Τρίτη 15 Μαΐου 2018

ΑΙΣΧΥΛΟΣ - Ἀγαμέμνων (717-736)

ἔθρεψεν δὲ λέοντος ἶ- [στρ. β]
νιν δόμοις ἀγάλακτον οὕ-
τως ἀνὴρ φιλόμαστον,
720 ἐν βιότου προτελείοις
ἅμερον, εὐφιλόπαιδα
καὶ γεραροῖς ἐπίχαρτον.
πολέα δ᾽ ἔσκ᾽ ἐν ἀγκάλαις
νεοτρόφου τέκνου δίκαν,
725 φαιδρωπὸς ποτὶ χεῖρα σαί-
νων τε γαστρὸς ἀνάγκαις.

χρονισθεὶς δ᾽ ἀπέδειξεν ἦ- [ἀντ. β]
θος τὸ πρὸς τοκέων· χάριν
γὰρ τροφεῦσιν ἀμείβων
730 μηλοφόνοισι μάταισιν
δαῖτ᾽ ἀκέλευστος ἔτευξεν,
αἵματι δ᾽ οἶκος ἐφύρθη,
ἄμαχον ἄλγος οἰκέταις,
μέγα σίνος πολυκτόνον.
735 ἐκ θεοῦ δ᾽ ἱερεύς τις ἄ-
τας δόμοις προσεθρέφθη.

***
Έτσι και μια φορά ένας έθρεψε
στο σπίτι του γαλαθηνό λιοντάρι,
αποκομμένο απ᾽ το βυζί της μάνας του
720 στις πρώτες μέρες του ένα χάδι,
αχώριστο συντρόφι των παιδιών
και των γέρων ξαραθυμιά μεγάλη.
Συχνά σαν να ᾽τανε νεογέννητο παιδί
στην αγκαλιά του το κρατούσε
και κείνο χαρωπά χαϊδεύονταν
στο χέρι, που το χόρταινε αν πεινούσε.

Μα ήρθε καιρός και το ᾽δειξ᾽ από ποιούς
γονιούς βαστούσε, και για να πλερώσει
τη χάρη της θροφής του, πήγε ακάλεστα
μια νύχτα το τραπέζι του να στρώσει
730 μέσα στα σπαραγμένα πρόβατα,
π᾽ όλο το σπίτι απ᾽ το αίμα να φουντώσει,
αγιάτρευτη βαρειά πληγή στους σπιτικούς
πολύφονη ζημιά μεγάλη·
λες και θεός στο σπίτι επίτηδες
ιερέα συμφοράς τον είχε βάλει.

Το Παράξενο Περιδέραιο στον Γάμο του Κάδμου και της Αρμονίας

Το ζευγάρι ήταν όρθιο πάνω σε άρμα που το έσερναν ένα λιοντάρι και ένας κάπρος. Ο Απόλλωνας δίπλα στο άρμα έπαιζε τη λύρα. Κανένας δε σάστισε βλέποντας ζεμένα εκείνα τα ασυνήθιστα ζώα. Αρμονία δε σημαίνει μήπως το ζεύξιμο του αντίθετου με το άγριο; Μόλις σουρούπωσε άναψαν χιλιάδες πυρσούς.
 
Ο Δίας προχωρούσε στους δρόμους της Θήβας. Του άρεσε εκείνη η πόλη, του θύμιζε τον ουρανό. Ήταν σαν ένα πλάτωμα για χορό. Βρέθηκαν όλοι στο συμπόσιο καθισμένοι σε χρυσούς θρόνους. Ο Δίας και ο Κάδμος άγγιζαν το ίδιο τραπέζι, κάθονταν δίπλα – δίπλα, γέμιζαν διαδοχικά τις κούπες τους με κρασί. Ο Δίας κοίταζε τον Κάδμο με τα μάτια ενός φίλου που κράτησε μυστική την υπόσχεσή του.
 
Όταν ο Δράκος σπαρτάρησε στον ουρανό, κατάλαβαν πως έπρεπε να συνοδέψουν τη νύφη στο κρεβάτι της. Τότε οι Ολύμπιοι με τη σειρά τους παρουσίασαν τα δώρα τους. Το πιο μυστηριώδες και το πιο μεγάλο ήταν το δώρο του Δία. Χάρισε στον Κάδμο «καθετί το τέλειο». Ο Κάδμος έσκυψε το κεφάλι, ευγνώμων.
 
Η Αφροδίτη πλησίασε την κόρη της Αρμονία και της πέρασε στο λαιμό ένα μαγικό περιδέραιο. Ήταν το αξιοθαύμαστο έργο που είχε δημιουργήσει ο Ήφαιστος για να δοξάσει τη γέννηση του τοξευτή Έρωτα; Ή μήπως ήταν το περιδέραιο που είχε χαρίσει ο Δίας στην Ευρώπη, όταν την είχε αποθέσει κάτω από τον πλάτανο στην Κρήτη;
 
Η Αρμονία κοκκίνησε μέχρι το λαιμό, ενώ το δέρμα της έτρεμε κάτω από το ψυχρό βάρος του περιδέραιου.
 
Ήταν ένα φίδι που το διαπερνούσαν τα άστρα, με δυο κεφάλια στις άκρες, που άνοιγαν διάπλατα τα στόματά τους το ένα απέναντι στο άλλο. Αλλά τα δυο φίδια δεν κατάφερναν να δαγκωθούν.
 
Ανάμεσα στα δυο στόματα και χαραγμένοι από τα δόντια τους, πρόβαλλαν δυο χρυσοί αετοί με απλωμένα φτερά. Τοποθετημένοι επιτήδεια στο διπλό λαιμό του φιδιού, χρησίμευαν ως θηλύκι. Τα πετράδια ανέδιναν πόθο. Ήταν φίδι, αετός, άστρο, αλλά επίσης η θάλασσα, ενώ το φως των πετραδιών τρεμούλιαζε στον αέρα, όπως και στα κύματα.
 
Σ΄ εκείνο το περιδέραιο, κατά τύχη, κόσμος και στολίδια συνέπιπταν.

Ο λόγος για κάθε αλλαγή, να είναι πάντα ο εαυτός σου

Η γνώμη των άλλων για εμένα;
Ευχαριστώ, δεν θα πάρω άλλο!

Συχνά οι άνθρωποι αφιερώνουμε πολύ χρόνο στο να σκεφτόμαστε και να αναλύουμε το τι πιστεύουν οι άλλοι για εμάς.

Δίνουμε τέτοια βαρύτητα στη γνώμη των άλλων που ξεχνάμε, πολλές φορές, το ποιοι είμαστε πραγματικά και φερόμαστε με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε όσο δυνατόν περισσότερη αναγνώριση και αποδοχή από τους άλλους. Όμως, όποιος και να είναι ο άλλος, μόνο ένα άτομο αξίζει να παλέψουμε για την αποδοχή του, ο εαυτός μας. Παρακάτω ακολουθεί ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Jack Ganfield, που εξηγεί με απλά λόγια γιατί δεν αξίζει να σκεφτόμαστε συνεχώς τη γνώμη των άλλων.

“Αν το να πιστεύουν οι άλλοι σε εμάς και στα όνειρά μας αποτελούσε προϋπόθεση της επιτυχίας, οι περισσότεροι από εμάς δεν θα καταφέρναμε ποτέ τίποτα. Πρέπει να αποφασίσετε τι επιθυμείτε να κάνετε με βάση τους δικούς σας στόχους και τις δικές σας επιθυμίες, και όχι τους στόχους, τις επιθυμίες, τις απόψεις και τις κρίσεις των γονιών, των φίλων, του/της συζύγου σας, των παιδιών ή των συνεργατών σας. Σταματήστε να ανησυχείτε για το τι μπορεί να σκέφτονται οι άλλοι για εσάς και ακολουθήστε την καρδιά σας.

Προσωπικά μου αρέσει ο κανόνας 18/40/60 του δρα Ντανιέλ Άμεν:

Όταν είστε 18 ανησυχείτε για το τι μπορεί να σκέφτονται οι άλλοι για εσάς, όταν είστε 40 δεν δίνετε δεκάρα για το τι σκέφτονται για εσάς, όταν είστε 60 συνειδητοποιείτε ότι δεν σας σκέφτεται κανένας.

Έκπληξη! Τις περισσότερες φορές κανένας δεν σκέφτεται το παραμικρό για εσάς! Είναι πολύ απασχολημένοι με το να ανησυχούν για τη δική τους ζωή και αν σκέφτονται κάτι για εσάς, τότε αναρωτιούνται τι μπορεί να σκέφτεστε για εκείνους. Στο μεταξύ, όλον αυτόν τον χρόνο που χάνετε ανησυχώντας για το τι μπορεί να σκέφτονται οι άλλοι για τις ιδέες, τους στόχους, τα ρούχα, τα μαλλιά και το σπίτι σας, θα μπορούσατε να τον εκμεταλλευτείτε καλύτερα εστιάζοντας στα πράγματα που πρέπει να κάνετε για να επιτύχετε τους στόχους σας.”

Ο λόγος πάντα για κάθε αλλαγή, να είναι ο εαυτός σας!

Πώς να αντιμετωπίσετε την αναβλητικότητα, προτού γίνει ο κυρίαρχος της ζωής σας;

Έχει εκτιμηθεί πως περίπου το ένα πέμπτο των ενηλίκων  και σχεδόν οι μισοί από τους μαθητές και σπουδαστές αναβάλλουν να διεκπεραιώσουν τις υποχρεώσεις τους.

 Αίτια της αναβλητικότητας:

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους αποτυγχάνουμε στη ζωή μας και η αναβλητικότητα είναι ένας από αυτούς. Τα αναβλητικά άτομα σαμποτάρουν τον ίδιο τους τον εαυτό, γιατί βάζουν τα ίδια εμπόδια στην ανάδειξη των ικανοτήτων τους και στην έγκαιρη ολοκλήρωση των καθηκόντων τους.

Για τα άτομα αυτά, όταν η αναβλητικότητα καταστεί χρόνια, αποτελεί τρόπο ζωής και επεκτείνεται σε όλα τα πεδία της καθημερινότητάς τους. Δεν πληρώνουν τους λογαριασμούς τους έγκαιρα, δεν είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους, από τις πιο προσωπικές (όπως η αγορά ενός δώρου) μέχρι την έγκαιρη καταβολή των φορολογικών υποχρεώσεων.     

1) Τα αναβλητικά άτομα δε γεννιούνται, αλλά διαμορφώνονται. Η αναβλητικότητα τους μπορεί να είναι η συνέπεια ενός καταπιεστικού οικογενειακού περιβάλλοντος. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς που ελέγχουν τα πάντα, αδυνατούν να διαχειριστούν τον εαυτό τους και συνεπώς να οριοθετήσουν τους στόχους τους. Η συμπεριφορά τους αυτή μπορεί να είναι μια μορφή αντίδρασης (επανάστασης) απέναντι στους γονείς. Έτσι, καταφεύγουν στους φίλους τους για υποστήριξη και βοήθεια, με αποτέλεσμα το πρόβλημα να επιδεινώνεται, αφού οι φίλοι τους είναι πιο επιεικείς στις δικαιολογίες τους.

2) Τα αναβλητικά άτομα έχουν την τάση να καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες αλκοόλ και αυτό είναι μια ένδειξη του γενικότερου προβλήματος της αδυναμίας αυτοδιαχείρισης (self-regualation), από το οποίο χαρακτηρίζονται.

3) Οι αναβλητικοί ψεύδονται στον ίδιο τους τον εαυτό και βρίσκουν δικαιολογίες όπως: "Νιώθω πως θα δουλέψω καλύτερα αύριο" ή "Εργάζομαι καλύτερα υπό πίεση". Στην πραγματικότητα, και την επόμενη ημέρα βρίσκουν μια άλλη πρόφαση, για να ξεγελάσουν, κατά κύριο λόγο, τον ίδιο τους τον εαυτό.

4) Πολλές φορές δεν ασχολούνται με σοβαρές και επείγουσες υποθέσεις και σπαταλούν χρόνο με πιο ασήμαντες ασχολίες, όπως το τσεκάρισμα των e-mail. Ίσως, με αυτό τον τρόπο αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν για παράδειγμα το φόβο της αποτυχίας.

5) Η τελειομανία ενός ατόμου μπορεί να έχει ως συνέπεια την αναβλητικότητα. Υπάρχει, δηλαδή, έντονη πεποίθηση πως οτιδήποτε αναλαμβάνουμε μπορεί να μην προσπαθήσουμε καν να το ξεκινήσουμε, γιατί τα αυστηρά κριτήρια που έχουμε θέσει μας μπλοκάρουν.

6) Ο φόβος της επιτυχίας. Μπορεί να φαίνεται αντιφατικό, αλλά πολλοί άνθρωποι φοβούνται ότι ένα επίτευγμα τους μπορεί να τους επιβαρύνει με περισσότερες ευθύνες και προσδοκίες από τους προϊσταμένους τους ή το οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον, γεγονός που τους αγχώνει και δεν μπορούν να το διαχειριστούν.

 Εξαιτίας της αναβλητικότητας δημιουργούνται σοβαρές αρνητικές συνέπειες

Επηρεάζεται, πρώτα απ’ όλα, η υγεία των ατόμων, γιατί εξασθενεί το ανοσοποιητικό τους σύστημα, με αποτέλεσμα, για παράδειγμα, πολλοί φοιτητές να παρουσιάζουν γαστρεντερικά προβλήματα, να είναι πιο ευάλωτοι σε κρυολογήματα, καθώς και να υποφέρουν από αϋπνίες. Επιπρόσθετα, καταστρέφει τις ομαδικές προσπάθειες, γιατί το βάρος των υποχρεώσεων και των ευθυνών μεταφέρεται στα υπόλοιπα άτομα τα οποία δικαίως αγανακτούν, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν οι εργασιακές, αλλά και οι προσωπικές τους σχέσεις.

Τρόποι αντιμετώπισης της αναβλητικότητας:

1) Απαλλαγείτε από τις καταστροφικές σκέψεις.
Όσο και αν μία υποχρέωση σας φαίνεται οδυνηρή ή δύσκολη για να τη διεκπεραιώσετε, μην υπερβάλλετε. Απλά, αντιμετωπίστε την κατάσταση στην πραγματική της διάσταση και σκεφτείτε: "Σίγουρα δεν είναι κάτι που μου αρέσει, αλλά μπορώ να το κάνω".

2) Οροθετείστε το περιβάλλον σας. 
Το περιβάλλον σας μπορεί να βοηθήσει, ή να εμποδίσει την παραγωγικότητα. Η τεχνολογία, όπως e-mail, τα social media και γενικότερα το internet και η ενασχόληση με αυτό ενισχύουν την αναβλητικότητα, Όταν ασχολήστε με κάποια εργασία, κλείστε τον υπολογιστή σας, μέχρις ότου να τελειώσετε αυτό που έχετε προγραμματίσει.

3) Μην κατηγορείτε τον εαυτό σας.
Σκέψεις όπως: "Έπρεπε να είχα ξεκινήσει νωρίτερα", ή "Πάντα αναβάλλω τις δουλειές μου, άρα είμαι αποτυχημένος", δε βοηθούν, αλλά χειροτερεύουν την κατάσταση. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που συγχωρούν τον εαυτό τους ξεπερνούν πιο εύκολα το πρόβλημα.

4) Ελέγξτε την τελειομανία σας.
Η σκέψη του "όλα ή τίποτα", δηλαδή ότι όλα πρέπει να είναι έτοιμα, για να ξεκινήσω, σας οδηγεί στο να μην αναλαμβάνετε καμία υποχρέωση. Προσπαθήστε για τις καλύτερες δυνατές συνθήκες και ολοκληρώστε τα καθήκοντα σας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

5) Ξεκινήστε με μικρούς στόχους.
Όταν το έργο σας φαίνεται δύσκολο και δεν ξέρετε πώς να ξεκινήσετε, χωρίστε το σε τμήματα και δουλέψτε, για παράδειγμα, μισή ώρα την ημέρα. Είναι προτιμότερο από το να το αναβάλλετε συνεχώς.

6) Ανταμείψτε τον εαυτό σας.
Όταν τελειώνετε ένα έργο στο προγραμματισμένο χρόνο, κάντε ένα δώρο στον εαυτό σας για την πετυχημένη προσπάθεια.

Η αναβλητικότητα περιορίζει τις δυνατότητες του ατόμου και υπονομεύει την  καριέρα του, οδηγώντας μέχρι και σε απώλεια της εργασίας του ή και σε κατάθλιψη.

Μπορεί να αντιμετωπισθεί, αν τα άτομα αυτά αναγνωρίσουν το πρόβλημα, διερευνήσουν τα αίτια και αν με συγκεκριμένες στρατηγικές προσπαθήσουν να το διαχειριστούν.

Οι επτά διδασκαλίες των Ινδιάνων

Πολλές ομάδες ινδιάνων σε όλη τη Βόρεια Αμερική μοιράζονται τις Επτά Διδασκαλίες του Παππού σαν σχέδια για να ζήσουν μια καλή ζωή.
 
Οι επτά αρετές της ταπεινοφροσύνης, του θάρρους, της ειλικρίνειας, της σοφίας, του σεβασμού, της αλήθειας και της αγάπης θεωρούνται ως δράσεις που πρέπει να ζούμε καθημερινά. Μας συνδέουν με το παρελθόν, το ένα με το άλλο και με τον φυσικό κόσμο. Κάθε χαρακτηριστικό έχει ένα ζώο που συνδέεται με αυτό για να χρησιμεύσει ως συνεχής υπενθύμιση ότι πρέπει να παραμένουμε σε ισορροπία με τη φύση και να είμαστε σε ειρήνη με τα προσωπικά μας πλεονεκτήματα και αδυναμίες. Δεν πρέπει να επιλέγουμε κάποια από αυτά, καθώς οι Επτά Διδασκαλίες λειτουργούν αρμονικά μεταξύ τους. Εάν αγνοήσουμε ή κάνουμε έκπτωση σε κάποιο από αυτά, τότε τα αποθαρρύνουμε όλα και, συνεπώς, αποδυναμώνουμε τον εαυτό μας και την κοινωνία μας. 
 
Σοφία: Να αγαπάμε τη γνώση είναι να γνωρίζουμε τη Σοφία. Η Σοφία δίνεται από τον Δημιουργό για να χρησιμοποιηθεί για το καλό του λαού. Στην γλώσσα των Ινδιάνων, αυτή η λέξη εκφράζει όχι μόνο τη “σοφία”, αλλά επίσης σημαίνει “σύνεση”, ή “νοημοσύνη”. 
 
Αγάπη: Η γνώση της ειρήνης είναι να γνωρίζεις την Αγάπη. Η αγάπη πρέπει να είναι άνευ όρων. Όταν οι άνθρωποι είναι αδύναμοι, χρειάζονται περισσότερο την αγάπη. Στη γλώσσα των Ινδιάνων, αυτή η λέξη εκφράζει και τον “ζήλο”.  
 
Σεβασμός: Για να τιμήσετε όλη τη δημιουργία πρέπει να έχετε σεβασμό. Πρέπει να δώσετε σεβασμό αν θέλετε να είστε σεβαστός.
 
Γενναιότητα: Η γενναιότητα είναι να αντιμετωπίσετε τον εχθρό με ακεραιότητα ή να κάνετε ό, τι είναι σωστό ακόμα και όταν οι συνέπειες είναι δυσάρεστες.
 
Τιμιότητα: Η ειλικρίνεια στην αντιμετώπιση μιας κατάστασης πρέπει να είναι γενναία. Να είστε πάντα ειλικρινείς με λέξεις και δράσεις. Να είστε ειλικρινείς πρώτα με τον εαυτό σας και θα είστε πιο εύκολα σε θέση να είστε ειλικρινείς με τους άλλους. Στη γλώσσα των Ινδιάνων αυτή η λέξη μπορεί επίσης να σημαίνει “δικαιοσύνη”.
 
Ταπεινότητα: Η ταπεινότητα ή η συμπόνια είναι να γνωρίζετε τον εαυτό σας ως ένα ιερό μέρος της Δημιουργίας. Είστε ίσοι με τους άλλους, αλλά δεν είστε καλύτεροι.  Μπορεί επίσης να μεταφραστεί ως “ηρεμία”, “ευγένεια” ή “υπομονή”.
 
Αλήθεια: Η αλήθεια είναι να γνωρίζουμε όλα αυτά τα πράγματα. Πες την αλήθεια. Μην εξαπατήσετε τον εαυτό σας ή τους άλλους.
 
Οι Επτά Διδάσκουσες του Παππού δεν είναι καινούριες, ούτε είναι μοναδικές μόνο για τους λαούς των Ινδιάνων της Αμερικής. Οι αρετές της ταπεινότητας, του θάρρους, της σοφίας, της ειλικρίνειας, του σεβασμού, της αλήθειας και της αγάπης είναι καθολικές.  Οι διδασκαλίες είναι αρχαίες αλλά διαχρονικές και δείχνουν το δρόμο για τη δημιουργία ενός ισορροπημένου σύγχρονου κόσμου για όσους είναι ανοιχτοί στην κατανόηση του κόσμου.

Η ζωή ανήκει σε εκείνους που πιστεύουν στην ομορφιά των στόχων τους

Οι άνθρωποι πολλές φορές μειώνουν την προσπάθειά μας ή θέλουν να μας αποθαρρύνουν από τον αγώνα για την κατάκτηση των ονείρων μας. Δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι οι πόρτες ανοίγουν για εκείνον που προσπαθεί ή μπορεί να θέλουν εξαιτίας της ζήλιας, να μη δουν άλλα άτομα να πετυχαίνουν τους στόχους τους και να αγωνίζονται για τα όνειρά τους.

Ας μη δίνουμε σημασία στους επικριτές, στους τοξικούς ανθρώπους και σ’ εκείνους που μας φθονούν, να χαίρονται όταν βλέπουν πως καταφέρνουν να μας δηλητηριάζουν. Οι επιλογές μας αφορούν εμάς, ο καθένας από εμάς έχει δικαίωμα να κάνει τις δικές του και να κατακτήσει τη δική του ευτυχία.

Πολλοί άνθρωποι φθονούν εκείνον που αγωνίζεται για την αλήθεια και το όνειρό του, επειδή εκείνοι στοιβάχτηκαν σε ‘’πρέπει’’ και επιλογές άλλων και άφησαν τα δικά τους όνειρα στην άκρη. Με αποτέλεσμα να ζήσουν μία ζωή που ήταν τελικά εντελώς ξένη και δυστυχισμένη για εκείνους.

Όταν οι άνθρωποι σε αποθαρρύνουν και σου λένε πως δε μπορείς να τα καταφέρεις, εσύ χαμογέλασε και πες μέσα σου πως σύντομα θα τους αποδείξεις το αντίθετο. Οι άνθρωποι συνήθως κρίνουν αυτό που δε μπορούν ή δεν κατάφεραν εκείνοι να πετύχουν, οπότε μην τους αφήνεις να σε δηλητηριάζουν και να πληγώνουν το μέσα σου.

Πίστεψε στους στόχους σου και αγωνίσου γι’ αυτούς. Όταν οι άνθρωποι σε αποθαρρύνουν, ένα μέρος τους θα ήθελε να είναι στη θέση σου και να έχει το θάρρος σου. Η ζωή ανήκει σε εκείνους που πιστεύουν στην ομορφιά των στόχων τους.

Ας βρούμε το δικό μας δρόμο κι ας αφήσουμε τα παιδιά μας ν’ ακολουθήσουν το δικό τους

Εύχομαι σε μας τους γονείς που θέλουμε τα παιδιά μας να γίνουν ευτυχισμένοι άνθρωποι, να βρίσκουμε πάντα τη δύναμη να τα μεγαλώνουμε με αγάπη… Κι αγάπη σημαίνει να τα αγαπάμε όπως είναι και όχι να τα πιέζουμε να γίνουν όπως εμείς επιθυμούμε.

Ακόμα κι αν δεν τα πιέζουμε φανερά, τα παιδιά διαισθάνονται την απογοήτευσή μας… Όπως νιώθουν όταν είμαστε περήφανες γι’ αυτά, ακόμα κι αν δεν είναι άριστοι μαθητές, ακόμα κι αν δεν φέρνουν βραβεία.

Να ‘μαστε περήφανοι απλά επειδή υπάρχουν και είναι τέλεια πλάσματα που περπάτησαν και είπαν τις πρώτες τους λέξεις τον πρώτο χρόνο της ζωής τους… Που στο δημοτικό είναι ήδη σκληρά εργαζόμενοι με τόσες φωτοτυπίες, αγγλικά, εξωσχολικές δραστηριότητες, και έχουν λίγο χρόνο για ελεύθερο παιχνίδι… Που μεγαλώνουν στα χρόνια της κρίσης, μέσα σε οικογένειες γεμάτες άγχος για τα οικονομικά και το αβέβαιο μέλλον της Ελλάδας.

Να αγαπάμε τα παιδιά μας όπως είναι, ακόμα κι αν έχουν δύσκολο χαρακτήρα. Όσο πιο πολύ τα αποδεχόμαστε όπως είναι, τόσο περισσότερο ηρεμούν. Να σεβόμαστε τους δρόμους που θέλουν ν’ ακολουθήσουν καθώς μεγαλώνουν και κάνουν τις δικές τους επιλογές στη ζωή. Ακόμα κι αν κάνουν κάποιες λανθασμένες. Άλλωστε το ξέρουμε καλά, μόνο μέσα απ’ τα λάθη μαθαίνουμε.

Ας αναλογιστούμε αν θέλουμε να έχουμε παιδιά αλάνθαστα που όμως δεν στέκονται στα πόδια τους, γιατί σαν ρομποτάκια ακολουθούν τις συμβουλές μας, και ζουν κατά βάθος δυστυχισμένα τη ζωή που εμείς επιθυμούμε…

Ή μήπως θέλουμε παιδιά που ακόμα και με τις λάθος επιλογές τους, ωρίμασαν και στάθηκαν στα πόδια τους, και ζουν τη ζωή που συνειδητά έχουν επιλέξει; Θέλει πολύ δύναμη και κουράγιο για να νιώσουμε εμπιστοσύνη ότι τα παιδιά μας θα τα καταφέρουν… αλλά είναι ο μόνος δρόμος για να τα καταφέρουν!

Ας τα εμπιστευτούμε λοιπόν κι ας τα αφήσουμε ελεύθερα να ‘ναι ο εαυτός τους και να κάνουν τις επιλογές τους. Στις σπουδές, στα χόμπι, στην επιλογή συντρόφου, στον τρόπο ζωής.

Άλλωστε τα παιδιά μας δεν μας ανήκουν. Εμείς απλά έχουμε την ευθύνη να τους δώσουμε τα εφόδια να γίνουν ώριμοι κι ευτυχισμένοι άνθρωποι.

Ίσως μας φαίνονται δύσκολα όλα αυτά γιατί έχουμε μάθει να ζούμε μέσα απ’ τα παιδιά μας. Αυτά που δεν καταφέραμε εμείς, θέλουμε να τα καταφέρουν εκείνα.

Μα ποτέ δεν είναι αργά! Ας ξεκινήσουμε τώρα να βρούμε ποιές είναι οι βαθιές μας επιθυμίες, τα εφηβικά μας όνειρα, όλα αυτά που οι δικοί μας γονείς μας απέτρεψαν απ’ το να τα ζήσουμε και να τα κάνουμε πραγματικότητα. Ας βρούμε τον δικό μας δρόμο κι ας αφήσουμε τα παιδιά μας ν’ ακολουθήσουν το δικό τους…

Γιατί ρωτάμε πολλά αλλά μαθαίνουμε λίγα

Υπάρχει μια Κινέζικη παροιμία που λέει «Αυτός που κάνει μια ερώτηση είναι για πέντε λεπτά βλάκας. Αυτός που δεν κάνει την ερώτηση είναι βλάκας για μια ζωή».

Είναι στη φύση μας να ρωτάμε. Έτσι μαθαίνουμε. Έτσι ανακαλύπτουμε για τη ζωή γύρω μας. Έτσι εξελισσόμαστε. Όπως είχε πει και ο Αμερικανός πολιτικός Bernard Brauch, «Εκατομμύρια είχαν δει το μήλο να πέφτει, αλλά μόνο ο Νεύτων ρώτησε ‘γιατί’».

Ως παιδιά, μαθαίνουμε να εξερευνούμε τη ζωή, ρωτώντας. Μας είναι όλα καινούργια, όλα πρωτόγνωρα, και ενθουσιαζόμαστε με το κάθε τι. Για τους μεγάλους, φαίνεται συχνά αστείο το πόση σημασία δίνουμε στα σχετικά ‘ανούσια’ πράγματα. Μα η σημασία που δίνει ο καθένας σε κάτι, ανεξαρτήτως ηλικίας, είναι εντελώς υποκειμενική.

Γι’ αυτό ρωτάμε. Γιατί ο καθένας αναζητά τις δικές του απαντήσεις. Γιατί ο καθένας βλέπει και βιώνει τη ζωή διαφορετικά.

Ο άνθρωπος για να λέγεται αληθινός άνθρωπος πρέπει να μπορεί να έρθει και στη θέση του άλλου». Ιδανικά θα πρέπει να αναλογιζόμαστε και τις δυο πλευρές σε κάθε συζήτηση. Θα πρέπει να μπορούμε να δούμε τα πράγματα από μια άλλη οπτική πλευρά. Μια που είναι διαφορετική από τη δικιά μας.

Γιατί, το ότι έχουμε συνηθίσει να κάνουμε τα πράγματα με ένα συγκεκριμένο τρόπο δεν σημαίνει πάντα ότι κι αυτός είναι ο σωστός. Ως άνθρωποι που κυνηγάμε τη βελτίωση και την εξέλιξη θα έπρεπε να είμαστε ανοιχτοί σε άλλες προτάσεις.

Και το πιο σημαντικό: θα έπρεπε να μπορούσαμε να κατανοήσουμε ότι ο άλλος μας σέβεται περισσότερο όταν είμαστε ειλικρινείς σε οποιαδήποτε θέμα και δεν του υποτιμάμε την νοημοσύνη λέγοντάς του ψέματα, όσο ανώδυνα και αν θεωρούμε πως είναι ‘για να μην τον/την στεναχωρήσουμε’. Ένα ψέμα – σε οποιαδήποτε μορφή και για οποιοδήποτε λόγο – δεν παύει να είναι ψέμα. Και σπάει – συχνά αμετάβλητα – την εμπιστοσύνη.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην επικοινωνία μας με τους άλλους ανθρώπους σήμερα είναι πως δεν ακούμε για να καταλάβουμε, αλλά για να απαντήσουμε. Για αυτό συχνά εμπλεκόμαστε σε διαλόγους όπου ο ένας διακόπτει συνεχώς τον άλλον, ο καθένας επικεντρώνεται μόνο σε αυτό που θέλει, και συχνά όλο αυτό καταλήγει σε φωνές, σπάσιμο νεύρων και κανένα ουσιώδες συμπέρασμα.

Είναι κρίμα στην εποχή που ζούμε, με ανθρώπους πιο μορφωμένους από ποτέ, με την τεχνολογία να έχει κυριολεκτικά βάλει όλο τον κόσμο στα δάχτυλά μας, να μην μπορούμε να επικοινωνήσουμε επαρκώς μεταξύ μας. Και το χειρότερο, να περιορίζουμε πλέον τις ερωτήσεις μας γιατί δεν έρχονται απαντήσεις, ή γιατί πολύ απλά αδιαφορούμε. Και όπως είπε και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, «η ζωή εκλείπει την ημέρα που θα αρχίσουμε να σιωπούμε για όλα όσα πραγματικά αξίζουν».

Η σημασία της πίστης στη ζωή μας

Θα ήθελα να χωρίσω την πίστη σε δυο μέρη. Πίστη στον εαυτό, πίστη στη ζωή.

Η πίστη στον εαυτό μας ή αλλιώς αυτοπεποίθηση είναι πολύ σημαντική και θεωρώ ότι συνήθως κατακτάται στην πορεία της ζωής μας. Σχετίζεται πολύ με το πως έχουμε μεγαλώσει, αν έχουμε δεχθεί ασφάλεια, αγάπη, αναγνώριση, επιβράβευση, αν ενισχυόταν η αυτοεκτίμηση μας κάθε φορά που πετυχαίναμε κάποιο μικρό ή μεγαλύτερο επίτευγμα ως παιδιά.

Στις περιπτώσεις που συνέβαινε αυτό, η πίστη στον εαυτό έρχεται πιο εύκολα, η αυτοπεποίθηση δηλαδή κατακτιέται ευκολότερα. Σε περιπτώσεις που ως παιδιά έχουμε βιώσει συγκρούσεις ή απώλειες ή μη ενίσχυση της αυτοεκτίμησής μας, η πίστη στον εαυτό έρχεται πιο δύσκολα.

Τι είναι όμως η πίστη στον εαυτό;

Είναι η πίστη στις ικανότητες και δυνατότητές μας, η πεποίθηση ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε κάτω από πολλές συνθήκες. Γιατί θεωρώ ότι οι περισσότεροι άνθρωποι, αν και πιστεύουν ως ένα βαθμό στον εαυτό τους, ωστόσο δυσκολεύονται κάτω από ορισμένες συνθήκες.

Ένας άνθρωπος για παράδειγμα που είναι πολύ καλός οικογενειάρχης και γονιός μπορεί να δυσκολεύεται όταν είναι να δώσει μια συνέντευξη για εύρεση εργασίας ή κάποιος άλλος άνθρωπος να δυσκολεύεται όταν βρίσκεται σε μια συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα. Ή πολύ συχνό θεωρώ το φαινόμενο της δυσκολίας που έχουμε οι περισσότεροι στο να εκτεθούμε μπροστά σε κοινό.

Η πίστη στον εαυτό είναι πολύ σημαντική και όσο μεγαλύτερη είναι τόσο το άτομο νοιώθει ότι δεν έχει να αποδείξει κάτι στους άλλους αλλά και στον εαυτό του. Μέσα από την πίστη στον εαυτό καταφέρνουμε να επιτύχουμε επιθυμητούς στόχους και να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις δυνατότητές μας. Και έτσι, η πίστη στον εαυτό μας οδηγεί σταδιακά στην αυτοπραγμάτωση δηλαδή στην ολοκλήρωση μας ως ψυχοσωματικά και πνευματικά όντα και στην ολοκλήρωση του σκοπού για τον οποίο έχουμε έρθει στη γη.

Και τότε θεωρώ ότι είμαστε πολύ κοντά στην πληρότητα και στην ψυχική ισορροπία, καθώς έχουμε ανακαλύψει τον βαθύτερο λόγο της ύπαρξής μας και έχουμε αξιοποιήσει στο μέγιστο βαθμό τις δυνατότητές μας.

Η πίστη στη ζωή είναι η πεποίθηση ότι η ζωή θα μας πάει εκεί που είναι να μας πάει. Δηλαδή είναι η πίστη ότι έχουμε κάποιον προορισμό και ενώ έχουμε την δυνατότητα της ελεύθερης επιλογής, πολλά πράγματα γίνονται για κάποιο λόγο. Και είναι ακόμα η πίστη στην ομορφιά της ζωής. Που μπορεί να μας προσφέρει τα πάντα. Τον έρωτα, την αγάπη, την ευτυχία. Τη φιλία, μικρές ή μεγαλύτερες καθημερινές απολαύσεις. Αλλά και την ψυχική ισορροπία μέσω της καθημερινής μας εξέλιξης.

Η ιστορία της λέξης συνέπεια

Συνέπεια είναι λέξη σύνθετη, από τις συν + έπος.
Έπος είναι ο λόγος, από το λέγω.
Παράγεται από θέμα Fεπ του λέγω, αόρ. είπον ε-FεF-πον, έειπον, είπον.
Έπος είναι η ομιλία που γίνεται με λέξεις – οχήματα εννοιών: Η λογική στο ομηρικό έπος έχει τις παρακάτω σημασίες:
Λόγος, λέξη.
Λόγος τιμής: η υπόσχεση, το «διαρκέσαι ἔπος»
Συμβουλή, γνώμη
Χρησμός
Άσμα αοιδού «επέα»
Επιθυμία, προσταγή
Λόγος, σε αντιδιαστολή προς το έργο
Το δέον γενέσθαι «Ἔργο τε ἔπος τε»
Περιεχόμενο του λόγου, η είδηση
Πράγμα «ρηίδιον ἔπος»… εύκολο πράγμα
Στην ουσία είναι ο λόγος που είμαστε εμείς, αν δηλαδή είμαστε οι λέξεις μας και η λογική μας με τις συνακόλουθες πράξεις μας.
Έπος είναι ο λόγος
Από τη φράση «του λόγου μου», λόγου χάρη, «του λόγου σου», «του λόγου του».
Με το ε, από την επίδραση του εγώ, εσύ, εκείνος φθάνουμε στο ε-λόγου μου, ε-λόγου σου, ε-λόγου του, που σημαίνει εγώ/εσύ/αυτός (και στον πληθυντικό ελόγου μας, ελόγου σας, ελόγου τους).
Ακόμα λόγος είναι αιτία.
Λόγω, εξαιτίας «λόγω θαλασσοταραχής», σκοπός, «ο λόγος», «για ποιο λόγο;» η αναλογία, στα μαθηματικά, η λογοδοσία, η δικαιολογία, το κήρυγμα, «ο λόγος», «λόγο θα μας βγάλει», η διάδοση, «λόγια».
Είναι μια λέξη που υπεισέρχεται και στους λεπτότερους μηχανισμούς της ανθρώπινης συναλλαγής.
Έπος λοιπόν: Fεπος: ο λόγος από το θέμα Fεπ, του ρήματος λέγω.
Από της συν + έπος παράγονται:
Ο πιστός στα λόγου του ή στις ιδέες του, ακόμα ο λογικά σύμφωνος.
Συνέπεια: η ιδιότητα του συνεπούς· η αλληλουχία στα νοήματα· λέμε κατά συνέπεια, δηλαδή επομένως.
Α-συνεπής: είναι ο χωρίς λογική· ο ανακόλουθος.
Α-συνέπεια: είναι η ασυμφωνία· η δυσαρμονία μεταξύ λόγων και έργων, η ανακολουθία.

Για να μπεις μέσα σε μια ερωτική σχέση πρέπει να υπάρχει μια κάποια ωριμότητα, μια κάποια ακεραιότητα. Τότε ο έρωτας είναι πραγματικά όμορφος

Ένας άντρας λέει ότι νιώθει οικειότητα με διαφορετικές γυναίκες και αναρωτιέται αν θα έπρεπε να συνεχίσει να το κάνει.

Δεν υπάρχει τίποτα λάθος σ’ αυτό, αλλά απλώς μην μπλέκεσαι πολύ. Για την ώρα, αυτό θα σε αποσπάσει. Άφησε την οικειότητα να είναι περισσότερο σαν φιλία, παρά σαν έρωτας, επειδή για την ώρα αυτό θα βοηθήσει περισσότερο.

Από τη στιγμή που αλλάζεις την φιλία σε έρωτα, μπαίνεις σε ταραγμένα νερά, γι’ αυτό περίμενε λίγο. Όταν έχεις ριζώσει πραγματικά κι έχεις κεντραριστεί, τότε κινήσου και τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Πρώτα όμως πρέπει να είναι κανείς τόσο ολοκληρωτικά ο εαυτός του, που να μπορεί να κινηθεί μέσα στον έρωτα και να μην περισπάται. Τότε μπορείς να πας σε οποιοδήποτε βάθος μέσα στη σχέση, αλλά κάπου στο βάθος παραμένεις πάνω και πέρα από αυτήν. Γίνεσαι σαν ένα λουλούδι λωτού – μέσα στο νέο, ανέγγιχτο όμως απ’ αυτό.

Δεν είμαι εναντίον του έρωτα, είμαι απολύτως υπέρ του, αλλά για να μπεις μέσα σε μια ερωτική σχέση πρέπει να υπάρχει μια κάποια ωριμότητα, μια κάποια ακεραιότητα. Τότε ο έρωτας είναι πραγματικά όμορφος και σε βοηθάει να ωριμάσεις, αλλιώς γίνεται πολύ σακάτης και σε καταστρέφει εντελώς.

Ο έρωτας καταστρέφει εκατομμύρια ανθρώπους. Στο όνομα του έρωτα καταστρέφονται πολύ περισσότεροι άνθρωποι από ό,τι στον πόλεμο.

Ποτέ δεν το συνειδητοποιούμε αυτό, επειδή δεν αναφέρεται ποτέ στις εφημερίδες, όμως στο όνομα του έρωτα υπάρχει τόση ασχήμια, τόση ζήλια, θυμός και συνεχείς καυγάδες. Ο πόλεμος δεν είναι τίποτα, συγκρινόμενος με τον έρωτα.

Έτσι όμως πρέπει να είναι αυτό, επειδή οι άνθρωποι που μπαίνουν στον έρωτα, δεν τον αξίζουν. Πριν μπεις μέσα στο ιερό του έρωτα, πρέπει να τον αξίζεις. Αυτή η ποιότητα έρχεται μόνο όταν η φλόγα σου είναι κεντραρισμένη κι εσύ έχεις γίνει σιωπηλός.

Αυτό που εννοώ μ’ αυτό είναι πως όταν είσαι ικανός να είσαι απολύτως μόνος σου κι όταν δεν έχεις καμία ανάγκη να μπεις μέσα στον έρωτα, τότε ο έρωτας είναι όμορφος. Όταν δεν υπάρχει ανάγκη ούτε εμμονή, τότε δεν υπάρχει ούτε εξάρτηση, οπότε όταν μπαίνεις μέσα στον έρωτα, θα είναι ένα μοίρασμα. Θέλεις να μοιραστείς, επειδή έχεις τόσα πολλά και θέλεις να μοιραστείς με κάποιον με τον οποίο αισθάνεσαι συντονισμένος.

Αν όμως μπεις μέσα στον έρωτα για να αναζητήσεις ευτυχία, τότε κάνεις λάθος. Τότε ο έρωτας θα σου δώσει μόνο δυστυχία. Αν μπεις μέσα στον έρωτα για να μοιραστείς ευτυχία, τότε ο έρωτας είναι τρομερά όμορφος, η μεγαλύτερη εμπειρία που υπάρχει.

Μπορείς να δεις τη διαφορά; Αν πηγαίνεις για να βρεις ευτυχία, θα βρεις μόνο δυστυχία, επειδή ήσουν ήδη δυστυχισμένος. Ο δυστυχισμένος άνθρωπος που μπαίνει μέσα στον έρωτα, θα μπει σε ακόμη βαθύτερες δυστυχίες – κι ο άλλος βρίσκεται επίσης στην ίδια δυσάρεστη θέση. Ο άλλος ψάχνει επίσης κάποιον που θα του δώσει ευτυχία. Και οι δύο είναι δυστυχισμένοι και συναντιούνται σε αναζήτηση ευτυχίας. Μπορείς να δεις τον παραλογισμό του πράγματος; Η δυστυχία δεν θα διπλασιαστεί απλώς, θα πολλαπλασιαστεί.

Πρώτα λοιπόν γίνε ευτυχισμένος και ευδαιμονικός, ύστερα μπες μέσα στον έρωτα. Ο έρωτας είναι μια λειτουργία της ευδαιμονίας.

Η ευδαιμονία δεν είναι αποτέλεσμα του έρωτα. Αντίθετα, ο έρωτας είναι αποτέλεσμα της ευδαιμονίας.

Πρώτα λοιπόν γίνε έτοιμος, άξιος και γεμάτος ευδαιμονία κι ύστερα προχώρα.

Για την ώρα όμως, να είσαι μόνο φίλος, τίποτα περισσότερο απ’ αυτό.

Aνακαλύφθηκε μαύρη τρύπα «τέρας» που «ρουφάει» το Σύμπαν!

Αστρονόμοι στην Αυστραλία ανακάλυψαν την ταχύτερα αναπτυσσόμενη μαύρη τρύπα στο σύμπαν, η οποία «καταβροχθίζει» μάζα ισοδύναμη με τον Ήλιο μας κάθε δύο μέρες αλλά το καλύτερο είναι ότι ουδείς γνωρίζει την μάζα την οποία διαθέτει αυτή την στιγμή καθώς δεν πρόκειται μόνο για μια τεράστια μαύρη τρύπα αλλά για μια πολύ «αρχαία» μαύρη τρύπα.

Οι ερευνητές «κοίταξαν» πολύ πίσω στο χρόνο, πάνω από 12 δισεκατομμύρια έτη φωτός, στις απαρχές του σύμπαντος, όταν η υπερμεγέθης μαύρη τρύπα είχε ήδη μέγεθος όσο περίπου 20 δισεκατομμύρια ήλιοι. Η ταχύτητα μεγέθυνσής της είχε ρυθμό 1% κάθε ένα εκατομμύριο έτη.

Οι αστρονόμοι, με επικεφαλής τον δρα Κρίστιαν Γούλφ της Σχολής Αστρονομίας και Αστροφυσικής του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου στην Καμπέρα, έκαναν την ανακάλυψη με το τηλεσκόπιο SkyMapper του πανεπιστημιακού Αστεροσκοπείου Siding Spring, με τη βοήθεια και του ευρωπαϊκού διαστημικού τηλεσκοπίου Gaia.

Ανέφεραν ότι «αυτή η μαύρη τρύπα μεγαλώνει τόσο γρήγορα, που λάμπει χιλιάδες φορές πιο φωτεινά από ένα ολόκληρο γαλαξία, εξαιτίας όλων των αερίων που ρουφά καθημερινά».

Όπως είπε ο Γουλφ, «αν είχαμε αυτό το τέρας θρονιασμένο στο κέντρο του δικού μας γαλαξία, θα φαινόταν δέκα φορές πιο φωτεινό από μια πανσέληνο, σαν ένα απίστευτα λαμπρό άστρο που σχεδόν θα έσβηνε όλα τα άλλα στον ουρανό».

Η ενέργεια που εκπέμπεται από αυτή την υπέρλαμπρη μαύρη τρύπα, γνωστή και ως κβάζαρ, είναι κυρίως με τη μορφή υπεριώδους ακτινοβολίας και ακτινοβολίας-Χ. Σύμφωνα με τους ερευνητές, «αν αυτή η μαύρη τρύπα υπήρχε στο κέντρο του γαλαξία μας, πιθανότατα θα είχε καταστήσει αδύνατη τη ζωή στη Γη εξαιτίας των τεράστιων ποσοτήτων ακτίνων-Χ που εκρέουν από αυτήν».

Η αλήθεια όμως είναι ότι εάν υπήρχε στο κέντρο του γαλαξία μας ένα τέτοιο «τέρας» θα τον είχε «ρουφήξει» προ πολλού καθώς σε βάθος 12 δισεκατομμυρίων ετών και με τον συγκεκριμένο ρυθμός ανάπτυξης, η μαύρη τρύπα θα είχε φτάσει την μάζα των 260 δισεκατομμυρίων ήλιων (μια τάξη μεγέθους γιατί στην πραγματικότητα με την ετήσια αύξηση μάζας αυξάνεται ακόμα περισσότερο και ο ρυθμός αύξησης)!

Ο γαλαξίας μας έχει 100 δισεκατομμύρια άστρα (ήλιους).
Πρόκειται λοιπόν για μια μαύρη τρύπα κυριολεκτικά «galaxy killer» και αυτή την στιγμή ένα μεγάλο μέρος του Σύμπαντος μπορεί να καταρρέει εξαιτίας της, μέσα της.

Οι αστρονόμοι αδυνατούν να καταλάβουν πώς είναι δυνατό η εν λόγω μαύρη τρύπα να μεγάλωσε τόσο πολύ μέσα στις πρώτες κιόλας «μέρες» του σύμπαντος. Τα μελλοντικά μεγάλα επίγεια τηλεσκόπια θα χρησιμοποιήσουν αυτές τις πολύ φωτεινές και νεαρές σε ηλικία μαύρες τρύπες για να μετρήσουν καλύτερα το ρυθμό επέκτασης του σύμπαντος.

Σε πολλούς αυτά μπορεί να φαίνονται δυσνόητα αρκεί όμως να κατανοήσουν ότι το Σύμπαν είναι πεπερασμένο και δεν διαθέτει απειρία έκτασης και μάζας.

Βέβαια το πιο πιθανό είναι ότι ζούμε σε ένα σύμπαν παλλόμενο-διαστελλόμενο-συστελλόμενο ανάμεσα σε άπειρα άλλα Σύμπαντα τα οποία δεν επικοινωνούν μεταξύ τους και έχουν την δική τους χωροχρονική Ιστορία για τα ίδια και για τα όντα που περιέχουν εντός τους.

Πάντως μια αίσθηση τρόμου προκαλεί η ιδέα του τι θα συμβεί στον πλανήτη Γη εάν ένα τέτοιο φαινόμενο χωροχρονικής «κατάρρευσης» συμβεί στην γειτονιά μας.

Νέες ενδείξεις για νερό στο δορυφόρο του Δία, Ευρώπη μετά τον εντοπισμό πίδακα νερού

Πολύτιμες πληροφορίες παρέχει στους επιστήμονες το νεκρό εδώ και 15 χρόνια διαστημικό σκάφος Galilei όσον αφορά την ύπαρξη ζωής σε άλλους πλανήτες πλην της Γης.

Μόλις τώρα οι επιστήμονες, αναλύοντας στοιχεία από το 1997, συνειδητοποίησαν ότι το σκάφος είχε πιθανότατα καταγράψει στο δορυφόρο Ευρώπη του Δία ένα τεράστιο πίδακα νερού που είχε εκτοξευθεί στο διάστημα.

Αυτό ενισχύει την πεποίθηση ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης βρίσκεται ένας εξίσου τεράστιος ωκεανός και ότι σε αυτόν υπάρχουν συνθήκες φιλικές για την ανάπτυξη κάποιων μορφών ζωής. Οι επιστήμονες υποψιάζονται εδώ και χρόνια ότι ένας αλμυρός ωκεανός βρίσκεται κάτω από ένα στρώμα πάγου πάχους 15 έως 25 χιλιομέτρων.

Κατά καιρούς, όπως αποδεδειγμένα συμβαίνει στο δορυφόρο Εγκέλαδο του Κρόνου, φαίνεται πως και η Ευρώπη εκτοξεύει πίδακες αυτού του παγιδευμένου νερού στο διάστημα. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, ο ωκεανός της Ευρώπης, βάθους 60 έως 150 χιλιομέτρων, διαθέτει διπλάσιο όγκο νερού από όλους μαζί τους ωκεανούς της Γης.

Όταν τον Δεκέμβριο του 1997 το Galileo είχε κάνει το κοντινότερο πέρασμά του από την Ευρώπη, πετώντας σε απόσταση μόνο 400 χιλιομέτρων από την επιφάνειά της, τα όργανά του κατέγραψαν επί πέντε λεπτά στην ατμόσφαιρά της ασυνήθιστες ενδείξεις τόσο στο μαγνητικό πεδίο, όσο και στην πυκνότητα του πλάσματος σωματιδίων, οι οποίες εκτιμάται ότι προέρχονταν από ένα τέτοιο πίδακα υδρατμών που έφθασε σε ύψος εκατοντάδων χιλιομέτρων.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την ομότιμη καθηγήτρια διαστημικής φυσικής Μάργκαρετ Κίβελσον του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος 'Αντζελες (UCLA), έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας "Nature Astronomy".

Η επόμενη αποστολή Europa Clipper της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), που προγραμματίζεται να εκτοξευθεί το 2022 με προορισμό την Ευρώπη, θα διαθέτει τα κατάλληλα όργανα για να μελετήσει τους πίδακες, πράγμα που θα δώσει στους επιστήμονες μια καλύτερη εικόνα για τη σύσταση του υπόγειου ωκεανού της. Περίπου την ίδια εποχή, αναμένεται να εκτοξευθεί και η αποστολή JUICE (Jupiter Icy Moons Explorer) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) με προορισμό τα παγωμένα φεγγάρια του Δία Ευρώπη, Γανυμήδη και Καλλιστώ.

Το μεγάλο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί, είναι αν όντως η Ευρώπη, που είχε ανακαλύψει πρώτος ο Γαλιλαίος το 1610 και η οποία έχει το μέγεθος περίπου της Σελήνης με θερμοκρασίες που ποτέ δεν ξεπερνούν τους μείον 160 βαθμούς Κελσίου, είναι φιλόξενη για ζωή.

Πόσοι γαλαξίες έχουν εξαφανιστεί ήδη από την προοπτική μας;

Μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις για την ανθρωπότητα σχετικά με το Σύμπαν είναι ότι το διάστημα δεν διαστέλλεται (επεκτείνεται) μόνο, αλλά ότι η επέκταση αυτή επιταχύνεται. Όσο πιο μακριά είναι ένας μακρινός γαλαξίας από εμάς, τόσο πιο γρήγορα φαίνεται να απομακρύνεται και η ταχύτητα που σβήνει το φως φαίνεται να επιταχύνεται με την πάροδο του χρόνου. Κάποια στιγμή αυτοί οι γαλαξίες θα απομακρύνονται από εμάς γρηγορότερα από την ταχύτητα του φωτός, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα μπορούμε να τους  δούμε πια! Ποιά είναι η αλήθεια και τι σημαίνει για μας; Πόσοι γαλαξίες (με πολύ υψηλή ερυθρή μετατόπιση z, άρα πολύ μακρινοί) έχουν εξαφανιστεί μπροστά από μας; 
 
Οι μακρινοί γαλαξίες, όπως αυτοί που βρίσκονται στο σμήνος των γαλαξιών του Ηρακλή, επιταχύνονται μακριά από μας. Τελικά, θα σταματήσουμε να λαμβάνουμε φως από ένα σημείο πέρα ​​από αυτό.
 
Ανάλογα με το τι εννοείτε με το «εξαφανιστεί», η απάντηση δεν θα μπορούσε να είναι ούτε ένας από αυτούς, ούτε σχεδόν όλοι αυτοί. Ας δούμε για τι μιλάμε. 

Η όλη μας κοσμική ιστορία είναι θεωρητικά καλά κατανοητή, αλλά μόνο ποιοτική. Με την παρατήρηση επιβεβαιώνοντας και αποκαλύπτοντας διάφορα στάδια στο παρελθόν του σύμπαντος πρέπει να έχουμε καταλάβει πώς σχηματίστηκαν τα πρώτα αστέρια και οι γαλαξίες, για να μπορέσουμε πραγματικά να κατανοήσουμε τον κόσμο μας. Το Big Bang θέτει ένα θεμελιώδες όριο στο πόσο μακριά μπορούμε να δούμε προς οποιαδήποτε κατεύθυνση.
 
Ο τρόπος που βλέπουμε έναν γαλαξία εξαρτάται:
  • από το ότι σχηματίζει αστέρια,
  • τα οποία δημιουργούν φως,
  • που αυτό το φως ταξιδεύει μέσω του σύμπαντος,
  • που όμως το ίδιο το σύμπαν επεκτείνεται,
  • μέχρι που αυτό το φως να φτάσει στα μάτια μας.
Φαίνεται σαν ένα απλό σενάριο, σωστά; Έτσι, όταν κοιτάζουμε έξω στο Σύμπαν, θα περίμενε κανείς ότι θα μπορούσαμε να δούμε όλους τους γαλαξίες που υπάρχουν. Αλλά δεν μπορούμε.
 
Ο πρώτος λόγος είναι αρκετά απλός: το Σύμπαν είχε μόνο ένα πεπερασμένο χρονικό διάστημα στη διάθεση του για να τα κάνει όλα αυτά. Η Μεγάλη Έκρηξη γέννησε το Σύμπαν όπως το ξέρουμε πριν από περίπου 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, με τα πρώτα αστέρια να σχηματίζονται από μερικές δεκάδες έως μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang. Αυτή τη στιγμή το πρώτο φως μόλις φτάνει ακόμα και στα πιο εξελιγμένα όργανα μετά από ένα τεράστιο ταξίδι στον διαγαλαξιακό χώρο. Με το πέρασμα του χρόνου φτάνει τελικά το φως από τους πιο μακρινούς γαλαξίες. Ακόμη και σε ένα διαστελλόμενο Σύμπαν, υπάρχουν μακρινοί γαλαξίες των οποίων το φως θα έλθει τελικά σε μας και θα το δούμε.
 
Αλλά δεν είναι ορατός κάθε γαλαξίας. Το σύμπαν μας έχει επεκταθεί με βάση το τι υπάρχει μέσα του: ένα μίγμα ακτινοβολίας, νετρίνων, φυσιολογικής βαρυονικής ύλης, σκοτεινής ύλης και σκοτεινής ενέργειας. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας του Σύμπαντος, αυτό σημαίνει ότι το φως μπορεί να φθάσει από αποστάσεις το πολύ από 46 δις έτη φωτός.
 
Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι ένα αντικείμενο που είναι 46 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά  σήμερα πρόκειται να εκπέμψει οτιδήποτε που μπορούμε να το δούμε ποτέ. Αυτό σημαίνει ότι εάν ένα αντικείμενο εκπέμπει φως πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, από πολύ μικρή απόσταση, αυτό το φως θα έφθανε τώρα, 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια αργότερα, και ότι το αντικείμενο που το εκπέμπει θα ήταν σήμερα 46 δις μακριά. Αυτό είναι το όριο του πόσο μακριά μπορούμε να δούμε στο παρατηρούμενο Σύμπαν.
 
Το παρατηρούμενο σύμπαν θα μπορούσε να είναι 46 δισεκατομμύρια έτη φωτός προς όλες τις κατευθύνσεις από τη δική μας οπτική γωνία, αλλά σίγουρα υπάρχει περισσότερο, αδιαφανές σύμπαν, ίσως ακόμη και ένα άπειρο ποσό κόσμου, ακριβώς όπως το δικό μας πέρα ​​από αυτό. Με την πάροδο του χρόνου, θα μπορέσουμε να δούμε λίγο, αλλά όχι πολύ, περισσότερο από αυτό.
 
Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν περίπου 2 τρισεκατομμύρια γαλαξίες για να τους δούμε, κατ’ αρχήν. Όλοι οι γαλαξίες που είχαμε ποτέ καταφέρει να παρατηρήσουμε, εφόσον εξακολουθούν να έχουν άστρα, εξακολουθούν να είναι καταρχήν ικανοί να παρατηρηθούν, συν τους νέους. Ακόμη και το γεγονός ότι η επέκταση του Σύμπαντος επιταχύνεται δεν το αλλάζει αυτό. Μόλις φθάσει το φως από ένα μακρινό αντικείμενο, όσο το αντικείμενο συνεχίζει να εκπέμπει φωτόνια, η διαστολή του Σύμπαντος δεν μπορεί να τα σταματήσει από το να φτάσουν σε μας. Από αυτή την άποψη, κανείς γαλαξίας δεν έχει χαθεί από τα μάτια μας. 
 
Παρόλο που η επέκταση του χώρου επιταχύνεται, το φως από τα πιο μακρινά αντικείμενα εξακολουθεί να φθάνει στα μάτια μας.
 
Αλλά το τι θα κάνει η διαστολή του Σύμπαντος, ειδικά από τη στιγμή που αυτή επιταχύνεται, είναι τα ακόλουθα δύο πράγματα:
  1. Σημαίνει ότι υπάρχει ένα όριο, στο μέλλον, για το πόσο μακριά μπορούμε ποτέ να δούμε μακρινά αντικείμενα.
  2. Σημαίνει ότι υπάρχει σήμερα ένα όριο και ότι το όριο μεταβάλλεται με την πάροδο του χρόνου, μέχρι το πόσο μακριά μπορεί να είναι ένας γαλαξίας σήμερα και εξακολουθεί να μας στέλνει νέο φως.
Σήμερα, το πιο μακρινό σημείο που βλέπουμε είναι 46 δις έτη φωτός: το σημερινό όριο ορατότητας. Μπορούμε να υπολογίσουμε και το μελλοντικό όριο ορατότητας και έτσι βρίσκουμε ότι είναι περίπου 33% μεγαλύτερο από το σημερινό: 61 δισ. έτη φωτός μακριά. Με βάση τον τρόπο λειτουργίας των όγκων, αυτό σημαίνει ότι κάποια μέρα θα έχουμε συνολικά για να δούμε , περίπου, 4,7 τρισεκατομμύρια γαλαξίες, δεδομένου ότι θα έχει δοθεί αρκετός χρόνος, ώστε ένα εξαιρετικά μακρινό φως να έρθει σε μας κάποια μέρα. 
 
Έχουμε πολλούς διαφορετικούς τρόπους, όπως μέσω της φωτεινότητας (L) ή των φαινομενικών / γωνιακών μεγεθών (R) της μέτρησης των αποστάσεων σε μακρινά αντικείμενα του Σύμπαντος. Μέσω αυτών των μεθόδων, μπορούμε επίσης να πούμε πώς το Σύμπαν διαστέλλεται με την πάροδο του χρόνου.
 
Αλλά αυτό είναι το φως που είχε ήδη φύγει δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Όταν κοιτάζουμε το μακρινό Σύμπαν, δεν κοιτάμε μόνο πίσω στο χρόνο, κοιτάζουμε συχνά τους γαλαξίες που έχουν ήδη σβήσει. Με αυτό, εννοούμε ότι το φως που εκπέμπουν σήμερα αυτοί οι γαλαξίες, 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, δεν θα φτάσει ποτέ σε μας. Βλέπετε, το Σύμπαν επεκτείνεται και η επέκταση επιταχύνεται. Ένας μακρινός γαλαξίας όχι μόνο φαίνεται να υποχωρεί από εμάς σήμερα καθώς ο ιστός του χώρου αλλοιώνεται, αλλά θα φαίνεται να υποχωρεί ολοένα γρηγορότερα με την πάροδο του χρόνου. Αυτή τη στιγμή, οι γαλαξίες πέρα από την απόσταση, περίπου, 15 έως 16 δισεκατομμύρια έτη φωτός από εμάς ήδη απομακρύνονται γρηγορότερα από την ταχύτητα του φωτός.

Τα παρατηρήσιμα και προσπελάσιμα τμήματα του Σύμπαντος, που οφείλονται χάρη στην διαστολή του χώρου και των ενεργειακών συνιστωσών του Σύμπαντος.
 
Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν φεύγαμε σήμερα με ένα διαστημόπλοιο που κινήθηκε αυθαίρετα κοντά σε αυτό το τελικό όριο ταχύτητας, δεν θα μπορούσαμε ποτέ να φτάσουμε σε αυτούς τους γαλαξίες. Σημαίνει ότι το φως που παράγουμε σήμερα δεν μπορεί ποτέ να φτάσει σε αυτούς και το φως που παράγουν σήμερα δεν μπορεί ποτέ να φτάσει σε μας. Κάτω από αυτό το σκεπτικό:
  • Το 96,7% των γαλαξιών που παρατηρούμε σήμερα έχουν ήδη χαθεί.
  • Το 98,6% των γαλαξιών που θα παρατηρήσουμε ποτέ έχει ήδη χαθεί.
  • Και μόνο, περίπου 66 δισεκατομμύρια γαλαξίες εξακολουθούν να είναι προσβάσιμοι από εμάς σήμερα.
Με άλλα λόγια, στο μέλλον, θα έχουμε συνολικά 4,7 τρισεκατομμύρια γαλαξίες για να δούμε. Αλλά 4.634 τρισεκατομμύρια από αυτούς έχουν ήδη για πάντα χαθεί, ακόμη και με την ταχύτητα του φωτός. Και μένουν περίπου  66 δισ. γαλαξίες
 
Καθώς το Σύμπαν διαστέλλεται, εξελίσσεται και επιταχύνεται, καμία πληροφορία δεν καταστρέφεται καθώς περνάει πάνω από τον ορίζοντα και οι πληροφορίες που αποτυπώνονται στον κοσμικό ορίζοντα ποτέ δεν εξαφανίζονται τελείως. Αλλά υπάρχει ένα κατώφλι αποκοπής στα όρια του πόσο μακριά μπορούμε να συνδεθούμε με τους γαλαξίες που βρίσκονται σήμερα σε κάποια απόσταση.
 
Αυτό είναι ένα πρόβλημα που θα επιδεινωθεί όσο περνάει ο καιρός! Αυτή τη στιγμή, εάν υποθέσουμε ότι κάθε ένας από τους 66 δισεκατομμύρια γαλαξίες έχει τόσα αστέρια όσο και ο Γαλαξίας  μας – 400 δισεκατομμύρια  περίπου – αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν περίπου 60.000 αστέρια που εξαφανίζονται από μπροστά μας για κάθε δευτερόλεπτο που περνάει. Ή 300.000 αστέρια ακριβώς για τον χρόνο που σας πήρε για να διαβάσετε αυτήν την πρόταση. Και άλλα 200.000 με αυτήν. Θα είμαστε βεβαίως ακόμα σε θέση να δούμε το παλιό τους φως, πριν το Σύμπαν φτάσει στη σημερινή ηλικία του, αλλά κάθε νέο φως που δημιουργείται από αυτό το χρονικό σημείο προς τα εμπρός δεν θα φτάσει ποτέ σε μας. Και δεν έχει σημασία τι κάνουμε από αυτό το σημείο προς τα εμπρός, ποτέ δεν θα τους επηρεάσουμε περαιτέρω.
 
Η έρευνα GOODS-North, περιέχει μερικούς από τους πιο μακρινούς γαλαξίες που παρατηρήθηκαν ποτέ, πολλοί από τους οποίους είναι ήδη χαμένοι από εμάς. Με το πέρασμα του χρόνου, ολοένα και περισσότεροι γαλαξίες θα υποφέρουν από αυτή την ίδια μοίρα, και θα αποσυνδέονται από μας.
 
Φυσικά υπάρχει ακόμα αρκετό Σύμπαν που έμεινε για εξερεύνηση. Μπορούμε ακόμα να δούμε τους πιο μακρινούς γαλαξίες, ακόμη και εκείνους που δεν μπορούμε πλέον να φτάσουμε, απλά κοιτάζοντας το παλιό, αρχαίο φως τους κατά την άφιξή τους. Αλλά με κάθε στιγμή που περνάει, όλο και λιγότερο από το Σύμπαν γίνεται προσιτό σε εμάς. Ακόμη και με την πολύ προηγμένη τεχνολογία, πάνω από το 98% όλων των γαλαξιών που θα δούμε ποτέ είναι ήδη πέρα ​​από μας. Και με κάθε χρόνο που περνάει, περίπου πέντε ολόκληροι γαλαξίες διασχίζουν αυτό το κατώφλι, ώστε να μην είναι πλέον προσβάσιμοι. Κάθε στιγμή από το Σύμπαν κάποια αντικείμενα είναι για πάντα εξαφανισμένα. Για κάθε στιγμή αδράνειας, εξαφανίζεται μια άλλη μακρινή ευκαιρία για την επαφή μαζί τους.

Ο Αριστοτέλης και οι θεσμοί της εξουσίας

Με δεδομένο ότι τα πολιτεύματα αφορούν τον τρόπο διαχείρισης της εξουσίας, είναι απολύτως προφανές ότι ο ρυθμιστικός παράγοντας που καθορίζει τόσο την οργανωτική ισχύ, όσο και τις προθέσεις του πολιτεύματος είναι η δόμηση των διοικητικών αρχών, που συνιστά το θεσμικό πλαίσιο της διακυβέρνησης: «Γιατί, όπως είναι αδύνατο να υπάρξει πόλη χωρίς τις βασικές εξουσίες, έτσι είναι αδύνατο να διοικηθεί σωστά χωρίς τις εξουσίες που ρυθμίζουν την τάξη και την κοσμιότητα». (1321b 6 – 8).
 
Με άλλα λόγια, οτιδήποτε αφορά τη λειτουργικότητα της κοινωνίας είναι ζήτημα πολιτικής μέριμνας, δηλαδή ευθύνη της εξουσίας την οποία πρέπει να φέρει σε πέρας. Οι αγοροπωλησίες, η δημόσια και ιδιωτική περιουσία, τα ετοιμόρροπα οικοδομήματα, οι χαλασμένοι δρόμοι, η συντήρηση των τειχών, καθετί που αφορά την πόλη, είτε σε επίπεδο πρακτικής διεκπεραίωσης είτε σε επίπεδο εξασφάλισης της αρμονίας στη συνύπαρξη των πολιτών, είναι δημόσιο ζήτημα και πρέπει να εντάσσεται μέσα στο σύνολο των κανόνων που διασφαλίζουν την πολιτειακή ομαλότητα. Η πόλη που αδυνατεί να ρυθμίσει τέτοιου είδους ζητήματα αφήνοντάς τα στην ατομική βούληση, είναι η ανοργάνωτη πόλη που αναπόφευκτα θα διαλυθεί, αφού, επί της ουσίας, αφήνει τους πολίτες απροστάτευτους. Κι εδώ δε γίνεται λόγος για τον περιορισμό, αλλά για την προάσπιση της ελευθερίας μέσα στο πλαίσιο της συμβίωσης.
 
Με δεδομένη την αναγκαιότητα των θεσμών, ως επί μέρους εξουσίες που διασφαλίζουν τη συνύπαρξη, και με δεδομένη την πολυπλοκότητα και το πλήθος των υποθέσεων που πρέπει να διευθετηθούν, γίνεται αντιληπτή η πληθώρα των υπηρεσιών που πρέπει να στελεχωθούν προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι κοινωνικές ανάγκες.
 
Ο Αριστοτέλης κατονομάζει την υπηρεσία για την αγορά, που επιβλέπει τα σχετικά με τη διακίνηση των προϊόντων· την αστυνομία, που ασχολείται με τη δημόσια τάξη· τους αγρονόμους και δασονόμους, που διασφαλίζουν το νόμο στις αγροτικές και ημιαστικές περιοχές· την υπηρεσία που ασχολείται με τα δημόσια έσοδα και απασχολεί τους ταμίες της πόλης· την υπηρεσία που συντάσσει τα ιδιωτικά συμφωνητικά και τις δικαστικές αποφάσεις· το στρατό, που αναλαμβάνει τη φρούρηση των συνόρων (με όλα τα επιμέρους τμήματά του και την αντίστοιχη ιεραρχία)· τους ιερείς, που φροντίζουν τα σχετικά με τη λατρεία των θεών, τη συντήρηση των ναών, τη διαχείριση των «ιερών χρημάτων» και τις δημόσιες θυσίες.
 
Πέρα από αυτές υπάρχουν κι άλλες «ειδικές υπηρεσίες στις πόλεις που ασχολούνται λεπτομερειακά με τη διοίκηση και βρίσκονται σε μεγάλη ευημερία φροντίζοντας περαιτέρω για την καλή δημόσια εικόνα τους» όπως «η υπηρεσία για τις γυναίκες, για την περιφρούρηση των νόμων, η παιδονομία, η γυμνασιαρχία κι επιπλέον η υπηρεσία για τους γυμναστικούς και διονυσιακούς αγώνες και για άλλες τέτοιες πανηγυρικές εκδηλώσεις». (1322b 39 – 1323a 3).
 
Διευκρινίζοντας ότι οι παιδονόμοι ασχολούνταν με τη διαπαιδαγώγηση και την ευταξία των παιδιών και οι γυναικονόμοι με τη διατήρηση των ηθών από την πλευρά της γυναίκας, ο Αριστοτέλης σημειώνει: «Μερικές από αυτές τις αρχές δεν είναι δημοκρατικές ολοφάνερα, όπως η υπηρεσία για τις γυναίκες και η παιδονομία, διότι οι άποροι αναγκάζονται να χρησιμοποιούν και τις γυναίκες και τα παιδιά στις δουλειές ως βοηθούς, επειδή δεν έχουν δούλους». (1323a 3 – 6).
 
Το ότι τελικά οι γυναίκες και τα παιδιά των φτωχών δεν προστατεύονται από τη νομοθεσία και αναγκάζονται να δουλεύουν (ελλείψει δούλων) είναι ξεκάθαρο δημοκρατικό πλήγμα, αφού καταλύει κάθε έννοια ισότητας. Η πεποίθηση του Αριστοτέλη ότι η διαφορά ανάμεσα σε δημοκρατία και ολιγαρχία είναι ο διαφορετικός ταξικός προσανατολισμός που υπάρχει είναι ο λόγος που θεωρεί αντιδημοκρατικό οτιδήποτε αναπαράγει τις ταξικές διαφορές. Ο υποβιβασμός της γυναίκας και του παιδιού στη θέση του δούλου λόγω φτώχειας είναι η αναπαραγωγή της ταξικής ανισότητας κι αυτό δεν ανήκει στις δημοκρατικές πρακτικές.
 
Η πιο εκτενής αναφορά όμως γίνεται στο θεσμό που φροντίζει την εκτέλεση των ποινών μετά από τις δικαστικές αποφάσεις: «… πάρα πολύ αναγκαία και σχεδόν η πιο δύσκολη από τις εξουσίες είναι εκείνη που αρμοδιότητά της είναι οι εκτελέσεις των ποινών όσων καταδικάστηκαν, η αναγραφή στους δημόσιους πίνακες των ονομάτων εκείνων οι οποίοι καταδικάστηκαν σε πρόστιμο και η φρούρηση των φυλακισμένων». (1321b 41 – 44).
 
Ο λόγος που η εξουσία αυτή κρίνεται «πάρα πολύ αναγκαία» είναι προφανής, αφού πρόκειται για την εφαρμογή του νόμου, δηλαδή για την υλοποίηση της δικαιοσύνης: «οπωσδήποτε είναι αναγκαία, επειδή καμία ωφέλεια δεν προκύπτει, όταν γίνονται οι δίκες για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των πολιτών, αλλά δεν καταλήγουν σε αποφάσεις». (1322a 3 – 4). Η μη επιβολή ποινών ισοδυναμεί με ακύρωση του νόμου και η ατιμωρησία δεν μπορεί παρά να επιφέρει την κοινωνική αναταραχή: «Κατά συνέπεια καθίσταται αδύνατη η επικοινωνία των πολιτών μεταξύ τους, αν δεν εκδίδονται δικαστικές αποφάσεις, το ίδιο κι αν μένουν ανεκτέλεστες». (1322a 4 – 6).
 
Το να επιχειρηματολογεί, λοιπόν, κανείς για την αναγκαιότητα της εφαρμογής του νόμου είναι μάλλον περιττό, αφού κοινωνική γαλήνη (και κατ’ επέκταση συνοχή) χωρίς νόμο είναι αδύνατο να επιτευχθεί. Το ζήτημα είναι η ενδεχόμενη απροθυμία στην ανάληψη αυτών των καθηκόντων: «Είναι επομένως αντίξοη αυτή η εξουσία, γιατί προκαλεί μεγάλη απέχθεια, με αποτέλεσμα όπου δεν υπάρχει προσδοκία του μεγάλου κέρδους, δεν υπάρχει και προθυμία να την αναλάβουν και, αν την αναλάβουν, δεν είναι διατεθειμένοι να την ασκήσουν τηρώντας τους νόμους». (1321b 44 – 1322a 2).
 
Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο Αριστοτέλης εντοπίζει κι επιπλέον δυσκολίες: «όταν τα ίδια πρόσωπα καταδικάζουν κι εκτελούν την καταδίκη, διπλασιάζεται η αποστροφή, αλλά και στην περίπτωση που οι ίδιοι πάντοτε έχουν την ευθύνη της εκτέλεσης κάθε δικαστικής απόφασης και αυτοί επίσης προκαλούν την έχθρα όλων». (1322a 16 – 19).
 
Αν τα ίδια άτομα αναλαμβάνουν εξολοκλήρου την απόδοση της δικαιοσύνης (τόσο ορίζοντας τις ποινές, όσο κι εφαρμόζοντάς τες), υπάρχει περίπτωση να γίνουν απεχθή σε βαθμό που να κινδυνεύουν. Εξάλλου, δεν υπάρχει τίποτε πιο συνηθισμένο από τον κατάδικο που θεωρεί ότι αδικείται. Η στοχοποίηση των ανθρώπων που απονέμουν τη δικαιοσύνη είναι η υπονόμευση του νόμου, αφού, υπό αυτούς τους όρους, είναι αδύνατη η εφαρμογή του.
 
Η διαμοίραση των καθηκόντων συνιστά και τη διαμοίραση των ευθυνών, που, σε τελική ανάλυση, θα διασφαλίσει την ακεραιότητα του νόμου: «Γι’ αυτό είναι προτιμότερο να ανατίθεται αυτό το έργο όχι σε μία αρχή αλλά σε διάφορα πρόσωπα που προέρχονται από διαφορετικά δικαστήρια… Ακόμη σε ορισμένες περιπτώσεις είναι καλύτερο να εκτελούν τις αποφάσεις διαφορετικές αρχές από εκείνες που τις εξέδωσαν και από τις αρχές που μόλις ανέλαβαν, άλλη πρέπει να είναι εκείνη που καταδικάζει από εκείνη που εκτελεί. Για παράδειγμα είναι καλύτερο οι αστυνόμοι να εκτελούν τις αποφάσεις των αγορανόμων και άλλοι τις δικές τους, διότι όσο μικρότερη απέχθεια προκαλείται για τους εκτελεστές των αποφάσεων, τόσο ευκολότερη γίνεται η τελική εκτέλεσή τους». (1322a 6 – 7, 12 – 16).
 
Κι αυτή ακριβώς είναι η έννοια της διαμοίρασης των εξουσιών που μοναδικό στόχο έχει την κοινωνική ομαλότητα. Η δικαιοσύνη, ως θεμέλιο της συνύπαρξης, θα ήταν αδύνατο να επιτελεσθεί από έναν μόνο φορέα. Η εξουσία που αφορά ελάχιστα πρόσωπα είναι πάντα επίφοβη, καθώς οι λίγοι είναι εύκολο είτε να σφάλλουν είτε να διαφθαρούν υπηρετώντας προσωπικά συμφέροντα: «Επιβάλλεται οι αρχές που καταδικάζουν, να επιμερίζουν την αρμοδιότητα της εκτέλεσης των αποφάσεών τους σε άλλες». (1322a 28 – 29).
 
Και βέβαια, θα ήταν αδύνατο να μη γίνει ειδική αναφορά στον έλεγχο της διαχείρισης του δημόσιου χρήματος: «Με δεδομένο όμως ότι μερικές αρχές, ίσως και όλες, διαχειρίζονται πολλά δημόσια χρήματα, αναγκαστικά πρέπει να υπάρχει άλλη, χωριστή αρχή, για να ασκεί έλεγχο στους λογαριασμούς και να αποδίδει ευθύνες, χωρίς βέβαια η ίδια να διαχειρίζεται τίποτε άλλο». (1322b 7 – 10).
 
Ο θεσμός που λειτουργεί ελεγκτικά και που έχει στη δικαιοδοσία του την απόδοση των ευθυνών, χωρίς να ασχολείται με τίποτε άλλο, είναι η αναγκαιότητα της επίβλεψης των θεσμικών εκπροσώπων ή, αν θέλουμε να το θέσουμε διαφορετικά, η παραδοχή ότι η εξουσία διαφθείρει κι ότι κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου. Δεν είναι τυχαίο ότι ο μηχανισμός αυτός αναφέρεται ως εποπτεία των χρημάτων της πόλης. Οι άνθρωποι που έχουν πρόσβαση στο δημόσιο πλούτο οφείλουν να ελέγχονται, όχι μόνο γιατί το ανεξέλεγκτο θα γεννήσει πειρασμούς, αλλά και για να εξασφαλιστεί η διαφάνεια, που θα λειτουργήσει ως ύψιστη δικαιοσύνη.
 
Η συνοχή της πόλης και η αρμονία που θα αποτρέψει κάθε αναταραχή δεν είναι τίποτε άλλο από την εμπιστοσύνη στους θεσμούς, που πρέπει να είναι έτσι δομημένοι, ώστε να εντοπίζουν όλες τις ατασθαλίες: «Τους λειτουργούς της άλλοι τους αποκαλούν ευθύνους, άλλοι λογιστές, άλλοι εξεταστές και άλλοι συνηγόρους. Είναι η πλέον σημαντική αρχή για όλα τα θέματα δίπλα σε όλες αυτές τις αρχές, γιατί συχνά αποφασίζει για τα ζητήματα και προτείνει τα προς συζήτηση θέματα ή προεδρεύει στην εκκλησία του δήμου, όπου ο λαός είναι κυρίαρχος, διότι κατά λογική αναγκαιότητα κυρίαρχη αρχή του πολιτεύματος είναι εκείνη που συγκαλεί το κυρίαρχο σώμα του». (1322b 10 – 15).
 
Με άλλα λόγια, μιλάμε για την ανώτερη αρχή που πέρα από ελεγκτικό έχει και συντονιστικό ρόλο: «Οι λειτουργοί της αλλού ονομάζονται πρόβουλοι, επειδή προβουλεύονται, ενώ όπου υπάρχει δημοκρατία, βουλή μάλλον». (1322b 16 – 17).
 
Η ορθή λειτουργία των θεσμών είναι η προϋπόθεση του ιδανικού πολιτεύματος. Η διαφάνεια, η δικαιοσύνη, η εφαρμογή του νόμου, η αξιοκρατία, η εδαφική ακεραιότητα, όλα αυτά που δομούν την πόλη εξασφαλίζοντας τη συνοχή και την ομαλότητα είναι ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση της εξουσίας, που δεν μπορεί παρά να διαμοιράζεται καλύπτοντας όλες τις ανάγκες. Η επιλογή των κατάλληλων προσώπων στα ανάλογα κέντρα εξουσίας είναι η ορθή αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Σε τελική ανάλυση, οι πολίτες είναι η δύναμη της πόλης κι αυτούς οφείλουν να υπηρετούν οι θεσμοί, που αλληλοσυμπληρώνονται ολοκληρώνοντας την εικόνα του κοινωνικού γίγνεσθαι.
 
Η μετατροπή της θέσης εξουσίας σε προσωπική επιβολή ή σε αδιαπραγμάτευτο ατομικό κύρος που δρα καταπιεστικά είναι η αλαζονεία, που γεννιέται από τη διαστρέβλωση. Κι εδώ βρίσκονται οι λεπτές ισορροπίες που με κάθε τρόπο πρέπει να διασφαλιστούν. Από τη μια το γόητρο της εξουσίας, που όμως δεν πρέπει να ταυτιστεί με την έπαρση ή τον κομπασμό, κι από την άλλη το ανθρώπινο πρόσωπο, που όμως δεν πρέπει να οδηγήσει στην απαξία. Μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί η συλλογικότητα. Γιατί οι θέσεις εξουσίας έχουν αξία ως διάσταση συλλογική κι όχι ατομική. Ο φορέας της εξουσίας που το αντιλαμβάνεται αυτό είναι εκείνος που θα υλοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το έργο του. Έχει επίγνωση της ευθύνης και ταυτόχρονα θα λειτουργήσει απαλλαγμένος από κάθε ματαιοδοξία. Αναγκαστικά, ερχόμαστε και πάλι στο ζήτημα της παιδείας.
 
Αριστοτέλης: Πολιτικά