Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου 2019

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - Εἰρήνη (775-818)

775 Μοῦσα, σὺ μὲν πολέμους ἀπ- [στρ.]
ωσαμένη μετ᾽ ἐμοῦ
τοῦ φίλου χόρευσον,
κλείουσα θεῶν τε γάμους
ἀνδρῶν τε δαῖτας
780 καὶ θαλίας μακάρων· σοὶ
γὰρ τάδ᾽ ἐξ ἀρχῆς μέλει.
ἢν δέ σε Καρκίνος ἐλθὼν
ἀντιβολῇ μετὰ τῶν παίδων χορεῦσαι,
785 μήθ᾽ ὑπάκουε μήτ᾽ ἔλ-
θῃς συνέριθος αὐτοῖς,
ἀλλὰ νόμιζε πάντας
ὄρτυγας οἰκογενεῖς, γυλιαύχενας ὀρχηστὰς
790 νανοφυεῖς, σφυράδων ἀποκνήσματα, μηχανοδίφας.
καὶ γὰρ ἔφασχ᾽ ὁ πατὴρ ὃ παρ᾽ ἐλπίδας
εἶχε τὸ δρᾶμα γαλῆν τῆς
795 ἑσπέρας ἀπάγξαι.

τοιάδε χρὴ Χαρίτων δα- [ἀντ.]
μώματα καλλικόμων
τὸν σοφὸν ποητὴν
ὑμνεῖν, ὅταν ἠρινὰ μὲν
800 φωνῇ χελιδὼν
ἑζομένη κελαδῇ, χο-
ρὸν δὲ μὴ ᾽χῃ Μόρσιμος
μηδὲ Μελάνθιος, οὗ δὴ
805 πικροτάτην ὄπα γηρύσαντος ἤκουσ᾽,
ἡνίκα τῶν τραγῳδῶν
τὸν χορὸν εἶχον ἁδελ-
φός τε καὶ αὐτός, ἄμφω
810 Γοργόνες ὀψοφάγοι, βατιδοσκόποι Ἅρπυιαι,
γραοσόβαι μιαροί, τραγομάσχαλοι ἰχθυολῦμαι·
815 ὧν καταχρεμψαμένη μέγα καὶ πλατὺ
Μοῦσα θεὰ μετ᾽ ἐμοῦ ξύμ-
παιζε τὴν ἑορτήν.

***
ΧΟΡ. Μούσα,
διώξε μακριά σου, μακριά τους πολέμους
κι έλα μ᾽ εμένα το φίλο σου εδώ να χορέψεις·
για τους γάμους των θεών να πεις τραγούδια
και για των ηρώων τα φαγοπότια
και για αθάνατων χαρούμενες γιορτές·
780 πάντα, Μούσα, αυτά αγαπούσες.
Κι αν ο ποιητής ο Καρκίνος σιμώσει
παρακαλώντας να μπεις στο χορό των παιδιών του,
μην ακούς,
τη συντροφιά τους ποτέ μη θελήσεις·
όλοι τους είναι, να ξέρεις,
ίδιοι με ορτύκια που θρέφουνε μες στα κλουβιά,
νάνοι είν᾽ αυτοί χορευτές μακρολαίμηδες
790 και κατσικιών βερβελιές, τερτιπιών κυνηγοί.
Κι ο γονιός τους έλεγε ότι
ένα δράμα, που το βόλεψε χωρίς
να το ελπίζει, πήγε, αλί του,
και του το ᾽πνιξε η νυφίτσα αποβραδίς.

Τέτοιους
των ωριοπλέξουδων πρέπει Χαρίτων
ύμνους λαϊκούς ένας άξιος ποιητής να συνθέτει·
τέτοιους ύμνους, όταν η άνοιξη μυρίζει
800 και γλυκολαλεί το χελιδόνι,
όμως δράμα τους να παίξουν δεν μπορούν
με το Μόρσιμο ο Μελάνθιος·
ο ένας, αλήθεια, αδερφός, ο Μελάνθιος,
όταν πια βρήκαν Χορό για να παίξουνε δράμα,
κάτι στριγκλιές
που ᾽βγαζε παίζοντας μέσα στο έργο!
Είναι κι οι δυο τους, να ξέρεις,
Άρπυιες αρπάχτρες πλατιών και μεγάλων ψαριών,
810 βρόμιες μασκάλες, Γοργόνες αχόρταγες,
και των μπαμπόγριων άθλιοι κι οι δυο κυνηγοί.
Μούσα, και στα δυο τ᾽ αδέρφια
ένα φτύσιμο μεγάλο και πλατύ
δώσ᾽ τους τώρα μες στα μούτρα
κι έλα γιόρτασε μαζί μου τη γιορτή.

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας: ΚΡΗΤΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, ΔΑΙΔΑΛΟΣ

Καταγωγή του Δαίδαλου

Αθηναίος αρχιτέκτονας, γλύπτης και εφευρέτης μηχανών, γιος του Παλαίμονα ή του Μητίονα και εγγονός του Ερεχθέα ή, μεταθέτοντας τη γέννησή του κατά δύο γενιές αργότερα, γιος του Ευπάλαμου και της Αλκίππης που είχε ρίζες στη γενιά του πρώτου βασιλιά της Αθήνας Κέκροπα. Η, οπωσδήποτε, αθηναϊκή καταγωγή του αναφέρεται τον 5ο αι. π.Χ. από τον Φερεκύδη και τον Πλάτωνα (Ίων 533a7), ενώ η κατά δύο γενιές μετατόπιση της γέννησής του (Διόδ. Σ. 4.76) και η εφεύρεση καινούριων προγόνων αιτιολογεί τη συνύπαρξή του με τον Θησέα.
 
Ο Δαίδαλος στην Αθήνα*
Ο Δαίδαλος εργάστηκε στην Αθήνα και κοντά του μαθήτευσε ο Τάλως, γιος της αδελφής του Πέρδικας. Λέγεται ότι ο Τάλως διακρινόταν για τη δεξιοτεχνία του και την ημέρα που ανακάλυψε το πριόνι, εμπνευσμένος από το σαγόνι ενός φιδιού, ο Δαίδαλος ζήλεψε τόσο πολύ που τον σκότωσε, ρίχνοντάς τον από την Ακρόπολη. Ωστόσο, το έγκλημα αποκαλύφθηκε και ο Δαίδαλος, αφού καταδικάστηκε από τον Άρειο Πάγο, κατέφυγε στην Κρήτη, βρίσκοντας άσυλο στο παλάτι του Μίνωα.
 
Ο Δαίδαλος στην Κρήτη
Ο Δαίδαλος έγινε τακτικός αρχιτέκτονας και γλύπτης του βασιλιά Μίνωα. Κατασκεύασε παλάτια με πολυτελείς αίθουσες, αγάλματα, βωμούς, λουτρά, τον λαβύρινθο, κατά τα πρότυπα του αιγυπτιακού λαβύρινθου**, μαρμάρινο χοροστάσι (Ιλ., Σ 590-592) όπου η Αριάδνη με τις φίλες της χόρευαν στις μεγάλες γιορτές του χρόνου.

Όταν η γυναίκα του Μίνωα, Πασιφάη***, ερωτεύτηκε έναν ταύρο, παρακάλεσε τον Δαίδαλο να τη βοηθήσει να ικανοποιήσει τον πόθο της. Ο Δαίδαλος κατασκεύασε ομοίωμα ξύλινης αγελάδας, κούφιας εσωτερικά.
 
Από την παράδοξη αυτή ένωση του ταύρου και της Πασιφάης, γεννήθηκε ο Μινώταυρος που κατοικούσε στο Λαβύρινθο, έργο επίσης του Δαίδαλου, και τρεφόταν με ανθρώπινη σάρκα. Η πράξη του αυτή προκάλεσε την οργή του Μίνωα. Άλλη εκδοχή αποδίδει τη δυσμένεια του Μίνωα στο γεγονός ότι ο Αθηναίος τεχνίτης έδωσε στην κόρη του Μίνωα Αριάδνη τον περίφημο μίτο, με τον οποίο ο βασιλιάς της Αθήνας Θησέας κατόρθωσε να βγει σώος από τον Λαβύρινθο, αφού πρώτα σκότωσε το Μινώταυρο. Όταν ο Μίνωας πληροφορήθηκε τις ενέργειες του Δαίδαλου, φυλάκισε αυτόν και τον γιο του Ίκαρο στον Λαβύρινθο.
 
Ωστόσο, ο πολυμήχανος Δαίδαλος κατασκεύασε φτερά, τα οποία, αφού τα στερέωσε στους ώμους με κερί, χάρισαν σε αυτόν και το γιο του την ελευθερία. Ο Ίκαρος παρακούοντας τις συμβουλές του πατέρα του να μην πλησιάζει πολύ το φωτεινό δίσκο του ηλίου και λιώσει το υλικό από το οποίο είχε κατασκευάσει τα φτερά, έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε.
 
Μια πιο ορθολογική προσέγγιση του μύθου έλεγε ότι η Πασιφάη, προκειμένου να βοηθήσει τον Δαίδαλο να γλιτώσει την τιμωρία από τον Μίνωα, τον επιβίβασε σε πλοίο**** μαζί με τον γιο του Ίκαρο που είχε αποκτήσει από τη Ναυκράτη, μια σκλάβα του βασιλιά, το όνομα της οποία σχετίζεται με τη θάλασσα, είναι αυτή που κρατά το πλοίο, αντίστοιχη μορφή με τον πλοηγό Ναύπλιο, τον πλοίαρχο Ναυσιμέδοντα, τον Οίακα που κρατά το πηδάλιο, που ο μύθος κάνει πατέρα, τον πρώτο, και αδέλφια, τους άλλους δύο, του σοφού Παλαμήδη. Πλέοντας ανατολικά των Κυκλάδων, ο Ίκαρος παραπάτησε και έπεσε στη θάλασσα. Ο Δαίδαλος τον έθαψε στο νησί που ονόμασε Ικαρία και το πέλαγος γύρω από αυτό Ικάριο. Άλλοι λένε ότι ο Ηρακλής βρήκε και ενταφίασε το πτώμα του νέου. Από ευγνωμοσύνη προς τον Ηρακλή, ο Δαίδαλος του έφτιαξε άγαλμα*****, προσφορά στο Ηράκλειο (ιερό του Ηρακλή) των Θηβών και μέχρι τα χρόνια του Παυσανία ο Θηβαίοι το επιδείκνυαν ως έργο του Δαιδάλου. Παραλλαγή θέλει το άγμαλμα του Ηρακλή σε φυσικές διαστάσεις και τόσο πραγματικό, με τη φυσική κίνηση και τους φουσκωμένους μύες, που ο ήρωας το πήρε για πραγματικό άνθρωπο και το λιθοβόλησε.
 
Άλλη παραλλαγή, που βασίζεται στο γεγονός ότι ο Δαίδαλος μόνο με καράβι θα μπορούσε να φύγει από την Κρήτη, θέλει τον Μίνωα, που έλεγχε όλα τα πλοία, να υπόσχεται πολύ χρυσάφι σε όποιον έβρισκε τον Δαίδαλο. Και επειδή από θαλάσσης είχε αποκλειστεί κάθε διέξοδος διαφυγής, ο Δαίδαλος έφτιαξε τα φτερά, ώστε πατέρας και γιος να δραπετεύσουν από αέρος. Μια πιο ορθολογική ερμηνεία αυτής της εκδοχής είναι ότι πατέρας και γιος έφυγαν με καράβι με πανί, που πρώτοι εκείνοι επινόησαν. Το πλοίο αυτό έγινε ταχύτερο από τα κωπήλατα μινωικά και επειδή το πανί από μακριά φαινόταν σαν φτερό προέκυψε η εκδοχή της κατασκευής των φτερών. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ο Δαίδαλος δραπέτευσε για την πατρίδα του, την Αθήνα. Και ο Μίνωας ζήτησε ένα δικό τους κάθε χρόνο για τροφή στον Μινώταυρο.
 
Ο Δαίδαλος στη Δύση
Μετά την απώλεια του Ίκαρου, ο Δαίδαλος συνέχισε το πτητικό εγχείρημα και έφτασε αρχικά στην Ιταλική χερσόνησο, στην παλιά αποικία των Ευβοέων, την Κύμη, ή στην Κύμη της Εύβοιας (πέντε πόλεις αναφέρει με το όνομα αυτό ο Στέφανος Βυζάντιος). Πάντως, είτε στη μία Κύμη είτε στην άλλη, ο Δαίδαλος αφιέρωσε τα φτερά του στον Απόλλωνα και ύστερα έχτισε ναό προς τιμή του θεού του φωτός με πάγχρυσον στέγη (Βιργ., Αιν. 6.18-19).
 
Έπειτα συνέχισε το ταξίδι του στη Σικελία, που τότε ονομαζόταν Σικανία******, στο παλάτι του Κώκαλου, βασιλιά της Κάμικου ή Ίνικου, όπου αργότερα κτίστηκε ο Ακράγας. Ο Μίνωας καταδίωξε το δραπέτη, έφτασε μέχρι τη Σικελία, και προκειμένου να τον κάνει να αποκαλυφθεί, έθετε ένα γρίφο η λύση του οποίου πολύ θύμιζε τον μίτο της Αριάδνης· κρατούσε ένα κέλυφος σαλιγκαριού και μια κλωστή και ζητούσε να περάσουν την κλωστή στο κέλυφος έναντι αμοιβής. Η πρόθυμη απάντηση του Κώκαλου ότι θα μπορούσε να περάσει την κλωστή αποκάλυψε τον τόπο όπου κρυβόταν ο Δαίδαλος. Πράγματι, ο Δαίδαλος τρύπησε το πίσω μέρος του όστρακου, έδεσε την κλωστή στο πόδι ενός μυρμηγκιού και το έβαλε μέσα στο κέλυφος· σε λίγο το μυρμήγκι βγήκε από την άλλη πλευρά. Τότε ο Μίνωας ζήτησε από τον Κώκαλο να του παραδώσει τον Δαίδαλο, απειλώντας τον με τον στόλο του. Εκείνος προσποιήθηκε ότι δέχεται, ζήτησε μάλιστα από τις θυγατέρες του να προσφέρουν στο φιλοξενούμενο ένα θερμό λουτρό. Το νερό όμως ήταν τόσο καυτό, που ο βασιλιάς της Κρήτης πνίγηκε στο μπάνιο του. Άλλη παραλλαγή θέλει τον Δαίδαλο να έρχεται σε συνεννόηση με τις κόρες, να τρυπά την οροφή του λουτρού και από εκεί να χώνει ένα σωλήνα που έβγαινε πάνω ακριβώς από τον λουτήρα. Σε αυτόν διοχέτευσε καυτό νερό. Έτσι πέθανε ο Μίνωας.
 
Έργα του Δαίδαλου στη Σικανία
Μετά από αυτό, ο Δαίδαλος έμεινε μόνιμα στη Σικελία και κατασκεύασε πολυάριθμα οικοδομήματα, προκειμένου να ευχαριστήσει τον οικοδεσπότη του. Του αποδίδονται: α) Μια τεχνητή λίμνη κοντά στα σικελικά Μέγαρα απ' όπου ο ποταμός Αλαβών χυνόταν στη θάλασσα. β) Η απόρθητη ακρόπολη στην Κάμικο, με στενή ανάβαση και πολλές στροφές, οπότε μπορούσε να φυλαχτεί από πολύ λίγους πολεμιστές, τρεις ή τέσσερις. γ) Η αξιοποίηση μιας σπηλιάς με ατμό κοντά στον Σελινούντα για θεραπεία. δ) Αναλημματικό τείχος σε γκρεμό στον Έρυκα, προκειμένου να κατασκευάσει ναό της Αφροδίτης (Διόδωρος, 4.78).
 
Δαίδαλος και Ήφαιστος
Ο Δαίδαλος υπήρξε αντίστοιχη μορφή με άλλους εφευρέτες και επινοητές, όπως ο Παλαμήδης και ο Προμηθέας, κυρίως όμως ο Ήφαιστος, ο οποίος κατασκευάζει τον κρητικό γίγαντα Τάλο αλλά και ένα χοροστάσι πάνω στην ασπίδα του Αχιλλέα σαν εκείνο που είχε κατασκευάσει ο Δίδαλος για την Αριάδνη στην Κνωσό. Σύμφωνα πάλι με μια άλλη γενεαλογική παράδοση, Ραδάμανθυς μὲν Ἡφαίστου , ῞Ηφαιστος δὲ εἴη Τάλω, Τάλων δὲ εἶναι Κρητὸς παῖδα (Παυσ. 8.53.5.5-6). Σε αυτή την περίπτωση μοιάζει σαν ο επονομαζόμενος Δαίδαλος να είναι παλαιά θεότητα, αντίστοιχη του Ήφαιστου στο δωδεκάθεο, που όμως περιέπεσε σε λήθη.
 
Όπως και να έχει, ο Δαίδαλος σχετίζεται με τη φωτιά, την κατεργασία των μετάλλων, την αρχιτεκτονική και τη γλυπτική, ενώ η εξέλιξη που επέφερε σχετίζεται προφανώς και με την επινόηση καινούριων εργαλείων. Γύρω από τη μορφή και το όνομά του αναπτύχθηκε μια μυθοπλασία για την τεχνολογική πρόοδο και την πολιτιστική ανάπτυξη που συνόδευε την πολιτική ακμή της Κρήτης. Ο μύθος τον θέλει να ζει στην Αθήνα, την Κρήτη, τη Σικελία, την Αίγυπτο*******, γιατί με κάποιον τρόπο έπρεπε να εξηγηθούν μνημεία ανάλογα με του μινωικού πολιτισμού και για να υποδηλωθούν πρότυπα σε ορισμένες μορφές τέχνης. Τα ίχνη από προϊστορικά μνημεία ανάλογα με τα μινωικά τροφοδότησαν τον μύθο για τη φυγή του Δαίδαλου στη Σικελία και την παραμονή του στην Αίγυπτο, όπου λεγόταν ότι κατασκεύασε τα προπύλαια της Μέμφιδας και ένα μεγάλο λαβύρινθο πριν από αυτόν της Κρήτης· του είχαν μάλιστα και ναό αφιερωμένο στο όνομά του. Η μετάβασή του από την Αθήνα στην Κρήτη υποδηλώνει με τρόπο ακριβώς αντίστροφο τη διάδοση της ξυλογλυπτικής από την Κρήτη στην ηπειρωτική Ελλάδα. Εδώ, στη διαμόρφωση του μύθου σημαντικό ρόλο παίζει η Αθήνα -από άποψη πολιτική ήταν τίτλος τιμής να είναι η πρώτη που ανακαλύπτει ή εφευρίσκει και μετά αυτό διαδίδεται σε άλλους.
 
Ο Δαίδαλος μνημειώνει την τέχνη της αγαλματοποιίας στην παλαιότερη φάση της, την ξυλογλυπτική. Μυθοπλασία πρέπει να είναι και το όνομα του Δαίδαλου < δαίδαλα = ξυλόγλυπτα. Οι Δαιδαλίδες στην Αθήνα, με επώνυμο δήμο, ήταν ξυλογλύπτες και μαρμαρογλύπτες· από αυτούς προέρχονταν ο Σωκράτης και ο πατέρας του Σωφρονίσκος, αγαλματοποιοί, Δαιδαλίδες στην Αθήνα του χρυσού αιώνα. Η λεπτομέρεια του μύθου του που τον θέλει να εγκαθίσταται σε αυτόν τον δήμο μετά τον φόνο του ανεψιού του και από αυτόν να κρατούν οι Δαιδαλίδες είναι μάλλον αιτιολογική.
---------------------
*Ο Δαίδαλος στην Αθήνα
1. Ο Δαίδαλος ήταν Αθηναίος την καταγωγή και ήταν ονομαστός ως ένας από τη γενιά των Ερεχθειδών, γιατί ήταν γιος του Μητίονα που ήταν γιος του Ευπάλαμου του γιου του Ερεχθέα· καθώς από φύση του ήταν πολύ ανώτερος απ' όλους τους άλλους, αφοσιώθηκε στην αρχιτεκτονική, στην κατασκευή αγαλμάτων και στην επεξεργασία της πέτρας. Υπήρξε ο εφευρέτης πολλών που συνέβαλαν στην ανάπτυξη της τέχνης του και κατασκεύασε έργα θαυμαστά σε πολλά μέρη της οικουμένης.
2. Ως προς την κατασκευή, μάλιστα, των αγαλμάτων, ξεπέρασε τόσο πολύ όλους τους άλλους, ώστε οι μεταγενέστεροι έπλασαν γι' αυτόν τον μύθο ότι τα αγάλματα που κατασκεύαζε ήταν απολύτως όμοια με τα ζωντανά πρότυπά τους· διότι έβλεπαν, περπατούσαν και γενικά διατηρούσαν συνολικά μια τέτοια κατάσταση σώματος, ώστε να θεωρείται πως το κατασκεύασμα είναι ζωντανό και έμψυχο.
3. Καθώς πρώτος εκείνος έβαλε μάτια κι έφτιαξε τα πόδια ανοιχτά, κατασκεύαζε επίσης και τα χέρια απλωμένα, είναι φυσικό που οι άνθρωποι τον θαύμαζαν· διότι, πριν από εκείνον, οι τεχνίτες κατασκεύαζαν τα αγάλματα με μάτια κλειστά και με χέρια πεσμένα, κολλημένα στα πλευρά.
4. Ο Δαίδαλος, λοιπόν, μολονότι τον θαύμαζαν για την τέχνη του, εκδιώχτηκε από την πατρίδα του, όταν καταδικάστηκε για φόνο για τις εξής αιτίες. Ο Τάλως, ο γιος της αδελφής του Δαιδάλου, μαθήτευε πλάι στον Δαίδαλο, από παιδί ακόμη·
 5. καθώς ήταν πιο ευφυής από τον δάσκαλό του, ανακάλυψε τον τροχό της κεραμικής και κάποτε που βρήκε ένα σαγόνι φιδιού, πριόνισε μ' αυτό ένα ξυλαράκι και προσπάθησε να μιμηθεί την τραχύτητα των δοντιών του φιδιού· έτσι, λοιπόν, κατασκεύασε πριόνι σιδερένιο, με το οποίο πριόνιζε τα ξύλινα μέρη των έργων του, και απέκτησε τη φήμη πως ανακάλυψε κάτι πολύ χρήσιμο στην ξυλουργική τέχνη. Καθώς ανακάλυψε τον τόρνο και μερικά άλλα εργαλεία απέκτησε μεγάλη φήμη.
6. Ο Δαίδαλος, που φθόνησε το παιδί και θεώρησε πως θα ξεπεράσει σε φήμη τον δάσκαλό του, το δολοφόνησε. Την ώρα που το έθαβε κάποιος τον είδε, κι όταν ρωτήθηκε ποιον θάβει, απάντησε πως παραχώνει ένα φίδι. Αξίζει να θαυμάσει κανείς το παράδοξο του πράγματος, ότι, δηλαδή, το ζώο που οδήγησε στην ανακάλυψη του πριονιού ήταν εκείνο μέσω του οποίου έτυχε να αποκαλυφθεί ο φόνος.
7. Μετά την κατηγορία και την καταδίκη για φόνο από τους Αρεοπαγίτες, στην αρχή κατέφυγε σ' έναν από τους δήμους της Αττικής, του οποίου οι κάτοικοι ονομάστηκαν από εκείνον Δαιδαλίδες. (Διόδωρος Σ. 4.76.1-7)
 
**Ο αιγυπτιακός και ο κρητικός λαβύρινθος 
Οι Αιγύπτιοι α­νάκτησαν την εξουσία κι έβαλαν δικό τους βασιλιά, τον Μένδη, που μερικοί ονομάζουν Μάρρο. Πολεμικό έργο αυτός δεν έκανε κανένα, αλλά κατασκεύασε για τον εαυτό του τάφο, τον λεγόμενο λαβύρινθο, θαυμαστό όχι τόσο για το μέγεθος όσο για την εξαιρετικά δύσκολη μίμησή του ένεκα της ευφυ­έστατης σχεδίασης του· γιατί όποιος μπει σ' αυτόν δεν μπο­ρεί εύκολα να βρει την έξοδο, εκτός αν τον συνοδεύει πολύ έμπειρος οδηγός. Μερικοί μάλιστα λένε πως και ο Δαίδαλος ήρθε στην Αίγυπτο, θαύμασε την τέχνη του κτίσματος και μετά κατασκεύασε για τον βασιλιά της Κρήτης Μίνωα λα­βύρινθο όμοιο με της Αιγύπτου, όπου βρισκόταν κατά τον μύθο ο λεγόμενος Μινώταυρος. Αλλά ο λαβύρινθος στην Κρήτη εξαφανίστηκε τελείως, είτε επειδή τον γκρέμισε κά­ποιος δυνάστης είτε από το καταστροφικό έργο του χρόνου, ενώ στην Αίγυπτο διατηρήθηκε στο ακέραιο η όλη κατα­σκευή μέχρι των ημερών μας. (Διόδωρος Σ. 1.61)
 
***Ο Δαίδαλος στην Κρήτη
Αργότερα ο Δαίδαλος διέφυγε από την Αττική στην Κρήτη, όπου τον θαύμαζαν για τη δόξα που είχε αποκτήσει λόγω της τέχνης του· έτσι έγινε φίλος του βασιλιά Μίνωα. Η παράδοση διέσωσε τον μύθο ότι η Πασιφάη, η γυναίκα του Μίνωα, ερωτεύτηκε τον ταύρο και ο Δαίδαλος κατασκεύασε ομοίωμα αγελάδας και βοήθησε την Πασιφάη να ικανοποιήσει το πάθος της. 2. Οι μυθογράφοι λένε ότι ο Μίνωας, πριν από αυτό το γεγονός, κάθε χρόνο συνήθιζε να αφιερώνει στον Ποσειδώνα τον ωραιότερο ταύρο της αγέλης του και να τον θυσιάζει σε αυτόν τον θεό. Αλλά όταν γεννήθηκε ένας ταύρος με ξεχωριστή ομορφιά, ο Μίνωας θυσίασε στη θέση του κάποιον άλλον από αυτούς που ήταν λιγότερο όμορφοι. Και ο Ποσειδώνας οργίστηκε με τον Μίνωα και ενέπνευσε στην Πασιφάη τον έρωτα του ταύρου. 3. Χάρη στην εφευρετικότητα και την τέχνη του Δαίδαλου η Πασιφάη ενώθηκε με τον ταύρο και γέννησε τον Μινώταυρο, γνωστό από τους μύθους. Αυτό το πλάσμα λένε ήταν δίμορφο. Στο πάνω μέρος του σώματος ως τους ώμους ήταν ταύρος, στο υπόλοιπο ήταν άνθρωπος. 4. Για τη διαμονή αυτού του τέρατος λένε ότι ο Δαίδαλος κατασκεύασε τον λαβύρινθο με περίπλοκους διαδρόμους, που ήταν πολύ δύσκολο για όσους δεν ήξεραν να βγουν από αυτόν. Σε αυτόν τον λαβύρινθο, λοιπόν, έμενε ο Μινώταυρος και εκεί καταβρόχθιζε τους εφτά νέους και τις εφτά νέες που αποστέλλονταν από την Αθήνα. (Διόδωρος Σ. 4.77.1-4)
 
****Η φυγή του Δαίδαλου και του Ίκαρου από το νησί της Κρήτης
Αλλά ο Δαίδαλος, λένε, μαθαίνοντας ότι ο Μίνωας τον απειλούσε για την κατασκευή της αγελάδας, φοβήθηκε την οργή του βασιλιά και αναχώρησε από την Κρήτη με τη βοήθεια της Πασιφάης που του προμήθευσε ένα πλοίο. 6. Μαζί του έφυγε και ο γιος του Ίκαρος και έφτασαν σε κάποιο νησί στο ανοιχτό πέλαγος, όπου ο Ίκαρος πήγε να αποβιβαστεί απρόσεκτα, έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε· σε ανάμνησή του το πέλαγος ονομάστηκε Ικάριο και το νησί Ικαρία. Ο Δαίδαλος απέπλευσε και από αυτό το νησί με κατεύθυνση προς τη Σικελία, στην περιοχή που βασίλευε ο Κώκαλος, ο οποίος υποδέχθηκε τον Δαίδαλο και τον έκανε στενό του φίλο για την ευφυΐα και τη δόξα του. 7. Μερικοί μυθογράφοι αναφέρουν ότι, όταν ο Δαίδαλος ήταν ακόμη στην Κρήτη και κρυβόταν από την Πασιφάη, ο βασιλιάς Μίνωας, που ήθελε να τιμωρήσει τον Δαίδαλο αλλά δεν μπορούσε να τον βρει, ερευνούσε όλα τα πλοία στο νησί και υποσχέθηκε να δώσει πολλά χρήματα σε όποιον ανακαλύψει τον Δαίδαλο. 8. Τότε ο Δαίδαλος, αφού έχασε κάθε ελπίδα διαφυγής από τη θάλασσα, κατασκεύασε με θαυμαστή τέχνη φτερούγες, πολύ σοφά σχεδιασμένες και κολλημένες θαυμάσια με κερί. Και εφαρμόζοντάς τες στο σώμα του γιου του και στο δικό του, τις άπλωσε και μπόρεσε, προς έκπληξη όλων, να πετάξουν και να διαφύγουν πάνω από το Κρητικό πέλαγος. 9. Και ο Ίκαρος, με την απειρία της νιότης, πέταξε πολύ ψηλά και έπεσε στη θάλασσα, γιατί ο ήλιος έλιωσε το κερί που συγκρατούσε τις φτερούγες, ενώ αυτός [ο Δαίδαλος], πετώντας σε μικρό ύψος πάνω από τη θάλασσα και υγραίνοντας κατ' επανάληψη τις φτερούγες, κατόρθωσε παραδόξως να φτάσει σώος στη Σικελία. (Διόδωρος Σ. 4.77.5-9)
 
*****Η φυγή από την Κρήτη με πλοιάρια και ο πνιγμός του Ίκαρου
Οι Θηβαίοι πιστεύουν πως το αρχαίο ξόανο [του Ηρακλή] είναι έργο του Δαίδαλου. Και εγώ νομίζω πως έτσι είναι. Λέγεται πως το είχε αφιερώσει ο ίδιος ο Δαίδαλος, επειδή ο Ηρακλής τον είχε ευεργετήσει. Όταν ήθελε να φύγει από την Κρήτη, ναυπήγησε δύο πλοιάρια, ένα για τον ίδιο και ένα για τον γιο του Ίκαρο, επινόησε τα ιστία, που ως τότε δεν είχαν εφευρεθεί, και τα έβαλε στα πλοία αυτά, ώστε να ξεφύγει από το ναυτικό του Μίνωα, τα πλοία του οποίου κινούνταν με κουπιά. Και ο ίδιος σώθηκε αλλά λένε πως ο Ίκαρος, άμαθος στη ναυσιπλοΐα, πνίγηκε, γιατί ανατράπηκε το πλοίο του· το πτώμα του ξεβράστηκε σε νησί πάνω από τη Σάμο, ανώνυμο ως τότε. Ο Ηρακλής βρήκε τον νεκρό, τον αναγνώρισε και τον έθαψε στο σημείο που και σήμερα υπάρχει ένας όχι ιδιαίτερα μεγάλος σωρός από χώμα, σε ακρωτήρι πιο ψηλά στο Αιγαίο (Παυσανίας 11.4-5).
 
******Ο Δαίδαλος στη Σικανία (Σικελία)
Ο Δαίδαλος έμεινε αρκετό καιρό στον Κώκαλο και στους Σικανούς, όπου θαυμάστηκε για την εξαιρετική του τέχνη. Σ' αυτό το νησί, μάλιστα, κατασκεύασε και κάποια έργα που διασώζονται μέχρι σήμερα. Κοντά στη Μεγαρίδα, για παράδειγμα, έφτιαξε με μεγάλη τέχνη την ονομαζόμενη κολυμπήθρα [πιθανώς αποχετευτική δεξαμενή ή κάποιο μηχάνημα ή άλλο έργο για τον έλεγχο της ροής του ποταμού], από την οποία μέγας ποταμός εκβάλλει στην κοντινή θάλασσα, ο λεγόμενος Αλαβών. Στην περιοχή, επίσης, του Ακράγαντα, στον λεγόμενο Καμικό ποταμό, έχτισε πάνω σε βράχους πόλη, την πιο οχυρή της Σικελίας, απόρθητη και στις πιο βίαιες επιθέσεις· γιατί σχεδίασε και κατασκεύασε τον δρόμο που ανέβαζε σ' αυτή στενό και ελικοειδή, ώστε να μπορούν να τον φρουρούν τρεις τέσσερις άνθρωποι. Γι' αυτό ακριβώς και ο Κώκαλος σ' εκείνη την πόλη έκανε το παλάτι του και αποθήκευσε τους θησαυρούς του και την κράτησε απόρθητη χάρη στο εφευρετικό πνεύμα του τεχνίτη. Τρίτο, κατασκεύασε σπήλαιο στην περιοχή του Σελινούντα, όπου ρύθμιζε τον ατμό που έβγαινε από τη φωτιά μέσα του με τόση επιτυχία, ώστε από τη βαθμιαία επενέργεια της θερμότητας να ιδρώνουν σταδιακά και ανεπαίσθητα όσοι κάθονταν στη σπηλιά και να θεραπεύουν με ευχαρίστηση το σώμα τους, χωρίς να ενοχλούνται στο παραμικρό από τη θερμοκρασία. Στον Έρυκα, επίσης, όπου υπάρχει βράχος απότομος με ύψος δυσθεώρητο και το στενό μέρος, όπου βρίσκεται το ιερό της Αφροδίτης, τους υποχρέωνε να τον κτίσουν στην απότομη κορυφή του βράχου, αυτός κατασκεύασε πάνω σ' αυτόν τον γκρεμό έναν τοίχο προεκτείνοντας με αυτόν τον εκπληκτικό τρόπο το επίπεδο της κορυφής του βράχου. Λένε, ακόμη, ότι φιλοτέχνησε ένα χρυσό κριάρι για την Αφροδίτη την Ερυκίνη, δουλεμένο με πολύ τέχνη, ώστε να μοιάζει απαράλλαχτα με αληθινό κριάρι. Μιλούν και για πολλά άλλα έργα του στη Σικελία, που καταστράφηκαν από τον χρόνο.
(Διόδωρος Σ. 4.78)
 
*******Ο Δαίδαλος στην Αίγυπτο
Όσο για τον Δαίδαλο, λένε πως μιμήθηκε την πολυπλοκότητα του λαβύρινθου, που σώζεται μέχρι σήμερα, τον οποίο έχτισε, άλλοι λένε, ο Μένδης, κι άλλοι, ο βασιλιάς Μάρρος, πολλά χρόνια πριν τη βασιλεία του Μίνωα. Ο ρυθμός των αρχαίων ανδριάντων της Αιγύπτου είναι ίδιος με τον ρυθμό των αγαλμάτων που κατασκεύασε ο Δαίδαλος στους Έλληνες. Όσο για το ωραιότατο πρόπυλο του ναού του Ηφαίστου στη Μέμφιδα λένε πως χτίστηκε επίσης από τον Δαίδαλο, που επειδή θαυμάστηκε πολύ, τιμήθηκε με ξύλινο άγαλμα που σκάλισε με τα ίδια του τα χέρια και στήθηκε στον εν λόγω ναό, και πέρα απ αυτά απέκτησε μεγάλη δόξα για την ευφυΐα του και τιμήθηκε σαν θεός για τις πολλές του ανακαλύψεις· για­τί σ ένα νησί προς τη Μέμφιδα υπάρχει ακόμη ιερό του Δαιδάλου που τιμούν οι κάτοικοι της περιοχής. (Διόδωρος Σ. 1.97.5-7)

Η νοσταλγία μας... ζεσταίνει

Τα αισθήματα της νοσταλγίας δεν ζεσταίνουν μόνο την καρδιά μεταφορικά, αλλά και το σώμα κυριολεκτικά, είναι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν Βρετανοί επιστήμονες.

Η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον ψυχολόγο Τιμ Γουάιλντσατ του πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον πραγματοποίησε μια σειρά πειράματα με εθελοντές για να μελετήσει την επίδραση της νοσταλγίας πάνω στη θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος.

Οι ερευνητές συμπέραναν, ότι η γλυκιά νοσταλγία δεν καταπολεμά μόνο τη μοναξιά και άλλα αρνητικά συναισθήματα, αλλά επιπλέον μπορεί αρκετά αποτελεσματικά να δημιουργήσει ένα πολύ σωματικό αίσθημα θερμότητας σε κάποιον.

Η μελετη διαπίστωσε κατ’ αρχήν ότι οι άνθρωποι τείνουν να γίνονται πιο νοσταλγικοί, όταν οι ημέρες είναι πιο κρύες η όταν ζουν σε πιο κρύους χώρους, επειδή ενδόμυχα αισθάνονται ότι έτσι ζεσταίνονται.

Ακόμα, σε ένα κρύο δωμάτιο, εκείνοι που νιώθουν νοσταλγικά, νιώθουν υποκειμενικά ότι ο χώρος είναι πιο ζεστός από ό,τι είναι στην πραγματικότητα.

Σε ένα άλλο από τα πειράματα, οι εθελοντές έπρεπε να βουτήξουν το χέρι τους σε παγωμένο νερό. Όσοι κλήθηκαν να ανακαλέσουν νοσταλγικά κάποιο γεγονός του παρελθόντος, είχαν μεγαλύτερη αντοχή στο κρύο νερό σε σχέση με όσους δεν διακατέχονταν από ανάλογη νοσταλγική διάθεση. Τέλος, ένα άλλο πείραμα με νοσταλγική μουσική έκανε τους ανθρώπους που την άκουγαν, να νιώθουν πιο ζεστά, όχι μόνο ψυχικά, αλλά και σωματικά.

Οι ψυχολόγοι σχεδιάζουν κι άλλα πειράματα για να δουν αν η νοσταλγία είναι σε θέση, εκτός από την χαμηλή θερμοκρασία, να καταπολεμήσει και άλλες δυσάρεστες σωματικές αισθήσεις.

Η παραπάνω έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Emotion”.

Ενδιαφέρον όμως έχει και μια δεύτερη ισπανική επιστημονική έρευνα, σύμφωνα με την οποία το «σύνδρομο του Πινόκιο» έχει κάποια βάση. Μόνο που όταν λέμε ψέματα, η μύτη μας δεν μακραίνει, αλλά γίνεται πιο ζεστή.

Οι ερευνητές με επικεφαλής τους ερευνητές Εμίλιο Γκόμεζ Μίλαν και Ελβίρα Σαλαζάρ Λόπεζ του Τμήματος Πειραματικής Ψυχολογίας του πανεπιστημίου της Γρανάδα, που έκαναν μια σειρά από πειράματα με εθελοντές, ανακάλυψαν ότι το ψέμα ανεβάζει τη θερμότητα γύρω από τη μύτη, ενώ όταν ο άνθρωπος νιώθει κρίση άγχους, τότε αυξάνει η θερμοκρασία όλου του προσώπου του. Αντίθετα, σε περίπτωση έντονης διανοητικής προσπάθειας, η θερμοκρασία του προσώπου πέφτει. Οι μετρήσεις έγιναν με τη χρήση θερμογραφικών καμερών που καταγράφουν τις μεταβολές στη θερμοκρασία του σώματος.

Η κατάρρευση των πανανθρώπινων αξιών

Σήμερα διαπιστώνουμε ότι οι πανανθρώπινες αξίες που με τόσο κόπο και αίμα κατέκτησαν οι λαοί της Γης δια μέσου των αιώνων, έχουν αποδυναμωθεί εξαιτίας της ανάδειξης του χρήματος ως πρώτης αξίας. Έχουμε φθάσει σε σημείο θεοποίησης του χρήματος και των υλικών αγαθών. Η ανάγκη αναστήλωσης και ενίσχυσης του ρόλου των πανανθρώπινων αξιών στη ζωή μας, στον πλανήτη ολόκληρο, είναι επιτακτική. Χωρίς τις αξίες αυτές δεν μένει παρά ο κατήφορος και η καταστροφή.

Το μεγάλο ανάχωμα που συγκρατούσε, συγκρατεί και θα συγκρατεί την ανθρωπότητα σ’ ένα δρόμο με πνευματικές αξίες, με ιδανικά και πολιτισμό, είναι η αγάπη μας και η προσήλωσή μας στις πανανθρώπινες αξίες: Την ειρήνη, τη δημοκρατία, την ελευθερία, την ισότητα, τη δικαιοσύνη, την αξιοκρατία, την εντιμότητα, την αρετή. Το ανάχωμα αυτό έχει αποδυναμωθεί πολύ και συνεχίζει ν’ αποδυναμώνεται. Ζούμε υπό το καθεστώς κατάρρευσης των πανανθρώπινων αξιών. 
 
Οι ολίγοι (και υπάρχουν παντού και πάντα κάποιοι ολίγοι) προσπαθούν να συγκρατήσουν το χείμαρρο της κατάπτωσης των ηθικών αξιών. Σχεδόν πάντα ανώνυμοι και απροστάτευτοι από την μήνη των επιτήδειων, όταν αποκαλύπτουν τις βρωμιές τους. Αφοσιωμένοι στο καθήκον τους, με πάθος και αγάπη, αλλά και με απαράμιλλη υπομονή και θέληση, τα δίνουν όλα για μια ιδέα, για ένα όνειρο: Να φτιάξουν μια καλύτερη ανθρωπότητα. 
 
Προσπαθώντας να κάνουν αυτό το όνειρο πραγματικότητα διαπιστώνουν πολύ γρήγορα ότι ο δρόμος της επιτυχίας είναι ανηφορικός και δύσβατος. Είναι ενδεικτική των δυσκολιών αυτών η άποψη του Μπρέχτ για το πως πρέπει να πολεμάμε την ψευτιά και την αμάθεια:
 
«Όποιος θέλει σήμερα να πολεμήσει την ψευτιά και την αμάθεια και να γράψει την αλήθεια, έχει να ξεπεράσει το λιγότερο πέντε δυσκολίες:
 
· Πρέπει να έχει το θάρρος να γράψει την αλήθεια, παρόλο που παντού την πνίγουν, την    εξαφανίζουν.
· Την εξυπνάδα να την αναγνωρίσει, όσο και αν την κρύβουν με χίλιους τρόπους.
· Την τέχνη να την κάνει εύχρηστο και αποτελεσματικό όπλο.
· Την κρίση να διαλέξει αυτούς που στα χέρια τους η αλήθεια θ’ αποκτήσει τεράστια δύναμη.
· Την πονηριά να την διαδώσει ανάμεσά τους».
 
Οι πανανθρώπινες αξίες είναι το νήμα που πλέκει τον ανθρώπινο ιστό. Είναι το λίπασμα που βοηθά στην ανάπτυξή του. Και είναι αυτός ο ανθρώπινος ιστός που φέρνει τους ανθρώπους κοντά, τους ενώνει σ’ένα σώμα, ένα νου, μια ψυχή, για να μπορέσουν να ξεπεράσουν τα εμπόδια, να κάνουν την απαιτούμενη υπέρβαση, για να ζήσει η ανθρωπότητα μια καλύτερη ζωή. Χωρίς τον ιστό των πανανθρώπινων αξιών δεν μπορούμε να υπερνικήσουμε τις μεγάλες και καταστροφικές απειλές του πλανήτη μας, ούτε ν’ ανεβάσουμε τον άνθρωπο ψηλά και να τον κάνουμε πιο ανθρώπινο. Χωρίς τον ιστό των πανανθρώπινων αξιών είναι σαν να χτίζουμε στην άμμο. Μόνο με τον ιστό αυτό μπορεί η ανθρωπότητα ν’ αποτρέψει κάθε κακό και να κάνει πραγματικότητα τα όνειρα και τους πόθους όλων των λαών, όλων των εποχών για μια πιο δίκαιη και πιο ανθρώπινη ζωή.

Μπορούμε να νικήσουμε τα γονίδια μας;

Η εξερεύνηση του DNA είναι τις ημέρες μας πιο εύκολη και πιο δημοφιλής από ποτέ. Υπολογίζεται ότι μέχρι το τέλος του 2017, 1 στους 25 ενήλικες Αμερικάνους είχε αποκτήσει πρόσβαση στο γενετικό του κώδικα και οι περισσότεροι από αυτούς θέλουν να μάθουν πληροφορίες σχετικά με το γενεαλογικό τους δέντρο. Αλλά η άνοδος της ιατρικής ακριβείας (η εξατομικευμένη ιατρική αλλά και η θεραπεία με βάση τις βιολογικές ιδιαιτερότητες του γενετικού υλικού κάθε ατόμου) και η ολοένα και καλύτερη εκτίμηση του γενετικού κινδύνου για χιλιάδες ασθένειες οδηγεί πολλούς να χρησιμοποιούν τις γενετικές εξετάσεις για να μάθουν αν έχουν αυξημένες πιθανότητες για ασθένειες και διαταραχές.
 
Οι άνθρωποι τείνουν να δίνουν περισσότερη δύναμη στα γονίδια από ότι πιθανώς θα έπρεπε

Οι υπηρεσίες που κυκλοφορούν υπόσχονται να μας πουν αν είμαστε επιρρεπείς στην αύξηση βάρους, αν ανταποκρινόμαστε καλά στην σωματική άσκηση, αν μπορούμε να μεταβολίσουμε αποτελεσματικά τα διάφορα τρόφιμα. Η ακρίβεια με την οποία το κάνουν βέβαια είναι υπό αμφισβήτηση. Οι περισσότεροι επιστήμονες της γενετικής θεωρούν ότι ακόμα δεν είμαστε σε θέση να βρούμε με ακρίβεια τις επιδράσεις των γονιδιακών παραλλαγών στην υγεία μας.
 
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό το πρόβλημα. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι το να γνωρίζεις αν διατρέχεις γενετικό κίνδυνο για κάποια ασθένεια μπορεί σε επηρεάσει ψυχολογικά, να σου προκαλέσει συναισθηματικές και συμπεριφορικές αλλαγές. Τώρα μια νέα έρευνα δείχνει ότι αυτή η γνώση μπορεί να σε επηρεάσει και σωματικά, ακόμα και αν δεν είναι απόλυτα ακριβής.

Στην έρευνα, που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο στο Nature Human Behavior, οι επιστήμονες του πανεπιστημίου του Στάνφορντ προσπάθησαν να ξεγελάσουν μια ομάδα ατόμων σχετικά με τις γενετικές πληροφορίες τους. Ξεκίνησαν μια καμπάνια στην οποία έψαχναν για άτομα που ήθελαν να μάθουν ποιες δίαιτες ή προγράμματα σωματικής άσκησης ταιριάζουν καλύτερα στο γονιδίωμα τους.
Περισσότερα από 200 υγιή άτομα, άνδρες και γυναίκες, ανταποκρίθηκαν και έγιναν αποδεκτοί για τη μελέτη. Ο καθένας από αυτούς έδωσε ένα δείγμα σάλιου για τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών του DNA του. Μετά ακριβώς από αυτό ξεκίνησε το πείραμα και οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες.

Τα άτομα της πρώτης ομάδας έτρεξαν σε ένα διάδρομο γυμναστικής φορώντας μια μάσκα που μετρούσε την πρόσληψη οξυγόνου αλλά και την ικανότητα των πνευμόνων τους λέγοντας στους ερευνητές πώς αισθάνονται. Η άλλη ομάδα επικεντρώθηκε στη δίαιτα και στη διατροφική συμπεριφορά. Κάθε άτομο από αυτή την ομάδα ήπιε ένα ποτό 480 θερμίδων και κλήθηκε να περιγράψει αν χόρτασε. Οι ερευνητές τους πήραν αίμα για να ελέγξουν τα επίπεδα ορισμένων ορμονών που εμπλέκονται στην αίσθηση κορεσμού.

Κάποιες ημέρες αργότερα και με επίσκεψη στο εργαστήριο όλοι οι εθελοντές έμαθαν τα υποτιθέμενα γενετικά τους αποτελέσματα. Σε αυτούς που ήταν στην ομάδα με το τρέξιμο τους είπαν ψευδώς ότι είχαν μια συγκεκριμένη γονιδιακή παραλλαγή που κάνει τους ανθρώπους να έχουν χαμηλή αντοχή και να μην αντέχουν την παρατεταμένη άσκηση. Αντίστοιχα, οι ερευνητές είπαν ψευδώς σε αυτούς από την ομάδα διατροφής ότι το γονιδίωμα τους ήταν πολύ καλό, ότι αισθάνονται εύκολα κορεσμένοι και έχουν μειωμένο κίνδυνο για παχυσαρκία. Μετά όλοι τους επανέλαβαν το τρέξιμο στο διάδρομο ή το ποτό.

Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Αυτοί στην ομάδα άσκησης, που νόμιζαν ότι έχουν το κακό γονίδιο, κουράστηκαν πιο γρήγορα από ό,τι πριν και η πρόσληψη οξυγόνου και η ικανότητα των πνευμόνων τους ήταν σημαντικά χαμηλότερες. Στην ομάδα διατροφής, που πίστεψαν ότι έχουν το καλό γονίδιο της όρεξης, αισθάνθηκαν πιο χορτασμένοι από πριν πίνοντας το ίδιο ποτό και το σώμα τους παρήγαγε περισσότερη από την ορμόνη που αυξάνει τον κορεσμό. Και στις δύο περιπτώσεις, η ψυχολογική πεποίθηση σχετικά με τους γενετικούς κινδύνους τους είχε αλλάξει την ανταπόκριση του σώματος. Αυτό όμως που είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό ήταν ότι η επίδραση σε αυτούς που πίστευαν ψευδώς ότι έχουν μια συγκεκριμένη γονιδιακή παραλλαγή ήταν μεγαλύτερη ότι σε αυτούς που πραγματικά είχαν το γονίδιο. Αυτοί δηλαδή που νόμιζαν ότι θα χορτάσουν πιο εύκολα το πέτυχαν καλύτερα από αυτούς που είχαν το καλό γονίδιο. Αυτοί που πίστεψαν ότι θα κουραστούν, κουράστηκαν πιο γρήγορα από τους γενετικά αδικημένους.

Τα ευρήματα αποδεικνύουν ότι «οι άνθρωποι τείνουν να δίνουν περισσότερη δύναμη στα γονίδια από ότι πιθανώς θα έπρεπε», λέει ο Bradley Turnwald, διδακτορικός φοιτητής στο Στάνφορντ που συμμετείχε στην έρευνα. Τα συναισθήματά μας και οι προσδοκίες που έχουμε για τον εαυτό μας φαίνεται να διαδραματίζουν ίσο ή και μεγαλύτερο ρόλο από το DNA μας στο πως ανταποκρίνεται το σώμα μας στη διατροφή και την άσκηση αναφέρει ο Turnwald. Ωστόσο, χρειάζεται πολύ περισσότερη έρευνα, συνεχίζει, για να κατανοήσει κανείς την αλληλεπίδραση γονιδίων και πεποιθήσεων και να βοηθήσει τους ανθρώπους να ερμηνεύσουν καλύτερα τα αποτελέσματα που παίρνουν από γενετικές εξετάσεις.

Ο απίστευτος πυρηνοκίνητος πύραυλος cruise Burevestnik

Ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας, η ύπαρξη πυρηνικού κινητήρα σε έναν πύραυλο προκειμένου να καταστεί δυνατή η, σχεδόν αέναη, πτήση του (βασικά αυτό αφορούσε τις διαστημικές πτήσεις αφού κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί έναν πυρηνοκίνητο πύραυλο εντός της ατμόσφαιρας) έγινε πραγματικότητα από την ρωσική πολεμική βιομηχανία!

Ο πυραύλος cruise Burevestnik, το πιο καλοφυλαγμένο μυστικό της ρωσικής πολεμικής μηχανής αναπτύχθηκε εντελώς μυστικά, από το 2010.

Το 2016 κατάφερε να πραγματοποιήσει την πρώτη του πτήση με απόλυτη μυστικότητα, επίσης: Οι Ρώσοι κατάφεραν να κατασκευάσουν έναν πυρηνικό κινητήρα τόσο περιορισμένων διαστάσεων, ώστε να τον τοποθετήσουν σε έναν πύραυλο Cruise!
 
Tι σημαίνει αυτό; Θεωρητικά μπορεί να ίπταται με υπερηχητική ταχύτητα επί... μήνες και να πλήττει τον στόχο του, όποτε λάβει σήμα, με πυρηνική ή συμβατική κεφαλή.

Δεν έχει ακτίνα δράσης. Γιατί; Γιατί πετά συνέχεια μερικά μέτρα επάνω από το έδαφος ή το νερό ή του πάγους, μέχρι να επιλέξει το ρωσικό κέντρο να πλήξει έναν στόχο! Με υπερηχητική ταχύτητα μπορεί να καλύψει δεκάδες φορές ολόκληρη την Γη μέσα σε μερικές ημέρες και... να συνεχίσει να πετά!

Στις 29 Ιανουαρίου 2019 η Ρωσία στο πεδίο δοκιμών Kapustin Yar στις όχθες του ποταμού Βόλγα πραγματοποίησε την πρώτη από τις τελικές δοκιμές αποδοχής που αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις αρχές του 2020.

Μελέτη αστρονόμων αποκαλύπτει ότι ο δίσκος του Γαλαξία μας συστρέφεται διαμορφώνοντας ένα μοτίβο τύπου-S

Ο δίσκος των άστρων του Γαλαξία μας κάθε άλλο παρά σταθερός και επίπεδος είναι. Αντίθετα, λυγίζει και συστρέφεται όλο και περισσότερο μακριά από το κέντρο του Γαλαξία μας, σύμφωνα με τους αστρονόμους της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών (NAOC). Από μια μεγάλη απόσταση, ο γαλαξίας θα πρέπει να φαίνεται όπως ένας λεπτός δίσκος των άστρων που περιστρέφεται μια φορά κάθε μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια γύρω από την κεντρική του περιοχή, όπου εκατοντάδες δισεκατομμυρίων άστρων, μαζί μια τεράστια μάζα σκοτεινής ύλης, παρέχουν τη βαρυτική «κόλλα» για να τα κρατήσει όλα μαζί. Η έλξη όμως της βαρύτητας γίνεται περισσότερο αδύνατη μακριά από τις εσωτερικές περιοχές του Γαλαξία μας. Στις μακρινές πιο εξωτερικές περιοχές του δίσκου, τα άτομα του υδρογόνου που αποτελούν το περισσότερο αέριο του δίσκου του Γαλαξία δεν περιορίζονται σε ένα λεπτό επίπεδο, αλλά δίνουν στον δίσκο μια λυγισμένη εμφάνιση όπως το S.

Είναι πάρα πολύ δύσκολο να προσδιοριστούν οι αποστάσεις από τον ήλιο των μερών του εξωτερικού αερίου του δίσκου του Γαλαξία χωρίς να υπάρχει μια σαφής ιδέα με τι μοιάζει πραγματικά αυτός ο δίσκος. Ωστόσο, πρόσφατα δημοσιεύθηκε ένας νέος κατάλογος μεταβαλλόμενων άστρων με καλή συμπεριφορά γνωστών ως κλασικοί Κηφείδες, για τους οποίους οι αποστάσεις μπορούν να προσδιοριστούν με ακρίβεια. Αυτή η βάση δεδομένων επέτρεψε την ομάδα των αστρονόμων να αναπτύξουν την πρώτη ακριβή τρισδιάστατη εικόνα του Γαλαξία μας μέχρι τις πιο εξωτερικές του περιοχές.

Οι κλασικοί Κηφείδες είναι νεαρά άστρα με μάζα κάπου 4 με 20 φορές τη μάζα του ήλιου μας και πάνω από 100000 φορές πιο φωτεινά. Τέτοιες μεγάλες αστρικές μάζες σημαίνει ότι ζουν γρήγορα και πεθαίνουν νέες, καίγοντας τα πυρηνικά τους καύσιμα πολύ γρήγορα, μερικές φορές σε λίγα μόνο εκατομμύρια χρόνια. Εμφανίζουν παλμούς, διάρκειας από μέρα μέχρι μήνα, οι οποίοι παρατηρούνται ως αλλαγές στη φωτεινότητά τους. Σε συνδυασμό με την παρατηρούμενη φωτεινότητα ενός Κηφείδα, η περίοδος του παλμού μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υπολογιστεί μια υψηλής αξιοπιστίας απόσταση.

Προς έκπληξη των επιστημόνων της ομάδας, στην τρισδιάστατη παρουσίαση η συλλογή των 1339 Κηφείδων και ο δίσκος αερίου του Γαλαξία μας ακολουθούν ο ένας τον άλλον στενά. Αυτό προσφέρει νέες γνώσεις για το σχηματισμό του μητρικού μας γαλαξία. Ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι βρέθηκε, για τις πιο εξωτερικές περιοχές, o σαν S αστρικός δίσκος λυγίζει σε ένα προοδευτικά συστρεφόμενο σπειροειδές μοτίβο. Αυτό θύμισε στην ομάδα προηγούμενες παρατηρήσεις δεκάδων άλλων γαλαξιών οι οποίοι επίσης εμφάνισαν τέτοια προοδευτικά συστρεφόμενα σπειροειδή μοτίβα.

Ο συνδυασμός των αποτελεσμάτων, σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα, οδήγησε τους αστρονόμους στο συμπέρασμα ότι το συστρεμμένο σπειροειδές μοτίβο του Γαλαξία μας είναι πιο πιθανό να προκλήθηκε από ροπές στρέψης ή περιστροφικό εξαναγκασμό από τον μεγάλης μάζας εσωτερικό δίσκο. Η νέα αυτή μορφολογία παρέχει έναν καίριας σημασίας ανανεωμένο χάρτη για μελέτες των αστρικών κινήσεων του Γαλαξία μας και την προέλευση του δίσκου του.

CubeSats πέρα από τον Άρη: Σίγησαν τα δύο μικρά διαστημόπλοια MarCO

Τα δύο μικρά διαστημόπλοια MarCO (Mars Cube One), που είχαν εκτοξευτεί πέρυσι, αποτέλεσαν σημαντικό ορόσημο για την κλάση των μικρών δορυφόρων CubeSats, καθώς απέδειξαν πως έχουν τη δυνατότητα να επιβιώνουν και να επιχειρούν στο βαθύ διάστημα. Πλέον τα δύο μικρά σκάφη βρίσκονται πέρα από τον Άρη και φαίνεται πως έχουν φτάσει στα όριά τους, καθώς έχει περάσει πάνω από ένας μήνας από την τελευταία φορά που οι μηχανικοί της NASA είχαν επικοινωνία με τα λιλιπούτεια σκάφη, τα οποία συνόδευαν το διαστημόπλοιο InsSight στον Άρη – και θεωρείται μάλλον απίθανο πως θα υπάρξει οποιαδήποτε άλλη επικοινωνία μαζί τους ξανά. 

Η αποστολή MarCO (Mars Cube One) ήταν η πρώτη διαπλανητική αποστολή με δορυφόρους CubeSats: Τα δύο μικρά διαστημόπλοια, με τα ονόματα EVE και WALL-E, λειτούργησαν ως αναμεταδότες τηλεπικοινωνιών κατά την προσεδάφιση του InSight, στέλνοντας δεδομένα πίσω στη Γη κατά την κάθοδο του σκάφους στον Κόκκινο Πλανήτη σε σχεδόν πραγματικό χρόνο. Επίσης, το WALL-E έστειλε εικόνες και του Άρη, ενώ το EVE έκανε κάποια απλά πειράματα.
 
Όλα αυτά έγιναν χάρη σε πειραματικές τεχνολογίες που κοστίζουν πολύ λιγότερο απ’ ό,τι οι «συμβατικές» διαστημικές αποστολές: 18,5 εκατομμύρια δολάρια από το Jet Propulsion Laboratory της NASA στην Πασαντίνα, που κατασκεύασε τους δύο CubeSats.
 
Η τελευταία επικοινωνία με το WALL-E έλαβε χώρα στις 29 Δεκεμβρίου και με το EVE στις 4 Ιανουαρίου. Βάσει υπολογισμών, το WALL-E βρίσκεται πάνω από 1,6 εκατομμύρια χιλιόμετρα πέρα από τον Άρη, ενώ το EVE είναι στα 3,2 εκατομμύρια χιλιόμετρα.
 
Όσον αφορά στους λόγους που δεν είναι δυνατή η επικοινωνία με το ζεύγος, υπάρχουν αρκετές θεωρίες: Το WALL-E έχει έναν προβληματικό προωθητήρα, ενώ μπορεί να υπάρχουν προβλήματα ως προς τον έλεγχο της κίνησής του που να εμποδίζουν την αποστολή και λήψη εντολών. Οι αισθητήρες φωτεινότητας που δίνουν στα σκάφη τη δυνατότητα να είναι παραμένουν στραμμένα προς τον ήλιο και να φορτίζουν τις μπαταρίες τους θα μπορούσαν να αποτελούν έναν άλλο παράγοντα.
 
Όπως και να έχει, τα MarCOs είναι σε τροχιά γύρω από τον ήλιο και θα απομακρύνονται όσο περνά ο χρόνος – και όσο μακρύτερα βρίσκονται, με τόσο μεγαλύτερη ακρίβεια θα πρέπει να στρέφουν τις κεραίες τους προς τη Γη για να επικοινωνήσουν. Δεν θα αρχίσουν να κινούνται ξανά προς τον ήλιο μέχρι το καλοκαίρι. Και τότε θα γίνουν νέες απόπειρες επικοινωνίας, αν και δεν είναι σε καμία περίπτωση σίγουρο εάν οι μπαταρίες και τα άλλα εξαρτήματα των σκαφών θα αντέξουν τόσο πολύ. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η αποστολή θεωρείται μεγάλη επιτυχία, καθώς επιβεβαίωσε πως οι CubeSats μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αποστολές σε μακρινούς προορισμούς. Περισσότερες αποστολές τέτοιου τύπου είναι στο πρόγραμμα, με τη NASA να πρόκειται να εκτοξεύσει σειρά νέων δορυφόρων μέσα στα επόμενα χρόνια.

Η πραγματική ελευθερία είναι ελευθερία από την εξάρτηση.

Για να γίνει μια ριζική αλλαγή στο σημερινό πολιτισμό και στην κοινωνική δομή χρειάζεται καινούρια συνείδηση και μια εντελώς νέα ηθική. Κι αυτό είναι κάτι ολοφάνερο, φαίνεται ότι και οι αριστεροί και οι δεξιοί και οι ριζοσπάστες, το αγνοούν. Όλα τα δόγματα, όλες οι φόρμουλες, όλες οι ιδεολογίες, είναι μέρος της παλιάς συνείδησης. Είναι κατασκευάσματα της σκέψης που η δραστηριότητά της είναι ο τεμαχισμός-αριστερά, δεξιά, κέντρο.

Αυτή η δραστηριότητα οδηγεί αναπόφευκτα στην αιματοχυσία της δεξιάς ή της αριστεράς ή στον ολοκληρωτισμό. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει ολόγυρά μας. Βλέπει κανείς την αναγκαιότητα της κοινωνικής, οικονομικής και ηθικής αλλαγής, αλλά ανταποκρίνεται μέσα από την παλιά συνείδηση, όπου ο κύριος παράγοντας είναι η σκέψη. Το χάος, η σύγχυση και η δυστυχία όπου έχουν πέσει οι άνθρωποι, είναι πράγματα που βρίσκονται μέσα στα όρια της παλιάς συνείδησης και χωρίς βαθιά αλλαγή αυτής της συνείδησης, κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα-πολιτική, οικονομική ή θρησκευτική-θα μας οδηγήσει στην αλληλοκαταστροφή και στην ερήμωση της γης. Αυτό είναι ολοφάνερο σε κάθε σώφρονα άνθρωπο.

Πρέπει να είναι κανείς φως του εαυτού του. Αυτό το φως είναι ο νόμος. Δεν υπάρχει άλλος νόμος. Όλοι οι άλλοι νόμοι κατασκευάζονται από τη σκέψη κι έτσι είναι αντιφατικοί και κομματιασμένοι. Να είναι κανείς το φως του εαυτού του σημαίνει να μην ακολουθεί το φως κάποιου άλλου, οσοδήποτε λογικό, ορθολογιστικό, ιστορικά δικαιωμένο ή πειστικό κι αν είναι. Δεν μπορείς να είσαι το φως του εαυτού σου αν βρίσκεσαι κάτω από τη σκοτεινή σκιά της αυθεντίας, του δόγματος, του συμπεράσματος.

Η ηθική δε φτιάχνεται από τη σκέψη. Δεν είναι αποτέλεσμα πιέσεων του περιβάλλοντος. Δεν ανήκει στο χτες, στην παράδοση. Η ηθική είναι παιδί της αγάπης και η αγάπη δεν είναι επιθυμία και ευχαρίστηση. Η σεξουαλική απόλαυση ή η απόλαυση των αισθήσεων δεν είναι αγάπη.

Ελευθερία σημαίνει να είναι κανείς φως του εαυτού του. Μόνο τότε δεν είναι αφηρημένη έννοια, ταχυδακτυλουργία της σκέψης. Η πραγματική ελευθερία είναι ελευθερία από την εξάρτηση, την προσκόλληση, από την επιθυμία για εμπειρίες.

Ελευθερία από την ίδια δομή της σκέψης σημαίνει ότι είναι κανείς φως του εαυτού του. Κάθε δραστηριότητα γίνεται κάτω από αυτό το φως κι έτσι δεν είναι ποτέ αντιφατική. Αντίφαση υπάρχει μόνο όταν αυτός ο νόμος, το φως, είναι κάτι χωριστό από την πράξη, όταν αυτός που πράττει είναι χωρισμένος από τις πράξεις του.

  • Τα ιδανικά, οι αρχές είναι η άγονη κίνηση της σκέψης και δεν είναι δυνατόν να συνυπάρχουν με αυτό το φως. Το ένα αναιρεί το άλλο. Αυτό το φως, αυτός ο νόμος, είναι τώρα κάτι χωριστό από σένα κι εκεί όπου υπάρχει ο παρατηρητής, αυτό το φως, αυτή η αγάπη δεν υπάρχει. Η δομή του παρατηρητή φτιάχνεται από τη σκέψη, η οποία δεν είναι ποτέ φρέσκια, ποτέ ελεύθερη. Δεν υπάρχει κανένα “πως” κανένα σύστημα, καμιά πρακτική. Υπάρχει μόνο το να βλέπεις, πράγμα που είναι και η πράξη. Πρέπει να δεις αλλά όχι με τα μάτια κάποιου άλλου. Αυτό το φως, αυτός ο νόμος, δεν είναι ούτε δικός σου ούτε κανενός άλλου. Υπάρχει μόνο φως. Αυτό είναι αγάπη.

Η ωριμότητα

Στηριζόμαστε σε κάποιον που μας λέει ποια συμπεριφορά είναι σωστή και ποια όχι, ποια σκέψη είναι σωστή και ποια όχι, και ακολουθώντας αυτό το πρότυπο η συμπεριφορά και η σκέψη μας γίνονται μηχανικές, οι αντιδράσεις μας αυτόματες. Μπορούμε να το παρατηρήσουμε αυτό πολύ εύκολα στον εαυτό μας. Για αιώνες, παίρνουμε μασημένη τροφή από τους δασκάλους μας, από την εξουσία, από τα βιβλία μας, τους αγίους μας. Λέμε «Πες μου τα όλα – τι είναι πίσω από τους λόφους, τα βουνά και τη γη».

Και είμαστε ευχαριστημένοι με τις περιγραφές τους, που σημαίνει ότι ζούμε με λέξεις και η ζωή μας είναι ρηχή και άδεια. Είμαστε άνθρωποι από «δεύτερο χέρι». Ζούμε πάνω σ’ αυτό που μας έχουν πει είτε οδηγημένοι από τις κλίσεις και τις διαθέσεις μας, είτε υποχρεωμένοι να το δεχτούμε από τις περιστάσεις και το περιβάλλον. Είμαστε το αποτέλεσμα επιρροών κάθε είδους και δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο σε μας, τίποτα που να ‘χουμε ανακαλύψει για τους εαυτούς μας. Τίποτα πρωτογενές, αγνό, καθαρό.

Η ωριμότητα ενός ανθρώπου δεν είναι ζήτημα ηλικίας. Παρόλο που οι περισσότεροι από μας είμαστε ηλικιωμένοι, παιδιαρίζουμε — φοβόμαστε «τι θα πει ο κόσμος», φοβόμαστε για το αύριο και λοιπά. Όσοι είναι ηλικιωμένοι θέλουν να νοιώθουν ασφάλεια, αλλά και οι νέοι θέλουν σιγουριά. Δεν υπάρχει, λοιπόν, ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στον γέρο και στον νέο. Όπως είπα, η ωριμότητα δεν έρχεται με την ηλικία. Η ωριμότητα έρχεται με την κατανόηση και δεν υπάρχει κατανόηση όσο κάνουμε φυγές από τον πόνο· και κάνουμε φυγές από τον πόνο όταν αναζητάμε παρηγοριά, όταν αναζητάμε κάποιο ιδανικό.

Η ωριμότητα, λοιπόν, δεν είναι ζήτημα χρόνου, ζήτημα ηλικίας, ούτε είναι αποτέλεσμα επιρροής από το περιβάλλον. Δεν μπορείς να την αγοράσεις, ούτε μπορούν ποτέ να δημιουργήσουν τη σωστή ατμόσφαιρα γι’ αυτήν τα βιβλία, οι δάσκαλοι, οι σωτήρες — είτε είναι ένας είτε είναι πολλοί. Η ωριμότητα δεν είναι ένας στόχος από μόνη της· εμφανίζεται χωρίς να την καλλιεργεί η σκέψη, μυστηριωδώς, χωρίς να το ξέρεις. Πρέπει να υπάρχει ωριμότητα, αυτή η ωριμότητα της ζωής· όχι η ωριμότητα που την έχει θρέψει κάποια αρρώστια ή μια αναστάτωση, η θλίψη και η ελπίδα. Η απελπισία και η προσπάθεια δεν μπορούν να φέρουν αυτή την πλήρη ωριμότητα, αλλά πρέπει να βρεθεί εκεί χωρίς να έχει επιδιωχθεί.

Γιατί σ’ αυτήν την πλήρη ωριμότητα υπάρχει λιτότητα. Όχι η λιτότητα στην εμφάνιση και στον τρόπο ζωής, αλλά εκείνη η αμεθόδευτη και απροσχεδίαστη αδιαφορία για τα πράγματα του κόσμου, τις αρετές του, του θεούς του, τις αξιοπρέπειές του, τις ελπίδες και τις αξίες του. Όλα αυτά πρέπει να έχουν αποποιηθεί εντελώς γι’ αυτήν την ωριμότητα που έρχεται με την μοναχικότητα. Αλλά αυτή η μοναχικότητα πρέπει «να βρεθεί εκεί», όχι με ταχυδακτυλουργίες του μυαλού που είναι παιδί του χρόνου και των επιρροών.

Πρέπει να έρθει αστραπιαία από το πουθενά· χωρίς αυτήν δεν υπάρχει πλήρης ωριμότητα. Και η μοναχικότητα δεν έχει σχέση με την μοναξιά, δεν είναι το αντίθετό της. Η μοναξιά –που είναι η ουσία της αυτολύπησης, της αυτοάμυνας και της ζωής στην απομόνωση, στην ψευδαίσθηση, στη γνώση και στις ιδέες – βρίσκεται πολύ μακριά από την μοναχικότητα. Μοναχικότητα υπάρχει σε μια ζωή στην οποία έχει μπει τέλος σε κάθε είδους επιρροή. Αυτή η μοναχικότητα είναι η ουσία της λιτότητας.

Αλλά αυτή η λιτότητα έρχεται όταν το μυαλό είναι καθαρό, απείραχτο από κάθε ψυχολογικά τραύματα που έχουν αιτία το φόβο· η σύγκρουση οποιασδήποτε μορφής, καταστρέφει την ευαισθησία του μυαλού, όπως η φιλοδοξία με την σκληρότητά της και την ακατάπαυστη προσπάθεια να γίνεις κάτι, εξουθενώνει τις λεπτές ικανότητες του μυαλού· και η απληστία και ο φθόνος φορτώνουν με βάρος το μυαλό και το κουράζουν με τη δυσαρέσκεια. Πρέπει να υπάρχει επαγρύπνηση χωρίς επιλογές του «μ’ αρέσει – δεν μ’ αρέσει», και επίγνωση όπου κάθε αποδοχή και προσαρμογή έχουν πάψει.

Μείνε μακριά

Μια χρήσιμη συμβουλή. “Να είσαι πολύ μακριά”

Δεν θα πρέπει ποτέ να είσαι για πολύ εδώ. Να είσαι πολύ μακριά, έτσι ώστε να μην μπορούν να σε βρουν, να μην μπορούν να σε «πλησιάσουν» για να σε βάλουν στα δικά τους καλούπια, για να σε πλάσουν όπως θέλουν.

Να είσαι τόσο μακριά όσο και τα βουνά, όσο ο αμόλυντος αέρας.
Να είσαι τόσο μακριά ώστε να μην έχεις ούτε γονείς ούτε σχέσεις ούτε οικογένεια ούτε χώρα.
Να είσαι τόσο μακριά ώστε ούτε εσύ να ξέρεις που είσαι. Μην τους αφήσεις να σε βρουν.

Μην έρχεσαι σε πάρα πολύ κοντινή επαφή μαζί τους.
Μένε πολύ μακριά, εκεί όπου ούτε κι εσύ να μην μπορείς να σε βρεις.
Κράτα μια απόσταση που να μην μπορεί κανένας να τη διασχίσει.

Εχε πάντα ανοιχτό ένα «πέρασμα» που να μην μπορεί κανείς να έρθει σε σένα απ’ αυτό. Μην κλείσεις την πόρτα γιατί δεν υπάρχει πόρτα, μόνο ένα ανοιχτό, ατελείωτο πέρασμα.
Αν κλείσεις οποιαδήποτε πόρτα, εκείνοι θα είναι πολύ κοντά σε σένα, και τότε είσαι χαμένος.

Μείνε πολύ μακριά, εκεί όπου δεν μπορεί να σε φτάσει η αναπνοή τους, γιατί η αναπνοή τους ταξιδεύει πολύ μακριά και πολύ βαθιά. Μη μολύνεσαι απ’ αυτούς, από τα λόγια τους, από τις χειρονομίες τους, από τις φοβερές γνώσεις τους. Έχουν φοβερές γνώσεις, αλλά να βρίσκεσαι μακριά τους, εκεί όπου ούτε εσύ θα μπορείς να σε βρεις. Γιατί σε περιμένουν στην άλλη γωνία, μέσα σε κάθε σπίτι, για να σε βάλουν στα δικά τους καλούπια, για να σε πλάσουν όπως θέλουν, για να σε κάνουν κομμάτια κι ύστερα να σε συναρμολογήσουν πάλι σύμφωνα με τη δική τους εικόνα.

Οι θεοί τους -οι μικροί και οι μεγάλοι- είναι «…κατ’ εικόνα και ομοίωσή τους» σκαλισμένοι από το νου ή από τα χέρια τους. Σε περιμένουν, ο άνθρωπος της εκκλησίας, ο πιστός και ο άπιστος, γιατί και οι δύο είναι το ίδιο, νομίζουν ότι είναι διαφορετικοί, αλλά δεν είναι γιατί και οι δύο θα σου κάνουν πλύση εγκεφάλου μέχρι να γίνεις ένας απ’ αυτούς, μέχρι να επαναλαμβάνεις τα λόγια τους, μέχρι να λατρέψεις τους θεούς τους, τους παλιούς και τους καινούριους. Έχουν στρατούς στο όνομα των θεών τους καί των πατρίδων τους και είναι ειδικοί στο να σκοτώνουν.

Μείνε μακριά, γιατί σε περιμένουν ο εκπαιδευτικός και ο επιχειρηματίας. Ο ένας σε εκπαιδεύει για τον άλλο, για να προσαρμοστείς στις απαιτήσεις της κοινωνίας τους, που είναι κάτι θανατερό. Έχουν κατασκευάσει αυτό το πράγμα που το ονομάζουν «κοινωνία και οικογένεια». Αυτά τα δύο είναι οι αληθινοί θεοί τους, το δίχτυ όπου θα μπλεχτείς. Θα σε κάνουν επιστήμονα, μηχανικό ή ειδικό σε κάτι, σχεδόν στα πάντα, από τη μαγειρική και την αρχιτεκτονική έως τη φιλοσοφία.

Μένε πολύ μακριά γιατί σε περιμένουν ο πολιτικός κι ο μεταρρυθμιστής. Ο ένας σε στέλνει να φωνάζεις στο πεζοδρόμιο και ο άλλος μετά σε «μεταρρυθμίζει» και θα χαθείς στην ερημιά των λόγων τους που μ’ αυτούς ακριβώς σ’ εξαπατούνε. Μείνε μακριά γιατί σε περιμένουν και οι ειδικοί σε θέματα του θεού και εκείνοι που ρίχνουν βόμβες, οι πρώτοι πρώτα θα σε πείσουν να ρίχνεις βόμβες και οι άλλοι θα σε μάθουν πώς να το κάνεις. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να βρεις το θεό, όπως επίσης υπάρχουν και πάρα πολλοί τρόποι να σκοτώνεις. Αλλά εκτός από όλους αυτούς που σε περιμένουν, υπάρχουν και ορδές άλλων που είναι έτοιμοι να σου πουν τι να κάνεις και τι να μην κάνεις.

Μείνε μακριά από όλους τους, τόσο μακριά που να μην μπορεί κανείς να σε βρει, ούτε εσύ ο ίδιος. Θα σου αρέσει και σένα να παίζεις με όλους αυτούς που σε περιμένουν, αλλά το παιχνίδι γίνεται κάποια στιγμή τόσο πολύπλοκο και διασκεδαστικό που θα χαθείς μέσα σ’ αυτό. Δεν θα πρέπει να μένεις για πάρα πολύ εδώ. Να είσαι τόσο μακριά, που ακόμη κι εσύ να μην μπορείς να σε βρεις.

Αρχαϊκή Λυρική Ποίηση: Τα είδη της λυρικής ποίησης, Τραγούδια αφιερωμένα σε ανθρώπους

Υμέναιος - επιθαλάμιον: όροι που παραπέμπουν σε γαμήλια τραγούδια τα οποία αν και άδονταν σε διαφορετικές φάσεις του γαμήλιου τελετουργικού στις πηγές μας χρησιμοποιούνται και οι δύο παράλληλα και εναλλακτικά.
 
Ο υμέναιος αναφέρεται στο γαμήλιο άσμα που ακούγεται κατά τη μεταφορά της νύφης στο νέο της σπιτικό μέσα στην άμαξα με τη συνοδεία συζύγου και παρανύμφου. Η ονομασία Ὑμέναιος προέρχεται από την επίκληση Ὑμὴν ὦ Ὑμέναιε, που επαναλαμβάνεται στο τραγούδι και απευθυνόταν στον Ὑμένα, προστάτη-θεό των γάμων. Έτσι σιγά σιγά τα τραγούδια αυτά αποκτούν θρησκευτικό χαρακτήρα. Υμέναιοι αναφέρονται ήδη στον Όμηρο. Σημαντικά δείγματα του ποιητικού αυτού είδους διαθέτουμε από τη Σαπφώ (απόσπ. 229, 230, 231P).
 
Ο όρος επιθαλάμιον σημαίνει «κοντά στον γαμήλιο κοιτώνα» ή «προ του νυφικού θαλάμου». Πρόκειται για ένα πομπικό άσμα τελετουργικού χαρακτήρα αδόμενο από χορό νεαρών ανδρών και γυναικών όταν το νυφικό ζευγάρι έφτανε μπροστά στη νυφική παστάδα. Το άσμα αυτό συνδέεται πολύ συχνά με αστεϊσμούς, πειράγματα και ειρωνείες. Σε παιάνα του Πινδάρου (απόσπ. 22Sn.-M. = 52W) αναφέρεται ο «λύδιος τρόπος» σε σχέση με τα τραγούδια του γάμου. Η Σαπφώ είναι η πρώτη που έδωσε στο επιθαλάμιο λογοτεχνική μορφή. Αν και θεωρείται η κυριότερη εκπρόσωπος του ποιητικού αυτού είδους, σώζονται ελάχιστοι στίχοι από τα επιθαλάμιά της, τα οποία είναι συγκεντρωμένα στο 9ο βιβλίο των απάντων της (Σαπφώ απόσπ. 228, 224P).
 
Θρήνος (επικήδειον): άσμα αφιερωμένο στους νεκρούς. Συνιστά λογοτεχνική εξέλιξη του μοιρολογιού, είχε λατρευτικό χαρακτήρα και εκτελούνταν στο πλαίσιο τελετής που συνοδευόταν από δείπνο, είτε στο σημείο ενταφιασμού των πεσόντων (εφόσον επρόκειτο για πολεμιστές), είτε σε οποιοδήποτε άλλο κατάλληλο μνημείο ή κενοτάφιο. Αποσπάσματα θρήνων που φτάνουν ως τις μέρες μας δείχνουν ότι ένας πρωτοστατεί (ἐξῆρχε γόοιο) και οι πολλοί συνοδεύουν βγάζοντας απλώς θρηνητικές κραυγές. Χαρακτηριστικά παραδείγματα θρήνου είναι το άσμα που άδουν οι επαγγελματίες τραγουδιστές πάνω από τη νεκρική κλίνη του Έκτορα ενώ οι Τρωαδίτισσες αποκρίνονται με θρηνητικές κραυγές ή όταν οι Μούσες θρηνούν σε «αμοιβαίο τραγούδι» τον νεκρό Αχιλλέα. Ο Σιμωνίδης (απόσπ. 357, 362, 371P) ήταν ο πρώτος που ανήγαγε τον θρήνο σε λογοτεχνικό είδος. Κατάλληλος για τους θρήνους θεωρούνταν στην αρχαιότητα ο «λύδιος τρόπος». Σύμφωνα με την παράδοση ο μυθικός αυλητής Όλυμπος συνέθεσε θρηνητική μελωδία για σόλο αυλό σε λύδιο τρόπο. Για το ιδιαίτερα υψηλό τονικό ύψος του, ο Πλάτωνας τον απέκλεισε από την ιδανική του πολιτεία.
 
Επινίκιον: πρόκειται για μια ιδιαίτερη μορφή εγκωμίου που εξυμνεί τους νικητές των διαφόρων αγωνισμάτων στις τέσσερις μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις της αρχαιότητας (Ολύμπια, Πύθια, Νέμεα, Ίσθμια). Οι ωδές αυτές εκτελούνταν κυρίως στην πατρίδα και πιο σπάνια στον τόπο διεξαγωγής του εκάστοτε αγώνα. Είναι γραμμένες σε τριαδική μορφή (στροφή, αντιστροφή, επωδός), πραγματεύεται συγκεκριμένα θέματα (έπαινος του νικητή, της οικογένειάς του, της πατρίδας του, προπονητή του) και έχει τυπική δομή (ιστορικές συνθήκες, μύθος, γνωμικό). Συχνότερα όργανα συνοδείας της επινίκιας ωδής είναι τα έγχορδα ενώ σπάνια χρησιμοποιείται ο αυλός. Οι κυριότεροι δημιουργοί του λυρικού αυτού είδους είναι ο Σιμωνίδης, ο Πίνδαρος (Ολ. 4 Sn.-M.) και ο Βακχυλίδης (ωδή 3 Sn.-M.). Από αυτούς ο Πίνδαρος έφερε στο επινίκιο άσμα την τελειότητα σε μορφή και έκφραση.
 
Εγκώμιον: με τον όρο εγκώμιον εννοούμε ένα εορταστικό τραγούδι προς τιμή κάποιου θνητού (κατ' αντιδιαστολή προς τον ύμνο). Ετυμολογικά η λέξη παραπέμπει στο τραγούδι που εκτελείται στο πλαίσιο μιας γιορτής ή ενός συμποσίου προς τιμή συγκεκριμένου προσώπου. Σε αντίθεση προς τον έπαινο των επινικίων, στα εγκώμια ο έπαινος του προσώπου είναι γενικός και δεν αφορμάται από κάποια αθλητική νίκη. Ωστόσο, η περίσταση εκτέλεσης του εγκωμίου δεν είναι τόσο επίσημη όσο η αντίστοιχη του επινικίου, στο πλαίσιο της οποίας ολόκληρη η πόλη γιορτάζει μαζί με τον νικητή και την οικογένειά του. Μουσικά συνοδευτικά όργανα της επινίκιας ωδής είναι η φόρμιγγα, η λύρα και ο αυλός. Στα χρόνια που ακολούθησαν και μέχρι την εποχή του Πλάτωνα τα εγκώμια υφίστανται κάποιες αλλαγές και φτάνουν να χρησιμοποιούνται όπως και ο ύμνος, προς τιμή των θεών. Έξοχο δείγμα εγκωμίου διαθέτουμε από τον Ίβυκο (απόσπ. 263P) αλλά ο Σιμωνίδης, ο Πίνδαρος και ο Βακχυλίδης είναι κυρίως οι ποιητές που επιδόθηκαν σε αυτό το ποιητικό είδος. Οι Αλεξανδρινοί συνέλεξαν, ταξινόμησαν και εξέδωσαν τα εγκώμια των παραπάνω ποιητών σε ιδιαίτερα «βιβλία».
 
Σκόλιον (παροίνιον): η λέξη προέρχεται από το επίθετο σκολιός που σημαίνει «λοξός, στρεβλός». Το λεγόμενο συμποτικό τραγούδι (παροίνιον) εντάσσεται στη γενική κατηγορία του εγκωμίου. Αδόταν είτε solo είτε από ομάδα συμποσιαστών (όπως τα συμποτικά τραγούδια του Ίβυκου, του Πινδάρου και του Βακχυλίδη) με συνοδεία λύρας. Αρχαίες πηγές μαρτυρούν την ύπαρξη τριών ειδών τραγουδιού κατά το συμπόσιο: με το πέρας του τραγουδιού όλη η συντροφιά τραγουδούσε τον παιάνα, στη συνέχεια ο καθένας με τη σειρά έλεγε κάτι μόνος του (Ανακρέων απόσπ. 300P) και στο τέλος τραγουδούσαν κατ' άνδρα μόνο όσοι διέθεταν μεγαλύτερες φωνητικές, ίσως και ποιητικές, ικανότητες. Γι' αυτό και η φράση σκόλιον μέλος πιθανώς να προήλθε από αυτή την ανομοιογενή πορεία του τραγουδιού. Επιπροσθέτως πληροφορούμαστε ότι όποιος έπαιρνε τον λόγο για να τραγουδήσει κρατούσε στο χέρι του κλαδί δάφνης ή μυρτιάς, όπως επίσης και ότι όποιος επιθυμούσε συνόδευε το τραγούδι του μουσικά. Θεματικά τα σκόλια ασχολούνται είτε με την πολιτική και κοινωνική επικαιρότητα είτε εκφράζουν προσωπικά συναισθήματα και απόψεις. Ο Αθήναιος στο 15ο βιβλίο των Δειπνοσοφιστών του μας διέσωσε μια μικρή συλλογή από ανώνυμα αττικά σκόλια που χρονολογούνται στα τέλη του 6ου και τις αρχές του 5ου αι. π.Χ.
 
Παρθένιον (και Παρθένειον): υμνητικό άσμα προς τιμή των θεών που άδεται από χορό νεαρών κοριτσιών αριστοκρατικών οικογενειών με συνοδεία αυλού. Κατά την εκτέλεση του άσματος οι νεανίδες συνδιαλέγονται με τον αρχηγό του χορού που τις περισσότερες φορές είναι ο ίδιος ο συνθέτης. Το ποιητικό αυτό είδος αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στην Ιωνία και την Αθήνα, στα χέρια, ωστόσο, του Αλκμάνα στη Σπάρτη απέκτησε την ιδιαίτερη μορφή του (Αλκμάν απόσπ. 12P).
 
Επίγραμμα: σύντομη επιγραφή σε ελεγειακό δίστιχο χαραγμένη στη βάση αγαλμάτων (αναθηματικό επίγραμμα), ταφόπετρες (επιτύμβιο επίγραμμα) ή άλλα αναθηματικά αντικείμενα. Στον Σιμωνίδη τον Κείο αποδίδονται πολλά από τα ανώνυμα επιγράμματα της αρχαιότητας που διασώζονται στην Παλατινή Ανθολογία (Σιμωνίδης απόσπ. 105D). Ποιητικές συλλογές επιγραμμάτων εμφανίζονται τον 4ο αι. π.Χ. όταν το επίγραμμα γίνεται λογοτεχνικό είδος που χρησιμοποιείται σε πολλές και διαφορετικές περιστάσεις της κοινωνικής ζωής.
 
Αρχαία Κείμενα
Σαπφώ 191P, Τιμόθεος, Πέρσαι 202-220, 237-240P, Αλκμάν 39P, Πίνδαρος απόσπ. 52, 1Sn.-M., Παυσανίας 4. 32. 1, Βακχυλίδης απόσπ. 11, 12, 13, 14, 15Sn.-M., Σαπφώ 229, 230, 231P, Πίνδαρος απόσπ. 22Sn.-M. = 52W, Σαπφώ απόσπ. 228, 224P, Σιμωνίδης 357, 362, 371P, Πίνδαρος Ολ. 4Sn.-M., Βακχυλίδης ωδή 3Sn.-M., Ίβυκος απόσπ. 263P, Ανακρέων 300P, Αθήναιος, Δειπνοσοφιστές 15, Αλκμάν 12P, Σιμωνίδης 105D.