Κυριακή 3 Ιουλίου 2016

ΑΡΧΑΪΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ, ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ - •Ἐπίνικος V - ‹Τῷ αὐτῷ (= Ἱέρωνι) κέλητι Ὀλύμπια› (5.161-5.200)

μηδ᾽ ἀελίου προσιδεῖν [στρ. ε]
φέγγος· ἀλλ᾽ οὐ γάρ τίς ἐστιν
πρᾶξις τάδε μυρομένοις,
χρὴ κεῖνο λέγειν ὅ τι καὶ μέλλει τελεῖν.
165 ἦρά τις ἐν μεγάροις
Οἰνῆος ἀρηϊφίλου
ἔστιν ἀδμήτα θυγάτρων,
σοὶ φυὰν ἀλιγκία;
τάν κεν λιπαρὰν ‹ἐ›θέλων θείμαν ἄκοιτιν.»
170τὸν δὲ μενεπτολέμου
ψυχὰ προσέφα Μελεά-
γρου· «λίπον χλωραύχενα
ἐν δώμασι Δαϊάνειραν,
νῆϊν ἔτι χρυσέας
175Κύπριδος θελξιμβρώτου.»

λευκώλενε Καλλιώπα, [αντ. ε]
στᾶσον εὐποίητον ἅρμα
αὐτοῦ· Δία τε Κρονίδαν
ὕμνησον Ὀλύμπιον ἀρχαγὸν θεῶν,
180 τών τ᾽ ἀκαμαντορώαν
Ἀλφεών, Πέλοπώς τε βίαν,
καὶ Πίσαν, ἔνθ ὁ κλεεννὸς
πο]σσὶ νικάσας δρώμῳ
ἦλθ]εν Φερένικος ‹ἐς› εὐπύργους Συρακώσ-
185σας Ἱέρωνι φέρων
εὐδ]αιμονίας πέταλον.
χρὴ] δ᾽ ἀληθείας χάριν
αἰνεῖν, φθώνον ἀμφ[οτέραισιν
χερσὶν ἀπωσάμενον,
190εἴ τις εὖ πράσσοι βροτῶ[ν.

Βοιωτὸς ἀνὴρ τᾶδε φών[ησεν, γλυκειᾶν [επωδ. ε]
Ἡσίοδος πρώπολος
Μουσᾶν, ὃν ‹ἂν› ἀθάνατοι τι[μῶσι, τούτῳ
καὶ βροτῶν φήμαν ἕπ[εσθαι.]
195 πείθομαι εὐμαρέως
εὐκλέα κελεύθου γλῶσσαν οὐ[κ ἐκτὸς δίκας
πέμπειν Ἱέρωνι· τώθεν γὰ[ρ
πυθμένες θάλλουσιν ἐσθλ[ῶν,
τοὺς ὁ μεγιστοπάτωρ
200Ζεὺς ἀκινήτους ἐν εἰρήν[ᾳ φυλάσσοι.
***
«Το πιο καλό, [στρ. ε]καθόλου να μη γεννηθείς κι ούτε να δεις τον ήλιο.Μα απ᾽ το να κλαις γι᾽ αυτά τί βγαίνει;για κείνο να μιλούμε που είναικαι βολετό να εκτελεστεί.Είναι καμιά σου ανύπαντρη αδερφή, που να σου μοιάζει,στου Οινέα του πολεμόχαρου το σπίτι;Μ᾽ όλη μου θέλω την καρδιάγυναίκα μου λαχταριστή170να γίνει· πες μου.» Κι η ψυχήτου ατρόμητου στον πόλεμοΜελέαγρου τότε απάντησε: «Ναι, σπίτι μου έχω αφήσειδροσερολαίμα κοπελιά· Δηιάνειρα τη λένε·κι απ᾽ τη μαγεύτρα τη θεά, την Κύπρη τη χρυσή,ανήξερη είναι ακόμα.»

Χιονόκορφη [αντ. ε]Καλλιόπη, το καλόφτιαχτο τ᾽ άρμα σου εδώ σταμάτα·τον αρχηγό των θεών το Δία,το γιο του Κρόνου τον Ολύμπιο,180ύμνησε τώρα, Μούσα εσύ·και τον Αλφειό, που ακούραστα κυλάνε τα νερά του,το δυνατό τον Πέλοπα, κι ακόματην Πίσα· δώθε ο ξακουστόςΦερένικος, αφού έτρεξεκαι βγήκε πρώτος νικητής,γύρισε στην ωριόπυργηΣυράκουσα, στον Ιέρωνα της ευτυχίας να φέρειτον κλώνο. Αυτόν που πέτυχε —και με τα δυο μας χέριατο φθόνο διώχνοντας μακριά— να τον παινούμε εμείς190για χάρη της αλήθειας.

Ένας άντρας, των γλυκών Μουσών εργάτης, [επωδ. ε]ο Βοιωτός ο Ησίοδος, είπε αυτόν το λόγο:«Όποιον οι θεοί τιμούν,τούτον κι οι άνθρωποι δοξάζουνε κατόπι.»Μου το λέει κι εμέ η καρδιά μουστον Ιέρωνα να στείλω υμνητικόλόγο, δίχως απ᾽ το δίκιο να λοξέψω·γιατί κείθε οι θαλεροί κορμοί οι ακμαίοιξεπετιούνται. Ας τους φυλάει με ειρήνη πάντα200ο τρισμέγιστος πατέρας Δίας, χωρίςνα σαλεύουν.

Κύριες διαφορές Παρμενίδη – Πλάτωνα

Το γεγονός ότι ο Πλάτων θεωρεί τον Παρμενίδη «πνευματικό πατέρα του» και προσδιορίζεται ως ο ύστερος μαθητής του και διάδοχός του εξ αυτού, μας υποχρεώνει να προβούμε σε μια συγκριτική έρευνα των διαφορών της Παρμενιδικής από την Πλατωνική θεωρία. Καθώς, επίσης, τα βιώματα, η βούληση και οι επιθυμίες μετέχουν στη διαμόρφωση της γενικότερης αντίληψης, είμαστε υποχρεωμένοι να τα λάβουμε υπόψη μας και αυτά.

            Τέλος, πρέπει να τονιστεί ότι οι υπάρχουσες διαφορές, όπου και να κλίνουν, ουδόλως επηρεάζουν την αξία ενός φιλόσοφου. Ως εκ τούτου, η συγκριτική έρευνα μεταξύ των δυο στοχαστών που επιχειρείται, αποσκοπεί μόνο να εισφέρει στην κατανόησή τους.
 
Ο Παρμενίδης και ο Πλάτων, οι οποίοι απέχουν μεταξύ τους κάπου 100 χρόνια, κρατούσαν και οι δυο από ηγεμονική γενιά. Ο Πλάτων προήρχετο από τη γενιά του τελευταίου βασιλιά των Αθηνών, του Κόδρου, ο οποίος θυσιάστηκε για την πόλη του. Ήταν απόγονος του Σόλωνα και του Πεισίστρατου, στην καταγωγή Φιλαΐδης, μια οικογένεια που είχε δείξει έμπρακτα ότι δεν ενδιαφερόταν για τα χρήματα αλλά για την προκοπή της πόλης. Όσον αφορά την καταγωγή του Παρμενίδη δε γνωρίζουμε το γενεαλογικό του δέντρο, κρατούσε πάντως και αυτός από αρχοντική γενιά.
 
Η πρώτη πρακτική διαφορά τους εντοπίζεται στο ότι ο προγενέστερος Παρμενίδης ήταν ηγεμών, ο Πλάτων ήθελε να ηγεμονεύσει· ο πρώτος είχε την πολιτεία του, ο δεύτερος ονειρευότανε να την αποκτήσει. Και προσπάθησε με όλες τις δυνάμεις του γι’ αυτό, από την Αθήνα ως τη Σικελία, δίχως να το κατορθώσει...
 
Ο Πλάτων θεωρούσε ουσιαστικά τον Παρμενίδη δάσκαλο, ενώ ο Σωκράτης ήταν η παντιέρα, το έμβλημά του, κάνοντάς τον σύμβολο, λέγοντας στους Αθηναίους «να τι κάνατε με τη δημοκρατία σας, σκοτώσατε τον καλύτερο». Σε αυτό συναινεί το γεγονός ότι όταν ο Σωκράτης καταδικάστηκε, ο Πλάτων νεαρός ων, πήγε να μιλήσει στη δίκη του, αλλά ως γνωστόν οι δικαστές του είπαν «είσαι μικρός εσύ, κάτσε κάτω», οπότε φυσιολογικά δεν πρόλαβε να ζήσει το Σωκράτη. Ήταν όμως στην ψυχή του, ο δάσκαλος των παιδικών του χρόνων, ενώ ο Παρμενίδης αποτέλεσε το σπούδαγμά του.
 
Για τα παιδικά χρόνια του Παρμενίδη έχουμε ήδη αναφέρει ότι μαθήτευσε με ικανούς δασκάλους, ίσως με τους καλύτερους, και ότι οι γνώσεις που είχε παραπέμπουν στο ότι ήταν περισπούδαστος μαθητής, σε αντίθεση με τον Πλάτωνα, που δεν ήταν. Είναι γνωστό ότι τον απέβαλλαν από τις σχολές που φοιτούσε χωρίς να τις ολοκληρώσει, διότι «κοινοποιούσε νωρίς τα συμπεράσματά του», φτιάχνοντας δικές του θεωρίες. Του είχαν αποδοθεί, ως γνωστόν, τα προσωνύμια του «ευφάνταστου» και του «λογοκλόπου». Χάρη στο γεγονός ότι στη φιλοσοφία δεν υπάρχει παρθενογένεση, ο προσδιορισμός αυτός δεν αποτελεί μομφή· το ότι βιαζόταν όμως, είναι σίγουρα αρνητικό.
 
Η Πλατωνική διδασκαλία, είπαμε ότι βρίθει Παρμενιδικών στοιχείων, τα οποία όμως έχουν μια διαφορετική νοηματική χροιά από αυτήν του Παρμενίδη. Ας εξετάσουμε, όμως, μερικά, λαμβάνοντας υπόψη μας ότι ο Παρμενίδης ήταν Ξενοφανικός, Αναξιμάνδρειος και Ηρακλείτειος, ενώ ο Πλάτων 50% Παρμενιδικός, 30% Πυθαγορικός και 20% Ηρακλείτειος, περίπου.
 
  1. Η αλληγορία του άρματος
 
Στο άρμα του Παρμενίδη τα άλογα είναι αγνώστου αριθμού, ίδια μεταξύ τους, με μεγάλη φρόνηση και γνώση του πού θα πάνε. Ηνίοχοι είναι οι αποκαλυμμένες Ηλιάδες και παρατηρητής ο άνθρωπος. Πρωταγωνιστικό ρόλο εδώ παίζει η ενσυναίσθηση.
 
Στο άρμα του Πλάτωνα τα άλογα είναι δυο, εντελώς ανόμοια μεταξύ τους, το ένα άσπρο, έχοντας τάση ως ουράνιο ένστικτο - ανώτερη επιθυμία να ανέλθει· το άλλο μαύρο, έχοντας τάση ως γήινο ορμέμφυτο - κατώτερη επιθυμία να κατέλθει. Τα ηνιοχεύει ο άνθρωπος και δεν υπάρχει επιβάτης. Πρωταγωνιστικό ρόλο εδώ, παίζει η λογική.
 
Πέραν αυτών, η ικανότητα του ηνίοχου, η οποία στον Παρμενίδη εμφανίζεται ως γήτευση, στον Πλάτωνα ορίζεται ως τέχνη. Ο Παρμενίδης στη γνώση οδηγείται, δείχνοντας ότι υπάρχει μέσα μας το φως, ενώ ο Πλάτων κατευθύνει, δείχνοντας ότι η γνώση αποκτάται και ότι μέσα μας υπάρχει ο κόσμος των σκιών.
 
  1. Το φως - H αλληγορία του σπηλαίου
 
Το φως ως αλήθεια και γνώση, κατά τον Παρμενίδη, παρέχεται στην ανθρωπότητα επιμερισμένο, σαν το ουράνιο τόξο, σε χρώματα και αποχρώσεις. Στη θέση του επί της γνώσης ο φιλόσοφος εμφανίζεται, κοινώς, απλός και φυσικός.
 
Το πραγματικό φως, κατά τον Πλάτωνα, δεν μπορεί να το αντικρίσει ο άνθρωπος. Παρουσιάζεται εκτυφλωτικό. Αυτό που βλέπει είναι ένα φως δευτερογενές, από μια φωτιά. Εμφανίζεται δηλαδή στη θέση του επί της γνώσης πιο απόμακρος.
 
Ο άνθρωπος πάλι, κατά τον Πλάτωνα, παρουσιάζεται σαν να βρίσκεται σ’ ένα σπήλαιο αλυσοδεμένος με την πλάτη προς την είσοδο, να κοιτά τον κόσμο που προβάλλεται σαν παραλλάξεις και σκιές μέσω του φέγγους της φωτιάς που βρίσκεται στην πλάτη του, καθώς ο ήλιος δε φτάνει μέσα.
 
Στον Παρμενίδη, αντίθετα, δεν υπάρχει σπήλαιο ούτε αλυσίδες (τις οποίες βλέπουμε και μετά τον Πλάτωνα, στον Αριστοτέλη). Στην αλήθεια των χρωμάτων του Παρμενίδη αντιπαρατίθεται ο κόσμος των σκιών του Πλάτωνα, στο επιμερισμένο φως αντιπαραβάλλεται η μαυρόασπρη εκδοχή του. Η Αλήθεια, κατά τον Ελεάτη, βρίσκεται στην εδώ πραγματικότητα και μπορεί να ιδωθεί· η Αλήθεια, κατά τον Αθηναίο, είναι εκτός πραγματικότητας και όταν ιδωθεί, τυφλώνει. Ο Πλάτων αναφέρεται στην ανέλιξη της ψυχής που βρίσκεται αλυσοδεμένη. Ο Παρμενίδης αισθάνεται ελεύθερος και δεν υπάρχουν αλυσίδες.
 
 
3. Περί νόησης και γνώσης
 
Η νόηση, κατά τον Παρμενίδη, είναι αντικείμενο της πίστης και υποκείμενη της ενσυναίσθησης. Ο λογισμός παίζει ρόλο κατανόησης. Τα λάθη της αντίληψης του ανθρώπου αναφέρονται στο δυισμό. Στην πίστη είναι ουμανιστής και στις θέσεις του απόλυτος ενιστής.
 
Η νόηση, κατά τον Πλάτωνα, είναι υποκείμενη της προσπάθειας και αντικείμενο της επιστήμης. Το λογισμό τον θέτει δευτερεύοντα. Δεν υπεισέρχεται στη λαθεμένη βάση της κρίσης των ανθρώπων. Στην πίστη του είναι αξιοκράτης της κατεύθυνσης και στις θέσεις του ελιτίστας δυιστής.4
 
4. Περί του «είναι» και «δεν είναι»
 
Το «είναι» και το «δεν είναι» ο Παρμενίδης τα ορίζει ως τις δυο όψεις του ενός νομίσματος, συμπεριλαμβανόμενα και τα δυο στην οντολογία του «είναι».
 
Ο Πλάτων τα θέτει υπό αμφισβήτηση και, καθ’ όσον αποδέχεται ότι ο κόσμος είναι μεταφυσικός, το αποτέλεσμα είναι το «δεν είναι» να παρασύρει το «είναι», και μέσω αυτού το «ον», στον κόσμο του «επέκεινα», στην απόμακρη μεταφυσική.
 
Ως εκ τούτων, ο αληθής κόσμος κατά τον Πλάτωνα, μέσω του «είναι και του δεν είναι» βρίσκεται εκεί που υπάρχει το ον, στον κόσμο των τέλειων ιδεών, ενώ, κατά τον Παρμενίδη, ο αληθής κόσμος βρίσκεται εκεί που κείται το εόν, απόμακρα και «μέσα μας». Οι απόψεις τους, δηλαδή, είναι απόμακρες.
 
Ο Παρμενίδης του Πλάτωνα
 
Ο Πλάτων στο έργο του Παρμενίδης, επιχειρώντας μια κριτική ανάλυση επί του Ελεάτη στοχαστή, αποκαλύπτεται πελαγωμένος, μετατρέποντας το κείμενο αυτό σε ένα από τα πιο δυσνόητα της φιλοσοφίας. Καλύτερα να μην το έγραφε. Τι πράγματι εννοεί, ποια είναι η θέση του, κανείς δεν μπορεί να καταλάβει. Επομένως, κρίνοντας τον Πλάτωνα από το έργο του αυτό, δεν μπορεί κάποιος να μην αναλογιστεί ότι τουλάχιστον χαρακτηρισμοί «βιαστικός στις θεωρήσεις» και «ευφάνταστος», ίσως να μη στερούντο βάσης. Το «λογοκλόπος» όμως εδώ, αποκτάει άλλες διαστάσεις.
 
Η απορία, ως εκ τούτου που επέρχεται, είναι εάν πράγματι κατάλαβε ο Πλάτων τον Παρμενίδη ή σκοπίμως τον εξέτρεψε. Μην κρίνοντας το πρώτο αλλά το δεύτερο, προκύπτει ότι, εάν τον κατάλαβε, δεν μπορεί να θεωρηθεί παρμενιδικός, εάν όμως δεν τον κατάλαβε, τότε σίγουρα δεν είναι.
 
Άλλες διαφορές
 
Ο Παρμενίδης θεωρεί τον άνθρωπο καλό εκ γενετής αλλά στις θέσεις του λαθεμένο, αφού η ζωή και μόνο είναι το καλό, το κακό είναι η έλλειψη του καλού. Ο Πλάτων, αντίθετα, δεν εμπιστεύεται τον άνθρωπο, τον θεωρεί εκτός ολίγων εξαιρέσεων στις οποίες βάζει και τον εαυτό του, κακό, πιστεύοντας ότι το καλό είναι επίκτητο, καθαρά θέμα επιλογής και εκπαίδευσης. Ως εκ τούτων, ο Πλάτων υποβαθμίζει τον άνθρωπο, ενώ ο Παρμενίδης όχι.
 
Επίσης, ο Παρμενίδης δημιουργεί τη σύλληψη του ανώτατου πνευματικού όντος, ενώ ο Πλάτων επιφέρει εκ του όντος την ανώτατη πνευματική ιδέα.
 
Τέλος, κάτι που δεν είναι καθοριστικό, ελαφραίνει όμως το τοπίο: Ο Παρμενίδης έγραψε 1 έργο εκ του οποίου σώθηκαν με σημαντικές προσπάθειες τα 3/4 περίπου, ενώ ο Πλάτων έγραψε 36 έργα εκ των οποίων σώθηκαν χωρίς ιδιαίτερες προσπάθειες περί τα 42(!).
 
Σύνοψη
 
Είναι η φιλοσοφία κυρία του οίκου της ή ο οίκος κυριαρχεί επί της φιλοσοφίας; Το αμείλικτο αυτό ερώτημα που απασχολεί ενδόμυχα τον κάθε αγνά σκεπτόμενο, είναι ανάλογο με το ερώτημα της κότας και του αυγού ή της γλώσσας και τη νόησης, δηλαδή τι υπήρξε πρώτο. Η απάντηση είναι ότι η άδολη φιλοσοφία δεν έχει ούτε υπηρέτες, ούτε και αφέντες. Και ο Παρμενίδης αναμφίβολα δεν είχε· ήταν ο αφέντης.
 
Ένα δεύτερο ερώτημα που προκύπτει, παράγωγο του πρώτου, είναι: Ασχέτως τι ήταν στην οικία του ο Παρμενίδης, ακολουθεί και η φιλοσοφία την ειμαρμένη; Η απάντηση είναι: Ναι. Ο απόλυτος ενισμός του Παρμενίδη, που γίνεται αξιοκρατικός δυισμός από τον Πλάτωνα και διαμορφώνεται σε επιλεκτικό πολυισμό από τον Αριστοτέλη –επιλέγοντας ο τελευταίος ακόμα και τον κρίκο με τον οποίο θα σφαλιστεί στις αλυσίδες του ο άνθρωπος–, ακολουθεί σε όλους τους λαούς την ίδια εξελικτική πορεία.
 
Η ζωή ξεκινάει με το ένα· σπάζοντάς το τα κάνει δυο, όλα μαζί κάνουν τρία (η πρώτη απόμακρη σκέψη) κι εντέλλει όλα γίνονται κομμάτια, επιλέγοντας τελικά ο στοχαστής, πάλι ως αρχή, το ένα.
 
Ο Σίσυφος, ο οποίος μετακυλά ξανά και ξανά την πέτρα του, είναι η μοίρα του παγκόσμιου ανθρώπου. Πίσω όμως απο αυτόν βρίσκονται οι Δαναΐδες, με το άπατο πιθάρι τους, νερό για να του φέρουν. Οι αρχαίοι τις δυο αυτές τραγικές, αλλά και πεμπτουσιακές για τον άνθρωπο υπερβατικές μορφές, τις παρουσίαζαν συχνά μαζί, έχοντας διαισθανθεί τους αντίστοιχους συμβολισμούς της επιθυμίας και της εξ αυτής βούλησης.
 
Γι’ αυτό το λόγο θέλει τα πάντα θηλυκά στο έργο του ο Ελεάτης, αποδίδοντας την αρχή στο θηλυκό στοιχείο· και πρέπει να αισθάνεται τυχερός που έφτασε την πέτρα του επάνω στο βουνό, από νερό ξεδιψασμένος. Πρότυπο ως εκ τούτου πρέπει να λογίζεται στη μνήμη και στη σκέψη μας, ο τιτάνας Παρμενίδης.

Πλατωνικός έρωτας

platwnikos-eros-Ο έρωτας για τον Πλάτωνα είναι η προσωποποίηση του αληθινού φιλοσόφου και η ερωτική μύηση ένας δρόμος για την κατάκτηση των Ιδεών.

Ο έρωτας πριν τον Πλάτωνα
O «έρωτας» στα αρχαία ελληνικά διατηρεί πάντοτε ως πρωτεύουσα σημασία του τη σεξουαλική έλξη - δεν περιγράφει μια κατάσταση ή ένα συναίσθημα, αλλά μια ορμή κίνησης προς ένα αντικείμενο επιθυμίας. Με την έννοια ακριβώς αυτή εντάσσεται στη Θεογονία του Ησιόδου, όπου εμφανίζεται ως πρωταρχική και αγένητη θεότητα, μια θεότητα που δεν γεννά τίποτε αλλά μεσολαβεί για να γεννηθούν όλες οι άλλες . Ανάλογο ρόλο έχει ο έρωτας και σε άλλες προφιλοσοφικές κοσμογονίες, όπως του Φερεκύδη και του Ακουσίλαου, ή στις ποικίλες εκδοχές της κοσμογονίας των Ορφικών.

Ο Αριστοτέλης , αναζητώντας προδρόμους του δικού του ποιητικού αιτίου, θα συσχετίσει τον έρωτα του Ησιόδου με τη φευγαλέα εμφάνιση της ίδιας θεότητας στον Παρμενίδη αλλά και με την «φιλότητα» του Eμπεδοκλή , που είναι μια κοσμική δύναμη ένωσης των ομοειδών . Μας δίνει έτσι τη λειτουργία που συμβολίζει ο έρωτας στην προσωκρατική σκέψη: ο έρωτας είναι η προσωποποίηση της δύναμης ή της αιτίας κίνησης των όντων στο σύμπαν.

Τι είναι ο πλατωνικός έρωτας
H φιλοσοφική σύλληψη του έρωτα ξεκινά με τον Πλάτωνα και συνεχίζεται σε όλη τη μακραίωνη πλατωνική παράδοση. O Πλάτων θα αφιερώσει δύο από τους ωραιότερους διαλόγους του στον έρωτα -το Συμπόσιο και τον Φαίδρο -, ενώ το μοτίβο του φιλοσοφικού έρωτα διατρέχει το έργο του από τον πρώιμο Xαρμίδη μέχρι την ύστερη 7η Eπιστολή.        

Στη φιλοσοφία του Πλάτωνα τη λειτουργία της κινητήριας κοσμικής δύναμης θα την αναλάβει η ψυχή. Στον έρωτα ο Πλάτων θα αναθέσει έναν διαφορετικό και πρωτόγνωρο ρόλο: ο έρωτας, η πιο ισχυρή και πολύπλοκη ανθρώπινη επιθυμία, λειτουργεί ως ένας ανέλπιστος εσωτερικός σύμμαχός μας στον δρόμο προς την αληθινή φιλοσοφία. H ερωτική έλξη ξεκινά ως άλογο πάθος, έχει όμως τη δυνατότητα να μετασχηματιστεί σε ένα είδος θεϊκής μανίας, που ωθεί τον άνθρωπο προς την ένωση με τις Iδέες. Για τον Πλάτωνα, ο έρωτας έχει κάτι το φιλοσοφικό, γιατί όπως ο φιλόσοφος βρίσκεται ανάμεσα στη σοφία και την άγνοια, έτσι και ο έρωτας, που είναι εξ ορισμού ανικανοποίητος, είναι ένας δαίμων που παλινδρομεί ανάμεσα στην έλλειψη και την πλήρωση.

Συμπόσιο
Ο Σωκράτης του Συμποσίου εξιστορεί στους συνδαιτημόνες του όσα του δίδαξε για τον έρωτα μια ιέρια, η Διοτίμα. Ο έρωτας είναι δαίμων, γιος του Πόρου και της Πενίας. Aπό τους δύο γονείς του αντλεί την αντιφατική του φύση. H ενδιάμεση φύση του ορίζει και τη σχέση του με τη γνώση και τη σοφία: ο έρωτας βρίσκεται ανάμεσα στη σοφία και στην αμάθεια. Oι θεοί δεν φιλοσοφούν, γιατί κατέχουν τη γνώση. Oύτε όμως και οι ανόητοι φιλοσοφούν, αφού δεν συνειδητoποιούν την άγνοιά τους. Φιλοσοφούν μόνο αυτοί που αντιλαμβάνονται την αξία και την ωραιότητα της σοφίας, χωρίς να την κατέχουν. O έρωτας λοιπόν ως κυνηγός του ωραίου ρέπει προς τη σοφία, «είναι ο ίδιος φιλόσοφος» (204b).

Aντικείμενο του έρωτα είναι το ωραίο, και μάλιστα ο «τόκος» (η δημιουργία) μέσα στην ωραιότητα. Στόχος του ηκατάκτηση της αθανασίας : αθανασία σωματική, που επιτυγχάνεται με την σεξουαλική αναπαραγωγή, κυρίως όμως αθανασία πνευματική, μέσω των έργων της ψυχής που διεκδικούν ένα μερίδιο στην αιωνιότητα.

O Πλάτων σκιαγραφεί μια κλίμακα ερωτικής ανάβασης, που διαδοχικά καλύπτει την έλξη προς ένα ωραίο σώμα, την έλξη προς όλα τα ωραία σώματα, την έλξη προς τις ωραίες ψυχές, την έλξη προς τις ωραίες δημιουργίες και μαθήσεις, για να καταλήξει στην αποκάλυψη ότι το πραγματικό κίνητρο του έρωτα είναι η ταύτισή του με το ιδεατό Ωραίο, με την Iδέα του ωραιότητας.
«Όποιος λοιπόν διαπαιδαγωγηθεί στην ερωτική τέχνη και μάθει να βλέπει σωστά τη μια μετά την άλλη τις διάφορες μορφές του ωραίου, όταν φθάσει στο τέρμα της ερωτικής μυσταγωγίας, θα αντικρύσει ξαφνικά ένα κάλλος αξιοθαύμαστο ― εκείνο ακριβώς το κάλλος χάριν του οποίου καταβλήθηκαν όλες οι προηγούμενες προσπάθειες… Aυτό το Ωραίο είναι κάτι αυθύπαρκτο, ενιαίο στη μορφή, αιώνιο· όλα τα άλλα ωραία πράγματα μετέχουν σ’ αυτό με τέτοιον τρόπο, ώστε ενώ εκείνα γεννιούνται και πεθαίνουν, αυτό ούτε αυξάνεται ούτε μειώνεται ούτε υφίσταται την παραμικρή αλλαγή. Όταν λοιπόν χάρη στο «ορθως παιδεραστειν» ανεβεί από τα φαινόμενα αυτού του κόσμου και αρχίσει να βλέπει το ίδιο το Ωραίο, έχει σχεδόν φθάσει στο τέλος» (Συμπόσιον 210e-211b).
Aν ωστόσο το Συμπόσιο είναι ένα αριστούργημα, δεν το οφείλει μόνο στη διήγηση της Διοτίμας. Tο σπουδαιότερο λογοτεχνικό του εύρημα είναι η ξαφνική είσοδος του Aλκιβιάδη στη σκηνή, και το εγκώμιο του Σωκράτη που αυτός εκφωνεί. O μεθυσμένος Aλκιβιάδης εξιστορεί τη δική του νεανική ερωτική ιστορία με τον Σωκράτη. H ίδια η διήγηση είναι τολμηρή και απολαυστική. Tο πιο ωραίο όμως στοιχείο της είναι η ταύτιση του Σωκράτη με τον έρωτα - με τον έρωτα-φιλόσοφο, που μόλις είχε περιγράψει ο ίδιος ο Σωκράτης στον λόγο του. O Σωκράτης του Aλκιβιάδη είναι η επίγεια προσωποποίηση και του έρωτα και της φιλοσοφίας.

Φαίδρος
Στον μεταγενέστερο Φαίδρο η ανθρώπινη ψυχή συλλαμβάνεται πλέον ως σύνθετη ολότητα. Aποτελείται από τρία διαφορετικά μέρη, η ισορροπία των οποίων δεν είναι δεδομένη. Oπότε αντιστοίχως και η ερωτική έλξη γίνεται πολυσύνθετη και αντιφατική. Tο «επιθυμητικό» μέρος της ψυχής ρέπει προς τη σαρκική επαφή με το αντικείμενο του έρωτα, ενώ το «λογιστικό» προς την πνευματική. O Πλάτων δείχνει να αντιλαμβάνεται την πιθανότητα μιας εσωτερικής σύγκρουσης ανάμεσα στον ευγενή σκοπό και την αδύναμη σάρκα. O φιλοσοφικός έρωτας συστήνεται ως αποκλειστικά πνευματική έλξη και επαφή, ανάμεσα σε ανθρώπους διαφορετικής ηλικίας, ωριμότητας και σοφίας - από τον Φαίδρο θα πρέπει να προέκυψε η τρέχουσα αντίληψη περί «πλατωνικού έρωτα».

Η προνομιακή σχέση του έρωτα προς το ωραίο, που εκδηλώνεται με την έλξη προς κάθε ωραία αισθητή μορφή ή πραγμάτωση, ανοίγει μια επίγεια προοπτική προς τις Iδέες. O Πλάτων παραδέχεται ότι στον κόσμο που ζούμε «είναι δυσθεώρητες η δικαιοσύνη και η σωφροσύνη και όσα άλλα είναι πολύτιμα για τις ψυχές». Aπό τις πλατωνικές Iδέες «μόνο το Ωραίο είχε τη μοίρα να είναι κάτι κατάφωτο και αξιαγάπητο» (250de), και σ’ αυτό μπορεί να μας οδηγήσει η θεϊκή μανία του έρωτα.

Ο έρωτας και η φιλοσοφική μάθηση
Στον Φαίδρο ο Πλάτων μάς δίνει και την πληρέστερη εικόνα για το πώς αντιλαμβάνεται τη φύση της αληθινής φιλοσοφίας. H φιλοσοφία ορίζεται ως «μάθημα», ως διαδικασία διδαχής, που προϋποθέτει έναν «ειδότα» και έναν «μανθάνοντα». O φιλοσοφικός λόγος είναι ο ζωντανός λόγος του δασκάλου και στοχεύει στη διαμόρφωση του «ήθους» του μαθητή, στην καλλιέργεια της ψυχής του.

Kαταλαβαίνουμε τώρα γιατί ο έρωτας αποτελεί την προσφιλή μεταφορά του Πλάτωνα για την κατάδειξη της φύσης της φιλοσοφίας. Aν η φιλοσοφία είναι ζωντανή διαδικασία μάθησης, που προϋποθέτει δύο ανισότιμους πόλους, τότε η ερωτική συνομιλία είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα που πλησιάζει περισσότερο σ’ αυτό το ιδεώδες. Σαν τον εραστή που προσπαθεί αενάως να κατακτήσει το αντικείμενό του έρωτά του, χωρίς να τα καταφέρνει ποτέ πλήρως, ο φιλόσοφος είναι αιωνίως διψασμένος για την αληθινή γνώση, και, όπως ο Σωκράτης, αναζητεί τις κατάλληλες νεανικές ψυχές που θα του προσφέρουν γόνιμο έδαφος για τη σπορά των λόγων του.

O Πλάτων αναδεικνύει κυρίως τον ρόλο του εραστή-δασκάλου και όχι του ερωμένου-μαθητή, ίσως γιατί το κίνητρο του πρώτου είναι πιο δυσδιάκριτο. O πλατωνικός εραστής στοχεύει μέσω της ερωτικής κατάκτησης στην πνευματική δημιουργία, που θα του εξασφαλίσει συμμετοχή στην αθανασία. O πλατωνικός φιλόσοφος, από την άλλη πλευρά, έχει αντιληφθεί ότι η φιλοσοφία δεν είναι μοναχική ενασχόληση, αλλά δημιουργικός διάλογος με νεαρά και προικισμένα άτομα. Στη δική τους ψυχή θα γραφεί ο φιλοσοφικός λόγος, εκεί θα βλαστήσουν οι νέες ιδέες, που ίσως οδηγήσουν κάποια στιγμή στην αποκάλυψη της αληθινής γνώσης των όντων. H μέριμνα αυτή θα πρέπει να βρίσκεται και πίσω και από την απόφαση του Πλάτωνα να ιδρύσει την Aκαδημία, έναν θεσμό σταθερής συνύπαρξης δασκάλων και μαθητών, παλαιών και νέων στη φιλοσοφία.

ΓΙΑΤΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ "ΚΑΚΟΥΣ" ΣΤΙΣ ΤΑΙΝΙΕΣ;

Έχεις αναρωτηθεί ποτέ γιατί σου αρέσει να είσαι με τον "κακό" σε ταινίες και σειρές;

 Δεν έχεις κανέναν ιδιαίτερο λόγο να ανησυχείς: σε αντίθεση με τους χαρακτήρες που υποστηρίζεις, εσύ κατά βάθος μάλλον έχεις καλή καρδιά.

«Είναι απολύτως φυσιολογικό να νιώθεις άσχημα όταν βλέπεις κάποιον να έρχεται σε δύσκολη θέση ή να χάνει» εξηγεί ο Glenn R. Fox, ο οποίος μελετά τη συναισθηματική νευροεπιστήμη στο USC’s Brain and Creativity Institute του Λος Άντζελες.

Μάλιστα, όσο περισσότερα γνωρίζεις για τον κακό χαρακτήρα της ταινίας τόσο περισσότερες πιθανότητες έχεις να δείχνεις κατανόηση στη ζωή σου.


«Όταν ξέρεις πολλά για το παρελθόν κάποιου, μπορείς να κατανοήσεις τη συμπεριφορά του παραπάνω κι αυτό σε κάνει να ανταποκριθείς με συναίσθηση» λέει ο Fox.

Αλλά, φυσικά, το να νιώθεις άσχημα για έναν φανταστικό χαρακτήρα έχει και κάποια όρια.

«Η διαχωριστική γραμμή είναι πάντα το κατά πόσον εγκρίνεις την κακή συμπεριφορά του ή όχι» συμπληρώνει.

Πάει να σε παρασύρει η επιθυμία για λίγη δόξα;

Πάει να σε παρασύρει η επιθυμία για λίγη δόξα; Παρατήρησε με πόση ταχύτητα ξεχνιούνται τα πάντα` παρατήρησε το χάος της άπειρης αιωνιότητας πριν και μετά από σένα` τον κενό αντίλαλο των επευφημιών, το ευμετάβολον και το άκριτον εκείνων που δείχνουν να σε παινεύουν και τη σμικρότητα του τόπου μες στον οποίο συμβαίνουν όλα τούτα. Η γης ολάκερη δεν είναι παρά ένα σημείο. Και πόσο μικρή δεν είναι ετούτη η γωνίτσα της όπου κατοικούμε; Κι εδώ, ποιοι θα είναι και πόσοι αυτοί που θα σε παινέψουν;

Μη ξεχνάς, λοιπόν, να καταφεύγεις σε τούτο το χωραφάκι του εαυτού σου, και πάνω απ’ όλα,ούτε να παρασύρεσαι ούτε να εντείνεις υπερβολικά τις προσπάθειές σου.

Να ‘σαι ελεύθερος και ν’ αντικρίζεις τα πράγματα σαν άντρας, σαν άνθρωπος, σαν πολίτης, σαν θνητό ον. Κι ανάμεσα στα όπλα που θα ‘χεις σε ετοιμότητα, ας είναι και τα εξής δύο:

Πρώτον, η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν αγγίζουν την ψυχή αλλά στέκουν ήρεμα έξω απ’ αυτήν, ενώ οι ενοχλήσεις προέρχονται μόνο από τις γνώμες που σχηματίζονται εντός μας.

Και δεύτερον, ότι όλα όσα βλέπεις, αλλάζουν στη στιγμή και παύουν πια να υπάρχουν` και να θυμάσαι διαρκώς σε πόσες τέτοιες μεταβολές υπήρξες μάρτυρας εσύ ο ίδιος. Ο κόσμος είναι μεταβολή, η ζωή είναι δοξασίες.

ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ, ΤΑ ΕΙΣ ΕΑΥΤΟΝ

Εγωισμός: Ένας γίγαντας μέσα μας

Πότε ο εγωισμός είναι καλός και πότε μπορεί να μας βλάψει; Με ποιον τρόπο μπορούμε να τον διαχειριστούμε και να κρατήσουμε τις ισορροπίες;

Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας γίγαντας, ο οποίος είχε έναν ανθισμένο κήπο, όπου έπαιζαν τα παιδιά του χωριού. Ο γίγαντας, όμως, ήταν πολύ εγωιστής και ήθελε τον κήπο αποκλειστικά για τον εαυτό του. Έχτισε, λοιπόν, μια μεγάλη μάντρα και απαγόρευσε στα παιδιά να μπαίνουν μέσα. Όταν έμεινε μόνος του και είδε τον κήπο μαραμένο, συνειδητοποίησε την απερισκεψία του και αναθεώρησε.

Ο Oscar Wilde στο παραμύθι του «Ο εγωιστής γίγαντας» περιγράφει με απλοϊκό τρόπο την έννοια του εγωισμού. Αλήθεια, μήπως όλοι μας κάποιες φορές χτίζουμε μάντρες και στρεφόμαστε γύρω από τον εαυτό μας; Πώς θα ξεφύγουμε από τον εγωκεντρισμό μας και πώς θα συμβιβαστούμε με τις ανάγκες των άλλων;

Ο κόσμος περιστρέφεται γύρω μας
Όταν υιοθετούμε εγωιστική συμπεριφορά, βάζουμε σε πρώτη μοίρα το εγώ μας. Αγαπάμε υπέρμετρα τον εαυτό μας και ενδιαφερόμαστε αποκλειστικά και σε υπερβολικό βαθμό για τις δικές μας ανάγκες, το ατομικό μας συμφέρον και τα προσωπικά μας ενδιαφέροντα. Κάθε προσπάθειά μας αποσκοπεί μόνο στην ικανοποίηση των στόχων και των φιλοδοξιών μας και τις περισσότερες φορές αδιαφορούμε για τους συνανθρώπους μας. Η υπερβολική αυτοπεποίθηση μπορεί να ωθήσει στον εγωκεντρισμό και αυτό γιατί η εξωφρενική πίστη στον εαυτό μας μάς κάνει να θεωρούμε ότι είμαστε οι καλύτεροι και ότι μόνο εμείς αξίζουμε, με αποτέλεσμα να καταστρατηγούμε τα δικαιώματα των υπολοίπων.

Το εγωιστικό μας γονίδιο
Όπως όλα τα στοιχεία της προσωπικότητάς μας, έτσι και ο εγωισμός είναι γραμμένος στα γονίδιά μας. Η τάση να συμπεριφερόμαστε ναρκισσιστικά και αυτάρεσκα ως έναν βαθμό κληρονομείται. Όμως, το να οδηγούμαστε σε υπερβολές σχετίζεται περισσότερο με τα βιώματά μας και μάλιστα τα πρώιμα, δεδομένου ότι η προσωπικότητά μας αρχίζει να διαμορφώνεται ήδη από τη βρεφική ηλικία. Το περιβάλλον στο οποίο ζούμε και μεγαλώνουμε, οι σχέσεις με τους γονείς και τα αδέλφια μας, αλλά και το πλαίσιο του σχολείου συμβάλλουν σημαντικά στο αν μετέπειτα στη ζωή μας θα λειτουργούμε εγωιστικά ή όχι. Οι διάφορες καταστάσεις που βιώνουμε στην πορεία είναι πιθανό να μας κάνουν να αναθεωρήσουμε, ωστόσο δεν είναι αυτές που θα μας οδηγήσουν σε εγωιστική τάση.

Ο… άρρωστος εγωισμός
Ο εγωισμός δεν είναι πάντα κακός. Το να σκεφτόμαστε, να σεβόμαστε και να αγαπάμε τον εαυτό μας, να ικανοποιούμε τις ανάγκες και επιθυμίες μας και να διεκδικούμε όσα μας ανήκουν μέσα σε ένα κοινωνικά αποδεκτό όριο είναι θέμα επιβίωσης και θεωρείται απόλυτα υγιής μορφή εγωισμού. Όταν, όμως, δεν λαμβάνουμε υπόψη μας τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων, δεν συμβιβαζόμαστε ποτέ, συμπεριφερόμαστε αυταρχικά, γινόμαστε σκληροί και απάνθρωποι, έχουμε υπερβολικές απαιτήσεις από τους άλλους και προκαλούμε ενοχικά συναισθήματα με στόχο να προσελκύουμε τη μόνιμη προσοχή, τότε ο εγωισμός γίνεται παθολογικός και δημιουργεί προβλήματα. Δεν μας αφήνει να έχουμε υγιείς σχέσεις, αφού κάθε μας κίνηση συνοδεύεται από ανασφάλεια, αίσθημα κατωτερότητας, ζήλια, κτητικότητα, ανυπομονησία, έντονο ανταγωνισμό, αλλά και από μια γενικότερη τάση να εγκαταλείπουμε μπροστά στις δυσκολίες. Ο κακός εγωισμός μάς ωθεί να απαιτούμε συνεχώς αποδείξεις αγάπης και εκτίμησης και να επιζητούμε την αναγνώριση και την επιβεβαίωση.

Πώς θα γίνει προσόν
Μπορεί η αγγλίδα συγγραφέας Jane Austen να πίστευε ότι «… ο εγωισμός πρέπει πάντα να συγχωρείται, επειδή δεν υπάρχει ελπίδα θεραπείας», οι ειδικοί ωστόσο βεβαιώνουν ότι υπάρχουν τρόποι για να μετατρέψουμε τον εγωισμό σε προτέρημα. Το βασικότερο, αλλά και το πιο δύσκολο, είναι να αναγνωρίσουμε την εγωκεντρική μας τάση. Κάποιος ο οποίος είναι εγκλωβισμένος στον εγωισμό του (π.χ. πιστεύει ότι έχει πάντα δίκιο, δυσκολεύεται να παραδεχθεί τα λάθη του) δεν μπορεί να αντιληφθεί την υπερβολή στη συμπεριφορά του, μπορεί όμως να διαπιστώσει ότι ο εγωκεντρισμός του δημιουργεί προβλήματα στις σχέσεις του.

Άπαξ και αναγνωρίσουμε την τάση αυτή, θα πρέπει κατ’ αρχάς να κατανοήσουμε από πού πηγάζει και ποιες είναι οι συνθήκες που την προκάλεσαν και έπειτα να προσπαθήσουμε να δούμε τα πράγματα με άλλη ματιά. Για παράδειγμα, αν είμαστε εγωιστές γιατί μας φρόντιζαν υπερβολικά στο σπίτι και είχαμε μάθει να έχουμε τα πάντα δικά μας, το να επιχειρήσουμε να γίνουμε αυτόνομοι και ανεξάρτητοι θα βοηθήσει να μη λειτουργούμε τόσο εγωκεντρικά και να σεβόμαστε τους άλλους. Είναι σημαντικό, επίσης, να μάθουμε να διαφωνούμε και να εκφράζουμε τη δυσαρέσκεια και τον θυμό μας την κατάλληλη στιγμή και με ήρεμο τρόπο.

Τα μυστικά όπλα της ναζιστικής Γερμανίας που ξεπερνούν τα όρια της επιστημονικής φαντασίας

Ένα πέπλο μυστηρίου καλύπτει μέχρι σήμερα το τι ανακάλυψαν οι συμμαχικές δυνάμεις όταν, μετά την πτώση του Βερολίνου, εισήλθαν στα απόρρητα εργαστήρια της ναζιστικής Γερμανίας, όπου κορυφαίοι επιστήμονες και μηχανικοί χρηματοδοτούνταν αδρά για να διεξάγουν έρευνες, με σκοπό την ανάπτυξη των πιο απίθανων στρατιωτικών τεχνολογιών.
 
Το θέμα έχει απασχολήσει έντονα την κοινή γνώμη, δίνοντας τροφή για πάσης φύσεως συνωμοσιολογικές θεωρίες, άλλες ρεαλιστικές και άλλες ακραίες που κινούνται στο χώρο της φαντασίας.
 
Στο βίντεο που ακολουθεί, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει πλήρες ντοκιμαντέρ σχετικά με το θέμα:
 
 

Βουζύγης ο Αθηναίος: Ο πρώτος που έζεψε βόδια και όργωσε αγρό για σπορά!

Ο Βουζύγης ήταν μυθικός γενάρχης του αθηναϊκού ιερατικού γένους των Βουζυγών.

Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε πραγματικά την ιστορία μας και τους προγόνους μας; Πέραν των διασήμων, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Πλάτων, ο Σωκράτης, υπάρχουν και εκατοντάδες, για να μην πούμε χιλιάδες, που μένουν στην αφάνεια και αδίκως. Ένας από αυτούς είναι και ο Βουζύγης. Για να δούμε λοιπόν ποιός είναι αυτός ο άγνωστος ένδοξος πρόγονος μας.

Το όνομά Βουζύγης το έλαβε ως προσωνύμιο από τη σχετική μυθική παράδοση ότι ήταν ο πρώτος που έζεψε βόδια που έσυραν άροτρο (άροτοι βόες) και όργωσε αγρό παρά την Ακρόπολη, τον λεγόμενο Βουζύγιον, τον οποίο στη συνέχεια έσπειρε σιτάρι. Ήταν αυτός που έμαθε τους ανθρώπους να ζεύουν τα βόδια.

Το όνομά του ετυμολογικά προέρχεται από τα < βους + ζυγόν, < ζεύγνυμι…

Κατά την ίδια εκείνη παράδοση το άροτρο ήταν δώρο της θεάς Αθηνάς το οποίο στη συνέχεια έγινε αφιέρωμα στο ναό της.

Στον Βουζύγη δόθηκαν από την θεά και οι πρώτες οδηγίες της καλλιέργειας των δημητριακών στην Αθήνα σε ανάμνηση των οποίων γίνονταν οι τελετές οι λεγόμενες «Βουζύγειαι αραί».

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι πρώτη η Αθηνά τους είχε διδάξει την καλλιέργεια της γης και τη ζεύξη των βοδιών, γιαυτό και την αποκαλούν στη Θεσσαλία και τη Βοιωτία «Βουδεία» και «Βοαρμία». Επίσης της απέδιδαν την εφεύρεση του άροτρου είχαν μάλιστα και γιορτή αφιερωμένη στο γεγονός αυτό.

Το προσωνύμιο Βουζύγης είχε επίσης ως επίθετο και ο Τριπτόλεμος, ή ο Επιμενίδης ο Κρης, και ο Ηρακλής, κατά παραλλαγές του ίδιου μύθου, της πρώτης ζεύξης βοδιών σε άροτρο, καθώς και ο επιμελούμενος τα ιερά βόδια στην Ελευσίνα.

Στους μετακλασικούς χρόνους το όνομα Βουζύγης αποτελούσε κύριο όνομα Αθηναίων πολιτών.
Ο Βουζύγης που ήταν – όπως προείπαμε- ο πρώτος που έζεψε βόδια σε αλέτρι και ο πρώτος που καλλιέργησε αγρό γύρω από τους πρόποδες της Ακρόπολης, όπου αργότερα αφιερώθηκε το αλέτρι του, πριν όμως ο ήρωας αυτός διδάξει τη σπορά και καταστεί εθνικός ήρωας της Αθήνας ήτανγενάρχης ιερατικού γένους των Βουζύγων που αργότερα αυτοί επέβλεπαν τις εορτές αυτές και διατηρούσαν μεγάλο αριθμό βοών στην Αθήνα και την Ελευσίνα.

Οι Βουζύγοι (αρχ. «Βουζύγαι») αποτελούσαν ένα από τα παλαιότερα και επιφανέστερα γένηευπατριδών της αρχαίας Αθήνας.

Ήταν κυρίως γένος ιερατικό που επιμελούνταν τη φύλαξη του ιερού αγάλματος της Παλλαδίου Αθηνάς και του ιερού αρότρου όπου και κατ΄ επέκταση είχε την εποπτεία των τελετών των ιερών αρότρων. Εκτός όμως από τα ιερά αυτά καθήκοντα είχε και την ιερατεία των ιερών του Διός του Παλλαδίου και του Διός του Τελείου.

Στην αρχαία Αθήνα με το όνομα βουζύγιον φέρονταν ιερός αγρός στους βόρειους πρόποδες της Ακρόπολης, που ήταν ένας από τους τρεις εκείνους αγρούς που γινόταν η τελετή των ιερών Αρότων.
Στον αγρό αυτό που ήταν παρά το ιερό της θεάς Δήμητρος Χλόης και της Γης της Κουροτρόφου, υπήρχε η παράδοση ότι πρωτο-καλλιεργήθηκε η γη με άροτρο και στη συνέχεια έγινε η πρώτη σπορά σίτου από τον μυθικό Βουζύγη, εξ ου και η ονομασία του.

Στο Βουζύγιο πιθανόν να φύονταν και το σιτάρι, που προοριζόταν για τις τελετές υπέρ του «Πολιέως Διός». Σημειώνεται ότι υπήρχε και προσδιοριστικό επίθετο και επίκληση «Βουζυγία» για την θεά Αθηνά και στις τρεις αυτές τελετές ως εφευρέτης του αρότρου, εξ ου και η ονομασία αυτών των τελετών.

Η Αροτρίοση είναι η ιερότερη στιγμή της ημέρας, διότι η άροση, η σπορά και η συλλογή καρπών αντιπροσωπεύουν βασικά έργα βιοπορισμού και τα έργα του κύκλου αυτού, καθώς και τα εργαλεία του, καλύφθηκαν προαιώνια με το πέπλο του μυστηρίου και της ιερότητος.

Την καταγωγή του από αυτό το γένος καυχιόταν ότι είχε ο Ξάνθιππος (Αθηναίος πολιτικός) και εξ αυτού ο γιος του ο Περικλής.

Το γένος αυτών των ευπατριδών δεν έπαψε ν΄ αναφέρεται μέχρι τα μέσα του 4ου αιώνα π.χ.

Η εξαθλίωση του ανθρώπου με την «ασθένεια της βούλησης» στον Χριστιανισμό

 «Γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου...».

Η χριστιανική ηθική βασίζεται στα εφευρήματα της ένοχης συνείδησης και της ενοχής, που τελικά αναστέλλουν την ελεύθερη βούληση και επομένως την ίδια την ελεύθερη εξέλιξη τής ζωής. Η έλλειψη βούλησης εξαγιάζεται στον Χριστιανισμό κατά τον Ευαγγελισμό, όταν άβουλη η Μαριάμ ακούει και δέχεται μοιρολατρικά αυτά, που της ανακοινώνει ο Γαβριήλ, ψελλίζοντας: «Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου» (Λουκάς, 1: 38).
 
 Πολλά χωρία, τόσο στην Ιλιάδα όσο και στην Οδύσσεια, παρουσιάζουν ρητά τούς δισταγμούς των ηρώων. Τους δείχνουν τη στιγμή της μάχης να αντιπαραθέτουν μέσα τους αντιφατικά πράγματα, αυτό, που θα ονομάσει αργότερα ο Πλάτων «διάλογο ψυχής με τον εαυτό της». Ο Όμηρος χρησιμοποιεί π.χ. την έκφραση «δίχα θυμόν έχειν», προκειμένου να περιγράψει το πνεύμα τού ήρωα, που αμφιταλαντεύεται μεταξύ δυο αντιφατικών θέσεων (βλ. Οδύσσεια π. 73, που επαναλαμβάνεται ελαφρώς παραλλαγμένο στην τ. 524). Και η λήψη της απόφασης συνδέεται άρρηκτα με μια ρητή ενδοσκόπηση, με τον έλεγχο των υπέρ και των κατά, των κινήτρων, που οδηγούν τον ήρωα στην πράξη ή στην αδράνεια. Όλα αυτά είναι απολύτως εμφανή σε όλη την έκταση των επών.
 
Παρά ταύτα παρεμβάλλεται εδώ μια συζήτηση -δευτερεύουσα σίγουρα- που δεν θα ήθελα όμως να αποφύγω. Υποστηρίχτηκε[1], και συνεχίζει να υποστηρίζεται[2], ότι δεν θα μπορούσε να υπάρξει πραγματική απόφαση στον ελληνικό κόσμο, τουλάχιστον στα ομηρικά έπη, αλλά και πέραν αυτών, μέχρι τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, διότι η αρχαία Ελλάδα αγνοεί την έννοια της βούλησης...

Βέβαια, η λέξη «βούλησις» δεν απαντά στον Όμηρο -ούτε και πολύ αργότερα- για να υποδείξει την ψυχική ιδιότητα ή στάση που θα οδηγούσε στην επιλογή μεταξύ δύο πραγμάτων ή που θα στηρίξει την απόφαση. Γιατί όμως να συμπεράνουμε εξ αυτού την παντελή απουσία τής ίδιας τής έννοιας; Υφίσταται εν προκειμένω σύγχυση μεταξύ τής άγνοιας μιας λέξης ή τής μη θεματοποίησης μιας έννοιας από κάποια γλώσσα και τής απουσίας τής ίδιας τής έννοιας. Είναι σχεδόν σαν να υποστηρίζουμε, ότι οι Έλληνες δεν είχαν υποσυνείδητο, επειδή δεν υπάρχει λέξη, που να το ονοματίζει! Το ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι, γιατί μέχρι μια σχετικά ύστερη χρονολογία δεν θεματοποίησαν τη βούληση.
[1. Π.χ. ο Η. Frankel, Dichtung, o οποίος γράφει: «Η “θέληση” αποτελεί ιδέα, που απουσιάζει καθαυτή από το πνευματικό στερέωμα τής αρχαϊκής και τής κλασικής Ελλάδας. (...) Γι΄ αυτό και δεν υπάρχει ουσιαστικό, που να δηλώνει τη “θέληση”...».
2. Πρβλ. π.χ. J.-P. Vernant, «Ebauches de la volonte dans la tragedie grecque», στο J.-P. Vernant / P. Vidal-Naquet, «Mythe et tragedie en Grece ancienne», Paris, Maspero 1972, σ. 43-74, επανέκδ. στο «Mythe et tragedie I», Paris, La Decouverte, σ. 43-74: «Σχηματίσαμε την πεποίθηση, ότι ο άνθρωπος αποφασίζει να δράσει “θεληματικά”, με τον ίδιο τρόπο, που διαπιστώνει, ότι διαθέτει χέρια και πόδια. Ακόμα κι εκεί, όπου ο πολιτισμός, όπως αυτός τής αρχαϊκής και της κλασικής Ελλάδας, δεν περιέχει στο λεξιλόγιο του καμμία λέξη, που να αντιστοιχεί στον δικό μας όρο της θέλησης, δεν διστάζουμε καθόλου να αποδώσουμε στους ανθρώπους της εποχής αυτής, έστω και χωρίς να το γνωρίζουν, τη βουλητική λειτουργία, την οποία ωστόσο δεν κατονόμασαν» (σ. 44).
 
Προσωπικά πιστεύω, ότι δεν αγνοούσαν καθόλου την έννοια, αλλά ότι γι΄ αυτούς η βούληση δεν αποτελούσε πρόβλημα. Και ότι, πίσω από τη σύγχρονη θεματοποίηση τής έννοιας, στη ρίζα της, υποκρύπτεται κάτι άλλο.

Θα πρέπει εδώ να ακολουθήσουμε μιαν άλλη θεωρητική γενεαλογία, την ιουδαϊκή και τη χριστιανική. Διότι από την εποχή ακριβώς του Χριστιανισμού, αλλά αναμφίβολα ήδη από τον Ιουδαϊσμό, ο ανθρώπινος κόσμος κατατρύχεται από μια ουσιαστική ασθένεια: Την ασθένεια τής βούλησης, η οποία έχει μια σαφή οντοθεολογική καταγωγή αναπόσπαστη από την έννοια τού αμαρτήματος. Οφείλουμε να πράξουμε κάτι, για το οποίο δεν είμαστε ίσως ικανοί, πράγμα, που αποτελεί σφάλμα. Αποδίδουμε επομένως στον εαυτό μας την αιτία αυτής της ανικανότητας με τη μορφή της κακής θέλησης ή της ανεπαρκούς βούλησης.

Στους Έλληνες όμως, δεν υπάρχει αμαρτία, άρα δεν μπορεί να υπάρξει και θεματοποίηση της σχετικής με τη βούληση προβληματικής. Η ρίζα βρίσκεται εδώ, οι δε απολήξεις της φθάνουν σε όλη τη σύγχρονη λογοτεχνία, τουλάχιστον από τον Άμλετ μέχρι τον Αδόλφο του Benjamin Constant και τους μυθιστοριογράφους τού 19ου αιώνα. Ο λιπόψυχος ήρωας είναι γεμάτος ιδέες για να αλλάξει τον κόσμο, είναι όμως αργά για να τις υλοποιήσει, ίσως αύριο... Όλη αυτή η νεφελώδης θεματική απουσιάζει από το τεράστιο σώμα τής αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, στην οποία βρίσκουμε τον εσωτερικό διάλογο, τον δισταγμό, την αμφιβολία και τελικά την απόφαση για δράση ή παραίτηση, δεν βρίσκουμε όμως, παρά μόνο τελείως περιθωριακά, την πρόσθετη αυτή στιγμή τής ασθενούς βούλησης. Δεν πρόκειται, επομένως, για μη ανακάλυψη τής βούλησης από τους Έλληνες, αλλά για μη ύπαρξη της ασθένειας της βούλησης, των «ασθενειών βούλησης», όπως έλεγαν τα εγχειρίδια ψυχιατρικής τού 19ου αιώνα («Les Maladies de la volonte» [1833], είναι ο τίτλος μίας από τις γνωστότερες εργασίες τού Γάλλου ψυχολόγου Theodule Ribot), και της βούλησης ως ασθένειας...

Στην αρχαία Ελλάδα η στιγμή της απόφασης προϋποθέτει βέβαια τη βούληση, η βούληση όμως αυτή δεν είναι αυτονομημένη, δεν αποτελεί χωριστή λειτουργία, που θα μπορούσε επομένως να βρίσκεται σε διαρκή απόσταση (σε σχέση με τη σκέψη και την πράξη), όπως συμβαίνει στον χριστιανικό κόσμο (ας αφήσουμε στην άκρη τούς Εβραίους). Θα το ήθελα, δυστυχώς όμως, δεν μπορώ. Ποιος θέλει πραγματικά; Ποιος ήταν σε θέση να θελήσει μια για πάντα και για όλο τον κόσμο; Μήπως ο Θεός ως βούληση; Βούληση όμως ποιου πράγματος; Και ποιο μέρος της βούλησης αυτής καταχωρείται στον άνθρωπο;

Συναντάμε εδώ όλες τις απορίες γύρω από την ανθρώπινη ελευθερία βούλησης και τη συμφιλίωση της με τη θεία θέληση, την παντογνωσία και την παντοδυναμία του Θεού. Στο Χριστιανισμό, ο άνθρωπος, εκπεσόν ον, αμαρτωλός, συγκρούεται συνεχώς -όχι με τον θάνατο, αλλά- με τη δική του ανανεούμενη κατάπτωση, με την αδυναμία του να αποδειχθεί άξιος του κανόνα, που δίνει νόημα στη ζωή του. Κανόνας, που ενσωματώνει άλλωστε, από την ίδια του τη φύση, την κατάπτωση αυτή, διότι πρόκειται για ανεφάρμοστο κανόνα, και κατά συνέπεια ο άνθρωπος παραμένει αναγκαστικά στην αθλιότητά του. Σαν να του ζητούσαν να πετάξει πρώτα σαν πουλί και μετά να αποφασίσει· δεδομένου, ότι δεν μπορεί να πετάξει, είναι ένοχος. Έτσι είναι οι μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες. Ήθελα όμως μόνο να δείξω, ότι η βούληση δεν παρουσιάζεται σαν το συγκεκριμένο πρόβλημα στους Έλληνες.

Όταν η πραγματικότητα ξεπερνά τη... φαντασία! Οι επιστήμονες ετοιμάζουν σπίτια από... ''οστά''

Εκτός από μακάβρια, η ιδέα ερευνητών από το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ για το μέλλον της κατασκευής μοιάζει λες και είναι βγαλμένη από ταινία επιστημονικής φαντασίας… Τι προτείνουν; Τα σπίτια και οι ουρανοξύστες του μέλλοντος να μην κατασκευάζονται από τσιμέντο και ατσάλι αλλά από… oστό!

Οι ειδικοί εξηγούν ότι καθώς ο πληθυσμός του πλανήτη μας πολλαπλασιάζεται, αυξάνονται και οι στεγαστικές ανάγκες.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εργοστάσια τσιμέντου και ατσαλιού ευθύνονται για το 1/10 των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οι ερευνητές του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ αποφάσισαν να αναζητήσουν μια εναλλακτική λύση.

Ένα από τα σενάρια που εξετάζουν είναι η δημιουργία τεχνητού οστού, το οποίο θα έχει τη δυνατότητα να «επουλωθεί» σε περίπτωση που υποστεί ζημιά.

«Όλα τα κτίρια κατασκευάζονται αυτή τη στιγμή από τσιμέντο και σίδερο και σχεδιάζονται με αυτά τα υλικά υπόψη» δήλωσε η Δρ. Μισέλ Όιεν από το τμήμα μηχανικών του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ.

«Η κατασκευή κτιρίων από εντελώς νέα υλικά μπορεί να σημαίνει ότι θα πρέπει να ξενασκεφτούμε μια ολόκληρη βιομηχανία» ανέφερε χαρακτηριστικά, και συνέχισε: «Αν θέλουμε να κάνουμε πραγματικά τη διαφορά, αυτό που πρέπει να σκεφτούμε είναι αυτό που πρέπει να συμβεί».

Η ειδικός έχει περάσει ατελείωτες ώρες στο εργαστήριό της, αναζητώντας έναν νέο και πιο οικολογικό τρόπο για να αναγείρονται κτίρια. Ανακάλυψε λοιπόν ένα είδος οστού, το οποίοι μοιάζει πολύ με το φυσικό και έχει τη δυνατότητα να «δέσει» σε περίπτωση σπασίματος –όπως ακριβώς και τα ανθρώπινα κόκκαλα.

Την ίδια ώρα, η μηχανικός ειδικεύεται στη δημιουργία ενός τεχνητού τσοφλιού (όπως αυτά των αυγών), το οποίο ισχυρίζεται ότι επίσης μπορεί να βρει κάποια χρήση στον κατασκευαστικό κλάδο. Παρότι οι ερευνητές εμφανίζονται ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από την εξέλιξη της έρευνάς τους, προειδοποιούν ότι το υλικό δεν θα είναι έτοιμο για χρήση αυτή τη δεκαετία.

Εντείνεται η αναζήτηση για ανιχνεύσιμες σκουληκότρυπες ανάμεσα σε δύο άστρα

Αρκετό καιρό τώρα, τόσο η επιστημονική φαντασία όσο και η θεωρητική φυσική έχουν προτείνει την ύπαρξη μιας θεωρητικής κατασκευής που προέρχεται από τη Γενική Σχετικότητα, γνωστής ως σκουληκότρυπα, η οποία λειτουργεί σαν πύλη που ενώνει δύο περιοχές του διαστήματος με απευθείας σύνδεση. Τελευταία, αυτή η έρευνα με κάποια πρόσθετα χαρακτηριστικά καταγράφεται σε διάφορες μελέτες.

Στο παρελθόν, οι θεωρητικοί φυσικοί πρότειναν ότι οι σκουληκότρυπες είναι δομές που συνδέουν περιοχές του κενού χώρου σε όλο το σύμπαν. Άλλοι πάλι έχουν προτείνει ότι οι μαύρες τρύπες αποτελούν το σημείο εισόδου σε αυτές τις δομές, αλλά μέχρι στιγμής τίποτε δεν έχει αποδειχθεί με βεβαιότητα.

Όμως, σε μια πρόσφατη μελέτη ειδικοί στο Καζακστάν υποθέτουν ότι οι σκουληκότρυπες μπορούν στην πραγματικότητα να αναπτύσσονται και μεταξύ πολύ μακρινών άστρων, συνδέοντας τα δύο ουράνια σώματα με ένα μέσο που περιέχει ένα τέλειο υγρό.

Επειδή η εξωτική ύλη μέσα στην σκουληκότρυπα θα μπορούσε να ρέει σαν ένα υγρό ανάμεσα στ ‘αστέρια, και τα δύο άστρα πιθανόν θα πάλλονταν με ένα ασυνήθιστο τρόπο. Αυτού του είδους ο παλμός θα μπορούσε να οδηγήσει στην απελευθέρωση διαφόρων ειδών ενέργειας, όπως κοσμικές ακτίνες υπερβολικής υψηλής ενέργειας.

Με άλλα λόγια, αυτές οι δομές μπορεί να μην είναι κενοί ‘διάδρομοι’, αλλά μάλλον ένα μέσο επικοινωνίας μεταξύ των μεγάλων άστρων ή των άστρων νετρονίων. Αν όντως αυτό συμβαίνει, τότε μια τέτοια διαδρομή θα άφηνε πίσω της ανιχνεύσιμα ίχνη.

Η θεωρία αυτή αναπτύχθηκε από τον θεωρητικό φυσικό Vladimir Dzhunushaliev, του Πανεπιστημίου του Καζακστάν (Vladimir Dzhunushaliev, et al. "A Star Harbouring a Wormhole at its Center.").

Σε μια σχετική έρευνα Ρώσοι που ασχολούνται με την ολοκλήρωση του πρότζεκτ Millimetron το οποίο έχει σαν στόχο να κατασκευαστεί ένα νέο διαστημικό τηλεσκόπιο. Ο στόχος αυτού του παρατηρητηρίου είναι να ψάξει για την υπογραφή του ίχνους που μείνει πίσω από τις σκουληκότρυπες, που συνδέουν δύο μεγάλα άστρα.

Το παρατηρητήριο θα έχει κυρίως ως στόχο τους πυρήνες των απόμακρων γαλαξιών, λένε οι ερευνητές που ασχολούνται με το πρότζεκτ. Θα έχει ένα κάτοπτρο των 10 μέτρων, για την παρατήρηση σε μήκη κύματος της τάξης του χιλιοστού αλλά και κάτω από το χιλιοστό, οπότε θα επιτρέψει στο τηλεσκόπιο να έχει μια εξαιρετική ακρίβεια.

"Είναι μια ενδιαφέρουσα προσπάθεια αυτών που πιστεύουν ότι υπάρχει πράγματι η υπογραφή αυτής της μορφής της σκουληκότρυπας, αυτή όμως είναι περισσότερο υποθετική από ότι παρατηρητική”, λέει για την ρώσικη πρωτοβουλία ο Lawrence Krauss στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα.

"Χωρίς καμία ιδέα για το τι είναι η ύλη φάντασμα και τις πιθανές αλληλεπιδράσεις της με το φως, δεν είναι σαφές πως μπορεί κανείς να προχωρήσει στο πιο πάνω γενικό επιχείρημα”, προσθέτει ο Lawrence Krauss.

Η ύλη φάντασμα είναι το είδος της ύλης που οι ειδικοί πιστεύουν ότι θα μπορούσε να βρεθεί μέσα στις σκουληκότρυπες που θα συνδέουν δύο μακρινά αστέρια. Αν την βρούμε τότε θα ήταν μια ισχυρή ένδειξη ότι οι πιο πρόσφατες θεωρίες σχετικά με αυτές τις κοσμικές δομές είναι σωστές.

Το θέαμα του στρεφόμενου φως μπορεί να μας αποκαλύψει μια περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα

spinning-black-holeΕπιστήμονες πρότειναν ένα νέο τρόπο για να εντοπίσουν μια περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα.. Η ιδέα τους μπορεί έτσι να μας δώσει την υπογραφή μιας στρεφόμενης μαύρης τρύπας, που όπως λέει και το όνομα της είναι αόρατη.
 
Τα φωτόνια που εκπέμπονται κοντά σε μια περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα συστρέφονται, που στην εικόνα αναπαριστάνονται από την σπειροειδή μορφή δεξιά σαν περιστρεφόμενη σκάλα. Η ανίχνευση αυτού του σχεδίου, λένε οι ερευνητές, θα επιτρέψει στους αστρονόμους να μετρήσουν άμεσα το σπιν μιας μαύρης τρύπας.
 
Όχι, δεν μπορείτε να δείτε μια μαύρη τρύπα. Όμως, αυτό που ίσως μπορούμε να δούμε είναι το πώς μια περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα κάμπτει τον χωρόχρονο γύρω της, καθώς και το φως γύρω από αυτόν, όπως προβλέπει η γενική σχετικότητα . Οι επιστήμονες λοιπόν ισχυρίζονται, σε μια νέα μελέτη στο περιοδικό Nature Physics,  ότι είναι πιο κοντά από ποτέ για να μπορέσουν να δουν αυτό το αποτέλεσμα στις μακρινές μαύρες τρύπες από τη Γη.
 
Οι γαλαξίες έχουν πιθανώς έχουν περιστρεφόμενες μαύρες τρύπες στο κέντρο τους, ενώ αυτές οι  μαύρες τρύπες έχουν δύο τύπους στροφορμής, εξηγεί ο Bo Thide, μέλος της επιστημονικής ομάδας.  Υπάρχει η στροφορμή του σπιν, που είναι κάτι ανάλογο με αυτό που η Γη δημιουργεί, καθώς περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της, και υπάρχει η τροχιακή στροφορμή, που είναι ανάλογη με την στροφορμή που οφείλεται στην περιστροφή της Γης γύρω από τον ήλιο. Ο Thidé λέει ότι το δεύτερο φαινόμενο – της τροχιακής στροφορμής – στρεβλώνει το φως με έναν τρόπο, και που οι επιστήμονες τον γνωρίζουν οπότε ξέρουν τι να ψάξουν για να το δουν από εδώ.
 
"Γύρω από μια περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα, ο χώρος και ο χρόνος συμπεριφέρεται με τέτοιο περίεργο τρόπο, που ο χώρος γίνεται χρόνος και ο χρόνος γίνεται χώρος, και ολόκληρος ο χωροχρόνος που στην πραγματικότητα σύρεται γύρω από τη μαύρη τρύπα, παραμορφώνεται γύρω από αυτήν”, εξήγησε ο Thidé .
 
"Αν έχετε εκεί μια πηγή ακτινοβολίας … αυτή θα δίνει την αίσθηση ότι γίνεται συστροφή του χωροχρόνου. Η ακτίνα του φωτός, που ενώ η ίδια μπορεί να νομίζει ότι διαδίδεται σε μια ευθεία γραμμή, αλλά αν την δει κανείς απ ‘έξω, θα δει ότι διαδίδεται κατά μήκος μιας σπείρας. Αυτό μας λέει η σχετικότητα..
 
Οι φυσικοί ονομάζουν αυτό το φαινόμενο "σύρσιμο του χωροχρονικού πλαίσιου ή στροβιλισμός του χωρόχρονου λόγω περιστροφής ενός μεγάλου αντικειμένου” (το πόσο παρασύρεται δηλαδή ο χωρόχρονος από την περιστροφή του Ήλιου ή μιας μαύρης τρύπας γύρω τους) και το βλέπουν ακόμη και κοντά στον πλανήτη μας.
 
Οι παρατηρήσεις δύο δορυφόρων σε τροχιά γύρω από τη Γη κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών δείχνουν ότι οι δορυφόροι σύρονται αρκετά μέτρα ετησίως, καθώς το σπιν της Γης ρυμουλκεί (τραβάει) την δομή του χωροχρόνου σε κύκλους..
 
"Αν μπορείτε να δείτε, ένα τέτοιο μικροσκοπικό φαινόμενο λόγω της μικροσκοπικής μάζας που έχει η Γη σε  σχέση με τη μάζα μιας μαύρης τρύπας, τότε πόσο πιο εύκολο θα ήταν να το δούμε γύρω από μια μαύρη τρύπα”, αναφέρει ο Thidé..
 
Η επίδραση αυτή είναι μικρή, κι έτσι δεν είναι σαφές κατά πόσον τα υφιστάμενα τηλεσκόπια θα είναι σε θέση να το καταλάβουν. Αλλά ο Thidé είναι έτοιμος να το προσπαθήσει.
 
«Αυτό που είναι νέο και συναρπαστικό είναι η πρόταση ότι το φαινόμενο είναι πραγματικά μετρήσιμο για τη μαύρη τρύπα που βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία μας," λέει ο Saul Teukolsky του Πανεπιστημίου του Κορνέλ. Ο Thidé λέει ότι η ομάδα του θα επανεξετάσει τις παρατηρήσεις με ραδιοτηλεσκόπια της υπερβαρέας μαύρης τρύπας του Γαλαξία μας για να δούμε αν το φαινόμενο της συστροφής του φωτός έχει ήδη εμφανιστεί.

Υπέρψυχρα άτομα ίσως μπορούν να αποκαλύψουν την σκοτεινή ενέργεια του κενού

Τεκμηριωμένες γνώσεις σχετικά με τη σκοτεινή ενέργεια και την διαστολή του σύμπαντος θα μπορούσαν να προέλθουν για πρώτη φορά από ένα πείραμα, που περιλαμβάνει υπέρψυχρα άτομα. Αυτό πιστεύει μια ομάδα φυσικών στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο με επικεφαλής τον νομπελίστα Martin Perl, και η οποία σχεδιάζει να ρίξει άτομα καισίου σε δύο ατομικά συμβολόμετρα μήκους 1,5 μέτρων. Οι δυνάμεις του σκοτεινού τομέα (του πεδίου της σκοτεινής ενέργειας) πάνω στα άτομα θα οδηγήσει σε μια διαφορά φάσης που η ομάδα ελπίζει να μετρηθεί με τη σύγκριση των αποτελεσμάτων στις δύο συσκευές.
 
Η σκοτεινή ενέργεια είναι το όνομα που δίνεται στην μυστηριώδη ουσία που πιστεύεται ότι προκαλεί την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος, με την άσκηση αρνητικής πίεσης που αντιτίθεται στην έλξη της βαρύτητας. Αλλά αν και η σκοτεινή ενέργεια φαίνεται να αντιπροσωπεύει περίπου το 75% της υλοενέργειας του σύμπαντος, οι επιστήμονες δεν έχουν καμία πραγματική ιδέα το τι είναι αυτή η σκοτεινή ενέργεια. Οι περισσότερες προσπάθειες για την κατανόηση αυτής περιλαμβάνουν παρατηρήσεις των απόμακρων σουπερνοβών και της κοσμικής μικροκυματικής ακτινοβολίας.
 
Όμως ο Perl και οι συνεργάτες του πιστεύουν ότι μπορούμε να συγκεντρώσουμε νέες πληροφορίες σχετικά με τη σκοτεινή ενέργεια, από ένα πείραμα με ατομικά συμβολόμετρα που πραγματοποιείται σε εργαστήριο εδώ στη Γη. Η ομάδα ελπίζει να εντοπίσει τυχόν άγνωστο «σκοτεινό περιεχόμενο του κενού» (DCV), η οποία, όπως υποστηρίζουν, θα μπορούσε να συμπεριφερθεί όπως η σκοτεινή ενέργεια στον κοσμολογικό χρόνο και στις αντίστοιχες αποστάσεις. Το πείραμα, το οποίο περιγράφεται στην διεύθυνση arxiv.org, θα πρέπει να οργανωθεί και να λειτουργήσει μέχρι το 2014.
 
Διαφορετικές χωροχρονικές διαδρομές
Σύμφωνα με το προσχέδιο του Perl, κάθε ατομικό συμβολόμετρο λειτουργεί με την ρίψη μιας δέσμης ατόμων μέσα σε ένα θάλαμο κενού ύψους 1,5 μέτρων. Ένας παλμός λέιζερ στη συνέχεια πυροδοτεί την δέσμη στην κορυφή του θαλάμου, βάζοντας κάθε άτομο σε μια υπέρθεση δύο κβαντικών καταστάσεων. Ένας δεύτερος παλμός λέιζερ θα χρησιμοποιηθεί για να ανασυνδέσει τα άτομα στο κατώτατο σημείο του θαλάμου, και ακολούθως μετριέται η συμβολή των κυμάτων μεταξύ των δύο διαδρομών, για να μας αποκαλύψει την μετατόπιση φάσης μεταξύ των καταστάσεων που συσσωρεύεται κατά τη διάρκεια της πτώσης.
dark-energy-testΟι ερευνητές σχεδιάζουν να εκτελέσουν το πείραμα χρησιμοποιώντας δύο πανομοιότυπα συμβολόμετρα, που θα τους επιτρέψει να εξουδετερώσουν την επίδραση του πεδίου βαρύτητας της Γης.
 
Αν δεν υπάρχουν φαινόμενα που να οφείλονται στην DCV (σκοτεινή ενέργεια), οι μετατοπίσεις φάσης που μετρούν οι συσκευές θα είναι οι ίδιες. Ωστόσο, εάν η πυκνότητα του σκοτεινού περιεχομένου του κενού DCV είναι διαφορετική σε κάθε συμβολόμετρο, τότε οι μετατοπίσεις της φάσης θα είναι διαφορετικές.
 
Σύμφωνα με την ομάδα, η ανίχνευση βασίζεται σε δύο παραδοχές.
Η πρώτη είναι ότι η DCV ασκεί μια δύναμη στην ύλη κι αυτή δεν είναι βαρυτικής φύσης.
Η δεύτερη υπόθεση είναι ότι το πεδίο της DCV έχει μια ανομοιόμορφη χωρική κατανομή. Με άλλα λόγια, τα άτομα στα δύο διαφορετικά συμβολόμετρα θα αισθάνονται λίγο διαφορετικές δυνάμεις, γεγονός που θα οδηγήσει σε μια μικρή μετατόπιση στη σχετική φάση των ατόμων, και η οποία θα μπορούμε να την μετρήσουμε.
 
“Δύσκολο να συνδεθεί με τη σκοτεινή ενέργεια
Ωστόσο, αυτή η δεύτερη υπόθεση έρχεται σε αντίθεση με το μοντέλο της κοσμολογικής σταθεράς της σκοτεινής ενέργειας, η οποία περιγράφει τη σκοτεινή ενέργεια ως ιδιότητα του κενού χώρου που είναι ίδια παντού μέσα στο σύμπαν.
 
Πράγματι, αν το πείραμα εντόπιζε μέχρι σήμερα άγνωστες δυνάμεις (σχετικές με την σκοτεινή ενέργεια), θα ήταν δύσκολο να συγκριθούν τα αποτελέσματα με άλλες μετρήσεις της σκοτεινής ενέργειας.
 
Οι περισσότερες αναζητήσεις της σκοτεινής ενέργειας (όπως με την ανάλυση του μικροκυματικού υπόβαθρου) γίνονται σε κοσμολογικές κλίμακες χώρου και χρόνου, ενώ εδώ μας ενδιαφέρουν οι διακυμάνσεις της πυκνότητας σκοτεινής ενέργειας σε γήινες κλίμακες, εδώ και τώρα. Δυστυχώς η Κοσμολογία δεν μας λέει τι να περιμένουμε σε αυτές τις κλίμακες.
 
Γι αυτό και  ορισμένοι κοσμολόγοι είναι επιφυλακτικοί σχετικά με την ικανότητα του πειράματος να μας πεί κάτι για τη σκοτεινή ενέργεια.. Τα ατομικά συμβολόμετρα είναι μεν μια συναρπαστική τεχνολογική εξέλιξη, που θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για τη βασική έρευνα φυσική, ωστόσο οι κοσμολόγοι δεν έχουν καμία προσδοκία ότι θα μας αποκαλύψει την αιτία της κοσμικής επιτάχυνσης.
 
Ο Robert Caldwell, κοσμολόγος στο Κολλέγιο Dartmouth, λέει ότι θα ήταν "φανταστικό" αν η ομάδα του Perl ανακάλυπτε κάποια νέα φαινόμενα στο εργαστήριο. Ωστόσο, προειδοποιεί, μπορεί να είναι πολύ δύσκολη η σύνδεση εκ των των υστέρων με την σκοτεινή ενέργεια".