Παρασκευή 24 Μαΐου 2019

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - Λυσιστράτη (350-386)

350 ἔασον, ὤ, τουτὶ τί ἦν; Ἄνδρες πονωπονηροί·
οὐ γάρ ποτ᾽ ἂν χρηστοί γ᾽ ἔδρων οὐδ᾽ εὐσεβεῖς τάδ᾽ ἄνδρες.

Χ. ΓΕ. τουτὶ τὸ πρᾶγμ᾽ ἡμῖν ἰδεῖν ἀπροσδόκητον ἥκει·
ἑσμὸς γυναικῶν οὑτοσὶ θύρασιν αὖ βοηθεῖ.
Χ. ΓΥ. τί βδύλλεθ᾽ ἡμᾶς; οὔ τί που πολλαὶ δοκοῦμεν εἶναι;
355 καὶ μὴν μέρος γ᾽ ἡμῶν ὁρᾶτ᾽ οὔπω τὸ μυριοστόν.
Χ. ΓΕ. ὦ Φαιδρία, ταύτας λαλεῖν ἐάσομεν τοσαυτί;
οὐ περικατᾶξαι τὸ ξύλον τύπτοντ᾽ ἐχρῆν τιν᾽ αὐταῖς;
Χ. ΓΥ. θώμεσθα δὴ τὰς κάλπιδας χἠμεῖς χαμᾶζ᾽, ὅπως ἄν,
ἢν προσφέρῃ τὴν χεῖρά τις, μὴ τοῦτό μ᾽ ἐμποδίζῃ.
360 Χ. ΓΕ. εἰ νὴ Δί᾽ ἤδη τὰς γνάθους τούτων τις ἢ δὶς ἢ τρὶς
ἔκοψεν ὥσπερ Βουπάλου, φωνὴν ἂν οὐκ ἂν εἶχον.
Χ. ΓΥ. καὶ μὴν ἰδού· παταξάτω τις. στᾶσ᾽ ἐγὼ παρέξω,
κοὐ μή ποτ᾽ ἄλλη σου κύων τῶν ὄρχεων λάβηται.
Χ. ΓΕ. εἰ μὴ σιωπήσει, θενών σου ᾽κκοκκιῶ τὸ γῆρας.
365 Χ. ΓΥ. ἅψαι μόνον Στρατυλλίδος τῷ δακτύλῳ προσελθών.
Χ. ΓΕ. τί δ᾽, ἢν σποδῶ τοῖς κονδύλοις; τί μ᾽ ἐργάσει τὸ δεινόν;
Χ. ΓΥ. βρύκουσά σου τοὺς πλεύμονας καὶ τἄντερ᾽ ἐξαμήσω.
Χ. ΓΕ. οὐκ ἔστ᾽ ἀνὴρ Εὐριπίδου σοφώτερος ποητής·
οὐδὲν γὰρ ὧδε θρέμμ᾽ ἀναιδές ἐστιν ὡς γυναῖκες.
370 Χ. ΓΥ. αἰρώμεθ᾽ ἡμεῖς θοὔδατος τὴν κάλπιν, ὦ Ῥοδίππη.
Χ. ΓΕ. τί δ᾽, ὦ θεοῖς ἐχθρά, σὺ δεῦρ᾽ ὕδωρ ἔχουσ᾽ ἀφίκου;
Χ. ΓΥ. τί δ᾽ αὖ σὺ πῦρ, ὦ τύμβ᾽, ἔχων; ὡς σαυτὸν ἐμπυρεύσων;
Χ. ΓΕ. ἐγὼ μὲν ἵνα νήσας πυρὰν τὰς σὰς φίλας ὑφάψω.
Χ. ΓΥ. ἐγὼ δέ γ᾽, ἵνα τὴν σὴν πυρὰν τούτῳ κατασβέσαιμι.
375 Χ. ΓΕ. τοὐμὸν σὺ πῦρ κατασβέσεις; Χ. ΓΥ. τοὔργον τάχ᾽ αὐτὸ δείξει.
Χ. ΓΕ. οὐκ οἶδά σ᾽ εἰ τῇδ᾽ ὡς ἔχω τῇ λαμπάδι σταθεύσω.
Χ. ΓΥ. εἰ ῥύμμα τυγχάνεις ἔχων, λουτρόν ‹γ᾽› ἐγὼ παρέξω.
Χ. ΓΕ. ἐμοὶ σὺ λουτρόν, ὦ σαπρά; Χ. ΓΥ. καὶ ταῦτα νυμφικόν γε.
Χ. ΓΕ. ἤκουσας αὐτῆς τοῦ θράσους; Χ. ΓΥ. ἐλευθέρα γάρ εἰμι.
380 Χ. ΓΕ. σχήσω σ᾽ ἐγὼ τῆς νῦν βοῆς. Χ. ΓΥ. ἀλλ᾽ οὐκέθ᾽ ἡλιάζει.
Χ. ΓΕ. ἔμπρησον αὐτῆς τὰς κόμας. Χ. ΓΥ. σὸν ἔργον, ὦχελῷε.
Χ. ΓΕ. οἴμοι τάλας. Χ. ΓΥ. μῶν θερμὸν ἦν;
Χ. ΓΕ. ποῖ θερμόν; οὐ παύσει; τί δρᾷς;
Χ. ΓΥ. ἄρδω σ᾽, ὅπως ἀμβλαστάνῃς.
385 Χ. ΓΕ. ἀλλ᾽ αὗός εἰμ᾽ ἤδη τρέμων.
Χ. ΓΥ. οὐκοῦν, ἐπειδὴ πῦρ ἔχεις, σὺ χλιανεῖς σεαυτόν.

***
(Μπαίν᾽ η Κορυφαία, κυνηγημένη από κάποιον γέρο, που την αρπάζει από το ρούχο. Πίσω τους όλος ο Χορός των Γερόντων).
350 ΚΟΡ. ΓΥΝ. Πρόστυχε, κάτου τα ξερά σου! Κοίτα αλήτες! Τέτοια
φερσίματα κανένας τίμιος άντρας δεν τα κάνει!
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Όλα τα περιμέναμε, μα κι όχι τέτοιο πράμα.
Έρχονται τσούρμο θηλυκά τις άλλες να βοηθήσουν!
ΚΟΡ. ΓΥΝ. Μπα! Φοβηθήκατε; Πολλές μας βρίσκετε; Να ξέρεις
πως μάιδε καν το χιλιοστό δεν είμαστε ως τα τώρα!
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Φαιδρία, θαν τις αφήσουμε να βγάζουν πήχη γλώσσα;
Άρπα κανέναν κόπανο και σπάσε τους την κόκα.
ΚΟΡ. ΓΥΝ. Κόφ᾽ το! Κι εμείς αφήνουμε κάτου τις στάμνες κι όποιος
κοτάει, ας κάνει πως σηκώνει τα βρομόχερά του.
360 ΚΟΡ. ΓΕΡ. Ρε μά τον Δία, δε βρίσκεται κανείς ναν τους αστράψει
στη μούρη την αδιάντροπη δυο τρία χαστούκια χάσικα;
ΚΟΡ. ΓΥΝ. Εμπρός λοιπόν! Που του βαστά ας βαρέσει! Νά με! Στέκω!
Σα σκύλα δαγκανιάρ᾽ απ᾽ τ᾽ αχαμνά θα τον μαγκώσω!
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Σκασμός! τι σου μαδάω μια-μια τις άσπρες σου τις τρίχες!
ΚΟΡ. ΓΥΝ. Αν σου βαστάει, αγγίξε με μόνο με το δαχτυλάκι!
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Μωρ᾽ αν σε λιώσω στις μπουνιές, σαν τί μπορείς να κάνεις;
ΚΟΡ. ΓΥΝ. Μ᾽ αυτά τα δόντια θα σου φάω κι άντερα και τζιγέρια!
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Σοφός ποιητής άλλος δεν είναι από τον Ευριπίδη.
Σας λέει την πιο σιχαμερή σπορά της οικουμένης!
ΚΟΡ. ΓΥΝ. (Σε μια απ᾽ όλες)
370 Ροδόπη, πάρτε του νερού τις στάμνες από χάμου.
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Θεομπαίχτρα, τί σοφίστηκες με το νερό να κάνεις;
ΚΟΡ. ΓΥΝ. Και συ με τη φωτιά σου; Θες να κάψεις τον εαυτό σου;
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Να κάψω τις αντάρτισσες, που τρέξατε βοηθοί τους.
ΚΟΡ. ΓΥΝ. Λοιπόν κι εγώ με το νερό θα σβήσω τη φωτιά σου.
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Συ τη φωτιά μου; ΚΟΡ. ΓΥΝ. Θα το ιδείς και θα το μολογήσεις.
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Έτσι, με το δαυλό μου αυτόν μου ᾽ρχεται να σε κάψω!
ΚΟΡ. ΓΥΝ. (Του δείχνει τη στάμνα)
Έχεις σαπούνι, γέρο μου, μαζί σου, να σε λούσω;
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Συ θα με λούσεις, ρε σαπίλα; ΚΟΡ. ΓΥΝ. Ναι! Λουτρό γαμπριάτικο.
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Γιά κοίτα θράσος! ΚΟΡ. ΓΥΝ. Μάλιστα! Είμαι λεύτερη γυναίκα!
380 ΚΟΡ. ΓΕΡ. Θα σ᾽ το βουλώσω τώρα δα! ΚΟΡ. ΓΥΝ. Μπας κι είσαι χωροφύλακας;
ΚΟΡ. ΓΕΡ. (Στο δαυλό του)
Βάλε φωτιά στον κότσο της!
ΚΟΡ. ΓΥΝ. (Στη στάμνα της)
Πνίξε τον, Αχελώε!
(Τον καταβρέχει)
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Ώχου μου, του ζάβαλη!
ΚΟΡ. ΓΥΝ. Μπας και ζεματίστηκες;
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Περιπαίζεις κιόλας… Μα τί κάνεις;
ΚΟΡ. ΓΥΝ. (Εξακολουθεί να τον καταβρέχει)
Σε ποτίζω να βλαστήσεις!
ΚΟΡ. ΓΕΡ. Είμαι ξεροκούτσουρο!… Σταμάτα!
Τρέμω σύγκορμος.
ΚΟΡ. ΓΥΝ. Αφού στα χέρια τη φωτιά βαστάς, άιντε ζεστάσου!

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας: ΜΑΝΤΕΙΣ - Επιμενiδης

Μεταξύ μύθου και ιστορίας βρίσκεται η μορφή του Επιμενίδη που στα αρχαϊκά χρόνια πήρε τη θέση του Περίανδρου στον κατάλογο των επτά σοφών. Είναι ξακουστός σοφός και μάντης, με καταγωγή από την Κρήτη (κατά τον Διογένη Λαέρτιο από την Κνωσό, κατά τον Πλούταρχο από τη Φαιστό) αλλά και με παρεμβάσεις στην πολιτική ζωή της Αθήνας, τόσο με τρόπο θρησκευτικό όσο και πιο καθαρά πολιτικό. Ο Θεόπομπος και πολλοί άλλοι συγγραφείς υποστήριζαν ότι είναι γιος του Φαιστίου, ενώ άλλοι πίστευαν πως είναι γιος του Δωσιάδα ή του Αγήσαρχου. Σύμφωνα με τη μυθική παράδοση, όταν τον είχε στείλει ο πατέρας του να ψάξει κάποιο πρόβατο στα χωράφια, ο Επιμενίδης μπερδεύτηκε και μπήκε σε μια σπηλιά όπου κοιμήθηκε για πενήντα επτά χρόνια, εξ ου και η παροιμιώδης φράση Επιμενίδειος ύπνος. Όταν ξύπνησε, άρχισε και πάλι να ψάχνει το πρόβατο, πιστεύοντας ότι έχει κοιμηθεί λίγο. Δεν το έβρισκε και έτσι κατευθύνθηκε προς το χωράφι του, όπου τα βρήκε όλα διαφορετικά και με ξένο ιδιοκτήτη. Κατευθύνθηκε στην πόλη για να αναζητήσει απαντήσεις και βρήκε τον αδελφό του, γέροντα πια, ο οποίος του αποκάλυψε την αλήθεια. Όταν έμαθαν αυτή την ιστορία οι Έλληνες, τον θεώρησαν αγαπημένο των θεών, διότι στη διάρκεια του ύπνου του συνάντησε θεούς (Μάξιμος Τύριος, Διάλεξις 10.1.a-f)· ακόμη λεγόταν ότι ο Πυθαγόρας κατέβηκε μαζί με τον Επιμενίδη στο Ιδαίο άντρο, για να μυηθεί (Διογ. Λ. 8.3.4).
 
Ο Επιμενίδης έζησε συνολικά 157 ή 299 χρόνια. Το μόνο ιστορικό γεγονός του βίου του αφορά στην κάθαρση της Αθήνας από το Κυλώνειο Άγος (596 π.Χ.). Την αιτία του προβλήματος της Αθήνας περιγράφει ο Πλούταρχος στον βίο του Σόλωνα:
 
«Την πόλη των Αθηνών κρατούσε σε ταραχή και αναστάτωση το Κυλώνειο άγος [632 ή 628 π.Χ.], ακριβώς από την εποχή που ο άρχοντας Μεγακλής πρότεινε στους συνωμότες του Κύλωνα, οι οποίοι είχαν προσφύγει ικέτες στον ναό της θεάς, να κατέλθουν στην πόλη, για να δικαστούν. Οι συνωμότες αφού έδεσαν νήμα από το άγαλμα της θεάς, κρατιόντουσαν από αυτό και άρχισαν να κατεβαίνουν προς την πόλη. Όταν όμως έφτασαν κοντά στον ιερό χώρο τον αφιερωμένο στις σεμνές θεές, το νήμα κόπηκε αυτόματα και τότε ο Μεγακλής και οι άλλοι συνάρχοντές του όρμησαν και συνέλαβαν τους συνωμότες με την πρόφαση ότι η θεά δεν δεχόταν την ικεσία τους. Όσους συνέλαβαν έξω από τα ιερά τους σκότωσαν με λιθοβολισμό, κατέσφαξαν όμως όσους προσέφυγαν στους βωμούς, ενώ διασώθηκαν μόνο εκείνοι που είχαν καταφύγει ως ικέτες στις γυναίκες των αρχόντων». (Πλούτ., Σόλων 12)
 
Οι Αθηναίοι επέβαλαν ηθικές ποινές στον Άρχοντα Μεγακλή, από την οικογένεια των Αλκμαιωνίδων, και σε όσους είχαν πάρει, μαζί με αυτόν, μέρος στη σφαγή: τον καταράστηκαν και τον απέφευγαν (είναι η ίδια ποινή που είχε διακηρύξει ο Οιδίποδας ότι έπρεπε να επιβληθεί στον φονιά του Λάιου). Όμως επειδή οι συνέπειες από το άγος συνεχίζονταν, το 597 π.Χ. επέβαλαν και νομικές ποινές: ο Μεγακλής και οι προσωπικοί του βοηθοί, όσοι ακόμη ζούσαν, όταν έπεσαν επιδημίες στην Αθήνα πέρασαν από δίκη μετά από υποκίνηση του Σόλωνα, κρίθηκαν ένοχοι και εξορίστηκαν ισόβια από την Αττική. Επειδή όμως η εξορία της ισχυρής οικογένειας των Αλκμαιωνίδων δεν απάλλαξε τους Αθηναίους από τις συμφορές και τους φόβους, το 596 π.Χ. προσκάλεσαν τον σοφό κρήτα Επιμενίδη:
 
«Και κάποιοι αόριστοι φόβοι από δεισιδαιμονία κατέλαβαν την πόλη και φαντάσματα την τρόμαζαν και οι μάντεις διακήρυσσαν ότι κατά τις θυσίες προς τιμή των θεών φαίνονταν μολύσματα και μιάσματα, τα οποία είχαν ανάγκη από καθαρμό. Ο Επιμενίδης με εξιλασμούς και καθαρμούς και με την κτίση ναών καθαγίασε και καθοσίωσε την πόλη και με τον τρόπο αυτό την κατέστησε ικανή να είναι υπήκοος του δικαίου και περισσότερο ευπειθής στην ομόνοια». (Πλούτ., Σόλων 12).
 
Στο γένος των Αλκμαιωνίδων ανήκαν ο Κλεισθένης, ο Περικλής και ο Αλκιβιάδης, οι δύο τελευταίοι από την πλευρά της μητέρας τους. Επομένως, η αναμόχλευση και η διατήρηση του ζητήματος είχαν προφανώς και πολιτικά κίνητρα.
 
Ο Επιμενίδης έγινε αφορμή και για ένα γνωστό παράδοξο στη Λογική. Σε ένα ποίημά του είχε γράψει: «Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται (οι Κρήτες είναι πάντα ψεύτες)». Κατά τον 19ο αιώνα διατυπώθηκε με βάση τη φράση αυτή το εξής λογικό παράδοξο, γνωστό και ως παράδοξο του Επιμενίδη:
 
Ο Επιμενίδης λέει ότι όλοι οι Κρήτες είναι ψεύτες
Ο Επιμενίδης είναι Κρητικός
Άρα ο Επιμενίδης λέει ψέματα
Άρα οι Κρήτες λένε την αλήθεια
Άρα και ο Επιμενίδης λέει την αλήθεια
Άρα οι Κρήτες είναι ψεύτες κ.ο.κ.
 
Τη φράση του Επιμενίδη χρησιμοποίησε ο Απ. Παύλος στην επιστολή του προς τον επίσκοπο Κρήτης Τίτο, προκειμένου να ψέξει τους Κρητικούς για τα ελαττώματά τους με τα λόγια ενός δικού τους: «εἶπέ τις ἐξ αὐτῶν ἴδιος αὐτῶν προφήτης· Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται, κακὰ θηρία, γαστέρες ἀργαί» (1:12).
 
Για τη ζωή του Επιμενίδη
 
Ο Επιμενίδης [περ. 600 π.Χ.], σύμφωνα με όσα γράφει ο Θεόπομπος και πολλοί άλλοι συγγραφείς, ήταν γιος του Φαιστίου· κατ' άλλους, του Δωσιάδα, και κατ' άλλους του Αγήσαρχου. Ήταν Κρητικός από την Κνωσό, μολονότι τα μακριά μαλλιά του δεν έδιναν την εντύπωση Κρητικού. Κάποτε που τον έστειλε ο πα­τέρας του να ψάξει για κάποιο πρόβατο στο χωράφι, περιπλανήθηκε και μπήκε σ' ένα σπήλαιο, όπου ξάπλωσε και κοιμήθηκε πενήντα επτά χρόνια. Όταν ξύπνησε, άρχισε πάλι να ψάχνει για το πρόβατο, γιατί νόμιζε ότι είχε πάρει έναν μικρόν υπνάκο. Κα­θώς δεν το 'βρισκε, και έβλεπε τα πάντα αλλαγμένα γύρω του, και το χωράφι να το έχει άλλος, γύρισε στην πόλη απορημένος. Έφτασε στο σπίτι του και τον ρωτούσαν ποιος είναι. Τέλος, βρήκε τον νεὀτερο αδελφό του, γέροντα πια, από τον οποίο έμαθε όλη την αλήθεια. Το πράγμα μαθεύτηκε από όλους τους Έλλη­νες, που τον θεώρησαν ιδιαίτερα αγαπητό στους θεούς.
 
Γι' αυτό, και όταν οι Αθηναίοι προσεβλήθησαν από πα­νούκλα και η Πυθία έβγαλε χρησμό ότι πρέπει να καθαρισθεί η πόλη, έστειλαν ένα πλοίο στην Κρήτη με τον Νικία του Νικήρατου να προσκαλέσουν τον Επιμενίδη. Πραγματικά, αυτός ήρθε στην Αθήνα κατά την 46ην Ολυμπιάδα [595-592 π.Χ], καθάρισε την πόλη και σταμάτησε την πανούκλα, με τον εξής τρόπο: Πήρε κάμποσα πρόβατα, άσπρα και μαύρα, και τα πήγε στον Άρειο Πάγο. Εκεί τ' άφησε ελεύθερα, να πάνε όπου θέλουν, πρόσταξε να παρακο­λουθήσουν πού θα κοιμηθεί το καθένα και εκεί να κάμουν θυσία στον τοπικό θεό. Και έτσι σταμάτησε το κακό. Γι' αυτό, και σήμερα βρίσκει κανείς ανά τούς δήμους των Αθηνών ανώνυμους βωμούς, κατάλοιπο του εξιλασμού που είχε γίνει τότε. Άλλοι συγγρα­φείς αναφέρουν ότι τους είπε πως αιτία του κακού είναι το Κυλώνειο άγος, και τους υπέδειξε πώς θα το απομακρύνουν. Και γι' αυτό, θυσιάστηκαν δύο νέοι, ο Κρατίνος και ο Κτησίβιος, και η πόλη απαλλάχτηκε από την συμφορά.
 
Οι Αθηναίοι ψήφισαν να του δοθεί ένα τάλαντο σε χρήμα και ένα πλοίο να τον πάει πίσω στην Κρήτη. Δεν δέχθηκε τα χρήματα και συνήψε σύμφωνο φιλίας και συμμα­χίας μεταξύ των Κνωσίων και των Αθηναίων.
 
Δεν πέρασε όμως πολύς καιρός αφ' ότου γύρισε στο σπίτι του, και πέθανε σε ηλικία εκατόν πενήντα επτά ετών, όπως λέγει ο Φλέγων στο «Περί μακροβίων» βιβλίο του. Κατά τούς Κρήτες έζησε 299 χρόνια, ο δε Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος λέγει ότι άκουσε πως πέθανε σε ηλικία 154 ετών.
 
Έγραψε και ένα ποίημα για τη γέννηση των Κουρήτων και των Κορυβάντων και μια θεογονία, αποτελούμενα συνο­λικά από 5.000 στίχους. Επίσης, ένα ποίημα για τη ναυπήγηση της Αργώς και για το ταξίδι του Ιάσονα στην Κολχίδα με 6.500 στίχους. Ακόμη, έγραψε σε πεζό λόγο «Περί θυσιών και του εν Κρήτη πολιτεύματος», καθώς και ένα ποίημα «Περί Μίνω και Ραδαμάνθυος», αποτελούμενο από 4.000 στίχους. Στην Α­θήνα ανήγειρε το ιερό των Σεμνών (των Ευμενίδων), όπως μαρτυρεί ο Λόβων στο «Περί ποιητών» έργο του. Λέγεται δε ότι υπήρξε ο πρώτος που καθάρισε σπίτια και χωράφια και πρώτος ίδρυσε ιερά. Μερικοί υποστηρίζουν ότι δεν κοιμήθηκε, αλλά απλώς αποσύρθηκε στην ύπαιθρο για ορισμένο χρόνο ασχολούμενος με τη συλλογή βοτάνων.
 
Δική του θεωρείται και μια επιστολή προς τον Σόλωνα τον νομοθέτη, που περιέχει σύστημα διακυβέρνησης που ο Μίνωας σχεδίασε για τους Κρητικούς. Όμως ο Δημήτριος ο Μάγνης, στο περί ομωνύμων ποιητών και συγγραφέων έργο του, επιχειρεί να αποδείξει ότι η επιστολή είναι μεταγενέστερη και ότι δεν είναι γραμμένη σε κρητική διάλεκτο αλλά σε αττική, και μάλιστα στη νέα αττική. Εγώ όμως βρήκα και άλλη επιστολή που έχει ως εξής:
 
«Μην αποθαρρύνεσαι, φίλε μου. Γιατί, αν ο Πεισίστρα­τος είχε πλήξει ανθρώπους συνηθισμένους στη δουλεία και οι οποίοι δεν είχαν διοικηθεί ποτέ με καλούς νόμους, θα εξασφάλιζε για πάντα την εξουσία, εξανδραποδίζοντας τον λαό. Αλλά εδώ υποδούλωσε όχι άνανδρους, αλλά ανθρώπους που με πόνο και ντροπή θυμούνται τις προειδοποιήσεις του Σόλωνα, και οι οποίοι δεν θα ανεχθούν να τυραννιούνται. Αλλά, αν ο Πεισίστρατος έγινε κύριος της πόλης, όμως δεν θα μπορέσει να μεταβιβάσει την εξουσία στα παιδιά του. Γιατί είναι δύσκολο, άνθρωποι που έζησαν ελεύθεροι και με άριστους νόμους, να παραμείνουν επί μακρόν υπόδουλοι. Όσον αφορά εσένα, μην περιπλανάσαι, αλλά έλα σ' εμένα, στην Κρήτη, όπου δεν υπάρχει επικίνδυνος μονάρ­χης. Ενώ, ταξιδεύοντας διαρκώς, φοβούμαι μήπως πάθεις κανένα κακό από φίλους του (του Πεισίστρατου)».
 
Αυτό ήταν το περιεχόμενο της επιστολής. Επιπλέον, ο Δημήτριος γράφει ότι, σύμφωνα με μια παράδοση, ο Επιμενίδης είχε λάβει από τις Νύμφες κάποιο έδεσμα, που το φύλαγε μέσα σε νύχι από βόδι, και από το οποίο ρουφούσε από λίγο. Δεν είχε κενώσεις, ούτε τον είδε ποτέ κανένας να τρώει. Το αναφέρει και ο Τίμαιος στο δεύτερο βιβλίο του. Μερικοί λένε ότι οι Κρήτες έκαμναν σ' αυτόν θυσίες σαν να ήταν θεός· γιατί, λένε, ήταν και διορατικότατος. Βλέποντας π.χ. το λιμανάκι της Μουνιχίας, κοντά στην Αθήνα, είπε στους Αθηναίους ότι καθόλου δεν υποπτεύονται πόσα κακά θα τους προξενήσει το χωριό αυτό· αλλιώς, με τα δόντια θα το κατεδάφιζαν. Και αυτά τα είπε χρόνια πριν από τα συμβάντα. Αναφέρεται, επίσης, ότι υπήρξε ο πρώτος που απεκάλεσε τον εαυτό του Αιακό και προείπε στους Λακεδαιμονίους ότι θα νικηθούν από τους Αρκάδες· και ισχυριζόταν ότι έζησε πολλές ζωές.
 
Ο Θεόπομπος γράφει στα «Θαυμάσιά» του πως, όταν αυτός ασχολούνταν με την ανέγερση του Ιερού των Νυμφών, ακού­στηκε μια φωνή από τον ουρανό που του έλεγε: «Επιμενίδη, όχι Ιερό των Νυμφών αλλά του Διός». Ο ίδιος συγγραφέας αναφέρει ότι προείπε στους Κρητικούς και την ήττα που, όπως και προη­γουμένως είπα, θα υφίσταντο οι Λακεδαιμόνιοι από τους Αρκάδες. Και πραγματικά, αυτοί συνετρίβησαν κοντά στον Ορχομενό.
 
Τα γηρατειά του βάσταξαν τόσες μέρες, όσα και τα χρόνια που κοιμήθηκε (στο σπήλαιο)· έτσι λέει ο Θεόπομπος. Ο Μυρωνιανός εξάλλου, αναφέρει στους «Ομοίους» του ότι οι Κρήτες τον έλεγαν Κούρητα. Το σώμα του το διαφυλάσσουν οι Λακεδαιμόνιοι, υπακούοντας σε κάποιο χρησμό, όπως λέει ο Σωκράτης ο Λάκων.
 
Υπήρξαν και δύο άλλοι Επιμενίδες, ο γενεαλόγος και εκείνος που έγραψε για τη Ρόδο σε δωρική διάλεκτο. (Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων)

Η Δύναμη της Γνώσης

Σήμερα βρισκόμαστε σε μια εποχή όπου η γνώση δίνεται απλόχερα. Στον αρχαίο κόσμο, η θεωρία με την πράξη δεν νοούνταν σαν δύο διαφορετικά πράγματα. Η γνώση, ήταν ένα μέσο, ένα βασικό εργαλείο με το οποίο ο άνθρωπος μπορούσε να αγγίξει και να ανακαλύψει τον «Γνώθι σ’ εαυτόν», την πληρότητα του Είναι του.

Μπορούμε να διαβάζουμε βιβλία όλη μας τη ζωή, μπορεί να γίνουμε πολύ διανοητικοί, αλλά στο τέλος να ανακαλύψουμε ότι δεν αναπτύξαμε καθόλου την πνευματικότητα μας. Δεν είναι αλήθεια ότι ένας υψηλός βαθμός διανοητικής ανάπτυξης, πάντα διαβαίνει χέρι με χέρι με μια αναλογική ανάπτυξη της πνευματικής πλευράς του ανθρώπου.

Με το να μελετάμε βιβλία, καμιά φορά πλανιόμαστε και νομίζουμε ότι από εκεί βοηθιόμαστε πνευματικά. Αλλά αν αναλύσουμε τα αποτελέσματα της μελέτης των βιβλίων πάνω στον εαυτό μας, θα δούμε ότι στο τέλος μόνο η διανόηση μας αντλεί όφελος από τέτοιες μελέτες και όχι το εσωτερικό πνεύμα μας. Η ανεπάρκεια αυτή των βιβλίων σε ότι αφορά την επιτάχυνση της πνευματικής μας ανάπτυξης , είναι η αιτία, που αν και σχεδόν ο καθένας μας μπορεί να μιλάει περίφημα πάνω σε πνευματικά θέματα όταν έρχεται η ώρα της πράξης και του βιώματος μιας αληθινά πνευματικής ζωής, βρισκόμαστε τόσο φρικτά ανεπαρκείς.

Η γνώση είναι απαραίτητο στοιχείο στην εξέλιξη οποιουδήποτε πράγματος. Είναι απαραίτητη όπως το νερό στον ανθρώπινο οργανισμό. Όπως το νερό για να μας βοηθήσει πρέπει να μπει στον οργανισμό δηλαδή πρέπει να το πιούμε, έτσι και η γνώση για να μας βοηθήσει θα πρέπει να την εφαρμόσουμε. Όπως λέει και ο Επίκτητος (στις Διατριβές Α/59-60) «Τα ωραία λόγια άλλωστε δεν λείπουν σήμερα. Τα βιβλία των Στωικών είναι γεμάτα τέτοια. Τι λείπει λοιπόν; Αυτός που θα τα εφαρμόσει, με έμπρακτη μαρτυρία υπέρ των λόγων…»

Όταν αυτό δεν γίνεται έτσι, δεν ακολουθεί δηλαδή η εφαρμογή των γνώσεων, τότε με φυσικό τρόπο προκαλείται μια δυσαρμονία. Άλλα σκέφτεται το μυαλό μας, άλλα κάνει το σώμα μας, με αποτέλεσμα να υπάρχει σύγκρουση που μεταφράζεται σε άγχος.

Κάποτε ο Ηγεσίας ζητούσε επίμονα από το Διογένη να του δανείσει μερικά από τα συγγράμματα του, για να κατανοήσει καλύτερα ένα θέμα που τον απασχολούσε και να πλουτίσει τις γνώσεις του. Ο Διογένης γενικά αντιστεκόταν με τον Άλφα ή Βήτα τρόπο. Κάποια στιγμή ήρθε η ώρα να συζητήσουν το θέμα. Τότε ο Διογένης είπε στο Ηγεσία αυτό ακριβώς που σκεφτόταν και ποια ήταν η αιτία που δεν του έδινε τα συγγράμματα. «Ανόητος είσαι Ηγεσία. Τα ζωγραφικά σύκα δεν τα θέλεις, προτιμάς τα αληθινά, την άσκηση όμως την αληθινή (την καθημερινότητα) την παραμελείς και στρέφεσαι σε αυτήν που είναι γραμμένη».

Όλα όσα σκεφτόμαστε, κατανοούμε και αποδεχόμαστε στο διανοητικό επίπεδο χρειάζεται να τα θέσουμε αμέσως σε εφαρμογή, ακόμη κι όταν αυτό απαιτεί μεγάλη προσπάθεια. Γιατί αυτή η προσπάθεια θα μας ελευθερώσει από το «κλουβί» της διανόησης και θα μας επιτρέψει να ξεπεράσουμε τα εμπόδια που φράζουν το δρόμο μας και μας εμποδίζουν να ενεργούμε σύμφωνα με τα ιδεώδη της ζωής μας.

Υπάρχει μια παραβολή των Σούφι που αποτυπώνει πολύ καλά τα παραπάνω: Ρώτησαν τον Σιμπλί: «Ποιος σε οδήγησε στην Οδό;» Και αυτός απάντησε: «Ένας σκύλος. Μια μέρα τον είδα σχεδόν νεκρό από τη δίψα, να στέκεται δίπλα στο νερό. Κάθε φορά που κοίταγε το είδωλο του στο νερό, τρόμαζε και τραβιόταν, γιατί νόμιζε πως ήταν ένα άλλο σκυλί. Τελικά ήταν τόση η ανάγκη της δίψας του, που έδιωξε το φόβο του και πήδησε στο νερό. Τότε, ως εκ θαύματος για τα μάτια του σκύλου, το «άλλο σκυλί» χάθηκε. Ο σκύλος βρήκε ότι το εμπόδιο ήταν ο ίδιος, το χώρισμα από αυτό που αναζητούσε ξαφνικά διαλύθηκε. Ήταν τόσο απλό. Με τον ίδιο τρόπο το δικό μου εμπόδιο χάθηκε, όταν κατάλαβα πως ήταν αυτό που πίστευα, πως ήταν ο εαυτός μου. Έτσι η Οδός μου πρώτο-φανερώθηκε από το φέρσιμο του σκύλου».

Καλώς ή κακώς, υπάρχει μια ανάγκη στον άνθρωπο που τον ωθεί να ψάξει, δεν ξέρει ακριβώς τι, αλλά ξέρει με σαφήνεια ότι κάτι λείπει, κάτι χρειάζεται. Όλοι κινούμαστε κάτω από αυτό το πλαίσιο και τολμώ να πω ότι αυτό είναι και η κινητήρια δύναμη της ζωής μας. Είναι άσκοπο να είμαστε απλοί θεατές της ζωής μας, αυτό δεν μας δίνει τίποτε άλλο παρά ένα κενό. Για να καλύψουμε όμως αυτό το κενό -απ’ ό,τι μας λέει μια πολύ παλιά παραβολή- χρειάζεται να το θέλουμε πολύ, να πιστεύουμε ότι μπορούμε, και καθημερινά να εργαζόμαστε γι’ αυτόν το σκοπό. Η αλήθεια δεν μπορεί να έρθει με ημίμετρα.

Ένας νέος πήγε κάποτε σε ένα σοφό και τον ρώτησε «Κύριε, τι να κάνω για να γίνω σοφός;» Ο σοφός δεν απάντησε. Ο νέος επανέλαβε την ερώτηση και αφού μάταια περίμενε απάντηση, έφυγε τελικά για να επιστρέψει την επόμενη ημέρα. Ξανάκανε τότε την ίδια ερώτηση πολλές φορές, μα πάλι απάντηση δεν πήρε. Το έκανε αυτό για τρίτη μέρα και τότε ο σοφός τον οδήγησε σε ένα ποτάμι. Όταν έφτασαν σε κάποιο σημείο που είχε αρκετό βάθος, ο σοφός, έπιασε το νέο από τους ώμους και του βούτηξε το κεφάλι μέσα στο νερό.

Κάποια στιγμή μετά από λίγη ώρα τον ελευθέρωσε κι αφού τον άφησε να πάρει μερικές ανάσες τον ρώτησε: «Γιε μου, κάτω από το νερό τι ζητούσες περισσότερο»; Ο νέος απάντησε «αέρα, αέρα ήθελα». «Δεν θα προτιμούσες πλούτη, απολαύσεις, δύναμη ή αγάπη γιε μου;» «Όχι ήθελα αέρα, και σκεφτόμουν μόνο αυτό», απάντησε ο νέος ξανά. Τότε ο σοφός είπε: «Για να γίνεις σοφός, πρέπει να επιθυμείς τη σοφία με τόση ένταση, όση επιθυμούσες τον αέρα. Πρέπει να αγωνιστείς γι’ αυτήν, αποκλείοντας κάθε άλλο σκοπό».

Σύμφωνα με την αρχαία εσωτερική διδασκαλία, τρεις είναι οι άξονες μέσα από τους οποίους θα πρέπει να λειτουργεί ένας άνθρωπος, για να καταφέρει να λειτουργήσει σαν «μαθητής της ζωής».

Αρχικά θα πρέπει να είναι αφοσιωμένος στην πνευματική αναζήτηση, δηλαδή να ζήσει στοχεύοντας να βρει τον Εαυτό του. Αφού ορίσει το στόχο και αφοσιωθεί σε αυτόν, θα πρέπει να ερευνήσει. Να ψάξει μέσα στο παρελθόν και στο παρόν -χωρίς προκαταλήψεις- την αλήθεια για το σκοπό που έχει θέσει, με θάρρος και πολύ δουλειά. Και τέλος, όλα αυτά που έμαθε και κατανόησε θα πρέπει τώρα να τα εφαρμόσει στην πράξη, και μάλιστα όχι με σκοπό να τα απολαύσει ο ίδιος, αλλά να προσφέρει τον καρπό της γνώσης του για το καλό της ανθρωπότητας. Να δώσει, δηλαδή, σε όλη την ύπαρξη του μια διάσταση ηθικής προόδου, που συνοψίζεται στις λέξεις αλτρουισμός και υπηρεσία στην ανθρωπότητα.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Μπλαβάτσκυ στο Κλειδί της Θεοσοφίας, «κάθε άνθρωπος, οφείλει να αρχίζει την έρευνα του εαυτού του και να κάνει τον τίμιο ισολογισμό των υποκειμενικών του αποκτημάτων. Όσες κακίες κι αν βρει, όση φθορά και αν ανακαλύψει, η σωτηρία είναι πάντοτε δυνατή, φτάνει να το θέλει σοβαρά.»

Είναι σαφές λοιπόν, ότι ο στόχος μας του να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας προϋποθέτει γνώση αλλά και πράξη διοχετευμένη μέσα από μια «Ηθική ζωή».

Καρολος Ντικενς: Ποτέ δεν υπάρχει λόγος να μας πιάνει ντροπή για τα δάκρυα μας


Ειλικρινά, ποτέ δεν υπάρχει λόγος να μας πιάνει ντροπή για τα δάκρυα μας…

Είναι η βροχή πάνω στη σκόνη που σηκώνεται απ’ το χώμα της σκληρής καρδιάς μας και μας θολώνει τα μάτια…

Όλοι οι άλλοι απατεώνες της υφηλίου δεν είναι τίποτα μπροστά στον άνθρωπο που πάει να εξαπατήσει τον ίδιο του τον εαυτό…

Μ’ άλλα λόγια, ήμουν πολύ δειλός για να κάνω ό,τι ήξερα πως ήταν σωστό, όπως είχα φανεί πολύ δειλός για να μην κάνω ό,τι ήξερα πως ήταν λάθος…

Την υιοθέτησα για ν’ αγαπηθεί.

Την ανέθρεψα και τη μόρφωσα για ν’ αγαπηθεί.

Την έκανα ό,τι είναι, για ν’ αγαπηθεί.

Αγάπησέ την!

Ήταν μια αξιομνημόνευτη μέρα για μένα, γιατί προκάλεσε μέσα μου μεγάλες αλλαγές.

Όμως το ίδιο συμβαίνει με ολόκληρη τη ζωή.

Φανταστείτε μια επιλεγμένη μέρα, αποσπασμένη από τις υπόλοιπες, και σκεφτείτε πόσο διαφορετική θα ήταν χωρίς αυτήν η πορεία της ζωής σας.

Εσείς που διαβάζετε όλα αυτά, σταματήστε μια στιγμή και σκεφτείτε τη μακριά αλυσίδα από σίδερο ή χρυσάφι, από αγκάθια ή λουλούδια, που δε θα σας είχε ποτέ δέσει αν δεν είχε σχηματιστεί ο πρώτος κρίκος, κάποια αξιομνημόνευτη μέρα.
 
Κάρολος Ντίκενς*, Μεγάλες προσδοκίες
--------------------------
*Ο Κάρολος Ντίκενς, ένας απ’ τους μεγαλύτερους βρετανούς συγγραφείς, γεννήθηκε στο Πόρτσμουθ της Αγγλίας το 1812. Λόγω οικογενειακών προβλημάτων, αναγκάστηκε από πολύ μικρός να εργαστεί, κάνοντας διάφορα επαγγέλματα για να επιβιώσει. Τα πρώτα του λογοτεχνικά βήματα τα έκανε δημοσιεύοντας έργα του σε περιοδικά και εφημερίδες. Σε ηλικία 24 ετών κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο, αλλά έγινε ευρύτερα γνωστός το 1838 όταν εκδόθηκε το μυθιστόρημά του Όλιβερ Τουίστ. Έγραψε πολλά σπουδαία έργα, μεταξύ των οποίων: Δαβίδ Κόπερφιλντ, Ιστορία δύο πόλεων, Μεγάλες προσδοκίες. Πέθανε στο Λονδίνο το 1870. Το έργο του όμως παραμένει ζωντανό και ανεξίτηλο στο χρόνο. Μέχρι σήμερα τα βιβλία του διαβάζονται με την ίδια αγάπη σε όλο τον κόσμο.

Οι επτά αρχές του Λεονάρντο Ντα Βίντσι

Η διάνοια γίνεται, δε γεννιέται. Οι άνθρωποι είναι προικισμένοι με σχεδόν απεριόριστες δυνατότητες μάθησης και δημιουργικότητας. 
 
Οι επτά αρχές του Λεονάρντο Ντα Βίντσι:

Curiosita – Η ακόρεστη περιέργεια στην προσέγγιση της ζωής και αδιάκοπη αναζήτηση της συνεχούς μάθησης

Dimostrazione – Η δέσμευση να δοκιμάζουμε τη γνώση μέσα από την εμπειρία, την επιμονή, η διάθεση να μαθαίνουμε πάντα από τα λάθη μας.

Sensazione – H συνεχής βελτίωση των αισθήσεων, ιδιαίτερα της όρασης, ως μέσου αναζωογόνησης της εμπειρίας.

Sfumato – H διάθεση να προσεγγίσουμε την ασάφεια, το παράδοξο και την αβεβαιότητα. (Ο όρος αυτός σημαίνει στην κυριολεξία «ανεβαίνοντας όπως ο καπνός»).

Art/Scienza – Η ανάπτυξη της ισορροπίας μεταξύ της επιστήμης και της τέχνης, της λογικής και της φαντασίας. Η σκέψη και με τα δυο ημισφαίρια του εγκεφάλου (αριστερό και δεξιό).

Corporalita – Η καλλιέργεια της χάρης, της αμφιδεξιότητας, της φυσικής κατάστασης και της ισορροπίας. (Μας θυμίζει το ρητό «νους υγιής εν σώματι υγιεί»).

Connessione – Η εκτίμηση ότι όλα τα πράγματα και τα φαινόμενα συνδέονται μεταξύ τους. Η συστηματική σκέψη.

Η ανάληψη της ευθύνης, προϋπόθεση για τη λύση ενός προβλήματος

Όταν προκύπτει ένα πρόβλημα θα πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη προκειμένου να μπορέσουμε να το λύσουμε.

Τα παιδιά αρνούνται την ευθύνη τους για τους καβγάδες στους οποίους εμπλέκονται.

Τα αδέρφια, συνήθως, κατηγορούν το ένα το άλλο για το ποιος ήταν ο φταίχτης και ποιος ξεκίνησε πρώτος.

Ακόμη πολλά παιδιά νιώθουν ότι φταίνε για την έλλειψη αγάπης από τους γονείς του ή το ότι μπορεί επειδή ζήτησαν κάτι, προξένησαν κάτι κακό στο μπαμπά ή τη μαμά.

Μετά από εμπειρία και ωριμότητα γινόμαστε ολοένα και πιο ικανοί να εκτιμήσουμε τις ευθύνες μας απέναντι στον εαυτό μας και τους άλλους.

Για να μάθουν τα παιδιά να εκτιμούν σωστά πού έχουν την ευθύνη και πού όχι, θα πρέπει οι γονείς να αναλάβουν την ευθύνη της ανάπτυξης των παιδιών τους.

Δηλαδή να μην ρίχνουν την ευθύνη στο σχολείο, στην κυβέρνηση, στο σύστημα και στους άλλους γενικότερα αλλά να γίνουν υπεύθυνοι γονείς προκειμένου να μεγαλώσουν υπεύθυνα παιδιά.

Έτσι, θα καταφέρνουν περισσότερο να λύνουν τα προβλήματα που αναλαμβάνουν, γιατί αναλαμβάνοντας την ευθύνη ή μερίδιο αυτής μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα προς την κατεύθυνση που θέλουμε.

Διαφορετικά, μπορούμε μόνο να παρατηρούμε την αλλαγή που προξενούν οι άλλοι στα προβλήματα μας.

Ο αδύναμος δεν μπορεί να συγχωρήσει. Η συγχώρεση είναι χαρακτηριστικό του ισχυρού

«Ο αδύναμος δεν μπορεί ποτέ να συγχωρήσει. Η συγχώρεση είναι το χαρακτηριστικό του ισχυρού».

Αυτή ήταν μια από τις βασικές αρχές του Γκάντι για να αλλάξουμε τον κόσμο, να αλλάξουμε τον τρόπο που ερμηνεύουμε τα πράματα – καθώς όλα σε μια ερμηνεία βασίζονται -, να αλλάξουμε τη βαρύτητα που δίνουμε σε καταστάσεις και συνθήκες και έπειτα να αλλάξουμε εμάς. Μόνο τότε θα αλλάξει πραγματικά ο κόσμος μας και ο κόσμος ολόκληρος.

Όχι, ο αδύναμος δε μπορεί να συγχωρέσει. Ψάχνεται για εκδίκηση, τον τρώει το μέσα του για το σκοτάδι. Μυήθηκε στο κακό που έχει μέσα της η «συνήθεια», στα χαρακτηριστικά της τελειότητας που πάντα προσδοκούσε, μα ποτέ δεν κατάκτησε, γιατί μαντέψτε… δεν υπάρχει «τελειότητα».

Όχι, ο αδύναμος δε μπορεί να ηρεμήσει. Επιδιώκει έναν ακόμα πόλεμο. Έναν διαρκή πόλεμο. Αγχώνεται, καταστρώνει σχέδια, αμφιβάλλει για τα πάντα. Για τις ενέργειες, τις σκέψεις του, τη «λογική» του.

Όχι, ο αδύναμος δε μπορεί σκεφτεί καθαρά. Τον θολώνει το «εγώ» του και ο μικρόκοσμος που πασχίζει με νύχια και με δόντια να πιστέψει πως είναι πολυτιμότερος από το είναι του. Και το είναι του… ένα μικρό παιδί δακρυσμένο, ζητά απεγνωσμένα λίγη χαρά, μια αγκαλιά και μια θετική σκέψη πως όλα θα πάνε καλά αύριο κι ας μην πάνε στο τώρα, γιατί το «εγώ» υπερβαίνει.

Η διαρκής πάλη του «εγώ» με το «είναι», του μυαλού με το συναίσθημα, του λευκού και του μαύρου, η διαρκής πάλη των αντιθέσεων μέσα του, τον έκαναν αδύναμο και μόνο στο δικό του χέρι είναι να γίνει δυνατός ξανά, να λάμψει, να διαπρέψει, να συγχωρέσει, να ζήσει.

Το να πολεμάς το υποτιθέμενο «κακό» με κακό, δεν οδηγεί πουθενά. Το να ζεις με μάσκα οξυγόνου μια φούσκα του μυαλού, που σου τάζει «δικαίωση» εξίσου μόνο να σε βλάψει μπορεί.

Συγχώρεσε άνθρωπε. Συγχώρεσε τον άνθρωπο, συγχώρεσε εσένα. Όχι από μεγαλοψυχία, όχι επειδή πρέπει, όχι για τους τύπους, ούτε για να βγουν να πουν «μα τι ψυχή είναι, συγχώρεσε!». Όχι. Συγχώρεσε για σένα. Γιατί μόνο έτσι μπορείς να προχωρήσεις και να μπεις στη ροή της ζωής.

Γιατί η ζωή είναι ροή και η ροή, ζωή. Αυτό που μόλις σκέφτηκες, χάθηκε, πάει. Όλα είναι πια παρελθόν και έτσι πρέπει να είναι.

«Το παρελθόν πρέπει να το ευλογούμε, να το θεραπεύουμε… Μπες σε κάθε πτυχή! Φώτισε κάθε γωνία! Μετέτρεψε το μέσα από μια νέα αντίληψη… Το παρελθόν σου θα θεραπευτεί όταν σταματήσεις να τρέφεις ανησυχίες, αμφιβολίες και φόβους. Αυτή είναι η πραγματική σημασία της εσωτερικής συγχώρεσης».

Ας «συμβιβαστούμε» με τη Ροή λοιπόν. Με το ότι όσα αφορούν το χτες, το δευτερόλεπτο που πέρασε, ανήκoυν σε ένα άλλο σύμπαν. Σε έναν άλλο χρόνο. Σε έναν άλλο μας εαυτό.

Συγχώρεσε. Συγχώρεσε τον άλλο. Συγχώρεσε εσένα για όσα έκανες και όσα δεν έκανες, για όσα είπες και πλέον κρίνεις λανθασμένα και για όσα δεν είπες και στο τώρα σου νιώθεις ότι έπρεπε πάση θυσία να ειπωθούν. Πάει.

Η ζωή προχώρα. Και μαζί της προχωράμε και εμείς. Να απολαμβάνουμε το τώρα, να γελάμε μέχρι να πονέσει το στομάχι μας και να χαμογελάμε με όλη μας την καρδιά έχει σημασία. Να αγκαλιάζουμε τους ανθρώπους μας στο τώρα και να ευγνωμονούμε για την ύπαρξή τους στη ζωή μας. Τώρα.

Να αγκαλιάζουμε εμάς πάλι στο τώρα και να μας υπενθυμίζουμε πόσο σημαντικοί είμαστε. Να ζούμε εν ολίγοις… Τώρα.

Ένα εντυπωσιακό ηφαιστειακό βουνό 800 μέτρων εμφανίστηκε στο βυθό του Ινδικού Ωκεανού

Τον τελευταίο χρόνο οι επιστήμονες καταγράφουν μυστηριώδεις σεισμούς χαμηλής συχνότητας και μόλις πρόσφατα κατάφεραν να ανακαλύψουν τη γέννηση ενός εντυπωσιακού ηφαιστείου κάτω από τη θάλασσα, που φαίνεται πως σχηματίστηκε μέσα σε μόλις έξι μήνες.

Οι ερευνητές του Εθνικού Κέντρου για την Επιστημονική Έρευνα στη Γαλλία θέλησαν να ανακαλύψουν την προέλευση των μικρών σεισμών που συντάρασσαν το νησί Mayotte που βρίσκεται ανάμεσα στην Αφρική και τη Μαδαγασκάρη. Τα σεισμικά δεδομένα που συλλέχθηκαν φέτος το Μάιο, έδειξαν μια συγκεκριμένη περιοχή έντονης σεισμικής δραστηριότητας, σε βάθος 20 έως 50 χιλιομέτρων κάτω από το βυθό.

Σύμφωνα με το Γαλλικό Γεωλογικό Κέντρο, η ομάδα ανακάλυψε ένα νέο «υποθαλάσσιο ηφαίστειο» που βρίσκεται 31 μίλια μακριά από το νησί. Οι ειδικοί ανέφεραν ότι η γέννηση του ηφαιστείου, που βρίσκεται 3.500 μέτρα κάτω από τη θάλασσα παρατηρήθηκε πρόσφατα για πρώτη φορά και ακόμα αναζητούνται οι διαδικασίες ανάδυσής του και οι πιθανές επιπλέον παρενέργειες για το γαλλικό νησί και των 500,000 κατοίκων του.

«Ποτέ μέχρι σήμερα δεν είχαμε δει κάτι τέτοιο», δήλωσε η Ναταλί Φεγιέ, επικεφαλής της ωκεανογραφικής αποστολής, που έγινε με το ερευνητικό σκάφος Marion Dufresne. Οι Γάλλοι επιστήμονες αναφέρουν πως η αιτία είναι μάλλον ένας μεγάλος και βαθύς θάλαμος μάγματος που διέρρευσε πετρώματα στο βυθό. Συγκεκριμένα, φαίνεται πως μέχρι και πέντε κυβικά χιλιόμετρα μάγματος αναδύθηκαν από το υπέδαφος με αποτέλεσμα το σχηματισμό του ηφαιστειακού βουνού.

Η δεύτερη παρενέργεια αυτής της διαδικασίας ήταν το νησί Mayotte να βυθιστεί κατά 13 εκατοστά και να μετακινηθεί κατά δέκα εκατοστά προς τα ανατολικά. Ωστόσο ακόμα οι ειδικοί δεν έχουν συγκεκριμενοποιήσει τους λόγους και την ακριβή γεωλογική διαδικασία που προκάλεσε τη γέννηση του νέου εντυπωσιακού ηφαιστείου. Δυστυχώς, όμως υπάρχουν φόβοι για ενδεχόμενο τσουνάμι που μπορεί να προκληθεί από μια υποθαλάσσια κατολίσθηση από τις πλαγιές του ηφαιστείου, αν και οι επιστήμονες θεωρούν ότι το βάθος όπου αυτό βρίσκεται, είναι αρκετά μεγάλο για να προκαλέσει επικίνδυνο τσουνάμι.

Κάθε πόνος κρύβει το επόμενο μας βήμα της εξέλιξης μας

Σας έχει τύχει να ξυπνήσετε μια μέρα ή κατά διαστήματα να νιώθετε αποδιοργανωμένοι; Να σκέφτεστε «πάλι τα ίδια»; Να λέτε στον εαυτό σας: «τόση δουλειά έχω κάνει με τον εαυτό μου, και ενώ έχω σκάψει τόσο βαθιά μέσα μου, πάλι νιώθω πως έχω χάσει την ισορροπία μου, δυσκολεύομαι να βρω το μονοπάτι μου. Σαν να ξεκινάω πάλι από την αρχή!»

Να σας φαίνονται όλα μάταια, να νιώθετε πως αντί να σημειώνετε πρόοδο, επιστρέφετε πάλι στο σκοτάδι. Να μην μπορείτε να ανακαλύψετε τη σύνδεση ανάμεσα στις άπειρες μισοτελειωμένες σκέψεις, που αν σταθείτε και τις πιάσετε μια-μια θα καταλάβετε πως κατά βάθος δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, είναι απλώς φοβίες. Όμως, οι φοβίες είναι απλά ένα συναίσθημα και όχι κάτι χειροπιαστό.

Τυχαίνει όλοι μας να έχουμε τέτοιες μέρες, αλλά heads up: there is no magic pill that can bring you back to “normal”. Γνωρίζετε για ποιο λόγο; Γιατί εν τέλει αυτό που συμβαίνει είναι πως βρισκόμαστε λίγο πριν από την κατάκτηση του επόμενου βήματος της αυτο-εξέλιξης μας και πριν από κάθε καινούργιο βήμα υπάρχει ένα στάδιο που όλα μας μοιάζουν αδύνατα, όλα είναι σκοτεινά…σαν ένα μαύρο σύννεφο πάνω από το κεφάλι μας.

Αυτό το στάδιο όμως είναι πάρα πολύ αναγκαίο για την πρόοδό μας, είναι σαν να περνάμε μια δοκιμασία ώστε ο πραγματικός και αυθεντικός μας εαυτός να αφουγκραστεί αν το θέλουμε πραγματικά, και αν είμαστε έτοιμοι να την ξεπεράσουμε. Είναι σαν τη θάλασσα, όταν υπάρχει τρικυμία, δεν μπορείς να δεις το βυθό της, δεν μπορείς να δεις το μεγαλύτερο πλάνο.

Πριν από κάθε επιτυχία υπάρχει μια προσωρινή αποτυχία. Θυμάμαι όταν το είχα πρώτο ακούσει, μου ήταν δύσκολο να το αποδεχτώ, μέχρι που άρχισα να αναγνωρίζω επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Βίωνα πολλές «προσωρινές» οπισθοχωρήσεις και όταν έβρισκα το κουράγιο να τις ξεπεράσω, τότε απολάμβανα τη διαδικασία της εξέλιξης μου, την επιτυχία, το φως.

Είναι όπως όταν καταπιάνεσαι με κάτι για πρώτη φορά, στην αρχή μοιάζει αδιανόητο, δύσκολο και πολλές φορές ακατόρθωτο, αλλά με υπομονή, επιμονή και κουράγιο όλα παίρνουν το δρόμο τους και υλοποιούνται. Αν λοιπόν καταφέρουμε να την καταγράψουμε ως «συνταγή», τότε σε κάθε δυσκολία θα ξέρουμε πως θα βγούμε πιο δυνατοί. Θα γνωρίζουμε εξαρχής πως κάθε δυσκολία κρύβει το επόμενο βήμα μας… την εξέλιξη μας.

Τώρα πια συνειδητοποιώ πως όταν νιώθω θολούρα και πόνο, έχει φτάσει η ώρα για το επόμενο βήμα της φυσικής εξέλιξης μου. Σιγά σιγά εξαφανίζεται ο «πόνος» και τον αντικαθιστά η «προσμονή». Γιατί έχω πίστη σε μένα, στη διαδικασία και στο Όλον.

Η ελπίδα ως αντίδοτο στο φόβο

Φοβάμαι για τα πάντα στη ζωή μου. Φοβάμαι ότι δεν θα είμαι χαρούμενος, ότι δεν θα χαμογελάσω, ότι δεν θα σκέφτομαι θετικά. Φοβάμαι ότι δεν θα ξεπεράσω τον/ην… Κάθε μέρα είναι εκεί. Φοβάμαι ότι δεν θα περάσει μέρα που δεν θα τον σκεφτώ, ότι αυτή η συνήθεια θα “εδραιωθεί” και δεν θα μπορώ να την αλλάξω.

Φοβάμαι ότι δεν θα μπορώ να έχω τον έλεγχο για τη δική μου τη ζωή. Φοβάμαι ότι έχω γίνει τόσο αρνητικός που δεν θα ξαναγαπήσω ούτε θα με ξαναγαπήσει κανείς. Φοβάμαι ότι περιμένω κάποιον να έρθει να με “σώσει” και να δει όσα δεν βλέπω εγώ σε εμένα, και καθημερινά πληγώνω και καταστρέφω τον εαυτό μου με τις σκέψεις μου.

Φοβάμαι ότι θα σταματήσω να βλέπω τα καλά στη ζωή, τα απλά. Φοβάμαι πως δεν θα μπορώ να επικεντρώνομαι στη ζωή μου και πως θα σκέφτομαι τι κάνουν οι άλλοι, και όχι εγώ.

Φοβάμαι ότι θα περνάει ο χρόνος κι εγώ δεν θα ζω, απλώς θα υπάρχω και θα αφήνω να κυλάει ο χρόνος, χωρίς εγώ να εξελίσσομαι. Φοβάμαι ότι δεν θα έχω τίποτα να προσφέρω σε κανέναν, στον εαυτό μου, σε έναν συνάνθρωπο, στην κοινωνία. Φοβάμαι ότι συνεχώς θα γκρινιάζω και δεν θα εκτιμήσω τίποτα στη ζωή μου. Φοβάμαι ότι θα τα χάσω όλα και τότε θα είμαι πραγματικά φτωχός.

Κι αφού ο φόβος με γεμίζει αγωνία, μου στερεί το τώρα, με πάει σε ένα τρομαχτικό μέλλον, και μου προκαλεί ανασφάλεια, γιατί δεν αλλάζω το ρήμα; Κι αντί να φοβάμαι, γιατί να μην ελπίζω; Ο φόβος με παραλύει και μου προκαλεί στασιμότητα, χάνω το κίνητρο να παλέψω. Η ελπίδα όμως μου δίνει ζωντάνια, μου δίνει ζωή, με φέρνει σε επαφή με το υψηλότερο κομμάτι του εαυτού μου. Αν λοιπόν ελπίζω κι αλλάξω την οπτική, αλλάζουν κι οι σκέψεις μου, και μετατρέπονται κάπως έτσι:

Ελπίζω για τα πάντα στη ζωή μου. Ελπίζω ότι θα είμαι πάντα χαρούμενος, ότι θα χαμογελάω, ότι θα σκέφτομαι θετικά, ανεξάρτητα από τις συνθήκες. Ελπίζω ότι μία σοβαρή σχέση του παρελθόντος μου, δεν θα σταθεί αφορμή να σκέφτομαι εκείνο μόνο, ούτε θα γίνει εμπόδιο στη δική μου ανάπτυξη.

Ελπίζω τη σχέση αυτή να την κρατήσω όμορφα στην καρδιά μου και να αντλώ δύναμη από τις όμορφες στιγμές της. Αν στη σχέση αυτή δεν επένδυσα όσο ήθελα, ελπίζω μόνο τότε να γίνει αφορμή να για την επόμενη ώστε να δώσω περισσότερα. Ελπίζω να συνειδητοποιήσω γρήγορα πόσο σημαντικός είμαι, ότι είμαι ένα όμορφο κομμάτι του κόσμου αυτού και χωρίς εμένα ο κόσμος γίνεται λιγότερο όμορφος.

Ελπίζω να καταλάβω ότι είμαι άνθρωπος, ότι έχω συναισθήματα θετικά και αρνητικά, ότι έχω ελαττώματα και αρετές, ότι είμαι ευάλωτος, ότι δεν είμαι μηχανή για να μπορώ να μη νιώθω τίποτα, ή να μην έχω αρνητικές σκέψεις. Κάθε τι απαιτεί μια επεξεργασία κι ελπίζω να δίνω χρόνο στον εαυτό μου όταν προκύπτουν δυσκολίες.

Ελπίζω να καταλάβω ότι εγώ ο ίδιος είμαι υπεύθυνος για τις σκέψεις μου και είναι στο χέρι μου να κάνω σκέψεις που θα με βοηθούν, που θα αξίζουν, που θα είναι ρεαλιστικές και θα προάγουν την εξέλιξή μου. Ελπίζω να μην πάψω να βλέπω τη μαγεία στα πιο απλά και καθημερινά πράγματα και να μην περιμένω να συμβεί κάτι εντυπωσιακό και εκθαμβωτικό για να πιστέψω στα θαύματα. Η ίδια μου η ύπαρξη είναι ένα θαύμα και αυτό χρειάζεται να το γιορτάζω.

Ελπίζω κάθε στιγμή να αναγνωρίζω πόσο πολύτιμος είναι ο χρόνος μου, πόσο μοναδική είναι η ζωή μου, αξίζει το ίδιο με κάθε άλλη ζωή, και πως πραγματικά χαμένος χρόνος είναι εκείνος που ξοδεύω εις βάρος της ζωής μου, που δεν εκμεταλλεύομαι για μένα και τη δική μου πορεία κι εξέλιξη.

Ελπίζω να πιστεύω πάντα στον εαυτό μου, στα καλά μου, στη μοναδικότητά μου, στις ικανότητές μου, στην ανεξάντλητη αγάπη που μπορώ να μοιράσω. Να μην ξεγελαστώ ποτέ πως τα μόνα σημαντικά που μπορώ να δώσω είναι τα υλικά. Ίσως να μην μπορώ να δώσω ένα ακριβό δώρο, όμως είναι πιο πολύτιμος ο χρόνος, το ενδιαφέρον, η αγάπη, η συντροφιά που θα δώσω.

Τέλος, ελπίζω κάθε στιγμή να νιώθω ευγνωμοσύνη για όσα έχω, να τα τιμάω καθημερινά, να τα αγκαλιάζω, να μη τα θεωρώ δεδομένα και να τα χαίρομαι με όλη μου την καρδιά.

Μήπως τώρα είμαι ελεύθερος από τα δεσμά;

Τον Φεβρουάριο του 63, ο φίλος τον Σενέκα ο Λουκίλιος, δημόσιος υπάλληλος στη Σικελία, έμαθε για μία αγωγή εναντίον του που απειλούσε να τερματίσει την καριέρα του και να σπιλώσει το όνομά του για πάντα. Έγραψε στον Σενέκα.

«Ίσως περιμένεις να σε συμβουλεύσω να φανταστείς κάποιο ευτυχές αποτέλεσμα, και να αφεθείς στη σαγήνη της ελπίδας» απάντησε ο φιλόσοφος, αλλά «πρόκειται να σε οδηγήσω στην ψυχική ηρεμία μέσω ενός άλλου δρόμου» – με αποκορύφωμα την εξής συμβουλή:

«Αν επιθυμείς να αποδιώξεις κάθε ανησυχία, υπόθεσε πως εκείνο που φοβάσαι ότι μπορεί να συμβεί είναι σίγουρο ότι θα συμβεί».

Ο Σενέκας στοιχημάτιζε ότι, αν εξετάσουμε λογικά τι θα συμβεί έτσι και δεν ικανοποιηθούν οι επιθυμίες μας, σχεδόν σίγουρα θα βρούμε ότι το βασικό μας πρόβλημα είναι λιγότερο σοβαρό απ’ όσο φανταζόμασταν λόγω άγχους. Ο Λουκίλιος είχε λόγους να αισθάνεται θλίψη όχι όμως και υστερία:

Αν χάσεις την υπόθεση, υπάρχει περίπτωση να σου συμβεί οτιδήποτε πιο ακραίο από το να σταλείς στην εξορία ή να οδηγηθείς στη φυλακή; … «Ίσως καταλήξω πένητας»˙ συνεπώς θα είμαι ένας ανάμεσα στους πολλούς. «Ίσως σταλώ στην εξορία»˙ τότε θα σκέφτομαι τον εαυτό μου να κατάγομαι από τον τόπο όπου θα με στείλουν. «Ίσως με αλυσοδέσουν»˙ και τι μ’ αυτό; Μήπως τώρα είμαι ελεύθερος από τα δεσμά; Η φυλακή και η εξορία ήταν άσχημα αλλά -σύμφωνα με τον πυρήνα του επιχειρήματος- όχι όσο ίσως φοβόταν ο απελπισμένος Λουκίλιος προτού εξετάσει εξονυχιστικά το άγχος του.

Η αφοσίωση στην πραγματικότητα

Όσο λιγότερο καθαρά βλέπουμε την πραγματικότητα του κόσμου – όσο περισσότερο το πνεύμα μας είναι θολωμένο από ψέματα, απατηλές αντιλήψεις, και ψευδαισθήσεις – τόσο λιγότερο ικανοί θα είμαστε να χαράζουμε μια σωστή πορεία δράσης και να παίρνουμε σωστές αποφάσεις. Ο τρόπος που βλέπουμε την πραγματικότητα είναι σαν ένας χάρτης με τον οποίο ανιχνεύουμε το έδαφος της ζωής. Αν ο χάρτης είναι αληθινός και ακριβής, θα ξέρουμε γενικά πού βρισκόμαστε, κι αν έχουμε αποφασίσει πού θέλουμε να πάμε, θα ξέρουμε γενικά πώς να φτάσουμε εκεί. Αν ο χάρτης είναι λαθεμένος και ανακριβής, το αποτέλεσμα γενικά είναι να χαθούμε. Μολονότι αυτό είναι ολοφάνερο, οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, να το αγνοούν. Το αγνοούν γιατί η όδευσή μας προς την πραγματικότητα δεν είναι εύκολη. Πρώτα πρώτα δε γεννιόμαστε με χάρτες· πρέπει να τους φτιάξουμε. Και το φτιάξιμό τους απαιτεί προσπάθεια. Όσο μεγαλύτερη προσπάθεια καταβάλουμε για να εκτιμήσουμε και να αντιληφθούμε την πραγματικότητα, τόσο μεγαλύτεροι και ακριβέστεροι θα είναι οι χάρτες μας. Πολλοί όμως δε θέλουν να κάνουν αυτή την προσπάθεια. Μερικοί σταματούν να την κάνουν όταν φτάνουν στο τέλος της εφηβείας. Οι χάρτες τους είναι μικροί και πρόχειροι, και οι απόψεις τους για τον κόσμο περιορισμένες και παραπλανητικές. Προς το τέλος της μέσης ηλικίας, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν παραιτηθεί από την προσπάθεια. Αισθάνονται σίγουροι ότι οι χάρτες τους είναι πλήρεις και ότι η Weltanschauung (κοσμοθεωρία) τους είναι σωστή (και μάλιστα ιερή) και δεν ενδιαφέρονται πια για καινούργιες γνώσεις. Λες και είναι κουρασμένοι. Μόνο μια σχετικά μικρή και τυχερή μειοψηφία συνεχίζει μέχρι τη στιγμή του θανάτου να εξερευνά το μυστήριο της πραγματικότητας μεγαλώνοντας, εξειδικεύοντας και αναθεωρώντας συνεχώς την κοσμοαντίληψή τους και την άποψή τους για το τι είναι αλήθεια.

Αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα στη χάραξη του χάρτη δεν είναι ότι πρέπει να αρχίσουμε από το μηδέν, αλλά ότι, αν θέλουμε να είναι οι χάρτες μας ακριβείς, θα χρειαστεί να τους αναθεωρούμε συνεχώς. Ο ίδιος ο κόσμος διαρκώς αλλάζει. Παγετώνες έρχονται, …παγετώνες φεύγουν. Πολιτισμοί έρχονται, πολιτισμοί φεύγουν. Υπάρχει πολύ λίγη τεχνολογία, υπάρχει πάρα πολλή τεχνολογία. Ακόμα πιο δραματικά, η σκοπιά από όπου θεωρούμε τον κόσμο αλλάζει διαρκώς και πολύ γρήγορα. Όταν είμαστε παιδιά είμαστε εξαρτημένοι και αδύναμοι. Όταν γίνουμε ενήλικοι, μπορούμε να είμαστε δυνατοί. Ωστόσο, σε περίπτωση αρρώστιας ή γεροντικής αναπηρίας μπορεί να ξαναγίνουμε αδύναμοι και εξαρτημένοι. Όταν έχουμε παιδιά που πρέπει να φροντίσουμε, ο κόσμος φαίνεται διαφορετικός απ’ όταν δεν έχουμε κανένα παιδί. Όταν ανατρέφουμε μικρά, ο κόσμος φαίνεται διαφορετικός απ’ όταν ανατρέφουμε εφήβους. Όταν είμαστε φτωχοί, ο κόσμος φαίνεται διαφορετικός απ’ όταν είμαστε πλούσιοι. Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε με νέες πληροφορίες για τη φύση της πραγματικότητας. Αν θέλουμε να αφομοιώσουμε αυτές τις πληροφορίες, πρέπει συνεχώς να αναθεωρούμε τους χάρτες μας, και μερικές φορές όταν αρκετές νέες πληροφορίες έχουν συσσωρευτεί, πρέπει να κάνουμε πολύ σημαντικές αναθεωρήσεις. Η διεργασία της αναθεώρησης, και ιδιαίτερα της σημαντικής αναθεώρησης, είναι επίμοχθη, μερικές φορές μάλιστα βασανιστική. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται η μεγαλύτερη πηγή πολλών από τα κακά του ανθρώπινου γένους.

Τι συμβαίνει όταν ένας έχει μοχθήσει πολύ και για μακρόχρονο διάστημα για να σχηματίσει μιαν ικανοποιητική κοσμοαντίληψη, έναν φαινομενικά χρήσιμο και πρακτικό χάρτη, και ξαφνικά βρίσκεται μπροστά σε μια νέα πληροφορία που δείχνει πως η αντίληψη αυτή είναι λαθεμένη και πως ο χάρτης χρειάζεται σε ένα μεγάλο μέρος του να ξανασχεδιαστεί; Η απαιτούμενη οδυνηρή προσπάθεια φαίνεται τρομερή, σχεδόν συντριπτική. Εκείνο που κάνουμε πιο συχνά και συνήθως ασύνειδα είναι να αγνοούμε το νέο στοιχείο. Πολλές φορές αυτή η πράξη της ηθελημένης άγνοιας είναι πολύ περισσότερο από παθητική. Μπορεί να καταγγείλουμε το νέο στοιχείο ως λαθεμένο, επικίνδυνο, αιρετικό, έργο του διαβόλου. Μπορεί και να κηρύξουμε σταυροφορία εναντίον του, κι ακόμα να προσπαθήσουμε να παραπλανήσουμε τον κόσμο ώστε να τον κάνουμε να συμφωνήσει με τη δική μας αντίληψη για την πραγματικότητα. Ένα άτομο αντί να προσπαθήσει να αλλάξει τον χάρτη, μπορεί να προσπαθήσει να καταστρέψει το νέο στοιχείο.

Είναι λυπηρό το γεγονός ότι ένα τέτοια άτομο μπορεί να ξοδεύει πολύ περισσότερη ενέργεια υπερασπίζοντας μια απαρχαιωμένη κοσμοθεωρία από ό,τι θα χρειαζόταν για να την αναθεωρήσει ή να την διορθώσει.

Επιλογική απόκρυψη της αλήθειας ή Ειλικρίνεια

Στον κόσμο των επιχειρήσεων και της πολιτικής είναι πότε πότε ανάγκη να εφαρμόζεται η επιλογική απόκρυψη των γνωμών εκείνων που επιδιώκουν να εισδύσουν εύκολα στα κέντρα λήψης των αποφάσεων. Αν οι άνθρωποι έλεγαν πάντα αυτά που σκέφτονται σε ζητήματα και μεγάλα και μικρά, θα θεωρούνταν απείθαρχοι από τον μέσο προϊστάμενο, και απειλή για τον οργανισμό από την διεύθυνση. Θα αποκτούσαν τη φήμη του δύσκολου χαρακτήρα, θα κρίνονταν επιπλέον ανάξιοι της εμπιστοσύνης να εκπροσωπήσουν σωστά έναν οργανισμό. Απλούστατα, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι αν ένας θέλει να είναι έστω και στο ελάχιστο αποτελεσματικός μέσα σε έναν οργανισμό, αυτός πρέπει μεροληπτικά να γίνει ένα «πρόσωπο του οργανισμού», επιφυλακτικός στην έκφραση προσωπικών γνωμών, συγχωνεύοντας πότε πότε την προσωπική του ταυτότητα με εκείνην του οργανισμού. Από το άλλο μέρος, αν κάποιος θεωρεί την αποτελεσματικότητά του σε έναν οργανισμό σαν το μόνο στόχο της επιχειρηματικής συμπεριφοράς, επιτρέποντας να εκφράζονται μόνο οι γνώμες που δεν προκαλούν ταλαντεύσεις στην επιχείρηση, τότε αυτός ο κάποιος θα έχει υιοθετήσει την αρχή «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» και έτσι θα έχει χάσει την ατομική ακεραιότητα και ταυτότητά του, γινόμενος το τέλειο πρόσωπο του οργανισμού. Ο δρόμος που ένας μεγάλος διευθυντής επιχείρησης πρέπει να βαδίσει ανάμεσα στη συντήρηση και στο χάσιμο της ταυτότητας και ακεραιότητάς του, είναι εξαιρετικά στενός και πολύ πολύ λίγοι τον διατρέχουν με επιτυχία. Πρόκειται για μια τεράστια δοκιμασία.

Έτσι, σ’ αυτές και σε πολλές άλλες περιστάσεις, η έκφραση γνωμών, ιδεών ακόμα και γνώσεων πρέπει πότε πότε να καταπνίγονται στην πορεία των ανθρώπινων υποθέσεων. Κι αφού έτσι έχουν τα πράγματα, ποιους κανόνες μπορεί ένας ν’ ακολουθήσει αν είναι αφοσιωμένος στην αλήθεια; Πρώτον, να μη λέει ποτέ ψέματα. Δεύτερο, να έχει πάντα στο νου ότι η απόκρυψη της αλήθειας είναι δυνάμει ένα ψέμα, και ότι σε κάθε περίπτωση όπου αποκρύπτεται μια αλήθεια προαπαιτείται μια σημαντική ηθική απόφαση. Τρίτον, η απόφαση για απόκρυψη της αλήθειας δεν πρέπει ποτέ να βασίζεται σε προσωπικές ανάγκες, όπως η ανάγκη για εξουσία ή η ανάγκη να είναι κανείς αρεστός, ή η ανάγκη να προστατεύσει τον «χάρτη» του από την έρευνα. Τέταρτο, και αντίστροφα, η απόφαση για απόκρυψη της αλήθειας πρέπει πάντα να βασίζεται εξ ολοκλήρου στις ανάγκες του προσώπου ή των ανθρώπων από τους οποίους αποκρύπτεται η αλήθεια. Πέμπτο, η εκτίμηση των αναγκών ενός άλλου είναι μια πράξη ευθύνης τόσο πολυσύνθετη ώστε δεν μπορεί να διεξαχθεί σωστά παρά μόνον όταν αυτός που τη διεξάγει διέπεται από γνήσια αγάπη για τον άλλο. Έκτο, το πρωταρχικό στοιχείο στην εκτίμηση των αναγκών ενός άλλου, είναι η εκτίμηση της ικανότητας αυτού του προσώπου να χρησιμοποιεί την αλήθεια για τη δική του πνευματική ανάπτυξη. Τέλος, όταν προσπαθούμε να εκτιμήσουμε την ικανότητα ενός άλλου να χρησιμοποιεί την αλήθεια για την προσωπική του πνευματική ανάπτυξη, πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη ότι η τάση μας είναι γενικά να υποτιμούμε μάλλον παρά να υπερτιμούμε αυτή την ικανότητα.

Όλα αυτά μπορεί να μας φαίνονται πελώριο έργο, που είναι αδύνατο να εκτελεστεί στην εντέλεια, ένα χρόνιο κι ατέλειωτο φόρτωμα αυτοπειθαρχίας, μια σωστή τροχοπέδη. Και είναι πράγματι αυτό, το ατέλειωτο φόρτωμα αυτοπειθαρχίας, που κάνει τους περισσότερους ανθρώπους να επιλέγουν μια ζωή περιορισμένης εντιμότητας και ειλικρίνειας και σχετικής κρυψίνοιας και κρυψιβουλίας απέναντι στους άλλους. Ο δρόμος αυτός είναι ευκολότερος. Ωστόσο, οι ανταμοιβές από τη δύσκολη ζωή της εντιμότητας και αφοσίωσης στην αλήθεια είναι περισσότερο από ανάλογες προς τις απαιτήσεις. Επειδή οι ειλικρινείς άνθρωποι έχουν την πραγματικότητά τους συνεχώς υπό εξέταση είναι, για το λόγο αυτό, άνθρωποι συνεχώς αναπτυσσόμενοι, χάρη στην ειλικρίνειά τους μπορούν να συνάπτουν και να διατηρούν στενές σχέσεις με μεγαλύτερη επιτυχία από τους πιο κλειστούς ανθρώπους. Επειδή δε λένε ποτέ ψέματα μπορούν να είναι ασφαλείς και περήφανοι γιατί ξέρουν ότι δεν έχουν κάνει τίποτα για να συμβάλουν στη σύγχυση που υπάρχει στον κόσμο, αλλά έχουν χρησιμεύσει ως πηγές διαφώτισης και διαύγασης... Τελικά, είναι και νιώθουν τελείως ελεύθεροι. Δε βαρύνονται από καμιά ανάγκη να κρυφτούν. Δεν υποχρεώνονται να ξεγλιστρούν στις σκιές. Δεν είναι αναγκασμένοι να φτιάχνουν καινούργια ψέματα για να κρύψουν τα παλιά. Δεν έχουν ανάγκη να σπαταλούν χρόνο και κόπο να σκεπάζουν ίχνη ή να διατηρούν προσωπεία. Και, τελικά, βρίσκουν ότι η δύναμη που απαιτείται για την αυτοπειθαρχία της τιμιότητας είναι πολύ λιγότερη από την ενέργεια που απαιτείται για την κρυψίνοια. Όσο περισσότερο είναι κανείς τίμιος τόσο ευκολότερο είναι γι’ αυτόν να συνεχίσει να είναι τίμιος, όπως ακριβώς όσο περισσότερα ψέματα έχει πει ένας, τόσο περισσότερο του είναι αναγκαίο να πει ξανά ψέματα. Χάρη στην ειλικρίνειά τους, οι άνθρωποι που είναι αφοσιωμένοι στην αλήθεια ζουν στα φανερά, και μέσα από την εξάσκηση του θάρρους τους να ζουν στα φανερά, απαλλάσσονται από το φόβο.

Επιστήμονες ανακάλυψαν το αρχαιότερο απολίθωμα μύκητα στον Καναδά - Είναι σχεδόν ενός δισ. ετών

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν στην αρκτική περιοχή του βορειοδυτικού Καναδά το μικροαπολίθωμα του αρχαιότερου μύκητα που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα, ηλικίας 900 εκατομμυρίων έως ενός δισεκατομμυρίου ετών. Έως τώρα, το ρεκόρ κατείχε ένας μύκητας με ηλικία περίπου 410 εκατομμυρίων ετών, που είχε βρεθεί στη Σκωτία.

Ο πολυκύτταρος καναδικός μύκητας (που ονομάστηκε Ourasphaira giraldae) ανήκει στην Προτεροζωική εποχή, πολύ πριν εμφανιστούν οι πολύπλοκες μορφές ζωής στη Γη. Η ανακάλυψη του ρίχνει περισσότερο φως στην καταγωγή και εξέλιξη ενός σημαντικού κλαδιού του δέντρου της ζωής. Πρόκειται για τον μακρινό πρόγονο της ευρείας γκάμας των σημερινών μυκήτων, που περιλαμβάνει τα μανιτάρια, τη μαγιά, τη μούχλα κ.α.

Οι μύκητες ανήκουν μαζί με τα φυτά και τα ζώα στην ευρύτερη ομάδα των ευκαρυωτικών οργανισμών (που έχουν κύτταρα με πυρήνα), αλλά δεν είναι ούτε φυτά ούτε ζώα. Είναι από τους πιο άφθονους οργανισμούς του πλανήτη μας, τρίτοι κατά σειρά σε βιομάζα μετά τα φυτά και τα βακτήρια, έχοντας εξαπλάσια περίπου βιομάζα σε σχέση με όλα τα ζώα της Γης (συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων). Αν και οι μεμονωμένοι μύκητες είναι μικροσκοπικοί, μπορούν να διασυνδεθούν μεταξύ τους και να αποτελέσουν ένα ενιαίο έμβιο σύστημα, όπως ένας μύκητας (ή μάλλον δίκτυο μυκήτων) στο Όρεγκον των ΗΠΑ, που θεωρείται ο μεγαλύτερος γνωστός οργανισμός στον πλανήτη μας με πλάτος σχεδόν τεσσάρων χιλιομέτρων.

Παίζουν κομβικό ρόλο στα οικοσυστήματα του πλανήτη, βοηθώντας στην αποσύνθεση της οργανικής ύλης, στην τροφοδότηση των φυτών με θρεπτικές ουσίες, στις διαδικασίες ζύμωσης (π.χ. της μπίρας), στην πέψη (π.χ. των αγελάδων) κ.α. Μια βασική διαφορά ανάμεσα στους μύκητες και στα φυτά είναι ότι οι πρώτοι δεν μπορούν να κάνουν φωτοσύνθεση. Από την άλλη, προτού διαχωριστούν εξελικτικά, οι μύκητες και τα ζώα ανήκαν στο ίδιο κλαδί του δέντρου της ζωής.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον παλαιοβιολόγο Κορεντίν Λορόν του βελγικού Πανεπιστημίου της Λιέγης, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με τα πρακτορεία Ρόιτερς και Γαλλικό.

NASA: Αρχίζει η κατασκευή του Διαστημικού Σταθμού που θα τεθεί σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι

Το πρόγραμμα μετοίκησης της Σελήνης δεν είναι απλά ένα σενάριο, μία εικασία, μία ταινία επιστημονικής φαντασίας. Είναι υπαρκτό και σε λίγο καιρό, θα είναι ένα γεγονός. Η NASA, φροντίζει καθημερινά να διαψεύδει τους σεναριολόγους, καθώς κινείται με γοργά βήματα προς την υλοποίηση του μεγαλόπνοου σχεδίου.

Την Πέμπτη, ωστόσο, έγινε μία κίνηση που στην ουσία σηματοδοτεί την έναρξη της μεγάλης αποστολής Lunar Gateway. Η διαστημική υπηρεσία συμφώνησε με τον πρώτο εμπορικό εταίρο της, παραγγέλνοντας το πρώτο κομμάτι που θα χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή του Διαστημικού Σταθμού που θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, υποστηρίζοντας την ανθρώπινη αποστολή στην επιφάνεια του δορυφόρου της Γης.

Ο μάνατζερ της NASA, Jim Bridenstine, ανέφερε ότι η Maxar Technologies θα κατασκευάσει το πρώτο στοιχείο της πύλης - το στοιχείο ισχύος και πρόωσης. Όπως υποδηλώνει το όνομα, θα παρέχει ηλεκτρική ενέργεια στην πύλη και θα την βοηθήσει στη μετακίνηση. «Αυτή τη φορά που θα πάμε στη Σελήνη, θα μείνουμε στην πραγματικότητα», είπε η Bridenstine στην ανακοίνωση. Ο Διαστημικός Σταθμός θα τοποθετηθεί σε μια υψηλή, ελλειπτική τροχιά ισορροπημένη μεταξύ της Γης και της βαρύτητας της Σελήνης. Σύμφωνα με τα σημερινά σχέδια της NASA για την αποστολή ανθρώπων στη Σελήνη μέχρι το 2024, οι αστροναύτες θα μεταβούν στον Διαστημικό Σταθμό και από εκεί, θα μεταβούν στην επιφάνεια της Σελήνης.

Η σύμβαση που ανακοινώθηκε την Πέμπτη με την εταιρεία, κοστίζει 375 εκατομμύρια δολάρια.

Πλέον ξεκινά η διαδικασία για την επιλογή του πυραύλου που θα βγάλει εκτός ατμόσφαιρας την αποστολή και τα υλικά που απαιτούνται για την κατασκευή. Η επιλογή θα γίνει μέσα στους επόμενους 12 με 18 μήνες. Η πύλη είναι ένα μοναδικό κομμάτι του υλικού για τη NASA, καθώς θα αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο της αποστολής. Ο σταθμός θα χρησιμοποιήσει ηλιακή ηλεκτρική πρόωση για να διατηρήσει την τροχιά του και να έχει την ικανότητα για ελιγμούς σε άλλες τροχιές γύρω από τη Σελήνη.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2020, η NASA μπορεί να επεκτείνει το Gateway με άλλες ενότητες. Οι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η ηλεκτρική ενέργεια από τους ηλιακούς συλλέκτες ισχύος και προωθητικού στοιχείου θα είναι περισσότερο από αρκετή για να διευκολύνει την επέκταση της πύλης.

Ερευνητές παρατήρησαν ένα κρίσιμο σημείο στην ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου

Ερευνητές παρατήρησαν ένα κρίσιμο σημείο – ένα χαρακτηριστικό ενδεικτικό μιας συνεχούς φάσης μετάβασης – στην ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου καθώς αλλάζει από μια αδρανή κατάσταση ύπνωσης σε μια κατάσταση αφύπνισης.

Κάθε πρωί, οι εγκέφαλοί μας μεταβαίνουν από το να είναι σε βαθειά ύπνωση στο να υπάρχουν σε εγρήγορση και ξύπνιοι. Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτή η μετάβαση είναι συνεχής, πράγμα που σημαίνει ότι σημαδεύεται από μια κατάσταση μετάβασης με μοναδικές ιδιότητες, που ονομάζεται κρίσιμο σημείο, όμως τα δεδομένα παραμένουν αμφισβητήσιμα. Ο Antonio Fontenele στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο του Pernambuco, στη Βραζιλία και οι συνάδελφοί του αναφέρουν τώρα νέα δεδομένα που προσθέτουν βάρος στο επιχείρημα του «κρίσιμου εγκεφάλου». Σε πειράματα, βρήκαν ότι εγκέφαλοι αρουραίων περνούν ένα κρίσιμο σημείο καθώς οι εγκέφαλοι αλλάζουν μεταξύ καταστάσεων με διαφορετικά είδη νευρωνικής συμπεριφοράς. Τα αποτελέσματα της ομάδας θα μπορούσαν να βοηθήσουν να περιοριστούν οι μηχανισμοί οι οποίοι υποστηρίζουν το κρίσιμο σημείο του εγκεφάλου.

Οι νευρώνες εκπέμπουν πολύ μικρές αιχμές τάσης, είτε σύγχρονα καθώς επαναλαμβάνονται οι ωθήσεις ή ασύγχρονα ως ένα σταθερό σήμα σαν θόρυβος. Προηγούμενη εργασία έχει δείξει ότι οι σύγχρονες αιχμές (κορυφώσεις) συμβαίνουν σε ζώα που κοιμούνται και οι ασύγχρονες σε αυτά που είναι ξύπνια. Έτσι, για να μελετήσουν τη μετάβαση μεταξύ των δυο αυτών καταστάσεων, ο Fontenele και οι συνεργάτες του κοίταξαν στην δραστηριότητα κορύφωσης στον πρωτεύοντα οπτικό φλοιό αναισθητοποιημένων αρουραίων, συσσωρεύοντας ένα μεγάλο σύνολο δεδομένων με ένα ευρύ φάσμα καθεστώτων κορύφωσης.

Τα δεδομένα τους αποκαλύπτουν «χιονοστιβάδες» κορύφωσης – κορυφώσεις που συμβαίνουν σε ταχείες αλληλουχίες, από τις οποίες προηγούνται και οι οποίες ακολουθούνται από σιωπή. Ο αριθμός των κορυφώσεων σε κάθε χιονοστιβάδα προσδιόριζε το «μέγεθος» και η διάρκεια της κάθε χιονοστιβάδα προσδιόριζαν τη «διάρκεια ζωής». Καθώς οι εγκέφαλοι των αρουραίων πήγαιναν από μια σύγχρονη σε μια ασύγχρονη κατάσταση, η ομάδα βρήκε ότι οι κατανομές του μεγέθους και της διάρκειας ζωής της χιονοστιβάδας ακολουθούσαν νόμους ισχύος, σηματοδοτώντας το αποκαλούμενο αναλλοίωτο κλίμακας [1] – μια κλασική υπογραφή ενός κρίσιμου σημείου. Επιπλέον, οι εκθέτες των παρατηρούμενων νόμων ισχύος διαφέρουν από αυτούς που βρέθηκαν σε προηγούμενα πειράματα, δείχνοντας ότι η φάση μετάβασης ανήκει σε μια άλλη «τάξη καθολικότητας». Οι ερευνητές, ωστόσο, δεν γνωρίζουν ακόμη τι μπορεί να είναι αυτή η τάξη.
---------------------
[1] Σημείωση: Στη φυσική, τα μαθητικά και στη στατιστική, αναλλοίωτο κλίμακας (scale invariance) είναι ένα χαρακτηριστικό αντικειμένων ή νόμων που δεν αλλάζει εάν οι κλίμακες μήκους, ενέργειας ή άλλων μεταβλητών, πολλαπλασιάζονται με έναν κοινό παράγοντα, έτσι αντιπροσωπεύουν μια καθολικότητα.

Συμβουλές για να καταλάβετε την ψυχολογία του παιδιού σας

Σύμφωνα με τον Sigmund Freud, τα μωρά αρχικά καθοδηγούνται από το ένστικτο αλλά σταδιακά προσαρμόζονται σε μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση απορροφώντας τις αξίες και τους κανόνες των γονιών τους. Αυτοί οι κανόνες παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη της συνείδησης του παιδιού.
 
Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που πρέπει να δουλέψετε ως γονιός είναι να κατανοήσετε την ψυχολογία του παιδιού σας. Όχι, δεν χρειάζεται να αποκτήσετε πτυχίο γονικής μέριμνας. Αυτό που πρέπει να κάνετε όμως είναι να μάθετε να αναγνωρίζετε τα απλά πράγματα που σας λένε τα παιδιά σας όπως για παράδειγμα τι τους αρέσει και τι όχι. Τι τα κάνει να κλαίνε και τι όχι, τι κάνει ευτυχισμένα και τι δυστυχισμένα!
 
Ανάγκη για κατανόηση της παιδοψυχολογίας
 
Οι γονείς έχουν τον τρόπο να ερμηνεύουν τις ικανότητες και τις δεξιότητες του παιδιού τους ή την έλλειψη αυτών. Όταν δεν καταλαβαίνετε τα παιδιά σας, μπορεί να τα ερμηνεύσετε ή να τα υποτιμήσετε εσφαλμένα. Μερικές φορές αυτές οι παρερμηνείες μπορούν να είναι ακίνδυνες, αλλά τις περισσότερες φορές δεν είναι. Ο ρόλος των γονιών είναι καθοριστικός για την ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού.
 
Μια μελέτη της Dr. Brenda Volling, διευθύντριας και καθηγητριας του Πανεπιστημίου του Michigan, αποκάλυψε ότι τα παιδιά επηρεάζονται άμεσα από το χρονικό διάστημα που ένας γονέας επενδύει στην ανάπτυξή τους. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό οι γονείς να εκπαιδεύονται για τις διάφορες πτυχές της ψυχολογίας και της ανάπτυξης των παιδιών τους, ώστε να μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στη συναισθηματική και ψυχική ανάπτυξή τους.
 
Συμβουλές για να καταλάβετε την ψυχολογία του παιδιού σας
 
Η παρατήρηση είναι το κλειδί
 
Ένας από τους απλούστερους, αλλά και πιο αποτελεσματικούς, τρόπους να μάθετε για την ψυχολογία των παιδιών είναι η παρατήρηση. Δείξτε ενδιαφέρον για το τι κάνουν ή λένε τα παιδιά σας. Παρατηρήστε τις ενέργειες, τις εκφράσεις και την ιδιοσυγκρασία τους όταν τρώνε, κοιμούνται και παίζουν. Λάβετε υπόψη ότι το παιδί σας είναι μοναδικό και μπορεί να έχει μια προσωπικότητα που ξεχωρίζει, ακόμα και όταν μεγαλώνει. Αποφύγετε έτσι τη σύγκριση του παιδιού σας με άλλα παιδιά, καθώς αυτό όχι μόνο του προσθέτει άγχος αλλά κάνει το παιδί σας να αισθάνεται κατώτερο.
 
Ρωτήστε τον εαυτό σας μερικές ερωτήσεις που θα σας βοηθήσουν αν κατανοήσετε την ψυχολογία του:
  • Τι θέλει το παιδί να κάνει περισσότερο;
  • Πώς αντιδρά όταν πρέπει να κάνει κάτι που δεν του αρέσει;
  • Πόσο κοινωνικό είναι;
  • Του αρέσει ή όχι να μοιράζετε τα πράγματά του;
  • Πόσο καιρό παίρνει το παιδί για να εξοικειωθεί με το περιβάλλον του;
Ενώ απαντάτε σε αυτές τις ερωτήσεις, θυμηθείτε να μην κρίνετε το παιδί.
 
Περάστε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά σας
 
Οι γονείς σήμερα είναι απασχολημένοι με τη δουλειά τους και το σπίτι. Φροντίζουν να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα και μέσα σε αυτά τα πολλά πράγματα είναι και η φροντίδα του παιδιού. Εάν δεν περνάτε αρκετό χρόνο μαζί τους, αρχίστε να το κάνετε και μάλιστα γρήγορα ώστε να μην χάνετε πολύτιμο χρόνο.
 
  • Φάτε μαζί στο τραπέζι αφήνοντας για λίγο στην άκρη τις συσκευές.
  • Κουβεντιάστε με το παιδί σας. Συζητήστε μαζί τους. Ρωτήστε τα τι τους αρέσει να κάνουν, να τρώνε, ποια είναι η αγαπημένη τους μουσική.
Ο ποιοτικός χρόνος μαζί με τα παιδιά δεν σημαίνει μόνο βόλτες και κουβέντες μαζί. Αρκεί μια αγκαλιά χωρίς να λέει κανείς τίποτε.
 
Τα παιδιά χρειάζονται την αμέριστη προσοχή σας
 
Όταν σκοπεύετε να περάσετε χρόνο με τα παιδιά σας, σχεδιάστε να κάνετε μόνο αυτό και τίποτα άλλο. Τα παιδιά σας αξίζουν την αμέριστη προσοχή σας. Αν προσπαθήσετε να μιλήσετε στο παιδί σας ενώ μαγειρεύετε, οδηγείτε ή κάνετε κάτι άλλο, πιθανόν να χάσετε τις πιο σημαντικά σημάδια που μπορεί να σας δώσει το παιδί σας για τον εαυτό του.
 
Κατανοήστε τον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλος του παιδιού σας
 
Οι γονείς μπορεί συχνά να γνωρίζουν τη φυσιολογία του παιδιού τους, αλλά δεν γνωρίζουν πώς λειτουργεί ο εγκέφαλός τους. Ο εγκέφαλος διαμορφώνεται από τις εμπειρίες που έχει το παιδί και αυτό με τη σειρά του επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνεται σε διαφορετικές καταστάσεις.
 
Ακούστε – Αφήστε τα παιδιά σας να σας μιλήσουν για τις ιστορίες τους
 
Η συζήτηση είναι καλή, αλλά η ακρόαση είναι ακόμη καλύτερη όταν πρόκειται να μιλήσετε με το παιδί σας. Ξεκινήστε μια συζήτηση για να μιλήσετε το παιδί σας και στη συνέχεια να ακούσετε τι προσπαθεί να σας πει. Τα παιδιά μπορεί να μην είναι σε θέση να εκφραστούν σαφώς, γι ‘αυτό θα πρέπει να δώσετε προσοχή στις λέξεις που χρησιμοποιούν.
Επικεντρωθείτε:
 
  • Στον τόνο που εκφράζουν και τονίζουν μια λέξη ή φράση.
  • Στις εκφράσεις που σας λένε τι νιώθουν.
  • Στη γλώσσα του σώματος και προσέξτε τα μάτια τους, τις κινήσεις των χεριών και των ποδιών τους τη στιγμή που μιλάνε.
  • Όχι μόνο πρέπει να ακούτε, αλλά να εξηγείτε στο παιδί σας ότι αυτά που λέει τα λαμβάνετε σοβαρά υπόψη!

Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: ΟΜΗΡΟΣ – Ὀδύσσεια α 1-10

Το προοίμιο της Οδύσσειας

Η επική σύμβαση θέλει τα ηρωικά έπη να μην αρχίζουν κατευθείαν με την αφήγηση των γεγονότων, αλλά να προτάσσεται ένα προοίμιο. Στο προοίμιο ο επικός ποιητής, που έχει να χειριστεί ένα δυσεπισκόπητο υλικό και αντλεί τη νομιμοποίησή του από τη Μούσα, της οποίας ο ίδιος είναι το φερέφωνο, επικαλείται τη συνδρομή της για να μπορέσει να ανταποκριθεί στην ποιητική του αποστολή. Mε τον τρόπο αυτό η αφήγησή του εξυψώνεται και πιστώνεται με το κύρος της Μούσας.

Τα προοίμια των δύο ομηρικών επών παρουσιάζουν οφθαλμοφανείς ομοιότητες, που πιθανώς οφείλονται σε άμεση εξάρτηση. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι και στα δύο έπη το θέμα δηλώνεται εμφατικότατα ήδη με την πρώτη λέξη (μῆνιν, ἄνδρα) και ότι η επίκληση της Μούσας απαντά στον πρώτο κιόλας στίχο. Είναι αξιοσημείωτο ότι στην Ιλιάδα ως θέμα του ποιήματος ορίζεται από τον ποιητή όχι ο Τρωικός πόλεμος αλλά μια συναισθηματική αντίδραση, η οργή (μῆνις) του Αχιλλέα, η οποία αποτελεί τον άξονα γύρω από τον οποίο αναπτύσσεται η δράση του έπους.

Το προοίμιο της Οδύσσειας παρουσιάζει την εξής ιδιομορφία: θεματικά δεν καλύπτει ολόκληρο το έργο αλλά μόνο τις ραψωδίες ε-μ (περίπου το 1/3 του συνόλου) και δίνει δυσανάλογη έμφαση σε ένα μεμονωμένο επεισόδιο, που δύσκολα θα χαρακτηριζόταν το σημαντικότερο της Οδύσσειας, ενώ δεν γίνεται αναφορά σε άλλα θέματα όπως είναι, επί παραδείγματι, οι γνωστές περιπέτειες του Οδυσσέα με τον Πολύφημο, την Κίρκη, τις Σειρήνες κ.ά. Έχει διατυπωθεί η εικασία ότι αυτό το (καθ᾽ εαυτό θαυμαστό) προοίμιο αρχικά είχε συντεθεί για άλλο ποίημα, που είχε ως θέμα του τις περιπλανήσεις και τον νόστο του Οδυσσέα και διέφερε αισθητά από την Οδύσσεια.

 Ὀδύσσεια α 1-10
ἄνδρα μοι ἔννεπε, Μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ
πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσε·
πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω,
πολλὰ δ᾽ ὅ γ᾽ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν,
5 ἀρνύμενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων.
ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὣς ἑτάρους ἐρρύσατο, ἱέμενός περ·
αὐτῶν γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο,
νήπιοι, οἳ κατὰ βοῦς Ὑπερίονος Ἠελίοιο
ἤσθιον· αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ.
10 τῶν ἁμόθεν γε, θεά, θύγατερ Διός, εἰπὲ καὶ ἡμῖν.

***
Τον άντρα, Μούσα, τον πολύτροπο να μου ανιστορήσεις, που βρέθηκε
ώς τα πέρατα του κόσμου να γυρνά, αφού της Τροίας
πάτησε το κάστρο το ιερό.
Γνώρισε πολιτείες πολλές, έμαθε πολλών ανθρώπων τις βουλές,
κι έζησε, καταμεσής στο πέλαγος, πάθη πολλά που τον σημάδεψαν,
σηκώνοντας το βάρος για τη δική του τη ζωή και των συντρόφων του

5
τον γυρισμό. Κι όμως δεν μπόρεσε, που τόσο επιθυμούσε,
να σώσει τους συντρόφους.
Γιατί εκείνοι χάθηκαν απ᾽ τα δικά τους τα μεγάλα σφάλματα,
νήπιοι και μωροί, που πήγαν κι έφαγαν τα βόδια
του υπέρλαμπρου Ήλιου· 1 κι αυτός τους άρπαξε του γυρισμού τη μέρα.
Από όπου θες, θεά, ξεκίνα την αυτήν την ιστορία, κόρη του Δία,

10
και πες την και σ᾽ εμάς.
-----------------------------
1 Κατά τον Ησίοδο ο Yπερίων (στη μετάφραση: ὑπέρλαμπρος) είναι τιτάνας, πατέρας του Ήλιου. Στον Όμηρο Υπερίων χαρακτηρίζεται ο ίδιος ο Ήλιος