Ο μύθος του Ηνίοχου

Ο Φαίδρος είναι διάλογος του Πλάτωνα που διαδραματίζεται σε ένα σημείο της όχθης του Ιλισού, κάτω από ένα πανύψηλο πλατάνι, όπου φέρεται ο Σωκράτης να συζητεί με τον νεαρό μαθητή του Φαίδρο, σχετικά με τον έρωτα και τη ρητορική, παίρνοντας αφορμή από ένα λόγο που είχε απαγγείλει λίγο προηγουμένως ο ρήτορας Λυσίας στον Φαίδρο. Γράφτηκε κατά την περίοδο της ωριμότητας (μέση χρονική περίοδος 386 - 367 π.Χ

 

Ο Σωκράτης περιγράφει την ψυχή ως μια αθάνατη ουσία η οποία κινείται στον υπερουράνιο χώρο διαιρεμένη σε τρία μέρη, τα δύο από τα οποία έχουν μορφή αλόγου και το τρίτο μορφή ηνιόχου, το ένα κακότροπο, που συμβολίζει το αισθησιακό στοιχείο του ανθρώπου και την ευτέλεια της σάρκας, και το άλλο πνευματικό, που συγγενεύει με τους θεούς και μπορεί να ατενίζει το υπερουράνιο κάλλος.

 

Το ένα, λοιπόν, από τα δύο άλογα, αυτό που είναι στην καλύτερη θέση, έχει σώμα στητό και καλοδεμένο, τον αυχένα του ψηλό, τη μύτη του γαμψή, είναι άσπρο, με μαύρα μάτια, είναι φιλότιμο, συνετό και σεμνό, αγαπάει την αληθινή δόξα, δεν έχει ανάγκη από χτυπήματα, αλλά καθοδηγείται μόνο με λόγο και το παράγγελμα· το άλλο, πάλι, έχει στραβό σώμα, είναι παχύ, κακοσχηματισμένο, με χοντρό αυχένα και κοντό λαιμό, πλατυπρόσωπο, μαύρο με μάτια γκριζογάλαζα και αιματώδη, ρέπει στην ύβρη και τη αλαζονεία, είναι κουφό και έχει τριχωτά αυτιά, και πολύ δύσκολα υπακούει στα χτυπήματα με το μαστίγιο και στα κεντρίσματα.

 

Όταν λοιπόν ο ηνίοχος δει το ερωτικό όραμα, και με τι αισθήσεις θερμάνει ολόκληρη τη ψυχή του από αυτή τη θέα και βαθμιαία ο ίδιος γεμίσει από τα προκλητικά κεντρίσματα του πόθου, το άλογο που είναι υπάκουο στον ηνίοχο, επειδή και τότε -όπως και πάντα- συγκρατιέται από τη σεμνότητα, ελέγχει τον εαυτό του και δεν πηδά πάνω στον αγαπημένο· όμως το άλλο άλογο δεν δίνει σημασία ούτε στο μαστίγιο, ούτε στα κεντρίσματα του ηνιόχου, πετάγεται απότομα και με βία προς τα μπρος και ταλαιπωρώντας με κάθε τρόπο το σύντροφό του και τον ηνίοχο, τους αναγκάζει να ορμήσουν επάνω στον αγαπημένο και να θυμηθούν την ομορφιά των ηδονών.

 

 Και βέβαια αυτοί στην αρχή αγανακτούν και αντιστέκονται καθώς νιώθουν να αναγκάζονται να κάνουν φοβερά πράγματα· όμως στο τέλος, όταν δε βρίσκει τέρμα το κακό άλογο, αφήνονται να συρθούν από το κακό άλογο, υποχωρώντας και συμφωνώντας να κάνουν ό,τι εκείνο τους διατάζει. Όταν αντικρίζει την όψη αυτή ο ηνίοχος, με τη μνήμη του,  του γυρίζει πίσω, στην πρωταρχική φύση της ομορφιάς, και τη βλέπει πάλι να δεσπόζει, συνοδευόμενη από τη σωφροσύνη, επάνω σ΄ ένα βάθρο αγνότητας.

Ο μύθος του Ηνίοχου, των δύο πτερωτών ίππων και του άρματος στον «ΦΑΙΔΡΟ», είναι η αναπαράσταση της ψυχής και η προσέγγιση είναι ψυχολογική, όχι μόνο γιατί αναφέρεται στην ψυχή αλλά και γιατί εξηγεί και αναλύει τους νόμους που διέπουν την λειτουργία της.

«… έτσι ομοιάζει η ψυχή με δύναμη σύμφυτον, αποτελούμενη από ζεύγος πτερωτών ίππων και από τον ηνίοχον. Αλλά οι μεν ίπποι και οι ηνίοχοι των θεών είναι αγαθοί και καλής καταγωγής, των δε άλλων εμφύχων είναι μεικτοί…..»

Ο μύθος του Φαίδρου προϋποθέτει επίσης τρία μέρη της ψυχής τα οποία όμως ενσαρκώνονται σε μια εικόνα: είναι η εικόνα μιας ζωτικής δύναμης που συνδέει ένα ζεύγος φτερωτών αλόγων και έναν ηνίοχο. Όσο για τα φτερά, αυτά θα επιτρέψουν στην ψυχή να ανυψωθεί προς τον υπερουράνιο τόπο Ο Πλάτων δίνει αξία στην ανθρώπινη ψυχή, αποδίδοντας της μια επιπλέον δύναμη για να βοηθήσει στην ανύψωσή της.

 Ο Ηνίοχος  ο  οποίος συγκρατεί τα ηνία της ψυχής, συμβολίζει το Λογικόν (λογική).

Ο ΙΠΠΟΣ συμβολίζει το ανεξέλεγκτο γενετήσιο ένστικτο και την ορμή του συναισθήματος , μαζί και τα δύο προσδιορίζουν το απρόβλεπτο της αδεσμεύτου φύσης του. Η συχνή εμφάνιση του ίππου με τους Θεούς, τους ήρωες και τους θνητούς φέρει σε επαφή το ά-λογο μέρος της ψυχής με τα τρία επίπεδα της ύπαρξης, την θνητή, την ενδιάμεσο και την αθάνατη.

Το Θυμοειδές/συναισθηματικό είναι ο Λευκός Ίππος, είναι ο αγαθός ίππος και εκπροσωπεί την ευαισθησία, την καλή συναισθηματική σχέση ίππου/ιππέως, το θάρρος, την τόλμη, την αποφασιστικότητα, την προθυμία να συνεργασθεί. Πρέπει να ελέγχει και να τιθασεύει τις ά-λογες ορέξεις του επιθυμητού, με τις νουθεσίες και την διδασκαλία.

Από αυτό εξαρτώνται τα πάντα: ο ηνίοχος μπορεί να θριαμβεύσει όσο το άσπρο άλογο κρατάει γερά. Το άσπρο άλογο υπακούει στον ηνίοχο και ο θυμός στο λόγο. Δε χρειάζεται να το χτυπήσει: για να το οδηγήσει αρκεί μια εντολή και ένας λόγος.

Το Επιθυμητικό/ενστικτώδες - Μέλας Ίππος εκπροσωπεί, το ανυπάκουο επιθετικό,  και το ασταθές. Είναι τα πάθη και  το ενστικτώδες, το διεγείρον πάσης  φύσεως ηδονές εις το σώμα, είναι ο κακός ίππος. Έχει την δυνατότητα, εκ φύσεως να εκπαιδεύεται και να διαπλάθεται, δια της συνήθειάς. Στην αρχή το μαύρο άλογο μέσα στη βία του παρασύρει με δύναμη τους δυο άλλους και θριαμβεύει. Τους καθυποτάσσει.

Όταν όμως ο ηνίοχος οραματίζεται την ανάμνηση του απόλυτου κάλους αυτή ζωντανεύει την αποφασιστικότητά του και τραβάει  δυνατά τα χαλινάρια των αλόγων, ενώ  ζεύξη των αλόγων σπάει. Το μαύρο άλογο ,ένα αληθινό κτήνος, σκληροτράχηλο, κοντόλαιμο, με δασύτριχα αυτιά.

 Σύμφωνα με τον Πλάτωνα η ψυχή έχει δύο αντιθετικής υφής ροπές, το ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΝ-ΦΡΟΝΗΣΗ-ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ,δηλ Ο ΗΝΙΟΧΟΣ και τα ασυγκράτητα πάθη, συναισθήματα, δηλ. οι δύο ιπποι. Η ψυχή έχει την δυνατότητα όμως να αναπτύξει την θετική η την αρνητική πλευρά των κινήτρων και των ροπών αυτών των ίππων. Και αυτό γιατί ο Πλάτων μας λέει ότι αυτοί οι ίπποι είναι πτερωτοί διότι «Πάσα γάρ ήν (η ψυχή) το πάλαι πτερωτή».

Συμβολικά οι δύο πτερωτοί ίπποι του μύθου έχουν αντιθετικής κατεύθυνσης κινήσεις

-Την ορμητική, ανεξέλεγκτον του επιθυμητικού/ενστικτώδους μαύρου ίππου

-Την απρόβλεπτη  κυκλοθυμική του θυμοειδούς/συναισθηματικού λευκού ίππου.

Η ορθότητα της εξισορρόπησης των σταθερών αποφάσεων είναι η εικόνα του ορθίου, επι του  άρματος , ΗΝΙΟΧΟΥ.

Το κίνητρο, το πρώτον κινούν, είναι το άλογον μέρος της ψυχής, αφού οι δύο ίπποι προηγούνται και έπεται ο Ηνίοχος. Η δύναμη τους μπορεί να παρασύρει το άρμα, όμως η κατεύθυνση, την οποία θα δώσει ο Ηνίοχος είναι υπ’ ευθύνη του και εξαρτάται από την ορθή στάση του.

Ο Ηνίοχος κατευθύνει το επιθυμητικό και το θυμοειδές μέρος της ψυχής προς την οδό της αρετής. Σύσταση της είναι οι τέσσερις ιδιότητες:

H  σοφία

H  ανδρεία

H  σωφροσύνη

H  δικαιοσύνη

(Η σοφία φρόνησις στο λογιστικόν - στην νόηση- , η ανδρεία στο θυμοειδές (στην βούληση), και η σωφροσύνη δικαιοσύνη στο επιθυμητικόν. ... )

Η ηνιόχηση του ανθρώπινου οχήματος είναι κατ΄ ανάγκη επίπονος και δύσκολη. Μεταξύ επιθυμιών και λογικής κείται, αλλά και κινείται η ψυχή, ταυτιζόμενη πότε με το άλογον, άστατον και άπληστο μέρος της και πότε με τον σοφό, αιώνιο και αυτάρκη σύντροφό της. Γι΄αυτό και δεν είναι περίεργο που οι διαθέσεις της  δεν είναι σταθερές, αφού μη γνωρίζουσα την φύση της ουσίας της, αμφιταλαντεύεται, κυκλοθυμικά, ανάμεσα σε υπερβολές και ελλείψεις, αναζητώντας τον άξονα της ισορροπίας της.

«Το επιθυμητικό κατακερματίζει την ψυχή, ενώ ο νούς την ενώνει, αλλά η ψυχή είναι και το επιθυμητικό και ο Νούς.» ΦΑΙΔΡΟΣ του Πλάτωνα.

ΤΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΝ είναι η ικανότης του συλλογίζεσθαι, το αναπτύσσον δια της μνήμης τον νούν με σκοπό την αναζήτηση  και ανεύρεση γνώσης , είναι ο ΗΝΙΟΧΟΣ. Ενεργοποιείται δια της ανάμνησης των όντων, του κόσμου των Ιδεών, τα οποία είδε κάποτε η ψυχή.

ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΤΡΟ.

Στο φυσικό πεδίο τα συναισθηματικά πάθη των υπερβολών και των ελλείψεών μας, είναι της δικαιοδοσίας του Ποσειδώνος. Τέκνα Ποσειδώνος, τα θαλάσσια τέρατα, γεννήματα φαντασιώσεων (Ανταίος, Κερκύων, Βούσιρις, Άμυκος, Πολύφημος, Προκρούστης, Έρυξ κ. ά.) εξέρχονται απειλητικά και ύπουλα από την θάλασσα του βίου γιά να μας καταπνίξουν.

Όμως οι ορθές επιλογές είναι της δικαιοδοσίας της θεάς Αθηνάς, τελευταίο θεϊκό τέκνο του Διός, κατά τον Ησίοδο. 

Μόνο η σοφία της Αθηνάς μπορεί να καθοδηγήση την λογική μας, περιορίζοντας την δράση του Ποσειδώνος, δήλαδή τα συναισθηματικά μας τέρατα, όταν η τρίαινά του συνταράσσει διά της τρικυμίας των παθών την ψυχή μας. 

Η θεά Αθηνά συνοδεύει τις ηρωικές ψυχές (Ηρακλή, Θησέα, Περσέα, Βελλεροφόντη, Οδυσσέα κ. ά.), που δίδουν την καθημερινή μάχη της ζωής στον πλανήτη μας, με επίγνωση του νόμου της ανταποδοτικής δικαιοσύνης. Και εμείς, καθ’ ομοίωσίν των, είμεθα ηρωϊκές ψυχές, όταν προσπαθούμε να απαλλαγούμε από τα τέρατα της ψυχής μας και να αυτοθεραπευθούμε με την βοήθεια της λογικής/Αθηνάς.

ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ:"ΝΑ ΘΥΜΑΣΑΙ..Η ΙΔΕΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΑΛΕΙ"

"Όταν δεις κάποιον να κλαίει επειδή πενθεί, είτε επειδή φεύγει στην ξενιτιά το παιδί του,είτε επειδή έχασε την περιουσία του, πρόσεχε μην παρασύρουν την σκέψη σου τα εξωτερικά αυτά ατυχήματά του, αλλά να έχεις έτοιμη αυτήν εδώ την σκέψη, πως « θλίβεται όχι από αυτό που του συνέβη,(αφού ο άλλος δεν θλίβεται), αλλά από την γνώμη που αυτός σχημάτισε για το συμβάν αυτό» ...

Και με λόγια, μην φοβάσαι να του συμπαρασταθείς ακόμα και να στενάξεις μαζί του, πρόσεχε όμως μην μεταφέρεις μέσα σου τον στεναγμό.
Να θυμάσαι ότι δεν προσβάλει εκείνος που βρίζει ή χτυπά, αλλά η ιδέα ότι αυτά μπορεί να προσβάλουν. 

Όταν λοιπόν σε θυμώσει κάποιος, να ξέρεις ότι η σκέψη σου είναι αυτή που σε θύμωσε.
Έτσι λοιπόν, προσπάθησε πριν από οτιδήποτε άλλο να μην παρασύρεσαι από την φαντασία σου. Αν το επιτύχεις μία φορά θα μπορείς στο εξής να ελέγχεις καλύτερα τον εαυτό σου.
Αν κάποιος σου καταγγείλει ότι ο τάδε σε κακολογεί, μην απολογείσαι γι' αυτά που ελέχθησαν εναντίον σου, αλλά απάντησε απλώς:
« Θ' αγνοούσε βεβαίως τις άλλες μου κακές ιδιότητες. Διότι δεν θα έλεγε αυτά μόνον»
Όταν λοιπόν κάποιος σε βλάπτει η σε κακολογεί, θυμήσου ότι αυτό το κάνει ή το λέει επειδή νομίζει ότι αυτό είναι το σωστό.

Διότι δεν είναι δυνατόν, ν' ακολουθεί τον δικό σου τρόπο σκέψεως και όχι εκείνο που πιστεύει ο ίδιος, συνεπώς αν αυτό που πιστεύει είναι λάθος, εκείνος βλάπτεται ο ίδιος που εξαπατάται.
Διότι δεν βλάπτεται η αλήθεια όταν συγχέεται με το ψέμα αλλά μόνον αυτός που εξαπατήθηκε.
Από αυτά ξεκινώντας θ' αντιμετωπίσεις με πραότητα τον όποιον σε κακολογεί.
Λέγε δε σε κάθε περίσταση: «έτσι αυτός νομίζει»

Για κάθε τι που σου συμβαίνει, να θυμάσαι να στρέφεσαι για βοήθεια στον εαυτό σου και να αναζητάς ποια δύναμη κρύβεις μέσα σου για να το αντιμετωπίσεις.

Αν δεις μια ποθητή γυναίκα, θ΄ αντλήσεις την κατάλληλη δύναμη για την περίσταση αυτή, την εγκράτεια.
Αν πονάς θα αντλήσεις δύναμη από την καρτερία.Αν σε σχολιάζουν άσχημα δείξε ανεξικακία.
Και όταν πια συνηθίσεις τον τρόπο αυτόν, δεν θα σε παρασύρουν ποτέ οι άσχημες σκέψεις.

Εάν παρέδιδε κάποιος το σώμα σου στον πρώτο τυχόντα φυσικά θ' αγανακτούσες.
Πως λοιπόν μπορείς και παραδίδεις την προσωπική σου γνώμη στον πρώτο τυχόντα,ο οποίος εάν σε κοροϊδέψει, θα σε κάνει να αισθανθείς ταραχή και ντροπή;
Όταν πρόκειται να ανταμώσεις κάποιον και μάλιστα αν είναι από αυτούς που θεωρούνται σπουδαίοι, πρόβαλε στην σκέψη σου πως θα στεκόταν ο Σωκράτης ή ο Ζήνων και δεν θα δυσκολευτείς να βρεις την κατάλληλη στάση."

ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ - "Εγχειρίδιον"  

Τρόμος Κενού (Horror Vacui)

Λέμε συχνά μια κοινοτοπία: «Η φύση αποστρέφεται το κενό». Αυτή η ρήση τελικά έχει δικαιωθεί επιστημονικά, μέσα από πολλές ανατροπές της και μπορεί να προαναγγέλλει ή ένα τέλμα, αν το κενό δεν καλυφθεί όπως πρέπει, ή κάτι καινούργιο, καλό ή κακό που θα έλθει νομοτελειακά.

Δεν θα μπω στον πειρασμό να την αντιστοιχήσω με τη σημερινή πολιτική μας κατάσταση η οποία παρουσιάζει προφανή κενά.
Νομίζω όμως πως αξίζει να τη δούμε ιστορικά, γιατί κρύβει μια μεγάλη και διαχρονική φιλοσοφική, θεολογική και επιστημονική συζήτηση, που ξεκίνησε στην ελληνική αρχαιότητα και φτάνει στο σήμερα.
Ο Πλάτωνας απέκλειε την ύπαρξη κενού αφού γι’ αυτόν τα πράγματα είναι υλοποίηση ενός απόμακρου ιδεώδους, και δεν μπορούσε να φανταστεί το ιδεατό πρότυπο του κενού. Ο Αριστοτέλης, γνώριζε τους ατομικούς φιλοσόφους και συμφωνούσε σε πολλά με αυτούς («Περί γενέσεως και φθοράς») και στήριξε τις θέσεις του για το κενό ορθολογικά.
Βασική γραμμή της αριστοτέλειας φυσικής είναι η άρνηση οποιασδήποτε ύπαρξης κενού, στην αντίληψη μιας παγκόσμιας «πληρότητας» και μιας απέχθειας της Φύσης προς αυτό. Διατυπώθηκε στο τέταρτο βιβλίο των «Φυσικών».
Το να υπάρχει κενό θεωρήθηκε παράλογο, με μια σειρά συλλογισμών που κατέληγαν πως το Σύμπαν είναι ένας γεμάτος και περιορισμένος χώρος. Το κενό θα ρουφήξει αμέσως ότι το περιβάλλει. Αυτό δημιούργησε στους μελετητές του ένα φόβο. Το λεγόμενο «Τρόμο κενού» διάσημο ως «Horror vacui».
Η εξέλιξη αυτών των σκέψεων οδηγούσε μοιραία στη θέση πως τα υλικά σώματα μπορούν να υπάρξουν μόνο μέσα σε χώρο όπου υπάρχει ήδη ύλη, άρα τίποτα δεν μπορεί να δημιουργηθεί μέσα στην ανυπαρξία και επομένως η ύλη είναι αιώνια.
Η σκέψη του Έλληνα φιλόσοφου ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στον ύστερο Μεσαίωνα, έχοντας διεισδύσει στη Δύση μέσω της αραβικής επίδρασης (Αβερρόης) και της ιουδαϊκής φιλοσοφίας (Μαϊμωνίδης) του 12ου αι., κυρίως χάριν της προσπάθειας του ιερέα φιλόσοφου και θεολόγου Θωμά Ακινάτη (13ος αι.) να συμβιβάσει την Πίστη με τη Λογική.
Εδώ όμως αρχίζει η σύγκρουση με την Εκκλησία, μια σύγκρουση που υπέβοσκε και σε άλλα σημεία της αριστοτελικής σκέψης. Η «αιωνιότητα της ύλης» και του κόσμου είναι προφανώς αντίθετη με τη χριστιανική θέση πως δημιουργήθηκαν από το Θεό.
Αλλά και αυτή η άρνηση της ύπαρξης του κενού ήταν άρνηση της παντοδυναμίας του Δημιουργού να κατασκευάσει όποτε θέλει όσους κόσμους θέλει, από το τίποτα. Οι Δημιουργιστές αντέτειναν πως ο Θεός κατασκεύασε τις τρεις διαστάσεις του χώρου ταυτόχρονα με την ύλη κι έτσι πριν την ύλη δεν υπήρχε ούτε το κενό.
Αλλά και η κεντρική αριστοτελική άποψη για το ότι το «Πρώτο Κινούν» είναι «ακίνητον» και αμετάβλητο εμφάνιζε το Θεό αδύναμο να επέμβει στην λειτουργία του Κόσμου.
Αυτές οι εκκρεμότητες δεν μπορούσαν να μείνουν αναπάντητες από την οργανωμένη Εκκλησία του διαστροφικά εξουσιαστικού ιερατείου, που επενέβαινε παντού, από τη Φιλοσοφία και την Επιστήμη μέχρι τις κρεβατοκάμαρες θέλοντας να ποδηγετεί και να εξουσιάζει τους ανθρώπους.

Πριν το Γαλιλαίο, o oποίος τόλμησε να διαψεύσει τον Αριστοτέλη στο ζήτημα της ελεύθερης πτώσης με το πείραμα του πύργου της Πίζας, (που το τοποθετεί εκεί μόνο ο μαθητής του ο Βικέντιος Βιβιάνι-εικ.2), το είχε κάνει συστηματικότερα ο Ιωάννης ο Φιλόπονος τον 6ο αι., πρώιμα, συστηματικότερα και ακίνδυνα, ο επιστημονικά αξιοπρόσεκτος Μονοφυσίτης υπομνηματιστής του, κινούμενος όμως από θεολογική σκοπιά, αφού έκρινε πως ο Αριστοτέλης δεν άφηνε χώρο για το Θεό, σε σχέση με το κενό, με τον αιθέρα, με τις δυο ‘περιοχές’ του κόσμου, με την κίνηση, με την ‘αντιπερίσταση’ (ο Φιλόπονος αντέταξε πρωτόλεια αυτό που ονομάστηκε ρύμη και μετά ορμή!) κλπ.
(‘A source book in Greek science’, M.R. Cohen-L.E. Drabkin, Harvard Univ. Press, 1958). Αλλά και στον ευρύτερο λογικό ελληνικό, κόσμο, που δεν αναγνώριζε αυθεντίες, δεν είχε μείνει ούτε ο ισχυρισμός του μη κενού αναπάντητος, ούτε σε φιλοσοφικό, ούτε σε επιστημονικό ούτε καν σε ποιητικό επίπεδο. Ενδεικτικά από αυτή τη μεγάλη και πολυδιάστατη συζήτηση (Henning Genz, ‘Nothingness: The Science Of Empty Space’-Basic Books, N.York 1998), να επισημάνω το Λατίνο ποιητή και φιλόσοφο Λουκρήτιο (1ος π.κ.ε. αι.), που υποστηρίζοντας ανάλογη γνώμη του Επίκουρου, έγραψε στην ποιητική του φιλοσοφική πραγματεία ‘De rerum natura’:

«Η φύση ολόκληρη, μόνη της,
από δυο πράγματα φτιάχνεται,
από σώματα και από κενό».

Οι ατομικοί φιλόσοφοι επίσης δεχόντουσαν την ύπαρξη του κενού σαν χώρου χωρίς ύλη. Θα επικεντρώσω όμως εδώ μόνο στις παρενέργειες που προκαλούσε το μη κενό του Αριστοτέλη στη Θεολογία. Οι περιπατητικοί φιλόσοφοι, οι μαθητές του, διατείνονταν πως ο Θεός δεν μπορεί να κινήσει το Σύμπαν με ευθύγραμμη κίνηση γιατί θα έμενε πίσω ένα κενό. Αυτό πήγαινε πάρα πολύ.
Από το 1210 στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού κάτω από την καθοδήγηση του εκάστοτε τοπικού επισκόπου, είχε ξεκινήσει η έκδοση καταδικαστικών αποφάσεων αιρετικών απόψεων και ανάμεσά τους και αριστοτελικών.
Οι καταδίκες του 1277 αποδίδονται σε απαίτηση του ίδιου του πάπα, του Ιωάννη του 21ου, του ενός εκ των δυο Πορτογάλων παπών, του μοναδικού πάπα που σπούδασε Φυσική. Λέγεται πως είχε φοιτήσει στο Παρίσι και πάντως ήταν γνώστης της αριστοτελικής φιλοσοφίας και της Ιατρικής.
Οι καταδίκες αυτές, χωρίς να το θέλουν, επέτρεψαν την απαγκίστρωση από τα απαραβίαστα (λόγω της χρήσης τους από την Εκκλησία) μέχρι τότε όρια των αριστοτελικών θεωριών, και την εξέλιξη της Επιστήμης.
Ο εμπνευστής τους, επίσκοπος των Παρισίων Στέφανος Tempier της Ορλεάνης, στην προσπάθειά του να κατοχυρώσει την παντοδυναμία του Θεού, πήρε σβάρνα μια σειρά «αιρετικών» απόψεων, την αριστοτελική αιωνιότητα, την ανυπαρξία κενού κλπ.
Η Εκκλησία έπεσε μόνη της στην παγίδα να αποδοκιμάσει μια αυθεντία 16 αιώνων, σπάζοντας ένα ταμπού και ανοίγοντας έτσι, χωρίς να το καταλαβαίνει, το δρόμο σε κάθε αμφισβήτηση (Jason Gooch -2006. “The Effects of the Condemnation of 1277,” The Hilltop Review: Vol. 2).
Ο Αριστοτέλης δεν ήταν δογματικός σαν την Εκκλησία, είχε αναπτύξει μια σειρά λογικών επιχειρημάτων σχετικά με το κενό, η Εκκλησία δεν είχε ανάγκη αποδείξεων έχει τη θεία φώτιση.
Ο Αριστοτέλης δεν ήταν επιστήμονας, με τη σημερινή έννοια του όρου. Ήταν φιλόσοφος, καταγραφέας και παρατηρητής. Δεν είχε συλλάβει ούτε την ιδέα του πειράματος. Το να κάνει λάθη ήταν αναπόφευκτο, αλλά αυτό βέβαια δεν τον καθιστούσε ανόητο ή αναξιόπιστο.
Η αλήθεια είναι πως η Εκκλησία δεν μπορούσε να κάνει και αλλιώς, έπρεπε για να σωθεί το Δόγμα, να αποδοκιμάσει ένα από τα εργαλεία του. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Απλά θα έπρεπε αυτό που έκανε με τον Αριστοτέλη να το έχει κάνει έγκαιρα και με τα δικά της, τα δευτερεύοντα τουλάχιστον, Δόγματα και με τους προφανώς απάνθρωπους Κανόνες της σαρκικής «Ηθικής» της, που δεν υπάρχουν ούτε στα Ευαγγέλια.
Τώρα είναι εγκλωβισμένη και αιχμάλωτη μέσα σε ένα στείρο σύστημα, περίκλειστο από το αλάθητο των παπών και των «οικουμενικών» Συνόδων της Ανατολής και από τη θεοπνευστία που τάχα την καθοδηγεί.
Τώρα αναγκάζεται να εξευτελίζεται με διάφορες περίτεχνες διπλωματικές αναδιπλώσεις, όπως έχει κάνει με την κίνηση της Γης, με τη θεωρία του Δαρβίνου και με την πρόσφατη τοποθέτηση του πάπα Φραγκίσκου για την ομοφυλοφιλία, ύστερα από την παγκόσμια κατακραυγή κατά του ιερατικού εθίμου της παιδεραστίας.
Αν όμως στη Δύση υπάρχει η ευελιξία του ενός πάπα, είναι σχεδόν αδύνατον να βρεθεί τρόπος να το κάνει, όσο κι αν ο κόσμος προοδεύει, και η Ανατολική Εκκλησία των «ερμαφρόδιτων» επισκόπων, που εκφράζουν κραυγαλέα ρατσιστικές απόψεις κόντρα στην ίδια τους τη φύση, την οποία αναπαράγουν μέσα από τη στρατολόγηση φτωχόπαιδων στα σκοτεινά τους ιδρύματα.
Αν για την Επιστήμη κάθε αναθεώρηση είναι μια νέα νίκη και μια καλοδεχούμενη εξέλιξή της, για την Εκκλησία είναι ένα ανυπόφορο Βατερλώ του μύθου της κατοχής της μίας και μοναδικής Αλήθειας.
Ο Όθων φον Γκέρικε (Otto von Guericke), ( 1602 –1686), ήταν Γερμανός φυσικός και πολιτικός, δήμαρχος στο γενέθλιό του Μαγδεμβούργο για 30 χρόνια από το 1646. Ήταν αυτός που διέψευσε τον Αριστοτέλη και θεμελίωσε μια Φυσική του κενού.
Στα 1650, εμπνευστής πολλών εφευρέσεων, ανακάλυψε μια αντλία που μπορούσε να ρουφήξει τον αέρα από κάποιο δοχείο (Εικ.1: 1664, αντλία ‘δεύτερης γενιάς’, εγκαταστημένη στο υπόγειό του που το συνέδεε με το εργαστήριο.
Λίγο μετά τη βελτίωσε και ο Άγγλος R.Boyle, χρησιμοποιώντας την για να αποδείξει πως ο Γαλιλαίος είχε δίκιο όταν διέψευδε με το θρυλούμενο πείραμα της Πίζας τον αναπόδεικτο ισχυρισμό του Αριστοτέλη, πως τάχα τα βαρύτερα σώματα προσεδαφίζονται ταχύτερα στην ελεύθερη πτώση-Εικ.2). Δεν ήταν ο Γερμανός ο πρώτος που συνέλαβε την ιδέα αυτής της εφεύρεσης.

Ο Ήρωνας ο Αλεξανδρέας (1ος μ.κ.ε. αι.), ένας μεγαλοφυής εφευρέτης πολλών εμπνευσμένων μηχανικών κατασκευών, που τις προμήθευε στο αιγυπτιακό ιερατείο ως επικερδείς μηχανουργίες θαυμάτων (!) για να ποδηγετείται το ποίμνιο, προσπάθησε χωρίς επιτυχία να φτιάξει κάτι παρόμοιο.
Πολιτευόμενος καθώς ήταν ο Γκαίριγκε, δεν έχασε την ευκαιρία να κάνει μια εντυπωσιακή επίδειξη της δύναμης της ατμοσφαιρικής πίεσης, την οποία είχε ήδη μετρήσει δέκα χρόνια πριν, ο Ιταλός μαθητής του Γαλιλαίου ο πολυτάλαντος Τοριτσέλι, χρησιμοποιώντας υδράργυρο για να την εξισορροπήσει και γνωρίζοντας την εξίσωση της υδροστατικής πίεσης.
Το πείραμα απαθανατίστηκε κάτω από τον τίτλο «Ημισφαίρια του Μαγδεμβούργου» και έγινε δημόσια δυο φορές, το 1654 στο Regensburg μπροστά στον ίδιο τον αυτοκράτορα, με δυο ομάδες από 15 άλογα η καθεμιά να τραβάνε αντίθετα τα δυο κομμάτια του σφαιρικού αερόκενου δοχείου και το 1656 στην πόλη του με συνολικά 12 άλογα.
Τα ημισφαίρια ξεκολλούσαν μόνο αν άνοιγε η βαλβίδα τους και έμπαινε αέρας, ο οποίος εξουδετέρωνε από τα μέσα τη δύναμη της εξωτερικής ατμοσφαιρικής πίεσης των περίπου 100.000 Pascal (από το όνομα του Γάλλου φυσικού, μαθηματικού και φιλόσοφου), δηλαδή 100.000 Nt (‘Νεύτωνες’, η μονάδα μέτρησής της) σε κάθε τετραγωνικό μέτρο (‘Thinking About Nothing, Otto Von Guericke and the Magdeburg Experiments on the Vacuum’, by Thomas E. Conlon-U.K. 2011).
Η πρακτική της επίδειξης μπροστά στο βασιλιά, είναι λογική στις μοναρχίες, αρκεί να σκεφθούμε τον Αρχιμήδη, που υπηρέτησε τον τύραννο των Συρακουσών, τους αδελφούς Μογκολφιέ, που πραγματοποίησαν την αποτυχημένη επιδεικτική δημόσια πρεμιέρα του αερόστατού τους μπροστά στο Λουδοβίκο ΙΣΤ’, το Βόλτα που παρουσίασε στο Ναπολέοντα τη μπαταρία του και για να ενοχλήσω λίγο τους Τουρκοφάγους μας, το Χεζαρφέν Αχμέτ Τσελεμπί, που πέταξε (1630) μπροστά στο Μουράτ τον 4ο, αλλά την έπαθε γιατί δεν υπολόγισε τις αντιδράσεις του ιερατείου.

Το (σχεδόν) κενό μπορεί να δημιουργηθεί, η φύση δεν το αποστρέφεται ούτε το φοβάται, κανείς δεν ρουφιέται μέσα σε αυτό, απλά δέχεται ωθήσεις από τον περιβάλλοντα ρευστό χώρο.

Ήταν η υπογραφή της ληξιαρχικής πράξης θανάτου του Horror vacui, όχι όμως και της ανυπαρξίας του απόλυτου κενού, γιατί τέτοιο κενό δεν επιτεύχθηκε από το δήμαρχο.
Το αστείο στην υπόθεση είναι πως η σύγχρονη Επιστήμη δικαιώνει κατά κάποιον τρόπο τον Αριστοτέλη. Αποδεικνύεται για πολλοστή φορά πως η Φιλοσοφία μπορεί να προβλέψει το περίγραμμα επιστημονικών αληθειών. Δεν είναι μόνο η έννοια των πεδίων, βαρυτικών, μαγνητικών, ηλεκτρικών, που προϋποθέτουν πως κάτι υπάρχει πάντα ανάμεσα για να μπορούν να ασκούνται από μακριά δυνάμεις, ούτε τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα (φως) που διαδίδονται και σε ότι θεωρούσαμε ως κενό.
Στον κόσμο μας τέλειο κενό δεν υπάρχει ούτε καν στο εξώτερο διάστημα, στο χώρο ανάμεσα σε πλανήτες, πέρα από τις ατμόσφαιρές τους, όπου κυκλοφορούν ακτινοβολίες και πλάσμα υδρογόνου, ήλιο, φωτόνια, ιόντα, ηλεκτρόνια, η χαμηλότερη δυνατή ενέργεια, όλα τόσο πολύπλοκα και ακατάληπτα πλάσματα επιστημονικών υποθέσεων.
Δεν υπάρχει βέβαια η «πληρότητα» του Αριστοτέλη, τη χωρίζει μεγάλη απόσταση από το «κβαντικό (μη) κενό» στο οποίο στοιχειώδη σωματίδια μπορούν ανά πάσαν στιγμή να γεννηθούν αυθόρμητα και στη συνέχεια να απορροφηθούν από αυτό. Απόλυτο κενό όμως δεν υπάρχει, γιατί σε κάθε σημείο του σύμπαντος εξελίσσεται μια αόρατη δραστηριότητα.
Ασφαλώς ανοίγεται ευρύ πεδίο σε κάθε λογής μεταφυσικό τσαρλατάνο να δει το θεό του πίσω από κάθε νέα επιστημονική θεωρία. Έτσι το «σωματίδιο Θεός», έντεχνα μεταβαπτίστηκε στη χώρα μας σε «σωματίδιο του Θεού», μόνο που επειδή κάθε επιστημονική ανακάλυψη εμπεριέχει και το σπέρμα της ανατροπής της από μια άλλη, καλό θα ήταν οι θρησκείες να μην τσαλαβουτούν μέσα στην, ξορκισμένη κάποτε, Επιστήμη, προσπαθώντας να επενδύσουν τους παραλογισμούς τους με το μανδύα της Λογικής.
Όσον αφορά στην Πολιτική, κάθε κενό στο χώρο του δημοκρατικού και κοινωνικού ορθολογισμού, γίνεται επικίνδυνο από τη στιγμή που μπορεί να βαλτώσει ή να το καλύψει ο παραλογισμός και η βαρβαρότητα, που επελαύνουν.
Ο νοών νοείτω.

Ότι πιο περίεργο υπάρχει στη γη - «Ζωντανά» βράχια μεγαλώνουν με τη βροχή και… περπατάνε!

Τα «trovants» είναι ότι πιο περίεργο υπάρχει στη γη, καθώς χαρακτηρίζονται ως «ζωντανά» βράχια!

Πρόκειται για παράξενους βράχους σε διάφορα μεγέθη που αναπτύσσονται όταν έρθουν σε επαφή με το νερό και σε μερικές περιπτώσεις μετακινούνται μόνοι τους από το ένα σημείο στο άλλο.
Τα βράχια αυτά βρίσκονται σε ένα μικρό ρουμανικό χωριό, το Costesti και η λέξη trovant σημαίνει «τσιμέντο και άμμος».
Έχουν σφαιρικό σχήμα, αποτελούνται από έναν πέτρινο πυρήνα με εξωτερικό κέλυφος άμμου και αν κοπούν στο εσωτερικό τους διακρίνονται δαχτυλίδια σαν αυτά που υπάρχουν στους κορμούς των δέντρων. Η δημιουργία τους χρονολογείται 6 εκατομμύρια χρόνια πριν, ως αποτέλεσμα σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή.
Υπάρχουν πολλές θεωρίες, φανταστικές και επιστημονικές, που επεξηγούν την προέλευση και την παράξενη συμπεριφορά των trovants.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κάτω από το κέλυφος, υπάρχει υψηλή περιεκτικότητα σε ανόργανα άλατα και όταν η επιφάνεια έρχεται σε επαφή με το νερό τα ορυκτά εξαπλώνονται και κάνουν την άμμο να επεκταθεί.
Κάπως έτσι επεξηγείται η αύξηση των πετρών. Ωστόσο, πέρα από κάθε επεξήγηση του φαινομένου, η περιοχή αποτελεί σπουδαίο τουριστικό αξιοθέατο της Ρουμανίας, ενώ τα trovants από το 2004 προστατεύονται από την UNESCO.

 

 

 

ΤΑ ΟΛΟΦΑΝΕΡΑ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ

Δηλονότι, Περί τα Μυστήρια,ούτως ειπείν, επειδή η υπόσχεση του τύπου «Περί των Μυστηρίων» θα πρέπει να θεωρείται άκρως χυδαία, καθότι αναφέρεται σε φούμαρα, ήτοι αέρα κοπανιστό.
(Αδέξια απόπειρα περιγραφής του κάτεργου της αυτευτέλειας της οξείας πνευματικής  τεμπελίτιδος, η οποία ανήγαγε προπετώς την ανάδραση της αρχικής αγροικίας του ανθρωπίνου ζωικού είδος ως διατροφικό της δικαίωμα – επειδή ακριβώς ακόμη η υποστήριξη της επιστημοσύνης θεωρείται ύποπτη, δηλαδή συνωμοτική στην χώρα της Ρωμιοσύνης, γαμώ το φελέκι μου και την τύχη μου).

Γιατί οι χριστιανοί γουστάρουν τον Πλάτωνα. Γιατί κάψανε τα συγγράμματα όλων των άλλων Ελλήνων και κράτησαν μόνον αυτά τα δικά του, μέχρι και τις επιστολές του:
«Τα μυστήρια υπό την επίδραση του ελληνικού πνεύματος κατέστησαν εσωτερικότερα και ηθικότερα. Ο Πλάτων εξεπνευμάτωσεν αυτά και παρήγαγε τον μυστικισμόν, ήτοι απ’ ευθείας ένωσιν μετά του θεού, άνευ εξωτερικών πράξεων και τελετών». Εκκλησιαστική Ιστορία. Αρχιμ. Βασιλείου Κ. Στεφανίδου, εκδ. ΑΣΤΗΡ 1970, σελ. 20.

Τις τελευταίες δυο δεκαετίες παρατήρησα μεγάλο οργασμό στον χώρο εκδόσεως βιβλίων, με θέμα τα μυστήρια της αρχαιότητας. Μέχρι και μαθήματα επ’ αυτών, όπου κάποιοι «Πρωθιερείς» υπόσχονται ακόμη και την φανέρωσή τους, στους μαθητές – κυρίως μαθήτριες.
Εις το χαμερπές άστυ των Αθηνών παρουσιάστηκαν τον τελευταίο καιρό αρκετοί διδάσκαλοι του είδους αυτού. Μάλιστα μερικοί απ’ αυτούς, άπειροι όντες στη ποίμανση του μικρού τους χαρεμιού – καθότι η χώρα δεν διαθέτει σχετική εμπειρία όπως ας πούμε οι Άραβες – πολλά έπαθαν από τις ερωτικές αντιζηλίες των μυστηριοπαθών παλλακίδων τους.
Βλέπετε η φανέρωση των ερωτοδουλειών μπορεί να μην επισύρει θανατική ποινή (όπως η φανέρωση μυστηρίων στην αρχαία εποχή), όμως επιφέρει μαλλιοτραβήγματα και χοντρούς καυγάδες.
Πρέπει να δηλώσω ότι δεν πρόκειται ν’ απευθύνω κανέναν ψόγο κατά των μυστηρίων. Επιθυμώ όμως να ρίξω μια προσεκτικότερη ματιά στην νοοτροπία της μυστικοπάθειας.
Αμέτρητα και άμετρα όσα έχουν γραφεί και ειπωθεί για το ζήτημα που συζητάμε. Το συμπέρασμα; Κανείς δεν γνωρίζει κάτι το βέβαιο γι’ αυτά. Η υπόθεση παραμένει μυστήριο. Μέγα μυστήριο τα μυστήρια! Πήραν στον τάφο τους μια και καλή το μέγα μυστικό τους. Τα μυστικά αυτά τα οποία δεν έπρεπε να φανερώσει ο μύστης στους άλλους, τους αμύητους.
Ποιά νοοτροπία θα μπορούσε να θέσει κανείς στον αντίποδα της μυστηριακής; Βεβαίως την επιστημονική. Την παιδεία όπου όλοι μαθαίνουν, όπου οι γνώσεις αντί να αποκρύπτονται εξέρχονται στο φως της μάθησης.
Τα μυστήρια τι άλλο θα μπορούσαν να είναι εκτός από την διαχείριση της δεισιδαιμονίας. Του φόβου του θεϊκού. Τι να φανερώσει κανείς από πράγματα ανύπαρκτα. Από πράγματα φανταστικά. Η απόκρυψη της φοβισμένης φαντασίας. Η τεμπελιά απαιτεί την λήψη της γνώσης άνευ κόπου. Δεν χρειάζεται να κοπιάσεις για να μάθεις τα σοβαρά πράγματα. Έλα εδώ στην φανέρωση να τα μάθεις αμέσως.
Το πώς δεν ξέφυγε από το στόμα κανενός μυημένου κάποιο μυστικό λέγεται ότι οφείλεται στην απειλή του θανάτου για τους προδότες. Θα πρέπει να είναι κανείς πολύ αφελής για να πιστέψει ότι κανείς δεν μπήκε σ’ αυτόν τον πειρασμό ακόμα κι αν λάβουμε υπ’ όψιν την θανατική ποινή.
Το βέβαιο είναι ότι παράλληλα οι Έλληνες καλλιεργούσαν τις επιστήμες. Ότι προσπαθούσαν επιστημονικά, με την παρατήρηση, την έρευνα και το πείραμα να γνωρίσουν την αλήθεια για τη φύση και την συμπεριφορά των πραγμάτων. Να θεραπεύσουν τις ασθένειες με φάρμακα. Ακόμα και με εγχειρήσεις. Κι ότι ανακάλυπταν και γνώριζαν το μετέδιδαν και το δίδασκαν. Ότι το αντίθετο συνέβαινε στα μυστήρια.
Ο μυστηριοπαθής άνθρωπος είναι και αγενής προς την επιστήμη και προς τον επιστήμονα. Ο Εμπεδοκλής χλευάστηκε από τους μύστες. Λέγανε γι’ αυτόν ότι δεν έβλεπε τι είχε μπροστά στα πόδια του κι ήθελε να τους φανερώσει τα αφανή. Ο άνθρωπος ατύχησε κι έπεσε μέσα σε ηφαίστειο από την περιέργειά του να δει πώς ήταν μέσα ο κρατήρας. Ήθελε να παρατηρήσει την τρύπα αυτή όσο γίνονταν από πιο κοντά. Εάν όμως πήγαινε να εισέλθει στην τρύπα της φανερώσεως των μυστηρίων τότε θα ήταν ο καλύτερος του χωριού.
Προσέξτε όμως τι θα πάθαινε ο κάθε Εμπεδοκλής αν ειρωνεύονταν τα «φλιτζάνια» των μυστών. Ιδού τα δικαιώματα της «χαρτορίχτρας» έναντι της επιστήμης: «ο Θεόδωρος (φιλόσοφος 4ο αιων. π.Χ.) κάποτε κάθισε κοντά στον ιεροφάντη Ευρυκλείδη (είχε φαίνεται μεγάλα κλειδιά για να κλειδώνει τα μυστήρια) και του είπε: πες μου Ευρυκλείδη, ποιοί είναι αυτοί που ασεβούν προς τα μυστήρια; Εκείνος απάντησε: όσοι τα αποκαλύπτουν στους αμύητους. Επομένως και συ διαπράττεις ασέβεια, αφού τα εξηγείς στους αμύητους. Κόντεψε γι’ αυτό να προσαχθεί στον Άρειο Πάγο, αν δεν τον έσωζε ο Δημήτριος Φαληρέας.
Ο Αμφικράτης στο έργο του – περί ενδόξων ανδρών – αναφέρει ότι καταδικάστηκε να πιεί κώνειο» (Διογένης Λαέρτιος, εκδ. Κάκτος άπαντα 1, σελ. 217). Ολόκληρη η ιστορία των μυστηρίων.
Χρειάζεται και η ιστορία ξεβοτάνισμα.
Λέγεται ότι ο Αισχύλος «παρά τρίχα» κόντεψε να «φάει το κεφάλι του» από τους Αθηναίους, διότι σε τραγωδία του (Προμηθεύς Δεσμώτης) αποπειράθηκε να ψιλοφανερώσει μυστήρια τινά. Είχε την ατυχία να είναι γιος ιεροφάντη των Ελευσινίων μυστηρίων. Ψάξτε λοιπόν στο έργο του να βρείτε ποιά μυστήρια φανέρωσε.
Παραμένει όμως το ερώτημα: τι στην ευχή συνέβαινε στα μυστήρια; Άραγε να συνέβαινε κάτι παραπάνω απ’ ότι συμβαίνει στα χριστιανικά αντίστοιχα, όπου οι παπάδες με χίλιες δυο χειρονομίες και ύμνους, γυρνώντας αριστερά-δεξιά, βάζοντας και βγάζοντας διάφορα κεντητά ρούχα και ανάμεσα στις συνεννοήσεις με τους ψαλτάδες, μετατρέπουν τον οίνον και τον άρτον σε αίμα και σώμα του θεού τους, χώρια που και για να το πιούνε και να το φάνε.
Αποκλείεται να συνέβαινε τίποτε περισσότερο από κάτι παρόμοια πράγματα. Το αποκλείει αυτό η πιο απλή λογική. Το πολύ-πολύ καμμιά μαγγανεία, όπως η απάτη των χριστιανών που ανάβουν τα κεριά στον τάφο του θεού τους το πάσχα, όπως ισχυρίζονται δίχως αναπτήρα ή σπίρτα. Ή κάποια φακιρικά κόλπα, μπροστά σ’ ένα πλήθος αποτελούμενο από αμόρφωτους, αγράμματους και δεισιδαίμονες ανθρώπους, οι ποίοι είναι πάντοτε πρόθυμοι να πιστέψουν σ’ οτιδήποτε τους πλασάρει ο κάθε αγύρτης.
Πράγματι, διαχρονικά το ποιόν των ανθρώπων που ρέπουν προς την μυστικοπάθεια του οποιουδήποτε είδους, είναι το πιο χαμηλό από οποιαδήποτε άλλη ομάδα. Με τον χριστιανισμό δε έχουμε και την δεδηλωμένη απέχθεια προς την επιστήμη. Η δεισιδαιμονία ανακηρύσσεται ύψιστη αρετή: «αρχή σοφίας φόβος κυρίου». Όταν μπορεί ν’ απευθύνεται κανείς σε υπανθρώπους κι αυτοί να τον αγιάζουν.
Aπό την «Εις την Α΄ Κορινθίους» Δ΄ ομιλία του Χρυσοστόμου, τόμος 18 σελ. 99, όπου ειρωνεύεται τον Πλάτωνα και περιφρονεί τα μαθηματικά «Πόσον εκοπίασεν ο Πλάτων με τους μαθητές του με το να μας συζητεί περί γραμμής και γωνίες και σημείου και περί αριθμών αρτίων και περιττών και ίσων μεταξύ των και ανίσων και δια τέτοια θέματα λεπτεπίλεπτα ως ο ιστός της αράχνης – διότι αυτά είναι δια την ζωήν περισσότερον άχρηστα από εκείνα τα υφάσματα – και χωρίς να ωφελήση πολύ ή ολίγον με τας συζητήσεις αυτάς εγκατέλειψεν έτσι την ζωήν».
Κακόμοιρε ορθόδοξε χριστιανέ που βασανίζεις ακόμα άσκοπα εντελώς τα τέκνα σου με εκατοντάκις λεπτεπιλεπτέστερα ζητήματα, στην παιδεία του προστάτη της Χρυσόστομου!
Είναι απίθανο σχεδόν ο μορφωμένος άνθρωπος να ενδιαφερθεί για μύηση σε μυστήρια. Η επιστημονική φύση απεχθάνεται τα κάθε λογής καμώματα του κρύπτειν.
Κατανοούμε την ύπαρξη των μυστηρίων της αρχαιότητας. Η επιστήμη την εποχή εκείνη ήταν ακόμα στο ξεκίνημά της. Κατανοούμε και την ύπαρξη των σημερινών μυστηρίων, διότι γνωρίζουμε ότι το ανθρώπινο είδος, ως προς την ανθρωπιά του, βρίσκεται ακόμη σε νηπιακή ηλικία.
Ότι η δεισιδαιμονία φθίνει με απίστευτα βραδείς ρυθμούς. Έτσι έφτιαξε αυτή η φύση το ανθρώπινο είδος. Δεν μας πέφτει κανείς λόγος να της κάνουμε καμμιά παρατήρηση. Μας πέφτει όσος λόγος θέλουμε να την παρατηρούμε και να προσπαθούμε να την κατανοήσουμε, το κατά δύναμιν.
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει κάτι ενοχλητικό σ’ αυτήν την ιστορία. Μια παραφωνία η οποία προέρχεται από ανθρώπους που θέλουν να αποτινάξουν τον ζυγό του κυρίαρχου, ασιογενούς και αλλότριου θρησκευτικού δόγματος. Αυτού του χριστιανικού. Μέχρις εδώ συμφωνούμε και με το παραπάνω. Αλλά τα «χαλάμε» όταν μας πληροφορούν ότι στα αρχαία ελληνικά μυστήρια ελάμβαναν χώρα «θεοφάνειες». Ότι δηλαδή παρουσιάζονταν κάποιοι θεοί αυτοπροσώπως.
Μάλιστα. Ας το παραδεχτούμε. Παραδεχόμαστε τώρα αμέσως ότι υπάρχουν αυτοί οι θεοί και ότι με κάποιον τρόπο, κάποια διαδικασία, γίνεται να τους καλέσει κανείς και να εμφανιστούν. Σας παρακαλούμε λοιπόν όλους εσάς που γνωρίζεται πώς ν’ αντικρίσουμε έναν οποιονδήποτε θεό, να μας καλέσετε σε μια τέτοια θεοφάνεια, επειδή μας βασανίζει η περιέργεια προς τούτο. Αν αυτό το κατόρθωμα το μπορούσαν οι πρόγονοί μας δεν γίνεται να μην το μπορείτε και σεις.
Και πήραμε την απάντηση: μπορείτε να παρευρεθείτε σε τέτοια τελετή. Θα καλέσουμε κάποιον θεό. Εμείς θα τον δούμε. Εσείς όμως δεν μπορείτε να τον δείτε. Γιατί παρακαλώ; Εμείς «κατουρήσαμε στο πηγάδι»; Όχι γι’ αυτό, αλλά διότι δεν πιστεύετε. Συμφωνούμε. Εσείς τότε γιατί δεν παραδέχεστε τους χριστιανούς που λένε ότι βλέπουν τον θεό τους, επειδή αυτοί πιστεύουν, ενώ εσείς δεν τον βλέπετε επειδή δεν πιστεύετε; Γιατί παραχωρείτε δικαίωμα στον εαυτό σας το οποίο στερείται από τους άλλους;;; Δηλαδή αυτή είναι Ελληνική νοοτροπία;
Σας απαντούμε λοιπόν ότι βλέπουμε τους θεούς των Ελλήνων ότι ώρα θέλουμε δίχως κανένα τελετουργικό. Να πώς. Όταν ας πούμε θελήσουμε να δούμε την θεά Δήμητρα πηγαίνουμε τον Ιούνιο στα χωράφια και θωρούμε τους σιταγρούς. Μάλιστα έχει μαζί της και την κόρη της την Περσεφόνη, διότι τον καιρό εκείνο της δίνει άδεια ο άνδρας της να βρίσκεται μαζί της.
Τότε μας ρώτησαν όλοι μαζί: εμείς γιατί δεν τις βλέπουμε; Και τους απαντήσαμε: διότι εσείς πιστεύετε. Διότι είστε μύστες. Μα εμείς μπορούμε να δούμε αυτά που δεν βλέπουν οι άλλοι. Και να μη μπορούμε να δούμε τα ολοφάνερα όπως εσείς λέτε.
Όταν μπλέκεται το κουβάρι μόνον η ιστορία μπορεί να το ξεμπλέξει. Ας την παρακαλέσουμε να μας διαφωτίσει:
. «εξ αμάξης υβρίζειν». Επί χλευαστικών και αχρείων εκφράσεων, αίτινες επετρέποντο εις τας γυναίκας ότε μετέβαινον εφ’ αμαξών εις τα Ελευσίνια μυστήρια. Αριστ. Πολ. 1014. Μένανδρ. Εν «Περινθία.4» (LIDDELL- SCOTT).
. γεφυρίζω. «υπήρχε γέφυρα μεταξύ Αθηνών και Ελευσίνος και ενώ οι άνθρωποι διήρχοντο αυτήν εν σεμνή πομπή, είχον παλαιάν συνήθειαν να λοιδορώσιν όν τινα ήθελον» Ησύχ.
. γεφυρίς. Πόρνη τις επί γεφύρας, ως Ηρακλέων, άλλοι δε ου γυναίκα, αλλά άνδρα εκεί καθεζόμενον των εν Ελευσίνι μυστηρίων <μυστών> συγκαλυπτόμενον εξ ονόματος σκώμματα λέγειν εις τους ενδόξους πολίτας. Ησύχ.
. γεφυρισταί. Οι σκώπται, επεί εν Ελευσίνι επί της γεφύρας τοις μυστηρίοις καθεζόμενοι έσκωπτον τους παριόντας. Ησύχ.
. «όνος άγει μυστήρια». Τοις μυστηρίοις εξ άστεος εις Ελευσίνα κομίζουσι τα προς την χρείαν δια των όνων.
Απορίας δε άξια τα εξής:
. Ερμής αμύητος. Αθήνησιν εν τη ακροπόλει
. μυστικός = υπνιακός.
. μύστιξ = άμα τω σκότει.
. αμύητος = βέβηλος.
Η ιστορία αυτή περιέχει τουλάχιστον εμφανή ψήγματα ειρωνείας. Υπάρχει δε και το απόσταγμά τους:
ο  Διονύσιος ο Τύραννος. «αυτός λοιπόν εκάλει τας των μυών οπάς ή φωλεάς μυστήρια (μυς + τηρείν) Αθην. 98 D.
Όσον δε αφορά στο «αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψη» πληροφορούμαστε:
μύω = κλείνω τους οφθαλμούς ή το στόμα. (να γιατί δεν βλέπετε την Δήμητρα και την κόρη της κύριοι μυστικοπαθέίς). Μέλλων του ρήματος αυτού μύσω. Παράγωγα: μύστης, μυστήριον, μύωψ… Επίσης μύσος ( = ακαθαρσία σώματος και ψυχής!!!).
Συμπέρασμα: μυστήριο είναι το να φυλάγει κάποιος, εις το εξής, τους οφθαλμούς ή το στόμα του, κι όπως φαίνεται μάλλον και τα δυο, κλειστά. Δεν έχει κανείς παρά να παρατηρήσει οποιοδήποτε άτομο επιρρεπή στα μυστηριώδη, για να διαπιστώσει του λόγου το αληθές. Πώς είπατε; Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο; Μάλιστα. Έχετε δίκαιο. Μόνο που ξεστομίζει ανοησίες.
Προς Κορινθίους Α΄ επιστολή Παύλου (1. 22) «… επειδή και Ιουδαίοι σημείον αιτούσι και Έλληνες σοφίαν ζητούσι» και λίγο πιο κάτω (1 27) «… αλλά τα μωρά του κόσμου εξελέξατο ο θεός ίνα τους σοφούς καταισχύνη, και τα ασθενή του κόσμου εξελέξατο ο θεός ίνα καταισχύνη τα ισχυρά, και τα αγενή του κόσμου και τα εξουθενομένα εξελέξατο ο θεός, και τα μη όντα, ίνα τα όντα καταργήση..».(Τον θεό που προτιμά τέτοιους ανθρώπους προτιμά τώρα ο Έλληνας, ο Ευρωπαίος κι ο Αμερικανός άνθρωπος!!! Το χέζεις ή δεν το χέζεις τώρα τέτοιο γούστο).
Ποιοί ασπάστηκαν πρώτοι τον ιουδαιοχριστιανισμό. Οι μωροί οι ασθενείς, οι αγενείς και οι αδύνατοι. Ποιός είσαι εσύ που πας να διαψεύσεις τον άγιο Παύλο.
Οι Ιουδαίοι ζητούν σημεία (θαύματα). Οι Έλληνες σοφία. Ποιοί ζητούσαν σημεία προ Χριστού; Οι μύστες βεβαίως. Αυτοί έσπευσαν στις αγκάλες του Παύλου. Τι να κάνουμε; Να τους μιμηθούμε! Κάποιοι καλλιεργούσαν τις επιστήμες και την φιλοσοφία και κάποιοι έσπευδαν στα μυστήρια για να μυηθούν.
Ο μύστης μπορεί να δει μέχρι και τον θεό! Ο ιουδαιοχριστιανισμός διδάσκει ότι η αλήθεια και η βαθύτερη γνώση μόνο με την ενόραση, την διαίσθηση και τελικώς με την θεία χάρη μπορεί ν’ αποκτηθεί. «Αρχή σοφίας φόβος κυρίου». Τον φόβο κυρίου τον διαθέτεις έτσι κι αλλιώς ήδη από την φύση σου. Άρα δεν σου υπολείπεται κάτι για να αποκτήσεις πλέον την σοφία.
Να γιατί καταδικάστηκαν στο «πυρ το εξώτερο» οι επιστήμες από τον χριστιανισμό. Ας βγει κάποιος να μας φανερώσει κάτι το θετικό που προέκυψε από τα μυστήρια της αρχαιότητας ή του χριστιανισμού, για τον οποιονδήποτε άνθρωπο, σ’ αντίθεση με τα ατέλειωτα δώρα και καρπούς που μας κληροδότησαν οι επιστήμονες τη αρχαιότητας.
Επί τέλους, σε καμμιά περίπτωση δεν είναι αναγκαίο να εκλαμβάνονται ως σπουδαία και χρήσιμα αλλά ούτε ακόμα και σεβαστά, όλα όσα έπρατταν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι. Οι κληρονομιές χρήζουν ξεβοτανίσματος. Ακόμα και οι σπουδαιότερες.
Οι επαγγελματίες απόγονοι είναι ελεεινές φιγούρες άξιες περιφρονήσεως. Δεν είσαι αυτό που ήσαν οι πρόγονοί σου. Ούτε πρέπει να είσαι τέτοιος. Πρέπει να είσαι αυτό που ήθελαν να είσαι η αφρόκρεμα των προγόνων σου. Και μάλιστα και κάτι παραπάνω.
Διότι τι ήσαν τέλος πάντων τα μυστήρια; Ότι είναι όλα ανεξαιρέτως, μηδέ και των χριστιανικών εξαιρουμένων: ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΜΕΛΛΟΥΣΑΣ ΕΥΔΑΙΜΟΝΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ.
Ο φόβος του θανάτου από τον απαίδευτο άνθρωπο. Εντάξει. Φυσιολογικό. Αλλά αυτό θα προτείνουμε άνθρωπέ μου; Δηλαδή θα ξαναξεκινήσουμε από την τρύπα των μυστηρίων κι όχι από την κορυφή του Ολύμπου. Δηλαδή γιατί δεν υπήρχαν μυστήρια του Διός. Ώρα να μας πεις ότι ο Λεωνίδας, ο Επίκουρος, ο Θουκυδίδης, ο Θεμιστοκλής, ο Ιπποκράτης και ο Δημόκριτος ξεροστάλιαζαν έξω από τις τρύπες των μυστηρίων.
Γιατί όμως οι χριστιανοί γουστάρουν τον Πλάτωνα. Γιατί κάψανε τα συγγράμματα όλων των άλλων Ελλήνων και κράτησαν μόνον αυτά τα δικά του, μέχρι και τις επιστολές του.
«Τα μυστήρια υπό την επίδραση του ελληνικού πνεύματος κατέστησαν εσωτερικότερα και ηθικότερα. Ο Πλάτων εξεπνευμάτωσεν αυτά και παρήγαγε τον μυστικισμόν, ήτοι απ’ ευθείας ένωσιν μετά του θεού, άνευ εξωτερικών πράξεων και τελετών». Εκκλησιαστική Ιστορία. Αρχιμ. Βασιλείου Κ. Στεφανίδου, εκδ. ΑΣΤΗΡ 1970, σελ. 20.
Στη ίδια σελίδα «ο Μίθρας έφερε την ονομασία δίκαιος και άγιος θεός, και παρουσιάζετο ως μεσιτεύων εις τον Ύψιστον υπέρ των πτωχών και καταδυναστευομένων και ως συνοδεύων τας ψυχάς των ανθρώπων εις τον άλλον κόσμον. Ήτο ο αγαπητός θεός του κάτω λαού, των δούλων, των απελευθέρων, των μικρών υπαλλήλων και των στρατιωτών. Κατέστη ο ισχυρότερος αντίπαλος του χριστιανισμού, αλλά συγχρόνως ο σπουδαιότερος παρασκευαστής της οδού αυτού». Ο μέγας Κωνσταντίνος ήταν Μιθριδαϊστής.