορεί να θεωρούν την τρέλα μας άκυρη. Μπορεί ο τρόπος που αγαπάμε να τους πέφτει λίγος ή πολύς. Το ίδιο ισχύει και από τη δική μας πλευρά.

Δεν υπάρχει λόγος να πασχίζουμε να κτίζουμε σχέσεις μ’ ανθρώπους που δεν ταιριάζουμε. Μόνο ως ένα σημείο. Ως το σημείο που δεν πληγωνόμαστε σοβαρά ή που δεν χάνουμε τον εαυτό μας για να κρατήσουμε κάποιον άλλον. Γιατί αν χάσουμε τον εαυτό μας, τότε δε θα μείνει και τίποτα στον άλλο απ’ αυτό που αρχικά αγάπησε.

Η ζωή είναι στιγμές. Και σε μία κοινωνία που μας έχει χωμένους στη ρουτίνα και την επιβίωση, χρειαζόμαστε περισσότερες στιγμές αμοιβαίας χαράς και γέλιου. Χρειαζόμαστε πιο πολύ τρέλα για να μην τρελαθούμε κυριολεκτικά. Χρειαζόμαστε σχέσεις που να κυλάνε περισσότερο εύκολα παρά δύσκολα. Ανθρώπους που θέλουν να είναι δίπλα μας και να το δείχνουν, που μας αποδέχονται γι’ αυτό που είμαστε μ’ όλα τα καλά και τα ελαττώματά μας.

Όλοι έχουμε τη δύναμη να επαναπρογραμματίσουμε τον υποσυνείδητο νου μας

Σύμφωνα με τον Τορ Νορετράντερς, συγγραφέα του βιβλίου The User Illusion, έχει υπολογιστεί πως ο υποσυνείδητος νους επεξεργάζεται εκατομμύρια περιβαλλοντικά ερεθίσματα το δευτερόλεπτο σε σύγκριση με μερικές μόνο δεκάδες που μπορεί να επεξεργαστεί ο συνειδητός νους. Η συμβατική ψυχολογία λέει πως πολλά από αυτά που πιστεύετε για τον εαυτό σας, μαζί και όλες σχεδόν οι καθημερινές σας ενέργειες, προγραμματίζονται στον υποσυνείδητο ή επαναληπτικό νου σας.

Δαπανάτε πολύ χρόνο λειτουργώντας στον αυτόματο πιλότο, για να το πούμε κι έτσι. Για την ακρίβεια, μπορείτε να δείτε τις δύο αυτές πλευρές του νου σας ως πιλότο α’ και πιλότο β’ στο ίδιο σκάφος: ο συνειδητός νους έχει συναίσθηση των σκέψεών του, όμως είναι υποδεέστερος ιεραρχικά, όπως ένας πραγματικός πιλότος που βρίσκεται ακόμα στη φάση της εκπαίδευσης• παράλληλα, το υποσυνείδητο φροντίζει για σχεδόν όλα όσα χρειάζεται να σκεφτείτε, να πείτε ή να κάνετε.

Δεν με ικανοποιεί, ωστόσο, η ιδέα πως ο επαναληπτικός νους έχει το πάνω χέρι, κάνοντας όλα εκείνα στα οποία ο συνειδητός νους δεν αφιερώνει προσοχή. Σύμφωνα με την άποψη αυτή, ο επαναληπτικός νους είναι σαν ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, ο οποίος τρέχει ένα πρόγραμμα που του έχουν φορτώσει και θα το τρέχει για όλη σας τη ζωή – είναι οριστικά και αμετάκλητα προγραμματισμένος από τη στιγμή της σύλληψης και είναι σχεδόν αδύνατον να αποκτήσετε κάποιο νέο λογισμικό προκειμένου να ξαναγράψετε τα υπάρχοντα προγράμματα.

Δεν μπορώ με τίποτα να συμφωνήσω με την άποψη πως ένα μέρος του μυαλού σας έχει ανατραφεί με κάποιες ιδέες, εικόνες και πληροφορίες που εξακολουθούν σήμερα να είναι αναγκαίες για τη συντήρησή σας. Η θέση μου είναι πως πρόκειται για μια εσφαλμένη πεποίθηση, την οποία μπορούμε εύκολα να ξεσκεπάσουμε αποδεικνύοντας αυτό που πραγματικά είναι: μία δικαιολογία.

Δεν πιστεύω πως υπάρχει άνθρωπος που να είναι υποχρεωμένος να ζήσει με την πεποίθηση ότι το υποσυνείδητό του είναι προγραμματισμένο με τέτοιον τρόπο, ώστε δεν υπάρχει δυνατότητα να ξαναγραφτεί. Και θα εξηγήσω τον τρόπο που βλέπω το συγκεκριμένο ζήτημα.

Αν είστε αυτό που είστε εξαιτίας κάποιου υποσυνείδητου στοιχείου – το οποίο βρίσκεται δηλαδή κάτω από το επίπεδο της συνείδησης που έχει αφυπνιστεί – τότε προφανώς δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα γι’ αυτό. Δεν μπορείτε καν να μιλήσετε γι’ αυτό, μιας και βρίσκεται έξω από τον συνειδητό σας νου. Για τον ίδιο λόγο, δεν μπορείτε να το κατανοήσετε• δεν μπορείτε να το θέσετε υπό αμφισβήτηση• και, το χειρότερο απ’ όλα, δεν μπορείτε να το αλλάξετε ή να το διορθώσετε.

Πώς μπορείτε να διορθώσετε κάτι στο οποίο δεν έχετε καμία πρόσβαση; Θα ήταν σαν να προσπαθείτε να επιδιορθώσετε ένα χαλασμένο ρολόι τη στιγμή που είναι κλειδωμένο σε χρηματοκιβώτιο: προφανώς, θα χρειαστείτε τον συνδυασμό για να μπορέσετε να μπείτε σ’ εκείνον τον προγενέστερα μη προσβάσιμο χώρο.

Αν κάτι είναι υποσυνείδητο και, επομένως, αυτοματοποιημένο, πιστεύετε πως δεν έχετε κάποια επιλογή επί του συγκεκριμένου ζητήματος. Και, για μένα, αυτό είναι το πιο λυπηρό σε τούτο το υποσυνείδητο μοντέλο: το γεγονός πως πιστεύετε ότι δεν έχετε επιλογή.

Η αλήθεια, όπως το βλέπω εγώ, είναι πως οτιδήποτε σκέπτεστε, λέτε και κάνετε αποτελεί επιλογή σας – και δεν είστε υποχρεωμένοι να σκέπτεστε, να μιλάτε ή να ενεργείτε όπως κάνατε όλη σας τη ζωή. Όταν εγκαταλείπετε το δικαίωμα της επιλογής, εισέρχεστε στην απεραντοσύνη των δικαιολογιών.

Αυτήν ακριβώς τη στιγμή, όσο διαβάζετε αυτό το άρθρο, πάρτε την απόφαση να αρχίσετε να επιλέγετε αντί να δικαιολογείστε. Μπορείτε μέσα σε μία και μόνη στιγμή να αποφασίσετε να επαναπρογραμματιστείτε και να δώσετε μια νέα κατεύθυνση στη ζωή σας, αποβλέποντας στον βαθμό ευτυχίας, επιτυχίας και υγείας που εσείς προτιμάτε.

Γιατί επιλέγουμε τη μιζέρια;

Η μιζέρια σε κάνει ικανό να προσελκύεις το ενδιαφέρον των άλλων Όταν είσαι μίζερος ασχολούνται μαζί σου, σε συμπονούν. Όλοι αρχίζουν να σε προσέχουν. Ποιος θα ήθελε να ενοχλήσει έναν μίζερο άνθρωπο; Ποιος ζηλεύει έναν μίζερο άνθρωπο; Ποιος θέλει να ανταγωνιστεί έναν μίζερο άνθρωπο; Αυτό θα ήταν τουλάχιστον αγενές. Υπάρχει «μεγάλη» αξία στη μιζέρια.

Όταν δύο μίζεροι συναντηθούν αυτό δεν αποτελεί μια συνηθισμένη πρόσθεση, αλλά πολλαπλασιασμό. Αθροιστικά δημιουργούν πολύ περισσότερη μιζέρια από αυτή που δημιουργούσε ο καθένας από μόνος του. Υπομένεις την μιζέρια ελπίζοντας στο να αποκτήσεις κάποτε ευχαρίστηση. Αν είναι αυθεντική μιζέρια είναι αδύνατο να προσκολληθείς σε αυτή. Η χαρά σου δεν έχει καμία θέση αν ζεις σε έναν κόσμο εξορισμού μίζερο. Είσαι εντελώς μόνος.

Θα ήθελες να είσαι χαρούμενος, αλλά τότε ξαφνικά αρχίζεις και σκέφτεσαι τον κόσμο γύρω σου. Τους ζητιάνους στο δρόμο, την φτώχεια, την πείνα και τους πολέμους – κάθε είδος προβλήματος σε κατακλύζει το νου. Τότε εκείνος αρχίζει να σκέφτεται “ Αν ο κόσμος είναι τόσο μίζερος, εσύ πως μπορείς να είσαι χαρούμενος; Πρέπει να μοιράζεσαι, πρέπει να υπηρετήσεις την κοινωνία.” Αυτή είναι μια πολύ πονηρή λειτουργία του νου.

Έχω δει ανθρώπους να ζουν μαζί για χρόνια, για μια ολόκληρη ζωή και να σκέφτονται μόνο το διαζύγιο – απλά να το σκέπτονται χωρίς ποτέ να έχουν το κουράγιο να μείνουν μόνοι. Πως θα ζήσεις χωρίς την μιζέρια; Όταν γυρίζεις σπίτι, θα φαίνεται τόσο άδειο, χωρίς κάποιον να σε τσιγκλά. Είναι πολύ πιο εύκολο να είναι κανείς μίζερος απλά γιατί όλο το πλήθος είναι μίζερο.

Μιζεριάζεις και υποφέρεις με την ελπίδα κάποτε να νοιώσεις χαρούμενος. Αν η μιζέρια σου είναι αυθεντική τότε είναι αδύνατο να παραμείνεις για πολύ προσκολλημένος σε αυτή. Παρατήρησε πιο προσεκτικά τη μιζέρια σου. Παράδειγμα, αν ζηλεύεις. Αυτό δημιουργεί μιζέρια. Αλλά κοίτα τριγύρω – κάπου θα υπάρχει κάτι το θετικό. Αν το βρεις αυτό θα σου τονώσει τον εγωισμό, θα σου δώσει μια αίσθηση διαφορετικότητας από τους άλλους, μία αίσθηση ανωτερότητας. Αν για παράδειγμα δεν ζηλεύεις θα αισθανθείς ότι δεν αγαπάς πλέον και έτσι προσκολλάσαι στη ζήλια επειδή θα ήθελες να προσκολληθείς στην αγάπη – η τουλάχιστον όπως την αντιλαμβάνεσαι.

Αν επιθυμείς την αγάπη θα πρέπει να αποδεχτείς την ζήλεια και την μιζέρια που την συνοδεύει.

Ο άνθρωπος είναι σκλάβος της μιζέριας γιατί το έχει επιλέξει. Είναι πιο εύκολο να είσαι μίζερος γιατί όλος ο υπόλοιπος κόσμος είναι μίζερος. Είναι πιο εύκολο να είσαι μέρος του πλήθους παρά να είσαι μόνος. Αλλά η ευτυχία χρειάζεται μοναχικότητα. Για να είσαι ευτυχισμένος σημαίνει ότι πρέπει να ψάξεις μέσα σου να την βρεις και όχι να μιμείσαι το πλήθος.

Σιωπή… Το μεγαλύτερο όπλο του Νου

Η δύναμη της σιωπής είναι ίσως το μεγαλύτερο όπλο του νου

Υπάρχουν στιγμές που οι λέξεις είναι εντελώς περιττές. Μεγαλύτερη σημασία πιθανός να έχει μια σιωπηρή παρουσία δίπλα σου, την στιγμή που δοκιμάζεσαι, παρά ανούσιες φλυαρίες.

Κάποιες στιγμές το να είναι κανείς σιωπηλός παρατηρητής, μπορεί να κατανοήσει πολύ καλύτερα αλλά και να εμβαθύνει πολύ περισσότερο στις καταστάσεις που τον απασχολούν, πριν η κριτική και τα βιαστικά συμπεράσματα έρθουν να θολώσουν την σκέψη. Αυτό εφαρμόζεται τόσο στις διαπροσωπικές μας σχέσεις αλλά και γενικότερα.

Έχει τεράστιο ενδιαφέρον το πώς ένας σιωπηλός νους μπορεί συχνά να γαληνέψει, μέσα στη θύελλα των απόψεων των αμαθών ανθρώπων.

Τελικά μήπως η σιωπή είναι το πραγματικά δυνατό όπλο του νου απέναντι στα πάντα;

ΠΛΑΤΩΝ: Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ

Πλάτωνας, Η Απολογία του Σωκράτη, 298-30γ, 37ε-38α

Στη διάρκεια της απολογίας του, ο Σωκράτης αποδεικνύει την απόλυτη συνάφεια ανάμεσα στις πεποιθήσεις και τις πράξεις του, υποστηρίζοντας πως ούτε καν για την ελευθερία του θα απαρνιόταν την αποστολή που του ανέθεσε ο θεός και το υπέρτατο καλό για έναν άνθρωπο, δηλαδή τη διαρκή δοκιμασία της ορθότητας των δικών του πεποιθήσεων και των πεποιθήσεων των άλλων. Απόδειξη συνάφειας και ταυτόχρονα μια πράξη θάρρους, από τη στιγμή που ο Σωκράτης έχει επίγνωση πως δύσκολα «οι Αθηναίοι» στους οποίους απευθύνεται θα πιστέψουν ότι είναι ειλικρινής.

Αν, λοιπόν, παρ’ όλα αυτά, με αφήνατε ελεύθερο, μη πιστεύοντας τον Άνυτο, και μου λέγατε: «Σωκράτη, εμείς δεν θα πιστέψουμε τον Άνυτο και θα σε αφήσουμε ελεύθερο, με τον εξής όμως όρο, ότι δεν θα περνάς πια την ώρα σου εξετάζοντας έτσι τους ανθρώπους και φιλοσοφώντας. Και αν συλληφθείς να το κάνεις αυτό, θα πεθάνεις». Αν, λοιπόν, όπως είπα, με αυτόν τον όρο με αφήνατε ελεύθερο, θα σας απαντούσα όχι: «Εγώ, άντρες Αθηναίοι, σας εκτιμώ και σας αγαπώ, αλλά θα υπακούσω στον θεό και όχι σε εσάς, και όσο αναπνέω και μπορώ, δεν θα πάψω να φιλοσοφώ και να σας συμβουλεύω και να εκφράζω την άποψή μου σε όποιον από εσάς τυχαίνει κάθε φορά να συναντώ, λέγοντάς του αυτά ακριβώς που συνήθιζα να λέω, ότι: “Εσύ, καλύτερος απ’ όλους, όντας Αθηναίος πολίτης της πιο μεγάλης και της πιο φημισμένης για τη σοφία της και τη δύναμή της πόλης, δεν ντρέπεσαι να φροντίζεις για τα πλούτη, πώς θα αποκτήσεις περισσότερα, για τη δόξα και τις τιμές, ενώ δεν ενδιαφέρεσαι για την ευφυΐα σου και την αλήθεια και την ψυχή σου;” Και αν κάποιος από εσάς αμφισβητεί τα λόγια μου και πει ότι φροντίζει και γι’ αυτά, δεν θα τον αφήσω αμέσως να φύγει, ούτε θα φύγω κι εγώ, αλλά θα του κάνω ερωτήσεις και θα τον εξετάσω και θα τον ελέγξω, και αν μου φανεί ότι δεν κατέχει την αρετή, παρόλο που ισχυρίζεται το αντίθετο, θα τον επιπλήξω που νοιάζεται τόσο λίγο για τα πιο σημαντικά και τόσο πολύ για τα πιο ασήμαντα. Αυτό θα κάνω σε όποιον τύχει να συναντήσω, νέο ή γέρο, ξένο ή συμπολίτη μας, και κυρίως σε εσάς, τους συμπολίτες μας, που νιώθω πιο κοντά μου.

Γιατί αυτά με προστάζει ο θεός, το ξέρετε καλά, και πιστεύω ότι μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει μεγαλύτερο αγαθό για εσάς στην πόλη από αυτή την υπηρεσία μου προς τον θεό. Γιατί περιφέρομαι χωρίς να κάνω τίποτε άλλο από το να σας πείθω, νεότερους και πιο ηλικιωμένους, να μη φροντίζετε ούτε για τα σώματά σας ούτε για τα χρήματά σας με τόσο πάθος, παρά μόνο για την ψυχή σας, ώστε να γίνει καλύτερη, λέγοντας: “Στους ανθρώπους, η αρετή δεν πηγάζει από τα χρήματα, αλλά από την αρετή ο πλούτος, μαζί με όλα τα άλλα αγαθά, δημόσια και ιδιωτικά”. Αν τα λόγια μου αυτά διαφθείρουν τους νέους, τότε είναι βλαβερά, αλλά, αν κάποιος ισχυρίζεται ότι εγώ λέω άλλα, δεν λέει την αλήθεια. Ως προς αυτά, θα έλεγα, “άντρες Αθηναίοι, είτε ακούσετε τον Άνυτο είτε όχι, είτε με αφήσετε ελεύθερο είτε όχι, εγώ δεν πρόκειται να αλλάξω συμπεριφορά, ακόμα και αν έπρεπε να πεθάνω χίλιες φορές”».

Θα μπορούσε ίσως να μου πει κανείς «Μα δεν μπορείς. Σωκράτη, να φύγεις από εδώ και να ζήσεις ήσυχα σωπαίνοντας;». Αυτό ακριβώς είναι πολύ δύσκολο να τo εξηγήσω σε μερικούς από εσάς. Γιατί, αν σας πω ότι αυτό είναι σαν να παρακούω τον θεό και για τον λόγο αυτόν είναι αδύνατον να ζω ήσυχος, δεν θα με πιστέψετε νομίζοντας ότι σας ειρωνεύομαι.

Αν πάλι σας πω ότι είναι υπέρτατο αγαθό για τον άνθρωπο, να μιλά κάθε μέρα για την αρετή και για τα άλλα για τα οποία με ακούτε να συζητώ, εξετάζοντας τον εαυτό μου και τους άλλους, ενώ μια ζωή χωρίς να τα εξετάζει κανείς αυτά είναι ζωή που δεν αξίζει να τη ζει ο άνθρωπος, τότε θα με πιστέψετε ακόμα λιγότερο.

NASA: Το Curiosity ανακάλυψε αρχαίες λίμνες στην επιφάνεια του Άρη

Η NASA ανακοίνωσε ότι το Curiosity ανακάλυψε αρχαίες λίμνες στην επιφάνεια του Άρη, στην περιοχή που αφίχθη για έρευνα και η οποία ονομάζεται... «μονάδα που φέρει άργιλο». Με άλλα λόγια, έφτασε σε μία τεράστια κοιλάδα, τον πυθμένα δηλαδή μίας αρχαίας λίμνης, που είναι γεμάτος χρήσιμα ορυκτά. 

Αυτή η περιοχή, η οποία ονομάζεται «μονάδα που φέρει άργλο», είναι το σημείο που οι ερευνητές έχουν πολλά σημάδια που υπονοούν την παρουσία μεταλλικών ορυκτών. Η «κρυφή μάζα», όπως την αποκαλεί η NASA, επιβεβαιώθηκε σε ένα ζεύγος τοποθεσιών γεώτρησης που ονομάζονται Kilmarie και Aberlady. Η NASA ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι τα δύο δείγματα γεωτρήσεων που ανακτήθηκαν από το Kilmarie και το Aberlady είχαν τις υψηλότερες ποσότητες μεταλλικών ορυκτών που έχει βρει το Curiosity κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στον πλανήτη Άρη.

Οι εμπειρογνώμονες της NASA διαπίστωσαν ότι η περιοχή είναι εμπλουτισμένη με πηλό (άργιλο) πριν από την άφιξη του Curiosity στον «κόκκινο πλανήτη» το 2012. Η επιβεβαίωση των στοιχείων, θα σημαίνει την ύπαρξη στο σημείο μίας σημαντικής ποσότητας νερού, ήτοι μίας αρχαίας λίμνης στον κρατήρα της Martian Gale.

Ένα ορυκτολογικό εργαλείο στο rover που ονομάζεται CheMin ανέλυσε αυτά τα δείγματα πετρωμάτων, βρίσκοντας υψηλά επίπεδα αργιλικών ορυκτών και πολύ μικρές ποσότητες αιματίτη. Ο διαστημικός οργανισμός έχει ασχοληθεί με την εξερεύνηση του όρους Sharp και της γύρω περιοχής για στοιχεία που υποδεικνύουν ότι ο Άρης είχε κάποτε συνθήκες που θα μπορούσαν να στηρίξουν τη ζωή.

Αν και τα δείγματα επιβεβαίωσαν ότι μέρος του Άρη είναι εμπλουτισμένο με πηλό, όπως αναμενόταν, η NASA λέει ότι δεν έχει ακόμη διευκρινήσει τι σημαίνει αυτή η ανακάλυψη. Παρόλα αυτά, η NASA χαρακτηρίζει ως «πιθανή» την ύπαρξη αρχαίας λίμνης στο σημείο, αλλά θα χρειαστεί περαιτέρω έρευνα, προκειμένου να προβεί σε ασφαλή συμπεράσματα.

Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: ΟΜΗΡΟΣ – Ὀδύσσεια ω 1-14

Παρὰ δῆμον ὀνείρων

Μετά τη μνηστηροφονία (ραψωδία χ) και τον αναγνωρισμό του Οδυσσέα από την Πηνελόπη (ραψωδία ψ) ο ψυχοπομπός Ερμής οδηγεί τις ψυχές των μνηστήρων στον Άδη, όπου θα συναντήσουν ψυχές ηρώων του Τρωικού πολέμου.

Οι εισαγωγικοί στίχοι της τελευταίας ραψωδίας άσκησαν, φαίνεται, ιδιαίτερη έλξη σε ποιητές όπως ο Κάλβος και ο Σεφέρης αλλά και σε πεζογράφους όπως ο Γ. Χειμωνάς

Ὀδύσσεια ω 1-14

Ἑρμῆς δὲ ψυχὰς Κυλλήνιος ἐξεκαλεῖτο
ἀνδρῶν μνηστήρων· ἔχε δὲ ῥάβδον μετὰ χερσὶ
καλήν, χρυσείην, τῇ τ᾽ ἀνδρῶν ὄμματα θέλγει,
ὧν ἐθέλει, τοὺς δ᾽ αὖτε καὶ ὑπνώοντας ἐγείρει·
5 τῇ ῥ᾽ ἄγε κινήσας· ταὶ δὲ τρίζουσαι ἕποντο.
ὡς δ᾽ ὅτε νυκτερίδες μυχῷ ἄντρου θεσπεσίοιο
τρίζουσαι ποτέονται, ἐπεί κέ τις ἀποπέσῃσιν
ὁρμαθοῦ ἐκ πέτρης, ἀνά τ᾽ ἀλλήλῃσιν ἔχονται,
ὣς αἱ τετριγυῖαι ἅμ᾽ ἤισαν· ἦρχε δ᾽ ἄρα σφιν
10 Ἑρμείας ἀκάκητα κατ᾽ εὐρώεντα κέλευθα·
πὰρ δ᾽ ἴσαν Ὠκεανοῖο τε ῥοὰς καὶ Λευκάδα πέτρην
ἠδὲ παρ᾽ Ἠελίοιο πύλας καὶ δῆμον Ὀνείρων
ἤισαν, αἶψα δ᾽ ἵκοντο κατ᾽ Ἀσφοδελὸν Λειμῶνα,
ἔνθά τε ναίουσι ψυχαί.

***
Και ο Κυλλήνιος¹ Ερμής προσκαλούσε τις ψυχές των μνηστήρων. Είχε
στο χέρι ραβδί όμορφο, χρυσό. Μ᾽ αυτό μαγεύει τα μάτια των ανθρώπων,
ή κοιμισμένους τους ξυπνά, σαν το θελήσει. Έτσι πήρε να ξεκινήσει,
κι αυτές τσιρίζοντας ακολουθούσαν. Όπως όταν νυχτερίδες στα5
βάθη της σπηλιάς κρατιούνται αρμαθιά γαντζωμένες στο βράχο, κι αν
αποπέσει μια, τότε όλες πεταρίζουν τσιρίζοντας. Έτσι κι εκείνες
τσιρίζαν και πήγαιναν. Κι ο Ερμής τις οδηγούσε στους υγρούς δρόμους, 10
χωρίς κακία. Πέρασαν το ρέμα του Ωκεανού² και τη Λευκή Πέτρα,
πέρασαν τις πύλες του ήλιου και τον κόσμο των ονείρων,³ κι έσωσαν
γρήγορα στ᾽ Ασφοδελό Λιβάδι, όπου κατοικούν οι ψυχές⁴.
-----------------------

¹ Κατά την παράδοση ο Ερμής είχε γεννηθεί στο όρος Κυλλήνη. Αυτή είναι η μοναδική φορά στον Όμηρο που ο συγκεκριμένος θεός εμφανίζεται ως ψυχοπομπός.

² Για τους αρχαίους ο Ωκεανός ήταν μέγας ποταμός που περιέκλειε κυκλικά τη γη.

³ Η Λευκή Πέτρα, οι πύλες του Ήλιου και ο δήμος των ονείρων, που συναντούν οι ψυχές στο ταξίδι για τον Άδη, είναι μυθικές περιοχές που τις τοποθετούσαν στα δυτικά.

⁴ Ο Σεφέρης δεν παραθέτει -και δεν μεταφράζει- την κατακλείδα του τελευταίου στίχου εἴδωλα καμόντων ("τα είδωλα εκείνων που πέθαναν", κατά γράμμα: "τα είδωλα εκείνων που έχουν αφήσει πίσω τους τους κόπους").