Πέμπτη 9 Φεβρουαρίου 2017

ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Ὀλυνθιακὸς γ΄ (3) (4-9)

[4] Ἀναγκαῖον δ᾽ ὑπολαμβάνω μικρὰ τῶν γεγενημένων πρῶτον ὑμᾶς ὑπομνῆσαι. μέμνησθ᾽, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὅτ᾽ ἀπηγγέλθη Φίλιππος ὑμῖν ἐν Θρᾴκῃ τρίτον ἢ τέταρτον ἔτος τουτὶ Ἡραῖον τεῖχος πολιορκῶν. τότε τοίνυν μὴν μὲν ἦν μαιμακτηριών· πολλῶν δὲ λόγων καὶ θορύβου γιγνομένου παρ᾽ ὑμῖν ἐψηφίσασθε τετταράκοντα τριήρεις καθέλκειν καὶ τοὺς μέχρι πέντε καὶ τετταράκοντ᾽ ἐτῶν αὐτοὺς ἐμβαίνειν καὶ τάλανθ᾽ ἑξήκοντ᾽ εἰσφέρειν.

[5] καὶ μετὰ ταῦτα διελθόντος τοῦ ἐνιαυτοῦ τούτου ἑκατομβαιών, μεταγειτνιών, βοηδρομιών· τούτου τοῦ μηνὸς μόγις μετὰ τὰ μυστήρια δέκα ναῦς ἀπεστείλατ᾽ ἔχοντα κενὰς Χαρίδημον καὶ πέντε τάλαντ᾽ ἀργυρίου. ὡς γὰρ ἠγγέλθη Φίλιππος ἀσθενῶν ἢ τεθνεώς (ἦλθε γὰρ ἀμφότερα), οὐκέτι καιρὸν οὐδένα τοῦ βοηθεῖν νομίσαντες ἀφεῖτ᾽, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τὸν ἀπόστολον. ἦν δ᾽ οὗτος ὁ καιρὸς αὐτός· εἰ γὰρ τότ᾽ ἐκεῖσ᾽ ἐβοηθήσαμεν, ὥσπερ ἐψηφισάμεθα, προθύμως, οὐκ ἂν ἠνώχλει νῦν ἡμῖν ὁ Φίλιππος σωθείς.

[6] Τὰ μὲν δὴ τότε πραχθέντ᾽ οὐκ ἂν ἄλλως ἔχοι· νῦν δ᾽ ἑτέρου πολέμου καιρὸς ἥκει τις, δι᾽ ὃν καὶ περὶ τούτων ἐμνήσθην, ἵνα μὴ ταὐτὰ πάθητε. τί δὴ χρησόμεθ᾽, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τούτῳ; εἰ γὰρ μὴ βοηθήσετε παντὶ σθένει κατὰ τὸ δυνατόν, θεάσασθ᾽ ὃν τρόπον ὑμεῖς ἐστρατηγηκότες πάντ᾽ ἔσεσθ᾽ ὑπὲρ Φιλίππου.

[7] ὑπῆρχον Ὀλύνθιοι δύναμίν τινα κεκτημένοι, καὶ διέκειθ᾽ οὕτω τὰ πράγματα· οὔτε Φίλιππος ἐθάρρει τούτους οὔθ᾽ οὗτοι Φίλιππον. ἐπράξαμεν ἡμεῖς κἀκεῖνοι πρὸς ἡμᾶς εἰρήνην· ἦν τοῦθ᾽ ὥσπερ ἐμπόδισμά τι τῷ Φιλίππῳ καὶ δυσχερές, πόλιν μεγάλην ἐφορμεῖν τοῖς ἑαυτοῦ καιροῖς διηλλαγμένην πρὸς ἡμᾶς. ἐκπολεμῶσαι δεῖν ᾠόμεθα τοὺς ἀνθρώπους ἐκ παντὸς τρόπου, καὶ ὃ πάντες ἐθρύλουν, πέπρακται νυνὶ τοῦθ᾽ ὁπωσδήποτε.

[8] τί οὖν ὑπόλοιπον, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πλὴν βοηθεῖν ἐρρωμένως καὶ προθύμως; ἐγὼ μὲν οὐχ ὁρῶ· χωρὶς γὰρ τῆς περιστάσης ἂν ἡμᾶς αἰσχύνης, εἰ καθυφείμεθά τι τῶν πραγμάτων, οὐδὲ τὸν φόβον, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, μικρὸν ὁρῶ τὸν τῶν μετὰ ταῦτα, ἐχόντων μὲν ὡς ἔχουσι Θηβαίων ἡμῖν, ἀπειρηκότων δὲ χρήμασι Φωκέων, μηδενὸς δ᾽ ἐμποδὼν ὄντος Φιλίππῳ τὰ παρόντα καταστρεψαμένῳ πρὸς ταῦτ᾽ ἐπικλῖναι τὰ πράγματα.

[9] ἀλλὰ μὴν εἴ τις ὑμῶν εἰς τοῦτ᾽ ἀναβάλλεται ποιήσειν τὰ δέοντα, ἰδεῖν ἐγγύθεν βούλεται τὰ δεινά, ἐξὸν ἀκούειν ἄλλοθι γιγνόμενα, καὶ βοηθοὺς ἑαυτῷ ζητεῖν, ἐξὸν νῦν ἑτέροις αὐτὸν βοηθεῖν· ὅτι γὰρ εἰς τοῦτο περιστήσεται τὰ πράγματα, ἐὰν τὰ παρόντα προώμεθα, σχεδὸν ἴσμεν ἅπαντες δήπου.

***
ΔΙΗΓΗΣΗ (§§ 4-9)
[4] Πρώτα πρώτα θεωρώ αναγκαίο να σας υπενθυμίσω λίγα από τα προηγούμενα γεγονότα. Θυμόσαστε, Αθηναίοι, όταν αναγγέλθηκε σε σας, εδώ και τρία ή τέσσερα χρόνια, ότι ο Φίλιππος πολιορκούσε στη Θράκη το Ηραίο τείχος. Τότε λοιπόν ήταν ο μήνας Μαιμακτηριών. Αφού ειπώθηκαν πολλά και γινόταν εδώ σε σας μεγάλος σάλος, αποφασίσατε να καθελκύσετε σαράντα τριήρεις, να μπείτε σ᾽ αυτές όσοι είστε μέχρι σαρανταπέντε χρονών και να εισφέρετε εξήντα τάλαντα! [

5] Ύστερα από αυτά πέρασε εκείνη η χρονιά και ήρθε ο Εκατομβαιών, ο Μεταγειτνιών, ο Βοηδρομιών. Και μόλις τον τελευταίο τούτον μήνα μετά τα Μυστήρια στείλατε τον Χαρίδημο με δέκα πολεμικά πλοία χωρίς πληρώματα και με πέντε αργυρά τάλαντα. Αλλά όταν ήρθε η είδηση ότι ο Φίλιππος είναι άρρωστος ή ότι έχει πεθάνει —διαδόθηκαν πράγματι και τα δυο αυτά— εγκαταλείψατε την αποστολή, Αθηναίοι, επειδή πιστέψατε ότι δεν ήταν πια καιρός για βοήθεια. Κι όμως αυτή ήταν η πιο κατάλληλη ευκαιρία. Γιατί, εάν πρόθυμα τότε σπεύδαμε εκεί σε βοήθεια, όπως είχαμε αποφασίσει, δε θα μας ενοχλούσε τώρα ο Φίλιππος, που μόνο έτσι σώθηκε.

[6] Αυτά που έγιναν τότε δεν μπορούν βέβαια να αλλάξουν. Τώρα όμως έφτασε η κατάλληλη στιγμή για έναν άλλο πόλεμο, γι᾽ αυτό και αναφέρθηκα σ᾽ αυτά, για να μη πάθετε τα ίδια. Πώς θα εκμεταλλευθούμε λοιπόν, Αθηναίοι, αυτή την ευκαιρία; Γιατί αν δεν βοηθήσετε με όλα τα δυνατά μέσα που διαθέτετε, προσέξτε με ποιον τρόπο η όλη στρατηγική σας θα έχει αποβεί προς όφελος του Φιλίππου.

[7] Οι Ολύνθιοι από την αρχή είχαν αποκτήσει κάποιαν σημαντική δύναμη και τα πράγματα είχαν κάπως έτσι: ούτε ο Φίλιππος τους εμπιστευόταν ούτε εκείνοι τον Φίλιππο. Κάναμε ειρήνη μ᾽ εκείνους και εκείνοι με μας. Αυτό ήταν για τον Φίλιππο ένα εμπόδιο κατά κάποιο τρόπο και τον δυσκόλευε· μια μεγάλη πόλη δηλαδή με καλές σχέσεις με μας να παραμονεύει και να του χαλάει τις ευκαιρίες. Σκεφτόμασταν ότι έπρεπε με κάθε τρόπο να οδηγήσουμε σε πόλεμο αυτούς τους ανθρώπους μεταξύ τους. Και αυτό που όλοι συζητούσαν, έχει σήμερα με τον έναν ή τον άλλον τρόπο πραγματοποιηθεί.

[8] Τί άλλο λοιπόν μας μένει, Αθηναίοι, εκτός από το να βοηθήσουμε δραστήρια και πρόθυμα; Εγώ τουλάχιστον δεν βλέπω τίποτε άλλο. Γιατί χώρια από τη ντροπή που θα μας περιβάλλει, αν παραμελήσουμε κάπως την κατάσταση, βλέπω ότι και ο κίνδυνος για τα κατοπινά, Αθηναίοι, θα είναι μεγάλος, εφόσον οι Θηβαίοι διατίθενται απέναντί μας όπως διατίθενται, εφόσον οι Φωκείς έχουν εξαντληθεί οικονομικά και δεν υπάρχει κανένας που θα εμποδίσει τον Φίλιππο, αφού υποτάξει τους σημερινούς αντιπάλους του, να στρέψει τις δυνάμεις του προς τα εδώ.

[9] Αλλ᾽ όμως, αν κάποιος από σας μεταθέτει για εκείνη τη στιγμή τη λήψη των αναγκαίων μέτρων, προφανώς θέλει να δει τα δεινά από κοντά, ενώ μπορεί να ακούει ότι συμβαίνουν αλλού, και να εκλιπαρεί να βοηθήσουν τον ίδιο, όταν τώρα μπορεί αυτός να βοηθάει άλλους. Ότι τα πράγματα θα καταλήξουν σ᾽ αυτό το σημείο, αν αφήσουμε τη σημερινή ευκαιρία, όλοι σχεδόν το γνωρίζουμε, αν δεν απατώμαι.

Η μίμηση στην αρχαία ελληνική φιλοσοφική σκέψη

Σκοπός είναι να περιγράψω με έναν κριτικό τρόπο το φαινόμενο της καταγωγής της ανθρώπινης μίμησης, το πώς θεώρησαν αυτήν ορισμένοι βασικοί εκφραστές της αρχαιοελληνικής σκέψης, όπως οι Πυθαγόρειοι, ο Ηράκλειτος, ο Δημόκριτος, ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης αλλά και ποιες διαφωνίες υπήρξαν μεταξύ τους για τη φύση και το ρόλο της μίμησης στη ζωή των ανθρώπων, στη γνώση και στην τέχνη, στην ηθική ανάπτυξη του ανθρώπου, στην ανάπτυξη της κουλτούρας αλλά και στη συγκινησιακή όψη της μίμησης.

Η μίμηση μέσα σε μια πλουραλιστική φιλοσοφική παράδοση

Η μίμηση ήταν βασικό μέρος της τελετουργικής διαδικασίας των Αρχαίων Μυστηρίων, που συνίσταντο από τις βασικές διαδικασίες του Μύθου, της Τελετής και της Μύησης. Μέσα από τις ιερές αυτές λειτουργίες οι αρχαίοι Έλληνες μιμούνταν διάφορα μυθικά πρότυπα (π.χ. του Ηρακλή, του Διόνυσου, του Ορφέα, κ.ά) ως παραδειγματικά πρότυπα ζωής. Η συμμετοχή τους στη δύναμη και την ενέργεια του Μύθου γινόταν μέσω της μύησης (λατινικά initiare: αρχίζω να εισέρχομαι), η οποία ήταν μια τελετή περάσματος από την τρέχουσα ή παλαιά σε μια νέα και επιθυμητή κατάσταση (π.χ. από την άγνοια στη γνώση, από την πείνα στη χόρταση, από την επιθυμία στην υλοποίηση της, από το γήινο στο θεϊκό, κ.ο.κ.) μέσω της μίμησης συγκεκριμένων κατά περίπτωση πράξεων και δοκιμασιών.

Η μιμητική αναπαράσταση του κυνηγιού είναι ένα παράδειγμα, που δείχνει τον κρίσιμο ρόλο της μίμησης στην επιβίωση. Όμως με το πέρασμα του χρόνου, το ανθρώπινο είδος πέρασε από την αναπαραστατική μίμηση πράξεων στην αναπαράσταση του εσωτερικού και του εξωτερικού κόσμου μέσω της ανάδυσης και της ανάπτυξης του προφορικού λόγου.

Στην αρχαιοελληνική σκέψη τη λέξη “Μίμησις” (με τη γενική σημασία του όρου, δηλαδή κάνω ή αναδημιουργώ κάτι που έκανε κάποιος άλλος) τη βρίσκουμε σε αρκετούς συγγραφείς, όπως στον Ηρόδοτο (484 – 426 π.Χ.), ο οποίος σημειώνει: «…περιφέρει ανήρ νεκρόν εν σορώ ξύλινον πεποιημένον, μ ε μ ι μ έ ν ο ν ες τα μάλιστα και γραφή και έργω …» και «…ούτοι επεάν σφι κομισθή νεκρός, δεικνύουσι τοισι κομίσασι παραδείγματα νεκρών ξύλινα, τη γραφή μ ε μ ι μ η μ έ ν α».

Τη λέξη, όμως “Μίμησις” και το πολύπλοκο νόημά της εντοπίζουμε και στις συζητήσεις του Σωκράτη (469 π.Χ. – 399 π.Χ.) με το ζωγράφο Παρράσιο (5ος – 4ος αι. π.Χ.), όπως το καταγράφει ο μαθητής του Σωκράτη, ο ιστορικός Ξενοφών (περ. 430 – 354 π.Χ.). Η μίμηση για το Σωκράτη φαίνεται ότι ξεπερνά τα στενά όρια της δουλικής αντιγραφής «εικασία των ορωμένων δια των χρωμάτων απεικάζοντες εκμιμούνται…» (Ξενοφώντος Απομνημονεύματα, ΙΙΙ, 10).

Οι Πυθαγόρειοι θεωρούσαν τη μίμηση ως ένα μεταφυσικό, κοσμικό μηχανισμό αναπαραγωγής του μικρόκοσμου από τον πρότυπο συμπαντικό μακρόκοσμο των αριθμών και συγχρόνως ως ένα ανθρώπινο είδος μάθησης μέσω μίμησης. Ο Αριστοτέλης (Μετά τα Φυσικά, Α 6, 987b11) αναφέρει για τη μεταφυσική χρήση του όρου μίμηση από τους Πυθαγόρειους: «μιμήσει τα όντα φασίν είναι των αριθμών».

Για έναν Πυθαγόρειο η κατασκευή του μαθηματικού οικοδομήματος δεν είναι τίποτα άλλο παρά η μίμηση της κατασκευής του ιδεατού, συμπαντικού, κοσμικού οίκου, («εστίας του σύμπαντος» και «κατοικία του Διός») (Jean-Francoise Mattei, 1995).

Επίσης, σύμφωνα με τους Πυθαγόρειους, το πιο ηθικό πρότυπο μίμησης των ανθρώπων, είναι οι φιλόσοφοι και οι μαθηματικοί, που γνωρίζουν την τάξη του σύμπαντος, και όχι οι πολιτικοί, που στοχεύουν στην κοινωνική τους αναγνώριση. Οι δύο κόσμοι – ο θνητός μικρόκοσμος των ανθρώπων, των ζώων και των αντικειμένων, καθώς και ο αθάνατος, θεϊκός μακρόκοσμος – είναι μετρήσιμοι. Και οι δύο (έχουν) συνίστανται από Αριθμούς – στη θεωρία αυτή τονίζεται με πολλή έμφαση η γνωστική όψη και το έλλογο στοιχείο (αριθμητική σύσταση του θνητού και αθάνατου κόσμου) της μεταφυσικής και της ανθρώπινης μίμησης (Κugiumutzakis, 1998).

Ο Ηράκλειτος (554 – 483 π. Χ.) υποστήριξε ότι ο άνθρωπος διδάχτηκε τη μίμηση από τους θεούς. Διαμέσου των μιμητικών τεχνών οι άνθρωποι προσπάθησαν να αναπαράγουν τη σύγκρουση και την ενότητα των αντιθέτων – στη θεωρία του Ηράκλειτου η Φύση συνίσταται από τη σύγκρουση («όλα είναι Φωτιά, Πόλεμος») και την ενότητα των αντιθέτων («όλα είναι Ένα). Οι άνθρωποι, λοιπόν, ως μέρος του Ενός μπορούν με τη βοήθεια των μιμητικών τεχνών να αναπαράγουν κάποιες πλευρές και στιγμές των αντιθέτων και η αναπαραγωγή αυτή άλλοτε οδηγεί και άλλοτε δεν οδηγεί στην αλήθεια.

Για το Δημόκριτο (460 – 370 π. Χ.) η μίμηση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της κουλτούρας. Τα πιο κρίσιμα πρότυπα της ανθρώπινης μίμησης δεν προέρχονται από κάποιους θεούς ή ανθρώπους, αλλά από τα ζώα. Μέσω της ανθρώπινης ικανότητας για μίμηση αναπτύχθηκαν σταδιακά όχι μόνο οι πρακτικές, αλλά και οι καλές τέχνες, γιατί, μιμούμενος ο άνθρωπος τα ζώα, ανέπτυξε την τέχνη της ραπτικής (πρότυπο η αράχνη), την τέχνη του χτισίματος (πρότυπο τα χελιδόνια), την τέχνη του τραγουδιού (μιμητές των κύκνων και των αηδονιών). Με τα λόγια του Δημόκριτου: «…μαθητάς (sc. των ζώων) εν τοις μεγίστοις γεγονότας ημάς. Αράχνης εν τη υφαντική και ακεστική, χελιδόνος εν οικοδομία, και των λιγυρών, κύκνου και αηδόνος, εν ωδή κατά μίμησιν» (Δημόκριτος 154.4)

Στη θεωρία του Δημόκριτου η μίμηση δεν είναι τυφλή, πιστή και απλή αντιγραφή των δραστηριοτήτων του μοντέλου (π.χ. αράχνη, χελιδόνια κ.λ.π.) αλλά μια δημιουργική αναπαραγωγή ενός νέου ανθρώπινου επινοητικού κατασκευάσματος, μια νέα δημιουργία που ξεπερνά τη δράση των αρχικών έμβιων προτύπων (ζώων).

Ο Πλάτων (429-374 π. Χ.), όπως και οι Πυθαγόρειοι, θεωρεί ότι η μίμηση είναι μια μεταφυσική, αλλά και μια ανθρώπινη διαδικασία, η οποία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην επίλυση των δύσκολων (φιλοσοφικών) προβλημάτων, όπως είναι η καταγωγή και η δημιουργία του αθάνατου μακρόκοσμου και του θνητού, αισθητού μικρόκοσμου καθώς και η φύση των κόσμων, των Ιδεών, της αρετής, της τέχνης, κτλ.

Στη θεωρία του Πλάτωνα, τα έργα τέχνης (π.χ. η δυσδιάστατη ζωγραφική απεικόνιση ενός προσώπου) θεωρούνται ως σκιώδεις, ατελείς μιμήσεις των αισθητών αντικειμένων, (π.χ. ενός τρισδιάστατου θνητού, υπαρκτού προσώπου), τα οποία με τη σειρά τους είναι σκιώδεις, ατελείς μιμήσεις των αθάνατων Ιδεών. Ο καλλιτέχνης μιμείται τον αισθητό κόσμο, που είναι μίμημα (είδωλο) του αληθινού κόσμου. Άρα το έργο της τέχνης είναι «μίμησις μιμήσεως» και ο καλλιτέχνης, ως «δημιουργός ειδώλων», είναι «τρίτος από της αλήθειας» (Πλάτων, Πολιτεία, 596e, 597e, 598b, 599d).

Σ’ αυτήν την κατηγορία μίμησης ο Πλάτων υπάγει τις καλές τέχνες και ιδιαίτερα την ποίηση, «πάσα ποίησις είναι μίμησις» (Πλάτων, Πολιτεία. 595a, Φαίδρος, 248e).

Βέβαια – και αυτό πρέπει να τονιστεί – ο Πλάτων στην έννοια της μίμησης δεν δίνει πάντα το ίδιο περιεχόμενο. Έτσι στα γραπτά του τη χρησιμοποιεί με αρκετά χαλαρό τρόπο, π.χ. η γλώσσα μιμείται, δηλαδή εκφράζει τα πράγματα, ο ψευδής λόγος είναι μίμημα του ψεύδους, που βρίσκεται στην ψυχή, ο αισθητός κόσμος δημιουργήθηκε από το δημιουργό ως μίμηση του νοητού, ο άνθρωπος δημιουργήθηκε κατά μίμηση του κόσμου, ο χρόνος μιμείται την αιωνιότητα, οι ήχοι είναι μιμητές της αιώνιας αρμονίας, οι νόμοι μιμητές της αλήθειας, οι ανθρώπινες κυβερνήσεις είναι (κακοί) μιμητές της αληθινής κυβέρνησης, οι ηθικοί άνθρωποι προσπαθούν να μιμηθούν τους θεούς τους, κ.ο.κ. (Πλάτων, Πολιτεία 382d, 596, 597e, Νόμοι 713e, Κρατύλος 423e-424b, 432b-d., Κριτίας, 107b-c, Φαίδρος 252b-c, 253b, Πολιτικός 293e, 297c, 300c, Τίμαιος 38 a, 47b-c, 50c, 80b)

Ο Αριστοτέλης (384-322 π. Χ.), σε αντίθεση με το δάσκαλό του Πλάτωνα, δεν υποτίμησε το ρόλο της μίμησης στη ζωή, την επιστήμη και την τέχνη. Υπoστήριξε ότι μίμηση είναι η διά των αισθητών μέσων αναπαράσταση μιας πραγματικότητας. Υποστήριξε, επίσης, με σαφή τρόπο ότι η μίμηση βρίσκεται μέσα στη φύση των ζώων και του ανθρώπου, είναι δηλαδή έμφυτη και ,όπως η μελωδία και ο ρυθμός, τελειοποιείται με τη συνήθεια. Υποστήριξε, τέλος, ότι ο άνθρωπος είναι το πιο μιμητικό από όλα τα ζώα. Γράφει σχετικά:

«Η μίμηση είναι φυσική στα ανθρώπινα όντα από τη νεαρή ηλικία και συνέχεια. Ο άνθρωπος διαφέρει από τα άλλα ζώα στο ότι είναι ο πολύ μιμητικός. Τα πρώτα του βήματα στη μάθηση γίνονται διαμέσου της μίμησης και όλοι οι άνθρωποι ικανοποιούνται από τη μίμηση. Μιμούμενοι τη μελωδία και το ρυθμό αυτό είναι φυσικό για μας». (Αριστοτέλης, Ποιητική 1448 Β, βλ. επίσης Ηθικά Νικομάχεια, 1102-3).

Για τον Αριστοτέλη οι τέχνες μιμούνται και τελειοποιούν τη φύση. Η τέχνη είναι μιμητική και ως τέχνη είναι, σύμφωνα με τον αριστοτελικό ορισμό «έξις μετά του λόγου αληθούς ποιητική» ( Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, 1140 a). Σε δύο φυσικές αιτίες αποδίδει τη γέννηση της ποίησης: στο «μιμείσθαι» και στο «χαίρειν τοις μιμήμασιν» μέσα από τις οποίες ο άνθρωπος «τάς μαθήσεις ποιείσθαι διά της μιμήσεως τάς πρώτας» (Αριστοτέλης, Ποιητική ΙV, 1448 Β 1-5).

Η ευχαρίστηση της μίμησης είναι φυσική σε όλους τους ανθρώπους, ειδικά όταν παρακολουθούν τις μιμήσεις που πραγματοποιούνται από τους άλλους και αυτή η ευχαρίστηση είναι γνωστικού τύπου. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η αποστροφή του ανθρώπου στη θέα ενός νεκρού, αλλά δε συμβαίνει το ίδιο, όταν αποδίδεται με τέλεια μίμηση στο θέατρο, όπου τα συναισθήματα των θεατών, συλλαμβάνοντας το νόημα της μίμησης των ηθοποιών, αισθάνονται ικανοποίηση και ευχαρίστηση. (Αριστοτέλης, Ποιητική, Ηθικά Νικομάχεια).

Κατά τον Αριστοτέλη, στην τραγωδία η «μίμηση πράξεως» «χάρη στον οίκτο και το φόβο καταφέρνει αριστοτεχνικά να εξαγνίσει τα συναισθήματα του οίκτου και του φόβου» στους παθητικούς θεατές. (Αριστοτέλης, Ποιητική,1449 Β).

Με σύντομο τρόπο περιέγραψα τις σχετικές για τη μίμηση θεωρητικές απόψεις των Πυθαγορείων, του Ηράκλειτου, του Δημόκριτου, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Φαίνεται ότι στην αρχαιο-ελληνική φιλοσοφική σκέψη η μίμηση θεωρήθηκε με έναν πλουραλιστικό τρόπο, που ανακλάται στις διαφωνίες των φιλοσόφων για τη φύση και το ρόλο της μίμησης στη ζωή, τη γνώση και την τέχνη. Θεώρησαν τη μίμηση ως μια διαδικασία που εμπεριείχε στοιχεία πράξης, γνώσης, συγκίνησης, αλλά και ηθικής αποτίμησης.

Ο Ηράκλειτος και ο Αριστοτέλης ασχολήθηκαν με τη καταγωγή της μίμησης – θεϊκή για τον πρώτο, έμφυτο συστατικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης για το δεύτερο.

Οι Πυθαγόριοι, ο Ηράκλειτος και ο Πλάτων ασχολήθηκαν με το ρόλο της στην ηθική ανάπτυξη των ανθρώπων και πρότειναν ποιά πρότυπα πρέπει να προτιμούν και ποιά πρέπει να αποφεύγουν να μιμούνται οι άνθρωποι. Ο Ηράκλειτος και ο Πλάτων τόνισαν τη σχέση μίμησης – αλήθειας και μάλλον συμφωνούν ότι αρκετές φορές (Ηράκλειτος) ή και σπάνια (Πλάτων) η μίμηση οδηγεί στην αλήθεια.

Ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης τόνισαν την εμπλοκή των συγκινήσεων κατά τη μιμητική αναπαραγωγή ενός προτύπου (π.χ. στο θέατρο). Ο πρώτος τόνισε τον αρνητικό ρόλο των συγκινήσεων, που προέρχονται από μιμήσεις κακών για τους νέους προτύπων, ενώ ο δεύτερος, αντίθετα, τόνισε το θεραπευτικό ρόλο των συγκινήσεων, που προκαλούνται από τη μίμηση πάνω στο θεατή του θεάτρου. Και οι δύο φιλόσοφοι, εκτός από τη συγκινησιακή όψη της μίμησης, τόνισαν το ρόλο του γνωστικού στοιχείου ως προς τη σύλληψη της αλήθειας κατά τη διάρκειά της μίμησης των καλλιτεχνών. Ο Πλάτων τόνισε πόσο λίγο συλλαμβάνουν οι καλλιτέχνες την αιώνια γνώση και ομορφιά των Ιδεών, ενώ, αντίθετα, ο Αριστοτέλης, τόνισε τον κρίσιμο ρόλο των μιμητικών τεχνών στην κατανόηση και την τελειοποίηση της φύσης.

Τέλος, ο Δημόκριτος τόνισε το ρόλο της μίμησης στην ανάπτυξη της κουλτούρας (πρότυπα ανάπτυξης των ανθρώπινων τεχνών όχι οι θεοί και άλλοι άνθρωποι, αλλά τα άλλα ζώα!) και ότι η μίμηση οδηγεί στην περαιτέρω κατανόηση του προτύπου – γνώρισε τον άλλο (και) με το να τον μιμηθείς.

Στην αρχαιοελληνική φιλοσοφική σκέψη τα πρότυπα της μίμησης για ένα μιμητή μπορεί να είναι θεϊκά, ανθρώπινα, ή μέρη του φυσικού κόσμου (άλλα ζώα), μπορεί, επίσης, να είναι πρότυπα πραγματικά, φανταστικά, ιστορικά ή και μυθικά

Παρά το ενδιαφέρον, όμως, που παρουσιάζει η αρχαιοελληνική φιλοσοφική παράδοση για τα φαινόμενα της μίμησης και παρά τον πλουραλισμό των προοπτικών τους, θα πρέπει να τονιστεί ότι συνολικά (εκτός ίσως τους καλούς παρατηρητές της φύσης Δημόκριτο και Αριστοτέλη) οι απόψεις που αναπτύχθηκαν ήταν κυρίως θεωρητικές, γι’ αυτό καιρός είναι να στραφούμε και σε μελέτες που βασίζονται, εκτός από τη θεωρία, και στον εμπειρικό έλεγχό της, δηλαδή σε μελέτες, που διερεύνησαν τη μίμηση στα ζώα και στους ανθρώπους.

Λεπτομέρειες...

Αποτέλεσμα εικόνας για Θολή ΠραγματικότηταΌταν αποφασίζεις να ασχοληθείς με τη λεπτομέρεια, αποφασίζεις ταυτόχρονα να ασχοληθείς με την ουσία.

Μα αυτή η ουσία δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά, ούτε αναγνωρίζεται από τους γύρω σου.

Όλη η ζωή σε πείθει να πηγαίνεις ανάποδα… να ασχολείσαι με τα «σημαντικά» και να αγνοείς τη λεπτομέρεια, που δεν αντιλαμβάνεσαι καν.

Όμως, κανείς δεν μπορεί να σου δείξει τη λεπτομέρεια που εσύ αγνοείς ή δεν θέλεις να δεις. Μπορεί μόνο να σου δείξει τον τρόπο και το όφελος να την εντοπίσεις.

Είναι μια αρχέγονη Αρχή, Νόμος, που δεν είναι δικός μου αλλά όλοι επιλέξαμε να είμαστε μέρος του:

Όπως επάνω, έτσι και κάτω. Όπως κάτω, έτσι κι επάνω.

Ω ναι, το γνωρίζουμε πληροφοριακά, όπως γνωρίζουμε πληροφοριακά κι άλλους Νόμους, που ουσιαστικά αγνοούμε… Όπως «γνωρίζουμε» όλα όσα μάθαμε στο σχολείο ή στις σπουδές μας, που όμως δεν έχουν απήχηση στην πραγματική ζωή μας!

Οι λεπτομέρειες αποκαλύπτουν την Αλήθεια που αγνοούμε, που δεν είναι υποκειμενική μα και αντικειμενική ταυτόχρονα. Φανερώνουν τον Εαυτό μας, που επιμελώς κρύβουμε. Δείχνουν πρακτικά και αντικειμενικά, αυτό που Είμαστε και Είναι ο κόσμος μας, πέρα από τις πεποιθήσεις και τις φαντασιώσεις μας.

Στις λεπτομέρειες βρίσκονται τα διαμάντια της αποκάλυψης που αλλάζουν τη θέασή μας.

Μέσα από τις λεπτομέρειες ανοίγονται ακόμα περισσότεροι κόσμοι, σύμπαντα, και όλα αποκτούν νόημα, όπου προηγουμένως υπήρχε χάος και αταξία.

Η αφοσιωμένη συγκέντρωση στις λεπτομέρειες, «πονάει» τα φυσικά μας μάτια και τον διαμορφωμένο, προγραμματισμένο νου, που δεν έχουν εκπαιδευτεί να τις παρατηρούν.

Η παρόρμηση είναι να γυρίσουμε αλλού το βλέμμα, για να αισθανθούμε ξανά τη σιγουριά της σταθερότητας της θέσης μας και να επιτύχουμε το σταμάτημα του «στριφογυρίσματος» που συμβαίνει μέσα μας.

Ποιητικά, αποδίδεται! Καλλιτεχνικά, το ίδιο. Τεχνικά, επίσης. Ουσιαστικά και πρακτικά, στην πραγματικότητα της ζωής μας, ακόμα!

Πάντα το αναγκαίο μας διαφεύγει, αφού έχουμε προ πολλού ορίσει το σημαντικό και το ουσιώδες, με κοινωνικές πεποιθήσεις και ατομικές «αλήθειες» που σκιάζουν την Όρασή μας.

Θολή Πραγματικότητα

Αποτέλεσμα εικόνας για Θολή Πραγματικότητα Δεν υπάρχει καμία δύναμη που μπορεί να σε μετακινήσει, αν εσύ θέλεις να παραμένεις εκεί που βρίσκεσαι.

Αυτό δεν είναι δύναμη;
Αυτήν την δύναμη δεν την αναγνωρίζεις;
Μπορείς να τη γυρίσεις υπέρ σου αντί να παραπονιέσαι πως "άλλοι σε περιορίζουν", είναι "οι συνθήκες που σε κρατάνε δέσμιο";

Όταν σ' αποδέχομαι όπως ακριβώς είσαι ΕΠΕΙΔΗ  βλέπω περισσότερα απ' όσα φαίνονται στην επιφάνεια σου, σημαίνει πως μπορώ να υπάρχω όπως θέλω να είμαι εγώ, αντίστοιχα και παράλληλα με σένα. Όχι πάντα όπως σ' αρέσει!

Αυτό σημαίνει ότι συχνά θα διαφωνείς, θα σε θυμώνω, θα βλέπεις όλα όσα δεν είμαι και θα σ' εξυπηρετούσε ν' αλλάξω. Πόσο εύκολη θα ήταν η ζωή σου τότε!

Αποδέχομαι όμως δεν σημαίνει ανέχομαι. Κατανοώ δεν σημαίνει συμβιβάζομαι, συμμερίζομαι. Διαφορετικά, αργά ή γρήγορα δημιουργούμε θύτες και θύματα, εκεί που νομίζαμε πως υπήρχε αγάπη.

Είμαστε στο πεδίο/επίπεδο της ιδιοκτησίας. Στην κτήση. Στην κατοχή. Σε όλα τα επίπεδα. Αυτό δεν αφήνει πολλά περιθώρια μετακίνησης. Είναι  το σπίτι μου, η σχέση μου, το παιδί μου,  τα συναισθήματά μου, οι ανάγκες μου,  οι πεποιθήσεις μου, η θέασή μου, το σωστό μου. Όλα δικά μου!

Στην ασφάλεια της απομόνωσης του νου μας, στο βόλεμα της ομαδοποίησης, της οπαδοποίησης, της κάθε λογής σύρραξης και σύνταξης, που βοηθά την διατήρηση της όποιας οπτικής μας.

Τα σκαμπανεβάσματα είναι "η ζωή σου"! Όπως η θάλασσα,   που είναι ζωντανή, κινείται, άλλοτε με μικρά άλλοτε με μεγάλα κύματα.

Όμως δεν τα δέχεσαι όλα με την ίδια διάθεση και εμπιστοσύνη. Νομίζεις πως κάποτε θα γίνεις "βούδας" και θα κάθεσαι στη νιρβάνα σου, όπου τίποτα δεν θα σε ταράζει! Ή όλα θα "λειτουργούν ρολόι"......ή κάτι τέτοιο. Ο καθένας έχει τον δικό του ιδεατό παράδεισο.

Πριν τη δημιουργία βρίσκεται η αποδόμηση, το γκρέμισμα, η διάλυση, ο θάνατος, η ακύρωση. Θέλεις  όμως να "ομορφαίνεις" τα πράγματα. Αρνείσαι το γκρέμισμα, θέλεις μόνο "τη φωτεινή πλευρά της ζωής",  αγνοώντας πως συνυπάρχουν. Για να υπάρξει γέννηση του καινούργιου, πρέπει το παλιό να πεθάνει.  Όσο αντιστέκεσαι, τόσο επιμηκύνεις το χρόνο. Όσο συνεργάζεσαι, τόσο πλησιάζουν τα δυο αντίθετα,  η γέννηση και ο θάνατος.

Οι αιτίες των όποιων προβλημάτων σου δεν βρίσκονται ούτε στην παιδική σου ηλικία ούτε σε κάποιον/κάτι πέρα και έξω από σένα. Μπορείς να δεις τα πάντα παρατηρώντας το παρόν σου. Είναι πολλά και είναι συνεχόμενα....μη νομίζεις πως το κάνεις! Δεν εκπαιδευόμαστε μ' αυτόν τον τρόπο. 

Τον παρατηρητή τον χάνεις επειδή δεν τον συμπαθείς και πολύ! Πάντα θέλει να σου εντοπίζει όλα όσα εσύ θέλεις να προσπερνάς, όσα δεν βολεύουν τις απόψεις σου, το προφίλ και τους σκοπούς σου. Ίσως έτσι "μπορέσεις να κρατήσεις τα κεκτημένα σου", ίσως "δεν χρειάζεται να αλλάξεις τίποτα, να μετακινηθείς", ίσως "να μην πονέσεις τόσο πολύ....είναι πολλά τα οφέλη!

Δεν μπορείς να "προσπαθείς" να βλέπεις τον εαυτό σου. Η όποια προσπάθεια είναι αυτο-ακυρωτική. Υπάρχει λόγος γι' αυτό. Ο σκεπτόμενος νους σου θα σε πείθει πάντα πως "έχεις δίκιο", πως "η ζωή/οι άλλοι είναι εναντίον σου" και άλλα παρόμοια.... Όσο κι αν προσπαθείς, πάντα θα γυρνάς στην ίδια αρχή: "είμαι μικρός, αδύναμος, απροστάτευτος."

Είναι που είσαι φορτωμένος με ενοχές, είναι που πιστεύεις πως δεν έχεις επιλογές. Είναι που πίστεψες πως ο εαυτός σου χρειάζεται έλεγχο, πλαίσια, κανόνες, ηθική, νόμους, συμβόλαια, χρέη....γιατί, αλοίμονο! Χωρίς όλ' αυτά τα βάρη, τους σταυρούς, την αυτο-τιμωρία, το βούρδουλα, τις στερήσεις, θα μεταμορφωνόσουν σε τέρας! Το μέγεθος της πλάνης είναι απερίγραπτο!

Δεν γεννιόμαστε με αθωότητα! Δεν τη χάνουμε στην πορεία! Την αποκτάμε μόνο συνειδητά και μόνο με δουλειά.

Δεν "επιστρέφουμε". Δημιουργούμε, ενώνοντας το χρόνο, μόνο στο παρόν μας.

Η ζωή δεν είναι ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ πώς ΘΑ αντιδράσεις. Αλλιώς δεν θα υπήρχε λόγος να τη ζεις. Η ζωή είναι να δημιουργείς τον Εαυτό σου κάθε στιγμή, εκ νέου, επιτρέποντας στους άλλους να δημιουργούν αντίστοιχα τον Εαυτό τους.

Να είσαι απόλυτα ειλικρινής με τον Εαυτό σου! Ο δρόμος είναι ένας....η αλήθεια μας!

Όταν εκπαιδεύουμε το νου μας ΠΩΣ να σκέφτεται, οπλίζουμε τον εαυτό μας ενάντια σε όλα και όλους που θέλουν να μας επιβάλλουν ΤΙ να σκεφτόμαστε.

Φαντάσου για λίγο...

Σκέψου να είχαμε όλοι οι άνθρωποι τηλεπάθεια. Φαντάσου να μπορούσες να διαβάσεις καθαρά την κάθε σκέψη του κάθε ανθρώπου στον οποίο εστίαζες την προσοχή σου και αντίστοιχα ο καθένας που το επέλεγε, να διάβαζε την κάθε δική σου σκέψη με κρυστάλλινη διαύγεια. Σκέψου να έβλεπες τις εικόνες του, να αισθανόσουν το συναίσθημά του. Σκέψου να αντιλαμβανόσουν τις πραγματικές προθέσεις πίσω από τα λόγια και την κάθε σκέψη, το ίδιο και οι άλλοι για σένα. Πόσο θα άλλαζαν τα πράγματα αν δεν υπήρχαν μυστικά, αν όλες οι σκέψεις ήταν διαθέσιμες και φανερές ανά πάσα στιγμή σε όλους; Αναλογίσου όλες τις σκέψεις για τις οποίες ντρέπεσαι, όσες δεν θα ήθελες να έχεις. Σκέψου πόσο διαφορετικό είναι το μέσα σου από αυτό που τελικά φανερώνεις και υποστηρίζεις λεκτικά. Τόλμησε να ζήσεις για λίγο μέσα σε αυτήν την εικονική πραγματικότητα, έχει να σου αποκαλύψει πολλά.

Μην βιαστείς να πας παρακάτω, να τελειώσεις την ανάγνωση του κεφαλαίου (να ζήσεις την υπόλοιπη μέρα ή την υπόλοιπη ζωή σου), δεν είναι αυτός ο σκοπός. Στάσου λίγο… Γιατί η αλήθεια είναι διαφορετική από αυτό που πιστεύεις και αγωνίζεσαι να λειτουργήσεις. Οι αισθήσεις σου και κυρίως ο προγραμματισμός σου, σε ξεγελούν ότι το πιο πάνω είναι απλά ένα υποθετικό σενάριο, που (ευτυχώς) δεν συμβαίνει κι έτσι μπορείς να συνεχίσεις να κρύβεσαι, να φανερώνεις μόνο όσα κομμάτια σου θέλεις, να εκτίθεσαι ελάχιστα και να οχυρώνεσαι πίσω από αυτήν την ψευδαίσθηση.

Όμως η σκέψη είναι ενέργεια, μεταδίδεται είτε το θέλεις είτε όχι, εκτίθεσαι είτε το ξέρεις είτε όχι. Επικοινωνούμε με τους ανθρώπους και τον κόσμο μας ενεργειακά. Νομίζεις ότι η ενέργειά σου (εικόνες και συναίσθημα) δεν μεταδίδονται στο φυτό σου ή στο σκύλο σου, απλά επειδή δεν καταλαβαίνουν ελληνικά ή δεν μπορούν να σου απαντήσουν; Μα σου απαντάνε. Το φυτό σου πεθαίνει «χωρίς λόγο», έστω κι αν το ποτίζεις. Ο σκύλος σου σε φοβάται όταν είσαι θυμωμένος, κάθεται στα πόδια σου όταν πονάς, κάνει οτιδήποτε για να τραβήξει την προσοχή σου όταν «είσαι απών». Γιατί υποθέτεις κάτι διαφορετικό για τους ανθρώπους; Απλά επειδή κρύβεις λεκτικά την αλήθεια σου, επειδή παρασύρεσαι από τα λόγια;

Λειτουργούμε δυο προσωπεία

Θέλεις να ξεσηκωθείς, αλλά φοβάσαι όλ’ αυτά που θα χρειαστεί να χάσεις. Σκέφτεσαι όλα όσα θα αναγκαστείς να στερηθείς.
 
Και θα χάσεις πολλά….όλ' αυτά που θεωρείς αναγκαία, που πλάθουν την ταυτότητα και την υποτιθέμενη ασφάλειά σου. 
 
Για να μάθεις να μην εξαρτάσαι, να μην βασίζεσαι, παρά μόνο στο Είναι σου…γυμνός, εκτεθειμένος ο Εαυτός σου, χωρίς καλύμματα, χωρίς άμυνες και προσωπεία. Δεν είναι απλό, είναι όμως αναγκαίο.

Πριν από αυτό, θέλεις οι άλλοι ν’ αλλάξουν, κατηγορείς το σύστημα και παραμένεις, στην ίδια απορημένη κατάσταση που ήσουν πάντα. Τι πρέπει να κάνω; Πώς θα εξασφαλίσω; Πώς θα αποφύγω τη στέρηση, την έλλειψη; Πώς θα φανώ; Τι θα σκεφτούν οι άλλοι; Με ποια ομάδα να ενταχθώ; Ποιους να ακολουθήσω; Με ποιους να συμπράξω; Αλλά θα μένεις….

Είναι αυτό που λέμε, το να "λειτουργούμε δυο προσωπεία"....εύχομαι να το καταλάβεις κάποια στιγμή. Είναι πολύ σπουδαίο το νόημα του....και δεν υπάρχει επιστροφή όταν αποφασίσεις να λειτουργήσεις τη μια από τα δυο. Όμως, για να μην είμαι απόλυτη, υπάρχει.....δύσκολα, επίπονα και με ανάλογες συνέπειες. 
 
Δεν χρειάζονται πολλές αναλύσεις….ούτε αναπτύξεις. Χρειάζεται να θέσεις, τις δικές σου ερωτήσεις. Η κάθε μια που θέτεις, οδηγεί σε συγκεκριμένες απαντήσεις…
 
Κι εγώ, σκεφτόμουν και ήθελα να κάνω άλλα τώρα....Ποιος με "ανάγκασε" να κάνω αυτό; 

Τα παιδιά είναι πιο σοβαρά στις κρίσεις τους από τους μεγάλους

Σχετική εικόναΤα παιδιά φέρουν βαρέως το ότι διαλύεται το δήθεν πανίσχυρο ζεύγος των γονιών, μια ισχύς που τα ασφαλίζει και τους διδάσκει όρια.

Έχουν μάθει από βρέφη, μάλλον με αυτό γεννήθηκαν, να βλέπουν τον έναν γονέα σε συνάρτηση με τον άλλο, μέλος μιας ιερής δυάδας που τα σκεπάζει σαν οίκος, σαν κάστρο. Η ιερή δυάδα είναι που τα γεννάει και τα ανατρέφει, που τα παιδαγωγεί παρ’ όλες τις δυσκολίες και τα σφάλματα. Το να τα μεγαλώνει μόνο ένας είναι πάντα μια έκπτωση. Το ότι καταλήγει μια κατάσταση συχνότατο αναγκαίο κακό δεν το βαφτίζει καλό. Έχουμε την επιπόλαια συνήθεια να θεωρούμε σωστό το συνηθισμένο!

Άμα οι γονείς σπάσουν τον γάμο, τα παιδιά τους αισθάνονται ξάφνου ένα απειλητικό γκρέμισμα. Ο κάθε γονέας είναι πια σκέτος, μόνος, άλλος από εκείνον που γνώρισαν από τη γέννησή τους. Είναι τρομαχτικό, όπως είναι και αινιγματικό. Ένα βασανιστικό αίνιγμα εγκαθίσταται πια στην εσωτερική τους ζωή: Ποιος από τους δυο γονείς έφταιξε, ποιος είναι ο καλύτερος, ποιος ο χειρότερος. Ποιος ο δήμιος, ποιος το θύμα. Καλούνται συνεχώς να δώσουν μια ζωτική για την ισορροπία τους απάντηση και μετά μετανιώνουν, τα κριτήρια και τα δεδομένα ανατρέπονται, βιώνουν μια διαρκή εσωτερική ταραχή και αβεβαιότητα.

Έπειτα από μια φυσική, στέρεα γνωριμία που είχαν με τους γονείς, αντιμετωπίζουν τώρα δυο άλλα, ξένα πρόσωπα ως γονείς τους. Το ότι αποφάσισαν να ζήσουν χωριστά διότι δε θέλουν πλέον ο ένας τον άλλο προκαλεί μια τρομαχτική ανατροπή στον ευάλωτο κόσμο τους.

Και μην κοροϊδευόμαστε! Ποτέ ένα ζευγάρι δε χωρίζει αγαπημένα και πολιτισμένα, όπως διατείνονται. Οι πάντες χωρίζουν γεμάτοι πίκρα, παράπονα, συχνά και μίσος, εκδικητικότητα. Αν αγαπιόνταν δε θα χώριζαν, ο δε πολιτισμός είναι ένα πολύ κρύο, ψεύτικό πράγμα. Αυτά «περί ασυμφωνίας χαρακτήρων» είναι υποκριτικά. Οι πάντες πάσχουμε από ασυμφωνία χαρακτήρων, κανείς δε μοιάζει με κανένα, για αυτό σμίγουμε. Σμίγουμε και ερωτευόμαστε από ασυμφωνία χαρακτήρων, είναι γελοίο να το επικαλούμαστε σαν συμφορά που απαιτεί τώρα να χωρίσουμε.

Σας το ξαναλέω, κανένας δε χωρίζει από τον σύζυγο αγαπημένα. Πρόκειται για προσποιήσεις, που τα παιδιά συλλαμβάνουν με τις υπερευαίσθητες κεραίες τους. Δεν τους πιστεύουν! Και επειδή δεν μπορούν να τους πιστέψουν τώρα, αισθάνονται ανασφαλέστατα. Τα παιδιά είναι πιο σοβαρά στις κρίσεις τους από τους μεγάλους.

Είμαι ένα πρόσωπο των θεατρικών μου έργων

"O Eremita da Serra Negra"

"Αν αισθάνομαι κάτι , το αισθάνομαι ακαθόριστα στην εικόνα οποιουδήποτε πλάσματος προβάλλει μέσα μου.

Στον εαυτό μου υποκατέστησα τα όνειρά μου. Καθένας είναι μόνο το όνειρο του εαυτού του. Εγώ δεν είμαι ούτε καν αυτό. Ποτέ δεν έμαθα τι αισθανόμουν.

Όταν μου μιλούσαν για τη μια ή την άλλη συγκίνηση και μου την περιέγραφαν, πάντοτε ένιωθα ότι περιέγραφαν κάποιο πράγμα της ψυχής μου, αλλά όταν το σκεφτόμουν, αμφέβαλλα πάντα.

Αυτό που αισθάνομαι ότι είμαι, ποτέ δεν ξέρω αν είμαι έτσι πραγματικά, ή αν απλώς νομίζω πως είμαι έτσι. Είμαι ένα πρόσωπο των θεατρικών μου έργων."

Fernando Pessoa, Ο ερημίτης του μαύρου βουνού

Τίποτε, Λουκίλιέ μου, δεν μας ανήκει·

Αποτέλεσμα εικόνας για Τίποτε, Λουκίλιέ μου, δεν μας ανήκει·"δειλή δ´ ενί πυθμένι φειδώ"

Ναι, αγαπητέ μου Λουκίλιε, γίνε κύριος του εαυτού σου. Κράτα και μην ξοδεύεις τον χρόνο που μέχρι τώρα σου αφαιρείτο, σου υφαρπάζετο ή σου διέφευγε. Πίστεψε ότι τα πράγματα έχουν όπως σου γράφω: από τον χρόνο μας, κάποιες στιγμές μας αφαιρούνται, κάποιες κλέπτονται και κάποιες άλλες ρέουν μέσα από τα δάχτυλά μας. Αλλά η χειρότερη απώλεια χρόνου είναι εκείνη που υφιστάμεθα εξαιτίας της αμέλειάς μας.

Αν προσέξεις, θα δεις ότι ένα μεγάλο μέρος της ζωής μας χάνεται πράττοντας κακά, ένα άλλο μη πράττοντας τίποτε, και όλη η διάρκεια της ζωής μας κάνοντας άλλα από αυτά που πρέπει. Δείξε μου τον άνθρωπο που ξέρει να αποδίδει στον χρόνο την αξία του, να εκτιμά την κάθε ημέρα, να αντιλαμβάνεται ότι πεθαίνει κάθε στιγμή. Απατώμεθα όταν νομίζουμε ότι ο θάνατος βρίσκεται μπροστά μας· το μεγαλύτερο μέρος του ήδη παρήλθε. Ό,τι ανήκει στο παρελθόν βρίσκεται στα χέρια του θανάτου.

Κάμε λοιπόν, αγαπητέ μου Λουκίλιε, καθώς γράφεις: γίνε κύριος όλων των ωρών σου. Θα εξαρτάσαι λιγότερο από το αύριο, αν γίνεις κύριος του σήμερα. Όσο αναβάλουμε, η ζωή μας φεύγει. Τίποτε, Λουκίλιέ μου, δεν μας ανήκει· μόνον ο χρόνος είναι δικός μας. Αυτό είναι το μόνο φευγαλέο και τυχαίο αγαθό που μας χάρισε η φύση. Κι’ όμως, ο οποιοσδήποτε τρίτος μπορεί να μας το ξοδεύει.
Κοίτα πόσο μωροί είναι οι άνθρωποι: θεωρούν ως μεγάλη εξυπηρέτηση τις πλέον ελάχιστες και ευτελείς υπηρεσίες, τις μή αναγκαίες, και νιώθουν υποχρεωμένοι. Αλλά κανείς δεν νιώθει υπόχρεος για τον χρόνο που του χαρίζουμε, ενώ αυτό είναι το μόνο αγαθό που δεν μπορεί να ανταποδώσει ακόμη κι’ ο πιο ευγνώμων άνθρωπος.

Ίσως ρωτήσεις τι κάνω εγώ που σου δίνω αυτές τις συμβουλές. Θα σου απαντήσω με ειλικρίνεια. Ως πολυέξοδος, αλλά προσεχτικός άνθρωπος, κρατώ λογαριασμό. Δεν μπορώ να πω με σιγουριά ότι δεν χάνω τίποτε, αλλά μπορώ να πω τι χάνω, πώς και γιατί. Ξέρω να υπολογίζω τη φτώχεια μου. Αλλά παθαίνω ό,τι και εκείνοι που πέφτουν στη φτώχεια χωρίς να φταίνε οι ίδιοι: οι άλλοι τους συμπονούν, αλλά κανείς δεν τους βοηθά.

Τι να συμπεράνουμε από όλα αυτά; Κατά τη γνώμη μου, ο άνθρωπος που αρκείται στα λίγα που έχει δεν είναι φτωχός. Αλλά εσύ επιθυμώ να φροντίσεις το «έχει» σου. Ξεκίνα τώρα. Θυμήσου την παροιμία των προγόνων μας: «Έρχεται αργά η οικονομία που ξεκινά από τον πάτο του πιθαριού». Τότε δεν έχουν απομείνει σπουδαία πράγματα και είναι χειρότερα.
Χαίρε

 Σενέκας, Επιστολές στον Λουκίλιο

Ευφυής αδράνεια

Με τα χρόνια, σου αποκαλύπτονται πολλά
και διάφορα…
δεν λέω πως εσύ τα ανακαλύπτεις… επιμένω πως αυτά σου αποκαλύπτονται…
έχουν το λόγο τους…
κι ας μην μπορείς να τον διακρίνεις αμέσως… άλλωστε, ελάχιστα μπορεί κανείς να διακρίνει αμέσως και μάλιστα με ικανή ενάργεια…
συνήθως σύρεται από ‘τις εξελίξεις’, τη ‘ροή των γεγονότων’, τη δύναμη των δυνατών που θαυμάζει και την αδυναμία των αδυνάμων που φοβάται…

Με τα χρόνια σου αποκαλύπτεται, για παράδειγμα, πως συνήθως τα θορυβώδη αίτια οδηγούν σε ήσυχα αποτελέσματα. Εκείνο που μέσα σου φλυαρεί ακατάπαυστα, μια μέρα ξαφνικά, σιωπά, ακινητεί, ηρεμεί…
αλλά δεν πεθαίνει…
απλά αποσύρεται σε μια… ευφυή αδράνεια…
είναι πάντα εκεί, χωρίς αμφιβολία όμως δεν πρόκειται να θορυβήσει ξανά ποτέ…
δεν χρειάζεται… όταν το έκανε ήσουν απών… τώρα που είσαι παρών είναι μάλλον αργά…

Με τα χρόνια σου αποκαλύπτεται ακόμη πως αποδεκτό δεν γίνεται κάτι επειδή ‘είναι λογικό’ αλλά επειδή ‘λειτουργεί’ σε ένα πλαίσιο που κάποιοι, κάπου, κάποτε προκαθόρισαν ως λογικό και από τότε όλοι το ακολουθούν ως ιερό βιβλίο και θεόπνευστη αλήθεια.
Έξω απ’αυτό το ‘λογικό’ πλαίσιο, φαίνεται πως επικρατεί ανισορροπία, αστάθεια, αμφιβολία και ωκεάνια ανασφάλεια…
και κανείς δεν θέλει να δοκιμάζει την τύχη του Κολόμβου στα καλά καθούμενα…
ειδικά αν τα απάνεμα λιμάνια των αιώνων έχουν πάντα μια θέση να σε περιμένει… τώρα βέβαια, ως γνωστόν, η παρατεταμένη παραμονή ενός πλοίου σε ένα λιμάνι ισοδυναμεί με έναν αργό θάνατο…
ακριβώς αυτό…

Με τα χρόνια σου αποκαλύπτεται επίσης πως εκείνο που ‘αξίζει’ δεν είναι αναγκαστικά και το πλέον άξιο καθώς την αξιοδότηση δεν έχεις κάνει εσύ αλλά κάποιοι που προηγήθηκαν και επέβαλλαν τα πρωτόκολλα και είναι πολύ κοπιαστικό και αγχωτικό να επαναστατήσεις για να τα αλλάξεις.
Η ‘αξία’ των άξιων και η ‘απαξία’ των ανάξιων δεν έχει άλλωστε και τόση σημασία όταν ετεροπροσδιορίζονται κι αυτά ακόμη τα αυτονόητα, όπως η δροσιά μιας πρωτότυπης σκέψης, η τολμηρή έξοδος από ένα σύστημα που σκοτώνει την έμπνευση ή το άλγος της καθημερινής συμβίωσης με τη βλακεία και την τυφλότητα.

Πολλά ακόμα σου αποκαλύπτονται με την πάροδο των ετών…
κάθε μέρα ξυπνάς όλο και σοφότερος και κάθε μέρα αντιλαμβάνεσαι πως ο νους δεν παλεύει πια ως ηνίοχος να σε κρατήσει δέσμιο στο άρμα του…

Το επιτυγχάνει πλέον αυτό άριστα ο χρόνος. Και η φθορά…

Πριν που δεν ‘καταλάβαινες’ είχες όλη την ενέργεια και την σπατάλησες στο ‘να ζήσεις τη στιγμή’… δήθεν…

Τώρα που ηνοίχθησαν οι οφθαλμοί σου απολαμβάνεις ως μοναχικός ηδονοβλεψίας το κάθε ηλιοβασίλεμα…

και ετοιμάζεσαι…

Ρομπότ κινείται με τον εγκέφαλο ενός σκουληκιού

Αν το καλοσκεφτούμε ο εγκέφαλος δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια συλλογή ηλεκτρικών σημάτων ουσιαστικά. Αν μπορούμε να μάθουμε να τα κατηγοριοποιούμε τότε, θεωρητικά, θα μπορέσουμε να ανεβάσουμε το μυαλό κάποιου σε έναν υπολογιστή, επιτρέποντάς του να ζήσει για πάντα ως μια ψηφιακή μορφή συνείδησης, ακριβώς όπως στις ταινίες.

Αλλά δεν είναι μόνο η επιστημονική φαντασία. Σίγουρα, οι επιστήμονες είναι πολύ μακριά από την επίτευξη τέτοιου κατορθώματος για τους ανθρώπους (ακόμη και αν μπορέσουν, θα υπήρχαν πάρα πολλά εμπόδια ηθικής), αλλά τώρα μια διεθνής ομάδα ερευνητών έχει καταφέρει να κάνει ακριβώς αυτό με το σκουλήκι Caenorhabditis elegans.

Το C. elegans είναι μικροί νηματώδεις που έχουν μελετηθεί εκτενώς από τους επιστήμονες – ξέρουμε όλα τα γονίδιά τους και το νευρικό τους σύστημα έχει αναλυθεί πολλές φορές.

Ένα συλλογικό έργο ονομάζεται το OpenWorm project χαρτογράφησε όλες τις συνδέσεις μεταξύ των 302 νευρώνων του σκουληκιού και κατάφερε να τους μιμηθεί στο λογισμικό, όπως αναφέρει η Marissa Fessenden για το Smithsonian.

Ο απώτερος στόχος του έργου είναι να αναπαράγουν πλήρως το C. elegans ως έναν εικονικό οργανισμό, αλλά για τώρα, το μόνο που έχουν καταφέρει είναι να μιμηθούν τον εγκέφαλο του, και να τον ανεβάσουν σε ένα απλό ρομπότ Lego.

Αυτό το ρομπότ Lego έχει όλα τα ισοδύναμα περιορισμένα μέρη του σώματος που έχει το C. elegans – έναν αισθητήρα σόναρ που δρα ως τη μύτη του και τους κινητήρες που αντικαθιστούν τους κινητικούς νευρώνες του σε κάθε πλευρά του σώματός του.

Περιέργως, χωρίς να έχουν χορηγηθεί οδηγίες στο ρομπότ, εγκέφαλος C. elegans που ανέβηκε, έλεγξε και μετακίνησε το ρομπότ Lego.

Η Lucy Black γράφει:

«Προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι το ρομπότ συμπεριφέρθηκε με τρόπους που είναι παρόμοιοι με αυτούς που παρατηρούνται στο C. elegans. Η διέγερση της μύτης σταμάτησε την κίνηση προς τα εμπρός. Αγγίζοντας τους αισθητήρες πρόσθιας και οπίσθιας αφής το ρομπότ έκανε την κίνηση προς τα εμπρός και πίσω αντίστοιχα. Η διέγερση του αισθητήρα φαγητού έκανε το ρομπότ να προχωρήσει».

Αυτό το βίντεο του σκουληκιού-ρομπότ-Lego δημοσιεύθηκε από τον Timothy Busbice, ιδρυτή του OpenWorm, δείχνοντας το να κινείται, να σταματά και στη συνέχεια να ταξιδεύει προς τα πίσω.

Φυσικά, η προσομοίωση του εγκεφάλου εξακολουθεί να μην είναι ακριβής – οι ερευνητές έπρεπε να απλοποιήσουν τη διαδικασία που ενεργοποιεί ένα τεχνητό νευρώνα στη φωτιά. Αλλά το γεγονός ότι το ρομπότ μπορεί να κινηθεί, να σταματήσει προτού να χτυπήσει σε κάτι και να επιστρέψει χρησιμοποιώντας τίποτα περισσότερο από ένα δίκτυο συνδέσεων που μιμούνται τον εγκέφαλο ενός σκουληκιού, είναι απίστευτο.

Οι επιστήμονες εργάζονται τώρα για το πώς να χαρτογραφήσουν όλες τις συνδέσεις στον ανθρώπινο εγκέφαλο – κάτι που ονομάζεται το connectome. Ακόμη και αν δεν φορτώσουμε το μυαλό μας σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, μόλις μπορέσουμε να μιμηθούμε έναν ανθρώπινο εγκέφαλο θα βοηθούσε επαναστατικά στην τεχνητή νοημοσύνη και τους υπολογιστές.

Και αν μπορούσε μια ημέρα να φτάσουμε στο σημείο όπου θα μπορέσουμε με κάποιο τρόπο να βοηθήσουμε τους εγκεφάλους μας για να ξεφύγουν από τους ευάλωτους σάκους σάρκας που τους στεγάζουν σήμερα, οι ευκαιρίες θα είναι, κυριολεκτικά, εξωπραγματικές.

Το 90% των απόμακρων γαλαξιών στο Σύμπαν είναι αόρατο

GOODS-South_field
Το τηλεσκόπιο Χέρσελ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος έχει ανακαλύψει ότι οι μέχρι τώρα απαρατήρητοι μακρινοί γαλαξίες είναι υπεύθυνοι για μια κοσμική ομίχλη στην υπέρυθρη ακτινοβολία. Οι γαλαξίες είναι μερικά από τα πιο αμυδρά και πλέον μακρινά αντικείμενα που έχει δει το Herschel, και ανοίγει έτσι ένα νέο παράθυρο για τη γέννηση των άστρων στο αρχικό Σύμπαν. Οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι οι γαλαξίες στο παρατηρούμενο σύμπαν είναι εκατοντάδες δισεκατομμύρια (ενώ υπάρχουν και επτά περίπου τρισεκατομμύριο γαλαξίες νάνοι).

Εδώ είναι η ταξινόμηση που κάνουν οι αστρονόμοι για τα αντικείμενα στο ορατό σύμπαν (δηλαδή μέσα σε μια απόσταση 14 δισεκατομμύρια έτη φωτός):

Υπερσμήνη στο ορατό σύμπαν = 10 εκατομμύρια
Ομάδες γαλαξιών στο ορατό σύμπαν = 25 δισεκατομμύρια
Μεγάλοι γαλαξίες στο ορατό σύμπαν = 350.000.000.000
Νάνοι γαλαξίες στο ορατό σύμπαν = 7 τρισεκατομμύρια
Αστέρια στο ορατό σύμπαν = 30 δισεκατομμύρια τρισεκατομμύρια (3×10²²)

Οι αστρονόμοι συνειδητοποιούν ότι μπορεί να έχουν υποτιμήσει τον αριθμό των γαλαξιών σε ορισμένα μέρη του σύμπαντος, ακόμα και το 90 τοις εκατό, σύμφωνα με τον Matthew Hayes του Παρατηρητηρίου της Γενεύης, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας με το πιο προηγμένο οπτικό όργανο του κόσμου – το Ευρωπαϊκό Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) στη Χιλή, το οποίο έχει τέσσερα μεγαθήρια των 8,2 μέτρων. Έστρεψαν δύο από τα γιγάντια τηλεσκόπια σε μια καλά μελετημένη περιοχή στο βαθύ διάστημα που ονομάζεται πεδίο GOODS-South.

Στην περίπτωση των πολύ μακρινών, παλιών γαλαξιών, το αποκαλυπτικά φως τους δεν μπορεί να φτάσει στη Γη, καθώς έχει αποκλειστεί από διαστρικά νέφη σκόνης και αερίου – και, ως εκ τούτου, αυτοί οι γαλαξίες δεν καταγράφονται από τους κατασκευαστές χαρτών του διαστήματος.

"Οι αστρονόμοι πάντα γνώριζαν ότι έλειπαν κάποιο κλάσμα των γαλαξιών … αλλά για πρώτη φορά τώρα έχουμε μια μέτρηση. Ο αριθμός των μη μετρημένων γαλαξιών είναι σημαντικός,» δήλωσε ο Matthew Hayes.

Η ομάδα πραγματοποίησε δύο σύνολα παρατηρήσεων στην ίδια περιοχή, κυνηγώντας για φως που εκπέμπεται από τους γαλαξίες που γεννήθηκαν 10 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Το πρώτο σύνολο εξέτασε για την λεγόμενη ακτινοβολία Lyman-άλφα, το κλασικό αποκαλυπτικό φως που χρησιμοποιείται για την κατάρτιση κοσμικών χαρτών, και που πήρε το όνομά του από τον Αμερικανό Theodore Lyman που το ανακάλυψε. Η ακτινοβολία Lyman-άλφα είναι η ενέργεια που απελευθερώνεται από τα διεγερμένα άτομα υδρογόνου. Το δεύτερο σετ παρατήρησης χρησιμοποίησε μια ειδική κάμερα που ονομάζεται HAWK-1 για να αναζητήσει μια υπογραφή που εκπέμπεται σε ένα διαφορετικό μήκος κύματος, επίσης από το υδρογόνο, το οποίο είναι γνωστό ως γραμμή υδρογόνο-άλφα (ή H-α).

Η δεύτερη σάρωση απέδωσε μια ολόκληρη ομάδα φωτεινών πηγών που δεν είχαν εντοπιστεί χρησιμοποιώντας την τεχνική Lyman-άλφα. Περιλαμβάνουν μερικούς από τους πιο αμυδρούς γαλαξίες που βρέθηκαν ποτέ, φτιαγμένους σε μια εποχή που το σύμπαν ήταν απλώς ένα βρέφος.

Οι αστρονόμοι συμπεραίνουν ότι οι έρευνες Lyman-άλφα μπορούν να εντοπίσουν μόνο ένα μικρό μόνο αριθμό του συνολικού φωτός που εκπέμπεται από μακρινούς γαλαξίες. Παραδόξως, το 90 τοις εκατό αυτών των μακρινών γαλαξιών μπορεί να είναι απαρατήρητοι σε αυτές τις έρευνες.

"Εάν υπάρχουν 10 ορατοί γαλαξίες, θα μπορούσε να υπάρχουν εκεί έξω συνολικά εκατό”, είπε ο Hayes. Η ανακάλυψη προσθέτει νέα γνώση σχετικά με το χρονοδιάγραμμα με το οποίο σχηματίστηκαν τα αστέρια και στη συνέχεια οι γαλαξίες.

Η Ζωή περνάει απ’ το Στομάχι

Αποτέλεσμα εικόνας για Η Ζωή περνάει απ’ το ΣτομάχιΚοιλιά ο δεύτερος “εγκέφαλος”

Αν και κινούμαστε κάθε στιγμή έχοντας την πεποίθηση ότι εμείς κανονίζουμε τα πράγματα μέσα στο μυαλό μας και γύρω μας, εντούτοις υπάρχει ένα βαθύ τμήμα του εαυτού μας που κάνει ανεξάρτητα από εμάς τις δικές του επιλογές με τα δικά του μέτρα και σταθμά. «Ό,τι δεν μπορείς να βρεις στο σώμα σου δεν θα το βρεις πουθενά αλλού» έλεγε ένας σοφός. Το γήινο σώμα είναι η πυκνότερη εμπειρία που βιώνει το αιώνιο πνεύμα. Ο δε χώρος του Κόσμου αποκτά ύλη σε πλήρη αντιστοιχία πάνω στο ανθρώπινο Είναι, που το σώμα του είναι το είδωλο, η ενσαρκωμένη όψη του.

Το σώμα είναι χειροπιαστό και είναι ευλογημένο με ένα μόνο περιορισμό: Να ζει στο παρόν! Είναι πιστός σύντροφος στην αναζήτησή μας στο πώς να είμαστε παρούσες και παρόντες με το νου και την καρδιά στη ζωή μας, υπό την προϋπόθεση ότι του δίνουμε περισσότερη προσοχή και σεβασμό, προσπαθώντας να το μάθουμε, και να ακούσουμε τα μηνύματά του. Οι σκέψεις μπορούν να ταξιδεύουν μακριά, τα συναισθήματα να γίνουν απρόβλεπτα, όμως το σώμα υπόκειται σε νόμους που το κρατούν στο έδαφος, στο «εδώ και τώρα»!

Αναρωτηθήκατε ποτέ για ποιο λόγο το ανθρώπινο σώμα έχει τη μορφή που έχει; Σύμφωνα, λοιπόν, με τις βιολογικές θεωρίες που επικρατούν στον κόσμο μας, η Φύση –η οποία έχει μια ιδιαίτερη κλίση προς την οικονομία- ¨αφήνει¨ τα πλάσματά της να εξελιχθούν σύμφωνα με το δικό της όφελος ή Σχέδιο, διαμορφώνοντας έτσι την κατασκευή εκείνη η οποία θα τους εξασφαλίζει μεγαλύτερη ενεργειακή απολαβή στην καθημερινή ζωή με όσο το δυνατόν μικρότερο κόστος.

Αυτή η προσέγγιση υποδεικνύει τον καθοριστικό ρόλο των περιβαλλοντολογικών συνθηκών, που λειτουργούν κυρίως ως μηχανισμοί προσαρμοστικότητας ή διαμόρφωσης του σχήματος αλλά και της ψυχονοητικής μας φύσης. Το ανθρώπινο σώμα, δεν είναι όμως μόνο απλά ένα παράγωγο της εξελικτικής πιθανότητας. Είναι η όψη μιας μυστηριώδους σχέσης ανάμεσα στο «κάτω και το πάνω», μια αντανάκλαση του σύμπαντος, ως το πεδίο αναγνώρισης της παγκόσμιας αρμονίας, με τη δική του σχέση στο πάνω και κάτω των οργάνων του, τονίζοντας από μόνο του τις τρεις κοιλότητες: κεφάλι, στήθος και κοιλιά, τα οποία έρχονται σε αντιστοιχία με τη γένεση, την κοσμική ιεραρχία και τα φυσικά στοιχεία.

Το σώμα παραμένει terra incognita

Όχι στα ιατρικά, αλλά ουσιαστικά, στην καθημερινή μας εμπειρία. Δεν έχουμε σχεδόν καμία σχέση μαζί του, παρά μόνο όταν έχει πρόβλημα και αρρωστήσει. Ενώ ζούμε, σκεφτόμαστε και νοιώθουμε μέσα στο σώμα, ενώ εισπράττουμε τον κόσμο μέσω των αισθήσεών του, στη πραγματικότητα κινούμαστε αποκομμένοι από αυτό, χωρίς καμία επίγνωση ότι υπάρχει. Σήμερα, γνωρίζουμε πως ο τρόπος που σχετιζόμαστε με το σώμα μας αντανακλά το πώς σχετιζόμαστε με τον κόσμο γύρω μας και το αντίστροφο. Το ακόμη πιο σπουδαίο, όμως, είναι ότι ο τρόπος αυτός έχει τεράστια επίδραση στη φυσική και ψυχική μας υγεία. Ο Ιπποκράτης έλεγε πως η φυσική και ψυχική υγεία εξαρτάται από μια υγιή κοιλιά.

Ο Μάικλ Γκέρσον, καθηγητής ανατομίας και κυτταρικής βιολογίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια αναφέρει πως: «Υπάρχει ένας εγκέφαλος μέσα στην κοιλιά μας. Είναι ένας ‘δεύτερος εγκέφαλος’ ο οποίος ελέγχει και συντονίζει τα όργανα και τις λειτουργίες τους». Η κοιλιά είναι το τμήμα του κορμού που βρίσκεται μεταξύ του θώρακα και της πυέλου και πιο συγκεκριμένα μεταξύ του διαφράγματος και του άνω στομίου της πυέλου.

Το περιεχόμενο της κοιλιάς είναι: η περιτοναϊκή κοιλότητα, τα όργανα γαστρεντερικού συστήματος Οισοφάγος, Στομάχι, Έντερο και ομφαλός, Ήπαρ και χοληφόρα αγγεία, Πάγκρεας, Επινεφρίδια, Νεφροί και η ανώτερη μοίρα του Ουρητήρα, Νεύρα – λεμφαγγεία και αιμοφόρα αγγεία. Το δε διάφραγμα είναι ένας θολωτός μυς με μορφή ομπρέλας που βρίσκεται κάτω από τα πλευρά μας, μεταξύ της θωρακικής και της κοιλιακής κοιλότητας. Σε έναν υγιή οργανισμό, το διάφραγμα εκτελεί περίπου 18 κινήσεις το λεπτό και κινείται πάνω και κάτω περίπου 2,5 εκ. Αυτό σημαίνει περισσότερο από χίλιες διαφραγματικές συσπάσεις σε μια ώρα και περισσότερες από είκοσι πέντε χιλιάδες σε μια μέρα!

Ενας εγκέφαλος στην κοιλιά μας!

Εκατό εκατομμύρια κύτταρα περιβάλλουν το γαστρεντερικό σωλήνα-περισσότερα απ’ όσα υπάρχουν στο νωτιαίο μυελό. Μπορεί να μοιάζει με ιεροσυλία αλλά αυτός ο «δεύτερος εγκέφαλος», όπως υποστηρίζουν εν τω μεταξύ οι νευροεπιστήμονες, είναι σχεδόν ομοίωμα του εγκεφάλου που βρίσκεται στο κεφάλι μας. Τα είδη κυττάρων, οι δραστικές ουσίες και οι υποδοχείς είναι ακριβώς ίδιοι. Η ύπαρξη τέτοιων κυττάρων στην κοιλιά έχει φέρει στο προσκήνιο έναν ερευνητικό κλάδο, με το όνομα νευρογαστρεντερολογία που έχει συναρπάσει τον επιστημονικό κόσμο.

Η δεύτερη μεγαλύτερη συλλογή νευρικών κυττάρων μετά το κεφάλι φέρνει εις πέρας περισσότερες εργασίες από τη διεργασία της πέψης, που είναι αρκετά περίπλοκη από μόνη της. Μεταξύ δε των δυο εγκεφάλων υπάρχει μια καταπληκτική κυτταροβιολογική ομοιότητα. Όπως ο εγκέφαλος στο κρανίο, έτσι και πεπτικός εγκέφαλος είναι πολύ καλός στην άσκηση επιρροής. Δεν υπάρχει αντίθεση ανάμεσα στη λογική και στις αποφάσεις της κοιλιάς. Αντίθετα, αλληλοσυμπληρώνονται πολύ περισσότερο απ’ ότι νομίζαμε μέχρι τώρα.

Το γαστρεντερικό νευρικό σύστημα, λοιπόν, είναι μέρος του αυτόνομου νευρικού συστήματος και είναι πράγματι αυτόνομο: ελέγχει τη λειτουργία της πέψης, και της διάθεσής μας χωρίς να ρωτά τον εγκέφαλο. Η δε αυτονομία του έχει τεκμηριωθεί πολλαπλώς: χαρακτηριστικά είναι τα πειράματα που έγιναν με θηλαστικά και έδειξαν ότι αν και συνδεδεμένο με τον εγκέφαλο, η διακοπή της επικοινωνίας με αυτόν δεν έχει συνέπειες στη λειτουργικότητά του.

Η αυτονομία του και οι ομοιότητες του γαστρεντερικού νευρικού συστήματος με τον εγκέφαλο, το πολυπλοκότερο όργανο που δημιούργησε η εξέλιξη, έπεισαν τους ερευνητές ότι φιλοξενούμε στην κοιλιά μας έναν άλλο μικρό εγκέφαλο, με τεράστια σημασία για τη ζωή μας. Υπάρχει μάλιστα και μια θεωρία η οποία εξηγεί την εξελικτική ανάπτυξή του: αρχικά δημιουργήθηκε ως νευρικό σύστημα πρωτόγονων θαλάσσιων κυλινδρικών οργανισμών οι οποίοι ήταν κολλημένοι σε βράχια και περίμεναν παθητικά το πέρασμα της τροφής. Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης ενσωματώθηκε στον πεπτικό σωλήνα των ανώτερων οργανισμών ως βοηθητικό του εγκεφάλου.

Αυτός ο «πεπτικός εγκέφαλος» εργάζεται αυτόνομα και εκπέμπει περισσότερα σινιάλα στον εγκέφαλο του κρανίου σε σχέση με αυτά που λαμβάνει από αυτόν. Αισθάνεται, σκέπτεται και θυμάται. Μπορεί να ασθενήσει και να παρουσιάσει δικές του νευρώσεις. Στην αγγλική υπάρχει μια έκφραση που περιγράφει την ενστικτώδη αντίδραση ως «gutsy feeling»(κοιλιακό συναίσθημα). Φαίνεται λοιπόν ότι η γλώσσα των Αγγλοσαξόνων κρύβει μια αλήθεια: πράγματι έχουμε έναν εγκέφαλο στην κοιλιά μας! Στις αρχές του 20ου αιώνα οι Άγγλοι γιατροί Ουίλιαμ Μπέιλις και Έρνεστ Στάρλινγκ εξέτασαν στο εργαστήριό τους τον ομφάλιο λώρο ενός ναρκωμένου σκύλου.

Αυτό το ελεύθερο κομμάτι από τα εντόσθια επέδειξε μια στερεότυπη συμπεριφορά: όταν οι ερευνητές ασκούσαν πίεση στο κομμάτι αυτού του εντέρου, ο λώρος απαντούσε με κυματοειδείς μυϊκές κινήσεις οι οποίες μετακινούσαν το περιεχόμενο προς το τέλος του εντέρου και το ονόμασαν «ο νόμος του εντέρου». Έτσι, ανακάλυψαν το περισταλτικό αντανακλαστικό που βρίσκεται στο λεπτό έντερο που ενεργοποιεί τα κύτταρα του βλεννογόνου. Τα κύτταρα αυτά στέλνουν μέσω διαβιβαστών σήματα στα μυϊκά κύτταρα, τα οποία τότε εκτελούν την κυματοειδή αντανακλαστική κίνηση.

Μια λειτουργία απαραίτητη για την επιβίωση του ανθρώπου

«Είναι μια επανάσταση» λέει ο καθηγητής Μάικλ Γκέρσον. «Έρευνες έδειξαν ότι οι ψυχικές διεργασίες και πεπτικό σύστημα μπορεί να συνδέονται πιο στενά απ’ όσο πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Ο πεπτικός εγκέφαλος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη χαρά και τη λύπη. Παλαιότερα, λένε οι νευροφυσιολόγοι, δεν είχαν την δυνατότητα κοιτώντας μέσα από το μικροσκόπιο να αντιληφθούν οι επιστήμονες το ρυθμιστή του εσωτερικού σύμπαντος του ανθρώπου: το κεντρικό σημείο ελέγχου του πεπτικού μηχανισμού, που αποτελείται από διάμεσους και κινητικούς νευρώνες δεν ελέγχει μόνο μεγέθη, όπως τη σύνθεση θρεπτικών ουσιών, την περιεκτικότητα σε άλατα και σε νερό, ούτε συντονίζει μόνο τους μηχανισμούς απορρόφησης και απέκκρισης. Ελέγχει επιπλέον τις λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στους νευροδιαβιβαστές, στις ορμόνες και στα εκκρίματα.

Καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής ενός 75 χρόνου, περισσότεροι από 30 τόνοι τροφής και 50.000 λίτρα υγρών διέρχονται από αυτό το σωληνοειδές σύστημα. «Η καρδιά αντίθετα είναι μια πρωτόγονη αντλία» εξηγεί ο Μ. Γκέρσον. «Ενώ ο πεπτικός εγκέφαλος ελέγχει ιδιοφυώς το ρυθμό του βασικού μεταβολισμού. Εκατομμύρια χημικές ουσίες –φανταστείτε μόνο τη πέψη μιας μπριζόλας- πρέπει να αναλυθούν και να τεθούν υπό έλεγχο». Το κεντρικό σημείο ελέγχου στην κοιλιά οργανώνει τη μάχη ενάντια σε κακόβουλους εισβολείς, εκείνους δηλαδή τους μικροοργανισμούς που συμβιώνουν μαζί μας και εγκαθίστανται στο έντερο και δεν επιτρέπεται να καταλήξουν στο εσωτερικό του οργανισμού. Το έντερο είναι το μεγαλύτερο ανοσοποιητικό όργανο στο σώμα μας και στο οποίο βρίσκονται περισσότερα από το 70% όλων των αμυντικών κυττάρων.

Μέσα μας κατοικούν περίπου 500 είδη βακτηρίδια και μύκητες άκρως επικίνδυνα για την υγεία μας. Ένας μεγάλος αριθμός αμυντικών κυττάρων που συνδέεται απευθείας με τον πεπτικό εγκέφαλο μαθαίνουν να ξεχωρίζουν το καλό από το κακό. Η πληροφορία αποθηκεύεται και ανακαλείται από τη μνήμη σε περίπτωση ανάγκης. Όπως ήδη διαφαίνεται, πολλές διεργασίες λαμβάνουν χώρα εντελώς ανεξάρτητα από το κεφάλι.

Όταν κάποια επικίνδυνη ουσία καταλήξει στο σώμα ή κάποιο άσχημο συναίσθημα φέρει σωματική ταραχή, ο πεπτικός εγκέφαλος “αισθάνεται” πρώτος τον κίνδυνο και εκπέμπει αμέσως συναγερμό στο “ρετιρέ”. Γιατί σε περιπτώσεις ανάγκης ο εγκέφαλος στο κρανίο πρέπει να βρίσκεται σε ετοιμότητα, ούτως ώστε ο άνθρωπος να είναι έτοιμος να δράσει σύμφωνα με το σχέδιο –εμμετός, μυϊκές συστολές, εκκένωση.

Ο δρ. Βασίλης Πάχνης, στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας της Κρήτης, διερευνά το γαστρεντερικό νευρικό σύστημα και λέει πως: «Οι επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν ότι το μυαλό και το σώμα είναι αλληλένδετα, γιατί ο ¨πεπτικός εγκέφαλος¨ παράγει νευροδιαβιβαστές και αντιδρά στα ψυχοφάρμακα. Το γνωστό αντικαταθλιπτικό φάρμακο Prozac π.χ. μπορεί να προκαλέσει ναυτία -μέσω της επίδρασης στους αισθητικούς νευρώνες του εντέρου- ενώ έχει παρατηρηθεί το εξής: σε μικρές δόσεις το φάρμακο θεραπεύει τη χρόνια δυσκοιλιότητα, σε μεγάλες την προκαλεί!

Η ζωή περνάει και από την κοιλιά μας

Τα μικρά παιδιά όταν θέλουν να αποδώσουν στο χαρτί την εικόνα ενός ανθρώπου ζωγραφίζουν ένα στρογγυλό κεφάλι με δυο μάτια μύτη και στόμα, μια στρογγυλή κοιλιά με μια τελίτσα στη μέση για τον ομφαλό, δύο γραμμούλες για χέρια και άλλες δυο για πόδια και αυτός είναι ο άνθρωπος στα μάτια τους. Μάλλον κάτι παραπάνω ξέρουν αυτά από ότι εμείς!! Όταν τα παιδιά δεν θέλουν να πάνε σχολείο γιατί φοβούνται ότι δεν ξέρουν καλά το μάθημα αυτό που λένε είναι: «πονάει η κοιλίτσα μου», το ίδιο νιώθουμε και εμείς όταν αγωνιούμε για κάτι.

Όταν εμείς στενα-χωριόμαστε λέμε πως «δέθηκε κόμπος το στομάχι μου» ή «η στενα-χώρια δεν μ’ αφήνει να φάω», όταν πάλι μας θυμώνουν λέμε «μου έπρηξε το συκώτι», όταν επίσης, ακούμε λόγια που μας πικραίνουν λέμε «έσταζε χολή», όταν αηδιάζουμε λέμε πως «γύρισαν ανάποδα τα έντερά μου» και όταν φοβόμαστε λέμε «χέστηκα ή κατουρήθηκα από το φόβο μου» ή «πάγωσε το αίμα μου». Ακόμη, όταν κατά την νεανικότητά μας θέλουμε να απομακρυνθούμε από την οικογένεια για να ξεκινήσουμε τη δική μας ζωή, λέμε πως ήρθε ο καιρός «να κόψουμε τον ομφάλιο λώρο». «Πόνεσε η κοιλιά μου από τα γέλια» λέμε όταν χαιρόμαστε πολύ. «Τραγούδα από την κοιλιά σου» ή «παίξε πιάνο από την κοιλιά σου» λένε οι καθηγητές της μουσικής στους μαθητές τους. Ακόμη και ο ρυθμιστής του σημερινού κόσμου, η οικονομία, εμπιστεύεται την παγκόσμια γλώσσα αυτού του εσωτερικού κόσμου: «Άκουσε την κοιλιά σου» λένε στα μαθήματα για πετυχημένους μάνατζερ, ενώ οι χρηματιστές παροτρύνονται να αποφασίζουν λαμβάνοντας υπόψη κάθε φορά τα μηνύματα από την κοιλιά τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι η κοιλιά έχει το γενικό πρόσταγμα. Απλώς έχει μεγάλη επιρροή.

Παντού, λοιπόν, στον κόσμο σε όλους τους πολιτισμούς οι άνθρωποι γνώριζαν ανέκαθεν ότι η έδρα των συναισθημάτων βρίσκεται στο κέντρο του σώματος. Εκεί όπου η έξαψη προκαλεί φτερουγίσματα χαράς και έκστασης, αλλά επίσης πόνο και πρήξιμο. Εκεί όπου κάνει την εμφάνισή της η αγανάκτηση από την υπερβολική κόπωση, όπου ο θυμός ¨σφίγγει¨ το στομάχι, όπου ο φόβος προκαλεί πόνο και η αηδία κορυφώνεται με τον εμετό ή τη διάρροια.

Η κοιλιά, επίσης, υποφέρει όταν την υποχρεώνουμε ν’ απορροφήσει γρήγορα: της αρέσει η ηρεμία, η ασφάλεια και η χαρά. Το να στοιβάζουμε και να καταβροχθίζουμε παντός είδους υλικές τροφές, σκέψεις και συναισθήματα, την καθιστούν άρρωστη και της δίνουν πόνους, νοιώθει άσχημα και αποκτά δυσκοιλιότητα και πρήζεται. Ο εγκέφαλος είναι αυτός που την εξαντλεί, επειδή έχει υπερβολικές επιθυμίες. Ή την κάνει βαριά, καθώς έχει υπνηλία. Ή ακόμη την «σκάει στα γέλια» από την πολύ χαρά.

Οι υπερβολές των σκέψεων, η διανοητική υπερδιέγερση, τα ταραγμένα όνειρα, η ανυπομονησία, το «όλος ο κόσμος έχει άδικο», προέρχονται, κατά την κινέζικη ιατρική, από τον μεσημβρινό του Στομάχου (στόμα έχων) του οποίου τα κύματα είναι πανίσχυρα. Οι Μεσημβρινοί κατά την παραδοσιακή κινέζικη ιατρική αποτελούν ένα πολύπλοκο δίκτυο ενεργειακών καναλιών που προσπαθούν να μεταφέρουν απρόσκοπτα την κυκλοφορία της Ενέργειας (Τσι) σε όλο τον οργανισμό.

Με την λειτουργία του στομάχου, η χονδροειδής ύλη θανατώνεται, για να θρέψει τον οργανισμό. Εδώ, η διασπασμένη πλέον πρωτεϊνική τροφή, αγωνίζεται για την νίκη του σώματος, στον αγώνα της ζωής. Η αποθηκευμένη ενέργεια, για την συντήρηση του σώματος καταλήγει τώρα στο ηλιακό πλέγμα, επίσης γνωστό ως κοιλιακό πλέγμα, ή solaris πλεγμάτων, που είναι μια αυτόνομη συστάδα των κυττάρων-νεύρων πίσω από στομάχι και κάτω από το διάφραγμα στην κοιλιακή κοιλότητα. Το ηλιακό πλέγμα ελέγχει τις λειτουργίες των εσωτερικών οργάνων όπως π.χ. την συστολή των εντέρων καθώς και την επινεφρίδιο έκκριση.

Και όταν λέγεται: «Αυτός έχει γερά νεφρά», η Κίνα επιβεβαιώνει: Αυτός ο μεσημβρινός είναι ο ¨υπουργός που κατασκευάζει την ρώμη¨, δίνει τον τόνο και είναι ο ¨κύριος των νεύρων¨. Είναι φορτωμένος με την κληρονομικότητα του κάθε ατόμου. Είναι κάτοχος της σεξουαλικής ενέργειας, αυτής που εμψυχώνει τη ζωή και επιτρέπει την δημιουργία. Δρα δε επί των μαλλιών(γερά μαλλιά γερά νεφριά λέει ο λαός), των σεξουαλικών οργάνων, της πλάτης και των αυτιών. Ο δε φόβος φρενάρει την καλή λειτουργία των νεφρών και υπερεκκρίνει σε πλεονάζουσες ποσότητες αδρεναλίνη φέρνοντας έτσι ανισορροπία σε όλο το σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού.

Τα δε αιμοφόρα αγγεία διοχετεύουν το αίμα της καρδιάς σε όλα τα σημεία του σώματος. .Η κύρια λειτουργία του αίματος είναι η μεταφορά του οξυγόνου σε όλα τα κύτταρα των ιστών καθώς και άλλων θρεπτικών συστατικών και η απομάκρυνση των προϊόντων του μεταβολισμού των κυττάρων καθώς και του διοξειδίου του άνθρακα. Η θερμορύθμιση, η μεταφορά ορμονών και κυττάρων του αμυντικού (ανοσολογικού) συστήματος εμπεριέχονται επίσης στα καθήκοντα του αίματος. Και κατά την κινέζικη ιατρική το αίμα είναι η κατοικία της ψυχής, «σχηματίζεται από τη μεταμόρφωση των ποτών και των τροφών» και συμμετέχουν σ’ αυτή τη μεταμόρφωση πολλοί μεσημβρινοί όπως αυτοί της καρδιάς, του στομάχου, της σπλήνας, του ήπατος, του παχέος εντέρου και της ουροδόχου κύστης, όλα δηλαδή τα όργανα της κοιλιακής χώρας μαζί με την καρδιά.

Ο πεπτικός εγκέφαλος σκέφτεται, θυμάται, αγχώνεται, χαίρεται

Ο πεπτικός εγκέφαλος είναι μοναδικός

Το όργανο της σκέψης στην κοιλιά είναι ένα ανεξάρτητο πνεύμα μέσα στο σώμα. Ένα παλλόμενο σύγχρονο κέντρο επεξεργασίας δεδομένων. Γι’ αυτό κυρίως τον λόγο είναι εξαιρετικά ριψοκίνδυνο, μέχρι σήμερα, να επιχειρηθεί κάποια μεταμόσχευση εντέρων. Τα ξένα νευρικά κύτταρα και ανοσοκύτταρα που θα μεταφερθούν με το όργανο του δωρητή δύσκολα θα γίνουν αποδεκτά από τον οργανισμό του ασθενούς.

Γι’ αυτό οι γιατροί φοβούνται εκτός από ενδεχόμενες αντιδράσεις από την απόρριψη του μοσχεύματος, και ψυχικές διαταραχές. Ο κοιλιακός εγκέφαλος μπορεί να παράγει μόνος του τα δεδομένα των αισθητήρων και να τα επεξεργαστεί αλλά και να ελέγχει τις αντιδράσεις. Δίνει οδηγίες στα γειτονικά όργανα, συντονίζει την άμυνα του οργανισμού και την κίνηση των μυών και λαμβάνει γρήγορα αποφάσεις ανακαλώντας την αποθηκευμένη γνώση.

Είναι οργανωμένος με λειτουργικό τρόπο και είναι σε θέση να καταγράφει διαφορετικές περιστάσεις και να αντιδρά σ’ αυτές. Ο δεύτερος εγκέφαλος έχει λοιπόν στη διάθεσή του όλα όσα χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο νευρικό σύστημα. Είναι ένα τεράστιο εργοστάσιο, το οποίο παράγει και ρυθμίζει με ακρίβεια τουλάχιστον 40 νευροδιαβιβαστές. «Τα μόρια αυτά μοιάζουν με λέξεις μιας περίπλοκης γλώσσας˙ Μιας γλώσσας των νευρικών κυττάρων». Ο Γκέρσον κάνει λόγο για νέους ορίζοντες. «Είναι μια γλώσσα πολλά υποσχόμενη» εννοώντας την περαιτέρω αποκωδικοποίηση της εσωτερικής επικοινωνίας ανάμεσα στους δυο εγκεφάλους. Ενδείξεις για μια ενδεχόμενη διασύνδεση ανάμεσα στην κοιλιά και στο κεφάλι υπάρχουν αρκετές, μιας και οι δυο μιλούν την ίδια γλώσσα»!

Ο πεπτικός εγκέφαλος αναπτύσσει τις δικές του συμπεριφορές

Οι νευρικές ίνες που οδηγούν από την κοιλιά στον εγκέφαλο είναι περισσότερες από εκείνες που ακολουθούν την αντίστροφη πορεία. Και η απίστευτη πληθώρα των ασυνείδητων σινιάλων από την κοιλιά στον εγκέφαλο έχει μεγάλη βιολογική σημασία. Τα υγιή άτομα σπάνια προσέχουν τι συμβαίνει εκεί κάτω παρ’ όλο που τα περισσότερα μηνύματα από το έντερο είναι πανταχού παρόντα. Απλώς δεν τα αντιλαμβανόμαστε. Εκτός από το συναγερμό που χτυπάει όταν κάποιος δεν αισθάνεται καλά και πονάει.

Στην περίπτωση των ασθενών με το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου δεν λειτουργούν πλέον οι προστατευτικοί μηχανισμοί, σύμφωνα με τη γνώμη ερευνητικής ομάδας. Τα όρια της αντίληψης για ενοχλήσεις στην κοιλιά είναι περιορισμένα. Γι’ αυτό και κάθε κίνηση των εντέρων, όλες οι ανησυχίες και οι πόνοι φτάνουν “αφιλτράριστοι” στη συνείδηση. Παρόμοιες μεταβολές στην εγκεφαλική δραστηριότητα παρατηρούνται και σε ασθενείς με κατάθλιψη και φοβίες.

Πως είναι δυνατόν να καταρρέει μια τόσο σημαντική ασπίδα προστασίας της ψυχής; Η κύρια αιτία φαίνεται ότι είναι οι έντονες κρίσεις άγχους, που η παράτασή τους μπορεί να οδηγήσει στην αίσθηση ότι το άτομο έχει χάσει τον έλεγχο της ζωής του. Αυτό οδηγεί σε μια στρεσογόνο κατάσταση. Και πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι, όταν κάποιος βρίσκεται κάτω από νοητική πίεση, αλλάζει η διαστολή των αιμοφόρων αγγείων του. Η δε αγγλική λέξη stres (στράγγισμα) είναι αυτό που θα ονομάζαμε στα ελληνικά «ψυχοκοινωνική πίεση». Ιατρικά είναι ένας όρος που επικράτησε διεθνώς και ο οποίος χαρακτηρίζει το σύνολο των μεταβολικών και σπλαχνικών διαταραχών, που προκαλούνται από διάφορους βλαπτικούς παράγοντες(ασθένειας, τραυματισμού, συγκίνησης, συνεχούς άγχους κ.ά) που με την σειρά τους δεν επιτρέπουν στο άτομο την γρήγορη επανένταξή του στη ζωή και το περιβάλλον του.

Όταν ο εγκέφαλος στο κεφάλι, συνειδητά ή ασυνείδητα αντιλαμβάνεται ένταση και φόβο, τότε ζητά από την κοιλιά ενισχύσεις, με τη μορφή εξειδικευμένων ανοσοκυττάρων στο έντερο. Αυτά ευθύνονται για τη σύσπαση των μυϊκών κυττάρων. Οι συνέπειες είναι μυϊκές συστολές με πόνους, πρήξιμο και ακανόνιστες εντερικές κενώσεις. Επίσης, το άγχος προηγούμενων ετών έχει εντυπωθεί στον εγκέφαλο και στην κοιλιά και καθορίζει την ευαισθησία του άξονα εντέρου-εγκεφάλου για όλη τη ζωή ενός ανθρώπου. Η μνήμη του πεπτικού εγκεφάλου δομείται από τις προηγούμενες εμπειρίες. Έχουν εντοπιστεί οι ίδιες ουσίες και τα ίδια μόρια που χρησιμοποιούνται και στον εγκέφαλο για την λειτουργία της μνήμης. Προέρχονται μήπως η μελαγχολία και ο φόβος από τα έντερα; «Ναι» απαντάει ο δρ. Μ. Γκέρσον «Η ουσία της κατάθλιψης βρίσκεται κρυμμένη στον πεπτικό εγκέφαλο και η ψυχική μας διάθεση γεννιέται στην κοιλιά».

Όπως η πείνα και κορεσμός επηρεάζουν συνειδητά την ψυχική διάθεση του ανθρώπου, με τον ίδιο τρόπο έντονη είναι και η ασυνείδητη χειραγώγηση της καθημερινής μας ύπαρξης. Τα συναισθήματα που λαμβάνουμε στην καθημερινότητα δεν είναι τίποτε άλλο παρά η καταγεγραμμένη στο σώμα πεμπτουσία των εμπειριών της ζωής μας. Καταγεγραμμένες και αποθηκευμένες κυρίως στις αντιδράσεις της κοιλιάς μας. Κάθε φορά που το έντερο συσπάται και εκκρίνει νευροδιαβιβαστές ή κινητοποιεί ανοσοκύτταρα, όλα τα δεδομένα κινούνται κατά μήκος του πνευμονογαστρικού νεύρου. Ο εγκέφαλος ερμηνεύει τα συμπτώματα αυτά ως αδιαθεσία ή καλή διάθεση, κούραση ή ζωντάνια. Συνεπώς η κοιλιά καθορίζει την ψυχική μας διάθεση, τη λύπη και τη χαρά. Συμπερασματικά, λοιπόν, θα λέγαμε πως στον εγκέφαλο του κρανίου υπάρχει μια “τράπεζα συναισθηματικής μνήμης” η οποία συλλέγει όλες τις αντιδράσεις και τα δεδομένα της κοιλιάς, όπως π.χ. την εγρήγορση σε καταστάσεις ανησυχίας ή και τα βιολογικά σημάδια της χαράς, που μοιάζουν σαν να φτερουγίζουν πεταλούδες στην κοιλιά.

Το σύμβολο της ζωής

Αν οι άνθρωποι ερωτηθούν από ποιο σημείο πηγάζουν τα συναισθήματα και η υγεία τους, η διαίσθηση, η καλή διάθεση και το πάθος τους, θα δείξουν με το δάκτυλό τους, άσχετα την καταγωγή τους ή το χρώμα του δέρματός τους, το κέντρο του σώματος τους. Επειδή νιώθουν ότι εκεί, στη σκοτεινή αυτή κοιλότητα, υπάρχει κάτι που ζει ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα όργανα. Κάτι που τους μιλάει, τους διηγείται ιστορίες και αποστέλλει κωδικοποιημένα μηνύματα.

Ο δεύτερος εγκέφαλος εγγυάται την επιβίωση της ψυχής και του σώματος. Είναι μια πηγή ψυχοενεργών ουσιών, που συνδέονται με την ψυχική μας διάθεση –όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη, και τα οπιούχα παρασκευάσματα. Η σεροτονίνη η οποία είναι ένας νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου και ευθύνεται για την ενεργητικότητά μας, τη χαρά και την ευδιαθεσία μας, βρίσκεται εκτενώς στον ανθρώπινο γαστρεντερικό σωλήνα, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αναγέννηση του ήπατος και προκαλεί κυτταρική διαίρεση σε όλο το σώμα. Εδώ παράγονται, επίσης, και οι βενζοδιαζεπίνες, εκείνες οι ουσίες που προσδίδουν σε φάρμακα όπως το βάλιουμ, την κατευναστική τους δράση. Όπως βλέπουμε, η κοιλιά συντηρεί με πολλαπλούς τρόπους τον εγκέφαλο που βρίσκεται στο κρανίο!!

Από αρχαιοτάτων χρόνων οι λαοί διαλογίζονται με το κέντρο αυτό, αναζητώντας τη γαλήνη και τη σοφία. Μιλούν, λοιπόν, για την κοιλιά χαρακτηρίζοντάς την «ομφαλό της γης» ή «σύμβολο της ζωής». Και όπως είδαμε με όλα τα προαναφερόμενα δεν έχουν καθόλου άδικο. Στη Δύση συμβολίζει τη ζωώδη βουλιμία˙ στην Ανατολή, το κέντρο του σώματος, η έδρα της ζωής, το Χάρα, για τους Ινδούς και τους Ιάπωνες, εξ ου και το χαρακίρι, το χτύπημα στο κέντρο της ζωής. Η χοντρή κοιλιά του Βούδα συμβολίζει στην Ινδία την ευημερία και τον πλούτο κ.ά..

Κατά τον εσωτερισμό δε και την Αλχημεία, το σκοτάδι της κοιλιάς είναι το εργαστήριο μεταμόρφωσης μέσω του οποίου εκλαμβάνεται η ιερή γνώση της ζωής. Η κοιλιά μιας φάλαινας, ενός θηρίου ή ενός μεγάλου κήτους εξισώνεται στις ιερές γραφές, με την Κόλαση και τον Άδη, με την κάθοδο στον κάτω κόσμο. Χαρακτηρίζει επίσης την εμβρυική κατάσταση, καθώς και την σκοτεινή νύχτα των μυουμένων στα ιερά μυστήρια θάνατος, γέννηση, επάνοδος στη μήτρα μέσω διαφόρων δυνατών συναισθημάτων και αναγέννηση. Συχνά ο ήρωας, αναδυόμενος από την κατάσταση αυτή, έχει ήδη χάσει τα μαλλιά του, πράγμα που συμβολίζει το νεογέννητο που είναι χωρίς μαλλιά, και με προτεταμένη κοιλιά.

Η διανομή της φαιάς ουσίας γίνεται ήδη στην εμβρυϊκή ηλικία: κατά το σχηματισμό του νευρικού σωλήνα και βασικών στοιχείων του κεντρικού νευρικού συστήματος ένα μέρος των νευρικών κυττάρων οδηγείται στο κεφάλι και ένα άλλο κινείται προς την κοιλιακή χώρα. Το κέντρο του σώματος μοιάζει σαν να εποικίζεται από νευρώνες. Σαν μετανάστες σε νέα γη. Γιατί άραγε τα νευρικά κύτταρα κατευθύνονται προς την κοιλιακή χώρα; -Δεν μπορούν να στριμωχτούν όλα στον εγκέφαλο, απαντούν οι νευροφυσιολόγοι. Ένα βρέφος πρέπει αμέσως μετά τη γέννησή του να τρώει, να πίνει και να χωνεύει. Η βασική αυτή λειτουργία της επιβίωσης δεν θα μπορούσε να ελέγχεται από το κεφάλι αποτελεσματικά. Αντίθετα, θα έπρεπε να είναι όσο το δυνατόν ανεξάρτητη.

Τι είναι σε θέση, ωστόσο, να κάνει αυτός ο δεύτερος εγκέφαλος σε ένα μεγαλύτερο άτομο, σ’ έναν ενήλικα; Ο δρ. Μάικλ Γκέρσον απαντά: «Στην φράση: Αποφασίζω λαμβάνοντας υπόψη και την κοιλιά μου, κρύβεται μια μικρή δόση ρεαλισμού στην αντιμετώπιση της καθημερινότητας»! Κάθε φορά που ο άνθρωπος καλείται να πάρει μια απόφαση, αυτή δεν βασίζεται μόνο σε νοητικούς υπολογισμούς αλλά διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό και από εκείνες τις ασυνείδητες πληροφορίες από τον τεράστιο κατάλογο των αποθηκευμένων συναισθημάτων και των σωματικών αντιδράσεων, δηλαδή από τα άσχημα ή τα όμορφα συναισθήματα. Όσο περισσότερο οι άνθρωποι θυμούνται το φόβο ή τη χαρά, τόσο καλύτερα μπορούν να αποφασίζουν την επόμενη φορά.

Αυτό θεωρούν οι ερευνητές ως ελατήριο εξέλιξης και ο σχηματισμός του εμπρόσθιου εγκεφαλικού φλοιού στο κρανίο(το κούτελο=δοχείο) αποδίδεται, από αυτούς, στην κοιλιά(το κοίλον). Γιατί από εκεί προέρχεται η μεγαλύτερη μάζα πληροφοριών, η “ανατροφοδότηση”, που πρέπει να γίνει προϊόν επεξεργασίας πάνω στον εγκέφαλο.

Η κοιλιά, είναι το λογισμικό ανάμεσα στον εσωτερικό και τον εξωτερικό μας κόσμο

Είναι το σύμβολο του τόπου των διεργασιών, η κοιλότητα του σώματος, ανάλογη με σπήλαιο της γης. Η κοιλιά είναι ο ομφαλός της γης μας. «Όπως τα πάνω έτσι και τα κάτω» λέχθηκε από τους αλχημιστές προσπαθώντας να δώσουν την εικόνα του σύμπαντος τοποθετώντας πάνω τον μακρόκοσμο και κάτω τον μικρόκοσμο. Όπως είδαμε από τα προγραφόμενα το ίδιο ισχύει και για το εσωτερικό μας σύμπαν μέσα στο σώμα μας. Ναι! Η κοιλιά είναι ένα μικρό σύμπαν μέσα στο σώμα μας!

Η τεράστια διαστημική φυσαλίδα που ανακάλυψε το Hubble

Αποτέλεσμα εικόνας για ngc 7635 the bubble nebulaΤο νεφέλωμα της της Φυσαλίδας, μια τεράστια διαστημική φούσκα που σχηματίζεται γύρω από ένα διάπυρο άστρο, παρουσίασε η NASA γιορτάζοντας τα 26α γενέθλια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble.

Αυτή η διαστημική φούσκα, υπολογίζεται ότι έχει διάμετρο επτά έτη φωτός και βρίσκεται σε απόσταση 7.100 έτη φωτός από τη Γη.

Μέσα στην φυσαλίδα, βρίσκεται ένα άστρο με μάζα 45 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του δικού μας Ήλιου.

Αυτό το άστρο εκπέμπει σωματίδια διαρκώς και προς όλες τις κατευθύνσεις, δημιουργώντας έναν αστρικό άνεμο, ο οποίος σε συνδυασμό με παγωμένο αστρικό αέριο δημιουργεί αυτό το φαινόμενο της φυσαλίδας.


Ανακαλύφθηκαν ίχνη τεράστιου αστεροειδούς που χτύπησε τη γη πριν από 3,46 δισ. χρόνια

Αποτέλεσμα εικόνας για new planets discovered 2016Επιστήμονες βρήκαν ενδείξεις στη βορειοδυτική Αυστραλία για έναν τεράστιο αστεροειδή διαμέτρου 20 έως 30 χιλιομέτρων, ο οποίος, όπως εκτιμούν, έπεσε στη Γη πριν από περίπου 3,46 δισεκατομμύρια χρόνια και θα άνοιξε έναν κρατήρα εκατοντάδων χιλιομέτρων. Είναι ο δεύτερος -γνωστός- αρχαιότερος αστεροειδής που χτύπησε τον πλανήτη μας και ένας από τους μεγαλύτερους.

Ο δρ ‘Αντριου Γκλίκσον του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου και ο δρ ‘Αρθουρ Χίκμαν της Γεωλογικής Υπηρεσίας της Δυτικής Αυστραλίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωεπιστημών «Precambrian Research», ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν σε ιζήματα του βυθού μικροσκοπικά σφαιρίδια υάλου, τα οποία σχηματίσθηκαν από την κατακλυσμιαία πρόσκρουση.

«Η πτώση θα πυροδότησε σεισμούς πολύ μεγαλύτερους από τους σημερινούς, θα προκάλεσε πελώρια τσουνάμι και θα έκανε βουνοπλαγιές να καταρρεύσουν. Τα υλικά από την πρόσκρουση θα εξαπλώθηκαν σε όλη τη Γη, όπως αυτά που βρέθηκαν στο βυθό», δήλωσε ο Γκλίκσον.

Η ακριβής τοποθεσία πρόσκρουσης του γιγάντιου αστεροειδούς παραμένει ακόμη άγνωστη. Σύμφωνα με τους ερευνητές, δεν θα είναι εύκολο να εντοπισθεί, επειδή στο μεταξύ η έντονη ηφαιστειακή και τεκτονική δραστηριότητα θα έχει σβήσει τον κρατήρα.

Τα ίχνη πρόσκρουσης με την μορφή σφαιριδίων βρέθηκαν σε γεώτρηση σε ένα από τα αρχαιότερα ιζηματογενή πετρώματα στη Γη. Το εν λόγω γεωλογικό στρώμα έχει διατηρηθεί ανάμεσα σε δύο ηφαιστειακά στρώματα και είναι δυνατή η ακριβής χρονολόγησή του προ 3,46 δισ. ετών.

Οι αναλύσεις των σφαιριδίων υάλου έδειξαν την ύπαρξη πλατίνας, νικελίου, χρωμίου και άλλων χημικών στοιχείων αντρίστοιχων αυτών που έχουν βρεθεί σε αστεροειδείς. Όπως είπε ο Γκλίκσον, πιθανότατα έχουν υπάρξει πολλές περισσότερς προσκρούσεις αστεροειδών για τις οποίες δεν έχουν ανακαλυφθεί ίχνη έως τώρα – ή δεν θα βρεθούν ποτέ.

«Αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου», όπως είπε. «Έχουμε βρει στοιχεία μόνο για 17 προσκρούσεις παλαιότερες των 2,5 δισεκατομμυρίων ετών, αλλά πρέπει να υπήρξαν εκατοντάδες. Τα χτυπήματα αυτά θα επέδρασαν καθοριστικά στον τρόπο που η Γη εξελίχθηκε».