Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2016

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Οἰδίπους ἐπὶ Κολωνῷ (1096-1138)

Αποτέλεσμα εικόνας για oedipus at colonus paintingΧΟ. ὦ ξεῖν᾽ ἀλῆτα, τὸν σκοπὸν μὲν οὐκ ἐρεῖς
ὡς ψευδόμαντις· τὰς κόρας γὰρ εἰσορῶ
τάσδ᾽ ἆσσον αὖθις ὧδε προσπελωμένας.
ΟΙ. ποῦ ποῦ; τί φῄς; πῶς εἶπας; ΑΝ. ὦ πάτερ, πάτερ,
1100 τίς ἂν θεῶν σοι τόνδ᾽ ἄριστον ἄνδρ᾽ ἰδεῖν
δοίη, τὸν ἡμᾶς δεῦρο προσπέμψαντά σοι;
ΟΙ. ὦ τέκνον, ἦ πάρεστον; ΑΝ. αἵδε γὰρ χέρες
Θησέως ἔσωσαν φιλτάτων τ᾽ ὀπαόνων.
ΟΙ. προσέλθετ᾽, ὦ παῖ, πατρί, καὶ τὸ μηδαμὰ
1105 ἐλπισθὲν ἥξειν σῶμα βαστάσαι δότε.
ΑΝ. αἰτεῖς ἃ τεύξῃ· σὺν πόθῳ γὰρ ἡ χάρις.
ΟΙ. ποῦ δῆτα, ποῦ ᾽στον; ΑΝ. αἵδ᾽ ὁμοῦ πελάζομεν.
ΟΙ. ὦ φίλτατ᾽ ἔρνη. ΑΝ. τῷ τεκόντι πᾶν φίλον.
ΟΙ. ὦ σκῆπτρα φωτός … ΑΝ. δυσμόρου γε δύσμορα.
1110 ΟΙ. ἔχω τὰ φίλτατ᾽, οὐδ᾽ ἔτ᾽ ἂν πανάθλιος
θανὼν ἂν εἴην σφῷν παρεστώσαιν ἐμοί.
ἐρείσατ᾽, ὦ παῖ, πλευρὸν ἀμφιδέξιον
ἐμφύντε τῷ φύσαντι, κἀναπαύσατον
τοῦ πρόσθ᾽ ἐρήμου τοῦδε δυστήνου πλάνου.
1115 καί μοι τὰ πραχθέντ᾽ εἴπαθ᾽ ὡς βράχιστ᾽, ἐπεὶ
ταῖς τηλικαῖσδε σμικρὸς ἐξαρκεῖ λόγος.
ΑΝ. ὅδ᾽ ἔσθ᾽ ὁ σώσας· τοῦδε χρὴ κλύειν, πάτερ,
καὶ σοί γε τοὖργον τοὐμὸν εἶτ᾽ ἔσται βραχύ.
ΟΙ. ὦ ξεῖνε, μὴ θαύμαζε πρὸς τὸ λιπαρές,
1120 τέκν᾽ εἰ φανέντ᾽ ἄελπτα μηκύνω λόγον.
ἐπίσταμαι γὰρ τήνδε τὴν ἐς τάσδε μοι
τέρψιν παρ᾽ ἄλλου μηδενὸς πεφασμένην·
σὺ γάρ νιν ἐξέσωσας, οὐκ ἄλλος βροτῶν.
καί σοι θεοὶ πόροιεν ὡς ἐγὼ θέλω,
1125 αὐτῷ τε καὶ γῇ τῇδ᾽· ἐπεὶ τό γ᾽ εὐσεβὲς
μόνοις παρ᾽ ὑμῖν ηὗρον ἀνθρώπων ἐγὼ
καὶ τοὐπιεικὲς καὶ τὸ μὴ ψευδοστομεῖν.
εἰδὼς δ᾽ ἀμύνω τοῖσδε τοῖς λόγοις τάδε·
ἔχω γὰρ ἅχω διὰ σὲ κοὐκ ἄλλον βροτῶν.
1130 καί μοι χέρ᾽, ὦναξ, δεξιὰν ὄρεξον, ὡς
ψαύσω, φιλήσω τ᾽, εἰ θέμις, τὸ σὸν κάρα.
καίτοι τί φωνῶ; πῶς σ᾽ ἂν ἄθλιος γεγὼς
θιγεῖν θελήσαιμ᾽ ἀνδρὸς ᾧ τίς οὐκ ἔνι
κηλὶς κακῶν ξύνοικος; οὐκ ἔγωγέ σε,
1135 οὐδ᾽ οὖν ἐάσω· τοῖς γὰρ ἐμπείροις βροτῶν
μόνοις οἷόν τε συνταλαιπωρεῖν τάδε.
σὺ δ᾽ αὐτόθεν μοι χαῖρε, καὶ τὰ λοιπά μου
μέλου δικαίως, ὥσπερ ἐς τόδ᾽ ἡμέρας.

***

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΤΡΙΤΟ


ΧΟ. Ξένε περιπλανώμενε, για τον φρουρό σου τώρα δεν θα πειςπως είναι ψευδομάντης· βλέπω τις κόρες γρήγορανα φτάνουν, γυρίζουν πάλι πίσω.ΟΙ. Πού; πες μου πού; τί είπες;1100ΑΝ. Πατέρα μου, πατέρα, να ᾽δινε ο θεός να δεις κι εσύτον ήρωα, αυτόν τον άνθρωπο που εδώ μας έφερε κοντά σου.ΟΙ. Αλήθεια, κόρη μου, είστε κι οι δύο εδώ;ΑΝ. Αυτά τα χέρια του Θησέα μας έσωσανκι οι φίλτατοί του εταίροι.ΟΙ. Κόρη μου, ελάτε τώρα στον πατέρα σας,αφήστε με να ψηλαφήσω σώματα που δεν περίμενα1105ποτέ να ξαναβρώ.ΑΝ. Εκείνο που ζητάς θα γίνει. Χάρη σου ο πόθος μας.ΟΙ. Πού είστε επιτέλους; πού;ΑΝ. Εδώ κι οι δυο, στο πλάι σου.ΟΙ. Βλαστάρια αγαπημένα μου.ΑΝ. Κάθε παιδί αγαπημένο του πατέρα του.ΟΙ. Στηρίγματά μου εσείς.ΑΝ. Δύσμοιρα όμως, δύσμοιρου γονιού.1110ΟΙ. Στα χέρια μου κρατώ ό,τι αγάπησε η ψυχή μου περισσότερο.Μ᾽ εσάς στο πλάι μου, μήτε κι ο θάνατος θα ᾽ναι πανάθλιος.Εμπρός, στηρίξτε με, καλές μου κόρες, σταθείτε πλάι μου,δεξιά κι αριστερά, να γίνουμε ένα σώμα.Βάλτε στα βάσανά μου τέλος,στην έρημή μου περιπλάνηση.1115Και τώρα πείτε μου τί έγινε, χωρίς λόγια πολλά.Τα λίγα λόγια με τα λίγα χρόνια σας ταιριάζουν.ΑΝ. Εδώ είναι ο σωτήρας μας. Αυτόν πρέπει, πατέρα μου,ν᾽ ακούσεις, έτσι κι ο λόγος ο δικός μου θα βγει μικρός.ΟΙ. Φιλόξενε άρχοντα, μην απορείς που υπερβάλλω,1120αν τράβηξε πολύ ο λόγος μου με τα παιδιά μου,που ανέλπιστα τα ξαναβλέπω. Ξέρω καλά, σ᾽ εσένα μόνοντην απόλαυση αυτή χρωστώ, σ᾽ άλλον κανένα.Εσύ τις έσωσες τις κόρες μου, άλλος κανείς.Είθε οι θεοί, όπως το θέλω, ν᾽ ανταμείψουν εσένα1125και τη χώρα σου. Γιατί απ᾽ όλους τους ανθρώπουςσ᾽ εσένα μόνο βρήκα ευσέβεια, αλήθεια, επιείκεια.Δώσ᾽ μου γι᾽ αυτό να σφίξω το δεξί σου χέρι, βασιλιά,κι αν επιτρέπεται, στο μέτωπο να σε φιλήσω.Όμως τί λόγος βγήκε από το στόμα μου; Εγώ, ένας άθλιος,θέλω ν᾽ αγγίξω εσένα, τον αστιγμάτιστο, που το κακόδεν σ᾽ άγγιξε καθόλου. Όχι, δεν θα το κάνω, μήτε θ᾽ αφήσωνα το δεχτείς κι εσύ. Γιατί μόνον αυτοί που δοκιμάστηκαν 1135όπως εγώ, μπορούν μαζί μου τώρα να υποφέρουν.Δέξου λοιπόν το χαίρε μου από μακριά· αλλά για τα λοιπάνα δείχνεις πάντα δίκαιη τη φροντίδα σου, όπως την έδειξεςμέσα στη μέρα αυτή.

Λεύκιππος

Αποτέλεσμα εικόνας για λευκιπποσΟ Λεύκιππος γεννήθηκε στην Μίλητο γύρω στο 485 π.Χ.. Ανήσυχο πνεύμα και κάτοχος των φιλοσοφικών κι επιστημονικών θεωριών της πατρίδος του μετέβη στην Ελέα, οπού παρακολούθησέ τις διδασκαλίες του Ζήνωνος και του Μελίσσου, που, καθώς φαίνεται, τον κατεγοήτευσαν. Στην σχολή που ίδρυσε αργότερα στα Άβδηρα, βλάστησε ένα νέο θαυμάσιο «δένδρο», που φέρει τα χαρακτηριστικά και της Ιωνίας και της Μεγάλης Ελλάδος: Πρόκειται για την Ατομική θεωρία, της οποίας υπήρξε ο αδιαμφισβήτητος (σύμφωνα με τον Αριστοτέλη και τον Θεόφραστο) πατήρ και γεννήτωρ. Το γεγονός ότι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα παραγκωνίσθηκε ή και αγνοηθηκε δεν οφείλεται στον μαθητή και εταίρο του Δημόκριτο άλλα στον Επίκουρο, ο οποίος είτε από υστεροβουλία (στον Κήπο εδιδάσκετο αποκλειστικά η ατομική θεωρία) είτε χάριν αστειότητος έλεγε την φράση: «Λεύκιππον οὒδ’ εἰ γέγονεν οἶδα», που τελικ «πέρασε».
 
    Ο Λεύκιππος, γνωρίζε το αναξιμάνδρειον άπειρον, όπως γνώρίζε και την αρχή του Εμπεδοκλέους, σύμφωνα με την οποία η οποιαδήποτε μεταβολή άλλο δεν είναι παρά ανακατάταξη των στοιχειακών οντοτήτων, οι οποίες κατά τον Μέλισσο είναι αΐδιες κι αμετάβλητες. Η «διαλεκτική» κι οι «διχοτομίες» του Ζήνωνος και το «αμετάπτωτον» του Μέλισσου τον συγκλόνισαν. «Αν μεταβληθή το ον, τότε θα χαθη και την θέση του θα καταλάβη το μη ον... κι αν υπάρχη πολλαπλότητα των όντων, τότε πρέπει ένα - εκαστον εξ αυτών να είναι όπως ακριβώς είναι και το ένα Ον», έλεγε ο Σάμιος. Ο Άκραγαντίνος κι ο Αναξαγόρας, αν και τα γνώριζαν αυτά, δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν τον Παρμενίδη, που ούτε ν’ ακούση ήθελε για μη ον η κενό, αφού το «παν εμπλέον εστί εόντος». Ο Λεύκιππος τόλμησε να «υιοθετήση» την έννοια του μη όντος ή κενού ως πρωταρχική προϋπόθεση για την ερμηνεία του φυσικού κόσμου, του οποίου η ύπαρξη οφείλεται στην κίνηση ή στον «ηρακλειτικόν πόλεμο».
 
    Το κενό, κατά τον Λεύκιππο, αποκτά μία μορφή υπάρξης, που δεν είναι καθόλου υποδεέστερη εκείνης των ατόμων και το μη ον υπολαμβάνεται ως ον επίσης, κάτι για το όποιο δικαίως διαμαρτύρεται ο Πλάτων στον «Πολιτικό» του, διότι το κενό μόνο ως άρνηση και απουσία υπάρξης ατόμων η όντων εννοείται και καθόλου δεν ταυτιζεται με τον χώρο, εντός του οποίου κινούνται τα άτομα και οι κόσμοι. Τα άτομα διαχωρίζονται ανάμεσα τους δια του κενού, το όποιο τους επιτρέπει πλήθος συνδυασμών και συσχετισμών, που ως αποτέλεσμα έχουν την δημιουργία απείρων ποικιλιών όντων και κόσμων.
 
    Τα έσχατα δομικά στοιχεία των όντων δηλαδή τα απειροελάχιστα σωματίδια της ύλης ονομάζονται πλέον άτομα· διατηρούν δε όλες τις ελεατικές ιδιότητες ήτοι της ομοιογενείας, της συμπάγειας, της αμεταβλητότητος και της φυσικής (όχι όμως και μαθηματικής) α-διαιρετότητος. Προικίζονται ωστόσο και με το χάρισμα του ηρακλειτικου «αεικίνητου», ενώ ως μέσα διαφοροποίησης ανάμεσα τους διατηρούν το ίδιον σχήμα, την ιδίαν διατάξη και την ιδίαν καταστάση (θέση) τους.
 
    Με την κινήση («αεικίνητον») συνδέεται άμεσα η έννοια της βαρύτητας. Τα συμπαγή και άτμητα δομικά στοιχεία της ύλης διαφέρουν αναμεταξύ τους ως προς το μέγεθος, σύμπτωμα του οποίου είναι το βάρος, που προσδιορίζεται ουσιαστικά από την μάζα. Η βαρύτητα αποτελεί θεμελιακή ιδιότητα των (ολοκληρωμένων αυτών οντοτήτων, που ονομάσθηκαν άτομα. Το κενό βέβαια δεν έχει μέγεθος και κατά συνέπεια βάρος, ιδιότητές που αφορούν αποκλειστικά στα άτομα. Εξαιτίας και της βαρύτητας προκαλούνται διάφορες συγκρούσεις, αναπηδήσεις και παλμοί στα άτομα, των οποίων η «συμπεριφορά» στο κενό προσδιορίζεται από μηχανικές μοναχά αιτίες. Ο Λευκιππος δεν αισθάνθηκε καθόλου υποχρεωμένος να εξηγήση την πρωταρχική κινήση των ατόμων, διότι τόσο η κίνηση, που προκαλείται απ’ τις βίαιες συγκρούσεις των ατόμων, όσο και η ίδια η κίνηση που προκαλεί τις συγκρούσεις αυτές είναι σύμφυτες με την υλική φύση των ατόμων, όπως σύμφυτη είναι και η κίνηση των τελευταίων, τα οποία, καθώς είπαμε, είναι προαιώνια. Προαιώνια άρα είναι και η κινήση τους στο κενό...
 
    Αποτέλεσμα των συγκρούσεων των ατόμων και των κινήσεων τους είναι η δημιουργία κόσμων μέσα στους κόλπους του άναρχου (= χωρίς αρχίνισμα, αιωνίου) σύμπαντος. Συγκρουόμενα τα άτομα, συγκεντρώνονται πολλά μαζί και δημιουργούν την δίνη. Αρχίζει δηλαδή να μπαίνη η ύλη σε μία στροβιλική κινήση, η οποία αυξάνεται διαρκώς λόγω της επιτάχυνσης. Με την μηχανική ετούτη κίνηση τα άτομα αλλάζουν θέσεις στο δυναμικό πεδίο της κοσμικής δίνης ανάλογα με το βάρος τους· συναντώμενα δε με άλλα όμοια τους τείνουν να συγκροτήσουν τα μεγάλα ολικά σύνολα ήτοι της γης, του νερού, του αέρος και του πυρός. Αφού σχηματισθούν αυτά τα υλικά συνολα, οι στοιχειακές μάζες, τότε η δίνη εξαφανίζεται, διότι στα συγκεντρωμένα τοιουτοτρόπως άτομα επέρχεται ισορροπία: «Ἰσορρόπων διὰ τὸ πλῆθος μηκέτι δυναμένων περιφέρεσθαι», σύμφωνα με τον Δ. τον Λαέρτιο. Στο ερώτημα: «πως διευθετήθηκαν με την περιστροφική κινήση τα άτομα», ο Λεύκιππος άπαντα: «Με την δίνη αναπτύσσονται μηχανικές δυνάμεις, που οδηγούν τα βαρύτερα εκ των ατόμων προς το κέντρο όπου δημιουργούν τη γη και το ύδωρ, τα δε ελαφρύτερα προς τα άκρα του κενού, όπου δημιουργούν τον αέρα και το πυρ. Τα τέσσερα μεγάλα υλικά σώματα ομού αποκτούν ένα σφαιρικό σχήμα και περιβάλλονται από ένα περικάλυμμα δίκην υμένος». Δεδομένου ότι τα άτομα είναι υπεράριθμα και άπειρο το κενό, επιτρέπεται η δημιουργία απείρων κόσμων, όπως και η εξαφάνιση τους...
 
    Ο άνθρωπος, κατά τον Λεύκιππο, είναι κι αυτός ένας μικρός κόσμος, που υπόκειται στην γένεση και την φθορά (μόνο τα άτομα είναι αδιάφθορα και αιώνια)· επικοινωνεί δε με τους άλλους κόσμους δια των αισθήσεων κυρίως. Οι αισθήσεις, κατά τον σοφό, αποτελούν αποτέλεσμα των πόρων και των απορροών των αντικειμένων, μία θεωρία που καθώς φαίνεται, την δανείσθηκε απ’ τον Εμπεδοκλή εν όλω η εν μέρει. Οι συναντήσεις των ατόμων, που απορρέουν από τα οντά αφ' ενός κι απ’ τα αισθητήρια όργανά μας αφ' ετέρου, δημιουργούν στην κόρη του οφθαλμού την εικόνα. Βέβαια οι εν λόγω απορροές δεν συναντώνται στον οφθαλμό αλλά στον αέρα, μεταξύ αντικειμένων και κόρης, όπου σχηματίζεται η εικόνα, που φανερώνεται εν συνεχεία στους οφθαλμούς μας. Μ’ ένα παρόμοιο τρόπο λειτουργούν και οι άλλες αισθήσεις. Την θεωρία αύτη περί αισθήσεων υιοθέτησαν ο Δημόκριτος, ο Πλάτων και ο Θεόφραστος.
 
    Ο Λεύκιππος υψώνει την Αναγκαιότητα στην θέση της υπέρτατης θεότητας. Το τυχαίο εκτοπίζεται από την φυσική του Μιλησίου, διότι λέει αδυνατούμε να το προσδιορίσουμε αιτιακά και ίσως δεν πρόκειται καν περί αιτίου: «Οὐδὲν χρῆμα <λοιπόν> μάτην γίγνεται, ἀλλὰ πάντα ἐκ λόγου τε καὶ ὑπ’ ἀνάγκης»!
 
            «τὸ μὲν πᾶν ἄπειρόν φησιν, ὡς προείρηται· τούτου δὲ τὸ μὲν πλῆρες εἶναι, τὸ δὲ κενόν, <ἃ> καὶ στοιχεῖά φησι. κόσμους τε ἐκ τούτου ἀπείρους εἶναι καὶ διαλύεσθαι εἰς ταῦτα. γίνεσθαι δὲ τοὺς κόσμους οὕτω· φέρεσθαι <κατὰ ἀποτομὴν ἐκ τῆς ἀπείρου>πολλὰ σώματα παντοῖα τοῖς σχήμασιν εἰς <μέγα κενόν>, ἅπερ ἀθροισθέντα δίνην ἀπεργάζεσθαι μίαν, καθ' ἣν προσκρούοντα καὶ παντοδαπῶς κυκλούμενα διακρίνεσθαι χωρὶς τὰ ὅμοια πρὸς τὰ ὅμοια. ἰσορρόπων δὲ διὰ τὸ πλῆθος μηκέτι δυναμένων περιφέρεσθαι, τὰ μὲν λεπτὰ χωρεῖν εἰς τὸ ἔξω κενόν, ὥσπερ διαττώμενα· τὰ δὲ λοιπὰ <συμμένειν>καὶ περιπλεκόμενα συγκατατρέχειν ἀλλήλοις καὶ ποιεῖν πρῶτόν τι σύστημα σφαιροειδές
 
[Το απόσπασμα είναι μια πρώτη επιστημονική κοσμολογία και είναι σημαντικό ότι αφορά τον Λεύκιππο, τον ιδρυτή της ατομικής σχολής πράγμα που δείχνει πόσο προωθημένη ήταν η σκέψη των υλομονιστών φιλοσόφων. Το απόσπασμα φαίνεται να περιγράφει τη συνολική αρχή δημιουργίας κόσμων (συμπάντων). Το δικό μας σύμπαν είναι ένα από τα πολλά σύμπαντα και όλα τα σύμπαντα παράγονται με την ίδια φυσική διαδικασία. Κεντρικό σημείο είναι είναι το εξής: οΰτω φέρεσθαι κατά άποτομήν έκ της απείρου πολλά σώματα παντοία τοις σχήμασιν εις μέγα κενόν, άπερ άθροισθέντα δίνην άπεργάζεσθαι μίαν. Η ΔΙΝΗ είναι κοσμοποιητική αρχή όπως είδαμε στα προηγούμενα αποσπάσματα και σύμφωνα με μια μορφοκλασματική αρχή τύπου fractal, υπάρχουν τέτοιες κοσμοποιητικές ΔΙΝΕΣ σε όλα τα επίπεδα της κοσμογέννεσης και σίγουρα και στο αρχικό επίπεδο κοσμογέννεσης. Μέσα στο «μέγα κενό» το κβαντικό κενό της σύγχρονης κοσμολογίας «κατά αποτομήν εκ της απείρου» δημιουργούνται κόσμοι. Αυτοί είναι μια πρώτη προσέγγιση της Μεγάλης Έκρηξης που δημιούργησε το δικό μας κοσμο-σύμπαν. Στη συνέχεια τα παραγόμενα από την «αποτομή» σώματα (σημαντικό ότι σε αυτή τη φάση δεν μιλάει για άτομα) βρίσκονται μέσα σε δίνη «προσκρούοντα και παντοδαπώς κυκλούμενα χωρίς τα όμοια προς τα όμοια », ο όρος «πρόσκρουση» παραπέμπει σε υψηλή θερμοκρασία και όντως τέτοια υψηλή θερμοκρασία υπήρχε για κατά την αρχικά στάδια δημιουργίας του σύμπαντος σε μικρή χώρο «παντοδαπώς κυκλούμενα». Σε τέτοιες υψηλές θερμοκρασίες τα σωματίδια των δυνάμεων (βαρυτική, ηλεκτρομαγνητική, ισχυρή και ασθενή πυρηνική) είναι ενωμένα σε κοινά(όμοια σώματιδια) Στην συνέχεια λόγω διαστολής και πτώσης της θερμοκρασίας έγινε διαχωρισμός της ύλης από την ακτινοβολία αλλά και οι διαχωρισμός των δυνάμεων. Επειδή οι δυνάμεις, η ύλη και η ακτινοβολία όλα αποτελούνται από τα άτμητα-άτομα σωματίδια οι νόμοι περιγραφής τους είναι ενιαίοι στα αρχικά στάδια δημιουργίας του σύμπαντος.]

Πυθαγόρεια μυσταγωγία

 "Η Παράδοση είναι το Φως και ο Κανόνας".
~ Πλούταρχος

Δύο "Ακούσματα" του Διδασκάλου, μιλούν για το ψωμί, ένα άλλο για τα υπολείμματά του και ένα τέταρτο για το αλάτι. Είναι τα εξής:

1) Μην κομματιάζεις το ψωμί (Άρτον μη καταγνύειν).
2) Μην βάζεις την τροφή σε βρώμικο περιέκτη.
3) Μην μαζεύεις τα ψίχουλα που έχουν πέσει απο το τραπέζι.
4) Έχε στο τραπέζι σου αλάτι.

Ως όλα τα σύμβολα ανεξαιρέτως, έχουν και αυτά πολλές ερμηνείες. Η φυσική τους είναι εμφανής. Η ηθική τους ευνόητη. Μα είναι ανάλογες αυτών ερμηνείες, βαθύτερες και απόρρητες. Αυτές είναι που θα εξετάσουμε.

1) Μην κομματιάζεις το ψωμί.

Εκτός απο το υλικό ψωμί που δεν πρέπει να κομματιάζουμε αλλά να μοιράζουμε ολόκληρο σε όσους το ζητούν, είναι και το πνευματικό ψωμί, που για ουδεμία αιτία επιτρέπεται να μειώνεται ή να κομματιάζεται. Το πολύτιμο σώμα των εσωτερικών διδασκαλιών, που σε όλες τις εποχές υπήρξε η ανεκτίμητη τροφή των ψυχών που διψούν για την Αλήθεια.

Ανέκαθεν υπάρχει εσωτερική γνώση, κτήμα ολιγάριθμων οπαδών, προνόμιο λίγων επιλέκτων. Αφού δεν είναι δυνατόν να την εννοήσουν όλοι. Η περιοχή της είναι τόσο εκτεταμένη, όσο και γριφώδης.

Ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται γύρω του τεράστια οργάνωση του κόσμου της οποίας οι νόμοι του είναι άγνωστοι. Απο πού προέρχεται η ζωή; Ποια είναι η σημασία της; Ποιο ρόλο παίζουν στην ατομική εξέλιξη τινός, ο πόνος, η θλίψη, η δοκιμασία; Χάσαμε για πάντα τα αγαπημένα μας πρόσωπα που πήγαν γρηγορότερα απο εμάς στον τάφο; Ποια είναι η τύχη που αναμένει τους νεκρούς στην άλλη πλευρά απο αυτήν της ζωής;

Καθένα απο τα ερωτήματα αυτά έχει και την απάντησή του. Υπάρχει κατά συνέπεια μέθοδος οργανωμένων μαθημάτων κατά παράδοσιν που δίνουν αρμονική απάντηση στα αινίγματα του κόσμου. Η γνώση τους αποτελεί την Αλήθεια. Η κατανόησή τους, παραχωρεί την Σοφία.

Καταλαβαίνουμε οτι ο μυημένος δεν έχει την δικαιοδοσία να μετατρέψει ή να διαφωνήσει, έστω και ελάχιστα, να κομματιάσει το φως, προκαλώντας του αποσύνθεση. Αφού ένα και μοναδικό φως υπάρχει.

Κάθε σχολή στην οποία η ιερή διδασκαλία κομματιάζεται, λύνεται, ερμηνεύεται σύμφωνα με την φαντασία καθενός, κινδυνεύει να οδηγηθεί σε πνευματική αναρχία και διάλυση. Γιατι μόνο μία Αλήθεια υπάρχει, προσαρμοσμένη στο πεδίο που ζούμε. Δεν υπάρχουν πολλές.

Όποια άρνηση του νόμου της παγκόσμιας έλξης, δεν θα εμποδίσει την πέτρα να πέσει στην γη ούτε τα ουράνια σώματα να διαγράφουν ατάραχα τις τροχιές τους. Αντίστοιχα όποια αμφισβήτηση των μυστικιστικών νόμων που κυβερνούν αυτόματα τα των ανθρώπων και τα των όντων, δεν μπορεί να αλλάξει τις αναγκαστικές τους συνέπειες.

Είναι επιβεβλημένο λοιπόν να αποφεύγουμε την άσκοπη διακοπή της αποστολικής αλυσίδας της εσωτερικής παράδοσης που έχει μεταδοθεί προσεκτικά απο καιρό σε καιρό, απο διδάσκαλο σε μαθητή, απο στόμα σε αυτί και μέσω της απόκρυφης δύναμης των συμβόλων. Εφόσον εξέθρεψε τους προηγούμενους απο εμάς, εξασφαλίζοντάς μας την αναγκαία πνευματική τροφή, πρέπει να παραδοθεί ολόκληρη στους υιούς μας κατά την μύηση. Ο δαυλός πρέπει να μεταβιβαστεί αναμμένος, όπως ακριβώς παραχωρήθηκε σε εμάς απο αυτούς που τον είχαν πριν.

Ο μαθητής λοιπόν, πρέπει να συνηθίσει να δέχεται με σεβασμό τον καρπό της αρχαίας Σοφίας. Σε έναν αιώνα που υπάρχει η τάση τα πάντα να κριτικάρονται και εύκολα ειρωνευόμαστε τα άγια, ο μαθητής της αιγυπτο-ελληνικής παράδοσης οφείλει, αντίθετα, να αντιδρά εναντίον αυτής της ιεροσυλίας. Πρέπει να προφυλάσσει τον άρτο αυτής της αλήθειας, απο κάθε μόλυνση και διαίρεση.

2) Μην βάζεις την τροφή σε βρώμικο περιέκτη.

Παρό,τι όλοι οι άνθρωποι είναι καλεσμένοι για την Αλήθεια, ελάχιστοι είναι ικανοί και άξιοι να την δεχτούν αμέσως. Δεν πρέπει λοιπόν να υποβιβάζουμε την μύηση, παρέχοντάς την σε όντα ανίκανα να την εννοήσουν, ή ακόμη ανίκανα και να την ζήσουν. Μην ρίχνετε τα μαργαριτάρια στα γουρούνια. Ο αγνός χυμός του πνεύματος δεν πρέπει να ρίχνεται σε δοχείο ακάθαρτο. Ας αποφεύγουμε λοιπόν, κάθε αδέξιο ζήλο, κάθε εκπαίδευση άκαιρη, κάθε κοινοποίηση πριν την ώρα που πρέπει.

Είναι πολύ δύσκολο να βρούμε αγνά πνευματικά παιδιά. Πόσοι αποκρυφιστές χαμηλής τάξης δεν επιθυμούν διακαώς να μυηθούν στα μυστικά της ανώτερης Γνώσης, με μόνο σκοπό, κατώτερο και εγωϊστικό, για να κυριαρχήσουν ευκολότερα επί των άλλων όντων και για να τους επιβάλλουν την θέλησή τους. Κινδυνεύει ο ζαλισμένος διδάσκαλος που εμπιστεύεται τα κλειδιά του ουρανού και της γης σε χέρια ακατάλληλα και ακάθαρτα. Ως ο μαθητευόμενος μάγος του ποιήματος του Γκαίτε, θα είναι μια μέρα θύμα αγνώστων δυνάμεων, τις οποίες τόσο επιπόλαια επικαλέστηκε.

Μην ρίχνεις τις τροφές σε ακάθαρτο δοχείο! Μα, σκέφτηκες οτι μπορεί εσύ να είσαι το δοχείο αυτό; Κατάφερες να επιβληθείς στην κατώτερη φύση σου; Νίκησες την θυελλώδη ορμή των αισθήσεών σου και έγινες τόσο διάφανος, ώστε κάποτε να μπορέσεις να ανακλάσεις το Αληθινό φως;

3) Μην μαζεύεις τα ψίχουλα που έχουν πέσει απο το τραπέζι.

Πόσοι λίγοι άνθρωποι υποπτεύονται οτι όλα όσα φαινομενικά τους ανήκουν, δεν τους ανήκουν;

Το τραπέζι του φαγητού ήταν ιερό για τους αρχαίους. Δεν επιτρεπόταν, λέγει ο Dacier (Vie de Pythagore, σελ. 206), να επαναφέρουν πάνω στο τραπέζι ό,τι είχε πέσει κάτω, αφού αυτό ανήκε πλέον στα πνευματικά όντα ή στις ψυχές των νεκρών. (Διογ. Λαέρτ. VIII, 34, Αθήναιος Χ, 427, Αριστοφ. Ήρ., απόσπ. 291) ή ακόμη στους απόκληρους της τύχης ανθρώπους, που βρίσκονταν υπό την προστασία των Ηρώων.

Η Τύχη ξαναπαίρνει με το δεύτερο χέρι, ό,τι προσέφερε με το πρώτο. Κάποιοι άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται οτι υπάρχει μία ανώτερη νομοτέλεια στην ανθρώπινη αδυναμία. Ξεχνούν οτι το ανθρώπινο ον είναι ατελές, οτι υφίσταται συνεχώς πλάνη απο τις υλικές αισθήσεις και τον συνεχή βασανισμό της ύλης. Και οτι δεν μπορεί, χωρίς κίνδυνο γελοιοποίησης, να αυτ-αναγορευτεί "κύριος της δημιουργίας" ή "κύριος του κόσμου", σαν όλα τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω του να εξαρτώνται απο την καλή του διάθεση.

Στην πραγματικότητα, ο Κόσμος δεν έχει γίνει με βάση την κλίμακά του. Υπερβαίνει τον άνθρωπο πάρα πολύ. Τα κοσμικά φαινόμενα επαναλαμβάνονται και διαδέχονται άλλα, με ασύγκριτη τάξη, χωρίς να ενδιαφέρονται για εκείνον και τις προτιμήσεις του. Οι περιφορές των αστεριών, η εναλλαγή των εποχών, η εναλλαγή ημέρας και νύχτας, επαναλαμβάνονται χωρίς την μεσολάβησή του ή την παρεμβολή της θέλησής του, γίνονται σαν να μην υπήρχε καν.

Άρα πρέπει να τοποθετήσουμε τους εαυτούς μας στην πραγματική τους θέση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε οτι υπάρχουν μεγάλοι φραγμοί απο το ένα βασίλειο της φύσης στο άλλο. Είναι σχεδόν αδιαπέραστοι, στεγανοί. Ο βράχος δεν αντιλαμβάνεται την παρουσία του φυτού που βρίσκεται στην βάση του. Το φυτό δεν έχει την ικανότητα να καταλάβει το ζώο που το τρώει. Το τελευταίο, αν και έχει αισθητήρια, με τα οποία αισθάνεται την παρουσία του ιδιοκτήτη του, είναι ανίκανο να τον εννοήσει.

Στον εξυπνότερο απο τους σκύλους ίσως αρέσει η παρουσία του ιδιοκτήτη του, και γι' αυτό του επιδεικνύει στοργή, πίστη, υποταγή, λατρεία, αλλά ποτέ δεν θα καταλάβει τι κάνει ο κύριος και θεός του, όταν κάποια μέρα τον δει να παίρνει ένα βιβλίο ή μια εφημερίδα και να διαβάζει.

Το μυρμήγκι, του οποίου ο άνθρωπος μπορεί να καταστρέψει την φωλιά με το πόδι του, έργο τόσο μεγάλης συλλογικής εργασίας, ποτέ δεν θα μπορέσει να εννοήσει τα αίτια αυτής της καταστροφής.

Όλα αυτά πρέπει να αναλογιζόμαστε κάθε φορά που μία απόκρυφη παράδοση αναφέρεται στην ύπαρξη όντων ανώτερων του ανθρώπου, πολύ εξαγνισμένων και εξελιγμένων, που διαθέτουν γι' αυτόν τον λόγο ικανότητες αντίληψης και γνώσης, τόσο που θα μας μείνουν για πάντα ακατανόητα.

Σε κάθε εκδήλωσή μας ας γνωρίζουμε οτι μπορούν να συμμετέχουν αυτά, είτε αυτό μας είναι ευχάριστο είτε όχι.

Και αν μέσα στην άγνοιά μας ονομάζουμε Πρόνοια τις δίκαιες αντιδράσεις του Μοιραίου, το οποίο συχνά ταπεινώνει τους ισχυρούς και άλλοτε ανυψώνει τους ταπεινούς, ας γνωρίζουμε οτι καθένας στον Κόσμο, βλέπει σύμφωνα με τον κοσμικό Νόμο, τον οποίο δεν μπορεί να αγνοεί.

Ώστε ένα μέρος όσων έχουμε δεν ανήκει σε εμάς! Ας συνηθίσουμε να διακρίνουμε γύρω μας τις ανάγκες των άλλων, ας δίνουμε νερό σε αυτόν που διψά, και ειδικά σε εκείνον που διψά για Αλήθεια.

Χαρακτηριστικό του βέβηλου είναι να σκέφτεται πάντα για τον εαυτό του και ποτέ για τους άλλους. Χαρακτηριστικό του Σοφού είναι να φροντίζει και να ασχολείται συνεχώς με τους συνανθρώπους του και για την ευδαιμονία τους.

Ο συνάνθρωπος δεν χρειάζεται πάντα υλική βοήθεια. Όλες οι καρδιές γίνονται ευτυχισμένες με ένα λόγο συμπόνιας, με ένα μόνο βλέμμα συμπάθειας, ή με μια απλή εκδήλωση ενδιαφέροντος. Πολλές φορές μπορούμε να κάνουμε πολύ καλό, με ελάχιστα πράγματα. Τι μπορεί να κοστίσει μία σύντομη επίσκεψη, μία φιλική λέξη, μία χειραψία; Αυτά είναι τα ψίχουλα του καθημερινού μας τραπεζιού.

Αυτό είναι το μερίδιο των Θεών και των Ηρώων, και εφόσον η τάξη της ηθικής τους είναι ανώτερη, μπορούν να αντιληφθούν μόνο ό,τι πλησιάζει προς την αγνή καλοσύνη.

Μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούμε να τους τιμούμε, είναι να ανυψωνόμαστε προς αυτούς, με συνεχή φορά της πνευματικής μας αρχής προς τα επάνω.

Ο δύο φορές ανά ημέρα έλεγχος της συνείδησης, τον οποίο επέβαλλε ο Διδάσκαλος της Σάμου στους μαθητές του, είχε ως αποτέλεσμα να τους αποδεικνύει καθημερινά και ανά πάσα στιγμή κατά πόσον αντιλαμβάνονται ολη την κλίμακα των καθηκόντων τους. Από αυτό καταλαβαίνουμε τα θαύματα της αγαθοεργίας που εκείνοι πραγματοποίησαν σε όλες τις χώρες που κατοικούσαν.

Απο καθένα θα ζητηθεί εκείνο που μπορεί να κάνει. Κάθε τραπέζι έχει διαφορετικά φαγητά και διαφορετικές διαστάσεις: μα απο κάθε μία, ας πέφτουν κάποια ψίχουλα για να καλύπτουν τις ανάγκες των συνανθρώπων.

4) Έχε στο τραπέζι σου αλάτι.

Να δρας πάντοτε κατάλληλα ώστε η παρέμβασή σου να είναι αίτιο αγαθού και τελεσφόρα (αποτελεσματική).

Ο άνθρωπος ζει στην κοινωνία. Κατά συνέπεια κάθε πολίτης παίζει κάποιο ρόλο κοινωνικό, είτε το θέλει είτε όχι, κάθε φορά που αλληλεπιδρά με τους αδελφούς του.

Ο Σοφός, είναι λόγω αποστολής, ο οδηγός και μέντορας των ανθρώπων. Είναι όμως πρέπον να ενεργεί το λειτούργημα αυτό, με πλήρη επίγνωση του τι κάνει. Είναι το άλας της γης, λέει το περίφημο γνωμικό των χριστιανών. Κάποιος δεν μπορεί να ακτινοβολήσει πριν γίνει φωτεινός, να εργαστεί πριν μεγαλώσει, να αρχίσει να δίνει οδηγίες, πριν μάθει να υπακούει.

Ας διαμορφώσουμε πρώτα την προσωπικότητά μας, πριν θεωρήσουμε οτι είμαστε έτοιμοι να προετοιμαστούμε για εκπαιδευτές των άλλων.

Πρέπει λοιπόν ο μυημένος, να εκπαιδεύεται ώστε να αντλεί καθημερινά απο τις πνευματικές πηγές, να αναπτύσσει συνεχώς το διανοητικό του, την θέλησή του, την αφοσίωσή του. Πάμπολλοι διδάσκαλοι άφησαν πίσω τους ροές φωτός και οδήγησαν τους μαθητές τους στην πόρτα του Ναού.

Ο δρόμος που οδηγεί στην πραγματοποίηση του σκοπού των αρχαίων Μυστηρίων είναι εμφανής. Πρόκειται να μεταμορφώσει εκείνον που ευσυνείδητα τον ακολούθησε και νικώντας έφτασε στο τέλος του, ολοκληρώνοντάς τον σε ψωμί και αλάτι, σε πατέρα που τρέφει και μητέρα που γονιμοποιεί.

Δεν θέλουμε να κλείσουμε αυτό το κεφάλαιο χωρίς να πούμε λίγα λόγια σχετικά με την προσευχή κατά τους Πυθαγορείους. Με ποιο σκεπτικό καλούσε ο Διδάσκαλος της Σάμου τους μαθητές του για την εκτέλεση αυτής της μυστικής τάσης;

Ο Πλούταρχος μας το σημειώνει με σαφήνεια (Π. Δεισιδαίμ. 9, ΙΙ. Εκλελοιπότων χρηστηρίων 7) : "Ο Πυθαγόρας δίδασκε οτι οι άνθρωποι, πλησιάζοντας προς τους θεούς, γίνονται καλύτεροι απο ό,τι ήταν πριν". [(...κάθε φορά που το κάνουν περνούν σε επόμενο επίπεδο απο εκείνο που βρίσκονταν πριν...)] Έτσι επιβεβαίωνε την πραγματικότητα αυτής της άρρητης αλληλεπίδρασης, την άμεση ακαριαία δράση της χάριτος στις ψυχές που ζητούσαν. Την αγαθοποιό αλχημεία, που είχε τη δύναμη να τους μετατρέψει.

Τα Χρυσά Έπη διατάσσοντας τους Πυθαγορείους "θεούς, νόμω ως διάκεινται τίμα", επιβεβαιώνουν και εκείνα την αναγκαιότητα της προσευχής. Μα για να αποκτήσει αυτή η θρησκευτική πράξη όλη της την αποτελεσματικότητα, απαραιτήτως προϋποτίθεται ένας όρος. Μας τον αποκαλύπτει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης (Βιβλ. Χ): "Ο Πυθαγόρας δίδασκε οτι για να προσφέρουμε θυσία (προσευχή) στους Θεούς, έπρεπε να παρουσιαστούμε όχι με ενδύματα ακριβά αλλά με ενδυμασία απλή και ακηλίδωτη. Έπρεπε προς αυτούς όχι μόνο να είναι απαλλαγμένο το σώμα απο κάθε βρωμιά, αλλά και η ψυχή να βρίσκεται σε κατάσταση απόλυτης αγνότητας".

Ο Ιεροκλής σχολιάζοντας τα Χρυσά Έπη των Πυθαγορείων, αποσαφηνίζει περισσότερο (στ. 1): "Για να φτάσουμε στον Θεό πρέπει να προσπαθήσουμε να εξομοιωθούμε με Εκείνον". Κατά συνέπεια πρέπει να απαλλάξουμε το πνεύμα απο κάθε ατέλεια, για να συντονιστούμε με τον θείο Νου.

Για αυτό πρέπει να προσπαθούμε να αποδεικνύουμε τους εαυτούς μας άξιους μιας τέτοιας εύνοιας. Η κατάκτηση αυτής της ιδιότητας είναι πολύ σημαντικότερη, απο το να επιθυμούμε να προσφέρουμε στον Θεό θυσία που θα του είναι ευχάριστη. Αφού ο Θεός δεν στερείται τίποτα, ενώ απο τον άνθρωπο λείπουν πολλά. Εφόσον το όμοιο έχει τάση προς το όμοιο, έτσι και η ψυχή μας πρέπει να ανέλθει προς τον Θεό.

Μόνο ο Σοφός, ο Φιλόσοφος, ο Μύστης ξέρει πώς πρέπει να προσεύχεται "μόνο αυτός είναι αγαπητός στον Θεό, μόνο αυτός αξίζει τον τίτλο του ιερέα", είπε ο Πορφύριος (Περί Αποχής Εμψύχων, 54, Προς Μαρκέλλαν, 16).

Το αποτέλεσμα της προσευχής είναι ευλογία άμεση. Ο Δημόφιλος (Sententiae 45) αναφέρει: "Ο Θεός δεν έχει περισσότερο ευχάριστη κατοικία στην Γη, απο μία αγνή ψυχή". Η Χάρη του Θεού κατέρχεται στην Ψυχή που προσεύχεται, συνδέεται με αυτήν, και την διαποτίζει με την θεία Του παρουσία.

Ώστε η υλική θυσία δεν είναι απαραίτητη σε εκείνον που λειτουργεί. Μία παρερμηνεία, άκρως διαδεδομένη κατά την Αρχαιότητα, ήταν να προσφέρονται στους θεούς δώρα πολύτιμα. Μα όταν ερωτήθηκε ο Πύθιος Απόλλων απο τον πλούσιο Θεσσαλό, που του είχε προσφέρει εκατόμβη θαυμαστών βοδιών με επίχρυσα κέρατα, ο θεός απάντησε: "Ναι, αντί της δικής σου θυσίας προτίμησα το λίγο αλεύρι της θυσίας της φτωχής Ερμιόνης..." γιατι η φτωχή προσφορά συνοδευόταν απο την φύση της ψυχή της.

Ο Ιάμβλιχος μάλιστα εμμένει σε αυτές τις οδηγίες (II. Μυστηρίων, Βιβλ. 25): "Η προσευχή", αναφέρει, "μας πλησιάζει προς τον Θεό και μας οδηγεί στην θεία Γνώση. Αποκαθιστά έναν δεσμό επικοινωνίας μεταξύ θεών και ανθρώπων, φέρνει προς εμάς τα δώρα απο τους Άνω, εκείνα που μας έρχονται πριν ακόμη εκφράσουμε το αίτημά μας". Συμπληρώνει οτι υπάρχει μία κατηγορία προσευχών που έχουν ως αποτέλεσμα να μας παρέχουν την αποκάλυψη της Άρρητης Μονάδας και κάνουν την ψυχή μας να αναπαυτεί τέλεια στον Θεό. Συνάπτει: "Η προσευχή διατρέφει το πνεύμα, κάνει εφικτή την δεξίωση των θεών απο την ψυχή, ανοίγει το ανθρώπινο πνεύμα προς τα θεία πράγματα, το εθίζει στις διαλάμψεις του Φωτός".

Τονίζει οτι η θεία επίσκεψη είναι δυνατόν να έχει για την ψυχή και ένα άλλο αποτέλεσμα: μπορεί να την αποκαθάρει απο όλα τα ατελή συστατικά της, αφανίζοντας κάθε σκότος, παρέχοντας ελπίδα και πίστη για σωτηρία, για την ύψιστη ένωσή της με τον Φωτοδότη της.

Αυτή είναι η Πυθαγόρεια διδασκαλία σχετικά με την Προσευχή. Ας μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες ψυχές αυτόν τον μοχλό, ώστε να απομακρυνθούν απο τις αβύσσους της Γης και να να διώξουν μακριά τους τα σκοτάδια.

Αλεξιθυμία, άνθρωποι «χωρίς συναισθήματα»;

Αποτέλεσμα εικόνας για Αλεξιθυμία, άνθρωποι «χωρίς συναισθήματα»;Πόσο εύκολα βρίσκουμε τις κατάλληλες λέξεις να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας;

Κάποιοι άνθρωποι στέκονται σιωπηλοί και δεν αντιδρούν όταν καλούνται να εκφράσουν συναισθήματα, όταν πρέπει να συμπεριφερθούν συναισθηματικά.

Μπορεί να είναι ευγενικοί, έξυπνοι, με χιούμορ και γνώσεις, αλλά δυσκολεύονται τόσο πολύ να εμπλακούν σε συναισθηματικές καταστάσεις.

Συνήθως, φαίνονται απαθείς και αδιάφοροι, ενώ κάποιες φορές γίνονται και αμυντικοί ή αντιδραστικοί, στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τέτοιου είδους καταστάσεις, με αποτέλεσμα να απομονώνονται συναισθηματικά και να νιώθουν όλο και μεγαλύτερη δυσκολία να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους.

Είναι πολύ δύσκολο για τα ίδια τα άτομα να μιλήσουν ανοιχτά για τα συναισθήματά τους. Όσο λιγότερο μιλάς για τα συναισθήματά σου τόσο πιο λίγο ασχολείσαι με αυτά, οπότε δεν δίνεις στον εαυτό σου την ευκαιρία να έρθει σε επαφή μαζί τους, να τα αναγνωρίσει και να τα εκφράσει, να έχει επίγνωση και να μπορεί να τα επεξεργαστεί.

Η εμφάνιση μιας συναισθηματικά επίπεδης συμπεριφοράς είναι γνωστή ως αλεξιθυμία, που σημαίνει απουσία συγκίνησης. Πρόκειται για ανθρώπους που δεν μπορούν να βρουν τις λέξεις για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, χωρίς να σημαίνει πως δεν έχουν καθόλου συναισθήματα.

Επομένως, δεν είναι ανύπαρκτα τα συναισθήματα, απλά το άτομο είναι ανίκανο να τα εκφράσει με λέξεις. Συνήθως, δεν μπορεί να περιγράψει ούτε τα συναισθήματα που βιώνει και ενδεχομένως τα αντιλαμβάνεται μέσα από το σώμα του.

Μπορεί να κλάψει και να μην μπορεί να προσδιορίσει την αιτία που προκάλεσε το κλάμα. Νιώθει έντονη σύγχυση όταν καλείται να περιγράψει το πώς νιώθει, ενώ νιώθει την ανάγκη να αποφύγει την επαφή με τα συναισθήματά του.

Οι αλεξιθυμικοί νιώθουν ιδιαίτερα μπερδεμένοι και σε σύγχυση όχι μόνο για τα δικά τους συναισθήματα, αλλά και λόγω των συναισθημάτων που τους εκφράζουν οι άλλοι. Αυτό αποτελεί μια βασική αιτία για την εμφάνιση δυσκολιών στις διαπροσωπικές τους σχέσεις και την επικοινωνία με τους άλλους.

Δεν μπορούν να απαντήσουν τι είδους συναισθήματα νιώθουν αυτή τη στιγμή ή τι συναισθήματα τους έχει προκαλέσει μια συγκεκριμένη κατάσταση. Δεν είναι ποτέ σίγουροι ποιες είναι οι κατάλληλες λέξεις με τις οποίες θα μπορούσαν να περιγράψουν τα συναισθήματά τους. Ακόμη και όταν παρατηρούν άλλους ανθρώπους που νιώθουν ψυχικό πόνο ή κατάθλιψη, δεν μπορούν να φανταστούν πώς ακριβώς νιώθουν.

Οι δυσκολίες που εμφανίζουν στο να κατανοήσουν, να εκφράσουν και να περιγράψουν τα συναισθήματά τους δεν επιτρέπουν στα άτομα αυτά να αναπτύξουν βαθιά συναισθήματα και να καλλιεργήσουν βαθιές συναισθηματικές σχέσεις.

Πολλές φορές απορούν όταν έρχονται αντιμέτωποι με άλλους ανθρώπους που εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για τη συμπεριφορά που εκδηλώνουν, ενώ οι ίδιοι δεν μπορούν να καταλάβουν την αιτία.

Εξαιτίας των δυσκολιών που έχουν με τα συναισθήματα συνήθως προτιμούν να κάνουν σωματικές δραστηριότητες με τους φίλους τους παρά να χρειάζεται να εμπλακούν σε συναισθηματικές εμπειρίες και εκφράσεις. Ακόμη, πρόκειται για άτομα που δυσκολεύονται να κάνουν όνειρα και να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους ώστε να εμπλουτίσουν την καθημερινότητά τους.

Ουσιαστικά, το άτομο με αλεξιθυμία στερείται της κατανόησης και αναγνώρισης των συναισθημάτων του και ότι αυτό συνεπάγεται: δεν μπορεί να νιώσει, δεν ξέρει τι νιώθει, δεν κάνει όνειρα και δεν αντλεί ευχαρίστηση από αυτά που νιώθει, δεν μπορεί να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων και πολλές φορές αδυνατεί να ερμηνεύσει και ορισμένες συμπεριφορές τους.

Ακόμη και οι προσωπικές επιλογές στηρίζονται περισσότερο στις αρχές και στα πρέπει, παρά στα συναισθήματα και στα θέλω του ατόμου.

Ο κόσμος των συναισθημάτων φαίνεται στο άτομο σαν ένας μπερδεμένος λαβύρινθος, από τον οποίο είναι ανέφικτο να βγεις. Κάθε συναισθηματικό ζήτημα προκαλεί σύγχυση, μπερδέματα και οδηγεί σε ένα θολό τοπίο, που είναι δύσκολο να περιγραφεί με λέξεις, να εκφραστεί και να γίνει κατανοητό.

Σωτήρες και ξερόλες, πνίγουν την ζωή μας

Και να θέλει κανείς να με δει και να με ακούσει πώς να το κανει με τόσους Σωτήρες που έχω πάνω απ’ το κεφάλι μου. Ο ένας “ξέρει” καλύτερα από τον άλλον. Έχουν άποψη για όλους και για όλα. Κοιτάζουν συνεχώς τι γίνεται γύρω τους και τη δική τους καμπούρα αδυνατούν να τη δουν… Και το “εγώ ξέρω, αυτό θα κάνεις” γίνεται μέγγενη που σφίγγει ολοένα και περισσότερο το κεφάλι μου…

Παρατήστε με πια αιώνιοι ξερόλες!!

Δεν ξέρετε τίποτα και κάντε παραπέρα γιατί μου κρύβετε τον Ήλιο, μου σκοτεινιάζετε την Ψυχή!!!

Τραβηχτήτε στην άκρη… σας βαρέθηκα… αναλαμβάνω ΕΓΩ τώρα! Κανείς σας δεν ξέρει καλύτερα από εμένα το πώς χτυπάει η καρδιά μου. Το τι μου ψιθυρίζει τα βράδια που κοιμάμαι όταν ησυχάζει η βουή μέσα στο κεφάλι μου… Το τι λαχταρά να ανταμώσει η Ψυχή μου.

Αφήστε με να κάνω τα λάθη μου. Να πονέσω και να ματώσω μέσα σ’ αυτά. Να νιώσω την τριβή από το ανεμοδούρι της Ζωής να με σμιλεύει, να με ψήνει…

Αφήστε με να κάνω τα λάθη μου σας λέω. Να νιώσω ότι ολοκληρώνομαι μέσα από τις διαδικασίες ωρίμανσης που μου φέρνει η Ζωή. Δεν πειράζει αν θα φτάσω μια ώρα, μια μέρα, ένα χρόνο, έναν αιώνα αργότερα εκεί που θέλει να φτάσει η ψυχή μου. Εγώ, το ξέρω ότι θα φτάσω.

Μην με καθυστερείτε όμως εσείς με τις δικές σας καθοδηγήσεις και συμβουλές. Μη μου ζητάτε να φορέσω τα παπούτσια σας. Δεν μου ταιριάζουν. Θέλω να περπατήσω στο μονοπάτι μου φορώντας τα δικά μου παπούτσια. Να δοκιμαστώ, να πέσω και να σηκωθώ όσες φορές χρειάζεται. Να βρω την δική μου αλήθεια. Να ανακαλύψω το δικό μου φως. Να γίνω ένας αυτόφωτος ήλιος κι όχι ένας λαμπτήρας που ανάβει με τη βοήθεια μιας γεννήτριας.

Αρκετά! Φτάνει ως εδώ!

Κι αν νομίζετε ότι εσείς είστε ήλιοι, είστε πολύ γελασμένοι. Λαμπτήρες είστε κι εσείς που έχετε ανάγκη από την δική μας ενέργεια, τη δική μας δύναμη για να φωτίσετε. Κι όσο σκύβουμε το κεφάλι και σας ακολουθούμε πιστά τόσο περισσότερο τροφοδοτούμε την γεννήτρια του Εγώ σας. Κι όσο περισσότερο “Σωτήρες” γίνεστε τόσα περισσότερα βαμπιράκια θα βρίσκονται στο δρόμο σας για να τροφοδοτούνται με τη σειρά τους από αυτή τη ενέργεια που ουσιαστικά μόνο Φως δεν προσφέρει.

“Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας” λέει ένα ρητό.
Αν αυτοί οι Δαναοί είναι και “Σωτήρες” τότε χρειάζεται να τους “φοβάσαι” διπλά λέω εγώ.

Γι’ αυτό, μακριά από Εμένα

Το δέντρο του Σίσυφου

Αποτέλεσμα εικόνας για ΦωτογραφίαΚαθισμένος κάτω απ’ το δέντρο βλέπω τα φύλλα να πέφτουν. Μοιάζουν ίδια με τα συναισθήματα που κιτρίνισαν και τώρα πεθαίνουν. Εκείνο όμως που δε θα πεθάνει ποτέ, ειν’ η αγάπη μου για σένα.

Θυμάμαι τότε, είναι σαν χθες, φάνηκες μες τη σκοτεινιά του χειμώνα σαν τις πρώτες αχτίνες του ήλιου και με ζέστανες. Με βλάστησες κι έφερες την άνοιξη στη ζωή μου, κι άνοιξαν τα φυλλαράκια της καρδιάς μου, μόνο για σένα. Ήθελαν να σου δώσουν τη σκιά τους να δροσίζεσαι απ’ όσα σε καίνε. Ήθελαν να σου δώσουν τη μελωδία της φυλλωσιάς τους, για να σε νανουρίζουν τα βράδια και να σε ταξιδεύουν πέρα απ’ τον ορίζοντα.

Τώρα που κιτρίνισαν όλα, τώρα που χάνονται στον παγωμένο αγέρα του χειμώνα, ξεπρόβαλαν γυμνά τα κλαδιά. Μείνανε να θυμίζουν ό,τι ζήσαμε αυτό το σύντομο καλοκαίρι. Μοιάζουν νεκρά, ίδια με κόκκαλα ενός ανθρώπου που ταξιδεύει στον δικό του μακρινό δρόμο.

Τώρα πια, σκυμμένος κάτω απ’ το δέντρο των αναμνήσεων, σηκώνω το βλέμμα κι αντικρίζω μέσα στην καταχνιά μια σκιά να με πλησιάζει. Αέρινη, συναρπαστική κι ατίθαση, μου θυμίζει εσένα που ερχόσουν με την αγκαλιά ανοιχτή για να με κλείσεις μέσα της. Αχ, πόσο χαιρόμουν εκείνη τη στιγμή, αιχμάλωτός σου, ευτυχισμένος μέσα στη θαλπωρή της καρδιάς σου.

Τίποτα πια δεν είναι το ίδιο. Όλα όσα ζήσαμε ξεριζώνονται και πεθαίνουν. Φεύγουν και ξεμακραίνουν όσο κι αν παλεύω να τα κρατήσω πλάι μου. Έρωτας, αγάπη, ένταση, πάθος, φυλλαράκια του παγωμένου δέντρου παρασέρνονται και χάνονται μαζί σου στο ταξίδι των ανέμων, αναζητώντας αλλού τη Ιθάκη τους. Ξαπλώνω στο υγρό χώμα για να ρουφήξω λίγη απ’ τη μυρωδιά σου.

Μου ‘ρχεται στο νου μια βροχερή μέρα στο μώλο, με τη λίμνη γαλήνια, όπως την ευτυχία όταν μας κυριεύει. Περπατούσες στο βοτσαλωτό κάτω απ’ τα πλατάνια και κρατούσες την καρώ ομπρέλα ανοιχτή. «Μια στιγμή», σου φώναξα. Γύρισες και σε φυλάκισα στο καρέ της φωτογραφίας, ό,τι έχει απομείνει από σένα πια, μοναδικά όμορφη.

Βαθιά ριζωμένες μέσα μου τώρα οι αναμνήσεις, με όλες τις χαρές, τις λύπες και τα πάθη. Γιατί ό,τι όμορφο ζούμε οι άνθρωποι να κρατάει τόσο λίγο; Ποια είναι άραγε η αιτία που οτιδήποτε δίνει χαρά χάνεται γρήγορα; Λένε πως ζούμε όταν αισθανόμαστε, όταν κλαίμε, όταν γελάμε, όταν θυμώνουμε. Λένε πως αν είναι να κρατήσει κάτι για πάντα, στο τέλος γίνεται βαρετό κι ανούσιο. Ποιος ξέρει, ίσως γι αυτό να μην είναι παντοτινό ό,τι αγαπάμε. Ίσως γι αυτό ο καθένας μας, ένας μικρός Σίσυφος που παλεύει με τον δικό του βράχο, στο δικό του βουνό.

Τώρα, όλα μπλεγμένα μέσα μου. Βαριές σκιές κρύβουν τον ήλιο και με πλακώνουν. Μοιάζω με κορμό που πεσμένος στο έδαφος αποσυντίθεται. Σιγά – σιγά γίνομαι ένα με τη γη. Ίσως την επόμενη φορά που θα γεννηθώ να γίνω δέντρο. Στα ριζά μου θα ‘ρχονται οι ερωτευμένοι να φιληθούν και στον κορμό μου θα χαράξουν καρδιές για να σφραγίσουν την αγάπη τους νυν και αεί, να μη σκορπίσει στον άνεμο και χαθεί σαν τη δική μας.

Ψηλά, στον αυχένα του βουνού, στέκει μόνο του ένα κουφάρι δέντρου χτυπημένο απ’ τους κεραυνούς. Αγναντεύει κάθε πρωΐ την ανατολή κι αποχαιρετά κάθε σούρουπο τον ήλιο. Όπως οι μόνοι άνθρωποι που τριγυρίζουν στους δρόμους χαμένοι, με το βλέμμα στο κενό, ψάχνοντας στο πλήθος τα μάτια που τους ταξίδεψαν σ’ όνειρα κι ελπίδες αλλοτινές.

Θυμάμαι που γευτήκαμε μαζί τα μήλα του έρωτα, χωρίς ποτέ να χορτάσουμε την πείνα μας. Καθισμένοι στο τζάκι, βλέπαμε αγκαλιά τις φλόγες να γλείφουν τα κούτσουρα και ζεσταίναμε τα κορμιά μας καθώς φλέγονταν οι καρδιές μας. Τώρα πια, μόνος χαζεύω τις φλόγες που καίνε τα ξύλα, όπως καίγομαι κάθε μέρα.

Ριζώνουμε λένε σ’ έναν τόπο, γινόμαστε ένα μ’ αυτόν, όπως τα δέντρα που δε μπορούν να φύγουν μακριά του για να γνωρίσουν νέες πατρίδες, να χαρίσουν και σ’ άλλους τον ίσκιο τους.

Άπλωνα τα κλαδιά μου για να στήσουν φωλιές τα χελιδόνια, να σμίξουν και να χαρούν τον έρωτά τους. Πεσμένος τώρα απ’ τα δικά σου χτυπήματα, δε θα ξανακούσω τιτιβίσματα, δε θα ξαναδώ τον έρωτα να φτερουγίζει μέσα μου.

Πόσο κρατάει άραγε η ευτυχία; Ίδια με τον κύκλο ενός δέντρου που μόλις μπει η άνοιξη βλασταίνει κι ανθίζει, το καλοκαίρι χαίρεται το κελάηδισμα των πουλιών, μα το φθινόπωρο κιτρινίζει, κι αρχίζει να χάνει όσα αγάπησε με τον ερχομό του χειμώνα.

Κομμάτια θα γίνω, θα κόψω τα κλαδιά μου για να χτίσω στην άκρη της θάλασσας την καλύβα που τόσο πόθησες. Το βράδυ θα σε νανουρίζουν τα κύματα και τη χαραυγή θα σε ξυπνούν οι αχτίνες του ήλιου.

Διαρκής αναρρίχηση η πορεία μας στο δέντρο της ζωής. Κλαδί το κλαδί μπλέκουν οι διαδρομές μας, σμίγουμε και χωρίζουμε μέχρι το τέλος της. Ξύλινες βάρκες τα όνειρά μας και ταξιδεύουν ψάχνοντας νέα, απάνεμα λιμάνια.

Γερνάμε, ξέρεις, μέρα τη μέρα. Σαν τον φλοιό της ακακίας βαθαίνουν οι ρυτίδες στο πρόσωπό μας.
Δέντρα κι εμείς οι άνθρωποι. Ένας σπόρος που καρπίζει είμαστε. Κάνουμε τον κύκλο μας και στο τέλος πεσμένοι, ξαναγυρνάμε στη γη.

Με πότισες με τα δάκρυα της χαράς σου, κι άνθισα. Σαν ξερόκλαδο μ’ έκοψες κι έπεσα κάτω πεθαίνοντας.

Δεν μπορεί να υπάρχει η πλήρης γνώση

Η φύση μας έδωσε τα σπέρματα για την γνώση και όχι την γνώση
Σενέκας
Κοιτάξτε γύρω σας, βλέπετε πολλούς να έχουν την ίδια γνώμη με εσάς για κάποιο θέμα κοινωνικό, επιστημονικό, θρησκευτικό, υγείας, διατροφής, φιλοσοφίας, πολιτικής, καλλιτεχνικής φύσεως και άπειρα άλλα που απαρτίζουν την ζωή μας;

Αυτό που σκέπτονται οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ότι οι άλλοι κάνουν λάθος. Όμως σκέπτονται λανθασμένα.

Αν φανταστούμε όλα τα θέματα ότι συγκεντρώνονται σε ένα σημείο, δηλαδή δεν υπάρχει θέαση από πουθενά τότε δεν υπαρχή διαφωνία, παρά μια μακάρια στατικότατα. Οι κάτοικοι του σημείου είναι ομόφωνα σύμφωνοι για όλα, τα γνωρίζουν όλα και απλά απολαμβάνουν την μακαριότητα, την πανσοφία, την ομόνοια την απόλυτη ταύτιση την αγάπη. Η ύπαρξη και η ανυπαρξία δεν έχουν νόημα είναι ένα.

Αν ξαφνικά το σημείο βρεθεί πάνω σε μια γραμμή τότε έχει μόνο δύο θεάσεις, μια από μπρος και μία από πίσω. Οι κάτοικοι της γραμμής δεν θα έχουν για πολλά να διαφωνούν, αλλά μόνο για δύο απόψεις. Όλα τα θέματα έχουν μόνο δύο όψεις και δεν μπορούν να ξέρουν αν υπάρχουν άλλες.

Ας φανταστούμε τώρα ότι υπάρχουν ποιό τυχεροί που μπορούν να βλέπουν το θέμα, το σημείο, μέσα από ένα κύκλο έως την περιφέρεια του. Δηλαδή αυτοί κατοικούν μέσα στον κύκλο. Ο καθένας ανάλογα με το που βρίσκετε θα έχει και μια όψη του αντικειμένου. Θα μοιάζει με τις όψεις που έχουν αρκετοί συγκάτοικοι του, αλλά δεν θα είναι εντελώς όμοια, διότι όπως καταλαβαίνετε ανάλογα το μέρος που βρίσκονται θα έχουν και κάπως διαφορετική όψη. Αυτοί που βρίσκονται σε αντιδιαμετρικά σημεία θα έχουν εντελώς αντίθετη θέαση και συνεπώς πλήρη διαφωνία.

Ο κύκλος και η περιφέρεια του έχουν άπειρα σημεία, κάθε σημείο είναι και ένας κάτοικος. Από κανένα σημείο του κύκλου δεν είναι δυνατόν η θέαση να είναι ή ίδια. Κανένας κάτοικος δεν γίνεται να έχει ακριβώς την ίδια άποψη με κάποιον άλλο, ακόμα και αν βρίσκονται πολύ κοντά. Αυτοί που βρίσκονται πολύ κοντά θα αποτελέσουν μια ομάδα, φιλοσοφική, πολιτική, καλλιτεχνικής τάσης κλπ.

Όμως αυτός ο κύκλος είναι η τομή μιας σφαίρας. Τώρα οι κάτοικοι της σφαίρας που περιέχει τον κύκλο, μπορούν να δουν ακόμα περισσότερα πράγματα από τους κατοίκους του κύκλου. Και όχι μόνο, έχουν μεγαλύτερη ελευθερία, ένας φραγμός στον κύκλο των δύο διαστάσεων άνετα παρακάμπτεται από την τρίτη διάσταση. 

Για να γίνει περισσότερο αντιληπτό, ας φανταστούμε το αντικείμενο που παρατηρούν οι κάτοικοι της σφαίρας σαν μια μικρή σφαίρα στο κέντρο της μεγάλης σφαίρας. Καταλαβαίνουμε ότι οι όψεις από τα διάφορα σημεία θα είναι διαφορετικές. Ακόμα και οι κάτοικοι μιας ακτίνας θα έχουν διαφορετική θέαση διότι, όσο ποιο ψηλά ανεβαίνουμε, τόσο βλέπουμε μεγαλύτερο μέρος της κεντρικής σφαίρας.

Θα κάνουμε τώρα μια υπέρβαση στην κατανόηση των τρισδιάστατων όντων. Όπως ο κύκλος είναι η τομή μιας σφαίρας, έτσι και η σφαίρα είναι η τομή μιας υπερσφαίρας του τετραδιάστατου χώρου. Η σφαίρα μας τώρα περιέχεται μέσα στην υπερσφαίρα. Οι κάτοικοι του τετραδιάστατου χώρου έχουν πολύ περισσότερες όψεις, της κεντρικής τώρα υπερσφαίρας, μέσα από τα διάφορα σημεία της υπερσφαίρας τους. Οι φραγμοί της τρίτης διάστασης παρακάμπτονται μέσα από την τέταρτη διάσταση.

Με τον τον τρόπο αυτό μπορούμε να προχωρήσουμε στον πολυδιάστατο χώρο και η θέαση ενός αντικειμένου να μην έχει τέλος. Καλά είμαστε εκεί στο αρχικό σημείο, στην μακαριότητα, στην συμφωνία, στην μοναδικότητα που ήταν το παν τι θέλαμε να μπλεχτούμε στις άπειρες διαστάσεις; Εκεί εγώ ήμουν εσύ χωρίς διαφωνίες, με υπερθέαση του αντικειμένου συνεπώς την πλήρη και αληθινή γνώση του αντικειμένου, με παγγνωσία, διότι αυτό το έν, ήταν το παν.

Κάποιοι κατάλαβαν γιατί ή άποψη για ένα αντικείμενο, ιδέα, κλ. είναι διαφορετική σε κάθε άτομο στο τρισδιάστατο κόσμο. Επίσης κατάλαβαν ότι όλοι έχουν δίκιο διότι έχουν διαφορετική θέαση. Μπορεί ακόμη να κατάλαβαν ότι όσο ποιο υψηλή θέαση και αν έχουν, ότι από άλλες διαστάσεις θα είχαν ακόμη υψηλότερη, και ότι δεν μπορεί να υπάρξει πλήρης θέαση και γνώση της αλήθειας σε όποια διάσταση και αν βρίσκονται. Μερικοί που έχουν καταλάβει ότι μετέχουν ενός υπερδιαστατικού μη υλικού φορέα, γνωρίζουν αυτό που έλεγε ο Ηράκλειτος «Η γνώση δεν έρχεται κοιτάζοντας προς τα έξω αλλά κοιτάζοντας προς τα μέσα». Δεν χρειάζεται λοιπόν να στεναχωριόμαστε και να διαπληκτιζόμαστε για το δίκιο της θέασης μας, διότι κανένας δεν έχει την πλήρη θέαση, αλλά να κάνουμε τη σύνθεση των αντιμαχόμενων όψεων ώστε να μπορέσουμε να δούμε το πράγμα καλύτερα.

Όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να επιμείνουν στις αποφάσεις που έχουν πάρει...

Όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να επιμείνουν στις αποφάσεις που έχουν πάρει, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ακόμα ως ψυχές.

Υπάρχουν μόνο τα σώματα, τα συναισθήματα και ο νους τους.

Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι πίσω από τα μάτια μας, υπάρχει κάποιος.

Στην πραγματικότητα, πίσω από τα μάτια των περισσότερων ανθρώπων, δεν υπάρχει κανείς.

Είναι φρικτό να συνειδητοποιήσουμε αυτό το γεγονός, αλλά είναι πραγματικότητα.

Όταν αρχίζετε να υπάρχετε, έχετε μια αρχή, μια απόφαση, ένα στόχο, ένα σκοπό προς το οποίο αγωνίζεστε.

Καθώς τα εμπόδια έρχονται στην πορεία σας, η επιμονή σας αυξάνει.

Διαβάστε τις βιογραφίες σπουδαίων ανθρώπων.

Θα δείτε πώς συμβαίνει αυτό.

Ολοι μας ζούμε κάτω από τον ίδιο ουρανό, αλλά δεν βλέπουμε τους ίδιους ορίζοντες!

Αποτέλεσμα εικόνας για islami pernikahanΘυμάμαι όταν είμουν παιδί , μαζί με την παρέα μου, ξαπλώναμε στο γρασίδι και ατενίζαμε για ώρες τον ουρανό γεμάτο με σύννεφα.

Φανταζόμασταν διάφορα και λέγαμε "Αυτό εκεί μοιάζει με άλογο" φωνάζαμε "Αυτό εκεί μοιάζει με διαστημόπλοιο" άλλος έλεγε "Αυτό εκεί μοιάζει με καράβι"..σας θυμίζει κάτι αυτό?

Μερικές φορές κάποιος από την παρέα έβλεπε το ίδιο με εμένα , άλλοι πάλι όχι, έβλεπαν αυτό που έβλεπαν....

Το ίδιο συμβαίνει και τώρα , στην καθημερινότητά μας.

Αλλιώς βλέπουμε εμείς τα πράγματα, αλλιώς κάποιοι άλλοι, η αλήθεια όμως είναι πως ο ίδιος ουρανός είναι σε όλη την γη, ο ίδιος ήλιος λάμπει για όλους, αλλά όπως συμβαίνει και με το ηλιακό φως, έτσι και η προοπτικές διαφέρουν από εποχές σε εποχές, από τόπο σε τόπο.

Τη νύχτα το ίδιο φεγγάρι λάμπει όπου και να βρισκόμαστε, όμως λόγω διαφορετικής κουλτούρας, το βλέπουμε αλλιώς και το ερμηνεύουμε αλλιώς.

Έτσι και οι "ιδέες" οι "ευκαιρίες" και οι "απόψεις" διαφέρουν λόγω κουλτούρας και διαφορετικής προοπτικής.

Αυτό που βλέπουμε εμείς και ενθουσιαζόμαστε και μας κινητοποιεί είναι αδιάφορο και ασήμαντο στα μάτια των άλλων, κάποιοι όμως το "βλέπουν" μέσα από τα δικά μας μάτια και γίνονται φίλοι και συνοδοιπόροι .

Πρέπει να το παραδεχτούμε για να συνεχίσουμε να πηγαίνουμε προς το "όραμά " μας γιατί απλά

"Όλοι μας ζούμε κάτω από τον ίδιο ουρανό, αλλά δεν μοιραζόμαστε τους ίδιους ορίζοντες"

Η δημιουργία νέων άστρων και η εξέλιξη τους

Τα άστρα δημιουργούνται μέσα σε τεράστια νέφη αερίου και σκόνης που λέγονται νεφελώματα και που βρίσκονται στους γαλαξίες. Το υλικό των νεφελωμάτων αποτελείται κατά κύριο λόγο από υδρογόνο, ήλιο και σκόνη (συνθετότερα μόρια). Οι διαστάσεις τους είναι πάρα πολύ μεγαλύτερες από το ηλιακό μας σύστημα αλλά η πυκνότητά τους πολύ χαμηλή. Αυτά τα νέφη λόγω της πολύ μεγάλης μάζας τους έχουν κάποια βαρύτητα η οποία όμως, λόγω της χαμηλής πυκνότητας, δεν είναι ικανή να υπερνικήσει τις θερμικές κινήσεις των μορίων και να προκαλέσει τη βαρυτική συστολή και συμπύκνωση.

Το Νεφέλωμα Rosette έχει πρόσφατα δημιουργήσει ένα αστρικό σμήνος. Το σμήνος των άστρων, που είναι στο μέσον, ελευθερώνει υπερηχητικούς ανέμους που διασκορπίζουν και τελικά εξαφανίζουν το νεφέλωμα. Περιέχει πολλά καυτά άστρα που εκπέμπουν σημαντικές ποσότητες υπεριώδους ακτινοβολίας, που ιονίζει το διαστρικό αέριο και σχηματίζεται ένα λαμπερό πλάσμα. Ας σημειωθεί ότι το κόκκινο χρώμα οφείλεται στο ιονισμένο υδρογόνο

Εν αρχή ην το νεφέλωμα

Στην αρχή υπάρχει στο διάστημα μόνο ένα τεράστιο σκοτεινό νέφος αερίων και σκόνης, δηλαδή ένα νεφέλωμα. Για να αρχίσει η συστολή του απαιτείται ένας αρχικός μηχανισμός συμπίεσης. Υπάρχουν τρεις τέτοιοι μηχανισμοί για να ξεκινήσουν την αρχική συμπύκνωση.

Ο πρώτος είναι όταν δύο ή περισσότερα νέφη συγκρούονται μεταξύ τους. Τότε, λόγω της σύγκρουσης τα νέφη συμπιέζονται και η πυκνότητά τους αυξάνει.

Ο δεύτερος τρόπος είναι όταν κοντά σε κάποιο ή κάποια νέφη γίνεται έκρηξη ενός υπερκαινοφανούς αστέρα. Οι σουπερνόβα είναι τεράστιες εκρήξεις αστεριών που βρίσκονται στα τελευταία στάδια της ζωής τους. Σε μία τέτοια έκρηξη το μεγαλύτερο μέρος ενός αστεριού (ή και ολόκληρο το άστρο) διαλύεται και η ύλη του εκσφενδονίζεται βίαια στο διάστημα. Το ωστικό κύμα αυτής της έκρηξης συμπιέζει τα γειτονικά νέφη και δίνει το έναυσμα για τη βαρυτική συστολή.

Ο τρίτος τρόπος είναι όταν στην περιοχή των νεφών έχουν ήδη σχηματισθεί νέα μεγάλα άστρα. Αυτά τα άστρα εκπέμπουν τεράστια ποσά ακτινοβολίας, η πίεση της οποίας πάνω στην ύλη των γειτονικών νεφών μπορεί να τα συμπιέσει.

Ο σημαντικότερος όμως τρόπος σχηματισμού αστεριών στο Γαλαξία μας είναι τα "σπειροειδή κύματα πυκνότητας". Αυτά είναι κύματα πίεσης τα οποία ξεκινούν από τον πυρήνα του Γαλαξία και ξετυλίγονται προς τα έξω σπειροειδώς στον δίσκο του γαλαξία. Καθώς αυτά τα κύματα περιφέρονται δια μέσου της μεσοαστρικής ύλης με διαφορετική γωνιακή ταχύτητα από αυτή, συμπιέζουν όσα νέφη συναντούν και προκαλούν τη δημιουργία αστεριών.

Σ’ αυτού του είδους τα κύματα οφείλεται η μορφολογία των σπειροειδών γαλαξιών όπως είναι και ο δικός μας Γαλαξίας.

Ο λόγος για τον οποίο χρειάζεται η αρχική συμπίεση ενός νέφους είναι για να υπερνικηθούν οι τυχαίες θερμικές κινήσεις των μορίων. Αυτό γίνεται όταν η πυκνότητα του νέφους ξεπεράσει κάποιο όριο που ονομάζεται όριο του Jeans.   

όπου n είναι η πυκνότητα του αριθμού των σωματιδίων, m η μάζα του ‘μέσου’ σωματιδίου στο νέφος, T είναι η θερμοκρασία του αερίου, και το "k" είναι η σταθερά Boltzmann.

Όταν η πυκνότητα λόγω της αρχικής συμπίεσης γίνει μεγαλύτερη από την κρίσιμη πυκνότητα Jeans, τότε η βαρύτητα του νέφους γίνεται αρκετά ισχυρή και έλκει τα μόρια προς το κέντρο με συνέπεια το νέφος να αρχίσει να συστέλλεται. Τότε λέμε ότι το νέφος βρίσκεται σε βαρυτική αστάθεια, διότι όσο αυτό συστέλλεται τόσο η βαρύτητά του γίνεται ισχυρότερη, με αποτέλεσμα η συστολή να επιταχύνεται συνέχεια.

Οι σφαιροειδείς σχηματισμοί

Όταν το υλικό μέσα σε ένα διαγαλαξιακό νεφέλωμα φθάσει σε μια συγκεκριμένη πυκνότητα, τότε οι ισχυρές δυνάμεις της βαρύτητας το αναγκάζουν να καταρρεύσει προς το εσωτερικό του. Σχηματίζεται τότε ένα μεγάλο σφαιροειδές αντικείμενο (δεξιά) που περιστρέφεται αργά.

Το αρχικό σφαιροειδές αντικείμενο ψύχεται γιατί εκπέμπονται ραδιοκύματα και υπέρυθρη ακτινοβολία. Εν συνεχεία συμπιέζεται από τις δυνάμεις βαρύτητας καθώς επίσης από τα κύματα κλονισμού της πίεσης της σουπερνόβα ή το καυτό αέριο που απελευθερώνεται από τα κοντινά φωτεινά αστέρια. Αυτές οι δυνάμεις αναγκάζουν το κατά προσέγγιση σφαιρικό αντικείμενο να καταρρεύσει και να περιστραφεί. Η διαδικασία της κατάρρευσης διαρκεί από 10.000 έως 1.000.000 χρόνια.

Καθώς η κατάρρευση του αρχικού σφαιροειδές αντικειμένου προχωρά, η θερμοκρασία και η πίεση μέσα του αυξάνει, δεδομένου ότι τα άτομα είναι πιο κοντά μεταξύ τους. Επίσης, το σφαιροειδές αντικείμενο περιστρέφεται ολοένα γρηγορότερα. Αυτή η περιστροφή προκαλεί μια αύξηση στις φυγόκεντρες δυνάμεις που αναγκάζει το αντικείμενο να έχει έναν κεντρικό πυρήνα και έναν δίσκο σκόνης που τον περιβάλλει (που λέγεται είτε πρωτοπλανητικός δίσκος ή δίσκος συσσώρευσης). Ο κεντρικός πυρήνας γίνεται το πρωτοάστρο, ενώ ο πρωτοπλανητικός δίσκος μπορεί τελικά να σχηματίσει πλανήτες, αστεροειδείς, κ.λ.π.


Ένα πρωτοάστρο σε ένα σφαιροειδές αντικειμένου Bok Αυτό το στάδιο διαρκεί κατά προσέγγιση 50 εκατομμύρια χρόνια.

Η δημιουργία του πρωτοάστρου

Μόλις σχηματιστεί το πρωτοάστρο τότε αρχίζει να καταρρέει κάτω από την επίδραση της ίδιας της βαρύτητας του και λόγω των συγκρούσεων των ατόμων του εκπέμπεται φωτεινή ακτινοβολία. Σε αυτό το στάδιο η ύλη συνεχώς καταρρέει προς το κέντρο του πρωτοάστρου χωρίς να συναντά την παραμικρή αντίσταση, δηλαδή πίεση στο εσωτερικό του, έτσι ώστε να εξισορροπήσει το βάρος των υπερκείμενων στρωμάτων που καταρρέουν.

Έχουμε δηλαδή ελεύθερη πτώση της ύλης προς το κέντρο του πρωτοάστρου, η οποία διαρκεί περίπου 1.000 έτη, δηλαδή ένα απειροελάχιστο κλάσμα της συνολικής ζωής ενός άστρου που είναι της τάξης των δισεκατομμυρίων ετών. Στη συνέχεια ο πυρήνας γίνεται αρκετά πυκνός λόγω της συνεχούς πτώσης της ύλης προς το κέντρο του πρωτοάστρου, ώστε τελικά γίνεται αδιαφανής, δηλαδή η φωτεινή ακτινοβολία που εκπέμπεται από την ύλη δεν καταφέρνει να διαφύγει από τον πυρήνα. Αποτέλεσμα είναι να μη υπάρχει σημαντική απώλεια από τον πυρήνα και άρα να αυξάνεται η θερμοκρασία και η πίεση σε αυτόν.

H πίεση αυτή που εξασκείται στο αέριο με φορά από τον πυρήνα προς τα εξωτερικά υπερκείμενα στρώματα οδηγεί σε «ημιυ-δροστατική ισορροπία» και εξισορροπεί μερικώς τη βαρυτική δύναμη, είναι δε ικανή να επιβραδύνει τη συνεχή κατάρρευση της μάζας του πρωτοάστρου προς το κέντρο του. Έτσι η βαρυτική συστολή συνεχίζεται αλλά με πιο αργό ρυθμό.

Από αυτή τη φάση της ζωής του πρωτοάστρου μέχρι τη στιγμή που αυτό θα μετατραπεί σε άστρο, η επικρατέστερη θεωρία για την αστρική εξέλιξη του Ιάπωνα Hayashi, προβλέπει ότι τα πρωτοάστρα αρχίζουν να εκπέμπουν φωτεινή ακτινοβολία πολύ πριν αρχίσουν οι θερμοπυρηνικές αντιδράσεις στο εσωτερικό τους και γίνουν, δηλαδή, άστρα.

Σε αυτή τη φάση τα πρωτοάστρα είναι μεγάλα σε διαστάσεις, αφού η βαρυτική κατάρρευση δεν έχει ολοκληρωθεί, και είναι ψυχρά, εφόσον δεν λαμβάνουν χώρα οι θερμοπυρηνικές αντιδράσεις. Έτσι τα πρωτοάστρα είναι αρχικά ψυχρά και λαμπρά σώματα και βρίσκονται πάνω δεξιά στο διάγραμμα H-R, στην περιοχή των ερυθρών γιγάντων. Καθώς η βαρυτική κατάρρευση συνεχίζεται, το πρωτοάστρο συστέλλεται και ελαττώνεται η λαμπρότητα του, αφού μικραίνει σε μέγεθος, ενώ η θερμοκρασία του δεν μεταβάλλεται σημαντικά.

Έτσι η πορεία του στο διάγραμμα H-R είναι περίπου μια κατακόρυφη γραμμή. Στη συνέχεια όμως η θερμότητα του πυρήνα αυξάνεται τόσο πολύ που φτάνει στην επιφάνεια του με αποτέλεσμα να αυξάνεται πολύ η επιφανειακή του θερμοκρασία, οπότε το πρωτοάστρο κινείται προς τα αριστερά στο διάγραμμα H-R, μέχρι τελικά να φθάσει στην Κύρια Ακολουθία, όπου μετατρέπεται σε άστρο.

Πράγματι, λόγω της συνεχούς βα-ρυτικής κατάρρευσης, η θερμοκρασία στον πυρήνα γίνεται 10.000.000 K (βαθμοί Kelvin), τιμή απαραίτητη για να αρχίσουν οι πρώτες θερμοπυρηνικές αντιδράσεις, που είναι ικανές να αντισταθμίσουν τη βαρυτική κατάρρευση λόγω της ισχυρής πίεσης της ακτινοβολίας που οδεύει από το εσωτερικό προς το εξωτερικό. Τελικά αποκαθίσταται μια ευσταθής ισορροπία στο ουράνιο σώμα που ονομάζουμε πλέον άστρο και όχι πρωτοάστρο.

Αν το πρωτοάστρο έχει πολύ υλικό τότε η βαρυτική κατάρρευση και η θέρμανση του συνεχίζεται. Αν δεν υπάρχει αρκετό υλικό στο πρωτοαστέρι, το πιο πιθανό είναι να γίνει ένας καφές νάνος (ένα μεγάλο που δεν φωτίζει ουράνιο σώμα που έχει μάζα μεταξύ 1028 kg και 84 x 1028 kg.

Ένα καταπληκτικό συμπέρασμα της θεωρίας Hayashi είναι ότι πρωτοάστρα με μάζες μικρότερες από το ένα δέκατο αυτής του Ηλιου δεν θα καταφέρουν ποτέ να μετατραπούν σε άστρα, διότι η θερμοκρασία τους δεν θα φθάσει ποτέ στους 10.000.000 K και έτσι οι θερμοπυρηνικές αντιδράσεις δεν θα ξεκινήσουν. H μετέπειτα εξέλιξη αυτών των μικρών πρωτοάστρων δεν παρουσιάζει και τόσο ενδιαφέρον αφού θα ψύχονται συνεχώς μέχρι να καταλήξουν σε λευκούς νάνους

Όταν η θερμοκρασία του πρωτοάστρου γίνει περίπου 10.000.000 βαθμούς, αρχίζει η πυρηνική σύντηξη του υδρογόνου, που μετατρέπεται σε ήλιο συν ενέργεια. Αυτή η παραγωγή της ακτινοβολίας αποτρέπει την περαιτέρω συστολή του αστεριού. Επίσης, το πρωτοάστρο απελευθερώνει αστρικούς ανέμους που αναγκάζει το νεφέλωμα να διαλυθεί και τελικά να εξαφανιστεί.

Τα νέα αστέρια εκπέμπουν πίδακες πυκνής ακτινοβολίας που θερμαίνουν το περιβάλλον υλικό στο σημείο στο οποίο λάμπει έντονα. Αυτοί οι στενοί στο πλάτος πίδακες μπορούν να έχουν μήκος τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα ενώ μπορούν να ταξιδέψουν με ταχύτητες 800.000 χλμ/ώρα. Όμως επειδή περιέχουν ιονισμένο υλικό μπορούν να εστιαστούν από το μαγνητικό πεδίο του αστεριού.

Το πρωτοάστρο είναι τώρα πια ένα σταθερό άστρο της κύριας ακολουθίας που θα παραμείνει σε αυτή την κατάσταση (στην περίπτωση του δικού μας ήλιου) για περίπου 10 δισεκατομμύριο χρόνια.

Επί της κύριας Ακολουθίας δεν υπάρχει ημιυδροστατική ισορροπία, όπως συμβαίνει στη φάση της εξέλιξης του πρωτοάστρου, αλλά πλήρης υδροστατική ισορροπία, γι’ αυτό και το άστρο είναι ευσταθές και οι πυρηνικές καύσεις του υδρογόνου στον πυρήνα παράγουν την απαραίτητη εσωτερική πίεση που υποβαστάζει τα υπερκείμενα στρώματα τα οποία εξασκούν πίεση προς το κέντρο, λόγω βαρύτητας.

Δεξιά: Πρωτοπλανητικοί δίσκοι στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα

Τα νέα άστρα

Τα πρωτοάστρα που ρίχνουν μακριά στο περιβάλλον τους αέρια λέγονται άστρα T Ταύρου. Η σκόνη που τυλίγει αυτά τα άστρα μετατρέπεται σε πρωτοπλανητικούς δίσκους, οι οποίοι είναι οι πρώτοι πρόδρομοι των ηλιακών συστημάτων. Όταν το νεφέλωμα καθαρίσει, οι δίσκοι εξελίσσονται σε πλήρη νεαρά ηλιακά συστήματα με πλανήτες. Έχουν δε ανακαλυφθεί πολλοί τέτοιοι εξωηλιακοί πλανήτες γύρω από μακρινά άστρα.

Τα μεγάλα νέφη μεσοαστρικής ύλης συνήθως δημιουργούν περισσότερα από ένα άστρα, ανάλογα με τη μάζα τους.

Τα πιο καυτά αστέρια είναι χρώματος μπλε-λευκού και καίνε τα καύσιμα του υδρογόνου τους πολύ γρήγορα. Ο ήλιος, είναι ένα μικρό κίτρινο αστέρι, που καίει το υδρογόνο του πιο σταθερά. Το άστρο Εγγύς του Κενταύρου (το πιο κοντινό σε μας άστρο), καίει το αέριό του πολύ αργά και είναι ένα ψυχρό, κόκκινο αστέρι. Η ταχύτητα με την οποία τα αστέρια καίνε το υδρογόνο τους καθορίζει και το πόσο καιρό θα ζήσουν.

Ένα αστέρι σαν τον ήλιο μας λάμπει σταθερά για περίπου 10 δισεκατομμύρια χρόνια, έως ότου καταναλώσει τα καύσιμα του υδρογόνου στον πυρήνα του. Το αστέρι αρχίζει έπειτα να καταρρέει πάλι κάτω από την επίδραση της βαρύτητας του, αφού δεν υπάρχει η πίεση της ακτινοβολίας από τον πυρήνα του. Η θερμότητα που αναπτύσσεται αναγκάζει το υδρογόνο να ξεκινήσει τη σύντηξη του αλλά όχι στον πυρήνα του άστρου, στον αεριώδη φλοιό που περιβάλλει τον πυρήνα. Ο φλοιός του άστρου θερμαίνεται και αναγκάζει εκ νέου το άστρο να επεκταθεί και να γίνει φωτεινό. Όμως ο πυρήνας συνεχίζει να συρρικνώνεται και να ζεσταίνεται.

Μπορεί οι μπλε γίγαντες να έχουν μια σύντομη ζωή και να εκρήγνυνται με εντυπωσιακό τρόπο, όμως ο ήλιος μας θα συνεχίσει να καίει το υδρογόνο του για άλλα 5 δισεκατομμύρια χρόνια. Κατόπιν θα διασταλεί προς έναν μεγάλο κόκκινο γίγαντα και τελικά θα συρρικνωθεί σε έναν λευκό νάνο. Το Εγγύς του Κενταύρου, εντούτοις, θα παραμείνει αμετάβλητο για δεκάδες δισεκατομμύρια χρόνια.

Ας σημειωθεί ότι αυτά τα αστρικά βρεφοκομεία (τα νεφελώματα που αποτελούνται κυρίως από υδρογόνο) βρίσκονται σε αφθονία μέσα στους βραχίονες των σπειροειδών γαλαξιών.

Η εξέλιξη των άστρων

Όσο μεγαλύτερη είναι η μάζα του άστρου, τόσο ταχύτερα καταναλώνει το σύνολο των πυρηνικών του αποθεμάτων. Συνεπώς, τόσο μικρότερο χρονικό διάστημα παραμένει στην κύρια ακολουθία. Για παράδειγμα, ο ήλιος μας θα παραμείνει συνολικά στην κύρια ακολουθία περίπου 9 δισεκατομμύρια χρόνια. H παραμονή ενός άστρου επί της κύριας ακολουθίας χαρακτηρίζεται από τη θερμοπυρηνική σύντηξη του υδρογόνου του πυρήνα και τη μετατροπή του σε ήλιο.

Μόλις εξαντληθεί το υδρογόνο, παύουν οι πυρηνικές καύσεις και η πίεση στον πυρήνα ελαττώνεται, οπότε δεν είναι πλέον ικανή να συγκρατήσει το βάρος των υπερκείμενων στρωμάτων και έτσι ξαναρχίζει για δεύτερη φορά στην ιστορία του άστρου, η βαρυτική κατάρρευση. Σε αυτή τη φάση, παρόλο που έχουμε έναν πυρήνα από ήλιο, ο οποίος συστέλλεται λόγω της βαρύτητας, εντούτοις το σύνολο του άστρου διαστέλλεται. Αυτό οφείλεται στη θερμοβαθμίδα, δηλαδή στον χωρικό ρυθμό μεταβολής της θερμοκρασίας κατά μήκος της ακτίνας (το πόσο μεταβάλλεται η θερμοκρασία σε μια μικρή μεταβολή της ακτίνας, ως προς αυτή τη μεταβολή της ακτίνας), η οποία πρέπει να έχει μικρές τιμές επειδή μόνο έτσι διατηρείται η ενεργειακή ισορροπία.

Επομένως, λόγω της νέας βαρυτικής συστολής, η θερμοκρασία στον πυρήνα αυξάνεται κατά πολύ και μαζί με αυτήν και η θερμοβαθμίδα. Κατά συνέπεια αυξάνεται η ακτίνα του ώστε να διατηρηθεί σε χαμηλές τιμές η θερμοβαθμίδα. Λόγω της διαστολής του άστρου, δημιουργούνται ρεύματα μεταφοράς που μεταφέρουν στην επιφάνεια του τεράστια ποσά ενέργειας, με αποτέλεσμα η λαμπρότητα του να αυξάνεται κατά πολύ, ενώ η επιφανειακή του θερμοκρασία να ελαττώνεται κάπως λόγω της αύξησης της επιφάνειας από τη διαστολή. Συνεπώς σε αυτή τη φάση, το άστρο απομακρύνεται από την Κύρια Ακολουθία και κινείται προς τα δεξιά του διαγράμματος H-R (αύξηση λαμπρότητας, ελάττωση θερμοκρασίας).

Σε αυτή τη φάση το άστρο αποτελείται από έναν αδρανή πυρήνα ηλίου, ενώ η βαρυτική κατάρρευση συνεχίζεται. Λόγω της συνεχούς συστολής, η θερμοκρασία του πυρήνα αυξάνεται. Οταν γίνει ίση με 200.000.000 K, τότε αρχίζουν και πάλι οι θερμοπυρηνικές αντιδράσεις, με το ήλιο αυτή τη φορά να μετατρέπεται σε άνθρακα.

Έτσι, για ακόμα μια φορά η βαρυτική κατάρρευση σταματά και το άστρο παραμένει σε ισορροπία, αφού η πίεση που παράγεται από τις θερμοπυρηνικές αντιδράσεις αντισταθμίζει τη βαρυτική δύναμη.

Μετά την εξάντληση του ηλίου, ξαναρχίζει η βαρυτική συστολή του πυρήνα, ο οποίος αποτελείται μόνο από άνθρακα. H μετέπειτα εξέλιξη του άστρου είναι αβέβαιη, αφού δεν είναι σίγουρο αν ο πυρήνας γίνει ποτέ αρκετά θερμός ώστε να αρχίσουν νέες πυρηνικές αντιδράσεις που να μετατρέπουν τον άνθρακα σε βαρύτερα στοιχεία.

Όμως η κυριότερη παράμετρος που «αποφασίζει» για την εξέλιξη του άστρου είναι η μάζα του. Άστρα με μάζες μικρότερες από τη μισή του ήλιου μας, ποτέ δεν θα καταφέρουν να φθάσουν στην κατάλληλη θερμοκρασία ώστε να αρχίσει η καύση του ηλίου. Επίσης έχουν κατασκευαστεί μοντέλα προσομοίωσης άστρων για τη φάση της κύριας ακολουθίας, που είναι η μεγαλύτερη και η σημαντικότερη φάση στη ζωή ενός άστρου.

Μέχρι σήμερα όλα τα μοντέλα έδειχναν ότι η μάζα των άστρων δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 100 Ηλιακές μάζες, οπότε η εξέλιξη τους συμβαίνει ομαλά με τον τρόπο που ήδη περιγράψαμε. Αντίθετα, άστρα με μάζα μεγαλύτερη από αυτό το όριο, πολύ σύντομα διαλύονται με μια τιτάνια έκρηξη. Αυτό συμβαίνει διότι μόλις αρχίσουν οι θερμοπυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης του υδρογόνου, η πίεση που δημιουργείται, με φορά από το εσωτερικό του πυρήνα προς τα εξωτερικά στρώματα είναι τόσο μεγάλη, που η βαρύτητα αδυνατεί να την αντισταθμίσει και το άστρο οδηγείται σε έκρηξη.

Εντούτοις νέες έρευνες έδειξαν ότι κάτω από ορισμένες συνθήκες είναι δυνατή η δημιουργία πολύ μεγαλύτερων άστρων από το προαναφερόμενο όριο, με μάζα μέχρι και 300 φορές εκείνης του Ήλιου.

Άστρα με υποθερμία εκπλήσσουν τους αστρονόμους

cold_starΤα ψυχρότερα άστρα στο Διάστημα έχουν θερμοκρασία ίση ή και μικρότερη από αυτή του ανθρώπινου σώματος και ανιχνεύθηκαν από το ερευνητικό τηλεσκόπιο WISE (Wide-field Infrared Survey Explorer) της NASA.
 
Καλλιτεχνική απεικόνιση του υποθερμικού νάνου άστρου τύπου Y που ανακαλύφθηκε σε απόσταση 40 ετών φωτός
 
Στην ουσία δεν πρόκειται ακριβώς για άστρα αλλά για παρόμοια με άστρα ουράνια σώματα τα οποία ονομάζονται «νάνοι Υ». Οι ειδικοί τους αναζητούσαν εδώ και πολύ καιρό και κατόρθωσαν επί τέλους να τους ανακαλύψουν χάρη στις εξελιγμένες δυνατότητες του WISE.

Αποτυχημένα άστρα
Οι νάνοι Υ αποτελούν τα ψυχρότερα μέλη της οικογένειας των καφέ νάνων, τους οποίους οι αστροφυσικοί αποκαλούν και «αποτυχημένα άστρα».
 
dwarf_stars
Οι διαφορετικοί τύποι των νάνων άστρων
 
Τα σώματα αυτά δεν έχουν αρκετή μάζα ώστε να προκαλέσουν σύντηξη ατόμων στον πυρήνα τους και δεν μπορούν να παράγουν ισχυρές εκρήξεις και λάμψεις για μεγάλο διάστημα όπως συμβαίνει με άστρα σαν τον δικό μας Ήλιο. Ως αποτέλεσμα ψύχονται και «σβήνουν» εκπέμποντας μόνο ένα ασθενές φως στο φάσμα των υπέρυθρων.
 
Σχετικά κοντά μας
 
Οι έξι νάνοι Υ εντοπίστηκαν σχετικά κοντά στο Ηλιακό Σύστημα: απέχουν περίπου 40 έτη φωτός από τον Ήλιο.
 
«Το WISE σάρωνε ολόκληρο τον ουρανό αναζητώντας αυτά και άλλα αντικείμενα και τελικά μπόρεσε να εντοπίσει το αδύναμο φως τους με την εξαιρετικά ευαίσθητη όραση υπέρυθρων του» δήλωσε ο Jon Morse,, διευθυντής του Τμήματος Αστροφυσικής στην έδρα της NASA στην Ουάσινγκτον ανακοινώνοντας τα αποτελέσματα των ερευνών.
 
Η μελέτη των καφέ νάνων θα βοηθήσει τους αστροφυσικούς να κατανοήσουν καλύτερα πώς σχηματίζονται τα άστρα και να σχηματίσουν μια σαφέστερη εικόνα για την ατμόσφαιρα των πλανητών έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Έως τώρα το WISE έχει αποκαλύψει 100 νέους καφέ γίγαντες. Η ανάλυση του τεράστιου αριθμού δεδομένων που έχει προσφέρει αναμένεται να οδηγήσει σε ακόμη περισσότερες ανακαλύψεις στο άμεσο μέλλον.

Βρέθηκε πάγος και, ενδεχομένως, μεθάνιο στην Χιονάτη, ένας μακρινός νάνος πλανήτης

2007_OR10
Αστρονόμοι στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech), έχουν ανακαλύψει ότι ο νάνος πλανήτης 2007 OR10 – με το παρατσούκλι Χιονάτη – είναι ένας παγωμένος κόσμος, με περίπου τη μισή του επιφάνεια να καλύπτεται από πάγο νερού που κάποτε έρεε από αρχαία ηφαίστεια. Τα νέα ευρήματα δείχνουν επίσης ότι ο ερυθρωπός στην όψη νάνος πλανήτης μπορεί να καλύπτεται με ένα λεπτό στρώμα μεθανίου, τα απομεινάρια μιας ατμόσφαιρας που σιγά-σιγά χάνεται στο διάστημα.

"Στην εικόνα μπορείτε να δείτε τη Χιονάτη που κάποτε ήταν ένας ενεργός μικροσκοπικός κόσμος με ηφαίστεια που ανέβλυζαν νερό και με μια ατμόσφαιρα που τώρα είναι παγωμένη, νεκρή, που αργά αργά γλιστράει μακριά," λέει ο Mike Brown, καθηγητής της πλανητικής αστρονομίας, που υπογράφει την δημοσίευση της έρευνας στο Astrophysical Journal Letters.

Η Χιονάτη – που ανακαλύφθηκε το 2007 – περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο στην άκρη του ηλιακού συστήματος και έχει περίπου το μισό μέγεθος του Πλούτωνα. Είναι δε ο πέμπτος μεγαλύτερος νάνος πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα. Εκείνη την εποχή, ο Brown είχε μαντέψει λαθεμένα ότι ήταν ένα παγωμένο σώμα που είχε αποκολλήσει από έναν άλλο πλανήτη νάνο, που ονομάζεται Haumea. Και του έδωσε το παρατσούκλι Χιονάτη για το υποτιθέμενο λευκό χρώμα του.

Σύντομα, ωστόσο, συνεχείς παρατηρήσεις μας αποκάλυψαν ότι ο 2007 OR10 είναι στην πραγματικότητα ένα από τα πιο ερυθρωπά αντικείμενα στο ηλιακό σύστημα. Λίγοι άλλοι πλανήτες νάνοι στην άκρη του ηλιακού συστήματος είναι επίσης κόκκινοι. Αυτοί οι μακρινοί πλανήτες νάνοι είναι μέλη μιας μεγαλύτερης ομάδας παγωμένων σωμάτων, που ονομάζονται Αντικείμενα Ζώνης Kuiper (KBOs). Ο 2007 OR10, αν και σχετικά μεγάλος, δεν παρουσίαζε κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον – απλά ήταν ένας μεταξύ 400 περίπου πιθανών τέτοιων νάνων πλανητών, που βρίσκονται ανάμεσα σε εκατοντάδες χιλιάδες KBOs.

«Σε όλους αυτούς τους νάνους πλανήτες που είναι τέτοιου μεγέθους, υπάρχει κάτι ενδιαφέρον πάνω τους,» λέει ο Μπράουν. «Για χρόνια είμαστε όμως απογοητευμένοι, επειδή δεν ξέραμε πώς να τους παρατηρήσουμε»

Το περασμένο φθινόπωρο ο Brown χρησιμοποίησε ένα νέο όργανο, το FIRE, μαζί με το Τηλεσκόπιο των 6,5 μέτρων Magellan Baade στη Χιλή, για να ρίξουν μια πιο προσεκτική ματιά στο 2007 OR10.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η Χιονάτη ήταν κόκκινη. Όμως, προς έκπληξή τους, το φάσμα της αποκάλυψε ότι η επιφάνεια ήταν καλυμμένη από πάγο νερού. "Ήταν για μας ένα μεγάλο σοκ”, λέει ο Μπράουν. “Ο πάγος του νερού δεν είναι κόκκινος." Παρά το γεγονός ότι ο πάγος είναι συνήθης στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα, είναι σχεδόν πάντα λευκός.

Υπάρχει, ωστόσο, ένας άλλος πλανήτης νάνος που είναι κι αυτός κόκκινος και καλυμμένος με πάγο νερού: ο Quaoar, που ο Μπράουν βοήθησε να τον ανακαλύψουν το 2002. Ελαφρώς μικρότερος από τη Χιονάτη, ο Quaoar εξακολουθεί να είναι αρκετά μεγάλος οπότε έχει ατμόσφαιρα καθώς και μια επιφάνεια που καλύπτεται με μια παγωμένη λάσπη που ‘ξέρασε’ τα ηφαίστεια του. Στη συνέχεια αυτή η λάσπη πάγωσε και στερεοποιήθηκε ταξιδεύοντας πάνω από την επιφάνεια.

Αλλά επειδή ο νάνος πλανήτης Quaoar δεν είναι τόσο μεγάλος όσο άλλοι νάνοι πλανήτες, όπως ο Πλούτωνας ή η Έρις, δεν μπορούσε να κρατήσει πτητικές ενώσεις όπως το μεθάνιο, το μονοξείδιο του άνθρακα, ή το άζωτο για πολύ διάστημα. Δύο δισεκατομμύρια χρόνια μετά το σχηματισμό του ο Quaoar, άρχισε να χάνει την ατμόσφαιρα του στο διάστημα. Τώρα, το μόνο που απομένει είναι κάποια ποσότητα μεθανίου. Με τον καιρό, η έκθεση στην ακτινοβολία από το διάστημα αποδείχθηκε ότι το μεθάνιο – το οποίο αποτελείται από ένα άτομο άνθρακα συνδεδεμένο με τέσσερα άτομα υδρογόνου – σχημάτισε μακριές αλυσίδες υδρογονανθράκων, οι οποίοι φαίνονται κόκκινοι. Το ακτινοβολημένο μεθάνιο που βρίσκεται στην παγωμένη επιφάνεια του Quaoar, τελικά του δίνει μια ρόδινη απόχρωση.

Το φάσμα του 2007 OR10 μοιάζει με αυτό του Quaoar, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτό που συνέβη στο Quaoar συνέβη και στον 2007 OR10. “Αυτός ο συνδυασμός – κόκκινο και νερό – μου λέει, μεθάνιο," εξηγεί ο Brown. "Ουσιαστικά βλέπουμε την τελευταία αναπνοή της Χιονάτης. Για τεσσεράμισι δισεκατομμύρια χρόνια, ο Χιονάτη καθόταν εκεί έξω, χάνοντας σιγά-σιγά την ατμόσφαιρα του, και τώρα υπάρχει μόνο ένα μικρό τμήμα του."

Αν και το φάσμα δείχνει σαφώς την ύπαρξη πάγου από νερό, λέει ο Μπράουν, τα στοιχεία για το μεθάνιο δεν είναι ακόμα οριστικά. Για να μάθουμε θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ένα μεγάλο τηλεσκόπιο, όπως αυτό στο παρατηρητήριο Keck. Αν αποδειχθεί ότι η Χιονάτη έχει πράγματι μεθάνιο, τότε μαζί με το Quaoar θα βρίσκεται ανάμεσα στα μεγάλα αντικείμενα που μπορούν να κρατήσουν πτητικές ενώσεις και στα μικρότερα σώματα που αποτελούν τη μεγάλη πλειοψηφία των KBOs.

Το όνομα Χιονάτη είναι το αρχικό ψευδώνυμο του αντικειμένου. Τώρα όμως το παρατσούκλι αυτό δεν έχει πλέον νόημα για την περιγραφή αυτού του ιδιαίτερα κόκκινου αντικειμένου, με το μεθάνιο και τον πάγο του νερού που περιέχει.

Η Κούραση είναι Χωρίς Αιτία

Αποτέλεσμα εικόνας για Η Κούραση είναι Χωρίς ΑιτίαΌπως όλοι οι μεγάλοι μύθοι που σέβονται τον εαυτό τους, ο μύθος της “κατανάλωσης” έχει τον λόγο του και τον αντίλογό του: ο εξυμνητικός λόγος για την αφθονία συνοδεύεται από έναν “κριτικό” αντίλογο, σκυθρωπό και ηθικολογικό, για τα κακά της καταναλωτική κοινωνίας και την τραγική κατάληξη στην οποία θα οδηγήσει οπωσδήποτε τον πολιτισμό μας. Η μαγεία της κοινωνίας μας είναι λευκή, δεν είναι πια εφικτή η αίρεση μέσα στην αφθονία. Πρόκειται για την προφυλακτική λευκότητα μιας χορτασμένης κοινωνίας, μιας κοινωνίας χωρίς ίλιγγο και χωρίς ιστορία, χωρίς μύθο άλλον από τον εαυτό της.

Υπάρχει  το παγκόσμιο πρόβλημα της κούρασης, όπως υπάρχει ένα παγκόσμιο πρόβλημα της πείνας. Παραδόξως, η ύπαρξη του ενός αποκλείει το άλλο: η ενδημική, ανεξέλεγκτη κούραση είναι, μαζί με την ανεξέλεγκτη βία χαρακτηριστικό των πλούσιων κοινωνιών και απορρέει μεταξύ άλλων από το ξεπέρασμα της πείνας και της ενδημικής ένδειας, που παραμένει το μείζον πρόβλημα των προβιομηχανικών κοινωνιών. Η κούραση, ως συλλογικό σύνδρομο των μετα-βιομηχανικών κοινωνιών, επιστρέφει έτσι στο πεδίο των βαθιών ανωμαλιών, των «δυσλειτουργιών» της ευημερίας. Χαρακτηρίστηκε «καινούριο δεινό του αιώνα» και πρέπει να αναλυθεί σε συνδυασμό με τα άλλα φαινόμενα ανομίας, που η αναζωπύρωσή τους σημαδεύει την εποχή μας, ενώ όλα θα έπρεπε να συντελούν στην κατάργησή τους.

Όπως η καινούρια βία είναι «χωρίς αντικείμενο», έτσι και αυτή η κούραση είναι «χωρίς αιτία». Δεν έχει καμία σχέση με την μυική και ενεργειακή κούραση. Δεν προέρχεται από σωματικό ξόδεμα. Μιλούνε βέβαια αυθόρμητα για «νευρικό ξόδεμα», για «κατάθλιψη» και για ψυχοσωματική μεταστροφή. Αυτού του τύπου η εξήγηση αποτελεί τώρα μέρος της μαζικής κουλτούρας: υπάρχει σε όλες τις εφημερίδες και σε όλα τα συνέδρια. Ο καθένας μπορεί να οχυρωθεί πίσω της σαν πίσω από μια καινούρια προδηλότητα, με την κατήφη χαρά ότι τον πρόδωσαν τα νεύρα του.

Βέβαια, αυτή η κούραση σημαίνει τουλάχιστον ένα πράγμα (ίδια λειτουργία αποκαλυπτή όπως η βία και η μη βία): ότι αυτή η κοινωνία που προβάλλεται και βλέπει τον εαυτό της πάντα σε συνεχή πρόοδο προς την κατάργηση της προσπάθειας, τη λύση των εντάσεων, προς μεγαλύτερη ευκολία και αυτοματισμό, είναι στην πραγματικότητα μια κοινωνία του stress, της έντασης, του doping, στην οποία ο συνολικός ισολογισμός ικανοποίησης δίνει ένα ολοένα μεγαλύτερο έλλειμμα, στην οποία η ατομική και συλλογική ισορροπία καταστρέφεται ολοένα περισσότερο όσο πολλαπλασιάζονται οι τεχνικές προϋποθέσεις της πραγματοποίησής της.

Οι ήρωες της κατανάλωσης είναι κουρασμένοι
Μπορούμε να προβάλλουμε διάφορες ερμηνείες στο ψυχο-κοινωνιολογικό επίπεδο. Αντί να εξισώνει τις ευκαιρίες και να ειρηνεύει τον κοινωνικό (οικονομικό, κύρους) ανταγωνισμό, η καταναλωτική διαδικασία κάνει πιο βίαιο, πιο οξύ τον ανταγωνισμό σε όλες του τις μορφές. Με την κατανάλωση, είμαστε επιτέλους μόνο μέσα σε μια κοινωνία γενικευμένου, ολοκληρωτικού ανταγωνισμού, που παίζει σε όλα τα επίπεδα, οικονομικό, γνώση, πόθο, σώμα, σημεία και ενορμήσεις, και όλα τα πράγματα στο εξής παράγονται ως ανταλλακτική αξία σε μιαν ακατάπαυστη διαδικασία διαφοροποίησης και υπερ-διαφοροποίησης.

Μαζί με τον Chobart de Lawe, μπορούμε να δεχτούμε και ότι, αντί να συνταιριάζει, όπως προσποιείται πως κάνει, «τις βλέψεις, τις ανάγκες και τις ικανοποιήσεις», η κοινωνία αυτή δημιουργεί ολοένα μεγαλύτερες διαστρεβλώσεις, στα άτομα καθώς και στις κοινωνικές κατηγορίες, που διαφωνούν με την επιταγή του ανταγωνισμού και της ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας, και συγχρόνως με την στο εξής σφόδρα εσωτερικευμένη επιταγή να μεγιστοποιήσουν τις απολαύσεις. Με τόσους αντίθετους καταναγκασμούς, το άτομο διαλύεται. Η κοινωνική διαστρέβλωση των ανισοτήτων προστίθεται στην εσωτερική διαστρέβλωση ανάμεσα σε ανάγκες και βλέψεις, για να κάνει αυτήν την κοινωνία μια κοινωνία ολοένα περισσότερο ασυμφιλίωτη, αποσυντεθειμένη, σε κατάσταση «δυσφορίας».

Η κούραση ή «ασθένεια» θα ερμηνευτεί τότε σαν απάντηση, με μορφή παθητικής άρνησης, του σύγχρονου ανθρώπου σ’ αυτές τις συνθήκες ύπαρξης. Αλλά θα πρέπει να καταλάβουμε καλά ότι αυτή η «παθητική άρνηση» είναι στην πραγματικότητα λανθάνουσα βία, και ως τέτοια, είναι μια μόνον από τις εφικτές απαντήσεις, που οι άλλες μορφές της είναι της ανοιχτής βίας. Και εδώ πάλι, πρέπει να ανασυστήσουμε την αρχή της αμφισημαντότητας. Κούραση, κατάθλιψη, νεύρωση μπορούν πάντα να μετατραπούν σε ανοιχτή βία, και αντιστρόφως.

Η κούραση του πολίτη της μετα-βιομηχανικής κοινωνίας δεν απέχει πολύ από το φρενάρισμα, το «slowing down» των εργατών στα εργοστάσια, ούτε από την «ανία» του σχολείου. Όλα αυτά είναι μορφές παθητικής αντίστασης, «εσωστρεφούς» με την έννοια που μιλούμε για «εσωστρεφές νύχι», που αναπτύσσεται μέσα στην σάρκα, προς το εσωτερικό.

Πράγματι, θα πρέπει να αντιστρέψουμε όλους τους όρους της αυθόρμητης όρασης: η κούραση δεν είναι η παθητικότητα ως αντίθεση στην εξωτερική κοινωνική υπερκινητικότητα· είναι, απεναντίας, η μοναδική μορφή δραστηριότητας που μπορεί να εναντιωθεί, σε ορισμένες συνθήκες, στον καταναγκασμό της γενικής παθητικότητας που είναι ο καταναγκασμός των παρουσών κοινωνικών σχέσεων. Ο κουρασμένος μαθητής είναι εκείνος που υφίσταται παθητικά τον λόγο του καθηγητή.

Ο κουρασμένος εργάτης, ο κουρασμένος γραφειοκράτης είναι εκείνοι που από τη δουλειά τους έχει αφαιρεθεί κάθε υπευθυνότητα. Η πολιτική «αδιαφορία», αυτή η κατατονία του σύγχρονου πολίτη, είναι η αδιαφορία του ανθρώπου που δεν λαμβάνει καμία απόφαση και διατηρεί μόνο την κοροϊδία του καθολικού δικαιώματος ψήφου. Και η αλήθεια είναι ότι αυτό συμβαίνει σήμερα με την σωματική και ψυχική μονοτονία της δουλειάς στον ιμάντα μεταφοράς και στο γραφείο, με την μυική, αγγειακή, φυσιολογική καταληψία των επιβεβλημένων όρθιων ή καθιστών στάσεων, των στερεότυπων κινήσεων, όλης της χρόνιας αδράνειας και υποαπασχόλησης του σώματος στις κοινωνίες μας.

Αλλά δεν είναι αυτό η ουσία, γι’ αυτό και ποτέ δεν θα γιατρέψουν την «παθολογική» κούραση με την άθληση και την μυική άσκηση, όπως λένε οι απλοϊκοί ειδήμονες (ούτε με τα ηρεμιστικά ή τα διεγερτικά). Γιατί η κούραση είναι μια καλυμμένη αμφισβήτηση, που στρέφεται εναντίον του εαυτού της και «εσωστρέφεται» στο σώμα της επειδή, σε ορισμένες συνθήκες, είναι το μοναδικό πράγμα που μπορεί να κάνει το στερημένο άτομο. Όπως οι Μαύροι που εξεγείρονται στις πόλεις της Αμερικής ξεκινούν καίγοντας τις δικές τους συνοικίες.

Η αληθινή παθητικότητα υπάρχει στη χαρούμενη συμμόρφωση στο σύστημα, στο «δυναμικό» στέλεχος, με το ζωηρό μάτι και τους φαρδιούς ώμους, που είναι τέλεια προσαρμοσμένο στην συνεχή του δραστηριότητα. Η κούραση είναι μια δραστηριότητα, μια λανθάνουσα, ενδημική, χωρίς αυτοσυνειδησία εξέγερση. Έτσι διασαφηνίζεται η λειτουργία της: το «slowing down» σε όλες του τις μορφές είναι (όπως η νεύρωση) η μοναδική διέξοδος για ν’ αποφύγουμε την πλήρη και γνήσια «break down».

Για να συλλάβουμε το νόημα της κούρασης πρέπει, πέρα από τις ψυχο-κοινωνιολογικές ερμηνείες, να την ξανατοποθετήσουμε μέσα στη γενική δομή των καταθλιπτικών καταστάσεων. Αϋπνίες, ημικρανίες, κεφαλαλγίες, παθολογική βουλιμία ή ανορεξία, ατονία ή καταναγκαστική υπερδραστηριότητα: τυπικά διαφορετικά ή αντίθετα, τα συμπτώματα αυτά μπορούν στην πραγματικότητα να εναλλαγούν, να αντικαταστήσουν τα μεν τα δε –καθώς η σωματική «μεταστροφή» συνοδεύεται πάντα, και φτάνει μάλιστα να ορίζεται από την δυνητική «μετατρεψιμότητα» όλων των συμπτωμάτων.

Ε, λοιπόν –κι αυτό ακριβώς είναι το κεφαλαιώδες– αυτή η λογική της κατάθλιψης (δηλαδή, το ότι τα συμπτώματα «περιφέρονται», καθώς πια δεν συνδέονται με οργανικές βλάβες ή με πραγματικές δυσλειτουργίες) απηχεί τη λογική της κατανάλωσης (δηλαδή, το ότι, καθώς πια δεν συνδέονται με την αντικειμενική λειτουργία των αντικειμένων, ανάγκες και ικανοποιήσεις διαδέχονται άλληλες, παραπέμπουν οι μεν στις δε, αντικαθιστούν οι μεν τις δε σε συνάρτηση με μια θεμελιώδη ανικανοποίηση).

Ο ίδιος ασύλληπτος, απεριόριστος χαρακτήρας, η ίδια συστηματική μετατρεψιμότητα διέπει την πλημμυρίδα των αναγκών και την «ρευστότητα» των συμπτωμάτων κατάθλιψης. Θα επανέλθουμε εδώ στην αρχή της αμφισημαντότητας, για να συνοψίσουμε την ολική, δομική εμπλοκή του συστήματος της κατανάλωσης και του συστήματος της σωματοποίησης (που μόνο μια πτυχή του αποτελεί η κούραση). Όλες οι διαδικασίες των κοινωνιών μας πηγαίνουν προς την κατεύθυνση μιας αποδόμησης, μιας διάλυσης της αμφισημαντότητας του πόθου.

Καθώς ολοκληρώνεται στην ηδονή και στη συμβολική λειτουργία, η αμφισημαντότητα αυτή ξεφορτώνεται, αλλά με την ίδια λογική στις δυο έννοιες: όλη η θετικότητα του πόθου περνά μέσα στην αλυσίδα των αναγκών και των ικανοποιήσεων, όπου μεταβάλλεται σύμφωνα με έναν κατευθυνόμενο στόχο -όλη η αρνητικότητα του πόθου περνά στην ανεξέλεγκτη σωματοποίηση ή στην acting out της βίας.
Έτσι φωτίζεται η βαθιά ενότητα όλης της διαδικασίας: καμία άλλη υπόθεση δεν μπορεί να εξηγήσει την πολλαπλότητα ξεκάρφωτων φαινομένων (αφθονία, βία, ευφορία, κατάθλιψη) που χαρακτηρίζουν όλα μαζί την «καταναλωτική κοινωνία» και που τα νιώθουμε πως όλα αναγκαστικά συνδέονται, αλλά που η λογική τους μένει ανεξήγητη στην οπτική μιας κλασικής ανθρωπολογίας. Θα έπρεπε να προχωρήσουμε ακόμα περισσότερο την ανάλυση:

1. Της κατανάλωσης ως συνολικής διαδικασίας «μετατροπής», δηλαδή «συμβολικής» μεταβίβασης μιας έλλειψης σε μιαν ολόκληρη αλυσίδα σημαινόντων/αντικειμένων, που επενδύονται διαδοχικά ως επιμέρους αντικείμενα.

2. Να γενικεύσουμε τη θεωρία του επιμέρους αντικειμένου στις διαδικασίες σωματοποίησης –κι εδώ συμβολική μετατόπιση και επένδυση– πάνω στη βάση μιας θεωρίας του σώματος και της θέσης που αυτό κατέχει ως αντικείμενο στο σύστημα της νεοτερικότητας. Έχουμε δει ότι αυτή η θεωρία του σώματος είναι ουσιώδης για τη θεωρία της κατανάλωσης –αφού το σώμα είναι μια συνόψιση όλων αυτών των αμφισήμαντων διαδικασιών: επενδύεται ναρκισσιστικά ως αντικείμενο εξερωτισμένης μέριμνας και συγχρόνως επενδύεται «σωματικά» ως αντικείμενο ανησυχίας και επιθετικότητας.

«Είναι εντελώς κλασικό, σχολιάζει ένας ψυχο-σωματολόγος: βρίσκετε καταφύγιο στην κεφαλαλγία σας. Θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε άλλο: λόγου χάρη μια κολίτιδα, αϋπνίες, διάφορα εξανθήματα ή εκζέματα, σεξουαλικές διαταραχές, βουλιμία, διαταραχές αναπνευστικές, πεπτικές, καρδιοαγγειακές ή απλούστατα και το πιο συχνό: μια ακαταμάχητη κούραση».

Η κατάθλιψη ξεπροβάλλει και έχει σημασία αυτό, εκεί που παύουν οι εργασιακοί καταναγκασμοί και αρχίζει ο χρόνος της ικανοποίησης (ημικρανίες των γενικών διευθυντών από την Παρασκευή το βράδυ μέχρι τη Δευτέρα το πρωί, αυτοκτονίες ή γρήγορος θάνατος «συνταξιούχων» κτλ.).

Είναι διαβοήτο και ότι ο «χρόνος της σχόλης» βλέπει να αναπτύσσεται, πίσω από την ζήτηση ελεύθερου χρόνου, μια αύξουσα ζήτηση για εργασία, για δραστηριότητα, μια καταναγκαστική ανάγκη να «κάνουμε», να «πράξουμε», πράγμα που έκαμε τους «ευσεβείς ηθικολόγους» να δουν σ’ αυτό μιαν απόδειξη ότι η εργασία είναι μια «φυσική τάση» του ανθρώπου. Πρέπει μάλλον να πιστέψουμε ότι σ’ αυτήν την μη οικονομική ζήτηση για εργασία εκφράζεται όλη η επιθετικότητα που μένει ανικανοποίητη στην ικανοποίηση και τη σχόλη. Αλλά δεν θα μπορούσε να λυθεί μ’ αυτό, αφού, καθώς έρχεται από το βάθος της αμφισημαντότητας του πόθου, αναδιατυπώνεται μ’ αυτό σε απαίτηση, σε «ανάγκη» για εργασία, και συνεπώς επανολοκληρώνει τον κύκλο των αναγκών, που ως γνωστόν είναι αδιέξοδος για τον πόθο.

Όπως η βία μπορεί να γίνει οικιακής χρήσεως, για να εξυμνήσει την ασφάλεια, έτσι και η κούραση καθώς και η νεύρωση μπορούν να ξαναγίνουν πολιτισμικό γνώρισμα διάκρισης. Κινητοποιείται τότε όλο το τελετουργικό της κούρασης και της ικανοποίησης, κατά προτίμηση στους καλλιεργημένους και τους προνομιούχους (μα η διάχυση αυτού του πολιτισμικού «άλλοθι» γίνεται πολύ γρήγορα). Στο στάδιο αυτό, η κούραση δεν είναι πια καθόλου ανομική και τίποτε από τα όσα έχουμε πει δεν ισχύει γι’ αυτήν την «υποχρεωτική» κούραση: είναι κούραση «καταναλωνόμενη» και επιστρέφει στο κοινωνικό τελετουργικό ανταλλαγής ή standing