Δευτέρα 3 Μαρτίου 2014

Τα παιδιά σας δεν σας ανήκουν

H απεριόριστη υπακοή καταστρέφει την παιδική ψυχή. Μην ακρωτηριάζετε ψυχικά το παιδί σας γιατί μόνο εκείνο μπορεί να βρει το σωστό μονοπάτι που οδηγεί στην διάπλαση της ψυχής του. Δεν πρέπει να προσπαθείτε να ελέγχετε τα παιδιά σας και να τα περιορίζετε σχεδιάζοντας το μέλλον τους, γιατί η αβεβαιότητα είναι πρώτος νόμος της δημιουργίας. Σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο σύμπαν παίζεται συνεχώς ένα ουράνιο παιχνίδι, στο οποίο όλα είναι δυνατά, και ένα ελεύθερο πνεύμα ανά πάσα στιγμή έχει μπροστά του άπειρες επιλογές.

Μήπως τα ξεχάσατε όλα αυτά μεγαλώνοντας ή μήπως δεν σας δόθηκε η ευκαιρία να τα μάθετε ποτέ; Αφήστε τα παιδιά σας να κάνουν μόνα τους τις επιλογές τους, και μην προβάλετε πάνω τους τις δικές σας προσδοκίες, γιατί δεν είναι κτήματά σας. Μην χάσετε τη μεγάλη ευκαιρία να συνεισφέρετε στην χαρά της δημιουργίας, δίνοντας στα παιδιά σας το δικαίωμα να πάρουν τις ευθύνες για το μέλλον στα χέρια τους. Μην γίνετε εχθροί των παιδιών σας, γιατί, όπως λέει και ο μεγάλος ποιητής και φιλόσοφος Khalil Gibran, στο ποίημά του …

Τα Παιδιά
«Τα παιδιά σας δεν είναι δικά σας παιδιά,
Είναι γιοι και κόρες που ίδια η ζωή χάρισε στον εαυτό της.

Ήρθαν μέσω εσάς, αλλά όχι από εσάς
Και παρά που είναι κοντά σας, δεν σας ανήκουν.

Μπορείτε να τους δώσετε την αγάπη σας, αλλά όχι και τις σκέψεις σας,
Γιατί εκείνα έχουν τις δικές τους, προσωπικές σκέψεις.

Μπορείτε να φιλοξενήσετε τις σάρκες τους, αλλά όχι και τις ψυχές τους,
Γιατί οι ψυχές τους κατοικούν στο σπίτι του αύριο
Το οποίο εσείς δεν μπορείτε να επισκεφθείτε
Ούτε στα όνειρά σας.

Μπορείτε να προσπαθήσετε να τους μοιάζετε,
Αλλά μην ζητάτε εκείνα να γίνουν σαν κι εσάς

Γιατί η ζωή δεν γυρίζει πίσω, ούτε παραμένει στο χθες.
Εσείς είστε τόξα από τα οποία σαν ζωντανά βέλη στάλθηκαν τα παιδιά σας.

Ο Τοξότης βλέπει το στόχο στην ατραπό του άπειρου
Και Αυτός σας κατευθύνει με τη δική Του δύναμη
Ώστε να μπορέσουν τα βέλη Του να πετούν γρήγορα και μακριά.

Αφήστε το λύγισμά σας στα χέρια του Τοξότη να είναι όλο χαρά:
Γιατί όπως αγαπάει το βέλος που πετάει, αγαπάει και το ακλόνητο τόξο».

(μετάφρ. απ’ τα αγγλικά Μ. Κοσάνοβιτς)

«Οδηγίες» για ευαίσθητους γονείς και ονειροπόλα παιδιά. Όταν πρωτοξεκίνησα να σκέφτομαι πάνω σ’ αυτό το άρθρο είχα φουντώσει από μια αίσθηση χαράς λέγοντας μέσα μου πως θα έχω την ευκαιρία να ξαναμπώ για τα καλά, έστω για λίγο, στο μαγικό παιδικό κόσμο και θα ξυπνήσω εκείνο το κοριτσάκι, τη μικρή Μίλιτσα μέσα μου… Μετά από λίγο όμως παρατήρησα ότι, όσο περισσότερο βυθιζόμουν στις αναμνήσεις και τα γεγονότα του μακρινού μου παρελθόντος, μαζί με το συναίσθημα της παιδικής αθωότητας, μ’ έπιανε και μια περίεργη μελαγχολία, μ’ αγκάλιαζε μια παράξενη θλίψη. Βούρκωνα από ένα συναίσθημα που έλεγε ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είχαν συμβεί και εντελώς διαφορετικά…

Το παιδί μέσα μου, όταν θυμήθηκε το μικρό του εαυτό, εκτός από εικόνες και στιγμές ανεμελιάς, παιχνιδιού, καλοκαιρινού παράδεισου και χειμωνιάτικης μαγείας, έφερε στη μνήμη του και όλο εκείνο το άγχος της καθημερινότητας, που το έζησε μέσα στο σπίτι. Θυμάμαι, όταν ήμουν μικρή, πάντα έκανα μεγάλη προσπάθεια να ενταχτώ με επιτυχία στο πρόγραμμα των γονιών μου, να ανταποκρίνομαι στις δικές τους απαιτήσεις, να γίνω όπως με ήθελαν. Όμως φαίνεται ότι δεν το κατάφερνα ποτέ μου: όταν ήθελαν να φάω δεν είχα όρεξη, όταν ήθελαν να κοιμηθώ δε νύσταζα, όταν ήθελαν να ντυθώ καλά δεν κρύωνα και όταν ήθελαν να τραγουδάω και κάνω θέατρο μπροστά στους φίλους τους δεν είχα καθόλου όρεξη. Αντίθετα, όταν ήθελα να παίζω, είχαν κάποιο άλλο σχέδιο για μένα… Αν γελούσα δυνατά, έπρεπε να κάνω ησυχία, κι αν έκλαιγα μου έλεγαν «μην κλαις». Πόσες φορές άκουσα εκείνο περιβόητο ρητό: «Πρόσεχε, κακομοίρα μου, αν δεν το κάνεις (ή αν το κάνεις) αυτό, θα φας ξύλο». Αχ, αυτό το ξύλο, που λένε κιόλας ότι ήρθε απ’ τον… παράδεισο! Απ’ τη κόλαση δεν βγήκε;

Θυμάμαι ότι όσο και να προσπαθούσα να καταλάβω το πως και το γιατί οι γονείς μου λειτουργούν με αυτό το τρόπο, δεν τα κατάφερα. Είχα γίνει μικρή «ψυχολόγος» προσέχοντας πάντα τη διάθεση του μπαμπά μου, μην τυχόν κάνω κάτι που δεν θα του αρέσει, αλλά παρόλη την προσπάθεια να γίνω «καλό κορίτσι» έχω την αίσθηση ότι δεν το πέτυχα ποτέ μου. Παραδέχομαι πως αυτό το «κουσούρι» μου έμεινε για πάντα: να ασχολούμαι και να αναλύω τις διαθέσεις των ανθρώπων, όλο μέσα στην προσπάθεια να τους πλησιάσω καλύτερα, να γίνω όπως με θέλουν οι άλλοι, γιατί έτσι όπως είμαι δεν είναι και το καλύτερο…

Ίσως για αυτό το λόγο, όταν ήμουν μικρή νόμιζα ότι αρκεί να μεγαλώσω και θα σταματήσουν όλα τα βάσανά μου. Με ανυπομονησία και περισσή λαχτάρα περίμενα πως και πως να γίνω μεγάλη και να διεκδικήσω μια ισότιμη θέση με τους υπόλοιπους σε αυτό τον κόσμο που είναι διαμορφωμένος για τους ενήλικους και τους ανήκει απόλυτα, ενώ η παιδική ηλικία δεν είναι παρά μια «παροδική τρέλα» από την οποία συνερχόμαστε όταν μεγαλώνουμε…

Σήμερα, όταν συζητάμε με την πεντάχρονη κόρη μου και εκείνη με βεβαιώνει πως Δεν θέλει να μεγαλώσει γιατί της αρέσει να είναι μικρή, νιώθω μεγάλη χαρά, λες κι έχω κερδίσει μια μεγάλη μάχη μέσα μου, γιατί αυτή η δήλωση είναι μια απόδειξη ότι έκανα το άλμα μου και δεν επαναλαμβάνω τα λάθη των γονιών μου. Είναι μια απόδειξη ότι το κοριτσάκι μου περνάει καλά, είναι ευτυχισμένο κι ότι κάποτε στο μέλλον, όταν θα θυμάται τα παιδικά της χρόνια, το λιγότερο, δεν θα τη πιάνει μελαγχολία.

Για το καλό σου: Οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν τους ρωτούν για την παιδική τους ηλικία, συνήθως τα πρώτα πράγματα που τους έρχονται στο μυαλό είναι η ανεμελιά, η χαρά, το παιχνίδι, η ελευθερία από το άγχος και από τις ευθύνες. Όμως, στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτές οι εικόνες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και είναι ουσιαστικά αποτέλεσμα της βαθύτερης ψυχολογικής ανάγκης των ανθρώπων να είναι κάπως έτσι τα πράγματα. Το πιστεύετε ή όχι, για τους περισσότερους από μας η πρώιμη παιδική ηλικία ήταν στην πραγματικότητα η ηλικία που εκτεθήκαμε στους χειρότερους εξαναγκασμούς, στην αυστηρή πειθαρχία, στον εξευτελισμό και στην ταπείνωση, στοιχεία που ενσωματώθηκαν για πάντα στην προσωπικότητά μας.

Οι εσφαλμένες μνήμες που έχουμε από τα παιδικά μας χρόνια είναι ακριβώς ένα προϊόν της καταστολής μας, της ψυχολογικής καταπίεσης που έχουμε υποστεί. Υπάρχουν μάλιστα και περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν καν μνήμες από την παιδική ηλικία. Ακόμη και η πιο επιπόλαια ματιά στην ιστορία της παιδικής ανατροφής στον Δυτικό πολιτισμό, μας αποκαλύπτει πολυάριθμες βάναυσες πρακτικές που συνειδητά ή ασυνείδητα έχουν επιβληθεί επάνω στα παιδιά στο στάδιο της λεγόμενης «κοινωνικοποίησης». Μερικές απ’ αυτές τις πρακτικές έχουν μεταβιβαστεί από γενιά σε γενιά ως παιδαγωγικά πρότυπα, ως μια πολύτιμη και αναμφισβήτητη σοφία και φροντίδα. Πολλές απ΄ αυτές τις πρακτικές μπορούν να βρεθούν στα βιβλία, που γράφονται στους σύγχρονους χρόνους και κρύβονται πίσω από το τιμητικό όνομα της παιδικής ανατροφής, της περιβόητης «διάπλασης των παίδων».

Οι περισσότεροι σύγχρονοι γονείς πιθανώς θα διαφωνήσουν με την «αναγκαστική» τακτική των σωματικών τιμωριών ή της απομόνωσης του παιδιού που εφαρμόζεται ακόμη και στις αρχές του 21ου αιώνα. Δυστυχώς όμως, ότι και να λένε όταν καυχιούνται στους φίλους τους για τις παιδαγωγικές τους μεθόδους, δεν απέχουν από τις λεπτές μορφές απειλής, εμπαιγμού, τακτικής απόσυρσης της αγάπης, διάφορων ψεμάτων και τακτικών τρόμου.

Το πιο μοχθηρό χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτής της παιδαγωγικής είναι πως οι περισσότεροι γονείς είναι όχι μόνο απληροφόρητοι της ζημιάς που προκαλούν στα βλαστάρια τους αλλά, όντας και οι ίδιοι θύματα του ίδιου παιδαγωγικού σχεδίου κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας τους, είναι σοβαρά πεπεισμένοι ότι Κάνουν το Σωστό, όταν με όλη την άνεση και σιγουριά τιμωρούν τα άτακτα παιδιά τους και τους λένε στο τέλος εκείνο τη διάσημη φράση ου όλοι έχουμε ακούσει: «Είναι για το δικό σου το καλό!» Πίσω από οποιαδήποτε βίαιη πράξη προς τα παιδιά –που την εφαρμόζουν ως γρήγορη «θεραπεία διόρθωσης»– συνήθως κρύβονται και οι βασικότεροι μύθοι που παρουσιάζονται ως γενικές και αυταπόδεικτες αλήθειες.
 

Μερικοί από αυτούς τους μύθους είναι οι εξής:

    Οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στον κόσμο και εξ ορισμού γνωρίζουν ποιο είναι το καλύτερο για αυτά.

    Οι γονείς έχουν πάντα δίκιο.

    Αν δεν τιμωρούνται, τα παιδιά δεν έχουν καμία ένδειξη για το τι είναι λάθος και τι σωστό.

    Η αυστηρότητα προετοιμάζει τα παιδιά για την πραγματική ζωή.

    Ο υψηλός αυτοσεβασμός θα καταστήσει τα παιδιά εγωιστικά και μη ρεαλιστικά στους στόχους τους.

Ο κοινός παρονομαστής όλων αυτών των διαφορετικών στρατηγικών είναι ένας καθαρός χειρισμός που έχει ως κίνητρο τον «ιερό» παιδαγωγικό στόχο: την απόκτηση ελέγχου πάνω στ παιδί. Με άλλα λόγια, αυτό που ένας «αξιοπρεπής» γονέας πρέπει να κάνει είναι να εξοικειώνει το παιδί του, όχι σχετικά με τις δικές του πραγματικές ανάγκες και επιθυμίες, αλλά στο να το μάθει να είναι υπάκουο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες και στις επιθυμίες του γονέα.

Είναι όμως αυτό που πραγματικά θέλουμε να είναι τα παιδιά μας; Υπάκουα και καλά πλάσματα χωρίς καμία δική τους πρωτοβουλία; Και όταν κάποια μέρα μεγαλώσουν, πως ξαφνικά θα μπορέσουν να διεκδικήσουν «την ισότιμη θέση που τους αξίζει στην κοινωνία»; Από πού θα αντλήσουν την αυτοπεποίθηση, τον αυτοσεβασμό και την εσωτερική ισορροπία, που είναι τα λιγότερα που χρειάζεται κανείς για να πετύχει στην σύγχρονη κοινωνία ή σε οποιαδήποτε κοινωνία;

Γιατί όλοι μας θέλουμε τα παιδιά μας, εκτός από το να είναι γερά και ευτυχισμένα, να είναι και πλούσια και πετυχημένα. Όμως, κατά πόσο το δικό μας μέτρο της ευτυχίας είναι και αντικειμενικό μέτρο; Μήπως έχουμε στο τσεπάκι μας κάποια «φόρμουλα της ευτυχίας»; Όχι. Τότε γιατί οι περισσότεροι από εμάς επεμβαίνουμε τόσο τακτικά και ριζικά στη ζωή και στις αποφάσεις των παιδιών μας; Γιατί δεν τα έχουμε περισσότερη εμπιστοσύνη;

Η πιο συνηθισμένη απάντηση είναι ότι φοβόμαστε. Όμως, σε τελική ανάλυση, τι είναι αυτό που φοβόμαστε ακριβώς; Μήπως φοβόμαστε περισσότερο για τον εαυτό μας από ότι για το παιδί μας; Ποιανού η ευτυχία μας ενδιαφέρει πράγματι, η δική μας ή του παιδιού μας; Αυτά είναι τα μεγάλα ερωτήματα που ο καθένας μας θα έπρεπε να εξετάζει επανειλημμένα. Και σ’ αυτά θα πρέπει να δώσει και αληθινές ανθρώπινες απαντήσεις.

Αλλο ένα τούβλο στον τοίχο: Δεν υπάρχει τίποτε το ουσιαστικά επιβλαβές στη διαμόρφωση των αναγκών ώστε να προσαρμοστούν στους κοινωνικούς κανόνες. Όμως ο κίνδυνος προέρχεται από τον τρόπο με τον οποίο τα καταναγκαστικά μέτρα εφαρμόζονται και διαστρεβλώνουν αυτήν την προσαρμογή σε μία απεριόριστη και τυφλή υπακοή. Από την πρώτη φορά που τα παιδιά μαθαίνουν να υπακούουν και να αποσυνδέονται από την ίδια την προσωπική και έμφυτη ζωτικότητά τους και αυθεντικότητα, τότε είναι έτοιμα να προσαρμόζονται σε όλες τις κοινωνικές κατασκευές, όπως στο εκπαιδευτικό σύστημα, στο στρατό, στην εκκλησία και στους επαγγελματικούς θεσμούς.

Όπως λέει και ο γνωστός στοίχος των Pink Floyd, δεν θα γίνουν τίποτε περισσότερο από ακόμη «ένα τούβλο στον τοίχο» (Another Brick in the Wall), τέλεια υπάκουοι, πιστοί και προσαρμοσμένοι πολίτες, που θα ακολουθήσουν τους κανόνες και νόμους σε όλες τις κοινωνικές σφαίρες.

Κανείς δεν τους ρωτάει τίποτε και δεν χρειάζεται να πολύ σκέφτονται. Αυτό που πρέπει να κάνουν είναι να είναι «καθωσπρέπει», να εκτελούν τα καθήκοντα τους και –πολύ σημαντικό– να εκκλησιάζονται, ασχέτως από τις πραγματικές τους πεποιθήσεις ή τα πιστεύω τους: «Όλα τ’ άλλα θα έρθουν από μόνα τους»! Το κάθε τι που χαρακτηρίζεται ως βλαβερό, κακό και ανεπιθύμητο στην συμπεριφορά του παιδιού απλώς πρέπει να εξαλειφθεί ασυζητητί και χωρίς καμία αναζήτηση της αιτίας του.

Ως προς τους μελλοντικούς ενήλικους, υπάρχουν δύο κοινωνικές συνέπειες που ακολουθούν αυτή την διαδικασία. Η πιο προφανής είναι όταν η υπακοή γίνεται μια αυτόματη αντίδραση και ασκείται πριν από τη σκέψη: πρώτα υπακούμε και μετά σκεφτόμαστε! Αυτός ο μηχανισμός χρησιμοποιείται πολύ έξυπνα από τους υποστηρικτές του κάθε είδους –ισμού που εφευρίσκεται πάντα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η μορφή της εξουσίας –δεν έχει σημασία αν πρόκειται για Θεό, Κράτος, Έθνος ή για τον Φύρερ– αντιγράφει ακριβώς τη σχέση τυφλής υπακοής που κάποτε καθιερώθηκε από τους γονείς στα παιδιά τους.

Το «τελετουργικό» της υπακοής είναι μερικές φορές καταπληκτικό: κάποιος μπορεί να δει πολλά άτομα που αλλάζουν τις απόψεις τους σχεδόν μέσα σε μια νύχτα, ή να υποστηρίζουν αλληλοσυγκρουόμενες ιδεολογίες ακόμη και χωρίς να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν την αντίφαση, μόνο και μόνο για χάρη της ένταξης στο κοινωνικό μιλιέ (milieu). Τέτοια άτομα μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν κατ’ άσχημο τρόπο ή για ο,τιδήποτε άλλο σκοπό, μόνο μετά από μια μικρή χρονική περίοδο «πλύσης εγκεφάλου». Ο Αδόλφος Χίτλερ εξέφρασε αυτό με την εύθυμη χαρά: «Τι καλή τύχη για εκείνους στην εξουσία που οι άνθρωποι δεν σκέφτονται! Μας προσφέρεται επίσης μια ειδική, μυστική ευχαρίστηση, όταν βλέπουμε πόσο ασυνείδητοι είναι οι άνθρωποι γύρω μας για αυτό που τους πραγματικά συμβαίνει…»

Η δεύτερη συνέπεια είναι ακόμα πιο ενοχλητική. Το δυναμικό της μπορεί να περιγραφεί ως «γονιμοποίηση των σπόρων της έχθρας» στην ψυχή του παιδιού. Όντας απολύτως εξαρτημένο από τη γονική εξουσία (αυτό το ρόλο μπορεί να παίξει ο καθένας με τον οποίο το παιδί είναι ταυτισμένο), το νήπιο δεν έχει καμία άλλη επιλογή από το να ανταποκρίνεται στις εντολές που καθιερώνονται από το γονέα και να εκπληρώσει τις προσδοκίες του.

Αυτή η διαδικασία της «απόκτησης δύναμης ελέγχου» πάνω στο παιδί συμβαίνει συνήθως στην πολύ νεαρή ηλικία. Όταν το αγόρι ή το κορίτσι δεν είναι ακόμη εξοπλισμένο με τους ικανοποιητικούς, διανοητικούς μηχανισμούς προστασίας, η απόκτηση του ψυχολογικού ελέγχου συμβαίνει χωρίς καμία αντίσταση λόγω της εξιδανίκευσης των γονέων από το παιδί τους. Βέβαια οι ίδιες οι τεχνικές της κοινωνικοποίησης αναπόφευκτα προκαλούν τον πόνο στο παιδί με το που το εμποδίσουν να είναι ο εαυτός του.

Οι καλοί μου εχθροί: Στο μεταξύ το παιδί πολύ σύντομα μαθαίνει πως να καταστέλλει αυτά τα συναισθήματα, ειδικά την επιθετικότητα που έχει μέσα του προς τους γονείς, προκειμένου να ικανοποιηθούν εκείνοι από τους οποίους είναι εξαρτημένο. Ο θυμός, και ο αναπόφευκτος σύντροφος του, η ενοχή, για την τιμωρία που ασκήθηκε πάνω του, θα γίνουν αργότερα πηγές της έχθρας και του μίσους που θα παραμείνουν ως ισόβιο άγχος, εκτός αν δεν αναγνωριστούν αργότερα και δεν ξεπεραστούν.

Στη καθημερινή ζωή, όμως, αυτό που συμβαίνει πραγματικά είναι ότι αυτά τα συναισθήματα βρίσκουν τον πολύ ευκολότερο και τον πιο αποδεκτό, μερικές φορές ακόμη και αξιότιμο, τρόπο, που ακολουθείται από τη τυποποιημένη ρητορική και συνοδεύει κάθε είδους βία. Οι στόχοι πάντα είναι οι Άλλοι χωρίς εξαίρεση. Όλοι εκείνοι που είναι διαφορετικοί, περιθωριοποιημένοι, ανίκανοι και στιγματισμένοι ως αισχροί, βρόμικοι, επικίνδυνοι, ανήθικοι, παράξενοι –αυτοί μετατρέπεται στον Εχθρό στον οποίο διοχετεύεται όλο αυτό το λανθάνον μίσος προς τους καταπιεστικούς γονείς.

Για αυτό δεν είναι παράξενο ότι πολλοί απλοί και συνηθισμένοι άνθρωποι, οι οποίοι στη καθημερινή τους ζωή είναι τέλεια προσαρμοσμένοι, κανονικοί, φιλικοί και ικανοί να αγαπούν τους δικούς τους ανθρώπους (φυσικά εκείνους που ανήκουν στη δική τους ομάδα), μπορούν πολύ εύκολα να μετατραπούν σε εχθρικά, βάναυσα και μισητά πλάσματα, ικανά να σκοτώνουν τους Άλλους που ανήκουν σε άλλη ομάδα.

Η ανάγκη για ύπαρξη του Άλλου, του εχθρού, είναι η ανάγκη να απελευθερωθεί κάποιος από την ανυπόφορη καταπιεσμένη έχθρα που κουβαλάει μέσα του, εκδηλώνοντάς την ταυτόχρονα με έναν επιτρεπόμενο τρόπο. Γι’ αυτό η διανοητική γνώση δεν είναι καμία εγγύηση της κατανόησης, του σεβασμού και της αναγνώρισης. Και γι’ αυτό η κοινή λογική και οι εκκλήσεις στην ορθολογική σκέψη και δράση, συνήθως δεν βοηθούν, όταν δεσμευτούν οι άνθρωποι σε έναν απερίσκεπτο κύκλο της βίας. Δηλητηριασμένοι από τις παιδαγωγικές δεξιότητες των γονέων τους, γίνονται συναισθηματικά και διανοητικά ακρωτηριασμένοι, παγιδευμένοι στην αιώνια ανάγκη να επιδιώκουν και δημιουργούν τους Εχθρούς τους.

Το ξύλο δε βγήκε απ’ τον παράδεισο: Είναι σίγουρο ότι τα παιδιά σας θα ακολουθήσουν δρόμο που εσείς δεν είχατε προβλέψει, και θα κάνουν πράγματα στη ζωή τους που εσείς δεν θα τολμούσατε να κάνετε ποτέ. Αν καταφέρετε να μην καταστρέψετε την αθωότητα μέσα σας, θα μπορέσετε χωρίς φοβίες και υστερίες να καθοδηγήσετε τα παιδιά σας, χωρίς να τα ελέγχετε.. Εάν είστε οπαδός της στάσης «πες μου την αλήθεια αλλιώς θα φας ξύλο», τότε το έχετε χάσει το παιχνίδι της ανοικτοσύνης και της εμπιστοσύνης του παιδιού σας.

Με το να αναλαμβάνετε το ρόλο του αυστηρού τιμωρού, εντείνετε ηθικά διλήμματα που ούτε εσείς οι ίδιοι έχετε λύσει. Κανένα παιδί δε λέει ψέματα χωρίς λόγο, και ένας από τους πιο συχνούς λόγους είναι ο φόβος της τιμωρίας. Εσείς μπορείτε να δικαιολογήσετε τα δικά σας ψέματα; Άλλωστε τα παιδιά πολύ γρήγορα εντοπίζουν το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα σε αυτό που τους λέμε ως γονείς και στο πως συμπεριφερόμαστε οι ίδιοι και τι κάνουμε.

Τα λόγια δεν παίζουν και μεγάλο ρόλο στην ανατροφή μας, πολύ μεγαλύτερο ρόλο παίζει η δική μας προσωπική συμπεριφορά και το πόσο συνεπείς είμαστε σε αυτά που λέμε. Μπορεί να καταφέρουμε να τους εκπαιδεύσουμε να γίνουν υπάκουα, λόγω του φόβου της τιμωρίας, αλλά συναισθηματικά και υποσυνείδητα θα ξέρουν ότι ο γονιός του, που καταφεύγει στις απειλές και πιέσεις, δεν είναι και καλό πρότυπο. Αν το παιδί σας δεν το μεγαλώνετε μέσα σε ένα πνεύμα απόλυτης αγάπης, όλοι οι κανόνες που θα προσπαθήσετε να του εμφυσήσετε δεν θα είναι παρά άψυχες ιδέες, που το παιδί θα πετάξει πίσω του μόλις καταλάβει ότι ήρθε η ώρα του!

Στο κάτω κατω πιστεύουμε στ’ αλήθεια ότι είναι δυνατόν να είναι κανείς συνέχεια καλός; Τι είναι ακριβώς εκείνο που μας αποτρέπει να κάνουμε σφάλματα; Ήθος, φόβος ή κάτι άλλο; Φοβόμαστε έναν θεό ή μήπως αισθανόμαστε μικροί και αβοήθητοι μπροστά στη δύναμη του κακού; Ίσως δεν είμαστε και τόσο σίγουροι κατά πόσο το Καλό μπορεί να πολεμήσει το Κακό σε αυτό τον κόσμο, πόσο μάλλον να θριαμβεύσει. Άρα, πολλές φορές δεν είμαστε και τόσο σίγουροι τι ακριβώς πρέπει να διδάσκουμε στα παιδιά μας.

Ίσως πρέπει επιτέλους να κάνουμε κάτι που δεν έκαναν οι γονείς μας, ένα γιγαντιαίο βήμα, να τα δώσουμε να καταλάβουν κάτι ουσιαστικό, κάτι που οι ίδιοι αγωνιστήκαμε να μάθουμε, που δεν μας το είπαν ούτε στο σπίτι, ούτε στο σχολείο ούτε στο δρόμο: να πούμε λοιπόν ότι είναι μοναδικά και ανεπανάληπτα δώρα του σύμπαντος, ότι με την αγάπη τους μπορούν να αλλάξουν τις ζωές των ανθρώπων, και ότι έχουν τη δύναμη να κάνουν οτιδήποτε θέλουν, να κάνουν τα όνειρα τους πραγματικά.

Με αυτό τον τρόπο θα ξυπνήσουμε μέσα στα παιδιά μας τους άξιους, ουσιαστικούς και μη υλιστικούς στόχους, που κάποτε θα πετυχαίνουν με χαρά. Κάντε τους να ενεργοποιήσουν το τέλειο δυναμικό που έχουν ως άνθρωποι και να πιστέψουν ότι οι επιθυμίες τους και τα όνειρά τους δεν είναι κάτι εξωφρενικό και απαγορευμένο, αλλά βασικό κίνητρο και προϋπόθεση για να βρεθούν κάποια στιγμή στο βασιλικό μονοπάτι προς ένα λαμπερό και ευτυχισμένο μέλλον. Τότε, πολύ εύκολα μπορεί να συμβεί, τα παιδιά σας, εξαιτίας της αθωότητας και της αυθεντικότητας τους, να γίνουν οι δικοί σας δάσκαλοι της αλήθειας και της αγάπης.

Ο Μυθικός παλαιστής Μίλων

Η πάλη είναι από τα αρχαιότερα ατομικά αθλήματα. Η προέλευσή της χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ο Όμηρος αναφέρει στην Ιλιάδα, η οποία γράφτηκε τον 8ο π.χ. αιώνα, τους αγώνες πάλης προς τιμήν του Πάτροκλου κατά την πολιορκία της Τροίας και την αναμέτρηση του βασιλιά της Ιθάκης Οδυσσέα με τον Αίαντα, γιο του βασιλιά της Σαλαμίνας Τελαμώνα. Εκτός από την αρχαία Ελλάδα, η πάλη λατρεύονταν στην Αίγυπτο, την Μεσοποταμία και την Ινδία. Απόδειξη ότι η πάλη είναι το αρχαιότερο άθλημα, αποτελεί το γεγονός ότι το πρώτο γυμναστικό ίδρυμα ονομάστηκε «Παλαίστρα».
Σύμφωνα με τον μύθο, η πάλη στην αρχαία Ελλάδα ήταν εύρημα του θεού Ερμή. Ο Φιλόστρατος λέει ότι την πάλη εφεύρε η κόρη του Ερμή, η Παλαίστρα, η οποία πέρασε τα χρόνια της ήβης της στα δάση της Αρκαδίας. Ο ίδιος για να τονίσει τη χρησιμότητα της πάλης στον πόλεμο, αναφέρει το πολεμικό κατόρθωμα των Αθηναίων το 490 π.χ. στο Μαραθώνα εναντίον των Περσών, ως επικράτηση σχεδόν σε αγώνα πάλης «ως αγχού πάλης» και πως στις Θερμοπύλες το 480 π.χ. οι τριακόσιοι Σπαρτιάτες του Λεωνίδα σαν έσπασαν τα δόρατα και τα σπαθιά τους, έπεσαν επάνω στους εχθρούς τους με γυμνά χέρια.

Κατά των Βιργίλιο, την τεχνική της πάλης επινόησαν τα δύο παιδιά του Χόρικου, ο Πλήξιππος και ο Ενετός. Όπως αναφέρει, μια γιορτινή ημέρα έκαναν επίδειξη των ικανοτήτων τους στην πάλη μπροστά στον πατέρα τους. Τους είδε η αδελφή τους η Παλαίστρα, η οποία διηγήθηκε την ανακάλυψη των αδελφών της στον εραστή της τον Ερμή. Ο τελευταίος τελειοποίησε την τέχνη της πάλης και την δίδαξε στους ανθρώπους λέγοντας ότι ήταν δική του εφεύρεση.

Κατά τον Πίνδαρο «την μεν από χειρών πάλην εφεύρε Θησέας, την δε από σκελών Κερκύων», δηλαδή, την άνω πάλη εφεύρε ο Θησέας και την κάτω πάλη ο Κερκύων. Ο ιστοριογράφος Ίστρος αναφέρει πως δίδαξε την πάλη στον Θησέα η ίδια η θεά Αθηνά.

Σύμφωνα με τον Παυσανία, ο φιλόσοφος Παλέμονας ανέφερε ως εφευρέτη της πάλης τον Αθηναίο παιδοτρίβη Φόρβα. Ως εφευρέτες της πάλης αναφέρονται επίσης, ο Πηλέας που πάλεψε με την Αταλάντη προς τιμή του Πελία και ο Ηρακλής που νίκησε τον Αχελώο γιο του Ήλιου και της Γης.
Στην Αρχαία Ελλάδα η πάλη αποτελούσε το κυριότερο μέσο αγωγής των νέων. Είχε δε τον χαρακτήρα επίδειξης, ετοιμότητας πνεύματος, τέχνης και δύναμης και ήταν απαλλαγμένη από κάθε αίσθημα οργής και κτηνώδους ερεθισμού. Ο Πλάτων χαρακτηρίζει την πάλη ως «τεχνικότατον και πανουργότατον των αθλημάτων».
Η αρχαία ελληνική πάλη απαιτούσε συνδυασμό τέχνης, ευκινησίας και δύναμης. Αποτελούσε μέρος του πεντάθλου, αλλά στους πανελλήνιους αγώνες συμπεριλαμβάνονταν και ως ανεξάρτητο άθλημα.
Τα είδη της πάλης ήταν δύο. Η ορθία πάλη ή ορθοπάλη, ή σταδαία πάλη, ή ορθοστάδην πάλη, ή τριαγμός και η κάτω πάλη, ή αλίνδησις, ή κύλησις, ή κυλίνδησις εν τη κόνει. Στην ορθία πάλη αρκούσε ο παλαιστής να ρίξει τον αντίπαλό του κάτω τρεις φορές για να ανακηρυχθεί νικητής. Στην κάτω πάλη δεν αρκούσε η πτώση. Ο αγώνας συνεχίζονταν ώσπου ο ένας εκ των δύο αθλητών να παραδεχθεί την ήττα του. Ο παλαιστής ύψωνε το χέρι του με τον μέσο δείκτη τεντωμένο για να τον δει ο κριτής. Στην παλαίστρα υπήρχαν διαφορετικοί χώροι για τα δύο είδη πάλης. Η ορθία γίνονταν στην άμμο, πάνω στο σκάμα. Η αλίνδησις γίνονταν συνήθως σε βρεγμένο χώμα. Με την ορθία πάλη γυμνάζονταν το πάνω μέρος του σώματος (κεφαλή, τράχηλος, ώμοι, χέρια, θώρακας) ενώ με την αλίνδησιν το κάτω μέρος του σώματος, οσφύς, μηροί, γόνατα).

 Ο παλαιστής Μίλων Κροτωνιάτης
 
Ο παλαιστής Μίλων Κροτωνιάτης (6ος π.Χ. αιώνας), γιος του Διοτίμου, κέρδισε έξι χρυσά σε Ολυμπιακούς αγώνες, αλλά έχασε τη ζωή του από τα θηρία. Η γενέτειρά του Μίλωνα φημιζόταν για το ότι έβγαζε εξαιρετικούς αθλητές. Στην Ολυμπιάδα του 576 π.Χ., για παράδειγμα, οι πρώτοι επτά που τερμάτισαν στον δρόμο 180 μέτρων - ήταν όλοι άνδρες του Κρότωνα.

Το ρεκόρ του Ολυμπιονίκη Μίλωνα Κροτωνιάτη παραμένει ακατάρριπτο ακόμη και σήμερα! Νικητής έξι φορές στους Ολυμπιακούς Αγώνες, κέρδισε στην πάλη παίδων (πιθανόν το 540 π.Χ.) και στη συνέχεια κέρδισε πέντε τίτλους στην πάλη ανδρών, μεταξύ του 536 και 520 π.Χ. Κέρδισε επίσης επτά στέφανα κατά τα Πύθια στους Δελφούς (μία ως παίδας), δέκα στα Ίσθμια, καθώς και εννέα στα Νέμεα. Ήταν πέντε φορές Περιοδονίκης ένα είδος τίτλου που παραχωρούνταν στο νικητή και των τεσσάρων αυτών αγώνων του ιδίου κύκλου. Η καριέρα του στο αποκορύφωμά της πρέπει να επεκτεινόταν στα 24 χρόνια.
 
Όπως είναι λογικό ένας τέτοιος υπεραθλητής πέρασε γρήγορα στη σφαίρα του μύθου με αποτέλεσμα να σώζονται πολλά περιστατικά για τη ζωή του, στα οποία δύσκολα ξεχωρίζει ο θρύλος από την αλήθεια.
Λέγεται ότι ο παλαιστής Μίλων είχε εφεύρει την σταδιακή εξάσκηση της δύναμης: Ο θρύλος λέει ότι στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τους αγώνες του, έπαιρνε και σήκωνε ένα μικρό μοσχαράκι ισορροπώντας το στους ώμους του και βάδιζε γύρω από μια μάντρα. Μέρα με τη μέρα το μοσχαράκι μεγάλωνε και έτσι ο Μίλων απέκτησε τη δύναμη του.

Όταν ο Μίλων ενηλικιώθηκε, έφτασε στην Ολυμπία με έναν ταύρο! Ενώ τα άλλα αγωνίσματα βρίσκονταν σε εξέλιξη στο στάδιο της Ολυμπίας, ο Μίλων εμφανίστηκε με το ταύρο του στην είσοδο (τα παλαιστικά αγωνίσματα διεξάγονταν μόνο την τρίτη ημέρα). Σήκωσε το ζώο, το έβαλε γύρω από το λαιμό του και το κουβάλησε, διασχίζοντας κατά μήκος το στάδιο ως το βωμό του Δία, όπου και θυσίασε το καημένο το ζωντανό για χάρη του κυρίαρχου Θεού. Σκότωσε τον ταύρο με ένα μόνο χτύπημα της γροθιάς του. Σαν δεύτερο μέρος της διαδικασίας της θυσίας, έφαγε μόνος του όλη τη χρήσιμη σάρκα του ταύρου καθισμένος στην πέτρα του πεζοδρομίου και παρακολουθώντας την μάχη των αθλητών στην αρένα (Υπολογίζεται ότι ο Μίλων έτρωγε 9 κιλά κρέας, την ίδια ποσότητα σε ψωμί και έπινε 10 λίτρα κρασί κάθε μέρα). Μετά από αυτό, κέρδισε το κλαδί της ελιάς, εκείνη τη χρονιά στους αγώνες των ανδρών
Ο Μίλωνας νικήθηκε σε προσπάθειά του για ένα έβδομο ολυμπιακό τίτλο το 512 π.Χ. από τον Τιμασίθεο,ένα νεαρό συμπατριώτη του  παλαιστή. Λέγεται πως ο Τιμασίθεος διαρκώς κινούνταν μη αφήνοντάς τον Μίλωνα να πραγματοποιήσει καμία λαβή. Στο τέλος τον κούρασε τόσο, που ο φημισμένος πρωταθλητής αναγκάστηκε να υποχωρήσει από τον αγώνα. Ωστόσο οι θεατές εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο, σήκωσαν στους ώμους του τον Μίλωνα και τον περιέφεραν σαν να ήταν αυτός νικητής. Ήταν ένας γύρος θριάμβου που ονειρεύεται κάθε αθλητής.
 
Μολονότι ο Μίλων νικήθηκε μια φορά στην Ολυμπία, στην πραγματικότητα συνάντησε κάποιον άνθρωπο που ήταν πραγματικά δυνατότερος από αυτόν σε μια άλλη περίσταση. Ήταν ο Τίτορμος από την Μυζία (σημερινή ορεινή Αιτωλία), ο βοσκός με την τεράστια δύναμη. Ο Μίλων έχασε από αυτόν σε μια ιδιόμορφη μονομαχία. Μετά την ήττα είπε: «Ω! Δία μας έδωσες έναν νέο Ηρακλή!».
Το δέος που προκαλούσαν οι αθλητές στην Αρχαία Ελλάδα οδήγησε σε υπερβολές στις ιστορίες που περιβάλλουν τη ζωή τους. 

Στην περίπτωση του Μίλωνα ο Αριστοτέλης ξεκίνησε τους μύθους παρομοιάζοντας τον με τον Ηρακλή και την τεράστια βουλιμία του και ο Αθηναίος συνέχισε με την ιστορία της μεταφοράς ενός ταύρου -ένα άθλο που συνδέεται επίσης με τον Ηρακλή. Ο αιφνίδιος θάνατος του τον έκανε να μοιάζει πιο πολύ στους ήρωες.

Τα ανέκδοτα για τη σχεδόν υπεράνθρωπη δύναμη του και τον τρόπο ζωής του αφθονούν. Διατείνονται ότι η καθημερινή διατροφή του αποτελούνταν από βάρος αντίστοιχο με 10 περίπου κιλά κρέας, 10 περίπου κιλά ψωμί και δεκαοχτώ ποτήρια κρασιού. Θρύλοι λένε ότι μετέφερε το δικό του χάλκινο άγαλμα στη θέση του στην Ολυμπία, και μια φορά έφερε ένα ταύρο τεσσάρων ετών στους ώμους του πριν από τη σφαγή το ψήσιμο και την καταβρόχθιση του από αυτόν σε μια μέρα.
Ο Μίλων, κατά τη διάρκεια κάποιων αγώνων, έφτασε στον  τελικό. Εκεί όμως δεν βρέθηκε κανείς να τον αντιμετωπίσει. Ο αθλοθέτης τον  κάλεσε για να τον στεφανώσει «άνευ αγώνος».  Καθώς όμως ο Μίλωνας πλησίασε, γλίστρησε και έπεσε. Τότε μερικοί από τους  παρισταμένους φώναξαν να μην στεφανωθεί, αφού υπέστη πτώση. Εκείνος όμως  σηκώθηκε και είπε: «Τρεις πρέπει να είναι οι πτώσεις. Ας έλθει κάποιος να μου  κάνει τις άλλες δύο». Εννοείται ότι το κάλεσμα του δεν βρήκε καμιά ανταπόκριση.
 
Μια φορά, σε ένα συμπόσιο πυθαγορείων φιλοσόφων (ο Μίλων ήταν μαθητής του Πυθαγόρα) έσωσε τους συνδαιτυμόνες του κρατώντας το στύλο της στέγης, που είχε σχεδόν καταρρεύσει. Το περιστατικό αυτό είναι σχεδόν πανομοιότυπο με εκείνο του Σαμψών.

Επίσης μπορούσε να κρατήσει στο χέρι του ένα ρόδι χωρίς κανείς να μπορεί να του το πάρει από το χέρι -εκτός της γυναίκας του- και χωρίς αυτό να σπάσει. Αυτή η τελευταία εκδοχή ίσως είναι παρερμηνεία αγάλματος στο οποίο πιθανόν εμφανίζεται ο Μίλων να δίνει στην Ήρα το φρούτο. Άλλα ανδραγαθήματα που λέγεται πως έκανε ήταν ότι μετέφερε ο ίδιος το άγαλμά του στην Άλτη και ότι μπορούσε να δέσει, όπως ένα στεφάνι, ένα κορδόνι στο κεφάλι του και να το σπάσει με τη δύναμη των φλεβών του κρατώντας την αναπνοή του.
Εκτός από τις αθλητικές νίκες του ο Μίλων όπως λέει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης οδήγησε τους συμπολίτες του σε ένα στρατιωτικό θρίαμβο πάνω στους γείτονές του Συβαρίτες.

Το 510 π.Χ. περίπου ο Τέλης ένας Συβαρίτης τύραννος, εξόρισε τους 500 πλουσιότερους πολίτες της Σύβαρης μετά την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων τους. Όταν αυτοί αναζήτησαν καταφύγιο στον Κρότωνα και ο Τέλης απαίτησε την επιστροφή τους, παρουσιάστηκε μια ευκαιρία για τους Κροτωνιάτες να καταστρέψουν ένα ισχυρό γείτονα. Εκατό χιλιάδες άνδρες του Κρότωνα που τους οδήγησε ο Μίλωνας ήρθαν αντιμέτωποι με τριακόσιες χιλιάδες Συβαρίτες. Ο Μίλωνας με στεφάνι στο κεφάλι λεοντή στους ώμους και κραδαίνοντας το ρόπαλο όμοια με τον Ηρακλή βγήκε μπροστά. Η επίθεση ήταν τόσο ορμητική που οι Συβαρίτες τράπηκαν σε φυγή αφήνοντας πολλούς νεκρούς.
Οι αρχαίοι Έλληνες αποδίδουν συνήθως αξιοσημείωτους θανάτους σε διάσημα πρόσωπα ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους. Η ημερομηνία του θανάτου του Mίλωνα είναι άγνωστη, αλλά κατά τον Στράβωνα και τον Παυσανία, ο Mίλωνας περπατούσε στο δάσος, όταν βρέθηκε μπροστά σε ένα κορμό δέντρου στον οποίο είχαν τοποθετηθεί σφήνες για το σχίσιμό του. Σαν μια επίδειξη δύναμης, έβαλε τα χέρια του στη σχισμή για να σχίσει το δέντρο. Οι σφήνες έπεσαν από τη σχισμή, και το δέντρο έκλεισε τα χέρια του, παγιδεύοντας τον. Ανίκανος να απελευθερωθεί κατασπαράχτηκε από λύκους. 
Η φύση αποδείχθηκε ακατάβλητη ακόμη και για τον δυνατότερο άνθρωπο του κόσμου.!

Οι τεχνικές που μπορείτε να κάνετε με το σώμα σας ! Δοκιμάστε τες και θα μείνετε με το στόμα ανοιχτό!

1. Εάν σας γαργαλάει ο λαιμός σας, ξύστε το αυτί σας!.... Ένας έξυπνος τρόπος για να απαλλαγείτε από το γαργαλητό που νιώθετε στο λαιμό σας είναι να ξύσετε το αυτί σας. «Όταν διεγείρονται τα νεύρα που υπάρχουν στο αυτί, προκαλείται μία αντανάκλαση στο... λαιμό, που μπορεί να προκαλέσει σπασμούς στον μυ,» αναφέρει ο Δρ. Scott Schaffer, πρόεδρος του Κέντρου Ωτορινολαρυγγολογίας στο Γκίμπσμπορο του Νιού Τζέρσεϊ. «Ο σπασμός ανακουφίζει από το γαργαλητό.» 

2. Αποκτήστε υπερηχητική ακοή 


Εάν βρίσκεστε σε ένα μέρος με θόρυβο και δυσκολεύεστε να ακούσετε τον συνομιλητή σας, ο οποίος μιλάει ψιθυριστά, τότε σκύψτε προς το μέρος του με το δεξί σας αυτί.Το δεξί αυτί έχει την ικανότητα να ακολουθεί τους γρήγορους ρυθμούς του λόγου, σύμφωνα με ερευνητές της Ιατρικής Σχολής David Geffen του UCLA. Εάν, από την άλλη, προσπαθείτε να αναγνωρίσετε το τραγούδι που παίζει χαμηλά σε έναν χώρο, τότε προβάλετε το αριστερό σας αυτί προς τον ήχο. Το αριστερό αυτί έχει την ικανότητα να ξεχωρίζει ευκολότερα τους μουσικούς τόνους. 

3. Απαλλαγείτε από τον πόνο! 

Γερμανοί ερευνητές ανακάλυψαν πως εάν βήχουμε κατά τη διάρκεια μιας ένεσης, μειώνεται ο πόνος από το τσίμπημα της βελόνας. Σύμφωνα με τον Taras Usichenko, συγγραφέα μίας μελέτης πάνω σε αυτό το φαινόμενο, το κόλπο προκαλεί μία ξαφνική, προσωρινή αύξηση της πίεσης στο στήθος και το νωτιαίο σωλήνα, αναστέλλοντας τις δομές που προκαλούν πόνο στο νωτιαίο μυελό. 

4. Καθαρίστε τη βουλωμένη μύτη σας 

Ξεχάστε τα αποσυμφορητικά μύτης. Ένας ευκολότερος, γρηγορότερος και οικονομικότερος τρόπος για να ανακουφίσετε την πίεση της ρινικής κοιλότητας είναι να τοποθετήσετε τη γλώσσα σας στον ουρανίσκο και στη συνέχεια να πιέσετε με το δάχτυλό σας ανάμεσα στα φρύδια. Αυτό επιτρέπει στην ύνιδα, το οστό που περνάει από τις ρινικές οδούς και καταλήγει στο στόμα, να πάλλεται μπρος πίσω, σύμφωνα με την Lisa DeStefano, βοηθό καθηγητού οστεοθεραπευτικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Η κίνηση χαλαρώνει τη συμφόρηση και μετά από 20 δευτερόλεπτα νιώθουμε τη μύτη μας άδεια. 

5. Διώξτε την καούρα χωρίς νερό! 

Φοβάστε ότι το φαγητό που φάγατε θα σας προκαλέσει καούρες και δεν θα μπορείτε να κοιμηθείτε το βράδυ; «Κοιμηθείτε με το αριστερό πλευρό,» συνιστά ο Anthony A. Star, γαστρεντερολόγος και βοηθός καθηγητού στην Ιατρική Σχολή της Νέας Υόρκης. Μελέτες έδειξαν πως, ασθενείς που κοιμούνται με το αριστερό τους πλευρό, δεν έχουν παλινδρόμηση γαστρικών υγρών. Ο οισοφάγος και το στομάχι συνδέονται σε γωνία. Όταν κοιμόμαστε με το δεξί μας πλευρό, το στομάχι είναι χαμηλότερα από τον οισοφάγο, επομένως η βαρύτητα λειτουργεί υπέρ της καούρας. 

6. Απαλλαγείτε από τον πονόδοντο χωρίς να ανοίξετε το στόμα σας 

Απλά τρίψτε πάγο στην παλάμη σας, στην καμάρα που κάνει ο αντίχειρας με τον δείκτη. Μία καναδέζικη μελέτη έδειξε πως αυτή η τεχνική μειώνει τον πονόδοντο μέχρι και 50%. Οι οδοί των νεύρων στη βάση της καμπύλης διεγείρουν μία περιοχή στον εγκέφαλο που μπλοκάρει τα σήματα πόνου από το πρόσωπο και τα χέρια. 

7. Εξαφανίστε τα καψίματα 

Αν κάψετε κατά λάθος το δάχτυλό σας πάνω στο μάτι της κουζίνας, καθαρίστε το δέρμα και πιέστε ελαφρά το σημείο που καήκατε με το μαξιλαράκι των δαχτύλων σας. Ο πάγος θα ανακουφίσει τον πόνο πιο γρήγορα, σύμφωνα με τη Δρ. DeStefano, αλλά η φυσική αυτή μέθοδος επαναφέρει το καμένο δέρμα στη φυσιολογική του θερμοκρασία, με αποτέλεσμα να μην δημιουργείται φουσκάλα. 

8. Κάντε τον κόσμο να σταματήσει να γυρνά 

Μήπως ήπιατε λίγο παραπάνω και βλέπετε τα πάντα γύρω σας να γυρνάνε; Ακουμπήστε το χέρι σας σε κάτι σταθερό. Το κομμάτι του αυτιού, που είναι υπεύθυνο για την ισορροπία -ο θόλος του κοχλία- εγχέει ένα υγρό, που είναι της ίδιας πυκνότητας με το αίμα. «Καθώς το αλκοόλ αραιώνει το αίμα στο θόλο, ο θόλος αποκτά μικρότερη πυκνότητα και ανεβαίνει,» εξηγεί ο Δρ. Schaffer. Όλο αυτό μπερδεύει τον εγκέφαλο. Η αφή ενός σταθερού αντικειμένου δίνει μία δεύτερη «άποψη» στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να νιώθουμε μεγαλύτερη ισορροπία. 

9. Απαλλαγείτε από τις σουβλιές στα πλευρά 

Εάν είστε σαν τους περισσότερους ανθρώπους, όταν τρέχετε εκπνέετε κάθε φορά που το δεξί σας πόδι πατάει στο έδαφος. Με την εκπνοή ασκείται πίεση στο συκώτι (που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά), το οποίο στη συνέχεια πιέζει το διάφραγμα και προκαλεί σουβλιές στα πλευρά. Ένας τρόπος για να απαλλαγείτε από αυτό τον πόνο είναι να εκπνέετε κάθε φορά που πατάει το αριστερό πόδι στο έδαφος. 

10. Σταματήστε το αίμα με το ένα δάχτυλο! 

Εάν πιέσετε τη μύτη σας και σκύψετε προς τα πίσω μπορείτε να σταματήσετε την αιμορραγία στη μύτη -εάν φυσικά δεν σας πειράζει να καταπιείτε το ίδιο σας το αίμα. Ένας πιο «πολιτισμένος» τρόπος είναι να τοποθετήσετε βαμβάκι στα άνω ούλα σας -ακριβώς στο βαθούλωμα που βρίσκεται κάτω από τη μύτη- και να πιέσετε με δύναμη. «Οι περισσότερες αιμορραγίες προέρχονται από το μπροστινό μέρος του διαφράγματος, το χόνδρο που χωρίζει τη μύτη,» σημειώνει ο Peter Desmarais, ωτορινολαρυγγολόγος στο νοσοκομείο Entabeni του Ντάρμπαν, στη Νότιο Αφρική. «Ασκώντας πίεση στο συγκεκριμένο σημείο, σταματάτε την αιμορραγία.» 

11. Σταματήστε το καρδιοχτύπι 

Θέλετε να σταματήσετε το καρδιοχτύπι και τη νευρικότητα που νιώθετε στο πρώτο ραντεβού; Απλά φυσήξτε στον αντίχειρά σας. Το πνευμονογαστρικό νεύρο, που καθορίζει τον καρδιακό παλμό, μπορεί να ελεγχθεί μέσω της αναπνοής, όπως υποστηρίζει ο Ben Abo, γιατρός στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ. Εάν φυσήξετε στον αντίχειρά σας, ο καρδιακός παλμός θα επιστρέψει στα φυσιολογικά του επίπεδα. 

12. «Ζεστάνετε» τον εγκέφαλό σας! 

Εάν φάτε κάτι παγωμένο, πάρα πολύ γρήγορα, τότε θα παγώσει ο εγκέφαλος σας. Για να το αποφύγετε, πιέστε την επιφάνεια της γλώσσας σας στον ουρανίσκο σας, καλύπτοντας όσο μεγαλύτερη επιφάνεια μπορείτε. «Επειδή τα νεύρα στον ουρανίσκο παγώνουν υπερβολικά, το σώμα μας έχει την εντύπωση ότι παγώνει και ο εγκέφαλος,» υποστηρίζει ο Abo. «Σε αντιστάθμιση, υπερθερμαίνεται, προκαλώντας τον πονοκέφαλο του παγωτού, όπως λέγεται χαρακτηριστικά το φαινόμενο. Όσο μεγαλύτερη πίεση ασκήσουμε στον ουρανίσκο, τόσο πιο γρήγορα θα υποχωρήσει ο πονοκέφαλος. 

13. Αποφύγετε τη μυωπία 

Η μυωπία οφείλεται κυρίως στα γονίδια, σύμφωνα με την Anne Barber, οπτομετρικό στην Ουάσιγκτον. «Συνήθως δημιουργείται από μυωπικό στρες.» Με άλλα λόγια, δημιουργείται εάν κοιτάζετε για πολύ ώρα στην οθόνη ενός υπολογιστή. Εάν θέλετε να έχετε τέλεια όραση, θα πρέπει ανά τακτά χρονικά διαστήματα μέσα στη μέρα να κλείνετε τα μάτια σας, να τεντώνετε το σώμα σας, να παίρνετε μια βαθιά ανάσα και μετά από λίγα δευτερόλεπτα να εκπνέετε, χαλαρώνοντας ταυτόχρονα και τους μύες σας. Σφίγγοντας και χαλαρώνοντας τους μύες, όπως τους δικέφαλους και τους γλουτιαίους, ξεγελούμε ακούσια και άλλους μύες -όπως τα μάτια- οι οποίοι χαλαρώνουν και αυτοί. 

14. Ξυπνήστε τους νεκρούς μύες! 

Εάν μουδιάσει το χέρι σας την ώρα που οδηγείτε ή κάθεστε σε περίεργη στάση, κουνήστε το κεφάλι σας πέρα δώσε και το μούδιασμα θα εξαφανιστεί σε λιγότερο από ένα λεπτό. Το μουδιασμένο χέρι είναι συχνά αποτέλεσμα της συμπίεσης των νεύρων που βρίσκονται στον αυχένα. Χαλαρώνοντας τους μύες του αυχένα, απελευθερώνετε την πίεση. Τα συμπιεσμένα νεύρα, που βρίσκονται χαμηλότερα στο σώμα, ευθύνονται για το μούδιασμα στο πόδι, επομένως μην επαναπαύεστε. Σηκωθείτε και αρχίστε να περπατάτε. 

15. Εντυπωσιάστε τους φίλους σας! 

Την επόμενη φορά που θα πάτε σε ένα πάρτι, δοκιμάστε το εξής κόλπο: Βάλτε κάποιον να κρατήσει το χέρι του τεντωμένο στα πλάγια, με την παλάμη προς τα κάτω και πείτε του να μείνει σε αυτή τη στάση. Στη συνέχεια τοποθετήστε τα δύο σας δάχτυλα στον καρπό του και σπρώξτε προς τα κάτω. Θα αντισταθεί. Στη συνέχεια, βάλτε τον να ακουμπήσει το πόδι του σε μία επιφάνεια που είναι 1- 2 εκατοστά πιο ψηλή (βάλτε 1-2 περιοδικά) και επαναλάβετε. Αυτή τη φορά, το χέρι του θα πέσει σαν τραπουλόχαρτο. Επειδή οι γλουτοί δεν είναι ευθυγραμμισμένοι, μετατοπίζεται η σπονδυλική στήλη. Ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται πως η σπονδυλική στήλη είναι ευάλωτη και έτσι απενεργοποιεί την ικανότητα του σώματος να αντιστέκεται. 

16. Αναπνεύστε κάτω από το νερό 

Εάν θέλετε οπωσδήποτε να φτάσετε στο βυθό της θάλασσας και να πιάσετε μια χούφτα άμμο, πάρτε μερικές μικρές παρατεταμένες ανάσες. Όταν βρίσκεστε κάτω από το νερό, δεν είναι η έλλειψη οξυγόνου που σας κάνει να θέλετε απεγνωσμένα να αναπνεύσετε, αλλά φταίει η συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα, που κάνει το αίμα όξινο και στέλνει σήματα στον εγκέφαλο πως κάτι πάει στραβά. Η υπεροξυγόνωση μειώνει την οξύτητα του αίματος,» όπως υποστηρίζει ο Δρ. Jonathan Armbruster, αναπληρωτής καθηγητής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Auburn. «Το κόλπο αυτό ξεγελά τον εγκέφαλο και νομίζει πως έχει περισσότερο οξυγόνο.» Έτσι, κερδίζετε μερικά δευτερόλεπτα επιπλέον. 

17. Διαβάστε το μυαλό! 

Το δικό σας! «Εάν έχετε να εκφωνήσετε μία ομιλία την επόμενη μέρα, κάντε μία επανάληψη πριν πέσετε για ύπνο,» όπως υποστηρίζει η Candi Heimgartner, καθηγήτρια βιολογικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Αϊντάχο. Επειδή το μεγαλύτερο μέρος της μνήμης εδραιώνεται κατά τη διάρκεια του ύπνου, οτιδήποτε διαβάσετε λίγο πριν να κοιμηθείτε είναι πιο πιθανό να κωδικοποιηθεί ως μακροχρόνια μνήμη.

Η διατροφική αξία των εδεσμάτων της Καθαράς Δευτέρας και της Σαρακοστής

Η αυλαία της Σαρακοστής ανοίγει την Καθαρά Δευτέρα. Μια μέρα που κρύβει τον κίνδυνο της κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας φαγητού.Η σκέψη πολλών «φλερτάρει» με την ιδέα πως θα ακολουθήσουν 40 ημέρες νηστείας. Κάποιοι υποκύπτουν στον πειρασμό και καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες τροφής, άλλοι αντιστέκονται.
«Τα εδέσματα της Καθαράς Δευτέρας και της Σαρακοστής είναι τροφές υψηλής θρεπτικής αλλά και θερμιδικής αξίας, γι” αυτό θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί αν θέλουμε να αποφύγουμε τις διατροφικές παγίδες των ημερών» επισημαίνει η διαιτολόγος-διατροφολόγος Κική Γούτα, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τη διατροφική αξία των σαρακοστιανών.
Μας δίνει δε, συμβουλές για το πώς μπορούμε να αποφύγουμε αυτές τις διατροφικές «παγίδες».
Η διατροφική αξία των εδεσμάτων της Καθαράς Δευτέρας και της Σαρακοστής
Η λαγάνα, ο χαλβάς, ο ταραμάς, τα όσπρια, τα λαχανικά, τα τουρσιά, τα θαλασσινά και τα οστρακοειδή έχουν την τιμητική τους στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας. Καθένα από αυτό έχει τη δική του διατροφική αξία.
«Η λαγάνα είναι πλούσια σε υδατάνθρακες που μας προσδίδουν ενέργεια. Η υψηλή θρεπτική της αξία της προέρχεται από το σουσάμι, που είναι πλούσιο σε ασβέστιο, σε βιταμίνη Ε, η οποία ασκεί καρδιοπροστατευτική δράση στον οργανισμό και σε αντιοξειδωτικές ουσίες που ονομάζονται λιγνάνες. Ο
Οι λιγνάνες είναι υπεύθυνες για τη μείωση της χοληστερίνης και τον καλύτερο έλεγχο της αρτηριακής πίεσης. Το σουσάμι αποτελεί φυτικής προέλευσης τρόφιμο, το οποίο παρέχει υψηλής βιολογικής αξίας φυτικές πρωτεΐνες και είναι πλούσιο σε αμινοξέα. Όταν συνδυασθεί με τρόφιμα που περιέχουν λυσίνη, όπως τα όσπρια και οι ξηροί καρποί, οι πρωτεΐνες που προκύπτουν είναι υψηλής βιολογικής αξίας και διαθεσιμότητας» εξηγεί η κ. Γούτα.
Εξίσου υψηλής διατροφικής αξίας είναι και ο ταραμάς που είναι πλούσιος σε κάλιο, φώσφορο αλλά και σε θερμίδες και νάτριο (αλάτι). «Προσοχή στον ταραμά γιατί μια κουταλιά σούπας μας δίνει περίπου 40-50 θερμίδες» επισημαίνει η διατροφολόγος.
Ο χαλβάς και τα γλυκά του κουταλιού δεν λείπουν από το τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας. «Αθώα γλυκά, θρεπτικά και νόστιμα μπορούν να ενταχθούν στο διαιτολόγιό μας, αλλά με μέτρο. Τα γλυκά του κουταλιού προσφέρουν φυτικές ίνες, σάκχαρα και καθόλου λιπαρά.
Τα γλυκά, όπως ο σιμιγδαλένιος χαλβάς και η σοκολάτα υγείας είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά συστατικά, συμβάλλοντας στην καλή καρδιαγγειακή υγεία, αλλά και στη ρύθμιση της πίεσης, χωρίς να μας στερούν την απόλαυση. Φρούτα ψημένα μπορούν να προσφερθούν ως γλυκό, παρέχοντας παράλληλα φυτικές ίνες, χαμηλά λιπαρά, βιταμίνες, αντιοξειδωτικές ουσίες» αναφέρει η κ. Γούτα.
Όσπρια όπως τα φασόλια, οι φακές, τα ρεβίθια, τα κουκιά και ο αρακάς είναι καλό να υπάρχουν μία με δύο φορές την εβδομάδα, συνεχίζει η κ. Γούτα, επισημαίνοντας ότι ο συνδυασμός τροφών που περιέχουν φυτικό σίδηρο (όπως οι φακές και τα μαυρομάτικα φασόλια) με βιταμίνη C από χυμούς φρούτων ή σαλάτες, μεγιστοποιεί την απορρόφηση του φυτικού σιδήρου. Επίσης, ο συνδυασμός ρυζιού με όσπρια, αυξάνει τη βιολογική αξία της πρωτεΐνης και την κάνει ισάξια με τη ζωική.
«Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας λαχανικών είναι χαρακτηριστικό της ελληνικής διατροφής. Η κατανάλωση σαλάτας με το γεύμα μας είναι σημαντική.
Ας μην ξεχνάμε πως τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά αποτελούν καλές πηγές σιδήρου, περιέχουν αρκετό νερό, ελάχιστο λίπος, καθόλου χοληστερόλη, λίγες θερμίδες και παρέχουν άφθονες βιταμίνες, όπως το φυλλικό οξύ, η βιταμίνη Α, η βιταμίνη Κ, η βιταμίνη C, οι βιταμίνες του συμπλέγματος B, τα καροτενοειδή, καθώς και μέταλλα, ενώ βοηθούν στη διατήρηση του βάρους μας και στην καλή υγεία του δέρματος και των μαλλιών.
Οι φυτοχημικές ενώσεις που περιέχονται στα λαχανικά προσδίδουν τα έντονα χρώματα στα λαχανικά και λειτουργούν και ως αντιοξειδωτικά.
Το τουρσί που φτιάχνεται από λαχανικά είναι προϊόν ζύμωσης και μας εξοπλίζει με καλά μικρόβια, που ευνοούν την υγεία του εντέρου και του στομάχου μας. Είναι, όμως, πλούσιο σε αλάτι, το οποίο χρησιμοποιείται στη διαδικασία παρασκευής του. Τα 100 γραμμάρια τουρσί μας παρέχουν 120 θερμίδες» συνεχίζει η κ. Γούτα.
Αναφερόμενη στη διατροφική αξία των θαλασσινών και των οστρακειδών επισημαίνει ότι η κατανάλωσή τους βοηθά στην πρόσληψη των ω-3 λιπαρών οξέων, που θεωρούνται απαραίτητα για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και της πνευματικής μας ανάπτυξης. Επίσης αποτελούν σημαντική πηγή ψευδαργύρου (ιδιαίτερα τα στρείδια), βιταμινών του συμπλέγματος Β (1, 2 και 12), ιωδίου, σεληνίου.
Οδηγίες για την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας
Οι διατροφικές οδηγίες που δίνει η κ. Γούτα για την Καθαρά Δευτέρα είναι:
1. Ξεκινήστε με ένα γερό πρωινό.
2. Αποφύγετε την παράληψη κάποιου γεύματος γιατί θα καταναλώσετε μεγαλύτερη ποσότητα φαγητού το μεσημέρι.
3. Αποφεύγετε την υπερκατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων π.χ. ζυμαρικά, πατάτες. Η ποσότητα μετράει.
4. Αποφύγετε το τσιμπολόγημα ενδιάμεσα στα γεύματα.
5. Τρώτε πέντε μικρά γεύματα, εκ των οποίων τα δύο να είναι φρούτα και χυμοί.
6. Συνδυάστε τις ομάδες των τροφίμων και αποφύγετε τη μονοφαγία.
7. Περπατήστε, τρέξτε, παίξτε με τους αγαπημένους σας, δείτε το σαν μια ευχάριστη φυσική δραστηριότητα, η οποία θα σας προσφέρει αυξημένα επίπεδα ενδορφινών (ουσίες που παράγονται στον εγκέφαλο και καταπολεμούν τον πόνο, μειώνουν την ένταση, το άγχος και την όρεξη, ενώ το επίπεδό τους αυξάνεται μέχρι και 500% έπειτα από 30 λεπτά συντηρητικής αεροβικής γυμναστικής).
Μικρά μυστικά για μειώσουμε τις θερμίδες των νηστίσιμων φαγητών
- Επιλέξτε τα θαλασσινά να είναι ψητά ή αχνιστά και όχι τηγανητά ή με πολλές σάλτσες.
- Προσοχή στην ποσότητα της ταραμοσαλάτας και ειδικά τα άτομα με αυξημένη πίεση, αφού ο ταραμάς περιέχει πολύ αλάτι. Μία με δύο κουταλιές ταραμά στο τραπέζι είναι αρκετό.
- Οι ελιές μας ας είναι ως πέντε. Ας αναλογιστούμε πως πέντε ελιές θερμιδικά ισοδυναμούν με ένα κουταλάκι γλυκού ελαιόλαδο.
- Η κατανάλωση χαλβά ας περιοριστεί σε ένα με δύο κομμάτια στο μέγεθος σπιρτόκουτου.
- Προσοχή στη λαγάνα 2-3 φέτες το πολύ μέσα στην ημέρα μας είναι αρκετές.
- Το κρασί, το ούζο και γενικά τα αλκοολούχα ποτά που συνοδεύουν το Σαρακοστιανό τραπέζι είναι καλό να μη ξεπερνάει τα 1-2 ποτήρια .
- Το τουρσί, όπως και ο ταραμάς, περιέχει μεγάλη ποσότητα αλατιού. Καλό είναι να να καταναλώνεται σε περιορισμένη ποσότητα και με προσοχή ειδικά από άτομα που έχουν υπέρταση.
- Σημαντικό είναι να υπάρχει ποικιλία από τα εδέσματα στο πιάτο χωρίς όμως υπερβολές. Ο έλεγχος χάνεται όταν υπάρχει υπερβολική κατανάλωση τροφίμων και όχι στα διαφορετικά εδέσματα ή στην υψηλή θερμιδική αξία τους.

Περί νηστείας ο λόγος!

 
Νηστεία
Ένα από τα πιο άνοστα αστεία που ακούω τα τελευταία χρόνια είναι ότι η νηστεία κάνει καλό…στην υγεία. Όποιος ξέρει τον εκκλησιαστικό χώρο και έχει ψάξει τα πράγματα, το βλέπει καθαρά, το τονίζουν άλλωστε και οι κοιλιές των παπάδων και των καλογήρων… Η νηστεία και ειδικά αυτή της Σαρακοστής του Πάσχα βλάπτει σοβαρά την υγεία! Θα προσπαθήσω λοιπόν να εξηγήσω γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά και πως γίνεται να είναι αναγκαίο για το Πάσχα κάτι που…βλάπτει την υγεία.

Προφανώς τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως φαίνονται. Θα το πω εξ αρχής, ο τρόπος που υλοποιείται στις μέρες μας η εκκλησιαστική νηστεία είναι καταστροφικός, και είναι εντελώς αντίθετος από τον τρόπο που υλοποιείτο η νηστεία τον καιρό που διαμορφώθηκαν τα σχετικά τυπικά.

O άνθρωπος είναι ένα ζωντανό ον. Και ως τέτοιο είναι ένα σύστημα που βρίσκεται σε μια κατάσταση μακράν της θερμοδυναμικής ισορροπίας. Για να διατηρηθεί λοιπόν στην ζωή είναι αναγκαίο να προσλαμβάνει διαρκώς ενέργεια αλλά και πληροφορία. Την ανάγκη για την ενέργεια την καταλαβαίνουμε εύκολα, η πληροφορία χρειάζεται για να καταστρατηγείται στην διάρκεια της ζωής μας το δεύτερο θερμοδυναμικό αξίωμα. Χρειαζόμαστε διαρκώς φρέσκια πληροφορία που θα αντισταθμίζει την διαρκή αύξηση της εντροπίας.

Την δουλειά αυτήν την κάνει η τροφή. Ότι τρώμε παρέχει στον οργανισμό μας ενέργεια αλλά και πληροφορία. Οι διάφορες ουσίες που περιέχουν οι τροφές μας είναι στην πραγματικότητα πακέτα εντολών που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα επιμέρους τμήματα του οργανισμού μας, και εν τέλει ο όλος οργανισμός μας. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος υπάρχουν υψηλής και χαμηλής ποιότητας τροφές, τροφές που ωφελούν και τροφές που βλάπτουν. Η ποιότητα της τροφής καθορίζεται από την σχέση ενέργειας προς χρήσιμες, για τον οργανισμό μας πληροφορίες που κωδικοποιούν οι διάφορες ουσίες που αυτή περιέχει. Και βέβαια αυτές οι πληροφορίες μπορεί να είναι ωφέλιμες αλλά και βλαπτικές. Σε κάθε περίπτωση η τροφή που παίρνουμε καθορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο οργανισμός μας.

Αυτό εξηγεί το γεγονός ότι η δίαιτα έπαιζε σημαντικότατο ρόλο σε ένα ευρύ πεδίο θεμάτων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Σε θέματα υγείας και ασθενείας, σε θέματα αθλήσεως και εργασίας, αλλά και σε θέματα πνευματικής ή θρησκευτικής υφής. Δεν υπάρχει θρησκεία ή πνευματικότητα η οποία να μην έχει εντάξει στο σύστημά της κάποιου είδους νηστεία από τροφές. Καθώς όμως δεν έχουν όλες οι τροφές τις ίδιες ουσίες, δεν προσφέρουν τις ίδιες πληροφορίες στον οργανισμό, οπότε και υπάρχουν διαφορετικές νηστείες ανάλογα με το σκοπό τον οποίο επιδιώκει το κάθε πνευματικό ή θρησκευτικό σύστημα.

Παπάδες και νηστείαΜέσα σε αυτήν την προοπτική μπορεί κανείς να κατανοήσει τον ρόλο της νηστείας στην ορθόδοξη παράδοση, όσο και το γιατί παχαίνουν οι καλόγεροι και οι παπάδες, ειδικά αυτοί που…τηρούν την νηστεία!

Παρ' όλα όσα ισχυρίζονται αρκετοί θεολόγοι, η χριστιανική παράδοση ανήκει και αυτή στην κατηγορία των παραδόσεων που εντοπίζουν την λύτρωση στην απαλλαγή από την κακή επιρροή του σώματος πάνω στο πνεύμα. Οι λεπτομέρειες μπορεί να ποικίλουν, όμως υπάρχει μια κοινή γραμμή. Αν θέλει κανείς να αναστηθεί, θα πρέπει να επικεντρωθεί στον εσωτερικό του κόσμο, να εργασθεί σε αυτόν, να τον εξισορροπήσει και έτσι σταδιακά να αρχίσει να αισθάνεται γαλήνη, ηρεμία και εν τέλει ευτυχία. Η ανάσταση είναι μια διαδικασία μεταμόρφωσης, για τον λόγο άλλωστε αυτόν και η εορτή της μεταμόρφωσης κρύβει σημαντικά στοιχεία και πληροφορίες για την πορεία προς την ανάσταση.

Για αν υλοποιηθούν όλα αυτά, είναι απαραίτητο, τουλάχιστον στα πλαίσια αυτών των παραδόσεων, το σώμα να…κατεβάσει ρυθμούς. Αυτό είναι ξεκάθαρο αν διαβάσει κανείς τον τρόπο με τον οποίο νήστευαν οι άνθρωποι που διαμόρφωσαν αυτά τα τυπικά. Στις περιόδους νηστείας ακολουθούσαν μια αυστηρά ολιγοθερμική και χαμηλής διατροφικής αξίας δίαιτα. Νερόβραστες τροφές ή εντελώς ωμές, χωρίς πρωτεΐνες και σε αραιά χρονικά διαστήματα. Αυτό όμως που αποκαλύπτει το νόημα της νηστείας αυτής είναι η πλήρης αλλαγή του ρυθμού της ζωής. Στην περίοδο της Σαρακοστής τα πάντα αλλάζουν και οι μοναχοί περνούσαν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους στην εκκλησία, όπου οι αργόσυρτες ακολουθίες μοιάζουν να τους…κοιμίζουν για τα καλά. Για τον λόγο αυτό οι ακολουθίες είναι διάσπαρτες από τις λεγόμενες στρωτές μετάνοιες που έχουν σαν σκοπό το να μην κυριαρχήσει ο ύπνος.

Όλα αυτά σε συνδυασμό με την αποφυγή της ομιλίας, των συναναστροφών και των εντόνων σωματικών δραστηριοτήτων, οδηγούν τον άνθρωπο σε μια ισορροπία που βρίσκεται σε ένα χαμηλότερο επίπεδο διέγερσης, από ότι τον υπόλοιπο καιρό, και έτσι μπορεί η προσοχή να στραφεί στον εσωτερικό κόσμο και εκεί να ανακαλύψει και θεούς και δαίμονες, οράματα και παραισθήσεις… Ο απόηχος αυτών των πρακτικών έφθασε μέχρι τις μέρες μας, εγώ τον πρόφθασα, και πιστεύω να υπάρχει ακόμα. Αλλά μόνο ο απόηχος.

Γιατί ήδη από τα αρχαία χρόνια, το όλο σκηνικό επιτελεί και ένα άλλο, πιο πρακτικό σκοπό. Στην υποταγή των ανθρώπων στο σύστημα. Μπαίναν οι άνθρωποι στον ζυγό της νηστείας κυρίως για να τονισθεί η υποταγή τους στην Εκκλησία, μιας και ο πεινασμένος και εξουθενωμένος είναι πιο υπάκουος. Εν πάση περιπτώσει όλα αυτά λειτουργούν στον βαθμό που η κοινωνία σου επιτρέπει να αλλάξεις τον ρυθμό της ζωής σου. Και από εδώ αρχίζουν τα προβλήματα για τους σύγχρονους θρησκευόμενους. Ούτε οι λαϊκοί, ούτε οι κληρικοί, ούτε οι μοναχοί μπορούν να κατεβάσουν στροφές.

Έτσι το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να αλλάζουν τις τροφές που τρώνε συνήθως από αρτύσιμες σε…νηστίσιμες. Αλλά βέβαια οι νηστίσιμες είναι κατώτερης διατροφικής αξίας, δεν χορταίνουν και χρειάζεται να τις τρώνε σε μεγαλύτερες ποσότητες. Όλα τα νηστίσιμα, είναι τρόφιμα με πολλές θερμίδες και ελάχιστες πρωτεΐνες, με αποτέλεσμα βέβαια να παίρνει κανείς περισσότερες θερμίδες από ότι χρειάζεται με τα προφανή αποτελέσματα. Επειδή δε και γευστικά είναι κατώτερες των αρτύσιμων, η νηστίσιμη μαγειρική είναι ιδιαίτερα βαριά και ανθυγιεινή.

Όλα αυτά γίνονται φανερά μόνο όταν κανείς ακολουθεί την νηστεία για χρόνια και συστηματικά. Συνήθως οι…νεοφώτιστοι έχουν διαφορετικά αποτελέσματα. Λίγο λόγω της γενικευμένης κουλτούρας της δίαιτας και του προβλήματος της παχυσαρκίας, λίγο εξαιτίας του εξωτικού του πράγματος, αρκετοί τηρούν τουλάχιστον στην αρχή την νηστεία με θετικά αποτελέσματα. Τα προβλήματα αρχίζουν όταν κανείς αρχίσει να την θεωρεί ως υποχρεωτικό στοιχείο της ζωής του που πρέπει να επαναλαμβάνεται διαρκώς. Τότε ψάχνει διαρκώς για υποκατάστατα: Νηστίσιμα τυριά, νηστίσιμα…κρέατα, νηστίσιμα γάλατα και πολλά γευστικά διεγερτικά. Μια εναγώνια προσπάθεια να διατηρήσει το επίπεδο σωματικής διέγερσης και έντασης της καθημερινότητας, χωρίς ταυτόχρονα να δίνει στον οργανισμό του αυτά που έχει ανάγκη… (Σας θυμίζει αυτό τίποτε;).


 

Δωρεά και ευεργέτης

Πριν απ’ οτιδήποτε άλλο, χρήσιμο είναι να πούμε ορισμένα πράγματα για τη δωρεά και να τη συνδέσουμε με τον άνθρωπο και την κοινωνία. Το δύσκολο σ’ αυτήν την περίπτωση είναι ότι προσπαθούμε να συνδέσουμε μία έννοια, όπως είναι η δωρεά, με δύο εντελώς διαφορετικά από λειτουργικής άποψης πράγματα. Ενώ η δωρεά απευθύνεται στον άνθρωπο και στην κοινωνία του έχοντας σταθερά χαρακτηριστικά, οι αποδέκτες δεν είναι της ίδιας φύσης. Ο μεν άνθρωπος από τον καιρό της Δημιουργίας γεννιέται πάντα με τα ίδια χαρακτηριστικά, η δε κοινωνία που ζει διαρκώς εξελίσσεται. Η σχέση του ανθρώπου με την κοινωνία έχει ως αποτέλεσμα, αυτή η εξέλιξη να προβάλλεται και στον άνθρωπο-μέλος της δημιουργώντας σύνθετα φαινόμενα.

Όλα αυτά τ’ αναφέρουμε για το λόγο ότι η έννοια της δωρεάς υπάρχει μόνον, όταν είναι κατανοητή και το κέρδος που αποφέρει ορατό. Πώς είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί δωρεά, που θα ευχαριστούσε έναν άνθρωπο, που κατοικούσε στα σπήλαια κι, εφόσον θεωρούμε ότι αυτός δεν αλλάζει χαρακτηριστικά, η ίδια δωρεά να ικανοποιεί και το σύγχρονο άνθρωπο; Ο άνθρωπος ικανοποιείται, όταν η δωρεά καλύπτει ορισμένες ανάγκες του. Τι αξία μπορεί να έχει η δωρεά γνώσης, όταν ο πρώτος θα ήταν χαρούμενος μ’ ένα τσεκούρι, που θα κάλυπτε τις ανάγκες του κι ο δεύτερος μ’ ένα αυτοκίνητο;

Ποιος είναι ο καλός ευεργέτης; Αυτός που ανάλογα με την εποχή προσφέρει ένα τσεκούρι ή ένα αυτοκίνητο ή αυτός που προσφέρει γνώση; Μπορεί κάποιος μέσω της γνώσης να εξαλείψει την επιθυμία για τα υλικά αγαθά; Γιατί θα έπρεπε αυτή να εξαλειφθεί, εφόσον και το τσεκούρι και το αυτοκίνητο είναι χρήσιμα αγαθά και προσφέρουν στον άνθρωπο; Σ’ αυτό το σημείο φαίνεται η ποιότητα του ευεργέτη και κατ’ επέκταση η ποιότητα της ευεργεσίας.

Ο ευεργέτης που ικανοποιεί στιγμιαία, καθηλώνει τον άνθρωπο σε καταστάσεις που αυτός ελέγχει και είναι δυνατόν κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες να προκύψει άσχημη εξουσία, που να μετατρέπει τον άνθρωπο σε δούλο. Το να δώσει κάποιος ένα τσεκούρι ή ένα αυτοκίνητο σ’ έναν άνθρωπο, όταν τα έχει ανάγκη, είναι κάτι αναμφισβήτητα θετικό. Ποιος όμως είναι αυτός που διατηρεί για τον εαυτό του την ξεχωριστή αυτή θέση και με ποιο δικαίωμα;

Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι και με τα ίδια εφόδια. Κανένας δεν εξέρχεται από τη μήτρα της μητέρας του με στέμμα ούτε με μπλοκ επιταγών. Όλα αυτά προκύπτουν στη συνέχεια. Ευεργέτης σήμερα είναι αυτός που μπορεί να δώσει ένα αυτοκίνητο. Ποιος όμως μπορεί να βεβαιώσει τον άνθρωπο ότι καλύπτοντας αυτήν την ανάγκη δε θα σέρνεται σαν δούλος για κάτι άλλο; Από το τσεκούρι πήγαμε στο αυτοκίνητο. Γιατί να μην ακολουθήσει το αεροπλάνο; Ικανοποιείται ποτέ ο άνθρωπος; Ζητά από τον ευεργέτη ηλεκτρικό ρεύμα για να βλέπει στο σκοτάδι κι αντί να τ’ απολαμβάνει, είναι δυστυχής, επειδή ανακαλύπτει ότι του χρειάζεται και μία τηλεόραση. Αν δεν είχε ηλεκτρισμό, θα σκεπτόταν την τηλεόραση; Ο αναγνώστης βλέπει ότι υπάρχει ένας φαύλος κύκλος στον οποίο η ικανοποίηση μίας ανάγκης δημιουργεί πολλαπλάσιες, που μέχρι την κάλυψή της απλά δεν ήταν ορατές.

Επανερχόμαστε και πάλι στην έννοια του ευεργέτη και της δωρεάς. Ποιος είναι ο καλός ευεργέτης; Είναι αυτός, που καλύπτει τις τρέχουσες ανάγκες, δημιουργώντας τις συνθήκες που τον ισχυροποιούν εφόσον θα προκύψουν νέες ή αυτός που θα προσπαθήσει, έστω να μάθει στον άνθρωπο να ζει ελεύθερος και να μη γίνεται δούλος των επιθυμιών του; Το πρόβλημα τώρα σχηματοποιείται κι αποκαλύπτει αυτό που πραγματικά συμβαίνει.

Αιώνες τώρα πονηροί άνθρωποι υπόσχονται στους ανθρώπους ν’ απολαύσουν αυτά που οι ίδιοι απολαμβάνουν σέρνοντάς τους σαν δούλους. Υπόσχονται στον άνθρωπο αυτοκίνητο, όταν οι ίδιοι ήδη το απολαμβάνουν και το δίνουν, όταν αυτοί απολαμβάνουν τ’ αεροπλάνο. Δημιουργούν πρότυπα που βάζουν σε πειρασμό τους ανθρώπους και τους μετατρέπουν σε δούλους. Όταν ο άνθρωπος μάθει να φέρεται σαν δούλος, μπορεί να ελέγχεται απόλυτα.

Μπορούν να του υπόσχονται παλάτια και να τον γκρεμίζουν στα σπήλαια. Όταν δεν μπορεί ν’ αντιδράσει σ’ αυτό, του προσφέρουν μία παράγκα και τους θεωρεί ευεργέτες. Μ’ αυτόν τον τρόπο λειτουργεί η κοινωνία των ανισοτήτων και της αδικίας. Οι «εκλεκτοί» της κοινωνίας διαρκώς ψευδοευεργετούν και οι απλοί άνθρωποι νομίζουν ότι επιτυγχάνουν τους στόχους τους. Όταν ο άνθρωπος είναι δούλος, ο «εκλεκτός» είναι φεουδάρχης. Όταν πάρει γη και νομίσει ότι κατάφερε κάτι σπουδαίο, ο «εκλεκτός» είναι εργοστασιάρχης. Όταν στη συνέχεια αποκτήσει το εργοστάσιο, διαπιστώνει ότι ο «εκλεκτός» κατέχει τη γνώση που απαιτεί το εργοστάσιο για τη λειτουργία του.

Μέσα απ’ αυτήν την περιγραφή των διαδοχικών καταστάσεων διαπιστώνουμε ότι από την εποχή της Δημιουργίας μέχρι σήμερα, μέσα από μία διαρκώς εξελισσόμενη πορεία, ξεκινάμε και καταλήγουμε στο ίδιο ακριβώς πράγμα: ο άνθρωπος χρειάζεται γνώση. Η κατοχή της γνώσης καταστρέφει τα είδωλα, είτε πρόκειται για γη είτε για εργοστάσια είτε γι’ αυτοκίνητα. Γνώση χρειάζεται ο άνθρωπος για να διαπιστώσει την ποιότητα του ευεργέτη και γνώση παίρνει απ’ αυτόν.

Μέσω της γνώσης μπορεί να απελευθερωθεί, επειδή αυτή του εξασφαλίζει την ελευθερία. Μέσω της γνώσης μπορεί να ζήσει μ’ αξιοπρέπεια και να διεκδικήσει αυτά που του ανήκουν και τίποτε λιγότερο ή περισσότερο. Αν σέρνεται έξω από τα παλάτια των «εκλεκτών» μόνον αποφάγια και κουρέλια μπορεί ν’ απολαύσει. Επειδή ακριβώς σέρνεται, αυτά τα παλάτια παραμένουν ισχυρά μέσα στους αιώνες. Ο ελεύθερος άνθρωπος ζητά πάντα γνώση. Είσαι ευεργέτης; Δε θέλω το τσεκούρι σου ως δώρο. Θέλω τη γνώση για να το φτιάχνω μόνος μου, όταν εγώ το θέλω κι όταν εγώ το έχω ανάγκη. Δώσε μου γνώση κι είσαι ευεργέτης μου. Το τσεκούρι σου δεν το θέλω, γιατί δεν επιθυμώ κύριο που θα με κάνει δούλο.

Η σημερινή εποχή είναι η πιο κρίσιμη και η πιο σημαντική για τον άνθρωπο, γιατί η σημασία της γνώσης μπορεί να γίνει απ’ όλους αντιληπτή. Έπρεπε να περάσουν χιλιάδες χρόνια για να γίνει ορατό αυτό, που ήταν γνωστό από την εποχή της Δημιουργίας. Σήμερα όλοι αντιλαμβάνονται ότι το κεφάλαιο είναι η γνώση. Δίνουμε γνώση σε κάποιον και γίνεται πλούσιος. Αυτό κατά το Μεσαίωνα δεν ήταν δυνατό να συμβεί, γιατί ο πλούτος ήταν το φέουδο. Ο φτωχός, είτε είχε γνώση είτε όχι, βρισκόταν στο έλεος του φεουδάρχη.

Τι μπορούσε να κάνει ο άνθρωπος σ’ εκείνες τις συνθήκες μέσω της γνώσης, όταν κύριός του ήταν η κοιλιά του; Αν αρνιόταν να γίνει δούλος, δεν ήταν δυνατό να επιβιώσει. Αυτή η άσχημη και σχεδόν ανίκητη κατάσταση δεν προέκυψε ως διά μαγείας, αλλά ήταν αποτέλεσμα των ψευδοευεργετών και των ανθρώπων που δεν μπορούσαν να τους κρίνουν, όταν αυτό ήταν αναγκαίο. Κάποιοι κάποτε προτίμησαν το τσεκούρι και δεν απαίτησαν τη γνώση. Έχτισαν για τους άθλιους παλάτια κι από τότε μέχρι σήμερα σέρνονται έξω απ’ αυτά.

Σήμερα η κατάσταση είναι εξαιρετικά σύνθετη και φαινομενικά ανίκητη. Λέμε φαινομενικά, γιατί, ενώ είναι δυνατό να λειτουργεί επ’ άπειρον, χωρίς ν’ απειλούνται οι εκλεκτοί, έχει την «Αχίλλειο πτέρνα» της. Επ’ άπειρον μπορεί να λειτουργεί, γιατί οι εκλεκτοί δεν είναι πλέον ορατοί ως εχθροί και μπορούν να λειτουργούν εκ του ασφαλούς ως ευεργέτες. Παλαιότερα όταν αυτοί ήταν φεουδάρχες ή εργοστασιάρχες, υπήρχε πρόβλημα, γιατί υπήρχε ορατότητα. Η επανάσταση εναντίον τους ήταν δυνατή, γιατί οι συνθήκες δεν τους προστάτευαν. Σήμερα που το κεφάλαιο είναι η γνώση, δεν υπάρχει ουσιαστική απειλή, επειδή ο φτωχός, που είναι δυνατό ν’ απειλήσει, γίνεται αυτόματα κεφαλαιοκράτης.

Οι άνθρωποι και πάλι ακολουθούν σαν τα πρόβατα, εφόσον δεν αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει. Το τσεκούρι τώρα έγινε θεωρία, στυλ, τρόπος ζωής. Οι άνθρωποι ακολουθώντας τους ψευδοευεργέτες νομίζουν ότι κάνουν κάτι σημαντικό κι αγνοούν ότι δεν έχουν κάνει την παραμικρή πρόοδο. Κάποτε μέσα στην κοινωνία υπήρχαν ψευδοευεργέτες που δημιουργούσαν ομάδες ευεργετούμενων. Άλλοι ακολουθούσαν αυτούς που έδιναν τσεκούρια κι άλλοι αυτούς που έδιναν τόξα.

Σήμερα τι διαφορετικό συμβαίνει; Οι ψευδοευεργέτες κατοικούν σε παλάτια και οι ομάδες δε διακρίνονται από τα τσεκούρια, αλλά από τις διάφορες θεωρίες. Αντί ν’ ανήκει ο άνθρωπος στην ομάδα των κατόχων τσεκουριών, ανήκει στην ομάδα των φιλελευθέρων. Έτσι, σύμφωνα με τα παραπάνω, οι τοξότες θα μπορούσαν να είναι οι σοσιαλιστές. Τίποτε απολύτως δεν έχει καταφέρει ο άνθρωπος σ’ ό,τι αφορά την προσπάθειά του να ζει ελεύθερος. Οι ψευδοεκλεκτοί ελέγχουν τη γνώση και κάθε φορά που προκύπτει οτιδήποτε το οικειοποιούνται και το φέρνουν στα μέτρα τους. Οι δούλοι άνθρωποι πολεμούν μεταξύ τους κι όλοι είναι ικανοποιημένοι. Είναι τόσο τρομερή η παγίδα, ώστε η γνώση σήμερα είναι απολύτως νεκρή μετά τη γέννησή της. Η ευφυΐα του ανθρώπου γεννά μία καινούρια θεωρία και πριν αυτή αξιολογηθεί, είναι νεκρή, επειδή αποτελεί τη βάση για μία νεότερη.

Η ανθρωπότητα αντιλαμβάνεται πλέον την αξία της γνώσης αλλά καταβροχθίζει άπειρες ποσότητές της ακατέργαστες κι αντί να λυτρώνεται, παραμένει στην ίδια κατάσταση. Αυτή η χωρίς μέτρο κατανάλωση έχει ως αποτέλεσμα να ισχυροποιείται το σύστημα, αφού του δίνει τη δυνατότητα να διαφθείρει τους εχθρούς του. Είναι αδύνατον ακόμα κι ένας πραγματικός ευεργέτης, βλέποντας αυτήν την κατάσταση να μην προσπαθήσει ν’ αρπάξει όσο το δυνατόν περισσότερα, στον ελάχιστο χρόνο κατά τον οποίο η γνώση του είναι ισχυρή. Αυτό έχει ως συνέπεια να γεννιούνται διαρκώς ελπίδες και να εξανεμίζονται στη συνέχεια διατηρώντας την ισχύουσα κατάσταση. Όταν οι ευεργέτες κλέβουν, το σύστημα είναι ισχυρό. Όταν όλοι είτε θύτες είτε θύματα προσπαθούν να κλέψουν, η κατάσταση παραμένει σταθερή, επειδή αυτό που ενδιαφέρει είναι να εξαλειφθεί η κλοπή κι όχι η ταυτότητα του κλέφτη.

Η «Αχίλλειος πτέρνα» σ’ αυτήν την κατάσταση είναι η εξής: από τη στιγμή που το κεφάλαιο είναι η γνώση, υπάρχει περίπτωση να βρεθεί ένας άνθρωπος ο οποίος ν’ απειλήσει τις πραγματικές συνθήκες που δημιουργούν τα άσχημα φαινόμενα. Είναι λοιπόν δυνατό να βρεθεί ένας άνθρωπος με γνώση —που να μην έχει βραχύβια χαρακτηριστικά— και να μη δεχτεί τη συνενοχή. Η γνώση μ’ αυτά τα χαρακτηριστικά δεν ωθεί τον κάτοχό της να ενεργήσει όπως οι ψευδοευεργέτες και να εξαργυρώσει όσο-όσο το κεφάλαιό του.

Η εξαργύρωση στην εποχή μας επιτυγχάνεται πολύ εύκολα εξαιτίας των συνθηκών που έχουν δημιουργήσει οι ψευδοευεργέτες μέσα στους αιώνες. Αυτό γίνεται, επειδή το σύστημα, όπως κι ο κάθε νέος ευεργέτης, γνωρίζουν ότι η ζωή της κάθε νέας θεωρίας είναι ελάχιστη. Από την άλλη πλευρά έχουμε μία κοινωνία παντελώς ανομοιογενή. Υπάρχουν μέσα της άνθρωποι με γνώση όμοια του ευεργέτη κι άνθρωποι χωρίς καμία γνώση. Η πίεση του χρόνου είναι αυτή, που δημιουργεί τις απαραίτητες συνθήκες κι οδηγεί στο ξεπούλημα. Κανένας δεν επιθυμεί να ευεργετήσει τη βάση, δηλαδή τους φτωχούς ανθρώπους, γιατί αυτό είναι χρονοβόρο. Παραδίδουν τη δωρεά με τέτοιον τρόπο, ώστε να δημιουργεί «εκλεκτούς» και στη βάση φτάνει ως απόηχος ένα σύνθημα. Από την ίδια δωρεά υπάρχουν άνθρωποι, που εξασφαλίζουν το μέλλον τους οριστικά κι υπάρχουν άνθρωποι, που ακολουθούν νέους κυρίους.

Αυτή ακριβώς είναι η φιλοσοφία του συνθήματος. Διαχωρίζονται ομάδες μέσα στην κοινωνία, χωρίς να έχουν την ομοιογένεια που θα περίμενε κάποιος λόγω της κοινής ευεργεσίας. Αναγνωρίζει ο ένας τον άλλο, όχι όπως οι άνθρωποι ανθρώπους, αλλά όπως τα ζώα άλλα ζώα που ανήκουν στο ίδιο κοπάδι. Οι κραυγές είναι τα συνθήματα και η κοινή εξωτερική εμφάνιση δίνει την ασφάλεια σ’ ό,τι αφορά την αναγνώριση. Όπως ένας ταύρος φαίνεται περίεργος στα πρόβατα, έτσι κι ένας άνθρωπος με σμόκιν φαινόταν περίεργος στους κομμουνιστές του ’70, αν προσπαθούσε να συμμετέχει στις δραστηριότητές τους. Δεν κρίνουν τον άνθρωπο ως άνθρωπο μέσω της γνώσης. Αρκούνται στην ασφάλεια που τους προσφέρει η λογική των κοπαδιών.

Η συγκεκριμένη γνώση σ’ αυτό το σημείο διαφοροποιείται. Αντικείμενο της είναι ο άνθρωπος και η κοινωνία του. Δεν παραδίδεται σ’ «εκλεκτούς», που θα οδηγήσουν μέσω συνθημάτων τους νεοφώτιστους σε μία νέα κατάσταση. Αφορά το ίδιο όλους τους ανθρώπους. Εντοπίζει τα σημεία, που είναι κοινά για τους ανθρώπους και σ’ αυτό το επίπεδο κινείται. Οι διάφορες θεωρίες που υπήρξαν, δίνοντας προτεραιότητα στους στόχους που είχαν επιλέξει οι δημιουργοί τους, εντοπίζουν τις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων κι εκεί στηρίζονται.

Ωθούν συγκεκριμένους ανθρώπους μέσα στην κοινωνία προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση. Ενισχύουν τάσεις, που προϋπάρχουν, οι οποίες στη συνέχεια ξεφεύγουν από τα μέτρα του ανθρώπου και τελικά τον σκοτώνουν.

Να ενωθούν οι φτωχοί; Γιατί; Για να κλέψουν; Να ενωθούν οι πλούσιοι; Γιατί; Για να γίνουν ακόμα πλουσιότεροι; Ποια η διαφορά πλουσίου και φτωχού; Είναι κανένας ελεύθερος; Ο άνθρωπος προσκυνά την εξουσία για να διατηρήσει το εργοστάσιό του και προσκυνά για να εργαστεί σ’ αυτό. Έχει καμία σημασία το ποιος προσκυνάει ποιον; Εντοπίζοντας ως κοινό σημείο την ανθρώπινη φύση δεν προκαλούνται τα γνωστά φαινόμενα οι «εκλεκτοί» να προσκυνούν τον ευεργέτη και οι νεοφώτιστοι τους «εκλεκτούς».

Η ανθρώπινη φύση συνδέει απόλυτα τον ευεργέτη και τους ευεργετούμενους με σχέση απόλυτα αδερφική, στην οποία ο αλληλοσεβασμός είναι κάτι το θεμελιώδες. Στον αδερφό ή στο φίλο δίνει κάποιος εξαιτίας της αγάπης και όχι για να τον μετατρέψει σε δούλο του. Η ευεργεσία ενισχύει την αγάπη κι αυτή η αγάπη προστατεύει την αξιοπρέπεια του ανθρώπου.

Στην εποχή μας τα πάντα γίνονται εκ του πονηρού. Ευεργετεί κάποιος έναν άνθρωπο για να τον εξουσιάσει κι αυτός δέχεται την ευεργεσία, για να πάρει τη θέση του πρώτου απέναντι σε κάποιον άλλο. Επειδή ο καταμερισμός της εξουσίας δεν είναι δυνατό να φτάσει μέχρι τη βάση της κοινωνίας, η εξουσία συνδέεται με τη γνώση και παύει να υπάρχει και δωρεά γνώσης. Ποτέ και κανένας δεν ενδιαφέρεται για τους ανθρώπους της βάσης. Βασική μέριμνα είναι να περάσει το σύνθημα ανάμεσα σ’ αυτούς και ν’ ακολουθούν για το διάστημα κατά το οποίο αυτό είναι δυνατό. Άνθρωποι με κοινά προβλήματα, που βιώνουν κοινές συνθήκες, αλληλομισούνται εξαιτίας κοσμοθεωριών που δε γνωρίζουν κι αφορούν τη λύση των προβλημάτων ενός κόσμου που δεν αντιλαμβάνονται.

Σ’ αυτό το σημείο αποκαλύπτεται το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις. Οι άνθρωποι όχι μόνο δεν έχουν γνώση για να κρίνουν και κατά συνέπεια να δεχτούν ή ν’ απορρίψουν λύσεις, αλλά δεν έχουν και γνώση ούτε της ουσίας των προβλημάτων τους. Αυτό σημαίνει ότι η δυστυχία και η φτώχεια αποκαλύπτουν μεν την ύπαρξη προβλήματος, αλλά δεν υπάρχει γνώση ούτε των αιτιών, που προκαλούν τ’ αρνητικά φαινόμενα, ούτε των επιδιωκομένων στόχων. Η δυστυχία δεν είναι γνώση. Η δυστυχία είναι κάτι ανάλογο του πόνου. Το ότι πονά κάποιος δε σημαίνει ότι γνωρίζει και τι συμβαίνει. Το ότι πονά επί πολλά χρόνια δε σημαίνει ότι έχει εμπειρία κι επομένως τη δυνατότητα να συμβουλέψει τους ομοιοπαθείς.

Σε κάθε περίπτωση απαιτείται γνώση. Η γνώση είναι δυνατό να εντοπίσει το πρόβλημα και μετά να το θεραπεύσει. Όλα αυτά δεν είναι κάτι το αφηρημένο, αλλά καταστάσεις που βιώνουμε κάθε μέρα. Υπάρχει παντού δυστυχία και οι άνθρωποι ταλαιπωρούνται. Αυτή η δυστυχία δε διαχωρίζει τους νέους από τους πρεσβύτερους ή τους άντρες από τις γυναίκες. Είναι γελοίο και μόνο να σκεφτεί κάποιος να συμβουλέψει ένα νεότερο με μόνο όπλο την εμπειρία. Είναι δε ακόμα γελοιότερο το γεγονός ότι ο δυστυχισμένος χρησιμοποιώντας την εμπειρία του, όχι μόνο δεν ωθεί τους υπόλοιπους σε άλλους δρόμους, αλλά και προτείνει τη μίμηση. Ο ελάχιστα δυστυχισμένος νέος για να μη δυστυχήσει, θα πρέπει να εξομοιωθεί με τον πρεσβύτερο, που δε γνωρίζει τίποτε άλλο παρά τη δυστυχία.

Όλα αυτά είναι αποτελέσματα άγνοιας στο σύνολο των επιπέδων. Άγνοια σ’ ό,τι αφορά τον άνθρωπο κι άγνοια σ’ ό,τι αφορά την κοινωνία. Ποιος φταίει για τη δυστυχία ενός πλουσίου, όταν η φτώχεια δεν υπάρχει ως πρόβλημα; Ποιος φταίει για τη δυστυχία ενός φτωχού, όταν συνδυάζονται περισσότεροι παράγοντες; Ν’ αγωνιστεί εναντίον της φτώχειας; Δεν ξεφεύγει αυτόματα από τη δυστυχία, γιατί, αν συνέβαινε αυτό, οι πλούσιοι θα ήταν στο σύνολό τους ευτυχείς. Το πρόβλημα είναι ο εντοπισμός του εχθρού, που γεννά τη δυστυχία, η οποία στη συνέχεια είναι αυτή, που διατηρεί τις άσχημες συνθήκες και γεννά την αδικία, που με τη σειρά της είναι η αιτία της δυστυχίας. Υπάρχει ένας φαύλος κύκλος κι είναι αδύνατο χωρίς γνώση να γίνει διαχωρισμός μεταξύ αιτιών και αποτελεσμάτων.

Για κάποιους λόγους που θ’ αναλύσουμε παρακάτω, ο άνθρωπος μπήκε σε καταστάσεις, που τον βασανίζουν κι είναι πανίσχυρες. Είναι τόσο τρομερά, όσα συμβαίνουν, ώστε, κι αν ακόμα εντοπίσει ο άνθρωπος τους εχθρούς του, είναι αδύνατο χωρίς βοήθεια να καταφέρει το παραμικρό. Αυτή η αδυναμία σε συνδυασμό με την τεράστια συγκέντρωση γνώσης από την πλευρά του ανθρώπου έχει ως αποτέλεσμα, όχι μόνο να μην επιτυγχάνεται η εξασθένιση των εχθρών, αλλά και να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Περιπλέκεται ολοένα και περισσότερο μία κατάσταση, που από τη φύση της είναι σύνθετη και περίπλοκη.

Παλαιότερα λίγοι διανοούμενοι φώναζαν ότι υπεύθυνο για ό,τι αρνητικό συμβαίνει είναι το σύστημα. Σήμερα δεν υπάρχει άνθρωπος, είτε φτωχός είτε πλούσιος είτε μορφωμένος είτε αμόρφωτος, που να μην έχει την ίδια άποψη. Ποια είναι όμως η διαφορά; Έγινε τίποτε σημαντικό εξαιτίας αυτής της ταύτισης; Πράγματι το σύστημα είναι ο εχθρός. Για ό,τι αρνητικό συμβαίνει, αυτό είναι υπεύθυνο. Αυτό για να καλύψει τις ανάγκες του και να επιβιώσει, σκοτώνει τον άνθρωπο.

Ποιο είναι όμως το σύστημα; Οι ίδιοι άνθρωποι που βασανίζονται δεν είναι αυτοί που το συνθέτουν; Θυμώνει ο άνθρωπος, όταν κάποιοι αποφασίζουν για λογαριασμό του, σ’ ό,τι αφορά την ίδια του τη ζωή. Θυμώνει μ’ αυτούς που βλέπει να ενσαρκώνουν την εξουσία. Θέλει να τους αντικαταστήσει μ’ άλλους που θεωρεί καλύτερους. Ποιος έδωσε την εξουσία σ’ αυτούς; Όλοι αυτοί είναι ορατοί, γιατί έχουν λόγο. Εκφράζουν το λόγο που υπηρετεί το σύστημα. Είναι όμως οι μόνοι; Ο γείτονας μπορεί να μην έχει λόγο, αλλά από τη στιγμή που κρίνει και προκαλεί φόβο, είναι εξίσου εχθρός. Όσο εχθρός είναι κάποιος που λέει στον άνθρωπο τι να κάνει, άλλο τόσο είναι και κάποιος που απλά κρίνει, όταν ο άνθρωπος δεν ενεργεί κατά τον προτεινόμενο τρόπο.

Σύστημα επομένως είναι ο εξουσιαστής και σύστημα είναι κι ο γείτονας. Αυτός που τα βλέπει όλα αυτά κι αισθάνεται αδικημένος, τι κάνει; Τίποτε διαφορετικό, αφού κι ο ίδιος είναι σύστημα. Όταν παίρνει εξουσία, την προστατεύει κι όταν την υποστηρίζει είναι ένας γείτονας που κρίνει. Μισούν οι αριστεροί τους φασίστες και πολεμούν το σύστημα. Μισούν το σπιούνο της διπλανής πόρτας που τους κατηγορεί. Όμως σε τι διαφέρουν από τους εχθρούς τους; Διεκδικούν την εξουσία και γίνονται οι ίδιοι οι σπιούνοι της διπλανής πόρτας. Σ’ αυτό το σημείο αποκαλύπτεται ο φαύλος κύκλος που προαναφέραμε. Ο άνθρωπος εντοπίζει τον εχθρό, αλλά, επειδή είναι άνθρωπος, που γεννήθηκε μέσα στο σύστημα, κάθε φορά που αποφασίζει να του επιτεθεί, γίνεται ο ίδιος σύστημα.

Το σύστημα δίνει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στον άνθρωπο κι αυτά το προστατεύουν. Είτε ο άνθρωπος σφάζει εν ονόματι του φασισμού είτε εν ονόματι του κομμουνισμού, είναι το ίδιο. Το ζητούμενο είναι να μη γίνεται ο άνθρωπος ζώο. Το σύστημα αυτό έχει καταφέρει. Έχει τη δυνατότητα κάθε φορά που απειλείται να μετατρέπει τον άνθρωπο σε ζώο κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παγιδεύονται και οι επόμενες γενιές. Αγωνίζεται ο άνθρωπος για την ελευθερία ακολουθώντας τον κάθε γελοίο σαν δούλος κι έχει την απαίτηση ν’ ακολουθούν και οι υπόλοιποι με τον ίδιο τρόπο. Μιλά κάποιος για το δικαίωμα έκφρασης του ανθρώπου, που θεωρεί θεμελιώδες, κι αν κάποιος άλλος διαφωνήσει με τα όσα λέει, τον μισεί θανάσιμα.

Ποιος είναι το σύστημα; Αυτός που αγωνίζεται για τα δικαιώματα και μισεί αυτούς που κάνουν χρήση όταν δεν τον συμφέρει ή αυτός που δεν έχει απαίτηση για κανένα δικαίωμα; Κι οι δύο είναι σύστημα και, δυστυχώς για τους ανθρώπους, αυτοί οριοθετούν και το πεδίο, μέσα στο οποίο κινείται ο άνθρωπος. Πάντα το ένα άκρο ζητά και τ’ άλλο αρνείται. Όποιον κι αν ακολουθήσει ο άνθρωπος, είναι αδύνατο να μην παγιδευτεί.

Όλα αυτά συμβαίνουν, γιατί υπάρχει άγνοια. Ο άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται την κατάσταση, γιατί αγνοεί τον ίδιο του τον εαυτό. Όταν δε γνωρίζει τον εαυτό του, δεν μπορεί να τον τοποθετήσει μέσα στην κοινωνία και να έχει άποψη γι’ αυτήν. Όταν δεν ξέρει ποιος είναι, τι έχει ανάγκη και τι δικαιούται, δε γνωρίζει πότε υπάρχει αδικία και πότε όχι. Επειδή αγνοεί τις ανάγκες του, έχει την εντύπωση ότι αδικείται, ακόμα κι όταν αυτό δε συμβαίνει.

Αυτό που είναι τραγικό για τον άνθρωπο, είναι ότι από την άγνοιά του, σ’ ό,τι αφορά τον εαυτό του, μαθαίνει να κρίνει το διπλανό του. Επειδή λόγω ομοιότητας, τα δεδομένα είναι κοινά στο σύνολό τους, βλέπει ότι ο διπλανός του είναι άσχημος και συνάγει το συμπέρασμα ότι η κοινωνία είναι άσχημη, επειδή υπάρχει εκείνος, κι αγνοεί την ομοιότητα. Κάθε φορά που εκείνος απολαμβάνει κάτι που δε μπορεί να τ’ απολαύσει ο ίδιος, νομίζει ότι αδικείται. Επειδή δεν αντιλαμβάνεται τις δικές του ανάγκες, νομίζει ότι όλοι οι υπόλοιποι απολαμβάνουν σε βάρος του. Λόγω του ότι αυτή η κατάσταση είναι κοινή για όλους μας, αυτοί που τη δημιούργησαν και τους ευνοεί, δεν απειλούνται.

Τα όσα αναφέραμε πιο πάνω δεν είναι βέβαια μία ανάλυση των όσων συμβαίνουν στο βαθμό, που απαιτείται, αλλά είναι άκρως απαραίτητα ως δεδομένα. Αυτό συμβαίνει, γιατί πρέπει ν’ αντιληφθεί ο αναγνώστης ότι, για να υπάρξει μία πρόταση ως λύση των προβλημάτων που αφορούν τους ανθρώπους, θα πρέπει απαραίτητα αυτά τα προβλήματα να είναι κοινά. Η ιδιομορφία σ’ αυτήν την περίπτωση προκύπτει από την άγνοια. Τα προβλήματα είναι μεν κοινά, αλλά από τη στιγμή που δεν υπάρχει κοινή αντίληψή τους είναι αδύνατο ν’ αντιμετωπιστούν ως τέτοια. Δεν έχει σημασία τι συμβαίνει, αλλά τι είναι αντιληπτό και τι όχι. Αν η λύση όλων των προβλημάτων ήταν ένας νόμος, αυτό δε σημαίνει ότι ενδεχόμενη διατύπωσή του θα δημιουργούσε τις απαραίτητες εξελίξεις. Το πρόβλημα που θα προέκυπτε, θα ήταν ν’ αποδειχθεί η αξία του απέναντι στο σύνολο των αντιλήψεων, που υπάρχουν ανάμεσα στους ανθρώπους, σ’ ό,τι αφορά τα προβλήματά τους.

Ενώ για το πρόβλημα η λύση είναι μία και μοναδική, από τη στιγμή που υπάρχουν περισσότερες από μία αντιλήψεις, αυτό είναι ταυτόχρονα μοναδικό και πολλαπλό. Μοναδικό είναι, γιατί οι άνθρωποι ανεξάρτητα από τον πλούτο, τη γνώση ή ακόμα και το χρώμα της επιδερμίδας τους είναι εγκλωβισμένοι σε μία κατάσταση κοινή, που έχει σχέση με την ελευθερία. Πολλαπλό είναι, γιατί όλοι οι παραπάνω ομαδοποιούνται μέσα στην κοινωνία κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιμένουν διαφορετικά πράγματα. Ο πλούσιος κι ο φτωχός έχουν κοινά προβλήματα, αλλά, αν πει κάποιος ότι ο πλούτος δεν παίζει σημαντικό ρόλο, θα φανεί τουλάχιστον αστείος από την πλευρά του φτωχού.

Βλέπουμε ότι όχι μόνο δεν αρκεί να διατυπωθεί μία λύση στο πρόβλημα, αλλά είναι απαραίτητο και να δημιουργηθεί ταυτόχρονα ένα πλαίσιο, μέσα στο οποίο θα είναι δυνατό να εισαχθούν οι άνθρωποι στο σύνολό τους, ώστε κοινά προβλήματα ν’ απαιτούν κοινή λύση. Αυτό το πλαίσιο που θα δημιουργηθεί, δε θ’ αφορά μόνον τους πλούσιους ή μόνον τους φτωχούς, αλλά τους ανθρώπους στο σύνολό τους. Αυτή η ανάγκη είναι, που καθορίζει και τη μορφή, σ’ ό,τι αφορά τη θεματολογία της συγκεκριμένης γνώσης.

Θα ήταν αδύνατο να προταθεί οτιδήποτε, χωρίς να προηγηθεί μία ανάλυση γύρω από θέματα, που αφορούν τον άνθρωπο και την κοινωνία του. Αυτό είναι κάτι, που έχει συμβεί στο παρελθόν και τα αποτελέσματά του ήταν τραγικά για τους ανθρώπους. Είναι ανάγκη οι άνθρωποι ν’ αποκτήσουν κοινή αντίληψη για τα προβλήματά τους, ώστε να έχει αξία η δωρεά. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να γίνει διαχωρισμός μεταξύ των πραγματικών προβλημάτων και των υπολοίπων, που προκύπτουν από ένα μεγάλο αριθμό εσφαλμένων αντιλήψεων πάνω σε θέματα, που δεν έχουν σχέση με τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου.