Παρασκευή 19 Ιουλίου 2013

Ο Θρήνος της Αντιγόνης - Σοφοκλής



Η Αντιγόνη μπροστά στον νεκρό Πολυνείκη. Εθνική Πινακοθήκη, Νικηφόρος Λύτρας (1865)

Η Αντιγόνη είναι αρχαία τραγωδία του Σοφοκλή που παρουσιάστηκε πιθανότατα στα Μεγάλα Διονύσια του 442 π.Χ.. Το θέμα της προέρχεται από τον Θηβαϊκό κύκλο, απ' όπου ο Σοφοκλής άντλησε υλικό και για δύο άλλες τραγωδίες, τον Οιδίποδα Τύραννο και τον Οιδίποδα επί Κολωνώ. Τα επεισόδια από τα οποία προέρχεται το υλικό της Αντιγόνης είναι μεταγενέστερα χρονολογικά από τα επεισόδια των τραγωδιών για τον Οιδίποδα, αλλά η Αντιγόνη είναι προγενέστερη από αυτές. Θέμα της είναι η προσπάθεια της Αντιγόνης να θάψει το νεκρό αδελφό της Πολυνείκη, παρά την αντίθετη εντολή του Κρέοντα, βασιλιά της Θήβας. Έτσι η Αντιγόνη θέτει την τιμή των θεών και την αγάπη προς τον αδερφό της υπεράνω των ανθρώπινων νόμων.

Η Αντιγόνη ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά του Οιδίποδα που απέκτησε με την Ιοκάστη, βασίλισσα της Θήβας, χωρίς να γνωρίζει ότι ήταν η φυσική μητέρα του. Τα άλλα παιδιά τους ήταν η Ισμήνη, ο Ετεοκλής και ο Πολυνείκης. Ο Οιδίποδας είχε καταραστεί τους γιους του να διαφωνήσουν για το μοίρασμα της κληρονομιάς και να αλληλοσκοτωθούν, επειδή είχαν παραβιάσει κάποιες διαταγές του.

Όταν ο Οιδίποδας ανακάλυψε την αλήθεια για την καταγωγή του αυτοεξορίστηκε και τα δύο αδέρφια συμφώνησαν να διακυβερνούν εναλλάξ ανά ένα χρόνο. Μετά το πρώτο έτος ο Ετεοκλής αρνήθηκε να δώσει το θρόνο στον Πολυνείκη και αυτός έφυγε από τη Θήβα, πήγε στο Άργος, όπου παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Άδραστου και οργάνωσε εκστρατεία εναντίον της Θήβας. Η εκστρατεία απέτυχε και οι δύο αδερφοί σκοτώθηκαν σε μονομαχία. Το θρόνο πήρε τότε ο Κρέων, αδερφός της Ιοκάστης, που διέταξε το πτώμα του Πολυνείκη να μείνει άταφο, επειδή πρόδωσε την πατρίδα του.

Ακολουθεί έντονη αντιπαράθεση μεταξύ Αντιγόνης και Κρέοντα και στη συνέχεια έρχεται στη σκηνή και η Ισμήνη, που κατηγορείται από το βασιλιά για συνεργασία. Αν και δεν είχε αναμιχθεί στην ταφή, αποδέχεται τις κατηγορίες και ο Κρέοντας αποφασίζει να τιμωρήσει και τις δύο.

Στην συνέχεια εμφανίζεται ο Αίμονας, γιος του Κρέοντα και αρραβωνιαστικός της Αντιγόνης, που συγκρούεται με τον πατέρα του για το θέμα της ταφής και την τιμωρία της Αντιγόνης. Αδυνατώντας να μεταπείσει τον Κρέοντα, φεύγει από τη σκηνή αφήνοντας την απειλή ότι θα αυτοκτονήσει. Η μόνη παραχώρηση που κάνει ο Κρέοντας είναι να αθωώσει την Ισμήνη και να μην θανατώσει την Αντιγόνη, αλλά να την φυλακίσει ώστε να αποφύγει το μίασμα. Ετσι μετέτρεψε την ποινή της Αντιγόνης, που πλέον θα φυλακιζόταν σε έναν υπόγειο θολωτό τάφο, για να πεθάνει από ασιτία.

Η ηρωίδα αποχαιρέτησε τους συμπολίτες της, θρηνώντας για την κακή της μοίρα...


Αρχαίο Κείμενο
Μετάφραση
Ὦ τύμβος, ὦ νυμφεῖον, ὦ κατασκαφὴς
οἴκησις αἰείφρουρος, οἷ πορεύομαι
πρὸς τοὺς ἐμαυτῆς, ὧν ἀριθμὸν ἐν νεκροῖς
πλεῖστον δέδεκται Φερσέφασσ’ ὀλωλότων·
(895) ὧν λοισθία ’γὼ καὶ κάκιστα δὴ μακρῷ
κάτειμι, πρίν μοι μοῖραν ἐξήκειν βίου.
Ἐλθοῦσα μέντοι κάρτ’ ἐν ἐλπίσιν τρέφω
φίλη μὲν ἥξειν πατρί, προσφιλὴς δὲ σοί,
μῆτερ, φίλη δὲ σοί, κασίγνητον κάρα·
(900) ἐπεὶ θανόντας αὐτόχειρ ὑμᾶς ἐγὼ
ἔλουσα κἀκόσμησα κἀπιτυμβίους
χοὰς ἔδωκα· νῦν δέ, Πολύνεικες, τὸ σὸν
δέμας περιστέλλουσα τοιάδ’ ἄρνυμαι.
Καίτοι σ’ ἐγὼ ’τίμησα τοῖς φρονοῦσιν εὖ.
(905) Οὐ γάρ ποτ’ οὔτ’ ἂν εἰ τέκνων μήτηρ ἔφυν,
οὔτ’ εἰ πόσις μοι κατθανὼν ἐτήκετο,
βίᾳ πολιτῶν τόνδ’ ἂν ᾐρόμην πόνον.
Τίνος νόμου δὴ ταῦτα πρὸς χάριν λέγω;
πόσις μὲν ἄν μοι κατθανόντος ἄλλος ἦν,
(910) καὶ παῖς ἀπ’ ἄλλου φωτός, εἰ τοῦδ’ ἤμπλακον·
μητρὸς δ’ ἐν Ἅιδου καὶ πατρὸς κεκευθότοιν
οὐκ ἔστ’ ἀδελφὸς ὅστις ἂν βλάστοι ποτέ.
Τοιῷδε μέντοι σ’ ἐκπροτιμήσασ’ ἐγὼ
νόμῳ, Κρέοντι ταῦτ’ ἔδοξ’ ἁμαρτάνειν
(915) καὶ δεινὰ τολμᾶν, ὦ κασίγνητον κάρα.
Καὶ νῦν ἄγει με διὰ χερῶν οὕτω λαβὼν
ἄλεκτρον, ἀνυμέναιον, οὔτε του γάμου
μέρος λαχοῦσαν οὔτε παιδείου τροφῆς,
ἀλλ’ ὧδ’ ἔρημος πρὸς φίλων ἡ δύσμορος
(920) ζῶσ’ εἰς θανόντων ἔρχομαι κατασκαφάς·
ποίαν παρεξελθοῦσα δαιμόνων δίκην;
Τί χρή με τὴν δύστηνον ἐς θεοὺς ἔτι
βλέπειν; τίν’ αὐδᾶν ξυμμάχων; ἐπεί γε δὴ
τὴν δυσσέβειαν εὐσεβοῦσ’ ἐκτησάμην.
(925) Ἀλλ’ εἰ μὲν οὖν τάδ’ ἐστὶν ἐν θεοῖς καλά,
παθόντες ἂν ξυγγνοῖμεν ἡμαρτηκότες·
εἰ δ’ οἵδ’ ἁμαρτάνουσι, μὴ πλείω κακὰ
πάθοιεν ἢ καὶ δρῶσιν ἐκδίκως ἐμέ.

ΧΟ.
Ἔτι τῶν αὐτῶν ἀνέμων αὐταὶ
(930) ψυχῆς ῥιπαὶ τήνδε γ’ ἔχουσιν.

ΚΡ.
Τοιγὰρ τούτων τοῖσιν ἄγουσιν
κλαύμαθ’ ὑπάρξει βραδυτῆτος ὕπερ.

ΑΝ.
Οἴμοι, θανάτου τοῦτ’ ἐγγυτάτω
τοὔπος ἀφῖκται.

(935) ΚΡ.
Θαρσεῖν οὐδὲν παραμυθοῦμαι
μὴ οὐ τάδε ταύτῃ κατακυροῦσθαι.

ΑΝ.
Ὦ γῆς Θήβης ἄστυ πατρῷον
καὶ θεοὶ προγενεῖς,
ἄγομαι δὴ ’γὼ κοὐκέτι μέλλω.
(940) Λεύσσετε, Θήβης οἱ κοιρανίδαι,
τὴν βασιλειδᾶν μούνην λοιπήν,
οἷα πρὸς οἵων ἀνδρῶν πάσχω,
τὴν εὐσεβίαν σεβίσασα.










Ω τάφε μου, ω νυφιάτικό μου, ω αιώνια,
βαθιά στη γη σκαμμένη κατοικιά μου,
για σένα τώρα ξεκινώ να πάω
προς τους δικούς μου, που ένα τόσο πλήθος
έχει δεχτή απ' αυτούς η Περσεφόνη·
στερνή τους τώρα εγώ και πολύ πιο άθλια
πριν να 'ρθη ακόμα η ώρα μου πηγαίνω·
μα όταν θα φτάσω βέβαιη θρέφω ελπίδα
να με δεχτή ο πατέρας μου με αγάπη,
με αγάπη και συ, μάννα μου, με αγάπη,
και συ, αδερφέ μου πολυλατρεμένε·
γιατί νεκρούς μ' αυτά μου εγώ τα χέρια
σας έλουσα, σας στόλισα και μ' όλα
τα νεκρικά σάς τίμησα τα δώρα·
και τώρα, για να θάψω, Πολυνείκη,
το δικό σου κορμί, τέτοια παθαίνω·
κι όμως δίκαια σε τίμησα, όπως κρίνουν
όσοι έχουν γνώση, γιατί εγώ ποτέ μου
μήτε παιδιών αν ήμουνα μητέρα,
μητ' αν νεκρός ο άντρας μου εσεπόνταν,
δε θα 'παιρνα πάνω μου τέτοιο αγώνα
ενάντια στην απόφαση της χώρας.
Και χάρη σε ποιο νόμο αυτό που λέω;
Ο άντρας αν μου πεθάνη, θα μπορούσα
κι άλλον να πάρω, και παιδί να κάμω
απ' άλλον άντρα, αν θα 'χανα το πρώτο·
μα μια που μόχουν μάννα και πατέρας
στον Άδη κατεβή, δεν είναι τρόπος
ποτέ να γεννηθή αδερφός για μένα·
κι ενώ μ' αυτό το νόμο πάνω απ' όλους
σ' έβαλα εγώ, μυριάκριβε αδερφέ μου,
έγκλημα ο Κρέοντας έκρινε και τόλμη
ανήκουστη την πράξη αυτή, και τώρα
με παίρνει έτσι απ' τα χέρια και με σέρνει
πριν τις χαρές του υμέναιου να γνωρίσω,
πρι δω άντρα πλάι μου, πριν παιδιά αναστήσω,
μα έτσι παρατημένη από τους φίλους,
ζωντανή κατεβαίνω η μαυρομοίρα
στων πεθαμένων τα λημέρια, ενώ
ποιο νόμο των θεών έχω πατήση;
και γιατί πρέπει πια η δυστυχισμένη
να ελπίζω στους θεούς; ποιο σύμμαχό μου
να κράξω, όταν με την ευσέβειά μου
της ασεβείας την καταδίκη βρήκα;
μ' αν περνούν στους θεούς αυτά για δίκια,
πεθαίνοντας θα ομολογούσα τότε
πως ένοχη πεθαίνω, αν όμως οι άλλοι
έχουν την αμαρτία, ειθ' ας μην πάθουν
πιο πολλ' απ' όσα έτσι άδικα μου κάνουν.

ΧΟΡΟΣ
Πάντ' ακόμα το ίδιο φύσημα του ανέμου
την κρατά και δεν το λέει να την αφήση.

ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Μα γι' αυτό θα κλάψουν που έτσι αργούνε
τούτοι εδώ, που έχω προστάξη να την πάνε.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Αχ αλλίμονό μου, αυτός ο λόγος
την ολόστερνη την ώρα μου σημαίνει.

ΚΡΕΟΝΤΑΣ
Δε σου συνιστώ πολύ να ελπίζης
πως αυτό που λες δε θ' αληθέψη.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Ω της Θήβας πατρική μου πόλη,
ω πανάρχαιοι θεοί της γενεάς μας,
πάει τέλειωσε, με παίρνουν
βλέπετε, άρχοντες της Θήβας,
τη στερνή βασιλοπούλα σας,
τι παθαίνω κι από ποιους,
γιατί φύλαξα το σέβας στους θεούς.
 

Οι απόψεις των Ελλήνων για τους Τυράννους - Πρόκλος


Ο Πρόκλος στο έργο του «Εις τας Πολιτείας Πλάτωνος Υπόμνημα, Β’ [συν. 2.96 - 184], 176.11 – 177.12» αναφερόμενος τόσο επί του ιδικού στον Τύραννο Αριδαίο του 10ου βιβλίου της Πλατωνικής «Πολιτείας» όσο και γενικά στον άνθρωπο Τύραννο μας λέγει πως :

«Πραγματικά, είναι εχθροί των κοσμικών νόμων όποιοι ανατρέπουν τους απότοκους εκείνων νόμους. Είναι εχθροί της συμπαντικής τάξης οι καταστροφείς της όμοιας με εκείνη τάξης. Είναι εχθροί όλων των θεών εκείνοι που, με τον τρόπο τον Γιγάντων, αφανίζουν κάθε συγγενικό προς τους θεούς στοιχείο. Όπως λοιπόν αυτούς που επιβουλεύονται την πολιτεία και τους ιερούς νόμους τους τιμωρούν αυστηρά και ο Πλάτων και όλοι οι άριστοι νομοθέτες,…[....]…

Αν λοιπόν όντας τύραννος ο Αριδαίος, που περιγράφεται με τα λόγια αυτά, εξαιτίας της τυραννικής ζωής του έγινε αυτουργός τέτοιων ανόσιων πράξεων, ο λόγος πραγματικά παρουσιάζει ως πρέπουσα σε αυτόν τη δαιμόνια τούτη ποινή. Διότι, όσο έχει να κάνει με τον ίδιο, προκαλεί την καταστροφή όλων των αιτιών, έχοντας σκοτώσει τον πατέρα του. Και πρόσθεσε η αφήγηση τον «γέρο» πατέρα του, ώστε να καταστήσει την ανόσια πράξη ακόμα περισσότερο αποτρόπαιη ενόψει της ηλικίας. Πραγματικά, ο χρόνος αναγνωρίζει το παλαιότερο ως σεβαστότερο, με σκεπτικό ότι έχει γίνει προγενεστέρως γνωστό στο σύμπαν και λόγω της αρχαιότητάς του είναι περισσότερο συγγενικό προς την αγέννητη φύση. Κι αν ο πατέρας τοποθετούνταν μαζί με τον χρόνο, τότε απεικονίζει μια πραγματικά θεϊκή αιτία κοντινή των αΐδιων όντων.

Εκείνον λοιπόν που καταλύει την αιτία αυτή, όσο τουλάχιστον εξαρτάται από τις δυνάμεις του, τον αποδεικνύει εχθρό των αΐδιων όντων. Επιπλέον τον παρουσιάζει ομοίως και ως καταστροφέα και των αντιστοίχων του, αφού έχει σκοτώσει τον αδελφό του, που κι αυτός επίσης είναι μεγαλύτερός του, για να στρέψει μέσω του στοιχείου της χρονικής υπεροχής προς την επιβουλή κατά των αντιστοίχων του. Τι άλλο λοιπόν δεν έχει κάνει ο τέτοιου είδους άνθρωπος παρά το να βγάλει από τη μέση καθετί το αντίστοιχο του και συνάμα ευγενές ;; Και αν έχει διαπράξει και άλλες πολλές ασέβειες, είναι προφανές ότι πρόκειται για άνθρωπο που έχει ανατρέψει τη νομιμότητα της ζωής στο σύνολό της και όσο περνάει από το χέρι του έχει καταλύσει ολόκληρη την κοσμική τάξη – στοιχεία που κατεξοχήν χαρακτηρίζουν την τυραννική ζωή –


Aρχαίο κείμενο

πολέμιοι γάρ εἰσιν τῶν κοσμικῶν νόμων οἱ τοὺς ἐκείνων ἐκγόνους ἀνατρέποντες νόμους· πολέμιοι τῆς ὅλης τάξεως οἱ τῆς ὁμοίας ἐκείνῃ τάξεως ὄλεθροι· πολέμιοι πάντων θεῶν οἱ τὸν τῶν Γιγάντων τρόπον ἀφανίζοντες πᾶν τὸ θεοῖς συγγενές. ὡς οὖν τοὺς ἐπιβουλεύοντας τῇ πολιτείᾳ καὶ τοῖς ἱεροῖς κολάζουσι διαφερόντως καὶ Πλάτων καὶ πάντες οἱ ἄριστοι νομοθέται, …[….]….

Εἰ δὲ δὴ [τύραννος ὢν] ὁ Ἀρδιαῖος ὁ διὰ τούτων τῶν ῥήσεων ἱστορούμενος διὰ τὴν τυραννικὴν ζωὴν τοιούτων ἐγεγόνει δραμάτων ἀνοσίων ἐργάτης, ὄντως προσήκουσαν αὐτῷ τὴν δαιμονίαν ταύτην ποινὴν ἐπέστησεν ὁ λόγος. ὅσον γὰρ ἐφ᾽ ἑαυτῷ, πάντων ἐστὶ τῶν αἰτίων φθαρτικός, πατέρα ἀποκτείνας· καὶ προσέθηκεν πρεσβύτην, ἵνα καὶ διὰ τὸν χρόνον τὸ μίασμα ποιήσῃ πικρότερον· καὶ γὰρ ὁ χρόνος τὸ παλαιότερον οἶδεν σεμνότερον, ὡς τῷ παντὶ πρότερον γνωσθὲν καὶ τῇ ἀγενήτῳ φύσει δι᾽ ἀρχαιότητα συγγενέστερον· εἰ δὲ μετὰ τοῦ χρόνου καὶ ὁ πατὴρ εἴη, θείαν ὄντως αἰτίαν ἐγγὺς τῶν ἀϊδίων οὖσαν αἰτίων ἀπεικονίζεται·

τὸν οὖν ταύτην ἀνελόντα τό γε ἑαυτοῦ μέρος αὐτῶν εἶναι τῶν ἀϊδίων αἰτίων πολέμιον ἀποδείκνυσιν. καὶ μὴν καὶ τῶν συστοίχων ὡσαύτως αὐτὸν ἀποφαίνει φθαρτικόν, ἀδελφὸν ἀνελόντα, καὶ τοῦτον πάλιν πρεσβύτερον, ἵνα καὶ τὴν κατὰ τῶν συστοίχων ἐπιβουλὴν εἰς τὴν κατὰ τῶν μὴ συστοίχων περιτρέψῃ διὰ τῆς κατὰ τὸν χρόνον ὑπεροχῆς. τί οὖν ἄλλο λείπεται τὸν τοιοῦτον ἢ πᾶν τὸ σύστοιχον ἅμα καὶ τίμιον ἐκποδὼν ποιεῖν; εἰ δὲ καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ ἀνόσια ἐξείργαστο, δῆλον δὴ ὅτι πᾶσαν ἔνθεσμον ζωὴν ἀνατρέψας ἐτύγχανεν καὶ τὸ καθ᾽ αὑτὸν τὴν τάξιν ὅλην τὴν κοσμικὴν ἀνελών, ἃ δὴ τῆς τυραννικῆς ἐστιν ἐξαίρετα ζωῆς
 

Ιερά Σύμβολα των Ελλήνων Θεών


Δίας
Σύμβολα: Κεραυνός, Αιγίδα, Κότινος
Ζώα: Αετός, Ταύρος, Κόκορας
Δέντρα-Φυτά: Βελανιδιά, Φασκόμηλο. Δευτερεύοντα: Ελιά, Μαργαρίτα, Αμάραντο, Ματζουράνα, Καρυδιά, Φλόμος, Βερβένα, Αμυγδαλιά, Βιολέτα, Κασσιά, Γαρύφαλλο, Σχοίνος
Ποσειδώνας
Σύμβολα: Τρίαινα
Ζώα: Άλογο, Δελφίνι, Ταύρος
Λίθοι: Βήρυλλος, Ακουαμαρίνης, Μαργαριτάρι
Δέντρα-Φυτά: Πεύκο, Θαλάσσια Ανεμώνη, Φύκια. Δευτερεύοντα: Φλαμουριά, Ουτρικουλαρία.


Άδης
Δέντρα-Φυτά: Κυπαρίσσι, Ροδιά. Δευτερεύοντα: Μέντα, Νάρκισσος, Καλαμπόκι.



Ήρα
Σύμβολα: Διάδημα, Σκήπτρο
Ζώα: Παγώνι, Αγελάδα
Δέντρα-Φυτά: Κρίνος, Πορτοκαλιά. Δευτερεύοντα: Μηλιά, Ιτιά, Συκιά, Σμύρνα.


Απόλλωνας
Σύμβολα: Λύρα, Τόξο, Βέλος
Ζώα: Κουρούνα, Λύκος
Λίθοι: Ζαφείρι
Δέντρα-Φυτά: Δάφνη. Δευτερεύοντα: Ηλιοτρόπιο, Ηλίανθος, Ιξός (Γκυ), Υάκινθος, Πορτοκαλιά, Άνηθος, Τριγωνέλλα, Φοίνικας, Κρίνος, Πράσο.


Αθηνά
Σύμβολα: Αιγίδα
Ζώα: Κουκουβάγια, Φίδι
Δέντρα-Φυτά: Ελιά. Δευτερεύοντα: Βελανιδιά, Σημύδα, Σταυράγκαθο, Μουριά.

Άρτεμις
Σύμβολα: Τόξο, Βέλος, Ημισέληνος
Ζώα: Ελάφι, Γεράκι
Λίθοι: Αμέθυστος, Σεληνόλιθος, Μαργαριτάρι
Δέντρα-Φυτά: Ιτιά, Γιασεμί, Οξυά, Μυρτιά. Δευτερεύοντα: Αμάραντος, Μαργαρίτα, Φουντουκιά, Αγριαψιθιά, Βάλσαμο, Ακακία, Μανδραγόρας, Απήγανος.
Αφροδίτη
Σύμβολα: Καθρέφτης
Ζώα: Περιστέρι, Κύκνος
Λίθοι: Σμαράγδι, Λαζούρι, Μαργαριτάρι
Δέντρα-Φυτά: Τριαντάφυλλο, Κρίνος, Ανεμώνη, Μηλιά, Μυρτιά. Δευτερεύοντα: Αλόη, Φτέρη, Ερείκη, Βενζόη, Σμύρνα, Κυδώνι, Σανταλόξυλο, Αγγελική, Αχλαδιά, Αστήρ, Αφροξυλιά (Σαμπούκος), Βιολέτα.
Άρης
Σύμβολα: Δόρυ, Σπαθί
Ζώα: Σκύλος, Όρνεο
Λίθοι: Όνυχας, Σαρδόνυξ
Δέντρα-Φυτά: Δυόσμος, Απήγανος, Φλαμουριά, Βερβένα, Αδελόχορτο.


Δήμητρα
Σύμβολα: Δρεπάνι, Δαυλός
Ζώα: Φίδι
Λίθοι: Σμαράγδι
Δέντρα-Φυτά: Στάχυ, Κριθάρι. Δευτερεύοντα: Ιτιά, Καλαμπόκι, Ροδιά, Φασολιά, Βληχούνι, Παπαρούνα.

Ερμής
Σύμβολα: Κηρυκείων, Φτερωτά Σανδάλια
Ζώα: Τράγος
Μέταλλα: Υδράργυρος
Δέντρα-Φυτά: Αμυγδαλιά, Έλατο. Δευτερεύοντα: Άνηθος, Φοίνικας, Φουντουκιά, Γαρύφαλλο, Κανέλλα, Μουριά.


Ήφαιστος
Σύμβολα: Σφυρί, Αμόνι, Πέλεκυς, Φωτιά
Δέντρα-Φυτά: Μαργαρίτα.




Πάνας
Σύμβολα: Αυλός, Φαλλός
Ζώα: Τράγος, Κριάρι, αρσενικό Ελάφι, Ταύρος
Δέντρα-Φυτά: Πεύκο, Έλατο, Άμπελος. Δευτερεύοντα: Βανίλια, Καλάμι, Ασφόδελος, Ορχιδέα, Πηγουνιά, Σιληνή, Θρούμπι, Φτέρη, Αγριολούλουδα.
Διόνυσος
Σύμβολα: Θύρσος, Φαλλός
Ζώα: Φίδι
Λίθοι: Αμέθυστος
Δέντρα-Φυτά: Κισσός, Άμπελος. Δευτερεύοντα: Ασκληπιάς, Συκιά, Ίσκα, Μάραθο, Ταμάριξ, Μανιτάρι.



Έρως
Λίθοι: Οπάλιο
Δέντρα-Φυτά: Τριαντάφυλλο κόκκινο, Βιολέτα λευκή, Ζαχαροκάλαμο.




Ουρανός
Δέντρα-Φυτά: Φλαμουριά





Γαία
Λίθοι: Κεχριμπάρι (Ήλεκτρο), Κοράλλι
Δέντρα-Φυτά: Πορτοκαλιά, Μηλιά




Κρόνος
Δέντρα-Φυτά: Κριθάρι, Ορχιδέα. Δευτερεύοντα: Καλαμπόκι, Λεβάντα, Ροδιά, Βατόμουρο.



Ρέα
Δέντρα-Φυτά: Σμύρνα


Η θεραπευτική χρήση της φωνής


Σε πολλές θρησκείες του κόσμου, η αναπνοή που συνδέεται με τη φωνή, συμβολίζει το πνεύμα, την ψυχή. “Όταν η ψυχή χάσει την αρμονία της, η μελωδία και ο ρυθμός την βοηθούν να επανέλθει στην τάξη και την αρμονία” (Πλάτων).

Η φωνή λοιπόν, ως πανάρχαιο μέσω μουσικοθεραπείας συνδέεται άμεσα με το ασυνείδητο και έχει τη δυνατότητα να μας εναρμονίζει μέσω του συντονισμού.

Η θεραπευτική χρήση της φωνής ίσως έχει ηλικία μεγαλύτερη των τριάντα χιλιάδων ετών. Την εποχή εκείνη οι αρρώστιες αποτελούσαν μεγάλο μυστήριο και οι άνθρωποι πίστευαν πως οφειλόταν σε κάποιο κακό πνεύμα. Η αποκατάσταση λοιπόν της υγείας γινόταν με ψαλμωδία, μονότονη και ρυθμική, όπου ο ρυθμός βασιζόταν στο ρυθμό της αναπνοής και της καρδιάς. Η ομάδα συγκεντρωνόταν γύρω από τον ασθενή και έψελνε επί ώρες.

Στην αρχαία Ελλάδα βρίσκουμε μια σωρεία αναφορών για ίαση μέσω της φωνής, με σπουδαιότερους θεραπευτές τον Ορφέα και τον Πυθαγόρα. Ο Ορφέας με το τραγούδι του μπορούσε να ανακουφίζει τις ψυχές των ανθρώπων, ενώ επίσης μπόρεσε να κατέλθει στον Άδη, για να φέρει πίσω στον κόσμο την Ευρυδίκη.

Οι πυθαγόρειοι «χρησιμοποιούσαν συγκεκριμένες μελωδίες που αποκαθιστούν τα ψυχικά πάθη, την απελπισία και τους δυνατούς πόνους, και άλλες πάλι για την οργή, τους θυμούς και για κάθε παρέκκλιση της ψυχής (που νοσεί)». Ο Πυθαγόρας το ονόμαζε «μουσική ιατρική». Σύγχρονες προσεγγίσεις, το ονομάζουν ιατρική των συχνοτήτων.

Οι πρακτικές αυτές βασίζονταν στην αντίληψη ότι ο κόσμος των ήχων και ο εσωτερικός κόσμος της ψυχής συνδέονται και ότι η αρμονία της μουσικής προκαλεί μια συνήχηση της ψυχής. Πανάρχαιοι τρόποι θεραπείας με φωνή που διατηρούνται ακόμη και σήμερα είναι τα νανουρίσματα, τα μοιρολόγια, η ψαλμωδία, τα θρησκευτικά άσματα και η προσευχή.

H φωνή μας δεν είναι απλά ένα εργαλείο επικοινωνίας, ή ένα μουσικό όργανο αλλά ένα θαυμάσιο διαγνωστικό και θεραπευτικό μέσο.

Προσωπικά αντιλαμβάνομαι τη φωνώ, ως ένα μουσικό όργανο που κουρδίζεται διανοητικά, σωματικά και ψυχικά μέσω της φωνής. Η καλλιέργεια της φωνής οδηγεί αναμφίβολα στην καλλιέργεια της ψυχής, και για τους περισσότερους αποτελεί έναν ισχυρό δρόμο προς την αυτογνωσία.

Όσο πάλλεται το σώμα μέσω της φωνής, τόσο διαμορφώνεται η ψυχή, και αναγνωρίζουμε βαθύτερα την ύπαρξη μας. Για όσους ξέρουν να αφουγκραστούν τη φωνή, μπορεί να αποτελέσει οδηγό εσωτερικής κατεύθυνσης αλλά και εργαλείο για απελευθέρωση, εκτόνωση και έκφραση.

Η φωνή που βγαίνει από καρδιάς μπορεί να αγγίξει όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά να μας συνδέσει με τη θεανθρώπινη φύση μας και να μας δώσει πρόσβαση στην πνευματική επαφή με το Θείο. Μελετώντας και νιώθοντας τις φωνές των ανθρώπων, μπορούμε πιο εύκολα να μάθουμε πράγματα για αυτούς και να σκιαγραφήσουμε την προσωπικότητα του.

Έτσι λοιπόν, η φωνή μας δεν είναι απλά ένα εργαλείο επικοινωνίας, ή ένα μουσικό όργανο αλλά ένα θαυμάσιο διαγνωστικό και θεραπευτικό μέσο. Είναι ο καθρέφτης της ψυχής μας, είναι μοναδική όπως τα δακτυλικά μας αποτυπώματα και αντανακλά όχι μόνο τη φυσική μας κατάσταση, αλλά και το διανοητικό και συναισθηματικό μας πεδίο. Δεν γίνεται να διαχωρίσουμε την ομορφιά της φωνής από την ομορφιά της ψυχής.

Συνδυάζοντας τις γνώσεις μου στο τραγούδι, την επιστήμη και τη θεραπευτική, προέκυψε η γνώση για τη θεραπευτική χρήση του ήχου, η οποία εφαρμόζεται σε πάρα πολλές περιπτώσεις παθήσεων, ως συμπληρωματική θεραπεία.

Οφέλη:

• Κύριος τρόπος λειτουργίας της φωνής και του τραγουδιού είναι η απελευθέρωση και η έκφραση, που φέρνουν με τη σειρά τους χαρά, εσωτερική ειρήνη, γαλήνη και ηρεμία.

• Εκτός από αυτά, μαθαίνοντας να κουρδίζουμε το όργανο της φωνής, κουρδίζουμε το σύστημα μας σε σωματικό, ψυχικό και πνευματικό επίπεδο. Τα οφέλη μπορεί να είναι πραγματικά απρόσμενα.

• Μπορούμε να προστατέψουμε τη ζωτικότητα κάθε οργάνου του σώματος. Με τη φωνητική άσκηση, τα εσωτερικά όργανα δέχονται τα ευεργετήματα ενός παλμικού μασάζ, ενώ παράλληλα ενισχύουν τον ήχο της φωνής.

• Βοηθά στην απόκτηση της αίσθησης του εαυτού μας, στην ανάπτυξη της προσωπικής μας δύναμης και αυτοεκτίμησης.

• Μπορεί να χαλαρώσει τις μυϊκές εντάσεις και τους πόνους αλλά και να τονώσει την ενέργεια μας.

• Απελευθερώνει τους φόβους, το θυμό και το άγχος και καθαρίζει όποιον πόνο έχουμε κρατήσει στην ψυχή μας και θέλουμε να απομακρύνουμε.

Σύμφωνα με έρευνες, διάφορα χαρακτηριστικά της φωνής συνδέονται με σωματικά ή διανοητικά προβλήματα. Αναφέρω πχ.

  • Η θολή φωνή με μονότονο τόνο, μπορεί να συνδέεται με σωματική και συναισθηματική εξάντληση.
  • Η θυμωμένη φωνή, μπορεί να συνδέεται με ασθένειες του ήπατος, της χοληδόχου και ουροδόχου κύστης.
  • Η προσωρινή απώλεια της φωνής μπορεί να συνδέεται με σοκ, σεξουαλικό τραύμα ή αίσθηση συναισθηματικής ανελευθερίας
  • Η ενισχυμένη φωνή με κοφτό λόγο και εκρηκτικά σύμφωνα, μπορεί να συνδέεται με διαταραχή του κυκλοφορικού συστήματος και υψηλή πίεση.

Ποια η πρακτική εφαρμογή της φωνής στη θεραπεία;

Το τραγούδι, όπως και κάθε τέχνη, είναι θεραπευτικό.

Δύο τεχνικές είναι κυρίαρχες παγκοσμίως:

α) Χρήση μεμονωμένων συχνοτήτων πάνω στα σημεία που θέλουμε να δουλέψουμε

β) Χρήση μελωδιών.

Γενικότερα θα έλεγα, πως όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε τη φωνή μας στο τραγούδι, τόσο περισσότερο προβάλλουμε την προσωπικότητα μας και εκφράζουμε τα πιστεύω μας με αυθεντικότητα.

Τι πρέπει να κάνετε αν πάθετε θερμοπληξία

Ο άνθρωπος έχει την δυνατότητα να διατηρεί σταθερή την εσωτερική του θερμοκρασία (36,8+/-0,4 0C), με τη βοήθεια θερμορρυθμιστικών μηχανισμών που έχει.
Σε υψηλές θερμοκρασίες το σώμα αποβάλλει θερμότητα περιορίζοντας τις καύσεις του, με διεύρυνση των μικρών αγγείων, με αύξηση της εφίδρωσης και με επιτάχυνση της αναπνοής. Η αποβολή θερμότητας γίνεται αναλογικά με αγωγή στο 33% , με ακτινοβολία στο 45% και με εξάτμιση στο 22%.

Η θερμοπληξία είναι μία εξαιρετικά επείγουσα ιατρική κατάσταση, απειλητική για τη ζωή η οποία οφείλεται σε ανεπάρκεια ή σε δυσλειτουργία των θερμορρυθμιστικών μηχανισμών. Εκδηλώνεται με εγκεφαλικές διαταραχές , υψηλότατο πυρετό και απουσία εφίδρωσης. Για να συμβεί θερμοπληξία σε κάποιον άνθρωπο θα πρέπει να γίνουν ταυτόχρονα τα εξής: Υψηλή εξωτερική θερμοκρασία με υψηλή υγρασία, (ώστε να εμποδίζεται η απώλεια θερμότητας με εξατμίσεις) και προδιατεθειμένος οργανισμός.

Συμπτώματα:
  • Πυρετός
  • Εμετός
  • Διάρροια
  • Διαταραχή της πηκτικότητας του αίματος
  • Απουσία εφίδρωσης
  • Απώλεια αισθήσεων
  • Πιθανότητα πρόκλησης εμφράγματος του μυοκαρδίου
  • Σε ακραίες περιπτώσεις, κωματώδης κατάσταση και θάνατος
Μέτρα για την πρόληψη της θερμοπληξίας:
  • Αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο.
  • Προτιμούμε σκιερά και δροσερά μέρη, ντυνόμαστε ελαφρά με άνετα και ανοιχτόχρωμα ρούχα, καπέλο και γυαλιά ηλίου.
  • Αποφεύγουμε χώρους με συνωστισμό.
  • Κάνουμε χλιαρά ντους, πίνουμε πολλά υγρά.
  • Καλό θα είναι να έχουμε πάντα μαζί μας ιαματικό νερό σε μορφή σπρέι και να ψεκάζουμε συχνά τα σημεία του σώματος μας που είναι εκτεθειμένα στον ήλιο.
  • Σε έντονη εφίδρωση, φροντίζουμε για την λήψη αλατιού για να κρατηθεί το επίπεδο των υγρών στον οργανισμό.
  • Αποφεύγουμε τα οινοπνευματώδη ποτά, καταναλώνουμε μικρά, ελαφρά γεύματα, χωρίς λιπαρά, αλλά με πολλά φρούτα και λαχανικά.
  • Αποφεύγουμε τη βαριά σωματική εργασία σε ζεστούς χώρους με άπνοια και μεγάλη υγρασία.
  • Δεν περνάμε και δεν τρέχουμε πολλή ώρα κάτω από τον ήλιο, αποφεύγουμε τις μεγάλες διαδρομές με τα μέσα συγκοινωνίας.
  • Τέλος, ζητάμε την συμβουλή του γιατρού μας για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας.
Οι πιο ευπαθείς ομάδες σε υψηλές θερμοκρασίες είναι τα νεογνά και τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι και οι πάσχοντες από χρόνια νοσήματα. Ειδικά όσοι πάσχουν από χρόνια αναπνευστικά, καρδιαγγειακά κ.λπ. νοσήματα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους αν θα συνεχίσουν την αγωγή και σε ποια δοσολογία, διότι μερικά φάρμακα έχουν την ιδιότητα να αυξάνουν την θερμοκρασία του σώματος.

Προδιαθεσικοί παράγοντες
  • Ηλικία άνω των 65 ετών.
  • Καρδιακή ανεπάρκεια . χρόνια ασθένεια των νεφρών ή του ήπατος (συκώτι).
  • Χρήση αλκοόλ και άλλων κατασταλτικών φαρμάκων.
  • Χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, φαινοθειαζινών, αντιπαρκινσονικών. ορισμένων αντιαλλεργικών κλπ
  • Ιστορικό παλαιότερης θερμοπληξίας.
  • Μοναχικά εξασθενημένα άτομα.
  • Υπέρβαρα άτομα.
  • Ερασιτέχνες απροπόνητοι αθλητές σε κοπιώδεις αθλητικές δραστηριότητες (π.χ σε μαραθώνιο).
  • Εργασία κάτω από πολύ υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος.
Αντιμετώπιση συμπτωμάτων θερμοπληξίας:
  • Μεταφέρουμε τον θερμόπληκτο σε μέρος δροσερό, ευάερο, σκιερό.
  • Αφαιρέστε ταχέως τα ρούχα του ασθενούς.
  • Του βρέχουμε το πρόσωπο, το λαιμό και το στήθος με κρύο νερό. Ψεκάστε το σώμα με δροσερό νερό (150C). Η χρήση πάγου είναι καλό να αποφεύγεται αλλά θα πρέπει να επιχειρείται αν η θερμοκρασία δεν πέφτει.
Χρησιμοποιείστε ανεμιστήρες ή οποιοδήποτε μέσο μπορεί να διοχετεύσει αέρα με μεγάλη ταχύτητα. (Προσοχή στο συνδυασμό νερού και ανεμιστήρα! Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας).
  • Βάλτε τον ασθενή σε πλάγια θέση ώστε να είναι σε έκθεση μεγάλη επιφάνεια του δέρματος του στη ροή του αέρα.
  • Του βρέχουμε το πρόσωπο, το λαιμό και το στήθος με κρύο νερό.
  • Τοποθετούμε ψυχρά επιθέματα στο πρόσωπο και στο κεφάλι του.
  • Κάνουμε εντριβές στα άκρα του με κατεύθυνση από κάτω προς τα πάνω.
  • Αν μπορεί να πιει, του δίνουμε πολλά υγρά και μικρές ποσότητες αλατιού
  • Εννοείται ότι ειδοποιείτε το 112. Ο θερμόπληκτος πολλές φορές χρειάζεται νοσηλεία σε Εντατική Μονάδα.