Πέμπτη 7 Αυγούστου 2014

Το συναίσθημα είναι το ΜΟΝΟ... που δίνει χρώμα στη λογική!

Διάβαζοντας πριν από λίγο...
κάποιο άρθρο...
μου έκαναν εντύπωση και συνάμα με έβαλαν σε σκέψη τα λόγια...
του ποιητή Γ. Σεφέρη...
Λέει:
"Ανεξήγητο, δεν καταλαβαίνω τους ανθρώπους όσο και να παίζουν με τα χρώματα είναι όλοι τους μαύροι!"
Είναι αλήθεια ότι τις περισσότερες φορές ο άνθρωπος πετυχαίνει πράγματα όταν κινείται στα όρια της ψυχρής λογικής. Αυτή είναι που τον κάνει να σκέπτεται όλες τις πτυχές του στόχου και να μην ξεφεύγει από αυτές. Τα συναισθήματα δεν είναι αντικειμενικά ενεργοποιούν τον υποκειμενικό παράγοντα και πολλές φορές παραποιούν την πραγματικότητα, γιατί εμπλέκουν τη φαντασία και τα προσωπικά πιστεύω. Ωστόσο το συναίσθημα είναι εκείνο που δίνει χρώμα στη λογική... Και σίγουρα είναι ανάπηρος όποιος δεν έχει συναίσθημα όχι γιατί του λείπει μέλος του σώματος, αλλά γιατί απουσιάζει κομμάτι της ψυχής.

Βάλτε συναίσθημα σε ότι κάνετε είτε πρόκειται για δουλειά, είτε πρόκειται για χόμπι. Βάλτε συναίσθημα στις σχέσεις σας με τους άλλους. Είναι πλέον το μόνο ανέξοδο μα τόσο πολύτιμο αγαθό. Η ανθρωπιά, η ζεστασιά, ένα χαμόγελο και ένα ευθύ βλέμμα είναι τα στοιχεία που θα ενώσουν το διαλυμένο πάζλ της κοινωνίας. Η απομόνωση, η συναισθηματική ακαμψία και η ένταξη στα γρανάζια ενός ιλιγγιώδους ρυθμού ζωής μας κάνουν ρομπότ. Η αδιαφορία για τους άλλους στην ουσία είναι αδιαφορία για εμάς τους ίδιους, γιατί και εμείς μέρος του όλου είμαστε! Κρίκοι αλυσίδας αποτελούμε! Συναίσθημα αλλά και λογική λοιπόν δυο όροι αλληλεξαρτώμενοι.

Η απουσία του ενός από τους δύο κρίνεται άκρως επικίνδυνη για όλους μας. Η πρόοδος δεν επιτυγχάνεται χωρίς λογική αλλά και όταν απουσιάζει το συναίσθημα πέφτουμε στην αποτελμάτωση του εαυτού μας, σε μια σύγχρονη μορφή αναπηρίας τη συναισθηματική αναπηρία!

Σε σιωπηλούς καιρούςλοιπόν σας αυτούς που ζούμε....
πρέπει να δώσουμε τέλος στη συναισθηματική μας φίμωση.
Με νεκρά συναισθήματα δεν πάμε μπροστά.
Απόλυτα σωστός ο ποιητής Γ. Σεφέρης (πως άλλωσε θα μπορούσε να ήταν αλλιώς)
που λέει: "Ανεξήγητο δεν καταλαβαίνω τους ανθρώπους όσο και να παίζουν με τα χρώματα είναι όλοι τους μαύροι!"
...μας προτρέπει να πετάξουμε  τη ζωή μας όλα εκείνα που μας μαυρίζουν,
μας νεκρώνουν και μας απομονώνουν....
Το συναίσθημα είναι το ΜΟΝΟ.... που δίνει χρώμα στη λογική!

Μαρία Ιωσηφίδου

Το σαντούρι του Ζορμπά

- Πώς σε λένε;

- Αλέξη Ζορμπά. Με λένε και Τελέγραφο, για να με πειράξουν που μαι μακρύς μακρύς καλόγερος και πίτα η κεφαλή μου. Μα δεν πάνε να λένε! Με φωνάζουν και Τσακατσούκα, γιατί μια φορά πουλούσα κολοκυθόσπορους καβουρντισμένους. Με λένε και Περονόσπορο, γιατί όπου πάω, λέει, τα κάνω μπούλβερη και κουρνιαχτό. Έχω κι άλλα παρατσούκλια, μα άλλη ώρα…

- Και πώς έμαθες σαντούρι;

- Εγώ ήμουν είκοσι χρονών. Σ' ένα πανηγύρι του χωριού μου, πέρα, στη ρίζα του Ολύμπου, άκουσα για πρώτη φορά σαντούρι. Πιάστηκε η αναπνοή μου. Τρεις μέρες έκαμα να βάλω μπουκιά στο στόμα μου. «Τι έχεις, μωρέ;» μου κάνει ο πατέρας μου, ο Θεός να συχωρέσει την ψυχή του. «Εγώ θέλω να μάθω σαντούρι! -Μωρέ, δεν ντρέπεσαι; Κατσίβελος είσαι; όργανα θα παίζεις; -Εγώ θέλω να μάθω σαντούρι!…»

Είχα κομπόδεμα μερικά παραδάκια, για να παντρευτώ, σαν έρθει η ώρα. Παιδί πράμα, βλέπεις, παλαβός, το αίμα έβραζε, ήθελα παντριγιά ο ερίφης! Έδωκα ο,τι είχα και δεν είχα, κι αγόρασα ένα σαντούρι. Να, ετούτο εδώ που βλέπεις. Έφυγα μαζί του, πήγα στη Σαλονίκη, βρήκα ένα μερακλή Τούρκο, τον Ρετσέπ-εφέντη, το δάσκαλο του σαντουριού. Πέφτω στα πόδια του. «Τι θες, μωρέ ρωμιόπουλο;» μου κάνει. «Εγώ θέλω να μάθω σαντούρι! -Ε, και γιατί μαθές πέφτεις στα πόδια μου; -Γιατί δεν έχω παράδες να σε πλερώσω! -Έχεις μεράκι για σαντούρι; -Έχω. -Ε, κάτσε, μωρέ, κι εγώ δε θέλω, πλερωμή» Έκατσα μαζί του ένα χρόνο κι έμαθα. Ο Θεός ν αγιάσει τα κόκαλά του, θα χει πια πεθάνει. Αν ο Θεός βάζει στην Παράδεισο και σκύλους, ας βάλει και τον Ρετσέπ-εφέντη. Από τον καιρό που έμαθα σαντούρι, γίνηκα άλλος άνθρωπος. Όταν έχω σεκλέτια η όταν με ζορίσει η φτώχεια, παίζω σαντούρι κι αλαφρώνω. Όταν παίζω, μου μιλούν και δεν ακούω κι αν ακούσω, δεν μπορώ να μιλήσω. Θέλω, θέλω, μα δεν μπορώ.

- Μα γιατί, Ζορμπά;

- Ε, σεβντάς!

Η πόρτα άνοιξε· η βουή της θάλασσας μπήκε πάλι στον καφενέ, τα πόδια και τα χέρια τουρτούρισαν. Βολεύτηκα πιο βαθιά στη γωνιά μου, τυλίχτηκα στο παλτό μου, ένιωσα αναπάντεχη ευδαιμονία. «Που να πάω; συλλογίστηκα καλά είμαι εδώ. Χρόνια να βαστάξει ετούτη η στιγμή.»

Κοίταξα τον παράξενο μουσαφίρη μπροστά μου το μάτι του ήταν καρφωμένο απάνω μου· μικρό, στρογγυλό, κατάμαυρο με κόκκινες φλεβίτσες στο ασπράδι· ένιωθα, με τρυπούσε και μ' έψαχνε αχόρταγο.

- Λοιπόν; Έκαμα· κι ύστερα;

Ο Ζορμπάς σήκωσε πάλι τους κοκαλιάρικους ώμους.

- Δε, βαριέσαι! Είπε· μου δίνεις ένα τσιγάρο;

Του ‘δωκα. Έβγαλε από το γιλέκο του τσακμακόπετρα και φιτίλι, άναψε. Τα μάτια του μισόκλεισαν ευχαριστημένα.

- Παντρεύτηκες;

- Άνθρωπος δεν είμαι; Άνθρωπος, πάει να πει στραβός· έπεσα κι εγώ με τα μούτρα στο λάκκο όπου έπεσαν κι οι μπροστινοί μου. Παντρεύτηκα. Πήρα την κατρακύλα. Έγινα νοικοκύρης, έχτισα σπίτι· έκαμα παιδιά. Βάσανα. Μα ας είναι καλά το σαντούρι.

- Έπαιζες σπίτι να πάν' οι πίκρες κάτω;

- Ε, μωρέ, πώς φαίνεται.Πώς δεν παίζεις κανένα όργανο. Τι 'ναι αυτά που τσαμπουνάς; Στο σπίτι είναι σκοτούρες, γυναίκα, παιδιά, τι θα φάμε, πώς να ντυθούμε, τι θ' απογίνουμε; Κόλαση! Και το σαντούρι θέλει καλή καρδιά. Άμα μου πει εμένα η γυναίκα μου περίσσιο λόγο, τι καρδιά θες να 'χω να παίξω σαντούρι; Άμα τα παιδιά πεινούν και νιαουρίζουν, κόπιασε του λόγου σου να παίξεις. Το σαντούρι θέλει να συλλογιέσαι μονάχα σαντούρι - κατάλαβες;

Κατάλαβα πώς ο Ζορμπάς ετούτος είναι ο άνθρωπος που τόσον καιρό τον ζητούσα και δεν τον έβρισκα· μια ζωντανή καρδιά, ένα ζεστό λαρύγγι, μια ακατέργαστη μεγάλη ψυχή, που ακόμα δεν αφαλοκόπηκε από τη μάνα της, τη Γης.

Τι θα πει τέχνη, έρωτας της ομορφιάς, αγνότητα, πάθος - ο εργάτης ετούτος μου το ξεδιάλυνε με τα πιο απλά ανθρώπινα λόγια.

Κοίταξα τα χέρια αυτά που κάτεχαν να δουλεύουν τον κασμά και το σαντούρι - γιομάτα ρόζους και χαραμάδες, παραμορφωμένα και νευρικά. Άνοιξαν με προσοχή και τρυφεράδα, σα να 'γδυναν γυναίκα, το σακούλι κι έβγαλαν ένα παλιό μαγληνό σαντούρι, με πλήθος κόρδες, με προύντζινα και φιλντισένια στολίδια και με μιαν κόκκινη μεταξωτή φούντα στην άκρα. Τα χοντρά δάχτυλα το χάδεψαν όλο, αργά, παθητικά, σα να χάδευαν γυναίκα. Κι ύστερα πάλι το τύλιξαν, όπως τυλίγουμε αγαπημένο σώμα μη μας κρυώσει.

- Αυτό είναι! μουρμούρισε με στοργή και το απίθωσε πάλι προσεχτικά στην καρέκλα.

Οι θαλασσινοί σκουντρούσαν τώρα τα ποτήρια τους, έμπηχναν τα γέλια. Ένας χτύπησε χαδευτικά την πλάτη του καπετάν Λεμονή.

- Ε, σε πήε πέντε κι ένα, καπετάν Λεμονή, πες την αλήθεια! Ο Θεός ξέρει τι λαμπάδες έταξες στον Άι-Νικόλα!

Ο καπετάνιος ζάρωσε τ' αγκαθωτά του φρύδια.

- Μωρέ, σας ορκίζουμαι, παιδιά, μα τη θάλασσα, όταν είδα το Χάρο μπροστά μου, μήτε Παναγιά συλλογίστηκα μήτε Άι- Νικόλα! Γύρισα κατά την Κούλουρη, θυμήθηκα τη γυναίκα μου και φώναξα: «Ε μωρή Κατερίνα, και να 'μουνα στο κρεβάτι σου!»

Έσκασαν πάλι οι θαλασσινοί στα γέλια: γέλασε κι ο καπετάν Λεμονής.

- Μωρέ, τι θεριό 'ναι ο άνθρωπός! είπε. Στέκεται ο αρχάγγελος από πάνω του με το σπαθί, μα ο νους του εκεί, διάνα! Ου να χαθεί, ο ξετσίπωτος!

Χτύπησε τα παλαμάκια.

- Καφετζή, φώναξε, φέρε να κεράσεις τα παιδιά!

Ο Ζορμπάς είχε στήσει την αυτούκλα του κι αφουκράζουνταν. Στράφηκε, κοίταξε τους θαλασσινούς, ύστερα εμένα.

- Πού «εκεί»; ρώτησε. Τι λέει αυτός;

Μα ξαφνικά μπήκε στο νόημα, τινάχτηκε.

- Μωρέ, μπράβο! έκαμε με θαμασμό. Αυτοί οι θαλασσινοί ξέρουν το μυστικό γιατί παλεύουν, μαθές, μέρα νύχτα με το θάνατο.

Κούνησε τη χερούκλα του στον αγέρα.

- Ας είναι, είπε· άλλου παπά τροπάρι αυτό. Ας έρθουμε στα δικά μας: Να καθίσω; να φύγω; Πάρε απόφαση.

- Ζορμπά, είπα, και με βιας κρατήθηκα να μην τον, αρπάξω από το χέρι, Ζορμπά, σύμφωνοι· θα ρθεις μαζί μου. Έχω λιγνίτη στην Κρήτη, θα επιστατείς τους εργάτες. Το βράδυ θα ξαπλώνουμε οι δυο μας στην αμμουδιά-γυναίκα, παιδιά, σκυλιά δεν έχω-θα τρώμε και θα πίνουμε μαζί. Κι ύστερα θα παίζεις σαντούρι.

- Αν έχω κέφι, ακούς; αν έχω κέφι. Να σου δουλεύω όσο θες· σκλάβος σου! Μα το σαντούρι είναι άλλο πράμα. Είναι θεριό, θέλει λευτεριά. Αν έχω κέφι, θα παίζω· θα τραγουδώ κιόλα. Και θα χορεύω το ζεϊμπέκικο, το χασάπικο, τον πεντοζάλη - μα πρέπει, ξεκομμένα παζάρια! να ‘χω κέφι. Παστρικοί λογαριασμοί αν με ζορίσεις, μ' έχασες. Σ' αυτά τα πράματα, πρέπει να ξέρεις, είμαι άνθρωπος.

- Άνθρωπος; ΤΙ θες να πεις;

- Να, λεύτερος.

-Καφετζή, φώναξα, ένα ρούμι ακόμα!

- Δυο ρούμια! πετάχτηκε ο Ζορμπάς. Θα πιεις και του λόγου σου, να τσουγκρίσουμε. Φασκόμηλο με ρούμι συμπεθεριό δεν κάνουν θα πιεις και του λόγου σου ρούμι. Για να πιάσει το συμπεθεριό.

Σκουντρήξαμε τα ποτηράκια μας είχε πια καλά ξημερώσει. Το βαπόρι σφύριζε. Ήρθε ο βαρκάρης που μου είχε πάει τις βαλίτσες στο βαπόρι, μου ‘γνεψε. Σηκώθηκα άγγιξα τον ώμο του Ζορμπά.

- Πάμε, είπα στ' όνομα του Θεού!

- Και του διαβόλου! συμπλήρωσε ήσυχα ο Ζορμπάς.

Έσκυψε, πήρε παραμάσκαλα το σαντούρι, άνοιξε την πόρτα και βγήκε πρώτος.
______

Καζαντζάκης Νίκος - Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά

Θάρρος ή… θράσος

7a64be6b-1fce-43ef-aff5-0a14e8d3b895Σε ένα παιδικό πάρτι, ένα αγόρι προτείνει στον φίλο του να παίξουν όλοι μαζί «Θάρρος ή Αλήθεια». Εντυπωσιάστηκα. Νόμιζα ότι αυτό το παιχνίδι, όπως και η «μπουκάλα», ανήκει στο παρελθόν. Των δικών μου παιδικών και εφηβικών πάρτι.
 
Πάντα παίζουμε ένα παιχνίδι με απώτερους σκοπούς. Συνειδητούς ή ασυνείδητους. Παίζουμε για να περάσει η ώρα. Για να ψυχαγωγηθούμε. Για να αποδείξουμε πόσο καλοί παίκτες είμαστε. Για να κερδίσουμε το ομορφότερο κορίτσι της τάξης. Για να γελάσουμε. Για να αποσπάσουμε εκείνο το αθώο πρώτο φιλί στο στόμα, αφού δεν μπορούμε να το ζητήσουμε ευθέως. Και μετά αφού περνούν τα χρόνια, παίζουμε, συνθηκολογούμε μέσα μας, κατασκευάζουμε την πραγματικότητα, επιλέγουμε επάγγελμα και υποδυόμαστε ρόλους για να αντέξουμε την ύπαρξή μας. Να ξορκίσουμε τον θάνατο. Να δείξουμε την ανωτερότητά μας. Να καλύψουμε την περιέργειά μας. Να πάρουμε αγάπη. Κυρίως. Και ίσως να δώσουμε και λίγη. Να ερωτευτούμε και όταν τελειώσει να μπορούμε να ξαναερωτευτούμε. Και το παιχνίδι να ξαναρχίζει σαν να μην υπήρξε χθες και σαν να μην υπάρχει αύριο.
 
Τι γίνεται, όμως, με το θάρρος; Πόσο εύκολο είναι για έναν άνθρωπο να παίξει στη ζωή του επιλέγοντας το θάρρος και την αλήθεια; Και εάν η αλήθεια είναι σαν το ανέκδοτο με τον ελέφαντα, που ανάλογα τι πιάνεις –προβοσκίδα, πόδι κ.λπ.– αυτό νομίζεις ότι είναι ο ελέφαντας, με το θάρρος τι γίνεται;
 
«Είμαστε δύο μήνες χωρισμένοι και δεν τολμώ να του πω ότι θέλω να ξαναγυρίσει στο σπίτι μας. Μου λείπει αυτό το θάρρος», λέει μια γυναίκα στον καθρέφτη της. Η ίδια συνεχίζει, «να γυρίσει εκείνος. Γιατί δεν γυρίζει; Να του κάνουμε και τη χάρη να πέσουμε στα πόδια του;», γυρνά ξαφνικά αγριεμένη στη φίλη της που την κοιτά πίσω από τον καθρέφτη όπου δοκίμαζε ένα ζευγάρι καινούργιες μπότες.
 
Ενας πατέρας χρεοκοπεί. Ο γιος του προσπαθεί να καταλάβει γιατί του συνέβη αυτό το κακό, που επηρεάζει όλη την οικογένεια, αλλά και το μέλλον του νεαρού. Ο πατέρας κινδυνεύει με φυλάκιση. Χρωστά στο Δημόσιο. Στο σπίτι όλη την ημέρα βρίζει την κυβέρνηση, την κρίση, τους δανειστές, την Ευρώπη, την τρόικα. Ολοι φταίνε για το κατάντημά του. Το παιδί είναι θυμωμένο και θέλει να ξεπληρώσει για τον πατέρα του. Το θάρρος του έχει γίνει θράσος. Ενώ ξεκίνησε σαν θαρραλέος επιχειρηματίας, ο εαυτός του και οι κακές αποφάσεις του τον μετατρέπουν σε θρασύ και δειλό.
Ενα κορίτσι επιθυμεί να πει την αλήθεια στη δασκάλα ότι αντέγραψε στο διαγώνισμα. Η μητέρα της είναι ανένδοτη. «Θα πας εσύ να βγάλεις το φίδι από την τρύπα;» της λέει.

Το παιχνίδι που παίζαμε ως παιδιά εμπεριείχε δύο έννοιες αλληλένδετες μεταξύ τους. Οταν κάποιος νιώθει κάτι ως αληθές, μπορεί να χρειαστεί να βρει το θάρρος για να το ομολογήσει ενώπιον της ομάδας του παιχνιδιού. Και το ρίσκο σχετιζόταν με τη διάσταση, από τη μια, της εσωτερικής ικανότητας να ξέρεις να αναγνωρίζεις τι είναι αλήθεια για σένα, τουλάχιστον, και από την άλλη, με τη δράση, την εκδραμάτιση του θάρρους, ή με την τόλμη να μπορείς να κάνεις την «υπέρβαση».
Στα παιχνίδια που παίζουν οι ενήλικες, το παιχνίδι έχει μετονομαστεί σε «θάρρος ή θράσος;», με το δεύτερο να κερδίζει στα σημεία όσο πιο «ενήλικος» νιώθεις. Αναβιώνοντας όλα τα δύσκολα, στερημένα και αδηφάγα παιδικά κομμάτια, ο ενήλικος σε παλινδρόμηση αδυνατεί να κάνει την υπέρβαση. Αδυνατεί να μιλήσει με θάρρος στον εαυτό του και στους άλλους για όσα τον πονούν. Για τις ελλείψεις, τις λανθασμένες κινήσεις, για τους στόχους που ναυάγησαν, για τις ευθύνες που δεν αναλήφθηκαν, για τον πόνο που θέλουν να αποφύγουν, για την αίσθηση μεγαλομανίας και παντοδυναμίας ως μια διαρκή ψευδαίσθηση, για τα όρια που συνεχώς και αδιαλείπτως επιθυμούν να ξεπερνούν εις βάρος των άλλων και επ’ ωφελεία εκείνων. Το θράσος έχει γίνει η ασπίδα του λαβωμένου. Οσο πιο μικρός και αδύναμος τόσο πιο οχυρωμένος. Το ζήτημα όμως είναι ότι το θράσος εξελίσσεται σε ηθική αξία της ζωής. Το θάρρος έχει υπαναχωρήσει, κάνοντάς το να φαίνεται σαν την αφελή εκδοχή του θράσους, σε ένα παιχνίδι για γερά στομάχια. Το σίγουρο είναι ότι στη δική μου αλήθεια, το ένα αποκλείει το άλλο. Ο θρασύς δεν είναι ποτέ θαρραλέος. Δεν είναι ποτέ καινοτόμος, γοητευτικός, ρομαντικός και υπεύθυνος. Ο θρασύς δεν σέβεται την αλήθεια του. Δεν την εκφράζει, δεν την αντέχει. Τον καταπίνει. Γι' αυτό, είναι καλύτερα η στροφή μιας «μπουκάλας» για να στρέψουμε σε άλλον αυτό που δεν αντέχουμε να σηκώσουμε.

Δυνατοί εν μέσω κρίσης

Ναι, οι καιροί είναι δύσκολοι. Ναι, τα έξοδα αυξάνονται και τα έσοδα μειώνονται. Και τι να κάνουμε; Να καταρρεύσουμε; Όχι βέβαια. Υπάρχει τρόπος να ανταπεξέλθουμε και να επιβιώσουμε ψυχολογικά.

Ναι, οι καιροί είναι δύσκολοι. Ναι, τα έξοδα αυξάνονται και τα έσοδα μειώνονται. Ναι, νοιώθουμε όλοι αδικημένοι, ανασφαλείς, αγχωμένοι, θυμωμένοι που τα πράγματα έφτασαν ως εδώ. Ναι, γύρω μας βλέπουμε μόνο μιζέρια. Και αισθανόμαστε ότι μας κοροϊδεύουν. Ναι, έχουμε δίκιο. Και τι να κάνουμε; Να καταρρεύσουμε; Όχι βέβαια. Θα νευριάσουμε, θα στεναχωρηθούμε, θα αντιδράσουμε, αλλά για να καταφέρουμε να επιβιώσουμε θα πρέπει να αποδεχτούμε ό,τι δεν αλλάζει και τελικά να προσαρμοστούμε, όπως κάνουν οι άνθρωποι αιώνες τώρα σε πολλές – εξίσου ή και περισσότερο δύσκολες – καταστάσεις.

Βέβαια, τώρα εσείς σκέφτεστε, και έχετε απόλυτο δίκιο, ότι αυτό είναι κάτι που γνωρίζατε, ότι η λύση είναι να προσπαθήσουμε να θωρακιστούμε ψυχολογικά, να βλέπουμε τα πράγματα πιο αισιόδοξα και να μην αφήσουμε την απογοήτευση να μας κατακλύσει. Το έχετε σκεφτεί κι εσείς πολλές φορές. Έχετε ξυπνήσει το πρωί και έχετε πει: «Από σήμερα θα αλλάξω. Δεν θα αγχώνομαι, ούτε θα στενοχωριέμαι με το παραμικρό!». Μέχρι τη στιγμή που ανοίξατε την τηλεόραση και ακούσατε ένα καινούργιο οικονομικό μέτρο, τα χρήματά σας δεν έφταναν για να καλύψετε όλες τις υποχρεώσεις σας, δεν μπορέσατε να εξυπηρετηθείτε στην τράπεζα γιατί υπήρχε απεργία, κάποιος προσπάθησε να σας κλέψει το πορτοφόλι ή ο γιος σας δεν βρίσκει δουλειά. Τότε κατέρρευσαν όλα, και η ψυχραιμία και η αισιοδοξία και το περιορισμένο άγχος... Άρχισε να σας πονάει το στομάχι ή το κεφάλι σας, η αναπνοή σας έγινε δύσκολη και ο ύπνος σας διαταραγμένος. Ξαναγυρίσατε, λοιπόν, στον παλιό σας εαυτό, τον αγχωμένο, ή ακόμα και αυτόν που κατά καιρούς φτάνει στα πρόθυρα της κατάθλιψης. Άλλωστε, αυτοί είναι οι δύο μεγάλοι κίνδυνοι που ελλοχεύουν όταν τα πράγματα είναι τόσο δύσκολα όπως το τελευταίο διάστημα: να είμαστε όλοι συνέχεια αγχωμένοι προσπαθώντας να δούμε πώς θα τα βγάλουμε πέρα ή -ακόμα χειρότερα- να είμαστε πολύ θλιμμένοι για όλα όσα χάνουμε και να μην μπορέσουμε να αποδεχτούμε την κατάσταση και να μας νικήσει η κατάθλιψη. Απέναντι σε αυτούς τους εχθρούς πρέπει να οχυρωθούμε, για να μπορέσουμε τελικά να επιβιώσουμε... ψυχολογικά.

Ενότητα Νο 1: Γνωρίζουμε τους εχθρούς

Το στρες
Ο ανθρώπινος οργανισμός βρίσκεται σε ομοιόσταση, δηλαδή σε μια σταθερή σχέση και ισορροπία. Όταν αυτή η ισορροπία απειλείται ή αλλάζει εξαιτίας μιας κατάστασης στην οποία χρειάζεται να κάνει κάτι ο οργανισμός για να προσαρμοστεί, αυτό λέγεται στρες. Αυτό είναι συνήθως το οξύ στρες, το οποίο μας κρατάει σε εγρήγορση και συχνά μας προστατεύει και από τους πιθανούς κινδύνους. Αυτό που μας απειλεί περισσότερο όμως είναι το χρόνιο στρες, αφού σύμφωνα με έγκυρες μελέτες υπάρχουν ασθένειες που σχετίζονται με το χρόνιο στρες ή επιδεινώνονται εξαιτίας του, και αυτές είναι κατά κύριο λόγο οι ψυχικές νόσοι (υπάρχουν έρευνες που σχετίζουν σαφώς το χρόνιο στρες με την κατάθλιψη) και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Επίσης, το χρόνιο στρες επηρεάζει αρνητικά την κατάσταση των οστών, τον μεταβολισμό και τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα. Γενικά, το άγχος εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους και προτιμά κυρίως τις περιοχές που έχουμε ευαισθησία, όπως π.χ. το έντερο, το κεφάλι, το στομάχι, την πλάτη κ.λπ.

Η κατάθλιψη
Εμφανίζεται με μειωμένη διάθεση για δραστηριότητες και συναναστροφές, συχνά μετά από κάποιο δυσάρεστο γεγονός. Αν αυτή η θλίψη διαρκεί υπερβολικά, η ένταση των συναισθημάτων είναι ανυπόφορη και η στενοχώρια καθημερινή, αν δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε στην καθημερινότητά μας, δεν νιώθουμε ικανοποίηση από τίποτε, έχουμε προβλήματα με την όρεξη και τον ύπνο μας, είμαστε συνέχεια κουρασμένοι, κάνουμε αρνητικές σκέψεις, ακόμα και να θέσουμε τέλος στη ζωή μας, τότε θα πρέπει να επισκεφτούμε έναν ψυχίατρο, γιατί είναι πιθανό να πάσχουμε από κατάθλιψη. Πρόκειται για μια σοβαρή ασθένεια που μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και χωρίς λόγο, επειδή δημιουργείται μια χημική ανισορροπία στον εγκέφαλο που δεν πρέπει να μένει χωρίς θεραπεία.

Ενότητα Νο 2: Αντιμετωπίζουμε τους εχθρούς

Ελέγχουµε το στρες
Μιλάμε γι’ αυτό Έχει παρατηρηθεί ότι οι άνθρωποι που εξωτερικεύουν το άγχος τους, έστω μιλώντας γι’ αυτό, βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση από όσους το βιώνουν μόνοι τους και κλείνονται στον εαυτό τους χωρίς να εκμυστηρεύονται στους άλλους τα όσα τους απασχολούν. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι οι φίλοι και οι κοινωνικές σχέσεις είναι ένα πολύ σημαντικό αντίδοτο στο άγχος και την απαισιοδοξία. Σύμφωνα με έρευνες, οι άνθρωποι που μοιράζονται τόσο τα ευχάριστα όσο και τα δυσάρεστα στη ζωή τους με άλλους είναι πιο ήρεμοι, πιο αισιόδοξοι και σίγουρα πιο ευτυχισμένοι.

Κάνουμε γυμναστική Η άσκηση αποτελεί μια μορφή ωφέλιμου στρες για τον οργανισμό, καθώς αυξάνεται η παραγωγή των ενδορφινών, ουσιών που συμβάλλουν στην ψυχική ευφορία.
Γράφουμε γι’ αυτό Κάθε φορά που νιώθουμε ιδιαίτερο άγχος επειδή έχουμε πολλές υποχρεώσεις ή εκκρεμότητες, μπορούμε να παίρνουμε ένα χαρτί και να σημειώνουμε όλα όσα έχουμε να κάνουμε. Στη συνέχεια, μπορούμε να γράφουμε επιγραμματικά δίπλα στο καθένα την πιθανή του λύση. Ίσως παρατηρήσουμε με έκπληξη ότι τα προβλήματα δεν είναι ούτε τόσο πολλά ούτε τόσο δυσεπίλυτα όσο πιστεύαμε.

Παρατηρούμε τον εαυτό μας Αναγνωρίζουμε πότε βρισκόμαστε υπό την επήρεια του στρες και αποφεύγουμε σε αυτές τις περιπτώσεις να μπαίνουμε σε σοβαρές συζητήσεις, να παίρνουμε αποφάσεις ή να αναλαμβάνουμε δύσκολα εγχειρήματα.

Αφήνουμε τη δουλειά στη δουλειά Ένα πολύ σημαντικό πράγμα που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι δεν κερδίζουμε τίποτα αν αγχωνόμαστε για τη δουλειά μας και τα πιθανά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε εκεί όταν βρισκόμαστε στο σπίτι ή ασχολούμαστε με κάτι άλλο στον ελεύθερο χρόνο μας. Είναι επίσης σκόπιμο να αντιληφθούμε ότι όταν είμαστε στη δουλειά θα πρέπει να δίνουμε τον καλύτερό μας εαυτό, αλλά και ότι όταν φεύγουμε από εκεί δεν μπορούμε πια να κάνουμε τίποτα. Δεν μπορούμε να είμαστε σε δύο μέρη ταυτόχρονα.

Κάνουμε ένα διάλειμμα Όταν έχουμε πολλές δουλειές ή πολλές εκκρεμότητες να διευθετήσουμε, η καλύτερη λύση είναι να κάνουμε μια μικρή παύση.

Αξιοποιούμε τον ελεύθερο χρόνο μας Είναι ο χρόνος που θα μας βοηθήσει ουσιαστικά να νιώσουμε καλύτερα, ειδικά αν τον περάσουμε με τους αγαπημένους μας, τους φίλους μας, την οικογένειά μας, τα παιδιά μας. Δεν είναι ανάγκη να ξοδέψουμε χρήματα. Μπορούμε να πάμε μια βόλτα σε ένα πάρκο, στη θάλασσα ή στην εξοχή και να απολαύσουμε τη στενή επαφή με τους δικούς μας ανθρώπους.

Ζητάμε βοήθεια Αν νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε το άγχος μας και την κακή μας διάθεση, μπορούμε να συμβουλευτούμε έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Μπορούμε επίσης να καταφύγουμε σε κάποια εναλλακτική θεραπεία, αφού ο βελονισμός, η ομοιοπαθητική και η ρεφλεξολογία υποστηρίζουν και υπόσχονται ότι με τις μεθόδους τους μπορούν να μας βοηθήσουν να είμαστε πιο ήρεμοι και λιγότερο αγχωμένοι στην καθημερινότητα και τη ζωή μας.
Γινόμαστε πνευματικά ευέλικτοι Μαθαίνουμε να αγνοούμε ό,τι δεν μπορούμε να αλλάξουμε ή να ελέγξουμε και να ελέγχουμε ή να προσπαθούμε να αλλάξουμε όλα τα άλλα που μπορούμε.
Μαθαίνουμε να εκφράζουμε τον θυμό μας, αλλά όχι επιθετικά Θα πρέπει να γνωστοποιούμε τι είναι αυτό που μας ενοχλεί και γιατί. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να φερόμαστε επιθετικά στους άλλους. Όταν είμαστε επιθετικοί, όπως αντίστοιχα και όταν είμαστε παθητικοί, όταν δηλαδή δεν εκφράζουμε αυτό που μας ενοχλεί και αυτό που θέλουμε, το μόνο που κερδίζουμε είναι να χάνουμε το δίκιο μας.

Αποκτούμε ένα κατοικίδιο
Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι τα μέλη των οικογενειών που έχουν ζώα είναι λιγότερο αγχωμένα και επισκέπτονται τον γιατρό πιο σπάνια από ό,τι όσοι δεν διαθέτουν κατοικίδιο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι έχουν κατοικίδια ζώα νιώθουν πιο αισιόδοξοι και ήρεμοι, πράγμα που επηρεάζει θετικά την αρτηριακή τους πίεση, μειώνοντάς την. Μπορούμε να υιοθετήσουμε, λοιπόν, ένα ζωάκι, αλλά βέβαια μόνο αν είμαστε σίγουροι ότι θα μπορούμε να το φροντίζουμε και να ασχολούμαστε μαζί του. Τα σκυλιά είναι μάλλον η καλύτερη επιλογή, αλλά και ένα χρυσόψαρο μπορεί να βοηθήσει.

Γελάµε!
Μειώνει το στρες και ενισχύει το ανοσοποιητικό.

Αναπνέουµε σωστά
Οι ασκήσεις σωστής αναπνοής, που γίνεται μέσω του διαφράγματος, μπορούν να μας βοηθήσουν να χαλαρώσουμε, και αν παράλληλα με τις αναπνοές προσπαθήσουμε να «αδειάσουμε» και τη σκέψη μας και να την επικεντρώσουμε σε κάτι ευχάριστο, τότε έχουμε πολύ καλές πιθανότητες να ηρεμήσουμε. Για να εκπαιδευτούμε στην αναπνοή αυτή, μπορούμε στην αρχή να χρησιμοποιήσουμε ένα βιβλίο. Ξαπλώνουμε ανάσκελα στο κρεβάτι με τα χέρια και τα πόδια μας τεντωμένα και τοποθετούμε ένα ελαφρύ βιβλίο στο στομάχι μας. Κατ’ αρχάς παίρνουμε μια βαθιά και μεγάλη εισπνοή από τη μύτη και προσπαθούμε στη διάρκειά της να «ανεβάσουμε» το βιβλίο προς τα πάνω, σπρώχνοντάς το ουσιαστικά με το κοιλιακό μας τοίχωμα. Στη συνέχεια, εκπνέουμε ήρεμα και προσπαθούμε να «κατεβάσουμε» το βιβλίο, ρουφώντας ουσιαστικά το στομάχι μας. Η εκπνοή πρέπει να είναι διπλάσια από την εισπνοή. Συνήθως η εισπνοή μετριέται σε 4 χρόνους και η εκπνοή σε 8.

Αντιµετωπίζουµε τη θλίψη
Όταν νιώθουμε ότι η διάθεση μας εγκαταλείπει, χρειάζεται να προλάβουμε την επιδείνωση της κατάστασης με απλές κινήσεις. Πάνω από όλα, δεν πρέπει να αφεθούμε στη θλίψη. Μπορούμε να προγραμματίζουμε εκ των προτέρων την ημέρα μας, ώστε να μη μένουμε σε αδράνεια (καλό είναι να περιλαμβάνουμε όλες τις απαραίτητες υποχρεώσεις, αλλά και δραστηριότητες που μας προκαλούν ευχαρίστηση). Ας στραφούμε επίσης στους δικούς μας ανθρώπους, ας τους μιλήσουμε και ας ζητήσουμε τη βοήθειά τους. Το πιο σημαντικό είναι να είμαστε όσο πιο ειλικρινείς γίνεται με τον εαυτό μας, ώστε να αναγνωρίσουμε τα συμπτώματα που μας προκύπτουν. Απαραίτητο, βέβαια, είναι να είμαστε καλά ενημερωμένοι σχετικά με την κατάθλιψη, ώστε να θορυβηθούμε αν δούμε ότι μας απειλεί. Σε αυτήν την περίπτωση, πιθανώς θα χρειαστούμε τη συμβολή του ψυχιάτρου και των αντικαταθλιπτικών, αλλά κι αυτά δεν λύνουν όλα τα προβλήματα. Κατά κανόνα είναι απαραίτητη και η ψυχοθεραπεία και επιπλέον η αντιμετώπιση των προβλημάτων που πιθανώς συνέβαλαν στην εκδήλωση της κατάθλιψης.

Λύνουμε τα προβλήματα
Η τεχνική επίλυσης προβλημάτων θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίζουμε ψύχραιμα τα προβλήματα που προκύπτουν και να επιλέγουμε με συστηματικό τρόπο την αποτελεσματικότερη λύση. Η διαδικασία της επίλυσης προβλημάτων περιλαμβάνει τα εξής στάδια:

1 Ορίζουμε το πρόβλημα με πολύ συγκεκριμένους όρους. Αποφεύγουμε τις προσωπικές κρίσεις και εκτιμήσεις και προσπαθούμε να περιγράψουμε το πρόβλημα με τις συγκεκριμένες πτυχές του.
2 Σκεφτόμαστε όσο το δυνατόν περισσότερες λύσεις. Ποτέ δεν υπάρχει μόνο μία λύση στα προβλήματα. Κάποια λύση μπορεί να μας φαίνεται η πιο «βολική», αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είμαστε υποχρεωμένοι να την ακολουθήσουμε. Στη φάση αυτή είναι σημαντικό να σκεφτούμε και να καταγράψουμε πολλές λύσεις, ακόμα και αυτές που μας φαίνονται εντελώς παράλογες.
3 Καταγράφουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε λύσης.
4 Επιλέγουμε τη λύση που θεωρούμε ότι παρουσιάζει τα περισσότερα και πιο σημαντικά πλεονεκτήματα και τα λιγότερα μειονεκτήματα.
5 Εφαρμόζουμε τη λύση.
6 Αξιολογούμε την προσπάθειά μας: Πώς λειτούργησε η λύση; Πήγε κάτι στραβά; Διδαχθήκαμε κάτι; Διορθώθηκε το πρόβλημα;

Ενότητα Νο 3: Αλλάζουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε
Ο στωικός φιλόσοφος Επίκτητος υποστήριζε ότι «Δεν είναι η πραγματικότητα που μας αναστατώνει, αλλά ο τρόπος με τον οποίο εμείς αντιλαμβανόμαστε αυτή την πραγματικότητα». Δηλαδή, δεν είναι οι καταστάσεις που ενεργοποιούν τα διάφορα συναισθήματά μας, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τις αντιλαμβανόμαστε και τις ερμηνεύουμε. Στη συνέχεια, αυτά τα συναισθήματα θα διαμορφώσουν και θα καθοδηγήσουν τις αντιδράσεις μας.

Κάθε κατάσταση που ζούμε προκαλεί μία αλληλουχία σκέψεων, οι οποίες καθορίζουν τη συμπεριφορά μας. Οι σκέψεις αυτές πραγματοποιούνται αυτόματα, πολύ γρήγορα, συχνά χωρίς να τις συνειδητοποιούμε, με αποτέλεσμα συνήθως να μας δημιουργείται η εντύπωση ότι αποτελούν αναμφισβήτητη πραγματικότητα. Οι σκέψεις που ακολουθούν άμεσα ένα γεγονός ονομάζονται αυτόματες σκέψεις και χαρακτηρίζονται από τα ακόλουθα στοιχεία:
Μοιάζουν να έρχονται «ουρανοκατέβατες».

Δεν είναι ρεαλιστικές (δηλαδή το περιεχόμενό τους δεν είναι αποτέλεσμα λογικής σκέψης) και συχνά παραποιούν την πραγματικότητα.
Εμφανίζονται παρά τη θέλησή μας και συχνά είναι δύσκολο να σταματήσουν.
Όταν αυτές οι σκέψεις διαπερνούν το μυαλό μας, τις θεωρούμε λογικές και αναμφισβήτητες.
Εμφανίζονται ακόμα και αν υπάρχουν πολλά γεγονότα που τις διαψεύδουν.
Οι σκέψεις αυτές ακολουθούνται από συναισθήματα.
Δεν μας βοηθούν καθόλου. Αντίθετα, μας εμποδίζουν να ελέγξουμε τη συμπεριφορά μας και μας δημιουργούν προβλήματα.

Πώς θα πολεµήσουµε τις αυτόµατες σκέψεις
1ο Βήµα Μαθαίνουμε να τις εντοπίζουμε. Επίσης, τις αναζητούμε σε οποιαδήποτε περίσταση μας προκαλεί δυσάρεστα συναισθήματα. Μία εξαιρετικά βοηθητική τεχνική είναι η τήρηση ενός τρίστηλου ημερολογίου, όπου καταγράφουμε τρία στοιχεία: α) το γεγονός ή την κατάσταση που προηγήθηκε του δυσάρεστου συναισθήματος, β) το συναίσθημα και γ) τις σκέψεις που κάναμε εκείνη τη στιγμή.

Προσοχή! Είναι σημαντικό να μπορούμε να διακρίνουμε τις σκέψεις από τα συναισθήματά μας, προκειμένου να μπορούμε να τις εντοπίζουμε, να κατανοούμε την επίδρασή τους στη συμπεριφορά και τα συναισθήματά μας, να τις αμφισβητούμε και να προσπαθούμε να τις αλλάξουμε. Δεν είναι, όμως, τόσο εύκολο, αφού πολλές φορές οι σκέψεις αυτές πηγάζουν από αρνητικά συναισθήματα, από τους ενδόμυχους φόβους μας, που είναι πολύ βαθιά ριζωμένοι μέσα μας, οπότε και είναι εξαιρετικά δύσκολο να τις εντοπίσουμε.

2o Βήµα Σταματάμε τις σκέψεις αυτές τη στιγμή που γεννιούνται, πριν πάρουν διαστάσεις και γίνουν πολλές. Κλείνουμε τα μάτια μας και βλέπουμε μπροστά μας ένα μεγάλο στοπ.
Για να το πετύχουμε:

Κάνουμε αναπνοές για να χαλαρώσουμε.
Σκεφτόμαστε ότι στεκόμαστε μπροστά σε μια πόρτα, την ανοίγουμε και βρισκόμαστε μπροστά στο ιδανικό μέρος. Μπαίνουμε μέσα και χαλαρώνουμε. Μπορεί το μέρος αυτό να είναι μια παραλία, ένα δωμάτιο με τζάκι, ένα λιβάδι ή οτιδήποτε μας αρέσει πολύ.

Στη συνέχεια, μπαίνουμε στη διαδικασία της νοερής απεικόνισης. Σκεφτόμαστε την κατάσταση που πρόκειται να ακολουθήσει και βάζουμε τον εαυτό μας μέσα στην κατάσταση αυτή. Κατόπιν, προσπαθούμε να φανταστούμε τη συνέχεια ακολουθώντας τη θετική πιθανή έκβαση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να καταλήξουν θετικά τα πράγματα, επειδή θα έχουμε κατευθύνει τον εαυτό μας προς τα εκεί.

3o Βήµα Επεξεργαζόμαστε τις αρνητικές σκέψεις.
Αναρωτιόμαστε αν είναι λογικές ή αν κάνουμε κάποιο διεργασικό λάθος στη διάρκειά τους, που τις καθιστά μη ρεαλιστικές και αυθαίρετες.

Σκεφτόμαστε: Τώρα στενοχωριέμαι ή μήπως μπορώ να προγραμματίσω; Αν είναι κάτι που μας στενοχωρεί επειδή υπάρχει ως εκκρεμότητα, προσπαθούμε να το προγραμματίσουμε. Σκεφτόμαστε: Έχω 2 ώρες σήμερα και άλλες 2 αύριο και θα τις αφιερώσω σε αυτό.

Κάνουμε ένα τεστ πραγματικότητας. Αν φοβόμαστε κάτι, μπορούμε να μιλήσουμε με έναν άνθρωπο που εμπιστευόμαστε, έναν φίλο ή έναν συνεργάτη για παράδειγμα, και να τον συμβουλευτούμε για το αν είναι ρεαλιστικές οι σκέψεις μας ή για το αν πρόκειται για παγίδες στις οποίες έχουμε πέσει.

Βρίσκουµε τα διεργασικά λάθη
Οι αυτόματες σκέψεις εμπεριέχουν πολλά λογικά σφάλματα, τα οποία τις καθιστούν μη ρεαλιστικές και αυθαίρετες. Τα σφάλματα αυτά ονομάζονται διεργασικά λάθη, επειδή είναι λάθη που συμβαίνουν στη διεργασία της σκέψης. Αυτά είναι:

Διπολική σκέψη («όλα ή τίποτα», «άσπρο-μαύρο», διχοτομική σκέψη)Αξιολογούμε και κατατάσσουμε όλες τις εμπειρίες σε 2 αντίθετα άκρα: επιτυχία ή αποτυχία, τέλειος ή άχρηστος κ.λπ.

Καταστροφοποίηση (πρόβλεψη του μέλλοντος) Κάνουμε προβλέψεις για την αρνητική έκβαση διαφόρων καταστάσεων, χωρίς να έχουμε συνήθως στοιχεία για να δικαιολογήσουμε και να υποστηρίξουμε τις προβλέψεις μας.
Απαξίωση του θετικού Μειώνουμε αυθαίρετα την άξια των θετικών εμπειριών μας ή των θετικών χαρακτηριστικών μας.

Συναισθηματική λογική Βασίζουμε τα συμπεράσματά μας στη συναισθηματική μας κατάσταση.
«Ετικέτα» Χρησιμοποιούμε στερεότυπους γενικούς χαρακτηρισμούς για να περιγράψουμε τον εαυτό μας, άλλα άτομα ή καταστάσεις, συχνά με όρους συναισθηματικά φορτισμένους και υποτιμητικούς.
Μεγέθυνση και σμίκρυνση Αξιολογούμε εσφαλμένα τον εαυτό μας, τους άλλους ή κάποιο γεγονός. Επίσης, διογκώνουμε τις αρνητικές πτυχές ή/και σμικρύνουμε τις θετικές.

Νοητικό φίλτρο (επιλεκτική αφαίρεση) Εστιάζουμε σε μία αρνητική λεπτομέρεια για να ερμηνεύσουμε την κατάσταση, αλλά παραβλέπουμε άλλα σημαντικά στοιχεία.

Διάβασμα σκέψης Μαντεύουμε, χωρίς να διαθέτουμε οποιαδήποτε δεδομένα, τις σκέψεις των άλλων και τους προσδίδουμε συνήθως αρνητικό περιεχόμενο.

Υπεργενίκευση Βασιζόμαστε σε μεμονωμένα στοιχεία ή περιστατικά για να εξάγουμε κανόνες ή συμπεράσματα και στη συνέχεια γενικεύουμε αυτά τα συμπεράσματα σε όλες τις σχετικές και άσχετες καταστάσεις.

Προσωπικoποίηση Έχουμε την τάση να συνδέουμε τις αρνητικές αντιδράσεις των άλλων με τον εαυτό μας, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν στοιχεία που να καταδεικνύουν ότι υπάρχει τέτοια συσχέτιση.

Πρέπει Επιμένουμε σε μία άκαμπτη άποψη για το πώς θα έπρεπε να συμβαίνουν τα πράγματα, και αντιδρούμε αρνητικά όταν οι κανόνες που θέτουμε δεν τηρούνται.
Παρωπίδες Βλέπουμε μόνο τις αρνητικές όψεις μιας κατάστασης.

Ας το δούµε αλλιώς!
Οι ερωτήσεις που ακολουθούν θα μας βοηθήσουν να μάθουμε πώς να κάνουμε εναλλακτικές σκέψεις και να αναθεωρούμε την αρχική μας εκτίμηση:

1. Μήπως νομίζω ότι η αρχική μου εκτίμηση για την κατάσταση περιγράφει την κατάσταση όπως πραγματικά είναι; Μήπως, αντί να σκέφτομαι ότι η εκδοχή μου είναι απλώς μια πιθανότητα, τη θεωρώ απολύτως βέβαιη;
2. Μήπως σκέφτομαι με απόλυτο τρόπο; Μήπως βλέπω τα πράγματα μόνο «μαύρα» ή «άσπρα»;
3. Μήπως επιλέγω και αξιολογώ μόνο συγκεκριμένες περιστάσεις από το σύνολο των εμπειριών μου;
4. Μήπως θεωρώ πολύ πιθανό να συμβεί κάτι που έχει μικρή πιθανότητα να συμβεί ή το αντίστροφο;
5. Μήπως οι κρίσεις μου βασίζονται κυρίως στα συναισθήματά μου και όχι στα γεγονότα;
6. Μήπως εστιάζω την προσοχή μου σε μεμονωμένα ή άσχετα γεγονότα;
7. Αν ο/η καλύτερός/ή μου φίλος/η ή κάποιο αγαπημένο μου πρόσωπο σκεφτόταν έτσι, τι θα του έλεγα;
8. Αν ο/η καλύτερός/ή μου φίλος/η ή κάποιος που νοιάζεται για μένα ήξερε ότι σκέφτομαι έτσι, τι θα μου έλεγε; Ποια επιχειρήματα και δεδομένα θα μου παρουσίαζε για να με πείσει ότι η σκέψη μου δεν είναι 100% αληθινή;
9. Έχω αντιμετωπίσει στο παρελθόν κάποια παρόμοια κατάσταση; Τι έγινε τότε; Διαφέρει η σημερινή κατάσταση από τις προηγούμενες; Τι με έχουν διδάξει οι προηγούμενες εμπειρίες μου, από τις οποίες μπορώ τώρα να επωφεληθώ;
10.Αν μετά από 5 χρόνια θυμηθώ την τωρινή κατάσταση, θα μου φανεί διαφορετική;

Δυσθυμία: Μπορεί η κακή διάθεση να γίνει ασθένεια;

Δυσθυμική Διαταραχή: Όταν η κακή διάθεση γίνεται «ασθένεια»
 
Πρόκειται για την παλαιότερη «νευρωσική κατάθλιψη» ή «αντιδραστική κατάθλιψη».Oι διαστάσεις της δυσθυμικής διαταραχής κυμαίνονται μεταξύ του 3-6% στο γενικό πληθυσμό. Είναι συχνότερη στις γυναίκες, στα χήρα και διαζευγμένα άτομα.
 
Ποια είναι τα αίτιά της;
 Έχουν ενοχοποιηθεί δυσμενείς περιβαλλοντι¬κοί παράγοντες, γι’ αυτό και ο όρος «αντιδραστική κατάθλιψη» επί εδάφους δυσλειτουργικής προσωπικότητας. Υπάρχει όμως και η κλινική άποψη ότι η δυσθυμική διαταραχή αποτελεί μια μείζονα κατάθλιψη, χωρίς σοβαρά από πλευράς βαρύτητας συμπτώματα. Υφίστανται  συνήθως και τα  κύρια συμπτώματα της μείζονος κατάθλιψης, μόνο που η διάρκεια του καταθλιπτικού συναισθήματος είναι 2 και πλέον χρόνια. Όμως η κατάθλιψη και τα συνοδά συμπτώματα είναι ήπια αλλά συνεχή και επηρεάζουν τη λειτουργικότητα.
 
 Η δυσθυμική διαταραχή
Α. Πρέπει να υπάρξει μια περίοδος τουλάχιστον δύο ετών συνε­χούς ή συνεχώς εμφανιζόμενης καταθλιπτικής διάθεσης. Μετα­ξύ των περιόδων αυτών δεν υπάρχουν επεισόδια υπομανίας ού­τε περίοδοι εβδομάδων νορμοθυμίας.
Β. Κανένα από τα επεισόδια κατάθλιψης στη διετία δεν ήταν τόσο σοβαρό ή διαρκές, ώστε να πληροί τα κριτήρια για επαναλαμ­βανόμενη μέτρια καταθλιπτική διαταραχή (F33.0).
Γ. Στη διάρκεια κάποιων περιόδων κατάθλιψης πρέπει να υπάρ­χουν τουλάχιστον τρία από τα ακόλουθα:
1)  μειωμένη ενέργεια ή δραστηριότητα
2)  αϋπνία
3)   απώλεια εμπιστοσύνης προς τον εαυτό ή αισθήματα ανα- ξιότητας
4)  δυσκολία στη συγκέντρωση
5)  συχνά κλάματα
6)   απώλεια ενδιαφέροντος για την ευχαρίστηση στο σεξ και άλ­λες ευχάριστες ενασχολήσεις
7)  αισθήματα απελπισίας
8)   αίσθημα ανικανότητας να αντιμετωπιστούν καθημερινές υ­πευθυνότητες
9)  απαισιοδοξία για το μέλλον ή αναπόληση του παρελθόντος
10)  κοινωνική απόσυρση
11)  μειωμένη ομιλητικότητα.
 
Συννόσηση·. Συνυπάρχει στο 50% με μείζονα κατάθλιψη, στο 40% με αγχώδεις διαταραχές, στο 30% με κατάχρηση ου­σιών, στο 10,5% με διαταραχή πανικού και στο 50% με διατα­ραχές προσωπικότητας.
 
Ποια θεραπεία ακολουθείται;
Φαρμακοθεραπεία: Είναι μειωμένη η αποτελεσματικότητά τους, όσο η κλινική εικόνα είναι σαφής με εμπλοκή της διατα­ραχής της προσωπικότητας. Οι αναστολείς της μονοοξειδάσης (φαινελζίνη και μοκλοβεμίδη) είναι αποτελεσματικότεροι. Τα τρικυκλικά είναι επίσης αποτελεσματικά. Οι ΕΑΕΣ είναι επί­σης αποτελεσματικές ουσίες χωρίς παρενέργειες. Η διάρκεια της αγωγής πρέπει να είναι χρονία, αφού έχει παρατηρηθεί μια υποτροπή στο 50% των αρρώστων μετά από διετή αγωγή.

Ορφικός Ύμνος Διός Αστραπέως

Προσκαλώ τον μέγαν, τον άγνόν, πού δυνατά βροντά, τον oνομαστόν, τον αέριον τον φλογερόν, πού συγκλονίζει με το πυρ αυτόν πού λάμπει στον αέρα. πού αστράφτει εις το φως των νεφών με φωνήν πού τρέχει με iσχυρόν κρότον, πού προκαλεί φρίκη (ανατριχίλα), εσέ τον πάρα πολύ ωργισμένον τον αγνόν θεόν τον αστραφτερόν Δια, τον γεννήτορα των πάντων, τον μέγιστον βασιλέα, αυτόν παρακαλώ να μας φέρη με ευμένειαν γλυκύτατον τέλος του βίου.
-----------------------------
Κικλήσκω μέγαν, ἁγνόν, ἐρισμάραγον, περίφαντον, ἀέριον, φλογόεντα, πυρίδρομον, ἀεροφεγγῆ, ἀστράπτοντα σέλας νεφέων παταγοδρόμωι αὐδῆι, φρικώδη, βαρύμηνιν, ἀνίκητον θεὸν ἁγνόν, ἀστραπαῖον Δία, παγγενέτην, βασιλῆα μέγιστον, εὐμενέοντα φέρειν γλυκερὴν βιότοιο τελευτήν.

 

Η καρδιά σου είναι απλώς μια αντλία αίματος

“Οι σκέψεις σου, τα αισθήματα, τα συναισθήματά σου, όλα αυτά έχουν ως κέντρο το κεφάλι σου. Είναι λάθος αντίληψη να νομίζεις ότι τα συναισθήματά σου είναι στην καρδιά σου. Η καρδιά σου είναι απλώς μια αντλία αίματος.”

“Όταν μιλάμε για την κενή καρδιά, μιλάμε στην πραγματικότητα για τον κενό νου. Ο Βούδας χρησιμοποίησε τη λέξη καρδιά αντί για το νου, επειδή το νου τον συνδέουμε με την ιδέα ότι αποτελεί μόνο τη διαδικασία των σκέψεων κι ότι η διαδικασία του συναισθήματος βρίσκεται στην καρδιά κι η καρδιά είναι βαθύτερη.”

“Αυτές τις ιδέες τις δημιούργησαν οι ποιητές. Η αλήθεια όμως είναι ότι μπορείς να το λες κενό νου ή μπορείς να το λες κενή καρδιά΄ το ίδιο είναι. Κενός χώρος – εσύ είσαι απλώς ένας παρατηρητής και δεν υπάρχει τίποτε τριγύρω με το οποίο να ταυτίζεσαι, δεν υπάρχει τίποτε στο οποίο να είσαι προσκολλημένος. Αυτή η δίχως προσκόλληση παρατηρητικότητα είναι ο κενός νους, ο μη νους ή η κενή καρδιά. Πρόκειται για απλές λέξεις. Η ουσία είναι ο άδειος χώρος – κενός από κάθε σκέψη, συναίσθημα, αισθήματα, συγκινήσεις. Μόνον ένα σημείο παρατηρητικότητας απομένει .”

Osho, The Buddha

ΜΑΚΑΡΙΟΤΗΤΑ

Οι άνθρωποι είναι δειλοί μην ανησυχείς γι΄αυτούς.

Προχώρησε στο δικό σου δρόμο, προχώρησε στο δρόμο σου χορεύοντας.

Να θυμάσαι ένα μόνο πράγμα: ό,τι σου δίνει την αίσθηση του καλού, είναι καλό, ό,τι σου δίνει την αίσθηση του όμορφου, είναι όμορφο, και ό,τι σε κάνει χαρούμενο, ευδιάθετο, ευχαριστημένο, είναι η αλήθεια.

Ας είναι αυτό το μόνο σου κριτήριο.

Μην σε απασχολούν οι γνώμες των άλλων.

Ας είναι αυτό η μόνη σου ένδειξη΄ ό,τι σε κάνει ευτυχισμένο είναι επόμενο να είναι αληθινό.

Η μακαριότητα, αποτελεί το μόνο κριτήριο της αλήθειας.

Ένας είναι ο στόχος....Το πνεύμα του Ανθρώπου...



Άκου να δεις τώρα…
Περιμένουμε, λένε, τον Ιησού να έρθει σαν θεός , στην δεύτερη παρουσία του… Να αναγνωρίσει ποιος ήταν δίκαιος και καλός χριστιανός, και να δώσει τα εύσημα…
Καλά, πλάκα κάνουν…
Μεγάλη απορία έχω για την νοημοσύνη, όχι αυτών που το λένε (αυτοί έχουν τον λόγο τους), αλλά αυτών που το πιστεύουν…

Πυροβολούν από όλες τις μεριές… Αιώνες τώρα…
Ποιος είναι ο στόχος όμως? Μια ματιά στην πνευματική ένδεια της ανθρωπότητας, θα μας κάνει να αντιληφθούμε γρήγορα τον στόχο…

Εκεί στοχεύουν… Στο Πνεύμα του Ανθρώπου…

Ζεις και γνωρίζεις με τον νου;

Λες πως σε ενδιαφέρει η αυτογνωσία: να γνωρίσεις ποιος στ’ αλήθεια είσαι.

Το μόνο που χρειάζεται να κατανοήσεις είναι όλα αυτά που ΔΕΝ είσαι!

Δεν είσαι οι σκέψεις σου, οι υποτιθέμενες «γνώσεις» σου, τα συναισθήματα σου, το «εγώ» σου.

Ό, τι πρόβλημα αντιμετωπίζεις είναι το αποτέλεσμα του τρόπου που κατανοείς & βιώνεις εσένα, τους άλλος, και την ζωή.

Το βασικό εργαλείο με το οποίο καταλαβαίνεις τον κόσμο και λειτουργείς –εντελώς προβλέψιμα- στην καθημερινότητά σου είναι η ατομική και συλλογική σου μνήμη.

Ό,τι διδάχτηκες από μικρός από τους γονείς σου, την εκπαίδευση, τα κοινωνικά δίκτυα ενημέρωσης. Η τεράστια δεξαμενή πληροφοριών απ’ την οποία δανείζεσαι την γνώση των αιώνων της ανθρώπινης ιστορίας, όλα, έχουν εγγραφεί στον «σκληρό δίσκο» του εγκεφάλου σου και καθορίζουν τις σκέψεις, την εικόνα που έχεις για τις δυνάμεις σου, τα όνειρα και την εμβέλεια των επιθυμιών και των ικανοτήτων σου για αυτοπραγμάτωση.

Έχεις ταυτιστεί τόσο ολοκληρωτικά με το μαζικό «όραμα» της μηχανιστικά κινούμενης ανθρωπότητας, που, στ’ αλήθεια, κοντεύεις τελείως να ξεχάσεις ποιος πραγματικά είσαι, και τις δυνατότητές σου.

Η γνωσιολογική προσέγγιση της εκπαίδευσης έχει τόσο διαποτίσει τους τρόπους με τους οποίους σκέπτεσαι και λειτουργείς, που έχεις καταντήσει α βιώνεις τον εαυτό σου περισσότερο ως «πιθηκίζουσα» μηχανή, παρά ως μοναδικό, αυτόβουλο κι αυτοδιάθετο πλάσμα…

Το πρόγραμμα που έχει σχεδιαστεί απ’ το «εργοστάσιο» είναι για όλους το ίδιο:

Όλοι ολοκληρώνουμε την πρωτοβάθμια, την δευτεροβάθμια και –πολλοί- την τριτοβάθμια εκπαίδευση, τις όποιες επιπλέον σπουδές κι εξειδικεύσεις, βρίσκουμε –στην καλύτερη- δουλειά, και μετά, για να ολοκληρώσουμε το ξένο όνειρο, πρέπει λέει να ερωτευθούμε, να αγαπήσουμε, και να παντρευτούμε…

Κι όλα αυτά, την ίδια στιγμή που δεν έχουμε ιδέα τι σημαίνει ζωή, γνώση, έρωτας, αγάπη, δημιουργικότητα, κι ολοκλήρωση…

Την στιγμή που δεν ξέρουμε καν τι είναι η γνώση. Που δεν γνωρίζουμε.

Η όντως γνώση πάντα εμφανίζεται ως επίγνωση.

Αν και διευκολύνεται, δεν στοιχειοθετείται από μνήμες που έχουν την ρίζα τους στο παρελθόν.

Προϋπάρχει σαν σπίθα που κοιμάται στον πυρήνα της ψυχής, κι ενεργοποιείται τις στιγμές που, σύσσωμη η ενότητα του ψυχοσωματικού οργανισμού αφυπνίζεται από ένα γεγονός στον παρόντα χρόνο.

Την ώρα που ο νους είναι αμέτοχος.

Η ενασχόλησή του με το παρελθόν και το μέλλον απουσιάζει.

Την ώρα που το υποκείμενο γίνεται μάρτυρας επιγνώσεων, η λειτουργία της μνήμης έχει επικουρικό ρόλο, ποτέ τον κυρίαρχο.

Ο χρόνος, ως πεδίο μνήμης, σταματά.

Η αμφιβολία, ως ελεγκτικός μηχανισμός του νου, απουσιάζει.

Η ασφάλεια και η σιγουριά της όντως γνώσης είναι τότε εκεί, παρούσα και ισχυρή.

Η αληθινή γνώση που ενεργοποιείται στο παρόν, ενώ ταυτόχρονα είναι άχρονη, αν και συμβατικά είναι δυνατόν να περιοριστεί σε λεκτικά σχήματα, επειδή είναι συνήθως προλεκτική ή υπέρλογη, είναι αδύνατον να δομηθεί, να βιωθεί, και να αποδοθεί ολοκληρωμένα μέσω του λόγου.

Οι περισσότεροι από μας, έχοντας χάσει προ πολλού την πρόθεση και τη δυνατότητα ψυχικής επένδυσης στην βιωματική εκδοχή της ζωής, εξαρτιόμαστε ανεπιφύλαχτα από το εργαλείο που έχει δημιουργήσει -με την συγκατάθεση μας- την πλειοψηφία των προβλημάτων μας: τον νου μας και τις κατασκευές του.

Φοβόμαστε το «τώρα», και το βίωμα, αφού αυτά υπονομεύουν τις νοητικές μας επενδύσεις.

Αμφισβητούν τον κυριαρχικό ρόλο του νου στον ορισμό της πραγματικότητας, εστιάζοντας στο παρελθόν και το μέλλον.

Η βίωση του παρόντος ανατρέπει την αξία των νοητικών υποσχέσεων, γιατί ανοίγει τον άνθρωπο στην δημιουργικότητα του, και από πειθήνιο πρόβατο που οδηγείται προς σφαγή τον κάνει σχεδιαστή, οραματιστή της ζωής του.

Τον απαλλάσσει από τις ψυχαναγκαστικές ιδέες μεγαλείου που έχει για τον εαυτό του ως επίκεντρο της ζωής και του σύμπαντος.

Οι τρεις κατηγορίες ανθρώπων

Αν, καταχρηστικά, μας ζητούσε κάποιος να χωρίσουμε τους ανθρώπους σε κατηγορίες, οι κατηγορίες θα μπορούσε να είναι οι εξής: οι πολύ άτυχοι, οι λίγο άτυχοι και οι τυχεροί.

Με οδηγό τη ρήση του Ντοστογιέφσκι “μονάχα ένα φοβάμαι: να είμαι ανάξιος της οδύνης και των μαρτυρίων μου”, οι κατηγορίες θα μπορούσαν να διαμορφωθούν και ως εξής : αυτοί που αδυνατούν να απεγκλωβιστούν από μια δυσλειτουργική ψευδαίσθηση, αυτοί που ζουν με μια λειτουργική ψευδαίσθηση και αυτοί που αντιλαμβάνονται τελικά ότι η δυσλειτουργία στη ζωή τους προέρχεται από μια ψευδαίσθηση.

Ο όρος ψευδαίσθηση αναφέρεται στο γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν με μια ταυτότητα, έναν εαυτό -το Εγώ- και νομίζουν ότι είναι ό,τι τους υποδεικνύει ο νους τους, ο οποίος καθοδηγείται από την αίσθηση της ανεπάρκειας.

Οι πολύ άτυχοι είναι εκείνοι που υποφέρουν, που περνάνε δύσκολες καταστάσεις στη ζωή τους, αλλά που δεν μπορούν να τις υπερβούν. Είναι η πραγματοποίηση του φόβου του Ντοστογιέφσκι. Ενώ τους τυχαίνουν αντίξοες συνθήκες διαβίωσης, δεν τους δίνονται τα αντίστοιχα μέσα (χρόνος, στήριξη, εκπαίδευση, αντοχές, κ.ά.) για να μπορέσουν να τις αντιμετωπίσουν.

Τέτοιες περιπτώσεις αποτελούν οι τοξικομανείς (ναρκομανείς, αλκοολικοί), οι αυτόχειρες (τουλάχιστον όσοι αυτοκτονούν επειδή αισθάνονται ότι η ζωή τους έφτασε σε αδιέξοδο) και άλλοι. Γι’ αυτούς τους ανθρώπους δεν φαίνεται να υπάρχει διέξοδος από τη δυσλειτουργική τους ψευδαίσθηση.

Οι λίγο άτυχοι είναι η κατηγορία που περιλαμβάνει τους περισσότερους από εμάς. Ζούμε μια ζωή μέτρια έως ικανοποιητική. Γενικά είμαστε δυστυχισμένοι, αλλά όχι τόσο ώστε να εμφανιστεί το κίνητρο για την προσωπική υπέρβαση. Η καθημερινότητα κυλάει λίγο-πολύ ομαλά, συμπεριλαμβανομένων των απρογραμμάτιστων συμβάντων, αλλά το δράμα δεν είναι συνεχές, ούτε πολύ έντονο.

Κάνουμε τα σχέδιά μας, προγραμματίζουμε τη ζωή μας και φροντίζουμε να μειώνουμε τα δυσάρεστα συναισθήματά μας μέσα από διάφορες δραστηριότητες. Επειδή ναι μεν υπάρχουν οι μικροκρίσεις, αλλά όχι η μεγάλη κρίση που θα μας κάνει να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο που βλέπουμε την πραγματικότητα, ζούμε όλη μας τη ζωή μέσα στην ψευδαίσθηση του εαυτού και του Εγώ. Οι συγκρούσεις, τα ψυχοσωματικά συμπτώματα και η ψυχολογική καταπόνηση υφίστανται κανονικά (για άλλους λιγότερο, για άλλους περισσότερο), αλλά όλα αυτά δικαιολογούνται από φράσεις του τύπου “αυτά έχει η ζωή” ή “έτσι είναι ο άνθρωπος”.

Σ’ αυτή την κατηγορία ανήκουν όσοι ζουν με μια λειτουργική ψευδαίσθηση, εν απουσία κάποιου κινήτρου που θα τους έκανε να δουν την πραγματικότητα χωρίς τα φίλτρα του Εγώ.

Οι τυχεροί είναι εκείνοι που αντιλαμβάνονται κάποια στιγμή ότι η δυσλειτουργία στη ζωή τους προέρχεται από μια ψευδαίσθηση και μια ευρύτερη παρερμηνεία της πραγματικότητας.

Χρησιμοποιούν τον πόνο (παρόμοιας έντασης με αυτόν που βιώνουν οι πολύ άτυχοι) για να δυναμώσουν και να γίνουν πιο συνειδητοί. Ταυτόχρονα διαθέτουν τα μέσα για να εκμεταλλευτούν την κρίση που διανύουν προς όφελός τους.

Είναι αυτοί που περνάνε δύσκολες καταστάσεις στη ζωή τους, αλλά που ευτύχησαν να αποκτήσουν παράλληλα το απαραίτητο υπόβαθρο για να τις υπερβούν. Και επειδή το Εγώ μπορεί να σπεύσει να πει “μα όλοι περνάνε δύσκολες καταστάσεις κάποια στιγμή, εγώ να δεις τι έχω περάσει”, εννοούμε δύσκολες σε βαθμό που η καθημερινότητα να γίνεται αβίωτη και η ζωή γενικότερα ανυπόφορη.
Συνήθως είναι και αυτοί που ανακαλύπτουν τον τρόπο για το πώς μπορεί ο άνθρωπος να έχει μια καλύτερη υπαρξιακή εμπειρία. Και οι διδασκαλίες τους συγκλίνουν πάντα προς την ίδια κατεύθυνση: λιγότερη ταύτιση με τον νου ισούται με λιγότερο Εγώ και περισσότερη εσωτερική γαλήνη.

ΕΝΑ ΑΠΛΟ ΣΤΙΧΑΚΙ

 Απλότητα είναι 
να έχεις όλο τον ουρανό,
και να αγαπάς ένα αστέρι...
Να έχεις όλο τον ωκεανό...
και να αγαπάς μια σταγόνα....

 
Από τα ομορφότερα στιχάκια
που έχει τύχει να διαβάσω ποτέ....για την απλότητα....
Και όχι δεν ειπώθηκε από κάποιον γνωστό στοχαστή-φιλόσοφο...
Δεν γράφτηκε από κάποιον σπουδαίο Νομπελίστα Συγγραφέα.
Δεν το είδα ούτε στις όμορφες εικόνες που κοσμούν το Διαδύκτιο.
Το βρήκα σε σελίδες ενός.... ημερολογίου,
και το θεώρησα, Καταπληκτικό!
Δυστυχώς δεν ξέρω ποιός το δημιούργησε,
Αλλά για μένα
είναι Υπέροχο, Μοναδικό!

Τόσο Απλό ....
και τόσο Μεγαλειώδες Συνάμα!

Αφιερωμένο....
σε απλούς ....Σπουδαίους Ανθρώπους
που μας Αγαπούν!!!

Μαρία Ιωσηφίδου