Πέμπτη 22 Δεκεμβρίου 2016

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΣ - Ὕμνος εἰς Δῆλον (4.55-4.99)

Αποτέλεσμα εικόνας για Λητώοὐδ᾽ Ἥρην κοτέουσαν ὑπέτρεσας· ἣ μὲν ἁπάσαις
δεινὸν ἐπεβρωμᾶτο λεχωίσιν αἳ Διὶ παῖδας
ἐξέφερον, Λητοῖ δὲ διακριδόν, οὕνεκα μούνη
Ζηνὶ τεκεῖν ἤμελλε φιλαίτερον Ἄρεος υἷα.
τῷ ῥα καὶ αὐτὴ μὲν σκοπιὴν ἔχεν αἰθέρος εἴσω,
60 σπερχομένη μέγα δή τι καὶ οὐ φατόν, εἶργε δὲ Λητώ
τειρομένην ὠδῖσι· δύω δέ οἱ εἵατο φρουροί
γαῖαν ἐποπτεύοντες, ὃ μὲν πέδον ἠπείροιο
ἥμενος ὑψηλῆς κορυφῆς ἔπι Θρήικος Αἵμου
θοῦρος Ἄρης ἐφύλασσε σὺν ἔντεσι, τὼ δέ οἱ ἵππω
65 ἑπτάμυχον Βορέαο παρὰ σπέος ηὐλίζοντο·
ἣ δ᾽ ἐπὶ νησάων ἑτέρη σκοπὸς εὐρειάων
ἧστο κόρη Θαύμαντος ἐπαΐξασα Μίμαντι·
ἔνθ᾽ οἳ μὲν πολίεσσιν ὅσαις ἐπεβάλλετο Λητώ
μίμνον ἀπειλητῆρες, ἀπετρώπων δὲ δέχεσθαι.
70 φεῦγε μὲν Ἀρκαδίη, φεῦγεν δ᾽ ὄρος ἱερὸν Αὔγης
Παρθένιον, φεῦγεν δ᾽ ὁ γέρων μετόπισθε Φενειός·
φεῦγε δ᾽ ὅλη Πελοπηὶς ὅση παρακέκλιται Ἰσθμῷ,
ἔμπλην Αἰγιαλοῦ γε καὶ Ἄργεος· οὐ γὰρ ἐκείνας
ἀτραπιτοὺς ἐπάτησεν, ἐπεὶ λάχεν Ἴναχον Ἥρη.
75 φεῦγε καὶ Ἀονίη τὸν ἕνα δρόμον, αἳ δ᾽ ἐφέποντο
Δίρκη τε Στροφίη τε μελαμψήφιδος ἔχουσαι
Ἰσμηνοῦ χέρα πατρός· ὃ δ᾽ εἵπετο πολλὸν ὄπισθεν
Ἀσωπὸς βαρύγουνος, ἐπεὶ πεπάλακτο κεραυνῷ.
ἣ δ᾽ ὑποδινηθεῖσα χοροῦ ἀπεπαύσατο νύμφη
80 αὐτόχθων Μελίη καὶ ὑπόχλοον ἔσχε παρειήν,
ἥλικος ἀσθμαίνουσα περὶ δρυός, ὡς ἴδε χαίτην
σειομένην Ἑλικῶνος. ἐμαὶ θεαί, εἴπατε, Μοῦσαι,
ἦ ῥ᾽ ἐτεὸν ἐγένοντο τότε δρύες ἡνίκα Νύμφαι;
Νύμφαι μὲν χαίρουσιν, ὅτε δρύας ὄμβρος ἀέξει,
85 Νύμφαι δ᾽ αὖ κλαίουσιν, ὅτε δρυσὶ μηκέτι φύλλα.
ταῖς μὲν ἔτ᾽ Ἀπόλλων ὑποκόλπιος αἰνὰ χολώθη,
φθέγξατο δ᾽ οὐκ ἀτέλεστον ἀπειλήσας ἐπὶ Θήβῃ·
«Θήβη, τίπτε, τάλαινα, τὸν αὐτίκα πότμον ἐλέγχεις;
μήπω μή μ᾽ ἀέκοντα βιάζεο μαντεύεσθαι.
90 οὔπω μοι Πυθῶνι μέλει τριποδήιος ἕδρη,
οὐδέ τί πω τέθνηκεν ὄφις μέγας, ἀλλ᾽ ἔτι κεῖνο
θηρίον αἰνογένειον ἀπὸ Πλειστοῖο καθέρπον
Παρνησὸν νιφόεντα περιστέφει ἐννέα κύκλοις.
ἀλλ᾽ ἔμπης ἐρέω τι τομώτερον ἢ ἀπὸ δάφνης·
95 φεῦγε πρόσω· ταχινός σε κιχήσομαι αἵματι λούσων
τόξον ἐμόν· σὺ δὲ τέκνα κακογλώσσοιο γυναικός
ἔλλαχες. οὐ σύ γ᾽ ἐμεῖο φίλη τροφὸς οὐδὲ Κιθαιρών
ἔσσεται· εὐαγέων δὲ καὶ εὐαγέεσσι μελοίμην.»
ὣς ἄρ᾽ ἔφη· Λητὼ δὲ μετάτροπος αὖτις ἐχώρει.

***
Ούτε φοβήθηκες την οργισμένην Ήρα, που ενάντια σ᾽ όλες,
με απειλές δεινές, στάθηκε τις λεχώνες, όσες παιδιά απ᾽ το Δίαγεννούσανε, και στη Λητώ ιδιαίτερα, που ήταν η μόνηπου έμελλε να γεννήσει για τον Δία γιον αγαπητότερο απ᾽ τον Άρη.Γιατί η Ήρα, απ᾽ τη σκοπιά που είχε μέσα στον αιθέρα60βιαζότανε να κάμει μέγα και ανείπωτο κακό, τη Λητώ εμποδίζοντας να ξεγεννήσει,κι ας κοιλοπονούσε φοβερά. Και δυο φρουρούς είχεν ορίσεινα εποπτεύουνε τη γη. Ο ένας τις εκτάσεις της στεριάς,στεκάμενος σε κορυφή ψηλή επάνω στο θρακιώτικο τον Αίμο,κι αυτός ο δυνατός ήτανε Άρης πάνοπλος, ενώ οι ίπποι του65αυλίζονταν στο άντρο του Βοριά με τους επτά μυχούς.Και πάνω απ᾽ τα πλατιά νησιά άλλος σκοπός,η κόρη στέκονταν του Θαύμαντα, στον Μίμαντα ανεβασμένη.Και τις πόλεις που η Λητώ πλησίαζεμε απειλές απέτρεπαν να τη δεχτούν.70Την απόφευγεν η Αρκαδία, την απόφευγε και το ιερόν όρος της Αύγης,το Παρθένιον, την απόφευγε κι ο γερο-Φενειός, αφήνοντάς την πίσω,την απόφευγε και όλη η γη του Πέλοπα η κοντινή προς τον Ισθμόεκτός απ᾽ τον Αιγιαλό και τ᾽ Άργος, γιατί η Λητώ στους δρόμους τουςδεν πάτησε, αφού η γη του Ίναχου λαχίδι είναι της Ήρας.75Απόφευγε και της Αονίας το δρόμο γιατί την ακολούθαγανη Δίρκη και η Στροφία, που τον μαυροβότσαλον αναβαστούσανπατέρα τους, τον Ισμηνό, απ᾽ το χέρι. Κι ακολουθούσε πολύ πίσωο Ασωπός με γόνατα βαριά, από τότε που τον χτύπησεν ο κεραυνός.Αποκομμένη, το χορό σταμάτησεν η ντόπια νύμφη80η Μελία, και χλόμιασαν οι παρειές τηςόταν τρομαγμένη είδε τις συνομήλικές της δρυς και τα φυλλώματατου Ελικώνα δυνατά να σειούνται. Πέστε μου θεές μου Μούσες:είναι αλήθεια πως οι δρυς γεννήθηκαν την ίδιαν ώρα με τις Νύμφες τους;Οι Νύμφες χαίρονται όταν η βροχή κάνει τις βελανιδιές να μεγαλώνουν85και πάλι κλαίνε οι Νύμφες όταν οι βελανιδιές δεν έχουν φύλλα.Μαζί τους θύμωσε πολύ κι ο Απόλλωνας, στον κόλπο της μητέρας του όπου βρισκόταν,λέγοντας απειλή κατά της Θήβας, που δεν έμεινεν ατέλεστη:«Θήβα δυστυχισμένη· την τωρινή μου μοίρα τί περιγελάς;Χωρίς να θέλω μη με βιάζεις να μαντέψω εναντίον σου.90Ο τρίποδας της Πυθώνας δε μ᾽ ενδιαφέρει για την ώρα,ούτε πέθανεν ο μέγας όφις, αλλά εκείνο ακόματο δυνατοσάγονο θηρίο έρπει απ᾽ τον Πλειστό,και τον Παρνασσό το χιονισμένο περιζώνει μ᾽ εννιά κύκλους.Θα σου μιλήσω με λόγια κοφτερότερα κι από αυτά της μαντικής δάφνης.95Φύγε· γρήγορα θα σε προφτάσω βάφοντας στο αίμα σουτο τόξο μου· τα τέκνα μιας κακόγλωσσης γυναίκαςσου έλαχαν· και ούτε εσύ φίλη τροφός, ούτε ο Κιθαιρώναςθα μου γίνετε· θα είμαι αγνός για τους αγνούς μονάχα».Αυτά είπε (ο Απόλλωνας) και η Λητώ αποστρέφοντας το πρόσωπο, το δρόμο ξαναπήρε.

Το ηθικό πρόβλημα στον Πλάτωνα

Ο πολυτιμότερος [διάλογος] απ’ όλους, η Πολιτεία, είναι μια πλήρης πραγματεία –όλος ο Πλάτωνας συγκεντρωμένος σε ένα βιβλίο. Εδώ θα βρούμε τη μεταφυσική του, τη θεολογία του, την ηθική του, την ψυχολογία του, την παιδαγωγική του, την πολιτική του, τη θεωρία για την τέχνη. Εδώ θα συναντήσουμε θέματα που μοιάζουν σύγχρονα: κοινοτισμός και σοσιαλισμός, φεμινισμός, έλεγχος γεννήσεων και ευγονική, νιτσεϊκής φύσεως προβλήματα που έχουν να κάνουν με την ηθική και τη διακυβέρνηση των αρίστων, ρουσοϊκής φύσεως προβληματική περί επιστροφής στη φύση και ελευθεριακής παιδείας, η μπερξονική élan vital και η φροϋδική ψυχανάλυση – τα πάντα είναι εδώ. Είναι ένα συμπόσιο για την ελίτ, σερβιρισμένο από ένα γενναιόδωρο οικοδεσπότη. «Ο Πλάτωνας είναι η φιλοσοφία, και η φιλοσοφία είναι ο Πλάτωνας» λέει ο Έμερσον, και επαναλαμβάνει για την Πολιτεία τη φράση του Ομάρ για το Κοράνι: «Κάψτε τις βιβλιοθήκες, γιατί ό,τι αξίζει απ’ αυτές βρίσκεται σε αυτό το βιβλίο».
 
Ας μελετήσουμε λοιπόν, την Πολιτεία.
 
Το ηθικό πρόβλημα
 
Η συζήτηση γίνεται στο σπίτι του Κέφαλου, ενός πλούσιου αριστοκράτη. Παρόντες είναι, μεταξύ άλλων, ο Γλαύκωνας, και ο Αδείμαντος, αδελφοί του Πλάτωνα, καθώς και ο Θρασύμαχος, ένας απότομος και ευέξαπτος σοφιστής. Ο Σωκράτης, που λειτουργεί ως «φερέφωνο» του Πλάτωνα στον διάλογο, ρωτώντας στον Κέφαλο:
 
«Ποιο θεωρείς το πιο σημαντικό αγαθό που σου έχει παράσχει η μεγάλη σου περιουσία;».
 
Ο Κέφαλος απαντά ότι ο πλούτος είναι ευλογία γι’ αυτόν κυρίως επειδή του επιτρέπει να είναι γενναιόδωρος, έντιμος και δίκαιος. Ο Σωκράτης, με τον πονηρό τρόπο του, τον ρωτά τι ακριβώς εννοεί με τη λέξη δίκαιος – και εκεί αφήνει ελεύθερα τα σκυλιά του φιλοσοφικού πολέμου. Γιατί δεν υπάρχει πιο δύσκολο πράγμα, πιο αυστηρή δοκιμασία και εξουθενωτική άσκηση της διανοητικής σαφήνειας και δεξιότητας από τον ορισμό. Ο Σωκράτης δεν δυσκολεύεται καθόλου να καταρρίψει τον ένα μετά τον άλλο τους ορισμούς που του δίνουν. Μέχρι που, τελικά, ο Θρασύμαχος, λιγότερο υπομονετικός από τους άλλους, ξεσπά «σαν θηρίο»:
 
«Τι φλυαρία είναι αυτή στην οποία αναλίσκεστε τόση ώρα, Σωκράτη; Και τι ανοησία όλες αυτές οι υποχωρήσεις που κάνετε ο ένας στον άλλο! Αν θέλεις αληθινά να μάθεις τι είναι το δίκαιο, μη ρωτάς μόνο, ούτε να προσπαθείς να ανασκευάσεις την απάντηση που σου δίνουν, αφού ξέρεις ότι είναι ευκολότερο να ρωτάς παρά να απαντάς… αλλά απάντησε κι εσύ και πες τι πιστεύεις ότι είναι το δίκαιο» (336).
 
Ο Σωκράτης δεν τον φοβάται. Συνεχίζει να ρωτά αντί να απαντά. Και μετά από μερικούς διαξιφισμούς, προκαλεί τον ασύνετο Θρασύμαχο να δώσει έναν ορισμό:
 
«Άκου λοιπόν» λέει ο θυμωμένος σοφιστής. «Εγώ θεωρώ ότι το δίκαιο δεν είναι τίποτε άλλο από το συμφέρον του ισχυρότερου… Κάθε εξουσία θεσπίζει τους νόμους σύμφωνα με το δικό της συμφέρον, η δημοκρατία τους κάνει δημοκρατικούς, η τυραννίδα τυραννικούς… Και θεσπίζοντας έτσι τους νόμους δηλώνουν ότι δίκαιο για  τους υπηκόους τους είναι το συμφέρον των αρχόντων, και όποιον αποκλίνει από αυτό τον νόμο τον τιμωρούν ως παράνομο και άδικο. [Πάρε] την πιο μεγάλη μορφή αδικίας… Είναι το τυραννικό πολίτευμα, που κρυφά και με την βία παίρνει ό, τι ανήκει στους άλλους, τόσο τα ιερά και όσια όσο και τα ιδιωτικά και τα δημόσια, όχι λίγο λίγο αλλά όλα μαζί… Όμως αν εκτός από την περιουσία των πολιτών απαγάγει κάποιος και υποδουλώσει τους ίδιους τους πολίτες, τότε αντί γι’ αυτά τα προσβλητικά ονόματα χαρακτηρίζεται ευδαίμων και μακάριος… Γιατί αυτοί που στηλιτεύουν την αδικία δεν το κάνουν από τον φόβο μήπως αδικήσουν αλλά από το φόβο μήπως αδικηθούν» (338-344).
 
Αυτό, φυσικά, είναι το δόγμα που στην εποχή μας, λίγο πολύ δικαιολογημένα, το έχουμε συνδέσει με τον Νίτσε. «Πραγματικά, γέλασα πολλές φορές με τα ανθρωπάκια που θεωρούσαν ότι οι ίδιοι ήταν καλοί επειδή ήταν κουτσοί»· Όμως, σε όλη την ιστορία της φιλοσοφίας, εκεί που διατυπώνεται αυτό το δόγμα καλύτερα είναι ίσως σε έναν άλλο διάλογο του Πλάτωνα, τον Γοργία (482 κ.ε.), όπου ο σοφιστής Καλλικλής καταδικάζει την ηθική ως επινόηση των αδυνάτων για να εξουδετερώσουν τη δύναμη των ισχυρών.
 
«Για τους ίδιους και για να υπηρετήσουν το συμφέρον τους φτιάχνουν [οι αδύνατοι] τους νόμους και απονέμουν τους επαίνους και τις επικρίσεις. Και για να τρομοκρατήσουν τους ισχυρότερους, που έχοντας τη δυνατότητα να αποκτήσουν περισσότερα, ώστε να μην υπερισχύσουν έναντι των ιδίων, τους λένε ότι το να έχουν περισσότερα από τους άλλους είναι αισχρό και άδικο, και ότι η αδικία είναι αυτή ακριβώς η προσπάθεια να έχεις περισσότερα σε σχέση με τους άλλους, ενώ οι ίδιοι είναι ικανοποιημένοι με την ισότητα όντας τόσο κατώτεροι… Αλλά πιστεύω πως όταν εμφανίζεται ένας άνθρωπος που από τη φύση του έχει αρκετή δύναμη (εδώ κάνει την εμφάνισή ο Υπεράνθρωπος), αποτινάζει όλα αυτά που του έχουμε μάθει, σπάει τα δεσμά του και ελευθερώνεται. Ποδοπατεί τους κώδικες και τα τεχνάσματα μας, τα ξόρκια μας και τους «νόμους» μας, που είναι όλοι ενάντιοι στη φύση… Αυτός που θέλει να ζήσει σωστά πρέπει να αφήνει τις επιθυμίες του να γίνουν όσο το δυνατόν πιο ισχυρές και να μην τις συγκρατεί, πρέπει επίσης να μπορεί να τις διαχειρίζεται όταν βρίσκονται στην κορύφωσή τους με την ανδρεία και τη φρόνηση που διαθέτει, και να ικανοποιεί κάθε επιθυμία με τη σειρά. Όμως αυτό νομίζω ότι δεν είναι δυνατόν για τους πολλούς, και έτσι καταλήγουν να ψέγουν ετούτους τους ανθρώπους από ντροπή, για να κρύψουν τη δική τους αδυναμία, λέγοντας μας ότι η ακολασία είναι επονείδιστη, και με αυτό τον τρόπο υποδουλώνουν εκείνους που είναι ευγενέστεροι ως προς τη φύση τους. Και επειδή δεν μπορούν οι να ικανοποιήσουν την επιθυμία τους, επαινούν την εγκράτεια και τη δικαιοσύνη, λόγω της δικής τους ανανδρίας».
 
Αυτή η δικαιοσύνη είναι ένας ηθικός νόμος όχι για άντρες αλλά για ανδράποδα (ουδέ γαρ ανδρός… αλλ’ ανδραπόδω τινός), μια ηθική αρχή για δούλους όχι για ήρωες. Οι πραγματικές αρετές του ανθρώπου είναι η ανδρεία και η φρόνηση.[1]
 
Ίσως αυτός ο σκληρός «ανηθικισμός» να αντικατοπτρίζει την ανάπτυξη της ιμπεριαλιστικής εξωτερικής πολιτικής της Αθήνας, και την χωρίς οίκτο αντιμετώπιση των πιο αδύναμων πόλεων. «Η ηγεμονία σας» διακηρύττει ο Περικλής στη δημηγορία που βάζει στο στόμα του ο Θουκυδίδης «βασίζεται στη δική σας δύναμη και όχι στην καλή θέληση των υποτελών σας». Ο ίδιος επίσης ιστορικός αναφέρεται στους αθηναίους αποσταλμένους που εξαναγκάζουν τη Μήλο να συνταχθεί με την Αθήνα στον πόλεμο κατά της Σπάρτης: «Γνωρίζεται, όπως κι εμείς, ότι το δίκαιο κατά την κρίση των ανθρώπων νοείται μόνο ανάμεσα σε ισοδύναμους. Οι ισχυροί κάνουν ότι τους επιτρέπει η δύναμή τους, και οι αδύναμοι υποφέρουν ότι πρέπει» (Ιστορίαι, 5, 105). Εδώ έχουμε να κάνουμε με το θεμελιώδες πρόβλημα της ηθικής συμπεριφοράς. Τι είναι δικαιοσύνη; Πρέπει να επιδιώκουμε το δίκαιο ή την απόκτηση δύναμης; Είναι προτιμότερο να είσαι καλός ή να είσαι ισχυρός;
 
Πως αντιμετωπίζει ο Σωκράτης –δηλαδή, ο Πλάτωνας- την προκλητική αυτή θεωρία; Στην αρχή δεν ασχολείται καθόλου. Επισημαίνει ότι η δικαιοσύνη είναι μια σχέση ανάμεσα σε άτομα, που εξαρτάται από την κοινωνική οργάνωση. Και ότι, κατά συνέπεια, μπορεί να μελετηθεί καλύτερα ως μέρος της δομής μιας κοινότητας παρά ως ένα χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς κάποιου. Αν, λέει, μπορούμε να φανταστούμε μια δίκαιη πολιτεία, θα είναι δυνατό να περιγράψουμε καλύτερα ένα δίκαιο άτομο. Ο Πλάτωνας δικαιολογεί αυτή την παρέκβαση με το σκεπτικό πως, όταν ελέγχουμε την όραση κάποιου, τον βάζουμε πρώτα να διαβάσει μεγάλα γράμματα και μετά μικρότερα. Έτσι, υποστηρίζει, είναι πιο εύκολο να αναλύσουμε τη δικαιοσύνη στη μεγάλη κλίμακα της κοινωνίας παρά στη μικρή κλίμακα της ατομικής συμπεριφοράς.
 
Όμως εδώ δεν πρέπει να ξεγελαστούμε. Στην πραγματικότητα, ο Δάσκαλος συρράπτει δύο διαφορετικά βιβλία, και χρησιμοποιεί το επιχείρημα για τη ραφή. Θέλει να πραγματευτεί όχι μόνο το πρόβλημα της προσωπικής ηθικής, αλλά και εκείνα της κοινωνικής και πολιτικής ανασυγκρότησης. Έχει μια ουτοπία κρυμμένη στο μανίκι του, και είναι αποφασισμένος να την παρουσιάσει. Θα του το συγχωρήσουμε ευχαρίστως, γιατί αυτή η παρέκβαση αποτελεί τον πυρήνα και συνοψίζει όλη την αξία του βιβλίου του.
 ----------------------
[1] Γοργίας, 491 Βλ. και τον ορισμό που δίνει ο Μακιαβέλι για τη virtu, ως ευφυΐα συν δύναμη.

Οι επιθυμίες και ο σοφός άνθρωπος

Αποτέλεσμα εικόνας για 12 θεοι του ολυμπουΩ ξένε, εδώ καλό θα είναι να χρονοτριβήσεις, εδώ το υψηλότερο αγαθό μας είναι η ηδονή.
Επιγραφή στην είσοδο του Κήπου

Ο Ρωμαίος ποιητής και φιλόσοφος Τίτος Λουκρήτιος Κάρος (λατινικά Titus Lucretius Carus) γεννήθηκε περίπου στα 98-94 π.Χ. και πέθανε γύρω στα 55-53 π.Χ. Το μόνο γνωστό του έργο είναι ένα εκτενές φιλοσοφικό ποίημα με τίτλο De Rerum Natura, («Περί της φύσεως των πραγμάτων»). Φαίνεται ότι ολόκληρο το βιβλίο βασίστηκε στην χαμένη επιτομή των τριανταεπτά τόμων που συνέταξε ο  αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Επίκουρος. Τα χειρόγραφα του De Rerum Natura ήταν επί αιώνες θαμμένα στα άδυτα ενός μοναστηριού της νότιας Γερμανίας, ώσπου ανακαλύφθηκαν το 1417. Είναι γνωστό ότι από το τεράστιο και αξιολογότατο συγγραφικό έργο των Επικούρειων σώθηκαν ελάχιστα. Όπως προσπαθήσαμε να δείξουμε σε προηγούμενο άρθρο (δείτε εδώ) τα συγγράμματα τους πολεμήθηκαν συστηματικά σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας.
 
Διακηρυγμένος στόχος του Ρωμαίου Λουκρήτιου ήταν να απαλλάξει το νου των ανθρώπων από τις προκατάληψεις, τις δεισιδαιμονίες και τον φόβο του θανάτου. Σε 7.415 συνολικά στίχους, γίνεται εκτενής αναφορά σε όλες τις απόψεις των Επικούρειων Ο Λουκρήτιος απέρριπτε ως αβάσιμη δεισιδαιμονία την ιδεαλιστική άποψη ότι το Σύμπαν κυβερνάται από θεϊκές παρεμβάσεις ή υπερφυσικές δυνάμεις, όπως θεωρούσε η πλειοψηφία των ανθρώπων του καιρού του. Ο θάνατος για τον Λουκρήτιο δεν ήταν εγγενώς ούτε καλός ούτε κακός, μόνο μία απόλυτη παύση της ύπαρξης, και ο φόβος του θανάτου δεν ήταν παρά μία προβολή επίγειων, καθημερινών φόβων.
 
Το κυνήγι της δόξας
Σύμφωνα με την αντίληψη των Επικούρειων, το να επιδιώκεις τη δόξα, τον πλούτο και τη δύναμη χωρίς μέτρο είναι αφύσικο, μια συνεχής πηγή ταραχών και δυσφορίας. Ακόμα και όταν ο αδύνατος γίνει δυνατός, ο θνητός άνθρωπος ποτέ δε θα γίνει παντοδύναμος, ούτε θα νικήσει τους φόβους του, με πρώτο το φόβο του θανάτου. Το να είσαι αδύναμος και να θέλεις να γίνεις δυνατός είναι τουλάχιστον εξίσου οδυνηρό με το να είσαι δυνατός και να επιθυμείς την αδύνατη παντοδυναμία. Έτσι εξηγείται πιθανώς και η θρυλούμενη ελαφρά μελαγχολία των μεγάλων ανδρών και γυναικών. Αφού τα έχουν όλα, γιατί δεν αισθάνονται ευτυχισμένοι;
 
Μια εικόνα της σοφίας
Οι γλυκιές κατοικίες των σοφών βρίσκονται αλλού:
«Σου δίνει τέρψη το να κάθεσαι να παρακολουθείς από τη στεριά τις σκληρές δοκιμασίες του άλλου που παραδέρνει μες στην απέραντη θάλασσα, την ώρα που οι άνεμοι σηκώνουν τα κύματα και την κάνουν να λυσσομανά. Όχι βέβαια γιατί ηδονίζεσαι με τα ξένα βάσανα, μα γιατί είναι γλυκό να βλέπεις από τι κακά έχεις γλυτώσεις εσύ ο ίδιος. Όπως κι είναι ευχάριστο να βλέπεις τις σκληρές μάχες να μαίνονται πέρα στους κάμπους, χωρίς να σε αγγίζει ο κίνδυνος. Τίποτε όμως δεν είναι πιο γλυκό από το να είσαι θρονιασμένος στα ύφη τα οχυρωμένα από τις γνώσεις και τη διδασκαλία των σοφών, κι από τις γαλήνιες αυτές κατοικίες σκύβοντας να ρίχνεις το βλέμμα στους άλλους και να τους βλέπεις να τρέχουν πέρα δώθε, ψάχνοντας στα τυφλά το δρόμο της ζωής, να συναγωνίζονται σε εξυπνάδα, να μαλώνουν για την ευγενή τους καταγωγή, να μοχθούν μέρα και νύχτα και να τσακίζονται να σκαρφαλώσουν στην κορυφή του πλούτου ή να κατακτήσουν την εξουσία.»
 
Οι επιθυμίες
Σε όλες τις ιστορικές εποχές, ο πλούτος που αναζητά η ματαιοδοξία των θνητών θα χάνεται πάντοτε στο άπειρο. Ο Επίκουρος χωρίζει τις επιθυμίες σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: φυσικές και αναγκαίες, φυσικές αλλά όχι αναγκαίες, ούτε φυσικές ούτε αναγκαίες. Για κάθε επιθυμία, μπορούμε να θέσουμε το φαινομενικά απλό ερώτημα, τι θα (μου) συμβεί αν γίνει αυτό που επιθυμώ; και τι θα συμβεί αν δεν γίνει;
 
«Ω, κακόμοιρα ανθρώπινα μυαλά και τυφλωμένες καρδιές! Σε τι σκοτάδια, σε τι κινδύνους κυλάει ο λίγος χρόνος της ζωής σας! Δεν ακούτε λοιπόν την κραυγή της φύσης που διαλαλεί την επιθυμία της, από το κορμί να φύγει κάθε πόνος, και το πνεύμα να νιώσει ευδαιμονία ελεύθερη από έγνοιες και αγωνίες;
 
Το βλέπουμε πως δε χρειάζεται το κορμί πολλά πράγματα. Κάθε τι που διώχνει τον πόνο, μπορεί και πολλές απολαύσεις να προσφέρει. Η ίδια η φύση τότε δεν ζητά μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Αν το σπίτι δεν έχει χρυσά αγάλματα εφήβων να κρατούν στο δεξί το χέρι αναμμένες δάδες και να φωτίζουν τα νυχτερινά φαγοπότια, αν το σπίτι δεν αστραποβολά από ασήμια και χρυσάφια, αν δεν αντιλαλούν κιθάρες μες στα στολισμένα σαλόνια, εμάς μας είναι αρκετό να ξαπλώνουμε στο τρυφερό χορτάρι, φίλοι με φίλους στην ακροποταμιά, κάτω από τα σκιερά κλαδιά ενός μεγάλου δέντρου μας είναι αρκετό να μπορούμε να διασκεδάζουμε με λίγα έξοδα, ιδίως αν μας χαμογελά ο καιρός, κι η εποχή ραίνει το καταπράσινο χορτάρι με λουλούδια. Ο καυτός πυρετός δεν αφήνει γρηγορότερα το κορμί που ξαπλώνει πάνω σε κεντητά στρώματα και σε άλικες πορφύρες, απ” ό,τι το κορμί που “ναι ξαπλωμένο σ” ένα φτωχικό στρωσίδι.»
 
Το κακό λοιπόν δεν το προξενούν η φτώχεια της φύσης (η της φύσεως ένδεια) αλλά οι αιωνίως ανικανοποίητες ορέξεις των ανθρώπων που σχετίζονται με τις κούφιες ιδέες (η περί τας κενάς δόξας όρεξις). Η φύση παρουσιάζεται γενναιόδωρη αλλά οι ματαιόδοξοι θνητοί δύσκολα εκτιμούν τα δώρα της. Αντίθετα με την γνώμη των πολλών, δεν είναι άπληστο το στομάχι, άπληστη και ψεύτικη είναι η ιδέα ότι μπορεί να γεμίζει συνέχεια (άπληστον ου γαστήρ· δόξα ψευδής υπέρ του γαστρός αορίστου πληρώματος.)

 «Παράβαλε με τις προσφορές άλλων θεών. Η Δήμητρα, καθώς λένε, μας έδωσε το σιτάρι, ο Διόνυσος το κρασί. Μα και δίχως αυτά υπάρχει ζωή κι ακούμε πως και σήμερα ακόμα ζουν λαοί που δεν τα γνωρίζουν. Θα ήταν όμως αδύνατο να ζήσει κανείς ευτυχισμένα δίχως καθαρή καρδιά. Δικαιολογημένα μάς φαίνεται θεός εκείνος που η σοφία του ζωντανή και απλωμένη στα μεγάλα έθνη γαληνεύει τις καρδιές με τις γλυκιές παρηγοριές της ζωής. Αν νομίζεις πως οι άθλοι του Ηρακλή αξίζουν περισσότερο, τότε ξεμακραίνεις πολύ απ” την αλήθεια…» Λουκρήτιος

Τα πλούτη, η δόξα, η ευγενική καταγωγή και η εξουσία δεν κάνουν τον άνθρωπο ευτυχισμένο:
«Κι αφού τα πλούτη κι η ευγενική καταγωγή κι η δόξα του θρόνου δεν ωφελούν σε τίποτα το κορμί, θα πρέπει να σκεφτούμε πως ούτε και το πνεύμα ωφελούν. Μήπως τάχα, την ώρα που βλέπεις τις λεγεώνες σου να κάνουν πολεμικές ασκήσεις στο πεδίο του Άρεως και να προελαύνουν ορμητικά, και μήπως, την ώρα που παρακολουθείς τα γυμνάσια του στόλου σου στην ανοιχτή θάλασσα, θα τρομάξουν οι δεισιδαιμονίες σου και θα πάρουν δρόμο και θα φύγει απ” την ψυχή σου ο φόβος του θανάτου, αφήνοντάς την λεύτερη, απαλλαγμένη από το άγχος;»
 
Ο σοφός άνθρωπος δεν ασχολείται με την πολιτική, εκτός κι αν υπάρχουν σοβαροί λόγοι. Κατά την εκτίμησή μου, οι Επικούρειοι δεν ήταν τόσο αμέτοχοι στα κοινά όσο παρουσιάζονται συνήθως. Η ίδια η διατύπωση της φιλοσοφίας του δικαίου στάθηκε ριζοσπαστική πολιτική παρέμβαση με διάρκεια αιώνων και ενέπενευσε πολιτικούς αγώνες στους οποίους χύθηκαν ποτάμια αίμα και μελάνι. Μπορούμε άραγε να χαρακτηρίσουμε απολίτικο έναν άνδρα που είπε ότι οι νόμοι φτιάχνονται από τους ανθρώπους και όχι από τους θεούς;
 
Πρώτη η Αθήνα
Ο Λουκρήτιος παρουσιάζει τον  θείο Επίκουρο ως τέκνο της δημοκρατικής Αθήνας: «Πρώτη η Αθήνα με το λαμπρό το όνομα, μοίρασε κάποτε στους βασανισμένους θνητούς τις σοδειές των καρπών και ανανέωσε τη ζωή και καθιέρωσε νόμους. Πρώτη χάρισε τις γλυκιές παρηγοριές της ζωής, σαν γέννησε τον άντρα εκείνο τον προικισμένο με τέτοιο πνεύμα, που από τα χείλη του έβγαινε η αλήθεια για το κάθε τι και μολονότι έσβησε το φως της ζωής του, οι θείες ανακαλύψεις του έχουν παντού διαδοθεί κι η δόξα του υψώθηκε ως τα ουράνια.»
 
Η ευτυχία έρχεται στα τα ζύγια του ανθρώπου, στο μέτρο του δυνατού. Το μυαλό των θνητών, σκλαβωμένο από χίλιες έγνοιες, μοιάζει τρύπιο βαρέλι δίχως πάτο:
 
«Είδε πως ήταν στο χέρι των ανθρώπων όλα τα απαραίτητα για να ζουν με ασφάλεια, στο μέτρο του δυνατού. Είδε τους δυνατούς με τα πλούτη και τις τιμές, περήφανους ως και για το καλό όνομα των παιδιών τους, κι όμως μες στα σπίτια τους οι καρδιές τους ήσαν γεμάτες αγωνία και το μυαλό τους σκλαβωμένο από τις έγνοιες, και πως αναγκάζονταν να μαλώνουν και να παραπονιούνται πικρά. Και κατάλαβε πως όλο το κακό έβγαινε μέσα από το ίδιο το δοχείο, και πως κάποιο ελάττωμα του τα χαλνούσε όλα όσα έρχονταν να μπουν μέσα του, ως και τα πιο όμορφα. Εν μέρει γιατί ήταν όλο τρύπες και δίχως πάτο κι ήταν αδύνατο να γεμίσει και εν μέρει γιατί οτιδήποτε δεχόταν μέσα, του μετέδιδε μιαν άσχημη γεύση, θα έλεγε κανείς.»
 
Η μελέτη της Φύσης
Η φυσική φιλοσοφία δεν φτιάχνει κομπασμένους και πολυλογάδες (ου κομπούς ουδέ τη φωνή εργαστικούς παρασκευάζει) ούτε ανθρώπους που κάνουν επίδειξη γνώσεων για να εντυπωσιάζουν τους πολλούς (ουδέ την περιμάχητον παρά τοις πολλοίς παιδείαν ενδεικνυμένους) αλλά προσωπικότητες σοβαρές και αυτάρκεις. Η μελέτη της Φύσης και του Σύμπαντος έχει ως κύριο στόχο να διαλύσει τους παιδικούς φόβους και τις θλιβερές σκέψεις που βασανίζουν τις καρδιές των ανθρώπων:
 
«Κι εκείνος απολύμανε τις καρδιές με λόγια γεμάτα αλήθεια, και σήκωσε φράχτες στις επιθυμίες και στους φόβους. Και μας δίδαξε ποιο είναι το υπέρτατο αγαθό που όλοι λαχταρούμε και μας έδειξε τον δρόμο, το πιο σύντομο και ίσιο μονοπάτι για να φτάσουμε εκεί. Έδειξε ποια δυστυχία υπάρχει στα ανθρώπινα πράγματα, πώς γεννιέται και σκορπά παντού με λογιών-λογιών μορφές, τυχαία είτε από φυσική αιτία σύμφωνα με την τάξη που έθεσε το σύμπαν, και δίδαξε από ποιες πόρτες πρέπει να την αντιμετωπίσουμε, και απόδειξε ότι μάταια το ανθρώπινο γένος μηρυκάζει τις θλιβερές σκέψεις. Γιατί όπως τα μικρά παιδιά φοβούνται μες στο σκοτάδι και τρέμουν το καθετί, έτσι κι εμείς φοβούμαστε μες στο φως, τόσες και τόσες φορές, πράγματα που δεν είναι πιο φοβερά από κείνα που τρομάζουν τα παιδιά και που φαντάζονται ότι θα τους συμβούν μες στα σκοτεινά.
 
Αυτό το φόβο λοιπόν, αυτά τα σκοτάδια της ψυχής, ας μη περιμένουμε να τα σκορπίσουν οι αχτίδες του ήλιου μήτε τα φωτεινά βέλη της μέρας μόνο η μελέτη κι η ερμηνεία της φύσης μπορεί να τα διαλύσει.»
 
Το νόημα της ζωής
Ποια είναι η ανώτατη πνευματική ηδονή; αυτή που αναβλύζει τις στιγμές που η νηφάλια σκέψη (νήφων λογισμός) σκορπίζει τα σκοτάδια της μεταφυσικής και ότι προκαλεί φόβο γίνεται αντικείμενο στοχασμού, έρχεται δηλαδή στα μέτρα του Έλληνα ανθρώπου της κλασικής εποχής. Για τους Επικούρειους, κάθε δραστηριότητα είναι σοφή, όταν έχει ως σκοπό να μάς οδηγήσει στην ευτυχισμένη ζωή. Το βαρύ καθήκον της ευτυχίας ο μεγάλος Έλληνας το πήρε απ” τους θεούς και το έριξε στους ανθρώπους. Ευτυχισμένη ζωή δεν νοείται μέσα στο φόβο· οι αγαπημένοι φίλοι, η ευδαιμονία και η αταραξία του σώματος και της ψυχής είναι η μόνη εγγύηση της ευτυχίας για τους θνητούς. Ο Επίκουρος για τον Λουκρήτιο ήταν θεός αφού ήταν εκείνος που πρώτος βρήκε το νόημα της ζωής, ό,τι σήμερα ονομάζουμε σοφία, εκείνος που με την επιστημοσύνη του άρπαξε τη ζωή μέσα απ” τις τόσες ανεμοζάλες κι από βαθιά σκοτάδια, και την απίθωσε σε τέτοιο γαλήνιο λιμάνι και σε τόσο καθάριο φως

Ο πολύτιμος χρόνος των ώριμων ανθρώπων

%ce%bf-%cf%80%ce%bf%ce%bb%cf%8d%cf%84%ce%b9%ce%bc%ce%bf%cf%82-%cf%87%cf%81%cf%8c%ce%bd%ce%bf%cf%82-%cf%84%cf%89%ce%bd-%cf%8e%cf%81%ce%b9%ce%bc%cf%89%ce%bd-%ce%b1%ce%bd%ce%b8%cf%81%cf%8e%cf%80%cf%89Μέτρησα τα χρόνια μου και συνειδητοποίησα, ότι μου υπολείπεται λιγότερος χρόνος ζωής απ’ ό,τι έχω ζήσει έως τώρα…

Αισθάνομαι όπως αυτό το παιδάκι που κέρδισε μια σακούλα καραμέλες: τις πρώτες τις καταβρόχθισε με λαιμαργία αλλά όταν παρατήρησε ότι του απέμεναν λίγες, άρχισε να τις γεύεται με βαθιά απόλαυση.

Δεν έχω πια χρόνο για ατέρμονες συγκεντρώσεις όπου συζητούνται, καταστατικά, νόρμες, διαδικασίες και εσωτερικοί κανονισμοί, γνωρίζοντας ότι δε θα καταλήξει κανείς πουθενά.

Δεν έχω πια χρόνο για να ανέχομαι παράλογους ανθρώπους που παρά τη χρονολογική τους ηλικία, δεν έχουν μεγαλώσει.

Δεν έχω πια χρόνο για να λογομαχώ με μετριότητες.

Δε θέλω να βρίσκομαι σε συγκεντρώσεις όπου παρελαύνουν παραφουσκωμένοι εγωισμοί.

Δεν ανέχομαι τους χειριστικούς και τους καιροσκόπους.

Με ενοχλεί η ζήλια και όσοι προσπαθούν να υποτιμήσουν τους ικανότερους για να οικειοποιηθούν τη θέση τους, το ταλέντο τους και τα επιτεύγματα τους.

Μισώ να είμαι μάρτυρας των ελαττωμάτων που γεννά η μάχη για ένα μεγαλοπρεπές αξίωμα. Οι άνθρωποι δεν συζητούν πια για το περιεχόμενο… μετά βίας για την επικεφαλίδα.

Ο χρόνος μου είναι λίγος για να συζητώ για τους τίτλους, τις επικεφαλίδες. Θέλω την ουσία, η ψυχή μου βιάζεται… Μου μένουν λίγες καραμέλες στη σακούλα…

Θέλω να ζήσω δίπλα σε πρόσωπα με ανθρώπινη υπόσταση.

Που μπορούν να γελούν με τα λάθη τους.
Που δεν επαίρονται για το θρίαμβό τους.
Που δε θεωρούν τον εαυτό τους εκλεκτό, πριν από την ώρα τους.
Που δεν αποφεύγουν τις ευθύνες τους.
Που υπερασπίζονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια
Και που το μόνο που επιθυμούν είναι να βαδίζουν μαζί με την αλήθεια και την ειλικρίνεια.

Το ουσιώδες είναι αυτό που αξίζει τον κόπο στη ζωή.

Θέλω να περιτριγυρίζομαι από πρόσωπα που ξέρουν να αγγίζουν την καρδιά των ανθρώπων…

Άνθρωποι τους οποίους τα σκληρά χτυπήματα της ζωής τους δίδαξαν πως μεγαλώνει κανείς με απαλά αγγίγματα στην ψυχή.

Ναι, βιάζομαι, αλλά μόνο για να ζήσω με την ένταση που μόνο η ωριμότητα μπορεί να σου χαρίσει.

Σκοπεύω να μην πάει χαμένη καμιά από τις καραμέλες που μου απομένουν…Είμαι σίγουρος ότι ορισμένες θα είναι πιο νόστιμες απʼ όσες έχω ήδη φάει.

Σκοπός μου είναι να φτάσω ως το τέλος ικανοποιημένος και σε ειρήνη με τη συνείδησή μου και τους αγαπημένους μου.

Εύχομαι και ο δικός σου να είναι ο ίδιος γιατί με κάποιον τρόπο θα φτάσεις κι εσύ…

Γιατί αντιστεκόμαστε στην αλλαγή και στη θεραπεία;

Αποτέλεσμα εικόνας για Γιατί αντιστεκόμαστε στην αλλαγή και στη θεραπεία;Όλοι έχουμε εικόνες για τον κόσμο μέσα από τις οποίες φιλτράρουμε και αναδιαμορφώνουμε αυτό που συμβαίνει έξω (εξωτερική πραγματικότητα) στη δική μας προσωπική εκδοχή της πραγματικότητας. Αυτά τα «φίλτρα» μέσα από τα οποία αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα, επηρεάζονται βέβαια από τα τρέχοντα εξωτερικά γεγονότα.

Ωστόσο, για ένα διάστημα, τα «φίλτρα» λειτουργούν για να απορρίψουν εκάστοτε νέες ή αναδυόμενες αλλαγές στην αντίληψή μας ή στο περιβάλλον.

Οι νευροεπιστήμες υποδεικνύουν ότι ο εγκέφαλός μας προσλαμβάνει νέες πληροφορίες και τις επεξεργάζεται αφού πρώτα λειτουργήσουν τα προϋπάρχοντα νοητικά φίλτρα. Τα φίλτρα αυτά θα αξιολογήσουν τις πληροφορίες και θα δράσουν είτε για να τις επιβεβαιώσουν σύμφωνα με τις τρέχουσες γνώσεις και πεποιθήσεις, ενισχύοντας έτσι τα αντίστοιχανευρωνικά κυκλώματα ή διευθετώντας την πληροφορία ως νέα ή καινοτόμα.

Ο ερευνητής Joe Dispensa αναφέρει ότι η νέα και καινοτόμα πληροφορία αντιμετωπίζεται από τον εγκέφαλο ως ένα «συμβάν» το οποίο μπορεί να διατηρήσει στη βραχυπρόθεσμη μνήμη. Η επανάληψη της ίδιας πληροφορίας αντιμετωπίζεται ως «σύμπτωση» η οποία βαθαίνει το εννοιολογικό πλαίσιο (συγκείμενο) της βραχυπρόθεσμης μνήμης και μόνο μετά την τρίτη και επόμενες ίδιες εμπειρίες ο εγκέφαλός μας θα ασχοληθεί πραγματικά για να φτιάξει νέα νευρωνικά κυκλώματα μακροπρόθεσμης μνήμης γύρω από αυτή τη γνώση ή πεποίθηση.

Ερευνητές νευροεπιστημών όπως ο Bessel Van De Kolk και ο Stephen Porges, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα συναισθήματα που προκύπτουν καθώς ο εγκέφαλος λαμβάνει νέα πληροφορία, θα επηρεάσουν τη διατήρηση και τη νοηματοδότηση αυτής της νέας πληροφορίας.

Πρέπει να τονίσουμε ότι τα συναισθήματα είναι που ελέγχουν τις βασικές μας πεποιθήσεις παρά η λογική ή οι πληροφορίες. Mελέτες στο πανεπιστήμιο του Yale έδειξαν ότι τα γεγονότα ασκούν μόνο μια μικρή επιρροή στις πεποιθήσεις και στις απόψεις ενός ατόμου και, επίσης, δεν αγγίζουν αυτές τις βαθιά ριζωμένες συναισθηματικά πεποιθήσεις. Η λογική και τα γεγονότα είναι χρήσιμα για να δημιουργηθούν εννοιολογικές συλλήψεις εκεί που δεν υπάρχουν προηγούμενα ισοδύναμα.

Είναι ενδιαφέρον ότι τα φίλτρα της πραγματικότητας που είναι θαμμένα στο υποσυνείδητο μυαλό μας μπορεί να αποτελούν εμπόδια για να αλλάξουμε, αφού λειτουργούν ξεσκαρτάροντας τις πληροφορίες που έρχονται σε αντίθεση με αυτό που ήδη πιστεύουμε ή γνωρίζουμε. Έχουμε την τάση να αγνοούμε τις νέες πληροφορίες όταν έρχονται σε αντίθεση με την πεποίθηση που ήδη έχουμε. Μπορούμε εύκολα να μπούμε σε μια μορφή άρνησης ή να παραμείνουμε ασυνείδητοι ως προς τις νέες πληροφορίες που παρουσιάζονται.

Επίσης κάποιες φορές «κανονικοποιούμε» νέες απόψεις όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με ισχυρές δράσεις και εικόνες όπως η βία, όπου φυσιολογικά υπάρχει ένα ισχυρό συναισθηματικό πλαίσιο. Μπορεί λοιπόν να «παγώσουμε» ως προς το συναισθηματικό πλαίσιο, καθώς κανονικοποιούμε την εμπειρία και την ενσωματώνουμε στην πραγματικότητά μας. Για παράδειγμα, σε χώρες της Μέσης Ανατολής που στράφηκαν ενάντια στο δικό τους πληθυσμό, ο κόσμος υιοθέτησε λίγο πολύ μια πεποίθηση ότι ο πόλεμος ήταν αναπόφευκτος και τον κανονικοποίησαν στην πραγματικότητά τους.

Όπως φαίνεται, αυτό που κινητοποιεί πραγματικά τους ανθρώπους είναι όταν προκύπτει ένα νέο γεγονός που εγείρει έντονα συναισθήματα ή όταν τα βαθύτερα συστήματα πεποιθήσεών τους μπαίνουν σε κρίση και αμφισβητούνται με κάποιο τρόπο. Για παράδειγμα, όταν σε χώρες της Μέσης Ανατολής έγιναν στοχευμένες σφαγές άμαχου πληθυσμού και άλλες θηριωδίες, ο λαός εξέφρασε την κατακραυγή του και εξεγέρθηκε. Αυτά τα γεγονότα ταρακούνησαν τους ανθρώπους, βγάζοντάς τους από τον εφησυχασμό τους καθώς παρουσίαζαν τον πόλεμο σε ένα νέο πλαίσιο όπου παραβιάζονται βασικές αξίες. Η συνειδητή στόχευση αθώων γυναικών και παιδιών δεν εμπίπτει στους κανόνες του πολέμου. Αυτή η αλλαγή στο πλαίσιο, παρέκαμψε τα «φίλτρα» καθώς πυροδότησε προστατευτικές πεποιθήσεις σχετικά με την διατεταγμένη δολοφονία αθώων γυναικών και παιδιών.

Ερευνητές όπως ο Αντόνιο Demasi, έχουν δείξει ότι για πολλά άλλα συνήθη γεγονότα,υπάρχει στον εγκέφαλό μας μια βάση αντίστασης σε νέα εισερχόμενα δεδομένα που ίσως είναι γενετικά προκαθορισμένη. Όλοι μας μπορεί να απορρίψουμε νέα δεδομένα όταν παρουσιάζονται και αντ’ αυτού να ανατρέξουμε πίσω στην ασφάλεια της ήδη υπάρχουσας άποψης που έχουμε για την τρέχουσα πραγματικότητα. Αυτή είναι μια συνήθης παρατήρηση που κάνουμε στο πλαίσιο της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας.

Ένα μέρος του εγκεφάλου που είναι γνωστό ως πρόσθιος φλοιός του προσαγωγίου, έχει συσχετισθεί με τη διαμόρφωση της αντίληψης στους ανθρώπους. Η έρευνα δείχνει ότι αυτό το τμήμα του εγκεφάλου φαίνεται να επεξεργάζεται τμήματα των εισερχόμενων δεδομένων που είναι ασύμφωνα με τρέχουσες πεποιθήσεις και να αναστέλλει την απομνημόνευση των νέων ορθών δεδομένων και εννοιών. Αυτή η διαδικασία ενεργοποιεί επίσης τονπλαγιοπίσθιο προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου που φαίνεται να καταστέλλει την περαιτέρω επεξεργασία των αισθητηριακών δεδομένων. Οπότε, το να διατηρείς ένα ανοιχτό μυαλό, στην πραγματικότητα δεν είναι σύμφωνο με τη φύση μας και πρέπει να καλλιεργηθεί. Η δογματική ή τυφλή προσήλωση στις απόψεις φαίνεται να είναι μια ασυνείδητη βάση του εαυτού που ενεργοποιεί αυτή την περιοχή του εγκεφάλου.

Στη θεραπεία βλέπουμε συχνά άτομα που διατηρούν ακλόνητες απόψεις για την πραγματικότητα της ζωής οι οποίες ωστόσο δεν είναι ορθές ή προσαρμοστικές ή δεν υποστηρίζονται από τα γεγονότα. Όταν τους εξηγείς τα γεγονότα, τους παρουσιάζεις βιβλία ή αξιόπιστα επιχειρήματα, γνέφουν καταφατικά, όμως απλά δεν λαμβάνουν υπόψη τις πληροφορίες. Έχουν την τάση να «ξεχνούν» να κάνουν την «εργασία» ή τη διερεύνηση που προτείνουμε ανάμεσα στις συνεδρίες και αντιστέκονται παθητικά στην αλλαγή. Μια μορφή φιλτραρίσματος φαίνεται να αποτρέπει αυτές τις νέες πληροφορίες να ριζώσουν στην δική τους πραγματικότητα.

Αυτοί οι άνθρωποι συχνά λένε «τίποτα δεν λειτουργεί σε μένα» ή «κανείς δεν μπόρεσε να με βοηθήσει». Έχουν την τάση να ρίχνουν την ευθύνη έξω από τον εαυτό τους και αδυνατούν να δουν πώς η ίδια τους η φύση λειτουργεί ενάντια στην αλλαγή και στην ικανότητα να αφομοιώσουν νέες ιδέες. Όλοι χρειάζεται να έχουμε επίγνωση της δικής μας φύσης, καθώς μπορεί να σαμποτάρει (υποσυνείδητα) την εξέλιξή μας.

Πολλοί άνθρωποι ταρακουνιούνται και βγαίνουν από τον εφησυχασμό τους μόνο όταν προκύψει μια κρίση ή ένα έντονα φορτισμένο συναισθηματικά γεγονός. Μπορεί να αρρωστήσουν βαριά, να αντιμετωπίσουν το θάνατο, να χάσουν το σύντροφό τους ή τη δουλειά τους, να κατηγορηθούν για κάτι λόγω μιας προηγουμένως μη συνειδητοποιημένης συμπεριφοράς, να εκδηλώσουν έναν εθισμό ή διαταραχή προσωπικότητας.

Αυτή η μορφή της στασιμότητας και αδράνειας που περιγράψαμε μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη θέσπιση μιας καθημερινής «τελετουργίας» ώστε να παρακαμφθεί το ενδεχόμενο φιλτράρισμα και να βαθύνουν οι νέες πεποιθήσεις που εξυπηρετούν το θεραπευτικό ρόλο.

Όλοι χρειαζόμαστε έναν τρόπο για να ξεπεράσουμε την έμφυτη τάση στον εγκέφαλό μας, η οποία περιορίζει την πραγματικότητά μας στις τρέχουσες πεποιθήσεις. Δεν είναι εύκολη δουλειά καθώς η ανθρώπινη προδιάθεσή μας είναι να κάνουμε αυτό που υπάρχει έξω να ταιριάξει με τη δική μας εκδοχή της πραγματικότητας. Η πρόκληση για το θεραπευόμενο είναι να αποτινάξει την παλιά πραγματικότητα η οποία κατά κάποιο τρόπο δεν τον εξυπηρετεί πλέον και η οποία είναι και ο λόγος που τον οδήγησε στη θεραπεία.

Η πρακτική του διαλογισμού και της ενσυνειδητότητας, μπορεί να μας βοηθήσει να καλλιεργήσουμε μια πιο θετική νοοτροπία και μια συνειδητή επίγνωση των νοητικών μας διεργασιών. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την αδράνεια του νου μας και να εργαστούμε σκληρά για να μετασχηματίσουμε τη συνειδητότητά μας, αναδιαμορφώνοντας τα φίλτρα μας και δημιουργώντας πιο προσαρμοστικές πεποιθήσεις και συμπεράσματα για τον εαυτό μας, τους άλλους και τη ζωή. Αυτό είναι ουσιαστικά ένα δια βίου έργο, καθώς ποτέ ουσιαστικά δεν φτάνουμε σε κάποιο ορόσημο αλλά συνεχίζουμε να επεκτείνουμε τη συνειδητότητα και το άνοιγμά μας ό,που είναι δυνατόν σε νέες πεποιθήσεις και δυνατότητες, εφόσον είμαστε σε θέση να σταματήσουμε να τις μπλοκάρουμε και αρχίζουμε να τις αφήνουμε να περνάνε μέσα μας.

Τα πράγματα που αναζητάμε είναι πάντα εκεί μπροστά μας, εάν είμαστε σε θέση να τα δούμε. Τα βλέπουμε όταν έχουμε σταματήσει το φιλτράρισμα τους μέσω του υποσυνείδητου νου που υποστηρίζεται από περιττές παλιές πεποιθήσεις.

Οι νευροεπιστήμες δείχνουν ότι μπορούμε να αλλάξουμε συνήθειες και μπορούμε να δουλέψουμε ενεργά με τους εαυτούς μας για να κάνουμε την εμπειρία της ζωής μας πιο ευτυχή. Θα ήταν λοιπόν πολύ βοηθητικό να αναρωτηθείτε, τι υπάρχει στη δική σας πραγματικότητα που φιλτράρει και απομακρύνει όσα θα ήταν πιο ωφέλιμα για σας αν τους επιτρέπατε να περάσουν;

Το άκακο στοιχείο στη μοχθηρία

Η μοχθηρία δεν αποβλέπει στο βάσανο του άλλου καθ' εαυτό, αλλά στη δική μας απόλαυση, για παράδειγμα στην απόλαυση του αισθήματος της εκδίκησης ή μιας έντονης διέγερσης των νεύρων.

Κάθε πείραγμα δείχνει πως μας δίνει ευχαρίστηση να απελευθερώνουμε τη δύναμή μας πάνω στον άλλο και πως δοκιμάζουμε ένα πολύ ευχάριστο συναίσθημα υπεροχής. Είναι λοιπόν ανήθικο το να αντλείς ευχαρίστηση πάνω στη βάση της απαρέσκειας των άλλων; Είναι διαβολική η Schadenfreude (χαιρέκακη ευχαρίστηση με τον πόνο του άλλου), όπως λέει ο Σοπενάουερ; Λοιπόν, μέσα στη φύση αντλούμε ευχαρίστηση σπάζοντας κλαδιά, πετώ­ντας πέτρες, παλεύοντας με άγρια ζώα, προκειμένου να αποκτήσουμε επίγνωση της δύναμής μας.

Είναι λοιπόν η γνώση ότι κάποιος άλλος υποφέρει από μας αυτή που κάνει ανήθικο το ίδιο πράγμα για το οποίο νιώθουμε σε άλλη περί­πτωση ανεύθυνοι; Μα αν δεν είχε κανείς αυτή τη γνώση, δεν θα είχε αυτήν την ευχαρίστηση με την ανωτερότητά του, την οποία μπορεί να ανακαλύψει μόνο στο βάσανο του άλλου, στο πείραγμα λόγου χάρη. Κάθε ευχαρίστηση καθ' εαυτή δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή από πού έρχεται η απόφαση ότι για να 'χει ευχαρίστηση ο άνθρωπος πρέπει να μην προκαλεί απαρέσκεια στους άλλους; Αποκλειστικά από την οπτική γωνία της ωφέλειας, δηλαδή από εκτίμηση των συνεπειών, της ενδεχόμενης απαρέσκειας, αν το ζημιωμένο πρόσωπο ή στη θέση του το κράτος, ζητήσει να ανταποδώσει τα ίσα και να εκδικηθεί μόνο αυτό μπορεί να δώσει την αρχική βάση για να αποποιηθεί κανείς τέτοιες πράξεις.

Ο οίκτος αποβλέπει στην ευχαρίστηση του άλλου τόσο λίγο όσο αποβλέπει η μοχθηρία στον πόνο του άλλου καθ' εαυτόν. Γιατί στον οίκτο περιέχονται τουλάχιστον δύο (ίσως πολύ περισσότερα) στοιχεία προσωπικής ευχαρίστησης, και γι' αυτό ο οίκτος είναι αυτοϊκανοποίηση. Το πρώτο στοιχείο είναι η ευχαρίστηση της συγκίνησης (το είδος του οίκτου που συναντάμε στην τραγωδία) και το δεύτερο, όταν ο οίκτος μας οδηγεί να δράσουμε, είναι η ευχαρίστηση της ικανοποίησης στην άσκηση της δύναμης, Αν, επιπρόσθετα, ένα πρόσωπο που υποφέρει είναι πολύ κοντά μας, απομακρύνουμε τον πόνο που νιώθουμε οι ίδιοι κάνοντας πράξεις ευσπλαχνίας.

Με εξαίρεση ορισμένους φιλοσόφους, οι άνθρωποι έβαζαν τον οίκτο μάλλον χαμηλά στην ιεραρχία των ηθικών αισθημάτων, και καλά έκαναν.

Friedrich Nietzsche, Ανθρώπινο πολύ Ανθρώπινο

Το ερωτηματολόγιο του Μαρσέλ Προυστ

Αμφιλεγόμενο, πολυσυζητημένο, πολύπλοκα αποκαλυπτικό, απλοποιημένο αλλά όχι απλό το ερωτηματολόγιο των 37 περίπου ερωτήσεων γνωστό ως ερωτηματολόγιο του Προυστ χρησιμοποιείται εδώ και 120 περίπου χρόνια με αρκετές διαφοροποιήσεις "α λα καρτ" και προκαλεί αμείωτο ενδιαφέρον.

Αποδίδεται στον συγγραφέα του περίφημου "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο" Μαρσέλ Προυστ, αν και η έρευνα καταλήγει ότι ο Προυστ απλώς απάντησε σ’ αυτό.

Αρέσει, διαβάζεται (κρυφά απ’ όσους το κριτικάρουν) είναι μόδα, έχει κοφτό τέμπο και σίγουρα αναδεικνύει κρυμμένο χιούμορ και ενδιαφέρουσες πλευρές της καθημερινότητάς (μας, σας).
Και συμβάλλει στο να αλληλο-γνωριστούνε καλύτερα οι άνθρωποι…

Σε ότι αφορά τις απαντήσεις λέγεται και γράφεται ότι υπάρχουν δύο εκδοχές. Η μία βρίσκεται ένα αγγλικό λεύκωμα με τίτλο Confessions. An Album to Record Thoughts, Feelings &c., που ανήκε στην Aντουανέτ Φωρ φίλη του Προυστ δημοσίευσε ο γιός της Αντρέ Μπερζ και τις χρονολογεί γύρω στα 1884. Και άλλη μία με άλλες απαντήσεις τις οποίες ο ίδιος ο Προυστ τιτλοφορεί Marcel Proust par lui-mκme και τοποθετούνται χρονικά γύρω από το 1890.

Ακολουθούν οι ερωτήσεις της Αντουανέτας Φωρ και οι θεωρούμενες ως αυθεντικές απαντήσεις του Προυστ (μεταφρασμένα από το αγγλικό κείμενο):

– Ποιο είναι το βασικό γνώρισμα του χαρακτήρα σας;
Η ανάγκη να με αγαπούν. Πιο συγκεκριμένα, η ανάγκη να με χαϊδεύουν και να με κακομαθαίνουν, πολύ περισσότερο από την ανάγκη να με θαυμάζουν
– Ποια αρετή προτιμάτε σ’ έναν άντρα;
Το να είναι γοητευτικός σαν γυναίκα
– Ποια αρετή προτιμάτε σε μια γυναίκα;
Το να έχει αντρικές αρετές, και να είναι ειλικρινής στις φιλίες της.
– Τι εκτιμάτε περισσότερο στους φίλους σας;
Να είναι τρυφεροί μαζί μου.
– Το βασικό σας ελάττωμα;
Το ότι δεν ξέρω πώς να θέλω κάτι πολύ, δεν είμαι ικανός να το θελήσω.
– Η βασική σας απασχόληση;
Η αγάπη.
– Τι είναι για σας ευτυχία;
Φοβάμαι πως αυτό που σκέφτομαι δεν είναι τόσο μεγάλο, αλλά ταυτόχρονα δεν τολμώ να το ξεστομίσω, φοβάμαι πως αν το πω θα το καταστρέψω.
– Τι είναι για σας δυστυχία;
Θα ήμουν δυστυχισμένος αν δεν είχα γνωρίσει τη μητέρα και τη γιαγιά μου.
– Αν δεν ήσασταν ο εαυτός σας, ποιος θα θέλατε να ήσασταν;
Θα ήθελα να ήμουν αυτό που ονειρεύονται για μένα οι άνθρωποι που θαυμάζω.
– Ποιος θα ήταν για σας ο ιδανικός τόπος για να ζήσετε;
Μία χώρα όπου όσα μου αρέσουν θα υλοποιούνταν με έναν μαγικό τρόπο, και όπου η τρυφερότητα πάντα θα έβρισκε ανταπόδοση.
– Το αγαπημένο σας χρώμα;
Η ομορφιά δεν βρίσκεται στα χρώματα, αλλά στην αρμονία τους.
– Το αγαπημένο σας λουλούδι;
Όποιο αγαπάει ο άνθρωπος με τον οποίο είμαι ερωτευμένος, και μετά, όλα τα υπόλοιπα..
– Το αγαπημένο σας πουλί;
Το χελιδόνι…
– Οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;
Αυτό τον καιρό, ο Ανατόλ Φρανς και ο Πιερ Λοτί.
– Οι αγαπημένοι σας ποιητές
Ο Μποντλέρ και ο Αλφρέντ ντε Βινί.
– Οι αγαπημένοι σας ήρωες από την λογοτεχνία;
Ο Άμλετ.
– Οι αγαπημένες σας ηρωίδες από την λογοτεχνία;
Η Βερενίκη.
– Οι αγαπημένοι σας συνθέτες;
Μπετόβεν, Βάγκνερ, Σούμαν.
– Οι αγαπημένοι σας ζωγράφοι;
Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Ρέμπραντ.
– Οι ήρωες σας από την πραγματική ζωή;
Ο κύριος Νταρλού και ο κύριος Μπουτρού.
– Ποιες ιστορικές προσωπικότητες αντιπαθείτε περισσότερο;
Δεν είμαι αρκετά μορφωμένος για να απαντήσω.
– Οι αγαπημένες σας ηρωίδες από την παγκόσμια ιστορία;
Η Κλεοπάτρα.
– Το αγαπημένο σας όνομα;
Έχω ένα κάθε φορά…
– Τι μισείτε περισσότερο;
Ότι μου κάνει κακό.
– Ποιο στρατιωτικό γεγονός θαυμάζετε περισσότερο;
Την στρατιωτική μου θητεία!
– Με ποιο φυσικό ταλέντο θα θέλατε να είστε προικισμένος;
Δύναμη της θέλησης και γοητεία.
– Πώς θα επιθυμούσατε να πεθάνετε;
Βελτιωμένος – και αγαπημένος.
– Σε ποια πνευματική κατάσταση βρίσκεστε αυτό τον καιρό;
Βαρεμάρα που αναγκάστηκα να σκεφτώ τόσο πολύ γύρω από τον εαυτό μου για να απαντήσω σε όλες αυτές τις ερωτήσεις.
– Σε ποια λάθη δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκεια;
Σε εκείνα που καταλαβαίνω.
– Το αγαπημένο σας "motto";
Αν το πω, φοβάμαι ότι θα μου φέρει ατυχία…
--------------------
Μαρσελ Προυστ
Γάλλος συγγραφέας, ο Μαρσελ Προυστ έγινε γνωστός από το έργο του ‘’ Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο’’ που μέχρι και σήμερα απασχολεί πολύ τους φιλολόγους και τους φιλοσοφικούς μελετητές. Το Αναζητώντας το Χαμένο χρόνο, αποτελείται από εφτά άνισους μεταξύ τους τόμους και κυκλοφόρησε τμηματικά από το 1913 έως το 1927. Ο μόνος οδηγός μεσα σε αυτό το αχανές μυθιστόρημα που μοιάζει να συνεχίζεται επάπειρον ήταν ο ίδιος ο δημιουργός του.

Από τα δεκαεπτά του χρόνια ο Προυστ, επισκεπτόταν φιλολογικά σαλόνια όπου ήταν περιζήτητος γιατί ήταν ευχάριστος συζητητής και εκπληκτικός μίμος. Έτσι κατάφερε να μπει εύκολα στους κύκλους της καλής κοινωνίας που εγκατέλειψε οριστικά γύρω στα τριανταπέντε του μετά το θάνατο των γονιών του ώστε να αφοσιωθεί αποκλειστικά στη λογοτεχνία. Παρόλο που η υγεία του ήταν κακή, σωματικά και ψυχολογικά, χάρη στην οξυδέρκεια και τη ζωντάνια του μυαλού του, την απίστευτη μνήμη του και την πρωτοφανή ικανότητα να οσφραίνεται και να αναλύει τα αισθήματα και τη συμπεριφορά των ανθρώπων κατάφερε να διακριθεί στα μαθήματα του σχολείου και ιδιαίτερα στη φιλοσοφία.

Από τα παιδικά του χρόνια ακόμα ο Προύστ αφιέρωνε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του στο διάβασμα και σε ότι είχε σχέση με τη λογοτεχνία. Την περίοδο της εφηβείας, εκεί γύρω στα δεκατρία φαίνεται να ήταν συχνά ερωτευμένος. Ο μεγάλος του ωστόσο έρωτας υπήρξε η Μαρί ντέ Μεναρντακί αλλά οι γονείς του ήταν αντίθετοι στη σχέση αυτή λόγω της κοινωνικής απόστασης που τους χώριζε. Η πιο ευτυχισμένη περίοδος της ζωής του γάλλου συγγραφέα, φαίνεται να ήταν αυτή της στρατιωτικής του θητείας. Αν και δεν διακρίθηκε σαν στρατιώτης, απέκτησε πολλούς συνομήλικους φίλους που ανήκαν στην καλή κοινωνία της εποχής.

Η “Σκοτεινή” πλευρά των Χριστουγέννων

Μέσα στην γιορτινή και χαρούμενη ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων παραμονεύουν τέρατα και πλάσματα που δεν θα θέλατε να τα συναντήσετε στον δρόμο σας. Σύμφωνα με λαογραφικούς μύθους και παραδόσεις ανά τον κόσμο τα πιο γνωστά και τρομακτικά από αυτά είναι τα ακόλουθα:

Καλικάτζαροι, Ελλάδα
Οι καλικάντζαροι είναι όντα που εμφανίζονται στη γη την παραμονή των Χριστουγέννων, για δώδεκα ημέρες μέχρι τα Θεοφάνια που γίνεται ο Αγιασμός των Υδάτων. Οι Αρχαίοι πίστευαν πως όταν οι νεκροί εύρισκαν την πόρτα του Άδη ανοιχτή, έβγαιναν στον πάνω κόσμο και τριγυρνούσαν παντού. Ο αρχαιολόγος Κωνσταντίνος Ρωμαίος υποστήριξε την άποψη πως οι καλικάντζαροι προέρχονται από τις αρχαίες Κήρες δηλαδή τις ψυχές των νεκρών. Εικάζεται πως ζουν τον περισσότερο καιρό μέσα σε σπήλαια, στα έγκατα της γης. Την ημέρα κοιμούνται γιατί φοβούνται τον ήλιο. Όλο τον χρόνο προσπαθούν να πριονίσουν το δέντρο της ζωής, παγκόσμιο σύμβολο ενός νοητού συνδέσμου μεταξύ ουρανού, Γης και κάτω κόσμου. Θεωρούνται μοχθηρά και πονηρά όντα, όμως δεν μπορούν να βλάψουν τους ανθρώπους παρά μόνο να τους πειράξουν, ενοχλήσουν ή να τους φοβερίσουν. Ανεβαίνουν στους ώμους των ανθρώπων που συναντούν τη νύχτα και προσπαθούν να τους πνίξουν ή να τους παρασύρουν σε χορό.
Κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τα δικά της έθιμα σχετικά με την εμφάνισή των καλικάντζαρων. Στα Επτάνησα πιστεύουν ότι είναι αόρατες δυνάμεις που μπορούν να κάνουν δεκάδες κακά. Υπάρχει επίσης η δοξασία ότι, αν κάποιος μιλήσει σε καλικάντζαρο, αυτός μπορεί να του πάρει την ομιλία.Ο λαός τους φαντάζεται με διάφορες μορφές κατά περιοχή με κοινό γνώρισμα την ασχήμια τους. Περιγράφονται ως κακομούτσουνοι σιχαμένοι, κουτσοί και στραβομούρηδες. Είναι άσχημα, μαυριδερά, και τριχωτά όντα με κατακόκκινα γουρλωτά μάτια, μακριά χέρια με νύχια γαμψά, έχουν μεγάλα δόντια, μυτερά αυτιά και ουρά όμοια με αυτή του διαβόλου.

Οι Καλικάντζαροι έχουν πολλά ονόματα, όπως: Καρκάντζαροι, Σκαρικατζέρια, Καρκατζέλια, Κολλιτσαρδοί, Πλανήταροι, (Κύπρος), Κάηδες(Σύμη),Καλλισπούδηδες,Χρυσαφεντάδοι(Πόντος),Παγανά, Τσαγκάρτα, Σκαλικαντζούρια, Καρκαντζάλια, Ξωτικά, Τζόγες, Βερβελούδες,Καζούρια,Ντρουμέγκες,Λυκοκαντζάνια,Μαλλιέρηδες,Κατσιμπουχέρηδες,Σταχτομπούτηδες,Κατσικοπόδαροι,Τρικλοπόδηδες, Λαγάφτηδες,Αφορίτες, Κουλάφτηδες κλπ.Αρχηγός τους είναι ο Μανδρακούκος, ο πιο επικίνδυνος απ’ όλους. Είναι κοντόχοντρος,τραγοπόδαρος, καραφλός, ασχημομούρης. Ο Κωλοβελόνης, που είναι αδύνατος και σουβλερός σαν μακαρόνι και περνά από κλειδαρότρυπες και χαραμάδες. Ο Κοψαχείλης με τεράστια κοφτερά δόντια, που κρέμονται από το στόμα του. Ο Μαγάρας, με την τεράστια κοιλιά του, ο οποίος μαγαρίζει όλα τα φαγητά και τα γλυκά.Καθένας είναι ξεχωριστός και έχει ένα ελάττωμα. Άλλοι Καλικάντζαροι είναι ο Μαλαγάνας, ο Τρικλοπόδης, ο Πλανήταρος, ο Μαλαπέρδας, ο Βατρακούκος, ο Καταχανάς, ο Περίδρομος, ο Κουλοχέρης, ο Παρωρίτης, ο Γούρλος, ο Κοψομεσίτης, ο Στραβολαίμης, ο Κατσικοπόδαρος, ο Παγανός.
Η τροφή τους είναι κυρίως σκουλήκια, βάτραχοι, φίδια, ποντίκια κ.ά. Η πιο αγαπημένη τους τροφή είναι το παστό χοιρινό. Εκείνοι που θέλουν να τους καλοπιάσουν τους αφήνουν τηγανίτες και λουκουμάδες. Όταν όμως πιάσουν κανένα από αυτούς τον δένουν και τον υποχρεώνουν να μετρήσει τις τρύπες του κόσκινου!Ανεβαίνουν στα δένδρα, πηδούν από στέγη σε στέγη, σπάζουν κεραμίδια, κάνουν φασαρία και ζημιές. Άμα βρουν ευκαιρία κατεβαίνουν από τις καμινάδες στα σπίτια και μαγαρίζουν ό,τι βρούνε. Κλέβουν τα εδέσματα του Δωδεκαήμερου από τους ανθρώπους ή μέσα από τα σπίτια τους.
Τα αποτρεπτικά μέσα που λαμβάνονται κατά των Καλικάντζαρων είναι α) το σημείο του Σταυρού. Σε πολλά χωριά της Πελοποννήσου, από τη μέρα των Χριστουγέννων ζωγραφίζουν σε όλες τις πόρτες και τα παράθυρα του σπιτιού ένα σταυρό με κάρβουνο.
β) ο Αγιασμός των σπιτιών και μάλιστα τη παραμονή των Φώτων.
γ) η απαγγελία του «Πάτερ ημών» τρεις φορές.
δ) Λιβάνισμα, χαϊμαλιά πίσω από τη πόρτα, μια τούφα λυχνάρι κρέμασμα του φυτού Χρυσοβασιλίτσα, αλάτι στη φωτιά.
ε ) Η φωτιά.
Στη Χίο, την παραμονή των Χριστουγέννων ο νοικοκύρης του σπιτιού φέρνει μέσα στο σπίτι ένα μεγάλο ξύλο. Το «Χριστόξυλο» όπως το λένε, το ραίνουν με αμύγδαλα και καρύδια που μαζεύουν τα παιδιά και τα τρώνε. Κατόπιν η νοικοκυρά βάζει το κούτσουρο στο τζάκι όπου θα καίγεται συνέχεια όλο το δωδεκαήμερο. Τη στάχτη που θα μαζέψουν τη ρίχνουν στις τέσσερις γωνιές του σπιτιού για να προστατεύει από τα δαιμόνια.

Grýla, Ισλανδία
Από την παγωμένη Ισλανδία, η πιο τρομακτική φιγούρα που συνδέεται με τα Χριστούγεννα από τον 17ο αιώνα είναι η Grýla. H φρικιαστική αυτή γυναίκα έχει οπλές για πόδια, μεγάλα αυτιά, ρυτιδιασμένο πρόσωπο και ουρά. Ζει στην περιοχή DimmuBorgir lava fields κοντά στη λίμνη Myvatn. Απαγάγει τα άτακτα παιδιά, τα βάζει στο σακί της και όταν γυρίσει στην σπηλιά της τα βράζει ζωντανά. H Grýla είχε δυο σύζυγούς τον Gustur και τον Boli ενώ ο τρίτος της σύζυγος ο Leppalúdi, θεωρείται ο πατέρας των 13 The Yule Lads. Την μάγισσα συντροφεύει ένα διαβολικό μαύρο κατοικίδιο, που ονομάζεται Yuletide Cat.

The Yule Lads, Ισλανδία
Τα παιδιά στην Ισλανδία αφήνουν έξω από το παράθυρο κάθε βράδυ, για 13 νύχτες πριν τα Χριστούγεννα ένα παπούτσι. Εάν ήταν καλά παιδιά the Yule Lads τους έχουν αφήσει ένα δώρο. Στην αντίθετη περίπτωση μια χαλασμένη πατάτα.
Τα ονόματα τους τα οποία είναι: Sheep Cote Clog, Gully Gawk, Stubby, Spoon Licker, Pot Scraper, BowlLicker,Door Slammer, Skyr Gobbler, Sausage Swiper, Window Peeper, Doorway Sniffer, Meat Hook, Candle Stealer, βασίζονται σε ένα χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς τους.
Θεωρούνται σκανδαλιάρηδες και μικροεγκληματίες, κλέβουν φαγητό και μητέρα τους είναι η τρομερή Grýla.

Τhe Yule Cat, Jólakötturinn, Ισλανδία
Ο γιγάντιος γάτος είναι αιμοδιψής και έρχεται να καταβροχθίσει όσους δεν δούλεψαν την προηγουμένη χρονιά. Όσοι δούλεψαν σκληρά θα ανταμειφθούν και κατά συνέπεια θα αποκτήσουν καινούργια ρούχα. Οι υπόλοιποι θα έχουν αντιμετωπίσουν τον τρομακτικό γάτο με την ακόρεστη πείνα για ανθρώπινη σάρκα.
Κανείς δεν ξέρει ακριβώς πως προέκυψε ο μύθος του Jólakötturinn. Οι ιστορικοί της λαογραφίας πιστεύουν ότι προέρχεται από τον Μεσαίωνα για να φοβερίσει τους χωρικούς έτσι ώστε να ολοκληρώσουν τις δουλειές τους πριν τα Χριστούγεννα.
Υπάρχει ένα ποίημα από τον Ισλανδό ποιητή Jóhannes úr Kötlum (1899–1972): You all know the YuleCat. And that Cat was huge indeed. People didn’t know where he came from or where he went. (…) He roamed at large, hungry and evil in the freezing Yule snow. In every home people shuddered at his name.
Επίσης κυκλοφορεί και ένα τραγούδι about the Christmas Cat, οποίο ερμηνεύει η διάσημη τραγουδίστρια Bjork.

Krampus, Αυστρία
Σύμφωνα με το έθιμο, o Saint Nicholas πηγαίνει από σπίτι σε σπίτι, μαζί με τον Krampus. Εάν κάποιο από τα παιδιά ήταν καλό καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου, θα πάρει δώρα. Εάν όχι, o Krampus το απαγάγει και το σέρνει στα καζάνια της Κόλασης. Κάποια από αυτά τα πετάει σε παγωμένα ποτάμια, άλλα τα τρώει.
O Krampus είναι ο γιός της θεάς των Viking, Hel, ένας δαίμονας, με τεράστια γλώσσα, κέρατα και κυνόδοντες, διχαλωτές οπλές, μια σατανική μορφή.
Στις χώρες γύρω από τις Άλπεις, (Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Λίχτενσταϊν, Μονακό, Σλοβενία και Ελβετία) την παραμονή της γιορτής του St. Nicholas, (6 Δεκεμβρίου) γνωστή ως Krampusnacht, Krampus Night, άνθρωποι μεταμφιεσμένοι ως δαίμονες βγαίνουν στους δρόμους, πίνουν και φοβερίζουν τους περαστικούς με μαστίγια και αλυσίδες.Υπάρχει comic και ταινία Krampus 2015

Belsnickel, Γερμανία
Ο Belsnickel, ένας ερημίτης ξυλοκόπος εμφανίζεται μερικές βδομάδες πριν τα Χριστούγεννα. Είναι ντυμένος με παλιά βρώμικα γούνινα ρούχα, πάντα σε σκούρα χρώματα, κρύβει το πρόσωπο του με μια γενειάδα και φοράει μια ζώνη που έχει κρεμάσει πάνω κουδούνια.
Στο ένα χέρι κρατάει μια βέργα για να δείρει τα παιδιά που ήταν άτακτα, και στο άλλο ένα σάκο με γλυκά, φρούτα, καρύδια, για τα φρόνιμα παιδιά. Συνοδεύει και αυτός τον Saint Nicholas.
Ο ξυλοκόπος λένε ότι έσερνε τα άτακτα παιδιά στο δάσος και τα έδερνε, ή τα απήγαγε από το κρεβάτι τους και δεν τα επέστρεφε ποτέ στους γονείς τους. Ωστόσο, ο Belsnickel, έδινε στα παιδιά την ευκαιρία να επανορθώσουν εάν το άξιζαν και τους ζητούσε να χορέψουν, να τραγουδήσουν ή να του απαγγείλουν ποιήματα.

Père Fouettard, Γαλλία
Σύμφωνα με τον θρύλο ο Le Père Fouettard εμφανίστηκε το 1150 και ήταν χασάπης. Ζούσε με την γυναίκα του σε ένα μικρό χωριό της Γαλλίας. Μια μέρα συνάντησαν τρία νεαρά αγόρια, τα προσκάλεσαν σπίτι τους, με σκοπό να τους ληστέψουν. Τους έδωσαν δηλητηριασμένα γλυκά και ο Père τους έκοψε το λαιμό και τους τεμάχισε. Όταν ο St. Nicholas έμαθε για αυτή την αποτρόπαια πράξη, έφερε τα αγόρια πίσω στη ζωή. Καταδίκασε τον Père Fouettard να τον υπηρετεί αιώνια, και να διανέμει κάρβουνο.
“Père Fouettard” είναι γνωστός ως “The Whipping Father”, ή “Knecht Ruprecht” στη Γερμανία, “Père La Pouque” στη Νορμανδία “Hans Trapp” στο l’Alsace , “Hanscrouf” στο Βέλγιο. Συνήθως απεικονίζεται να φοράει μακρύ παλτό, να έχει γένια και να κρατάει ένα μαστίγιο ή βέργα για να δέρνει τα άτακτα παιδιά την ημέρα του St. Nicholas. Όποιος του πει ψέματα του κόβει την γλώσσα.

The Tomten, Σκαδιναβία
Το πλάσμα αυτό από την Σκανδιναβική λαογραφία που μοιάζει με νάνο (gnome) ζει σε λόφους κοντά σε νεκροταφεία. Το Tomten φροντίζει, προστατεύει και βοηθάει αλλά εξαγριώνεται εύκολα. Σε περίπτωση που θυμώσει, μπορεί να τρελάνει τους ανθρώπους με τα κόλπα του και φτάνει στο σημείο να τους δαγκώσει. Το δάγκωμα του είναι δηλητηριώδες και οδηγεί στον θάνατο. Την παραμονή των Χριστουγέννων καλύτερα να αφήσετε ένα δώρο και φαγητό στο κήπο σας για το παράξενο αυτό πλάσμα.

Frau Perchta, Αυστρία
Η Frau Perchta (ή Berchta), γνωστή ως “the belly-splitter,” είναι μια μορφή βγαλμένη από την Γερμανική Μυθολογία. Αρχικά δεν συνδεόταν με τα Χριστούγεννα. Ήταν μια θεότητα που ζούσε στις Άλπεις, τις εποχές που επικρατούσε ο Παγανισμός. Το όνομα της τρομοκρατεί τα παιδιά στην Αυστρία και στην Βαυαρία. Εμφανίζεται κατά την διάρκεια των Χριστουγέννων, συγκεκριμένα, την 12ή νύχτα. Τριγυρνάει στην γη πετώντας και όσοι ήταν άπληστοι και τεμπέληδες, τους σκίζει το στομάχι και τους βγάζει τα έντερα, τα οποία αντικαθιστά με πέτρες, σκουπίδια και σανό. Όσοι ήταν γενναιόδωροι και εργατικοί τους δίνει ασημένια νομίσματα.
Τα δαιμονικά τέρατα γνωστά ως Straggele είναι βοηθοί της Frau Perchta .Tρώνε τα αποφάγια από τις γιορτές και κάποιες φορές όταν συναντούν κακά παιδιά, ως τιμωρία κλέβουν τα δώρα τους, τους βασανίζουν και τους κάνουν κομμάτια.

La Befana, Ιταλία
Σε αντίθεση με τη Frau Perchta, ή Befana, είναι μια καλή μάγισσα. Σύμφωνα με μια Ιταλική Χριστουγεννιάτικη παράδοση που έχει τις ρίζες της στον 13ο αιώνα η μάγισσα “La Befana” (προερχόμενη από τη λέξη Θεοφάνεια) εμφανίζεται για να επανορθώσει για το λάθος της.Οι 3 Μάγοι στην αναζήτησή τους για τον μικρό Ιησού, ρώτησαν τη “La Befana” αν μπορούσε να τους βοηθήσει. Αρχικά εκείνη αρνήθηκε. Στη συνέχεια το μετάνιωσε και έψαξε να βρει τους 3 Μάγους και τον μικρό Ιησού, αλλά δεν τα κατάφερε.
Από τότε, κάθε χρόνο στις 5 Ιανουαρίου, πετάει με τη σκούπα της και μοιράζει δώρα σε όλα τα παιδιά, ελπίζοντας ότι κάποιο από αυτά είναι ο Χριστός. Γεμίζει τις κάλτσες των καλών παιδιών με δώρα, γλυκά (caramele) ή φρούτα ενώ τις κάλτσες των κακών παιδιών με κάρβουνα (carbone), κρεμμύδια ή σκόρδο.

Mari Lwyd – The Zombie Christmas Horse, Ουαλία
Η Mari Lwyd είναι ένα άλογο zombie που περιπλανιέται ανάμεσα στους ζωντανούς, για να τους υπενθυμίζει το λόγο ύπαρξης τους. Συμβολίζει την επιστροφή από τον Κάτω Κόσμο και την προσμονή του νέου έτους.Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς είναι παράδοση στην Ουαλία, να φτιάχνουν ένα άλογο μαριονέτα που έχει σκελετό για κεφάλι και είναι καλυμμένο με ένα άσπρο πανί.
Το ομοίωμα της Mari Lwyd μαζί με άλλους παρευρισκόμενους, πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδάνε ένα τραγούδι το οποίο λέει: “Open your doors, Let us come and play, It’s cold here in the snow, At Christmastide” και ζητάνε να τους αφήσουν να μπούνε μέσα.Σύμφωνα με τους Κέλτες, το άλογο είναι σύμβολο δύναμης και γονιμότητας. Η Θεά Rhiannon που προστάτευε το φεγγάρι, τα άλογα, τα πουλιά είχε ένα μεγαλοπρεπές άσπρο άλογο.
Για να κρατήσετε έξω το άλογο zombie,πρέπει να το νικήσετε σε ένα παιχνίδι με ερωτήσεις ευστροφίας. Συνήθως η Mari Lwyd προσκαλείται μέσα στο σπίτι γιατί θεωρείται ότι φέρνει καλή τύχη και διώχνει τα υπόλοιπα κακά πνεύματα.

Snegurochka, Ρωσσία
Η Snegurochka, the Snow Maiden είναι ένα όμορφο ξανθό κορίτσι, που φοράει μπλε γούνινα ρούχα, στέμμα και συνοδεύει τον Ded Moroz (Grandfather Frost), αντίστοιχος του Άγιου Βασίλη. Μαζί ταξιδεύουν και μοιράζουν δώρα στα παιδιά.Σύμφωνα με ένα Ρωσικό παραμύθι, μια οικογένεια που δεν είχε παιδιά, έφτιαξε ένα κορίτσι από χιόνι το οποίο ζωντάνεψε. Οι συγχωριανοί της ανάβουν φωτιές και η Show Maiden όταν πηδάει πάνω από την φωτιά λιώνει και εξαφανίζεται.Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, βασισμένη στο έργο “The Snow Maiden” 1873 του θεατρικού συγγραφέα Alexander Ostrovsky με μουσική του Tchaikovsky ενώ είναι μια ice queen, όταν ερωτεύτηκε κάποιον άντρα, η καρδιά της έλιωσε στην κυριολεξία.

Πέντε μυστικά για το στοματικό σεξ που δεν ξέρετε αλλά θα έπρεπε…

Υπάρχουν πολλά πράγματα που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν για το στοματικό σεξ, αλλά θα έπρεπε.

Τα ακόλουθα στοιχεία παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με το στοματικό σεξ και το τι συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα...

Οι άνδρες προσφέρουν στοματικό σεξ το ίδιο συχνά με όσο το λαμβάνουν, ιδιαίτερα όταν μεγαλώνουν ηλικιακά
Αντίθετα με την επικρατούσα άποψη, οι άνδρες, ιδίως οι ηλικιωμένοι άνδρες, προσφέρουν στοματικό σεξ στις γυναίκες όσο συχνά οι γυναίκες το προσφέρουν σε εκείνους. Μια μελέτη του 2010 που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Journal of Sexual Medicine έδειξε ότι μόνο το 55% των ανδρών ηλικίας 20-24 ετών κάνουν στοματικό σεξ στις συντρόφους τους σε σύγκριση με το 75% εκατό των γυναικών που το κάνουν σε εκείνους. Οι άντρες ηλικίας 30-39 ετών το κάνουν σε ποσοστό 69% σε σύγκριση με 59% των γυναικών! Αυτό το μοτίβο υποδηλώνει ότι όσο μεγαλώνετε, τόσο πιο “ανταποδοτικοί” γίνεστε στο στοματικό σεξ.

Το στοματικό σεξ μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο προεκλαμψίας
Οι έγκυες γυναίκες που εκτελούν στοματικό σεξ στον σύντροφό τους, μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο προεκλαμψίας. Μια μελέτη του 2000 που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Reproductive Immunology έδειξε σαφή σύνδεση ανάμεσα στην μειωμένη συχνότητα προεκλαμψίας και της συχνότητα με την οποία μια γυναίκα κάνει στοματικό σεξ στον άντρα της. Εάν μια έγκυος γυναίκα είχε σχετικά περιορισμένη έκθεση στο σπέρμα του πατέρα του παιδιού της, τότε έχει υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν προεκλαμψία σε σύγκριση με το αν έχει μεγαλύτερη επαφή με το σπέρμα του πατέρα του παιδιού της μέσω του στοματικού σεξ (πχ κατάποση σπέρματος).

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό συμβαίνει λόγω της ανάπτυξης ανοσολογικής ανοχής μέσω της επαφής και κατάποσης του σπέρματος. Αυτό ενισχύει την άποψη ότι η αυξημένη συχνότητα σεξ με τον ίδιο σύντροφο, ο οποίος είναι ο πατέρας του παιδιού της γυναίκας, μπορεί να μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες εκδήλωσης προεκλαμψίας. Αυτή η επιπλοκή της εγκυμοσύνης χαρακτηρίζεται από υψηλή πίεση του αίματος και μπορεί μερικές φορές να συνοδεύεται από κατακράτηση υγρών και πρωτεϊνουρία.

Η κατάποση σπέρματος κατά τη διάρκεια στοματικού σεξ μπορεί να διευκολύνει την πρωινή αδιαθεσία στην εγκυμοσύνη.

Η ναυτία που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών της εγκυμοσύνης (πρωινή αδιαθεσία) μπορεί να μειωθεί με ένα κουταλάκι του γλυκού τζίντζερ ή δυόσμο. Ωστόσο, μία έρευνα του 2012 από τον ψυχολόγο Gordon Gallup δείχνει ότι οι έγκυες γυναίκες που καταπίνουν το σπέρμα του πατέρα του παιδιού τους, μπορεί να έχουν αισθητά μειωμένη πρωινή αδιαθεσία. Το σώμα της γυναίκας απορρίπτει αρχικά το σπέρμα του πατέρα κατά την κατάποση, όπως μια μόλυνση και, στη συνέχεια, αντιδράει σε αυτό με εμετό, σύμφωνα με τον Gallup. Μετά από αυτό, το σώμα της γυναίκας δημιουργεί μια ανοχή σε αυτό και έτσι μειώνονται τα συμπτώματα πρωινής ναυτίας.

Το σπέρμα μέσω του στοματικού σεξ μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο της κατάθλιψης
Οι χημικές ουσίες που περιέχει το σπέρμα μπορεί να βελτιώνουν τη ψυχολογική διάθεση, την αύξηση της στοργής και να μειώσουν την κατάθλιψη στην γυναίκα. Μια μελέτη του 2012 που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Archives of Sexual Behavior έδειξε ότι το σπερματικό υγρό έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες και μπορεί να μειώσει σημαντικά την κατάθλιψη στις γυναίκες που κάνουν στοματικό σεξ και τη σεξουαλική επαφή.

Μπορείτε να κολλήσετε ΣΜΝ από το στοματικό σεξ
Τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) μεταδίδονται συνήθως μέσω του κολπικού και του πρωκτικού σεξ, αλλά το στοματικό σεξ μπορεί επίσης να σας θέσει σε κίνδυνο γι 'αυτά. Ο ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), η γονόρροια, η σύφιλη, ο έρπης και ηπατίτιδα Β μπορούν να μεταδοθούν μέσω του στοματικού σεξ. Σύμφωνα με τον οργανισμό Planned Parenthood, ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (AIDS HIV) είναι λιγότερο πιθανό να μεταδοθεί μέσω αυτού. Το στοματικό σεξ εξακολουθεί να είναι σεξ και θα πρέπει πάντα να γίνεται με προσοχή και κατά προτίμηση με προφυλάξεις για να μειωθεί η πιθανότητα μετάδοσης των ΣΜΝ.

Μαθήματα από εξειδικευμένο Σεξοθεραπευτή (sex coach) είναι το πρώτο βήμα για την τέλεια απόλαυση!

Οιδιπόδειο σύμπλεγμα & νευρώσεις

Η κύρια αιτία των νευρώσεων στους ενήλικες πηγάζει από το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα σύμφωνα με τον Ζίγκμουντ Φρόυντ. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εκδηλώνονται με σοβαρά νευρωσικό τρόπο, αλλά μέσα σε όνειρα, σε ολισθήματα της γλώσσας, σε εφήμερους παραλογισμούς. Ο Φρόυντ, διατύπωσε τη θεωρία της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης με κύριο άξονα το «Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα» που είναι ο έρωτας του γιου προς τη μητέρα. Στην ηλικία των τριών έως έξι ετών, το αγόρι αναπτύσσει μια έντονη σεξουαλική επιθυμία για τη μητέρα, αναπτύσσοντας παράλληλα μίσος και φόβο για τον πατέρα και την επιθυμία να τον αντικαταστήσει.

Το μίσος απορρέει από την δύναμη και την εξουσία που έχει ο πατέρας και έτσι η πατροκτονία γίνεται συχνά το θέμα των ονείρων και φαντασιώσεών του.

Η επίλυση του συμπλέγματος επιτυγχάνεται, όταν το παιδί αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να τον αντικαταστήσει με αποτέλεσμα στη συνέχεια να ταυτίζεται μαζί του.

Σύμφωνα με τον Φρόιντ, δεν επιλύεται ποτέ το Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα και ενδέχεται να επανεμφανιστεί στην εφηβεία, όπου το μίσος και η αιμομικτική σεξουαλική επιθυμία καλύπτονται. Ο Φρόιντ περιγράφει το νευρωσικό ενδεχόμενο του συμπλέγματος, λέγοντας ότι είναι η κύρια αιτία των νευρώσεων και τα υπολείμματα που παραμένουν στο ασυνείδητο, δημιουργούν την προδιάθεση για τη μετέπειτα ανάπτυξη των νευρώσεων στον ενήλικα.

Ο όρος Οιδιπόδειο σύμπλεγμα
Τον όρο εισήγαγε ο Σίγκμουντ Φρόυντ βασισμένος στον μύθο του Οιδίποδα, ο οποίος, χωρίς να το γνωρίζει, σκότωσε τον πατέρα του Λάιο και παντρεύτηκε τη μητέρα του Ιοκάστη. Σύμφωνα με τον Σίγκμουντ Φρόυντ το οιδιπόδειο σύμπλεγμα είναι συχνό φυλογενετικό φαινόμενο το οποίο ωστόσο είναι πηγή έντονων τύψεων στους ανθρώπους.

Αν η μοίρα του μας συγκινεί, είναι επειδή θα μπορούσε να ήταν και δική μας μοίρα, επειδή το μαντείο έχει επιτάξει πριν από τη γέννησή μας την ίδια κατάρα για μας όπως γι’αυτόν. Για όλους μας ίσως η μοίρα έχει ορίσει να στρέψουμε την πρώτη σεξουαλική μας παρόρμηση προς την μητέρα, μας πείθουν γι’αυτό τα όνειρα μας.

Η κλασσική θεωρία αναφέρει πως η επιτυχής επίλυση του οιδιπόδειου συμπλέγματος είναι επιθυμητή και είναι το κλειδί των σεξουαλικών ρόλων και της σεξουαλικής ταυτότητας.

Ο Φρόυντ έλεγε πως τα αγόρια και τα κορίτσια αντιμετωπίζουν διαφορετικά το σύμπλεγμα ως αποτέλεσμα του άγχους του ευνουχισμού που περνάει το αγόρι καθώς και της απογοήτευσης του κοριτσιού επειδή δεν έχει πέος. Επίσης ανέφερε πως η μη σωστή επίλυση του οιδιπόδειου συμπλέγματος μπορούσε να οδηγήσει έναν άνθρωπο σε νεύρωση, παιδοφιλία και ομοφυλοφιλία.

5 «επιστημονικοί» τρόποι να πείτε όχι αυτές τις γιορτές!

Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον εγκέφαλό μας να συνηθίσει να λέει «όχι» αντί για «ναι» στις διάφορες παρακλήσεις.

Είναι συνηθισμένο να αισθάνεστε υπερφορτωμένοι στο τέλος της χρονιάς. Η Christine Carter εξηγεί τον τρόπο να θέσουμε (ευγενικά) κάποια όρια. Ήρθε η ώρα να κάνετε εξάσκηση στο να λέτε όχι. Πολλοί από εμάς λέμε συχνά «ναι» σε προσκλήσεις, χάρες και απαιτήσεις προκειμένου να αποφύγουμε τη δυσκολία και την περίπτωση να έρθουμε σε αμηχανία με το να απαντήσουμε αρνητικά, σύμφωνα με την έρευνα των ψυχολόγων του Columbia Francis Flynn και Vanessa Lake. Ευτυχώς, υπάρχουν τρόποι να κάνουμε τις αρνήσεις να μας φαίνονται πιο ανεκτές. Παρακάτω θα βρείτε στρατηγικές να λέτε «όχι» (χωρίς να αναστατωθείτε υπερβολικά εσείς και οι άλλοι) σε πέντε διαφορετικές περιστάσεις.

1. Σας ζητούν να δουλέψετε ως αργά, ενώ εσείς σχεδιάζατε να ξοδέψετε λίγο χρόνο για τον εαυτό σας, όπως για παράδειγμα να βγαίνατε μια βόλτα με το σκύλο σας.
Είναι δύσκολο να αρνηθείτε μια πρόταση όταν οι λόγοι για τους οποίους το κάνετε είναι αόριστοι, ασαφείς ή φαινομενικά ασήμαντοι ειδικά στην περίπτωση που χρειάζεται να απολογηθείτε αυτοπροσώπως. Μια εξυπηρετική στρατηγική είναι να κάνετε τις δικαιολογίες σας πιο σαφείς και συγκεκριμένες. Η απάντηση «μα, δε θα γυμναστώ αρκετά σήμερα», μπορεί να φαίνεται αδύναμη ως εξήγηση της άρνησης. Αλλά αν καταφέρετε να δεσμεύσετε χρόνο στο ημερολόγιό σας για δραστηριότητες όπως «αναρρίχηση με το Γιάννη» θα μπορέσετε να γνωρίζετε χωρίς αμφιβολία αν και πότε είστε ελεύθεροι να εργαστείτε ως αργά. Έτσι, θα μπορέσετε να πείτε «όχι» με μεγαλύτερη σιγουριά – για παράδειγμα, «έχω κανονίσει για απόψε αλλά θα μπορούσα να βοηθήσω το Σαββατοκύριακο αν με χρειάζεσαι». Επιπλέον, όταν έχετε ήδη καταγράψει τις επείγουσες υποχρεώσεις σας στο ημερολόγιό σας θα έχετε τη δυνατότητα να γνωρίζετε πότε πραγματικά έχετε χρόνο να διαθέσετε για να βοηθήσετε. Μπορείτε να προσφερθείτε να βοηθήσετε στον ελεύθερό σας χρόνο και έτσι να καταφέρετε να λέτε «όχι» με μεγαλύτερη ευκολία.

2. Μια επιτροπή, ομάδα, αθλητικός σύλλογος να ζητούν να αναλάβετε μεγαλύτερο μερίδιο της δουλειάς γιατί είναι όλοι «πολύ απασχολημένοι».
Το να αρνηθείτε κάτι σε μια ομάδα ανθρώπων μπορεί να είναι ιδιαιτέρως δύσκολο καθώς διακινδυνεύετε να δυσαρεστήσετε όχι μόνον έναν άνθρωπο αλλά πολλούς. Παρ’ όλα αυτά, δε χρειάζεται να ανησυχείτε τόσο. Οι ψυχολόγοι ισχυρίζονται ότι υπάρχει η θεωρία της προκατάληψης της αυστηρότητας, που σημαίνει ότι συχνά πιστεύουμε λανθασμένα ότι οι άλλοι άνθρωποι θα μας κρίνουν πιο αρνητικά από ότι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι άνθρωποι δε θα σας κρίνουν αρνητικά αν πείτε όχι και μάλιστα τείνουν να σας σέβονται περισσότερο όταν είστε σε θέση να θέσετε υγιή όρια.

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να πείτε όχι σε αυτή την κατάσταση; Πάρτε το χρόνο σας να ανακαλέσετε το συναίσθημα του σεβασμού προς τον εαυτό σας, εκείνο που θα θέλατε να νιώθουν και οι άλλοι για σας. Χρειάζεται σθένος ώστε να αναγνωρίσετε τις δικές σας ανάγκες και προτεραιότητες ως ισάξιες με εκείνες της ομάδας, ωστόσο μακροχρόνια, θα αισθανθείτε καλύτερα από ότι αν είχατε αφεθεί να σας «βάλουν τρικλοποδιά». Στη συνέχεια φερθείτε με ειλικρίνεια και πείτε: «Λυπάμαι, αλλά δε μπορώ να αναλάβω περισσότερα από ότι συνήθως αυτή την εβδομάδα».

3. Σας έχουν προσκαλέσει σε ένα πάρτι και μπαίνετε στον πειρασμό να πάτε αλλά είστε κουρασμένοι και υποψιάζεστε ότι μπορεί να αρρωστήσετε.
Εμείς, τα ανθρώπινα όντα, επιλέγουμε συχνά αυτό που μας ευχαριστεί «εδώ και τώρα» και απορρίπτουμε εκείνο που θα μας κάνει καλό μακροχρόνια, ειδικά αν η παρούσα επιλογή υπόσχεται τόση διασκέδαση όπως μια πρόσκληση σε ένα πάρτι. Μπορούμε να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις οραματιζόμενοι το μέλλον όσο πιο καθαρά μπορούμε αντί να σκεφτόμαστε τι χάνουμε στο παρόν. Σκεφτείτε την τελευταία φορά που χάσατε τον ύπνο σας για να πάτε σε κάποιο πάρτι. Φέρτε στο μυαλό σας τα γεγονότα όσο πιο καθαρά μπορείτε. Πώς αισθανόσαστε την επόμενη μέρα;

Αναρωτηθείτε: Πώς θα νιώθω και πώς θα φαίνομαι αύριο το πρωί αν δεν ξεκουραστώ αρκετά απόψε; Επιστρατεύστε την κρυστάλλινή σας μπάλα για να δώσετε την απάντηση: «Αυτή τη στιγμή, θέλω πολύ να έρθω μαζί σου στο πάρτι περισσότερο από όσο φαντάζεσαι. Αλλά ξέρω ότι θα το μετανιώσω αν έρθω γιατί μπορώ να δω στο μέλλον και ξέρω ότι δε θα μπορώ να λειτουργήσω αύριο».

 4. Έχετε ήδη ένα υπερφορτωμένο πρόγραμμα.
Μοιάζει αντιφατικό, αλλά η έλλειψη χρόνου μας δυσκολεύει ακόμα περισσότερο να διαχειριστούμε τον περιορισμένο μας χρόνο, σύμφωνα με τον ειδικό στο συμπεριφορισμό επιστήμονα του Harvard Sendhil Mullainathan και τον οικονομολόγο του Princeton Eldar Shafir. Στο βιβλίο τους «Scarcity: Too Little Means So Much», («Σπανιότητα: Πολύ λίγα σημαίνουν πάρα πολλά»), εξηγούν ότι όσο περισσότερο πολυάσχολοι είμαστε τόσο περισσότερο δυσκολευόμαστε να αρνηθούμε το επόμενο αίτημα. Η λύση; Θυμηθείτε τους λόγους για τους οποίους θα αρνηθείτε σε κάποιον κάτι πριν να τους χρειαστείτε: «Μακάρι να μπορούσα, αλλά δε μπορώ να αναλάβω επιπλέον αρμοδιότητες αυτή την εβδομάδα». Όταν νιώθουμε αγχωμένοι και κουρασμένοι, τείνουμε να αντιδρούμε «ως συνήθως», δηλαδή με τον τρόπο που είμαστε συνηθισμένοι να το κάνουμε. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον εγκέφαλό μας να συνηθίσει να λέει «όχι» αντί για «ναι» στις διάφορες παρακλήσεις, κάνοντας πρόβα μια κατάλληλη απάντηση για την περίπτωση που οι άνθρωποι θα μας ζητήσουν κάποια χάρη. Οι έρευνες δείχνουν ότι όταν καταστρώνουμε ένα συγκεκριμένο σχέδιο πριν μας απευθύνουν κάποιο αίτημα, είναι πολύ πιο πιθανό στο μέλλον να καταφέρουμε να συμπεριφερθούμε σύμφωνα με τις αρχικές μας προθέσεις.

 5. Κάποιος σας ζητά να του κάνετε μια παράτυπη εξυπηρέτηση, όπως να τον καλύψετε για να φύγει από τη δουλειά.
Οι Αμερικάνοι τείνουν να θαυμάζουν τους ισχυρούς χαρακτήρες που δεν υποχωρούν υπό τις πιέσεις του περιβάλλοντός τους, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι είναι εύκολο να αρνηθεί κάποιος ένα «ανήθικο» αίτημα. Μια σειρά ερευνών που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό «Personality and Social Psychology Bulletin», ψυχολόγοι ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να προτείνουν σε αγνώστους να κάνουν παράτυπες πράξεις- όπως να μουτζουρώσουν ένα βιβλίο που ανήκε σε δημόσια βιβλιοθήκη γράφοντας τη λέξη «πίκλα» πάνω του. Περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους στους οποίους ζητήθηκε να κάνουν κάτι τέτοιο, το έκαναν. Το να αρνηθεί κάποιος μια τέτοια παραίνεση είναι ακόμα δυσκολότερη όταν αυτή προέρχεται από ένα φίλο. Προκειμένου να αρνηθούμε, χρειάζεται να προκρίνουμε τις αξίες μας πριν από οτιδήποτε άλλο και να υπενθυμίσουμε στους εαυτούς μας -και τους φίλους μας- τι είναι πιο σημαντικό.

Σε αυτή την περίπτωση, δυο πράγματα είναι τα πιο σημαντικά: 1) η συμπόνια μας για τα προβλήματα του φίλου μας και 2) η ακεραιότητά μας. Επομένως, ας εκφράσουμε και τα δυο. Πείτε «όχι» ξεκάθαρα και επαναλάβατε τις ίδιες λέξεις αν είναι απαραίτητο: «Λυπάμαι που δυσκολεύεσαι και μακάρι να μπορούσα να βοηθήσω. Αλλά δε μπορώ να πω ψέματα για χάρη σου. Η ακεραιότητα είναι σημαντική για μένα». Μπορεί να είναι δύσκολο για το φίλο σας να ακούσει μια άρνηση, όσο δύσκολο είναι και για σας να την αρθρώσετε. Μείνετε σταθεροί στην απόφασή σας. Επαναλαμβάνοντας τις ίδιες λέξεις κάθε φορά, δείχνετε στο φίλο σας ότι δεν πρόκειται να επηρεαστείτε από εκείνον όσο και αν σας πιέσει.

Θυμηθείτε την τελευταία φορά που είπατε όχι, ακόμα και αν σας ήταν δύσκολο. Ποια στρατηγική χρησιμοποιήσατε;

Η Ψυχολογία των γιορτών: Οικογένεια, προσδοκίες, εντάσεις και φόβοι

Η άρνηση του εορτασμού, ή και η θλίψη που προκύπτει, είναι μια αντίδραση στην ασφυκτική πίεση που μας ασκούν οι εσωτερικευμένες μας φωνές.

Ανέκαθεν οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς χαρακτηρίζονταν από έντονη συναισθηματική φόρτιση. Οι περισσότεροι τις ταυτίζουν με συναισθήματα χαράς, ελπίδας, αγάπης, ζεστασιάς, αισιοδοξίας, γιατί θα έρθουν κοντά με αγαπημένα πρόσωπα, θα προσφέρουν και θα πάρουν φροντίδα και αναγνώριση, θα διασκεδάσουν, θα απολαύσουν αγαπημένα φαγητά και γλυκά. Τα Χριστούγεννα ασφαλώς είναι μια σπουδαία οικογενειακή γιορτή, αφιερωμένη περισσότερο στα παιδιά. Οι μέρες των σχολικών διακοπών, η μαγεία του στολισμού και όλες αυτές οι προετοιμασίες, τα ήθη και τα έθιμα, σημαδεύουν ανεξίτηλα την παιδική ζωή με υπέροχες, νοσταλγικές αναμνήσεις. Παραδόσεις, λοιπόν, χριστουγεννιάτικες, αν και εκφράζονται με διαφορετικούς τρόπους και συνήθειες, έχουν μια παγκόσμια κυρίαρχη τελετουργική έκφραση: τη συνάντηση των περισσότερων μελών της ευρείας οικογένειας γύρω από το χριστουγεννιάτικο τραπέζι.

Υπάρχει, όμως, και μία μεγάλη αριθμητικά μερίδα ανθρώπων, που οι συγκεκριμένες γιορτές τους δυσκολεύουν πολύ και τους φορτίζουν με άγχος, νεύρα, θλίψη και μελαγχολία. Γιατί; Η απάντηση είναι πολυδιάστατη. Βρίσκεται στον συμβολισμό της γιορτής των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, και στους τρόπους με τους οποίους υποδεχόμαστε ψυχικά αυτές τις γιορτές. Στις προσδοκίες που έχουμε από τον εαυτό μας και τους άλλους. Στα πρακτικά, ψυχικά και υπαρξιακά κωλύματα που μας συνδέουν με τα Χριστούγεννα, αλλά κυρίως στις γνωστές και στις λιγότερο γνωστές και σε μας τους ίδιους, στάσεις που έχουμε απέναντι στα παραπάνω.

Οι προσδοκίες των άλλων από μας, η κυριαρχία των «πρέπει» και τα ανεπίγνωστα «θέλω»
Οι γιορτές συνοδεύονται από αρκετές τελετουργικές εκδηλώσεις και συνήθειες. Από εσωτερικευμένες «φωνές» και επιταγές. («Τι πρέπει να κάνω για να περάσω καλά; Τι πρέπει να κάνω για να περάσουν καλά οι άλλοι; Τι περιμένουν τα μέλη της οικογένειάς μου από μένα; Τι οφείλω να αγοράσω στα παιδιά, στους γονείς, στα αδέρφια; Τι πρέπει να φορέσω για ξεχωρίσω;/ να περάσω απαρατήρητη;/ πως πρεπει να φερθώ στο πάρτι; Πως θα τα καταφέρω να μείνουν όλοι ευχαριστημένοι; Θέλω να είμαι σωστή απέναντι σε όλους, κ.λ.π.)

Όταν τις γιορτές τις συνδέουμε με αμέτρητα «πρέπει» και καταναγκασμούς, όταν υπερφορτώνουμε το πρόγραμμα μας με πάρα πολλές υποχρεώσεις και δεν φροντίζουμε καθόλου τον εαυτό μας, όταν δεν ακούμε τα προσωπικά μας «θέλω» και τις πραγματικές μας ανάγκες, είναι αναμενόμενο να θέλουμε να περάσουν σαν νερό αυτές οι δύο εορταστικές εβδομάδες, για να «γλυτώσουμε από τα βασανιστήρια». Ακόμα κι αν κάποιος είναι αποφασισμένος ότι δεν τον αφορά το κυνήγι του υπερκαταναλωτισμού των γιορτών, και δεν επιθυμεί να ενδώσει σ αυτόν, είναι πολύ δύσκολο να μην επηρεαστεί από την μαζική προσδοκία των γιορτινών ημερών. Γιατί οι γιορτές αυτό δημιουργούν: προσδοκίες. Και ακόμα και η άρνηση του εορτασμού ή και η θλίψη και η μελαγχολία που προκύπτει συχνά από αυτές, δεν παύουν να είναι μια αντίδραση στην ασφυκτική πίεση που μας ασκούν οι εσωτερικευμένες φωνές. Οι προσδοκίες που έχουμε «καταπιεί» από τότε που ήμασταν μικρά παιδιά, ορίζουν τι χρειάζεται να γίνει μέσα στις γιορτές για να πάνε τα πράγματα «όπως πρέπει», αλλά όχι κατ’ ανάγκη όπως χρειάζεται για είμαστε χαρούμενοι.

Οικογενειακές παρεξηγήσεις
Συχνά στις οικογενειακές συγκεντρώσεις μέσα στις γιορτές (ειδικά αυτές που γίνονται «κατ’ ανάγκην», και όταν οι άνθρωποι έχουν να βρεθούν καιρό) αναδύονται δυσάρεστα συναισθήματα για άλλα πρόσωπα της οικογένειας και πολλές φορές μέσα από κουβέντες προκύπτουν παρεξηγήσεις που καταλήγουν και σε τσακωμούς.

Οι άνθρωποι που έχοντας οι ίδιοι «χαθεί» μέσα στην καθημερινότητα του χρόνου που τελειώνει, κι έχοντας χαθεί -σχεσιακά μιλώντας- και με τους δικούς τους, περιμένουν τις γιορτές για να συσφίξουν τις σχέσεις τους. Ελπίζουν ότι θα αποκαταστήσουν μέσα σε λίγες μέρες ό,τι έχασαν, παρασυρμένοι στην λήθη της καθημερινότητας, όλες τις προηγούμενες μέρες του χρόνου. Ελπίζουν πως η μονότονη και άδεια τους ζωή θα γεμίσει, θα αλλάξει, θα μεταμορφωθεί, όπως μεταμορφώνονται οι δρόμοι και οι πλατείες που στολίζονται με φώτα και λαμπιόνια. Η ελπίδα όμως δημιουργεί άγχος. Ο φόβος για αποτυχία και για -ακόμα μεγαλύτερη- μοναξιά μεγαλώνει, μαζί με τις προσδοκίες που έχουμε «να είναι φέτος όλα διαφορετικά…». Γι’ αυτό μεγαλώνει και η ένταση στις διαπροσωπικές σχέσεις, και κυρίως στις σχέσεις ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, αφού σε αυτές τις σχέσεις μας εναπόκεινται οι μεγαλύτερες προσδοκίες μας για ψυχική αποκατάσταση κι ευτυχία.

Απ’ την μια, συχνά, άτομα, μέλη μιας οικογένειας, περιμένοντας υποσυνείδητα ότι θα απογοητευτούν και δεν θα βρουν την θαλπωρή και την φροντίδα που επιθυμούν στο οικείο τους περιβάλλον και στις κοντινές φιλικές τους σχέσεις, δημιουργούν εντάσεις και τσακωμούς, ώστε να επαληθευτεί η προϋπάρχουσα αίσθηση απογοήτευσης και ματαίωσης. Από την άλλη, όσο κανείς, επιθυμώντας την διαπροσωπική συνεύρεση, κι έχοντας την ανάγκη της αγκαλιάς -συμβολικής και φυσικής- του άλλου, προσπαθεί να τον πλησιάσει, μέσα στο κλίμα της «ζεστασιάς» των γιορτινών ημερών, τόσο μπορεί να αισθάνεται αυτό το πλησίασμα σαν κάτι επικίνδυνο, αφού ενέχει την πιθανότητα της ματαίωσης και μπορεί να ανατρέψει την -ούτως ή άλλως- προβληματική του ψυχική ισορροπία. Το βασικό πρόβλημα σ’ αυτήν την περίπτωση είναι πως συνήθως δεν έχει επίγνωση των συναισθημάτων του ο άνθρωπος που φοβάται την εγγύτητα. Κι έτσι, βιώνει το κάλεσμα στην εγγύτητα -που ούτως ή άλλως εμπεριέχουν αυτές οι γιορτές- ως ασφυκτικό και απαιτητικό, ιδιαίτερα αν προϋπάρχει σύγχυση στην δομή της προσωπικότητας του και της οικογένειάς του.

Στο τέλος της ημέρας, ακόμα κι αν ο άνθρωπος βρει την ιδανική κατάσταση που ψάχνει στο εορταστικό περιβάλλον της οικογένειάς του, της συντροφικής ή της φιλικής του σχέσης υπάρχει πάντοτε ο υποσυνείδητος φόβος ότι θα την χάσει, και θα βρεθεί πάλι απογοητευμένος και μόνος. Έτσι, συχνά πολλά άτομα έχουν την τάση να δημιουργούν διαπροσωπικές εντάσεις αυτήν την περίοδο. Εντάσεις που λειτουργούν στην συνείδηση τους ως «ζώνη ασφαλείας», η οποία θέτει μια εσωτερική απόσταση ανάμεσα στον εαυτό τους και τον άλλον άνθρωπο. Ώστε να μην απογοητευτούν σε περίπτωση που το πλησίασμα δεν πετύχει.

Η Χριστουγεννιάτικη Ιστορία του Ντίκενς μέσα από το φακό της Γιουνγκιανής ανάλυσης

Ο Εμπενίζερ Σκρουτζ, ο ήρωας του μυθιστορήματος,
υποβάλλεται σε ένα είδος μεταμόρφωσης
από την άγνοια στην συνειδητοποίηση.
Οι λογοτεχνικές μορφές από την ποίηση ως τα διηγήματα και τα μυθιστορήματα είναι γεμάτες από ψυχολογικό περιεχόμενο. Μεταξύ των λογοτεχνικών μορφών, το ψυχολογικό μυθιστόρημα είναι ιδιαίτερα το πιο «συγγενικό» με το ανθρώπινο μυαλό και αναφέρεται σε εσωτερικές εμπειρίες, συναισθήματα και σκέψεις του ανθρώπου. Οι ψυχολογικές μορφές αντιπροσωπεύονται στη λογοτεχνία με σύμβολα και αλληγορίες και περιλαμβάνονται στη δομή του κειμένου. Ο Καρλ Γκουσταβ Γιουνγκ (Carl Gustav Jung) ασχολείται με τις αρχετυπικές εικόνες στo έργo του. «Τα αρχέτυπα είναι παγκόσμια πρότυπα ενέργειας, που εκδηλώνονται στην ανθρώπινη ψυχή» (Bauer & Cox, 2004, σελ.10). Ως ψυχαναλυτής, ο Γιουνγκ ανέπτυξε τη θεωρία της φυλετικής μνήμης και των αρχετύπων και συνέβαλε στη μυθολογική κριτική εκτενώς. Μετά τις θεωρίες του Φρόιντ για το προσωπικό ασυνείδητο, έρχεται ο Γιουνγκ και ορίζει τη δική του θεωρία που έχει ως βάση το συλλογικό ασυνείδητο. Μια θεωρία η οποία είναι γεμάτη από την ψυχική κληρονομιά όλων των μελών της ανθρώπινης οικογένειας και βρίσκεται κάτω από το προσωπικό ασυνείδητο. Η ενασχόληση του Γιουνγκ με τα αρχέτυπα επικεντρώνεται στους επαναλαμβανόμενους χαρακτήρες και τις εικόνες και αυτά τα υπαρξιακά αρχέτυπα αποτελούν αντικείμενο της διαδικασίας της εξατομίκευσης (Jung, 1959).

Η θεωρία της εξατομίκευσης του Γιουνγκ αποτελείται από τη σκιά (shadow), το πρόσωπο (persona) και την anima (animus). Εξατομίκευση είναι η διαδικασία για την επίτευξη της ψυχολογικής ωριμότητας. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, οι διάφορες πτυχές του εαυτού ανακαλύπτονται και οι διαφορές αυτές διαχωρίζουν ένα άτομο από τα άλλα μέλη του είδους (Guerin, 1992, σελ.240). Το αρχέτυπο του μετασχηματισμού, η διαδικασία της εξατομίκευσης ή η ολοκλήρωση της προσωπικότητας σχετίζονται άμεσα με όλη την εμπειρία της ζωής. Κατά τη διαδικασία της «μεταμόρφωσης», όπως παρατήρησε ψυχολογικά ο Γιουνγκ, ορισμένες αρχετυπικές εικόνες εμφανίζονται και διαμορφώνουν μια συνέχεια με την αλληλεπίδραση των συμβόλων. Σε αυτή τη διαδικασία παλιά πρότυπα εξαφανίζονται και μια νέα τάξη αναδύεται, αντίστοιχα. Η «Εξατομίκευση» ή η «μεταμόρφωση» αναφέρεται σε ολόκληρη τη διαδικασία της μετατόπισης του κέντρου προς τον αληθινό εαυτό. Τα αρχέτυπα είναι τα σχέδια που έχουν κληρονομηθεί από τους προγόνους και βρίσκονται κρυμμένα στο «συλλογικό ασυνείδητο» και φτάνουν ως την σημερινή κοινωνία (Sugg, σελ.18-26).

Ως κομμάτι του πολιτιστικού μύθου, ο Ντίκενς (Charles Dickens) στην Χριστουγεννιάτικη Ιστορία (A Christmas Carol) περιλαμβάνει αρχετυπικές εικόνες και μοτίβα. Ο Εμπενίζερ Σκρουτζ, ο οποίος είναι ο ήρωας του μυθιστορήματος υποβάλλεται σε ένα είδος μεταμόρφωσης από την άγνοια στην συνειδητοποίηση. Η διαδικασία εξατομίκευσης με τους όρους του Γιουνγκ ξεκινά με μια ιστορία φαντασμάτων. Τον Σκρουτζ επισκέπτονται με τη σειρά, το φάντασμα του παλιού του φίλου του Τζεικομπ Μάρλεϊ. Μιλά με τον Σκρουτζ για τη ζωή και τα λάθη του, θέλει και ελπίζει να τον σώσει από την τιμωρία του Θεού. Λέει στον Σκρουτζ ότι θα τον επισκεφτούν τρία πνεύματα, σε όρους Γιουνγκ, είναι δυνατόν να πούμε ότι τα τρία πνεύματα αντιπροσωπεύουν το «Άγιο Πνεύμα». Η τριάδα αποτελείται από τις εικόνες του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος στο Χριστιανισμό. Για τον Γιουνγκ, το σύνολο των ψυχολογικών εμπειριών εκφράζεται σε χριστιανική τριάδα, «οι τριαδικές εικόνες είναι δυναμικές. Συνεπάγονται την αύξηση και την ανάπτυξη» (Gates, 1994, σελ.314).

Όταν συναντά το φάντασμα των Χριστουγέννων του Παρελθόντος, έχει τη δυνατότητα να πάει σε ένα ταξίδι στο παρελθόν. Παρακολουθεί τις ημέρες του σχολείου, όπου βλέπει ότι είναι παραμελημένος από τον πατέρα του και αναγκάζεται να μένει στο σχολείο ενώ οι άλλοι μαθητές πάνε πίσω στο σπίτι τους. Από μια Γιουνγιανή σκοπιά «ήταν ένας χρόνος χωρίς κριτική σκέψη ή ηθική σύγκρουση» (Gates, σελ.314). Μετά παρουσιάζεται ως νεαρός όπου απογοητέυει την κοπέλα που «αγαπά» και αυτό συμβαίνει επειδή ο Σκρουτζ είναι ένας άπληστος νέος άνδρας που αγαπά τα χρήματα περισσότερο από όλα. Για τον Γιουνγκ, το δεύτερο στάδιο της θείας τριάδας είναι το στάδιο του γιου. «Το στάδιο του γιου έρχεται ως το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της εμφάνισης της συνείδησης, η οποία δημιουργεί μια κατάσταση σύγκρουσης, με τη συμμετοχή μια οξείας συνειδητοποίησης των αντιθέσεων» (Gates, σελ.314). Έτσι, δεν είναι αθώος πια σε αυτό το στάδιο. Έχει λερωθεί πνευματικά, του έχουν γίνει έμμονη ιδέα οι υλικές αξίες σε βάρος των ανθρώπινων σχέσεων. Ωστόσο, ο Σκρουτζ έχει επίγνωση των συναισθημάτων του στο παρελθόν και βαθιές τύψεις για την κακή στάση και τη συμπεριφορά του σε εκείνους τους χρόνους.

Το φάντασμα των Χριστουγέννων του Παρόντος, ένας μαγευτικός γίγαντας ντυμένος με μια πράσινη γούνα-ρόμπα, συνοδεύει τον Σκρουτζ στην οικογένεια του υπαλλήλου του Κράτσιτ που ετοιμάζεται για τα Χριστούγεννα και προετοιμάζει μια μικρή γιορτή στο σπίτι. Αυτό το δεύτερο πνεύμα, εμφανίζεται με μια πράσινη ρόμπα και σύμφωνα με τον Γιουνγκ, τα χρώματα ανήκουν στις αρχετυπικές εικόνες. Ως χρώμα, το πράσινο αντιπροσωπεύει την ανάπτυξη, την αίσθηση, τη γονιμότητα σε μια θετική έννοια, ενώ συνδέεται με το θάνατο και την αποσύνθεση στο αρνητικό πλαίσιο (Guerin, 1992, σελ.151). Το δεύτερο Πνεύμα είναι το σύμβολο της καλοσύνης και η τύχη αλλάζει την κατεύθυνση της επιλογής για τον Σκρουτζ. Είναι σαφές ότι δεν θα τιμωρηθεί μετά το θάνατό του, όπως o Μάρλει, αν επιλέξει να είναι ένας καλός και αγαθός άνθρωπος. Όταν ο Σκρουτζ αντιμετωπίζει τον ανάπηρο γιο του Κράτσιτ, τον Τιμ, ανησυχεί και αναστατώνεται πολύ. Ο Τιμ είναι τόσο θαρραλέος ώστε η ευγένεια και η ταπεινότητα του ζεσταίνει την καρδιά του Σκρουτζ. Όντας μια αρχετυπική εικόνα, το «πράσινο» παρουσιάζει την επίδρασή του στον Σκρουτζ και ο μετασχηματισμός του εαυτού αρχίζει να εμφανίζεται στην ψυχή του.

Με το φάντασμα των Χριστουγέννων του Μέλλοντος, ο Σκρουτζ γίνεται μάρτυρας μυστηριωδών σκηνών και ακούει την ιστορία του πρόσφατου θανάτου ενός ανώνυμου άνδρα. Ο Σκρουτζ βλέπει ότι ορισμένοι επιχειρηματίες μιλούν για τα προσωπικά ελαττώματα του νεκρού, όπως τσιγκουνιά και αδικία. Ανακαλύπτει το που θα καταλήξει εαν συνεχίσει να συμπεριφέρεται άσχημα και προσβλητικά στους ανθρώπους. Υπόσχεται στο Πνεύμα ότι θα τιμά τα Χριστούγεννα με όλη του την καρδιά και θα γίνει ένας καλός και ευαίσθητος άνθρωπος προς τους άλλους ανθρώπους. Όταν ξυπνά ο ίδιος καταλαβαίνει ότι είναι ακόμα ζωντανός και βρίσκεται στο κρεβάτι του. Είναι τόσο ευγνώμων γι’ αυτό και στέλνει μια μεγάλη γαλοπούλα για τα Χριστούγεννα στην οικογένεια του Κράτσιτ. Κατόπιν, πηγαίνει στο σπίτι του ανηψού του, Φρεντ για να μπει στο πνεύμα των Χριστουγέννων αμέσως. Έτσι, το νεοαποκτηθέν πνεύμα των Χριστουγέννων τον κάνει ευγενικό και φιλάνθρωπο. Αυτό το στάδιο είναι το στάδιο του «Αγίου Πνεύματος» κατα την οπτική και ανάλυση κατά Γιουνγκ. Ο Σκρουτζ έχει πάρει ένα διαφορετικό μήνυμα σε κάθε στάδιο της διαδικασίας εξατομίκευσής του, το οποίο είναι ένα ταξίδι του ήρωα από την άγνοια στην συνειδητοποίηση. Επιτέλους, μετατρέπεται σε μια πολύ ευγενική και καλή μορφή ανθρώπου. Πρόκειται για ένα είδος πνευματικής μεταμόρφωσης. Για τον Γιουνγκ «συνεπάγεται μια επιστροφή του είδους στο πρώτο στάδιο, αλλά διαφορετική από αυτό το στάδιο στο ότι είναι εμπλουτισμένη με το λόγο και τον προβληματισμό που αποκτήθηκε κατά το δεύτερο στάδιο. Το τρίτο στάδιο, αυτό της εξατομίκευσης, απαιτεί τη θυσία των γνωστών και την κατάκτηση της ανεξαρτησίας» (Gates, σελ.314).

Ο Γιούνγκ εξηγεί ότι η εξατομίκευση είναι η διαδικασία της αναγνώρισης και αν ένα άτομο αναγνωρίζει συνειδητά τις διάφορες πτυχές του συνόλου του εαυτού του, τόσο τις θετικές πλευρές όσο και τις αρνητικές, τότε ωριμάζει. Αυτή η αυτο-αναγνώριση απαιτεί ένα αξιόλογο θάρρος και μεγάλη εντιμότητα, αν τελικά κάποιος είναι να μεταμορφωθεί σε ένα καλά ισορροπημένο άτομο (Guerin, σελ.168). Ο Σκρουτζ διαδέχεται στις προσπάθειές του να είναι ένα καλά ισορροπημένο άτομο με τη βοήθεια των τριών πνευμάτων. Πράγματι, το «τρία» και η σειρά, αντιπροσωπεύει το φως, την πνευματική εγρήγορση και την ενότητα, όπως η ενότητα της Αγίας Τριάδας του Γιουνγκ στην αρχετυπική κριτική (σελ.151).

Έτσι, ο Σκρουτζ κερδίζει μια πνευματική εγρήγορση όταν συναντά τρία πνεύματα. Τελικά επιστρέφει στην παιδική αθωότητά του, αφού έχει παρατηρήσει πόσο άπληστος ήταν και το τι είχε συμβεί. Πρέπει να θυσιάσει την απληστία και τον εγωισμό του και να γίνει ένα καλά ισορροπημένο άτομο, το οποίο να είναι σε ειρήνη με τον εαυτό του και με την κοινωνία. Σαν αρχέτυπικός ήρωας, ο Σκρουτζ αντιπροσωπεύει την έναρξη και τη μεταμόρφωση. Για τον Γιουνγκ, οι φάσεις της έναρξης είναι ο διαχωρισμός, η «μετατροπή» και η επιστροφή, αντίστοιχα (σελ.154). Ο Σκρουτζ πρώτα διαταράσσεται από το φάντασμα, τον παλιό του φίλο και πρέπει να διαχωριστεί από την παλιά εγωιστική ζωή του. Η μεταμόρφωσή του από την ανωριμότητα στην κοινωνική και πνευματική ωριμότητα κερδίζει μια προοπτική αισιιοδοξίας για τη ζωή και τους ανθρώπους. Μέσα από τη σύγκρουση των αντιθέτων, η ψυχολογική μεταμόρφωση του εαυτού του Σκρουτζ βρίσκει τα αναγκαία για το δικό του μετασχηματισμό με το συλλογικό ασυνείδητο τρόπο. Για τον Γιουνγκ, «Η ψυχή επιτυγχάνει τη μετατροπή μέσω της δημιουργίας των συμβόλων που είναι ικανά να φέρουν μαζί αντίθετες πλευρές του εαυτού» (Sugg, σελ.145).

Εν κατακλείδι, ο Γιουνγκ και τα αρχέτυπα παρουσιάζονται και σαν λογοτεχνικά στοιχεία που έχουν παγκόσμια σημασία και φέρουν ορισμένες έννοιες και επιπτώσεις σε ένα λογοτεχνικό κείμενο και στο μυαλό του αναγνώστη. Έτσι, γίνεται σαφές ότι του Ντίκενς η Χριστουγεννιάτικη Ιστορία ως λογοτεχνικό έργο μπορεί να ερμηνευθεί υπό το φως της αρχετυπικής κριτικής σε συσχετισμό με την ψυχανάλυση, μέσα από μια διεπιστημονική προσέγγιση, διότι το μυθιστόρημα είναι γεμάτο από ψυχολογικά περιεχόμενα, σχέδια, μοτίβα, εικόνες και διαθέτει μυθική/αρχετυπική διάσταση.