Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 2016

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Μήδεια (131-212)

Αποτέλεσμα εικόνας για artΠΑΡΟΔΟΣ


ΧΟΡΟΣ
ἔκλυον φωνάν, ἔκλυον δὲ βοὰν
τᾶς δυστάνου Κολχίδος· οὐδέπω
ἤπιος; ἀλλ᾽, ὦ γεραιά, λέξον.
135 ἀμφιπύλου γὰρ ἔσω μελάθρου γόον
ἔκλυον, οὐδὲ συνήδομαι, ὦ γύναι,
ἄλγεσι δώματος,
ἐπεί μοι φιλία κέκραται.

ΤΡ. οὐκ εἰσὶ δόμοι· φροῦδα τάδ᾽ ἤδη.
140 τὸν μὲν γὰρ ἔχει λέκτρα τυράννων,
ἡ δ᾽ ἐν θαλάμοις τήκει βιοτὴν
δέσποινα, φίλων οὐδενὸς οὐδὲν
παραθαλπομένη φρένα μύθοις.
ΜΗ. αἰαῖ,
διά μου κεφαλᾶς φλὸξ οὐρανία
145 βαίη· τί δέ μοι ζῆν ἔτι κέρδος;
φεῦ φεῦ· θανάτῳ καταλυσαίμαν
βιοτὰν στυγερὰν προλιποῦσα.

ΧΟ. ἄιες, ὦ Ζεῦ καὶ Γᾶ καὶ φῶς, [στρ.]
ἀχὰν οἵαν ἁ δύστανος
150 μέλπει νύμφα;
τίς σοί ποτε τᾶς ἀπλάτου
κοίτας ἔρος, ὦ ματαία;
σπεύσεις θανάτου τελευτάν;
μηδὲν τόδε λίσσου.
155 εἰ δὲ σὸς πόσις καινὰ λέχη σεβίζει,
κείνῳ τόδε μὴ χαράσσου·
Ζεύς σοι τάδε συνδικήσει.
μὴ λίαν τάκου δυρομένα σὸν εὐνέταν.

160 ΜΗ. ὦ μεγάλα Θέμι καὶ πότνι᾽ Ἄρτεμι,
λεύσσεθ᾽ ἃ πάσχω, μεγάλοις ὅρκοις
ἐνδησαμένα τὸν κατάρατον
πόσιν; ὅν ποτ᾽ ἐγὼ νύμφαν τ᾽ ἐσίδοιμ᾽
αὐτοῖς μελάθροις διακναιομένους,
165 οἷ᾽ ἐμὲ πρόσθεν τολμῶσ᾽ ἀδικεῖν.
ὦ πάτερ, ὦ πόλις, ὧν ἀπενάσθην
αἰσχρῶς τὸν ἐμὸν κτείνασα κάσιν.
ΤΡ. κλύεθ᾽ οἷα λέγει κἀπιβοᾶται
Θέμιν εὐκταίαν Ζῆνά θ᾽, ὃς ὅρκων
170 θνητοῖς ταμίας νενόμισται;
οὐκ ἔστιν ὅπως ἔν τινι μικρῷ
δέσποινα χόλον καταπαύσει.

ΧΟ. πῶς ἂν ἐς ὄψιν τὰν ἁμετέραν [αντ.]
ἔλθοι μύθων τ᾽ αὐδαθέντων
175 δέξαιτ᾽ ὀμφάν,
εἴ πως βαρύθυμον ὀργὰν
καὶ λῆμα φρενῶν μεθείη;
μήτοι τό γ᾽ ἐμὸν πρόθυμον
φίλοισιν ἀπέστω.
180 ἀλλὰ βᾶσά νιν δεῦρο πόρευσον οἴκων
ἔξω· φίλα καὶ τάδ᾽ αὔδα,
σπεύσασά τι πρὶν κακῶσαι
τοὺς ἔσω· πένθος γὰρ μεγάλως τόδ᾽ ὁρμᾶται.

ΤΡ. δράσω τάδ᾽· ἀτὰρ φόβος εἰ πείσω
185 δέσποιναν ἐμήν·
μόχθου δὲ χάριν τήνδ᾽ ἐπιδώσω.
καίτοι τοκάδος δέργμα λεαίνης
ἀποταυροῦται δμωσίν, ὅταν τις
μῦθον προφέρων πέλας ὁρμηθῇ.
190 σκαιοὺς δὲ λέγων κοὐδέν τι σοφοὺς
τοὺς πρόσθε βροτοὺς οὐκ ἂν ἁμάρτοις,
οἵτινες ὕμνους ἐπὶ μὲν θαλίαις
ἐπί τ᾽ εἰλαπίναις καὶ παρὰ δείπνοις
ηὕροντο βίῳ τερπνὰς ἀκοάς·
195 στυγίους δὲ βροτῶν οὐδεὶς λύπας
ηὕρετο μούσῃ καὶ πολυχόρδοις
ᾠδαῖς παύειν, ἐξ ὧν θάνατοι
δειναί τε τύχαι σφάλλουσι δόμους.
καίτοι τάδε μὲν κέρδος ἀκεῖσθαι
200 μολπαῖσι βροτούς· ἵνα δ᾽ εὔδειπνοι
δαῖτες, τί μάτην τείνουσι βοήν;
τὸ παρὸν γὰρ ἔχει τέρψιν ἀφ᾽ αὑτοῦ
δαιτὸς πλήρωμα βροτοῖσιν.

205 ΧΟ. ἀχὰν ἄιον πολύστονον γόων,
λιγυρὰ δ᾽ ἄχεα μογερὰ βοᾷ
τὸν ἐν λέχει προδόταν κακόνυμφον·
θεοκλυτεῖ δ᾽ ἄδικα παθοῦσα
τὰν Ζηνὸς ὁρκίαν Θέμιν, ἅ νιν ἔβασεν
210 Ἑλλάδ᾽ ἐς ἀντίπορον
δι᾽ ἅλα νύχιον ἐφ᾽ ἁλμυρὰν
Πόντου κλῇδ᾽ ἀπεράντου.

***

ΠΑΡΟΔΟΣ


(Από τη μία ή από τις δύο παρόδους εισέρχεται ο Χορός,που απαρτίζεται από γυναίκες της Κορίνθου.)
ΧΟΡΟΣΆκουσα τη φωνή, άκουσα την κραυγήτης δυστυχισμένης γυναίκας από την Κολχίδα.Δεν γαλήνεψε ακόμα; Πες μας, γερόντισσα.135Από το βάθος του αμφίθυρου μελάθρουάκουσα τον γοερό θρήνο,και δεν χαίρομαι, γυναίκα,για τα πάθη του σπιτιού— δέθηκα τόσο μαζί του.
ΤΡ. Δεν υπάρχει σπίτι. Πάει πια.140Εκείνον τον κρατάει το κρεβάτι το βασιλικό,και η δέσποινα λιώνει στην κάμαρη μέσα.Κανενός φίλου λόγια δεν μπορούννα πραΰνουν κάπως την καρδιά της.ΜΗ. Ααα!Φλόγα ουράνια το κεφάλι μου ας σκίσει.145Ποιό το κέρδος να ζω;Αλίμονο! Αλίμονο!Ας γινόταν να βρω τη γαλήνη στον θάνατοκαι να φύγω απ᾽ αυτή τη ζωή που μισώ.
ΧΟ. Άκουσες, ω Ζευ, ω Γη, ω φως,πώς τραγουδάει με οιμωγές150η δύσμοιρη νύφη;Τί έρωτας και ο δικός σου, αστόχαστη,για την απεχθέστατη κλίνη;Βιάζεσαι να φτάσεις στου θανάτουτο τέλος; Μην το εύχεσαι.155Και αν ο άντρας σου ευλαβείται άλλο κρεβάτι,μην οργίζεσαι γι᾽ αυτό μαζί του.Θα έχεις εδώ παραστάτη τον Δία.Μη σπαράζεις έτσι, μην οδύρεσαιγια τον άντρα που μοιράστηκε την κλίνη σου.
160ΜΗ. Ω μεγάλη Θέμιδα και Άρτεμι κραταιά,βλέπετε πώς υποφέρω,ας είχα δέσει με όρκους μεγάλουςτον καταραμένο τον άντρα μου;Που να τον δω μια μέρα, αυτόν και τη νύφη,να συντρίβονται με τα παλάτια τους μαζί,165αυτοί που τόλμησαν να με αδικήσουν έτσι πρώτοι.Πατέρα μου, πόλη μου,έφυγα μακριά σας με τρόπο αποτρόπαιο:σκοτώνοντας τον ίδιο μου τον αδελφό.ΤΡ. Ακούτε τί λόγια λέει και πώς βοάκαλώντας τη Θέμιδα των προσευχών και τον Δία,170που οι θνητοί τον θέλησαν φρουρό των όρκων;Το μένος της δέσποινας δεν θα κοπάσει με κάτι μικρό.
ΧΟ. Ας ερχόταν εδώ να μας δει175και ν᾽ ακούσει τον ήχο των λόγων που λέμε,μήπως έπαυε ίσως η βαριά της οργήκαι της ψυχής της το ακατάβλητο πάθος.Η δική μου η θέρμηνα μη λείψει ποτέ από αυτούς που αγαπώ.180Έλα, πήγαινε, πέμψε την έξω.Μίλησέ της και πεςπως και αυτές που ακούς είναι φίλες.Μόνο βιάσου, πριν κάνει κακόσε κάποιους που βρίσκονται μέσα.Το παράφορο πένθος της τώραπνέει σφοδρό, γιγαντώνεται.
ΤΡ. Έτσι θα κάνω. Όμως φοβάμαι:Θα πείσω άραγε τη δέσποινα; 185Πάντως, και τούτη τη χάρη την άχαρηδεν θα σου την αρνηθώ,όσο και αν εκείνημε λεχώνας λέαινας βλέμμακοιτάει αγριεμένη τους δούλους,αν κάποιος κάνει να την πλησιάσειέχοντας κάτι να της πει.190Κι αν ένας έλεγε άσοφους και αστόχαστουςτους ανθρώπους τους παλιούς, δεν θα είχε άδικο.Ηύραν τραγούδια για γιορτές, για ευωχίες και για δείπνα,ακούσματα τερπνά του βίου,195όμως κανείς δεν ηύρε πώς να παύουνμε τις μουσικές και τα πολύχορδα τραγούδιαοι μαύρες πίκρες των ανθρώπων,που φέρνουν θάνατο και συμφορές που κλείνουν σπίτια.Αυτά θα ήταν κέρδος να γιατρεύουνοι θνητοί με τα τραγούδια.200Εκεί που υπάρχουν πλούσια δείπνα,γιατί τεντώνουν τις φωνές τους δίχως λόγο;Εκεί ο κόρος της τροφήςαρκεί από μόνος του να ευφράνει τους ανθρώπους.
(Η Τροφός εισέρχεται στο σπίτι.)
205ΧΟ. Άκουσα τη στενάζουσα ιαχή του γοερού θρήνου.Με οιμωγές οξύφωνες τραγουδάει την οδύνη τηςγια τον πικρό νυμφίο, τον προδότη της κλίνης.Αδικημένη καλεί τώρα την κόρη του Δία, την Θέμιδα,210τη θεά των όρκων, που την έφερε αντίπερα στην Ελλάδα,όταν, ταξιδεύοντας μέσα στο έρεβος των κυμάτων,έφτασε στην αλμυρή πύλη του απέραντου Πόντου.

Η Κοσμολογία του Πλάτωνα μέσα από τον Τίμαιο

Αποτέλεσμα εικόνας για Η Κοσμολογία του ΠλάτωναΠερίληψη
 
             Ο Πλάτων, ο μεγάλος φιλόσοφος του 4ου π.Χ. αιώνα, είναι εκείνος που πίστευε στην ύπαρξη του κόσμου των ιδεών και θεωρούσε τον άνθρωπο δέσμιο του αισθητού κόσμου. Στον Τίμαιο αναλύει τις απόψεις του για τη δημιουργία του κόσμου και εισάγει με τη βοήθεια των μαθηματικών ένα μοντέλο στηριζόμενο στα τέσσερα κανονικά στερεά. Το τετράεδρο, το οκτάεδρο, το εικοσάεδρο, και τον κύβο. Ως βασικές δομικές μονάδες θεωρεί τα δύο ορθογώνια τρίγωνα. Το ορθογώνιο ισοσκελές και το ορθογώνιο σκαληνό το οποίο προκύπτει από το ισόπλευρο τρίγωνο αν το χωρίσουμε σε δύο ή έξι ίσα μέρη με το ένα ή τα τρία ύψη του. Το ιδεαλιστικό αυτό μοντέλο διαφέρει από το υλιστικό μοντέλο του Δημόκριτου γιατί ο Πλάτων θεωρεί, ως βασική προΰπόθεση για την ανακάλυψη του κόσμου των ιδεών, τη μελέτη και χρήση των Μαθηματικών. Σήμερα οι απόψεις του Πλάτωνα έρχονται στην επικαιρότητα με την εστίαση των αστροφυσικών στις ιδιότητες του κανονικού δωδεκαέδρου, με το οποίο ο φιλόσοφος συμβόλιζε το Σύμπαν.
 
  1. Εισαγωγικά
 
             «Ο ελληνικός πολιτισμός τον 4ο αιώνα π.Χ. παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον, γιατί βλέπουμε πώς μια χώρα, που συνερχόταν από τον κλονισμό του Πελοποννησιακού Πολέμου, μπόρεσε να προοδεύσει ακολουθώντας του παλιούς δρόμους, ακόμα κι αν ο ρυθμός ήταν κατά διαστήματα κάπως αργός»[1]
 
            Η οικονομική ανόρθωση της Αθήνας είναι αξιοσημείωτη και νέα βιοτεχνικά κέντρα ανταγωνίζονται στην παραγωγή και στο εμπόριο, όπως τα παράλια της Ιωνίας  Μικράς Ασίας, οι Συρακούσες, ο Τάραντας κ.ά.
   
            Η κεντρική ιδέα του ελληνισμού που είναι η ιδέα της πόλης – κράτος, εκείνη την εποχή βρίσκεται σε παρακμή. Όλοι οι παραδοσιακοί δεσμοί, όπως για παράδειγμα  θρησκευτικοί, κοινωνικοί και αστικοί κλονίστηκαν. Αντίθετα προβάλλεται η ιδέα του ατόμου και γενικότερα του ανθρώπινου γένους οι οποίες άλλοτε συγκρούονται και άλλοτε αναπτύσσουν σχέση συμπάθειας.
 
            Ο Πλάτων υπήρξε ο μεγάλος δημιουργικός φιλόσοφος της εποχής του 4ου αιώνα π.Χ., γεννήθηκε στην Αθήνα το 427 π.Χ. από γονείς της υψηλής αριστοκρατίας.
 
            Το έργο του Πλάτωνα είναι διαχρονικό και ποικίλο. Πρώτα απ’ όλα υπήρξε εκτός από φιλόσοφος και σπουδαίος μαθηματικός στοχαστής. Ασχολήθηκε με πολλά θέματα των μαθηματικών της εποχής του, δέχθηκε Πυθαγόρειες επιδράσεις από τον Αρχύτα τον  Ταραντίνο και έθεσε βαθύτατα το ίχνος της σκέψης του στην εξέλιξη των μαθηματικών. Εξάλλου σημαντική ήταν και η προσφορά της Ακαδημείας του, γιατί εκεί δίδαξαν σπουδαίοι μαθηματικοί της εποχής του.
 
            Κατά την περίοδο αυτή του 4ου π. Χ. αιώνα, γίνεται  προσπάθεια να εξελιχθεί η μαθηματική επιστήμη ως προς το σκοπό της, αλλά και ως προς τη μέθοδο. Κυρίαρχες μορφές αυτήν την περίοδο εκτός του Πλάτωνα είναι πλειάδα μαθηματικών, όπως ο Θεαίτητος, ο Εύδοξος, ο Αρχύτας, ο Αριστοτέλης, ο Μέναιχμος, ο Φίλιππος ο Οπούντιος, ο Λεωδάμας ο Θάσιος, ο Λέων ο Βυζάντιος κ.ά.
 
2. Η τριλογία: Τίμαιος- Κριτίας- Ερμοκράτης
 
Ο διάλογος που φέρει το όνομα «Τίμαιος», είναι ένα από τα πλέον σημαντικά έργα του Πλάτωνα, όπου αναπτύσσονται οι απόψεις του μεγάλου αυτού φιλοσόφου σχετικά με τη φυσική. Για το λόγο αυτό φέρει και τον υπότιτλο «Περί φύσεως». Είναι ένα έργο που ανήκει στην τελευταία συγγραφική περίοδο του Πλάτωνα και έχει περιεχόμενο κοσμολογικής φύσης καθώς και ανθρωπολογική διάσταση.
 
Τα πρόσωπα που διαλέγονται στο έργο αυτό είναι ο Τίμαιος, ο Κριτίας, ο Ερμοκράτης και ο Σωκράτης.
 
            Ο διάλογος αυτός του Πλάτωνα φαίνεται να διαδραματίζεται στην εποχή της Νικίειας ειρήνης (421 π.Χ.) ή λίγο νωρίτερα και έχει γραφεί περί το 360-347 π.Χ. [2]
 
            Δύο βασικά στοιχεία ξεχωρίζουν στο διάλογο αυτό.
      
            Το πρώτο είναι ότι κάθε τι που βλέπουμε και ακούμε ή μάλλον γενικότερα κάθε τι που μπορούμε να το αντιληφθούμε με τις αισθήσεις ανήκει στον λεγόμενο κόσμο του αισθητού και για το λόγο αυτό στον κόσμο της γενέσεως. Άρα κάθε αισθητό αντικείμενο είναι αποτέλεσμα της δημιουργίας.
 
             Το δεύτερο στοιχείο είναι η αιτιολόγηση αυτής της δημιουργίας του αισθητού κόσμου είναι δηλαδή η απάντηση στο «γιατί». Η αιτία της ύπαρξης των πραγμάτων που μας περιβάλλουν είναι ο δημιουργός. Είναι ο μεγάλος τεχνίτης που κατασκεύασε τον κόσμο αυτό. Η δημιουργία του αισθητού κόσμου έχει ως αρχικό υπόδειγμα κάτι το οποίο συγκεντρώνει όλα εκείνα τα στοιχεία της τελειότητας, της αρμονίας και της ωραιότητας, τον κόσμο των ιδεών, ο οποίος είναι αιώνιος και αμετάβλητος.
 
  1. Η έννοια του Σύμπαντος 
            Το σύμπαν είναι ορατό και απτό. Υπ’ αυτήν την έννοια ανήκει στον αισθητό κόσμο και συνεπώς είναι δημιούργημα του άριστου δημιουργού. Τα στοιχεία, που προσδίδουν στο σύμπαν τις ιδιότητες να το βλέπουμε και να το ακουμπάμε, είναι η φωτιά και η γη. Η φωτιά και η γη ως τρισδιάστατες οντότητες συνδέονται μεταξύ τους με άλλα δύο «συνδετικά» στοιχεία. Τον αέρα και το νερό. Έτσι τα τέσσερα αυτά στοιχεία συνθέτουν τον κόσμο και το ευρύτερο σύμπαν με κάποια αναλογία και σταθερότητα. Η ιδέα αυτή βέβαια προϋπήρχε και στους Ίωνες φιλοσόφους (Θαλή, Αναξίμανδρο, Ηράκλειτο κλπ) καθώς και στον Ελεάτη φιλόσοφο τον Εμπεδοκλή ο οποίος έλεγε:
«Τέσσερα γαρ πάντων ριζώματα πρώτον άκουε»[3]
  
  1. Τα δύο θεμελιώδη τρίγωνα
 
            Ως βασικά και θεμελιώδη στοιχεία της δομής του κόσμου ο Πλάτωνας θεωρεί δύο ορθογώνια τρίγωνα. Το ορθογώνιο και ισοσκελές τρίγωνο καθώς και το ορθογώνιο τρίγωνο με μία οξεία γωνία ίση με 300. (Σχήμα 1)
            Το πρώτο τρίγωνο οι πυθαγόρειοι το ονόμαζαν «μισό τετράγωνο» γιατί προκύπτει από ένα τετράγωνο και το δεύτερο τρίγωνο το «μισό τρίγωνο» γιατί προκύπτει από ένα ισόπλευρο τρίγωνο.
            Τα τρίγωνα αυτά θεωρήθηκαν ως οι δομικοί λίθοι όλου του κόσμου γιατί η ομορφιά τους ανάγεται στην απλότητα με την οποία  συνδέονται οι γωνίες τους. Δηλαδή:
           
Οι γωνίες του πρώτου ικανοποιούν την σχέση:
 
, αφού   και

                                                                       ενώ του δευτέρου τη σχέση:
 
                                                                        γιατί   .
 
 
5. Τα τέσσερα στερεά του Πλάτωνα
 
            Κατά την αφήγησή του ο Τίμαιος αναφέρει ότι τα δύο ορθογώνια τρίγωνα, το ορθογώνιο ισοσκελές και το ορθογώνιο σκαληνό, αποτελούν τα πρωταρχικά και θεμελιώδη στοιχεία από τα οποία συντίθενται τα τέσσερα θεμελιώδη στοιχεία της φύσης, δηλαδή το κανονικό τετράεδρο που παριστά τη φωτιά, το κανονικό οκτάεδρο που παριστά τον αέρα (Σχ.2), τον κύβο που παριστά τη γη και το  κανονικό  εικοσάεδρο που παριστά το νερό (Σχ.3).
 
            Η επιλογή των δύο αυτών τριγώνων δεν γίνεται τυχαία από τον Πλάτωνα για την κοσμογονία του, αλλά ύστερα από μια έντονη αφομοίωση της πυθαγόρειας αντίληψης, η οποία θεωρούσε τους αριθμούς ως το ουσιαστικότερο στοιχείο του κόσμου.
 
            Ο Πλάτωνας διαφοροποιείται από τους υλιστές Λεύκιππο και το Δημόκριτο και διατυπώνει μια φιλοσοφία μαθηματικού τύπου.
 
            «Οι ατομικοί θεωρούν ότι τα άτομα υπάρχουν αιώνια, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε υπέρτατη επέμβαση. Τα σχήματά τους έχουν οποιαδήποτε μορφή και είναι το πλήθος και τα μεγέθη τους άπειρα. Ο Πλάτων όμως είναι εκείνος που θα διακόψει τον πολυμορφισμό των ατομικών. Τα «άτομα» του Πλάτωνος δεν είναι υλικά σώματα, αλλά επίπεδα γεωμετρικά σχήματα τα οποία ανήκουν στο νοητό κόσμο των Μαθηματικών και είναι πεπερασμένα. Θεωρούμενα δε ως καθαρά μαθηματικά αντικείμενα έχουν απελευθερωθεί από την έννοια της ύλης, ενώ μπορούν να μετασχηματίζονται το ένα στο άλλο, ανταλλάσσοντας μερικά από τα τρίγωνά τους, χωρίς να δημιουργείται κανένα κενό».[4]
 
6. Ο μετασχηματισμός της φωτιάς- η πρώτη εξίσωση
 
Γενικά, κατά την άποψη αυτή του Πλάτωνα, τα τέσσερα στερεά, που αποτελούν τα τέσσερα στοιχεία της φύσης, θεωρούνται ότι είναι πολύ μικρά, ώστε οι επιμέρους μονάδες από τις οποίες αποτελούνται, δηλαδή τα τρίγωνα, μένουν αόρατες. Το ανθρώπινο μάτι βλέπει μόνο το αποτέλεσμα της συνάθροισης των πολλών επιμέρους μονάδων.
 
« Πρέπει ακόμα να αντιληφθούμε ότι ο Θεός, εφόσον η Ανάγκη πειθόταν να υποχωρήσει με τη θέλησή της, καθόριζε επακριβώς τις αναλογίες που διέπουν το πλήθος, τις κινήσεις και τις άλλες δυνάμεις των στοιχείων, και έτσι προχωρούσε στην αρμονική συναρμογή  τους» ( Τίμαιος 56c)
 
Με τη λογική αυτή ο Τίμαιος περιγράφει τον μετασχηματισμό του αέρα σε φωτιά και αντίστροφα με την παρακάτω εξίσωση:
 
 
 Η σχέση αυτή δηλώνει ότι όταν «συναντηθούν» δύο ίσα μέρη από  φωτιές, τότε η «αρμονική τους συναρμογή» θα δώσει ένα μέρος από αέρα. Αυτό γίνεται γιατί αφού η φωτιά αποτελείται από μικρά κανονικά τετράεδρα που σχηματίζονται από 24ορθογώνια σκαληνά τρίγωνα, άρα τα δύο ίσα  μέρη φωτιάς, θα περιέχουν πακέτα από 2Χ24=48 ορθογώνια τρίγωνα, τα οποία θα σχηματίσουν πακέτα των 48 τέτοιων τριγώνων, δηλαδή πακέτα από κανονικά στερεά οκτάεδρα. Άρα δύο μέρη φωτιάς δίνουν ένα μέρος αέρα.
 
7. Μετασχηματισμός της γης
 
            Κατά την διαδικασία των μετασχηματισμών των τεσσάρων στοιχείων, η γη είναι το μοναδικό στοιχείο το οποίο αποσυντίθεται στα επιμέρους στοιχεία της, τα οποία είναι 48 ορθογώνια  και ισοσκελή τρίγωνα και στη συνέχεια ανασυντίθεται πάλι απ΄ αυτά στην αρχική της μορφή. Αυτό γίνεται διότι τα τρία υπόλοιπα στοιχεία, φωτιά (τετράεδρο), αέρας (οκτάεδρο), νερό (εικοσάεδρο), αποτελούνται από ορθογώνια σκαληνά τρίγωνα.
 
             Έτσι, σύμφωνα με την ιδέα αυτή, η γη δεν μετασχηματίζεται σε άλλα στοιχεία, όμως  βοηθά στην επεξεργασία της αλληλομεταβολής και του μετασχηματισμού των υπολοίπων στοιχείων. Ειδικότερα γράφει για το θέμα αυτό ο Πλάτων:
 
            «Όταν η γη συναντά τη φωτιά, αποσυντίθεται από την οξύτητά της και διαχέεται – είτε η αποσύνθεση συντελεστεί μέσα στην ίδια τη φωτιά είτε μέσα σε κάποιον όγκο αέρα ή νερού - , μέχρις ότου τύχει να ξανασυναντηθούν τα μέρη της, να συναρμολογηθούν εκ νέου και να δώσουν πάλι γη, γιατί είναι αδύνατον τα μέρη της γης να μετασχηματιστούν σε μέρη άλλου είδους» (Τιμ.56d)
 
Μετασχηματισμός του νερού – η δεύτερη εξίσωση
 
             Με την ίδια λογική της αποσύνθεσης του αέρα σε δύο φωτιές μπορούμε να εννοήσουμε και την αποσύνθεση του νερού σε δύο μερίδια αέρα και ένα μερίδιο φωτιάς. Άρα:
 
 

  δηλαδή ένα μερίδιο φωτιάς και δύο μερίδια αέρα δίνουν ένα μερίδιο νερού.
 
            Η εξίσωση (1) «ερμηνεύεται» από τη λογική ότι ένα μερίδιο νερού αποτελείται από κάποιο αριθμό κανονικών εικοσαέδρων ή απλούστερα μπορούμε να θεωρήσουμε ότι αποτελείται από ένα κανονικό εικοσάεδρο, το οποίο ως γνωστό συντίθεται από 120 ορθογώνια σκαληνά τρίγωνα. Τα  120 αυτά τρίγωνα αναλύονται σε δύο ομάδες, η πρώτη με 24 τρίγωνα που θα αποτελέσουν ένα κανονικό τετράεδρο, δηλαδή τη φωτιά και η δεύτερη ομάδα θα περιλαμβάνει 96 τρίγωνα τα οποία μπορούν να σχηματίσουν δύο κανονικά οκτάεδρα από 48 τρίγωνα το καθένα, δηλαδή δύο στοιχεία του αέρα.
 
 
8. Η διάσπαση του αέρα σε νερό – η τρίτη εξίσωση
 
            Κατά το μετασχηματισμό των θεμελιωδών στοιχείων, ο Πλάτων  θεωρεί, ότι ο αέρας κάτω από κάποιες συνθήκες μπορεί να μετασχηματιστεί σε νερό. Η διαδικασία αυτή περιγράφεται στον Τίμαιο ως ένα γεγονός «ήττας» του στοιχείου του αέρα. Η επικράτηση του νερού κατά τη διαδικασία αυτή καθώς και η διάσπαση του αέρα, γίνεται σύμφωνα πάλι με τη θεωρία των κανονικών πολυέδρων.
 
            Το κανονικό οκτάεδρο που αντιπροσωπεύει τον αέρα, περιέχει οκτώ έδρες, οι οποίες είναι ισόπλευρα τρίγωνα, καθένα από τα οποία «χτίζονται» από έξη ορθογώνια σκαληνά τρίγωνα. Άρα συνολικά περιέχει 48 τέτοια τρίγωνα. Επίσης το νερό αντιπροσωπεύεται από το κανονικό εικοσάεδρο το οποίο περιέχει με την ίδια λογική 120 τρίγωνα. Άρα εύκολα μπορούμε να αποκωδικοποιήσουμε τα λόγια του Τίμαιου με την παρακάτω εξίσωση: 
 
 
 
9. Ο μετασχηματισμός της φωτιάς σε νερό - η τέταρτη εξίσωση
 
             Όταν τα σωματίδια της φωτιάς είναι λίγα απέναντι σε πολλά και μεγαλύτερα σωματίδια άλλου είδους τότε το φαινόμενο οδηγείται στη διάσπαση των σωματιδίων της φωτιάς και στο «σβήσιμο» με αποτέλεσμα να μετασχηματιστούν και να γίνουν αέρας και από αέρας να καταλήξουν σε νερό. Αυτό συμβαίνει σύμφωνα με την ανάλυση και τη σύνθεση των ορθογωνίων τριγώνων. Η σχέση – αντίδραση με την οποία συντελείται τα γεγονός αυτό είναι η  ακόλουθη:
 
 
 
Απόδειξη: 
 
Από την (1) είναι:
  
   και επειδή από την εξίσωση (3) είναι:   
Άρα:      δηλαδή η σχέση (1)
 
             Παρατηρούμε δηλαδή, ότι με τις σχέσεις αυτές, ο μεγάλος φιλόσοφος της αρχαιότητας προσπαθεί να μοντελοποιήσει με θεμελιακούς νόμους, σύμφωνα με τους οποίους συντελείται το γεγονός του μετασχηματισμού των στοιχείων της φύσης.       Τα στερεά του Πλάτωνα δίνουν σύμφωνα με το μοντέλο αυτό μια ερμηνεία και σηματοδοτούν μια πορεία στην ιστορία των επιστημών και της κοσμολογίας που ακόμα και σήμερα δεν έχει δοθεί πλήρης ερμηνεία.
 
10. Γενίκευση των μετασχηματισμών
 
            Εφαρμόζοντας κανείς τη διοφαντική ανάλυση θα μπορούσε να δημιουργήσει πλειάδα τέτοιων μετασχηματισμών και να διαπιστώσει τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να συντεθούν και να αναλυθούν τα τρία αυτά στοιχεία της πλατωνικής κοσμολογίας.
 
             Πράγματι ας αναζητήσουμε την αναλογία σύνθεσης της φωτιάς (Φ) με τον αέρα (Α) ώστε να προκύψει το νερό (Ν). Αυτό ισοδυναμεί με την αναζήτηση ακέραιων λύσεων της εξίσωσης:
 

όπου χ, ψ ακέραιοι που εκφράζουν τα μέρη της φωτιάς και του αέρα αντίστοιχα τα οποία θα αναμιχθούν για να δώσουν ένα μέρος νερού και Φ, Α, Ν αριθμοί 24,48,120 που εκφράζουν τα ορθογώνια σκαληνά τρίγωνα του τετραέδρου, οκταέδρου και εικοσαέδρου.
 
Λύση της (5)
 
 
Άρα η εξίσωση (5) γενικά γίνεται:

δίνοντας λοιπόν στο ψ διάφορες τιμές από το σύνολο των ακεραίων προκύπτει μια σειρά άπειρων μετασχηματισμών που συνθέτουν τη φωτιά με το νερό για να δώσουν ένα νερό. Δηλαδή:
 
   (Εξίσωση 4)
 
   (Εξίσωση 2)
    κτλ.
Με τον ίδιο τρόπο θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε τις εξισώσεις:
 ,
 
οι οποίες συνδέουν τη φωτιά με το νερό και δίνουν αέρα(εξίσωση 7), καθώς επίσης τη φωτιά με τον αέρα και δίνουν νερό(εξίσωση 8).
 
Οι εξισώσεις αυτές είναι αντίστοιχα ισοδύναμες με τις:
,
 
Η εξίσωση (9) για ψ=0 θα δώσει το μετασχηματισμό:
(εξίσωση 1)
και η (10) για ψ=5 δώσει τον μετασχηματισμό:
(εξίσωση 3).
 
11. Το πέμπτο στοιχείο
«Έμεινε ακόμα μια κατασκευή, η πέμπτη. Αυτή την κατασκευή ο Θεός την προέβαλε στο σύμπαν, και το διακόσμησε περιχαράσσοντας το με αυτήν» (Τίμαιος 55c)
 
            Η αινιγματική αυτή αναφορά του Πλάτωνα στον Τίμαιο συμπληρώνεται σε ένα άλλο έργο του, το οποίο φέρει το όνομα «Επινομίς», όπου ξεκάθαρα ο μεγάλος φιλόσοφος εισάγει το πέμπτο στοιχείο της κοσμογονίας του, τον «αιθέρα», του οποίου το στοιχειώδες σώμα είναι το κανονικό δωδεκάεδρο (Σχ.8).
 
«Υπάρχουν πέντε κανονικά γεωμετρικά σώματα, και μπορούμε να διακρίνουμε πέντε αντίστοιχες μορφές ύλης – γη, νερό, αέρα, φωτιά και αιθέρα – καθώς και πέντε αντίστοιχα είδη ζώων, το καθένα με το κατάλληλο περιβάλλον διαβίωσής του» (Νόμοι – Επινομίς: 981c-982a)
 
             Ο αιθέρας κατά την άποψη αυτή αποτελεί την «πέμπτη ουσία» από όπου προέρχεται και ο όρος «πεμπουσία» και είναι το καθαρό γαλάζιο ανώτερο στρώμα του αέρα. Κατ’ επέκταση ο αιθέρας συμβολίζει τον ουρανό, όπου κατοικούσαν οι θεοί κατά την αντίληψη της εποχής εκείνης. Η λέξη αιθήρ παράγεται από το ρήμα αίθω που σημαίνει: ανάπτω, καίω. (Μέγα Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης, H.G. LiddelR.Scott).
 
12. Οι σύγχρονες απόψεις
 
Η μελέτη των ιδιοτήτων των στερεών του Πλάτωνα(Solides de Platon) κατά την πορεία της εξέλιξης των μαθηματικών κατέχει πρωτεύουσα θέση και συνδέθηκε με μεγάλα ονόματα όπως του Πυθαγόρα, Θεαίτητου, Ευκλείδη, Αρχιμήδη, κι αργότερα του  R.Descartes , του L. Euler[5], J. Kepler,κ.ά. Επίσης πολλοί ζωγράφοι εμπνεύστηκαν από την ομορφιά των στερεών αυτών όπως ο Α. Durer, L. Pacioli, L.Da Vinci κ.ά.            Τελευταία οι απόψεις του Πλάτωνα σχετικά με την κοσμολογία  έρχονται στην επικαιρότητα καθώς από την έρευνα μιας ομάδας πέντε Γάλλων και Αμερικανών ερευνητών με επικεφαλής τον JeanPierre Luminet του εργαστηρίου LUTH (Laboratoire Univers et Théories) που εδρεύει στο Αστεροσκοπείο Meudon του Παρισιού, φαίνεται να προκύπτει ότι το κανονικό δωδεκάεδρο εκφράζει τη μορφή του σύμπαντος.  Σύμφωνα με τη μελέτη των αστροφυσικών αυτών, το σύμπαν θεωρείται ότι είναι ένα «πεπερασμένο δωδεκαεδρικό σύμπαν» το οποίο έχει το σχήμα μιας μπάλας ποδοσφαίρου! (Σχ. 9). (Περιοδικό «Nature» 9/10/2003). [6],[7],[8].
 
            Το θέμα βέβαια δεν είναι απλό και τα μαθηματικά που υποστηρίζουν την άποψη αυτή είναι προχωρημένα και δύσκολα. Σχετικά με το κανονικό δωδεκάεδρο και το προτεινόμενο μοντέλο της ομάδας του JeanPierre Luminet, συνδέεται άμεσα και το όνομα ενός μεγάλου Γάλλου Μαθηματικού του Jules Henri Poincare (1854 – 1912) ο οποίος μελέτησε πολλές ιδιότητες του όμορφου αυτού στερεού.[9]
 
            Με το δωδεκάεδρο συνδέεται τέλος, η θεωρία των γραφημάτων (W. Hamilton,1859)[10], η θεωρία των «ομάδων περιστροφής» (groupes de rotation)[11] της Άλγεβρας, η οποία μελετά τις ιδιότητες των στερεών αυτών καθώς περιστρέφονται γύρω από διάφορους άξονες, καθώς επίσης και η «Αλγεβρική Τοπολογία» (Poincaré)[12], η οποία μελετά τοπολογικές ιδιότητες και των στερεών αυτών. 
-----------------------
Παραπομπές
[1]   BOSTFORD&ROBINSON. Αρχαία Ελληνική Ιστορία.Γ΄Έκδοση. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Αθήνα 1985.(σελ.413)
[2]   Α.Ε.Taylor. ΠΛΑΤΩΝ ο άνθρωπος και το έργο του. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Αθήνα 2003.(σελ.497)
[3]   Γιάννης Τζαβάρας..Η ποίηση του Εμπεδοκλή. Εκδόσεις Δωδώνη.1988
[4]   Χ.Π. Φίλη. Η Γεωμετρική θεώρηση της ύλης από τον Τίμαιο.(σελ.72-73). Φιλοσοφία. Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Φιλοσοφίας. Ανάτυπον. Αθήναι. 2002.
[5]   Δ.Α.Αναπολιτάνος. Εισαγωγή στη Φιλοσοφία των Μαθηματικών. Εκδόσεις Νεφέλη. Αθήνα 1983 (σελ.46)
[6]   Εφημερίδα Le monde. De nouvelles measures relancent le debat sur la forme de l’ univers.18 juin 2003
[7]   Εφημερίδα: Libration. 10 Octobre 2003.
[8]   J.P.Luminet. Conférence sur « La forme de l’espace » 10/6/2005
http://www.planetastronomy.com/special/2005-special/luminet-formuni-iap-10juin2005.htm.
[9]   Jon Milnor.Vers la conjecture de Poincare et la classification des variétés de dimension 3.  SMF-Gazetta-99.Janvier 2004.
[10]    Χρόνης Μωυσιάδης. Συνδυαστική Απαρίθμηση. Εκδόσεις Ζήτη.
[11]    J.M.Lemaire. Les mathématiques au CNRS, évolutions et nouvelles réalités. (« math.en.jeans » en 1996)
http://mathenjeans.free.fr/anej/édition/actespdf/96085099.pdf
[12]    C. Camalon. Les solides de Platon. AbraCAdaBRI No 5 Sept-Oct. 1994 
 -------------------
Βιβλιογραφία
 
1. Πλάτων. Τίμαιος(ή περί φύσεως). Εκδόσεις Κάκτος
2. Πλάτων. Νόμο ι- Επινομίς. Εκδόσεις Κάκτος.
3. H.G. LiddelR.Scott. Μέγα Λεξ. της Ελ. Γλώσσης. Εκδ :Ι. Σιδέρης. Αθήνα
4. E.Chaney. La face cachée des polyèdres. http://irem.u-strasbg.fr
5. Περιοδικό: Nature. 9 Οκτωβρίου 2003

Τίποτα όμως δεν είναι τόσο στέρεο όσο φαίνεται

Αποτέλεσμα εικόνας για ΧρονοσΚαλά, δεν το βλέπεις;

Με τόσα και τόσα που αναλύουμε, συζητάμε, ανταλλάσσουμε, συμφωνούμε, διαφωνούμε, σχεδιάζουμε, κάνουμε, τίποτα δεν αλλάζει.

Για να δεις όμως από τόσο μακριά κάτι, χρειάζεται να ταξιδέψεις πολύ και τολμηρά, έξω και πέρα από τον εαυτό σου, τον στενό κύκλο του κόσμου, της γειτονιάς σου, του χρόνου.. Και να τολμήσεις να δεις πολύ πιο πέρα από συμφέροντα, ιδεολογίες, κράτη, έθνη, ιστορία.

Υπάρχουν διάφορες θεάσεις, ανάλογα με το πού τολμάς να στέκεσαι και να κοιτάς, όσο πιο αντικειμενικά και δημιουργικά μπορείς. Κάθε φορά που το κάνεις, βλέπεις άλλα, βλέπεις διαφορετικά, όχι όμως ακυρωτικά. Συνθετικά!

Πού, πώς πάμε;

Αλλάζουμε!

Είναι εύκολο να δώσεις ποιότητα και ορισμό σε αυτήν την αλλαγή, που καλά καλά δεν αντιλαμβανόμαστε μέσα από τη στενή θέαση της προσωπικής ζωής μας. Οι απόψεις δίνουν και παίρνουν, αλλά σαν φύλλα στον αέρα εξανεμίζονται, ενώ η γνώση εξακολουθεί να μας διαπερνά και να μας διαφεύγει.

Βιαζόμαστε!

Αρνητικό ή θετικό; Σωστό ή λάθος; Καλό ή κακό; Αλλά τίποτα δεν φαίνεται να είναι απόλυτο, ενώ όσο περισσότερο το υποστηρίζουμε, τόσο περισσότερο φαίνεται να κλονίζεται.

Ονόματα, προφίλ, ταυτότητες, στάτους κβο, εικόνες, συναισθήματα… Ακόμα παρακινούμαστε από εγωικές αντιλήψεις που θεωρούμε γενικευμένες αλήθειες. Ομάδες, κοινές απόψεις, η ασφάλεια του «μαζί», κλείνοντας έξω ό,τι μας απειλεί, ό,τι προκαλεί.

Τίποτα όμως δεν είναι τόσο στέρεο όσο φαίνεται. Ειδικά όλα όσα θεωρούμε διαχρονικά, αναλλοίωτα. Αλλά τότε, τι μένει; Πού πατάμε; Πώς;

Πώς συνεχίζουμε; Πού υπάρχουμε;

Η επιστροφή είναι εύκολη γιατί φαίνεται η μόνη διέξοδος. Δεν συνειδητοποιείς καν πως επιστρέφεις, πως συμβιβάζεσαι, πως αλλάζεις απλά ρούχα, χρώματα και αξεσουάρ. Αλλά ουσιαστικά, παραμένεις ο ίδιος…

Γιατί;

Γιατί είναι δύσκολο να υπάρξεις γυμνός, αγνός, αθώος, σε έναν κόσμο που φτιάχνεται, παραμυθιάζεται και επαναλαμβάνει (φαινομενικά).

Όλες οι θεωρίες έχουν και την αντίθετή τους. Όλες οι απόψεις έχουν και τις διαφωνίες τους. Όλοι οι ορισμοί έχουν τις ατελείωτες αναλύσεις τους. Και έτσι ενισχύονται, πολεμούνται και αντικαθιστούνται με τις ίδιες.

Δεν το βλέπεις;

Ρητορική ερώτηση…

Γιατί μετά από όλα αυτά, από μια τέτοια «μακρινή» και αποστασιοποιημένη θέαση, πρέπει και πάλι να ξαναμπείς στο «κάνω», όσο κι αν αγνοείς ή γνωρίζεις το «είναι».

Αντίθετη φορά….όλα ανάποδα, όμως δεν φαίνεται πώς ταιριάζουν, πώς είναι κομμάτια του ιδίου, αν δεν τολμήσεις την μοναχική θέαση που δεν μπορείς να μοιραστείς, να εκφράσεις, να περιγράψεις. Και είναι ο μεγαλύτερος φόβος….

Η λήθη!

Ο μεγαλύτερος; Μα το συγκριτικό, το αντιφατικό, το μονομερές είναι δημιούργημα…

Του δημιουργού Πνεύματος! Ποιου;;;

Έπαια Πτερόεντα!

«Scripta manent, verba Volant!»

Όχι ακριβώς…. Αλλά τα ταξίδια του πνεύματος προκαλούν ζάλη στο σώμα και στον επιφανειακό, σκεπτόμενο νου…

Η ανάγκη του «είναι», «υπάρχω», περιορίζει…ορίζει, προκαλεί, συγκεκριμενοποιεί…

Κάν’ το για λίγο, κάν’ το παιχνίδι, κάν’ το μάθηση. Μην το κάνεις ταυτότητα, μην το κάνεις αλήθεια, μην κρατιέσαι από τις απόψεις σου, ούτε των άλλων!

Ανάλαφρα, μαγικά, δύσκολα... Κράτα το Πνεύμα παρόν... μη διαχωρίζεις το χρόνο. Είναι ψέμα και ταυτόχρονα αλήθεια... Ζαλίζει... Εκτός αν....

Γιατί το Ωραίο είναι ωραίο, σύμφωνα με τον Πλωτίνο

Αποτέλεσμα εικόνας για Γιατί το Ωραίο είναι ωραίο, σύμφωνα με τον Πλωτίνο«Ποτέ το μάτι δεν θα μπορούσε να δει τον ήλιο αν  δεν ήταν  ηλιοειδές  [=αν δεν διέθετε ηλιακή μορφή  ή  φύση],  ούτε η  ψυχή  θα  μπορέσει να αντικρίσει το ωραίο, αν δεν έχει γίνει πρώτα ωραία η ίδια».

Γιατί το Ωραίο είναι ωραίο;
 
 §1
 
 Θεμελιώδης πεποίθηση του Πλωτίνου ήταν ότι ο άνθρωπος φέρει μέσα του το θείο και αξίζει, εφόσον αποκτά επίγνωση αυτού, να προσ(ς)-παθεί να το συμφιλιώνει με το θείο του σύμπαντος. Όντας ο τελευταίος διανοητής της αρχαιότητας, ο φιλόσοφος επιδίδεται στη ζήτηση του πραγματικού εαυτού και σαν τον γλύπτη, που προσπαθεί να αποτυπώσει σε ένα κομμάτι πέτρα τη μορφή που θα φέρει στο φως την αυθεντική, την ιδεατή ομορφιά, δηλαδή το νοητό κάλλος, επιχειρεί μέσα στο έργο του να φιλοτεχνήσει την πνευματική άσκηση της ψυχής. Τι σημαίνει η τελευταία τούτη φράση; Πως η ψυχή δεν έρχεται σε ύπαρξη παρά ως μια κίνηση αυτοκάθαρσης του εαυτού από καθετί το ανοίκειο, δηλαδή φόβους, κόπους, εμπειρίες, οδύνες κ.λπ., και ανύψωσης στο επίπεδο του νου, του πνεύματος του καθαρού νοείν. Η Ψυχή, όπως επίσης το Πνεύμα και το Ον, έχουν την εκπήγασή τους από το Ένα. Η αισθητικότητα είναι εικόνα του εαυτού της ψυχής. Τούτο σημαίνει ότι η ψυχή δεν είναι αποστασιοποιημένη από το αισθητό ή υποστασιοποιημένη προβολή πάνω από το αισθητό, αλλά εισχωρεί ως καθαρτική κίνηση σε όλα τα επίπεδα, ακόμη και μέχρι τα φυτά, για να δημιουργήσει ένα νέο ον. Η πορεία προς μια τέτοια δημιουργία συνιστά πορεία ανύψωσης της ψυχής προς το ωραίο, ήτοι επιστροφής στο θείο.
 
§2
 
Πότε γίνεται αυτή η ανύψωση, η επιστροφή; Όταν η ανθρώπινη ψυχή επιχειρεί να κατανοήσει τον κόσμο, στον οποίο ανήκει και η ίδια, δηλαδή τον νοητό κόσμο. Πώς μπορεί να τον κατανοήσει, να τον μελετήσει; Με το πιο πολύτιμο μέρος που διαθέτει η φιλοσοφία, τη διαλεκτική. Η ανθρώπινη ψυχή, κατά τον Πλωτίνο, αποτελείται από τρία μέρη: α) από το σταθερά στραμμένο προς τις νοητές πραγματικότητες· β) από το στραμμένο προς τα πράγματα και γ) από το μεσαίο, τα ευρισκόμενο ανάμεσα στα δύο τούτα. Με δεδομένη έτσι αυτή την τρισυπόστατη δομή της, αξιοποιεί εκάστοτε τη δυνατότητα να χαράσσει ανάλογο προσανατολισμό· τη δυνατότητα, για παράδειγμα, να επανέλθει στο Ένα, στην υψηλή εκείνη έκφραση του θείου, από όπου προήλθε, ή να καταβυθιστεί μέσα στην ηδυπάθεια. Πώς δύναται να συμβεί το τελευταίο; Με το να ενεργοποιείται το χειρότερο μέρος της ανθρώπινης ψυχής: τούτο ενίοτε ακολουθεί την κατιούσα, συμπαρασύροντας προς τα κάτω και το ενδιάμεσο, αφού δεν  εξουσιάζει το ανώτερο μέρος, προκειμένου να συμπαρασύρει και τούτο προς τα κάτω. Το ενδιάμεσο τμήματης ψυχής παίζει σημαντικό ρόλο για τη θέαση του ωραίου ή για την απομάκρυνση απ’ αυτό. Τούτο το τμήμα είναι ο σκεπτόμενος εαυτός μας και ανάλογα με τον βαθμό της διαλεκτικής του εκλογίκευσης ανέρχεται προς το ωραίο ή κατέρχεται στην άβυσσο.
 
§3
 
Η διαλεκτική χορηγεί στην ανθρώπινη ψυχή την ικανότητα να διατρέχει όλα τα επίπεδα, όλες τις βαθμίδες, να εισχωρεί σε όλα εκείνα τα βάθη, όπου χρειάζεται να εκδηλώνει την έγνοια της για ό,τι επέρχεται ως χειρότερο. Καθ’ όλες αυτές τις διαλεκτικές διαβαθμίσεις της δεν είναι παρούσα ως το Ένα, ως ενιαίο όλο, αλλά ως το ένα ή το άλλο τμήμα της, ως το ένα ή το μη-ένα, καθένα από τα οποία τελεί σε απόλυτη ομο-λογία προς την ενεργοποίηση των συναισθημάτων και από εδώ αρχίζει να προσδιορίζεται ως το λιγότερο ή περισσότερο πνευματικό. Ο άνθρωπος λοιπόν, καθότι είναι αυτή η ψυχή, μπορεί, μεταξύ άλλων, να σκέφτεται τον υλικό κόσμο· τον σκέφτεται, επειδή ζει μέσα σ’ αυτόν και συνάμα επειδή κινείται μέσα στον νοητό κόσμο. Πώς τον σκέπτεται;  Με τον τρόπο της τέχνης. Η ψυχή μπορεί να ανέλθει στον ανώτερο κόσμο του πνεύματος και να ζήσει την ομορφιά ως τέτοια, μέσα από την τέχνη, τη μουσική ας πούμε, και την αγάπη για την ομορφιά, για το ωραίο. Όσο η ανθρώπινη ψυχή βιώνει την τέχνη ως δημιουργία και την απολαμβάνει ως τέτοια, διανοίγεται προς τον κόσμο του ωραίου. Εξάλλου, το ωραίο, δεν ενδημεί μόνο και κύρια μέσα στην αίσθηση, στην ύλη, στη σωματικότητα, αλλά και στα ήθη, στις διάφορες συμπεριφορές, στην αρετή κ.α.
 
§4
 
Εάν όλα τα πράγματα μπορεί να είναι λιγότερο ή περισσότερο όμορφα και ωραία, υπάρχει κάτι που προηγείται όλων αυτών; Υπάρχει. Είναι η Ιδέα, με βάση την οποία μορφοποιείται το ωραίο πράγμα, η ωραία φύση, το ωραίο άγαλμα κ.λπ. Π.χ. ο ογκόλιθος που απέκτησε την ωραιότητα της μορφής από την τέχνη, δεν θα φαίνεται όμορφος, επειδή είναι πέτρα, αλλά επειδή έχει αυτή τη μορφή που ενστάλαξε μέσα του η τέχνη. Η Ιδέα, απ’ αυτή την άποψη, δεν νοείται ως κάποια υπόσταση έξω από την ψυχή παρά ως πρώτη αρχή της που στρέφει την ψυχή στηναυτοκάθαρσή της, καθιστώντας έτσι την ίδια Ιδέα και Λόγο. Στην αναλογία τούτη, άσχημο είναι εκείνο που δεν μετέχει στην Ιδέα, δεν άρχεται απ’ αυτήν, δεν διέπεται από τη μορφή και τον λόγο. Κάτι τέτοιο συμβαίνει με την ύλη, όταν δεν αποδέχεται ολόκληρο το νόημα που της έχει μεταβιβάσει η Ιδέα. Εν τέλει, είναι δυνατό να εναρμονίζεται η σωματική ωραιότητα με την ομορφιά που προηγείται αυτής; Είναι δυνατόν, γιατί οι συνδυασμοί, το νόημα, η συνοχή του σώματος και όλα τα άλλα στοιχεία που συνθέτουν το κάλλος του παραπέμπουν στην Ιδέα, από την οποία προήλθαν. Αλλά αυτό το κάλλος ανήκει στην κατηγορία εκείνη που μπορεί να συλλαμβάνουν οι αισθήσεις.
 
§5
 
Τα είδη ή οι μορφές του κάλλους που δεν μπορούν να συλλάβουν οι αισθήσεις είναι ανώτερα και απαιτούν την ανύψωση της ψυχής σε επίπεδα που θα της επιτρέπουν να  θαυμάζει  και να βιώνει το κάλλος τέτοιων ειδών, όπως τις ωραίες ενασχολήσεις, την ομορφιά της αρετής, της δικαιοσύνης κ.λπ. Στη βίωση αυτών των ωραίων ενασχολήσεων η ψυχή γεμίζει με συγκίνηση, θαυμασμό, αλλά και με έρωτα. Τότε αυτή καθίσταται εράσμια, άξια του έρωτος. Κατ’ αυτήν την έννοια εκφράζει ένα μέγα κάλλος. Σε σχέση όμως με τούτο το κάλλος υπάρχει και κάποιο μεγαλύτερο, το απόλυτο, το νοητό κάλλος. Όποιος κατορθώνει να φτάσει στη θέα του νοητού κόσμου και του κάλλους του, εισέρχεται στην ιδέα του Νου και δεν κουράζεται πλέον ούτε χορταίνει να θεάται τη διαύγεια του νοητού κόσμου και την ωραιότητά του. Τούτο δείχνει ότι η ανθρώπινη ψυχή, ενόσω ανυψώνεται στη σφαίρα αυτού του κόσμου, πλέει με πλεονάζουσα πληρότητα μέσα στο κάλλος, γίνεται και η ίδια κάλλος. Όσο η ψυχή μετα–μορφώνεται η ίδια σε κάλλος, υποχωρεί το Εγώ του ανθρώπου, κατά την αρνητική του φορά, χάνεται ως τέτοιο, προκειμένου να απλωθεί στην αυθεντική, την ανώτερη ωραίαπραγματικότητα του νοητού κόσμου.