Αυτά...

Σκεφτήκατε ποτέ να κοιτάξετε τι λέει το λεξικό για μια λέξη σαν τη "ζωή";
Θα σας διαβάσω τι βρήκα εγώ, γιατί είναι συναρπαστικό:
«Ζωή είναι η ιδιότητα που διακρίνει ένα ζωντανό και εν λειτουργία οργανισμό από ένα νεκρό».
Δεν είναι απίθανο αυτό; Δε μας βοηθάει όμως πολύ, έτσι δεν είναι;
Ας δούμε έναν άλλο που μου αρέσει πάρα πολύ.
Λέει, «η περίοδος χρησιμότητας ενός πράγματος».
 Σκέφτηκα λοιπόν πως, αν η χρησιμότητά μας καθορίζει το αν είμαστε ζωντανοί ή νεκροί,
τότε υπάρχουν πολλοί νεκροί γύρω μας.
Πολύ λίγοι από μας είμαστε ζωντανοί με την πραγματική έννοια της λέξης και ζούμε απόλυτα.....
Το θέμα είναι ότι όσο αφήνει κανείς τη ζωή του στα χέρια των άλλων,
 ποτέ δε θα ζήσει.
Πρέπει να πάρετε την ευθύνη να διαλέξετε και να καθορίσετε εσείς τη ζωή σας...
Μην επιβάλλεις στους άλλους την προσωπικότητά σου και τα συστήματα αξιών σου.
Να είσαι αληθινός και να μάθεις να ακούς.
Νομίζω ότι το να ακούς είναι τρομερά σημαντικό κι ωστόσο όλοι τρέμουμε κι αντιπαθούμε τη σιωπή.
Τα πιο όμορφα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν αν μέναμε σιωπηλοί.
Και να είσαστε αληθινοί. Όχι πλαστοί. Φερθείτε φυσικά.
Το πιο εύκολο πράγμα που μπορείτε να είσαστε στον κόσμο είναι ο εαυτός σας.
Και το πιο δύσκολο είναι να είσαστε αυτό που θέλουν οι άλλοι.....
Μην τους αφήνετε να σας βάλουν σ' αυτή τη θέση.
Βρείτε τον «εαυτό» σας - αυτό που είσαστε - και φερθείτε φυσικά.
Έτσι θα μπορέσετε να ζήσετε απλά.
Θα μπορέσετε να χρησιμοποιήσετε όλη την ενέργεια που χρειάζεται για να «κρατήσετε μακριά τα φαντάσματα».
Δε θα 'χετε πια φαντάσματα να κρατήσετε μακριά.
Δε θα χρειάζεται πια να παίζετε παιχνίδια.
Σβήστε τα όλα απλώς και πείτε:
«Αυτός είμαι. Πάρτε με όπως είμαι, με τις αδυναμίες μου, με τις ανοησίες μου κι όλα τα άλλα. Κι αν δεν μπορείτε, αφήστε με ήσυχη»...
Αν ο Θεός ξεχνούσε για μια στιγμή ότι είμαι μια μαριονέτα φτιαγμένη από κουρέλια και μου χάριζε ένα κομμάτι ζωή, ίσως δεν θα έλεγα όλα αυτά που σκέφτομαι, αλλά σίγουρα θα σκεφτόμουν όλα αυτά που λέω εδώ.Θα έδινα αξία στα πράγματα, όχι γι' αυτό που αξίζουν, αλλά γι' αυτό που σημαίνουν.Θα κοιμόμουν λίγο, θα ονειρευόμουν πιο πολύ, γιατί για κάθε λεπτό που κλείνουμε τα μάτια, χάνουμε εξήντα δευτερόλεπτα φως. Θα συνέχιζα όταν οι άλλοι σταματούσαν, θα ξυπνούσα όταν οι άλλοι κοιμόταν. Θα άκουγα όταν οι άλλοι μιλούσαν και πόσο θα απολάμβανα ένα ωραίο παγωτό σοκολάτα!Αν ο Θεός μου δώριζε ένα κομμάτι ζωή, θα ντυνόμουν λιτά, θα ξάπλωνα μπρούμυτα στον ήλιο, αφήνοντας ακάλυπτο όχι μόνο το σώμα αλλά και την ψυχή μου.Θεέ μου, αν μπορούσα, θα έγραφα το μίσος μου πάνω στον πάγο και θα περίμενα να βγει ο ήλιος. Θα ζωγράφιζα μ' ένα όνειρο του Βαν Γκογκ πάνω στα άστρα ένα ποίημα του Μπενεντέτι κι ένα τραγούδι του Σερράτ θα ήταν η σερενάτα που θα χάριζα στη σελήνη. Θα πότιζα με τα δάκρια μου τα τριαντάφυλλα, για να νοιώσω τον πόνο από τ' αγκάθια τους και το κοκκινωπό φιλί των πετάλων τους...Θεέ μου, αν είχα ένα κομμάτι ζωή... Δεν θα άφηνα να περάσει ούτε μία μέρα χωρίς να πω στους ανθρώπους ότι αγαπώ, ότι τους αγαπώ. Θα έκανα κάθε άνδρα και γυναίκα να πιστέψουν ότι είναι οι αγαπητοί μου και θα ζούσα ερωτευμένος με τον έρωτα.Στους ανθρώπους θα έδειχνα πόσο λάθος κάνουν να νομίζουν ότι παύουν να ερωτεύονται όταν γερνούν, χωρίς να καταλαβαίνουν ότι γερνούν όταν παύουν να ερωτεύονται! Στο μικρό παιδί θα έδινα φτερά, αλλά θα το άφηνα να μάθει μόνο του να πετάει. Στους γέρους θα έδειχνα ότι το θάνατο δεν τον φέρνουν τα γηρατειά αλλά η λήθη. Έμαθα τόσα πράγματα από σας, τους ανθρώπους... Έμαθα πως όλοι θέλουν να ζήσουν στην κορυφή του βουνού, χωρίς να γνωρίζουν ότι η αληθινή ευτυχία βρίσκεται στον τρόπο που κατεβαίνεις την απόκρημνη πλαγιά. Έμαθα πως όταν το νεογέννητο σφίγγει στη μικρή παλάμη του, για πρώτη φορά, το δάχτυλο του πατέρα του, το αιχμαλωτίζει για πάντα.Έμαθα πως ο άνθρωπος δικαιούται να κοιτά τον άλλον από ψηλά μόνο όταν πρέπει να τον βοηθήσει να σηκωθεί. Είναι τόσα πολλά τα πράγματα που μπόρεσα να μάθω από σας, αλλά δεν θα χρησιμεύσουν αλήθεια πολύ, γιατί όταν θα με κρατούν κλεισμένο μέσα σ' αυτή τη βαλίτσα, δυστυχώς θα πεθαίνω.Να λες πάντα αυτό που νιώθεις και να κάνεις πάντα αυτό που σκέφτεσαι. Αν ήξερα ότι σήμερα θα ήταν η τελευταία φορά που θα σ' έβλεπα να κοιμάσαι, θα σ' αγκάλιαζα σφιχτά και θα προσευχόμουν στον Κύριο για να μπορέσω να γίνω ο φύλακας της ψυχής σου. Αν ήξερα ότι αυτή θα ήταν η τελευταία φορά που θα σ' έβλεπα να βγαίνεις απ' την πόρτα, θα σ' αγκάλιαζα και θα σου 'δινα ένα φιλί και θα σε φώναζα ξανά για να σου δώσω κι άλλα. Αν ήξερα ότι αυτή θα ήταν η τελευταία φορά που θα άκουγα τη φωνή σου, θα ηχογραφούσα κάθε σου λέξη για να μπορώ να τις ακούω ξανά και ξανά. Αν ήξερα ότι αυτές θα ήταν οι τελευταίες στιγμές που σ' έβλεπα, θα έλεγα "σ' αγαπώ" και δεν θα υπέθετα, ανόητα, ότι το ξέρεις ήδη.Υπάρχει πάντα ένα αύριο και η ζωή μάς δίνει κι άλλες ευκαιρίες για να κάνουμε τα πράγματα όπως πρέπει, αλλά σε περίπτωση που κάνω λάθος και μας μένει μόνο το σήμερα, θα 'θελα να σου πω πόσο σ' αγαπώ κι ότι ποτέ δεν θα σε ξεχάσω.Το αύριο δεν το έχει εξασφαλίσει κανείς, είτε νέος είτε γέρος. Σήμερα μπορεί να είναι η τελευταία φορά που βλέπεις τους ανθρώπους που αγαπάς. Γι' αυτό μην περιμένεις άλλο, κάν' το σήμερα, γιατί αν το αύριο δεν έρθει ποτέ, θα μετανιώσεις σίγουρα για τη μέρα που δεν βρήκες χρόνο για ένα χαμόγελο, μια αγκαλιά, ένα φιλί και ήσουν πολύ απασχολημένος για να κάνεις πράξη μια τελευταία τους επιθυμία. Κράτα αυτούς που αγαπάς κοντά σου, πες τους ψιθυριστά πόσο πολύ τους χρειάζεσαι, αγάπα τους και φέρσου τους καλά, βρες χρόνο για να τους πεις "συγνώμη", "συγχώρεσέ με", "σε παρακαλώ", "ευχαριστώ" κι όλα τα λόγια αγάπης που ξέρεις. Κανείς δεν θα σε θυμάται για τις κρυφές σου σκέψεις. Ζήτα απ' τον Θεό τη δύναμη και τη σοφία για να τις εκφράσεις. Δείξε στους φίλους σου τι σημαίνουν για σένα..."(Gabriel Garcias Marques)

Μαρία Ιωσηφίδου

Η Ιατρική στην Αρχαία Αίγυπτο, και το πρώτο γνωστό τέστ εγκυμοσύνης

Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα οι περισσότεροι Αιγυπτιολόγοι επικέντρωσαν το ενδιαφέρον τους στην καθημερινή ζωή των Αιγυπτίων, στον τρόπο διοίκησης τους, καθώς και στα αρχιτεκτονικά μνημεία που αυτοί κληροδότησαν στον παγκόσμιο πολιτισμό, αγνοώντας τελείως τις προόδους τους στον τομέα της ιατρικής. Όμως με την έλευση του 20ου αιώνα, χάρη σε αρχαιολογικές ανακαλύψεις αλλά και στην αποκρυπτογράφηση πολλών παπύρων, ήρθαν στο φως οι απίστευτες πρόοδοι που είχαν κάνει οι κάτοικοι της Κοιλάδας του Νείλου στα ιατρικά θέματα.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, οι οποίοι άρχισαν να εξασκούν την ιατρική επιστήμη από το 4000π.Χ., ήταν οι πρώτοι παγκοσμίως που βάσισαν τις ιατρικές τους γνώσεις στην ενδελεχή παρατήρηση, στη διαδικασία της “δοκιμής και πλάνης” (η οποία χρησιμοποιείται ακόμη και στις μέρες μας από τη συνειρμική ψυχολογία!), αλλά και στις πρακτικές γνώσεις που αποκτούσαν ταριχεύοντας τους νεκρούς. Το αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν, να αποκτήσουν βασικές γνώσεις για τον τρόπο που λειτουργεί το σώμα εσωτερικά, για τη λειτουργία του κάθε οργάνου, να προτείνουν συγκεκριμένη θεραπεία για την κάθε ασθένεια και –βεβαίως- να γίνουν γνωστοί γι’ αυτό, σε όλον τον τότε γνωστό κόσμο. Χαρακτηριστικός είναι ο στίχος της Οδύσσειας: «κανένας λαός δεν έχει τις ιατρικές γνώσεις των Αιγυπτίων», καθώς και το ότι ο Ηρόδοτος τον 5ο αιώνα π.Χ. έγραφε: «η ιατρική είναι τόσο διαδεδομένη σε αυτό το λαό, που κάθε ιατρός ασχολείται μονάχα με μία ασθένεια. Μπορεί κανείς να βρει γιατρούς σε ολόκληρη τη χώρα. Κάποιοι είναι γιατροί για τα μάτια, άλλοι ασχολούνται με το κεφάλι, άλλοι με τα δόντια και κάποιοι με ασθένειες απόκρυφες.»

Είναι γεγονός ότι η μαγεία διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στη θεραπευτική διαδικασία, δεδομένου ότι πίστευαν ακράδαντα, πως κάποιες ασθένειες προέρχονταν από υπερφυσικές δυνάμεις, δηλαδή Θεούς και πνεύματα. Θεωρούσαν ότι στο σύμπαν υπάρχουν εχθρικές προς τον άνθρωπο δυνάμεις, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν τη ζωή των ζωντανών και ότι δεν είναι λίγες οι φορές που οι άνθρωποι αρρωσταίνουν, διότι αμελούν τις υποχρεώσεις που έχουν απέναντι στους νεκρούς συγγενείς τους.
 

Πολλές φορές, μάλιστα, έστελναν γράμματα στους νεκρούς, παρακαλώντας τους να σταματήσουν να στέλνουν την κατάρα τους στους ζωντανούς. Καθήκον του γιατρού ήταν πρωτίστως, να ανακαλύψει την οντότητα που προκαλούσε την ασθένεια και κατόπιν να την εξαγνίσει, τόσο με φάρμακα, όσο και με μαγικές τελετές. Τα ξόρκια, τα φυλαχτά και τα γούρια αποτελούσαν μέρος της αιγυπτιακής ιατρικής, κυρίως όταν δεν μπορούσαν να βρουν την αιτία που προκαλούσε την ασθένεια.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν, ότι μπορούμε να προστατευθούμε από τις υπερφυσικές δυνάμεις, είτε τοποθετώντας ένα κομμάτι μέταλλο στο πόδι του κρεβατιού, είτε έχοντας πάνω μας ένα σκοινί, μια πέτρα ή (ακόμα καλύτερα ) ένα πολύτιμο λίθο. Τα δυο πιο συνήθη φυλαχτά απεικόνιζαν τους θεούς Μπες και Χόρους. Ο πρώτος ήταν ο θεός της οικίας. Απομάκρυνε τον κίνδυνο από την οικογένεια και προφύλασσε τα νεογνά και τις μητέρες τους. Ο Χόρους είχε τη δύναμη της μητέρας του της Ίσιδος και προστάτευε τους Αιγυπτίους από τους φυσικούς κινδύνους.

Από τα ευρήματα που έχουν έρθει στο φως είναι ξεκάθαρο ότι η μαγεία, αν και είχε μία κάποια θέση στην αιγυπτιακή ιατρική, δεν είχε τη σημαντικότερη. Οι γιατροί εκπαιδεύονταν για πολλά χρόνια από ιερείς και από «δασκάλους» ηλικιωμένοους, που θεωρούνταν σοφοί λόγω της πείρας τους. Μάθαιναν να κάνουν στον ασθενή τις ερωτήσεις εκείνες, που θα τους οδηγούσαν στο να καταλάβουν από τι έπασχε, τον εξέταζαν, και πρότειναν θεραπεία. Κάποιες φορές καταλάβαιναν από τι έπασχε κάποιος, απλώς παρατηρώντας τον τρόπο που βάδιζε. Θεωρούσαν ότι ο άνθρωπος πρέπει να εξετάζεται ως ενιαία οντότητα, για αυτό και πάντα ασχολούνταν, όχι μόνο με τη σωματική κατάσταση του ασθενούς, αλλά και με την νοητική και την πνευματική του.

Δεδομένου ότι οι θεραπείες τις οποίες πρότειναν ήταν τις περισσότερες φορές αποτελεσματικές, οι θεραπευτές έχαιραν της εκτιμήσεως των βασιλέων. Ήτανε ένδειξη δύναμης να έχει κάποιος μονάρχης έναν Αιγύπτιο θεραπευτή στην αυλή του. Τους αντιμετώπιζαν με σεβασμό, κανείς δεν αμφισβητούσε τη γνώμη τους και απολάμβαναν μια πλούσια ζωή. Όμως δεν πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους μονάχα στην άρχουσα τάξη.

Στην αρχαία Αίγυπτο, όλος ο λαός είχε το δικαίωμα να εξεταστεί από γιατρό σε περίπτωση που αρρώσταινε και την πληρωμή αυτού την αναλάμβανε το κράτος. Ο πιο γνωστός ιατρός εκείνων των χρόνων ήταν ο Ιμχοτέπ, ο οποίος έζησε στην αυλή του φαραώ Κχασεκχέμ και διετέλεσε πρωθυπουργός του. Έσωσε τη ζωή του βασιλιά σε πολλές περιπτώσεις και όταν αυτός πέθανε, παντρεύτηκε τη γυναίκα του. Όπως όλοι οι θεραπευτές στην αρχαία αιγυπτιακή κοινωνία, έτσι και αυτός επηρέαζε τα κοινά και η γνώμη του λαμβανόταν σοβαρά υπ’όψιν σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής. Λέγεται μάλιστα ότι ο Ινχοτέπ έχτισε και την πρώτη πυραμίδα στον κόσμο, στην έρημο της Σαχάρα. Για αρκετούς αιώνες μετά το θάνατο του, λατρευόταν ως ο θεός της ιατρικής στον τόπο από όπου καταγόταν και ακόμα και στις μέρες μας υπάρχει άγαλμα του Ιμχοτέπ, στο Πάνθεο των Αθανάτων της Διεθνούς Χειρουργικής Σχολής του Σικάγο.

Σύμφωνα με τον Ινχοτέπ, αλλά και όλους τους Αιγύπτιους γιατρούς, η θεραπευτική είναι τέχνη και σκοπός της είναι να φέρει τους ανθρώπους όσο το δυνατόν πιο κοντά στο «Ma’at», το οποίο είναι αυτό που οι Κινέζοι ονόμασαν «Ταο και η Χριστιανική θρησκεία – αιώνες αργότερα – «εξαγνισμό». Η μέθοδος που εφάρμοζαν οι Αιγύπτιοι για να διαπιστώσουν αν κάποιος χρειαζόταν θεραπεία – εξαγνισμό μοιάζει κατά πολύ με τη μέθοδο που χρησιμοποιούν οι γιατροί ακόμα και σήμερα: ως πρώτο βήμα ο γιατρός ζητούσε από τον ασθενή να του περιγράψει πως αισθάνεται, κατόπιν τον εξέταζε ψηλαφώντας τις περιοχές του σώματος του όπου ένιωθε πόνο, έπειτα εξέταζε το αίμα και τα ούρα του ασθενούς, τον ρωτούσε αν έχει εχθρούς, και στο τέλος κατέληγε στη διάγνωση, η οποία ήταν πάντοτε μια από τις 3 ακόλουθες φράσεις : «Αδιαθεσία την οποία μπορώ να θεραπεύσω», «Αδιαθεσία εναντίον της οποίας θα παλέψω», «Αδιαθεσία η οποία είναι αδύνατον να γιατρευτεί».

Σε περίπτωση που ο γιατρός δεν θεωρούσε ότι η ασθένεια είναι αγιάτρευτη, ο άνθρωπος μπορούσε να γίνει και πάλι υγιής, αφού είχε υποβληθεί σε μια σειρά εξαγνιστικών τελετών, στις οποίες (ανάλογα με την περίπτωση) συμπεριλαμβάνονταν ξόρκια, μπάνια με βότανα αλλά και θεραπευτικές αγωγές τις οποίες έπρεπε να ακολουθεί.

Πιστευόταν ότι για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των αγωγών αυτών, έπρεπε συχνά να αφαιρέσει ο άρρωστος όλες τις τρίχες που είχε στο σώμα του και να ακολουθεί συγκεκριμένη δίαιτα, αποφεύγοντας ιδιαίτερα τα ψάρια και κάποια λαχανικά διότι οι τροφές αυτές θεωρούνταν «μολυσμένες». Επίσης, τα όνειρα που έβλεπε κάποιος την περίοδο της θεραπείας του ήταν σημαντικότατα και πιστευόταν, ότι μπορούσαν να βοηθήσουν το γιατρό να βρει την καταλληλότερη θεραπεία.

Έχουν σωθεί μέχρι τις μέρες μας 14 πάπυροι που περιγράφουν τις θεραπευτικές μεθόδους, τόσο στις μεγάλες πόλεις, όσο και στα χωριά, όπου οι γιατροί διέθεταν λιγότερο εξελιγμένα μέσα και κατέφευγαν συχνότερα στη μαγεία.

Οι γνωστότεροι εξ αυτών των παπύρων είναι ο Edwin Smith Papyrus και ο Ebers Papyrus. Ο πάπυρος Edwin Smith βρίσκεται από το 1906, στο Ιστορικό Ίδρυμα της Νέας Υόρκης και έτσι αποτελεί ακόμα και σήμερα, για τους ιστορικούς, μια πολυτιμότατη πηγή πληροφοριών. Στο συγκεκριμένο πάπυρο αναφέρονται 48 περιπτώσεις τραυματισμού στο πρόσωπο, στο κεφάλι, στον αυχένα και στο άνω τμήμα της σπονδυλικής στήλης. Σε κάθε περίπτωση έχει γίνει διάγνωση και έχει προταθεί θεραπεία.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι μονάχα 11 περιπτώσεις θεωρήθηκαν ως αγιάτρευτες. Χάρη στην αποκρυπτογράφηση του συγκεκριμένου πάπυρου, έχουμε μάθει, πως οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θεωρούσαν, ότι ο άνθρωπος γεννιέται απολύτως υγιής και αρρωσταίνει μονάχα αν εισέλθει στο σώμα του κάποιος ξένος παράγοντας. Στην περίπτωση που ο ασθενής είχε κάποια πληγή στο σώμα του, ο παράγοντας αυτός ήταν ορατός και έτσι ο γιατρός μπορούσε να προτείνει θεραπεία. Σε περίπτωση όμως, που ο ασθενής έπασχε από κάποια εσωτερική ασθένεια, δεδομένου ότι η μικροβιολογία δεν είχε αναπτυχθεί ακόμη ως επιστήμη, πιστευόταν ότι η ασθένεια αυτή είχε προκληθεί από κάποιο κακό θεό ή ότι ήταν θεϊκή τιμωρία και έτσι ο γιατρός έπρεπε να εξουδετερώσει πρώτα το κακό και κατόπιν να ασχοληθεί με τη θεραπεία του σώματος.

Ο Ebers Papyrus λέγεται ότι βρέθηκε ανάμεσα στα πόδια μιας μούμιας στη νεκρόπολη της Θήβας, ότι αγοράστηκε το 1862 από τον Edwin Smith και ότι αυτός, το 1872, τον πούλησε στον αιγυπτιολόγο George Ebers. Ο εν λόγω πάπυρος είναι στην ουσία μία συλλογή χιλιάδων ιατρικών κειμένων, στα οποία προτείνονται συγκεκριμένες θεραπείες. Είναι χωρισμένος σε παραγράφους, κάθε μία από τις οποίες ασχολείται και με κάποιο μέρος του σώματος. Παραδείγματος χάριν, στις παραγράφους 1-3 βρίσκουμε τα μαγικά εκείνα ξόρκια που οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι τους προστάτευαν από τις υπερφυσικές δυνάμεις, στις παραγράφους 50-85 αναλύονται διεξοδικότατα οι ασθένειες του στομαχιού, στις παραγράφους 485-529 αναφέρεται, τι πρέπει να κάνει κάποιος που έχει τραυματιστεί... και ούτω καθεξής.

Εντύπωση, επίσης, προκαλεί το πλήθος των πληροφοριών σχετικά με τις θεραπευτικές αγωγές, που πρέπει να ακολουθεί μια γυναίκα, αν τυχόν αρρωστήσει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της, καθώς και το γεγονός ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν δημιουργήσει κάποιου είδους τεστ εγκυμοσύνης. Έτσι εάν μια γυναίκα υποπτεύονταν ότι είναι έγκυος, έπαιρνε σιτάρι και κριθάρι. Το μισό σιτάρι και το μισό κριθάρι το πότιζε με τα πρωινά ούρα της και το άλλο μισό σιτάρι και κριθάρι με κανονικό νερό. Αν φύτρωνε πρώτο το σιτάρι και το κριθάρι που τα πότιζε με πρωινά ούρα , τότε καταλάβαινε ότι ήταν έγκυος. Ο Δρ Hulusi de Κόκερ, λέει ότι ήταν σωστή η μέθοδος γιατί οι έγκυες γυναίκες έχουν ορμόνες σε υπερβολικές ποσότητες στα ούρα το πρωί. Σήμερα για να αναπτυχθούν πιο γρήγορα τα φρούτα και τα λαχανικά χρησιμοποιούν ορμόνες. Έτσι η μέθοδος είναι η ίδια και σωστή. Ακόμη λέει ο πάπυρος πως καθόριζαν το φύλο του παιδιού.

Δυστυχώς, λόγω της μεγάλης φωτιάς που έβαλαν οι χριστιανοί, κατέστρεψε τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, αλλά και του ότι πλήθος παπύρων έχουν πέσει στα χέρια αρχαιοκάπηλων, ποτέ δεν θα μάθουμε πόσο ακριβώς είχε αναπτυχθεί η ιατρική επιστήμη στην αρχαία Αίγυπτο. Το σίγουρο, όμως, είναι ότι έπρεπε να περάσουν 2.200 χρόνια από τότε που γράφτηκε ο Edwin Smith Papyrus, μέχρι να αποκτήσει η ανθρωπότητα περισσότερες γνώσεις σχετικά με το νευρικό σύστημα και ότι όλοι οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι γιατροί, όπως ο Ερόφιλος, ο Ερίστρατος και ο Γκάλεν, τη συμβολή των οποίων αναγνωρίζει και τιμά μέχρι σήμερα η ιατρική επιστήμη παγκοσμίως, είχαν μορφωθεί στην Αίγυπτο και είχανε βασίσει τις έρευνές τους στις γνώσεις των αρχαίων Αιγυπτίων.

Όταν ο Ζευς ο Ποσειδώνας και ο Πλούτωνας διαμοιράστηκαν την κοσμική αρχή

"Σω.: Άκου λοιπόν, καθώς αφηγούνται, μία πολύ όμορφη ιστορία, την οποία εσύ ασφαλώς θα εκλάβεις ως μύθο, όπως νομίζω, εγώ όμως τη θεωρώ πραγματική με έλλογη υπόσταση· και εξ άλλου ως αληθινά γεγονότα θα σου διηγηθώ όσα πρόκειται να διατυπώσω. Όπως δηλαδή αναφέρει ο Όμηρος ο Ζευς ο Ποσειδώνας και ο Πλούτωνας διαμοιράστηκαν μεταξύ τους την κοσμική αρχή, όταν την παρέλαβαν από τον πατέρα τους...

Υπήρχε λοιπόν ο εξής νόμος όσον αφορά τους ανθρώπους την εποχή του Κρόνου, ο οποίος διαχρονικά και τώρα ακόμη ισχύει ανάμεσα στους θεούς, όποιος από το γένος των ανθρώπων διανύσει τη ζωή του με δίκαιο και ευσεβή τρόπο, όταν πεθάνει, να μεταβαίνει και να κατοικεί στα Νησιά των Μακάρων σε κατάσταση απόλυτης ευδαιμονίας, μακριά από κάθε συμφορά· όποιος όμως διάγει τη ζωή του με άδικο και ασεβή τρόπο να οδηγείται στο δεσμωτήριο της τιμωρίας και της (απονομής της δικαιοσύνης) Δίκης, το οποίο ως γνωστό το αποκαλούν Τάρταρο.

Δικαστές εκείνων λοιπόν, την εποχή της βασιλείας του Κρόνου και πρόσφατα ακόμη, όταν την εξουσία κατείχε ο Δίας, ήταν ζωντανοί για τους ζωντανούς, οι οποίοι δίκαζαν τους ανθρώπους εκείνη την ημέρα την οποία επρόκειτο να πεθάνουν. Έτσι λοιπόν με εσφαλμένο τρόπο εκφέρονταν οι δικαστικές ετυμηγορίες.
Ο Πλούτων λοιπόν και οι επιτηρητές του Άδη, που κατέφθαναν από τα Νησιά των Μακάρων, κατήγγειλαν προς τον Δία, ότι εμφανίζονται συχνά και στους δύο μεταθανάτιους προορισμούς άνθρωποι που η αξία τους δεν ανταποκρίνεται στον τόπο άφιξης τους.


Αποκρίθηκε λοιπόν τότε ο Ζευς:
«Εγώ, είπε, θα θέσω τέρμα σ’ αυτό που συμβαίνει, διότι τώρα οι δίκες εκδικάζονται άσχημα». «Αυτοί δηλαδή που κρίνονται» είπε «περιβάλλονται με σάρκα τη στιγμή της κρίσης, επειδή δικάζονται ζωντανοί».
«Πολλοί λοιπόν», συνέχισε αυτός, «αν και διαθέτουν διεφθαρμένες ψυχές είναι ενδεδυμένοι με καλλίγραμμα σώματα και ευγενική καταγωγή και πλούτη και όταν συντελείται η κρίση, καταφθάνουν γι’ αυτούς πολλοί μάρτυρες να βεβαιώσουν ότι έχουν ζήσει δίκαια.
Έτσι οι δικαστές εκθαμβώνονται από αυτά, αφού μάλιστα και οι ίδιοι δικάζουν ενδεδυμένοι (με σάρκες) και μπροστά από την ψυχή τους έχουν, σαν προκάλυμμα τα μάτια και τα αυτιά και ολόκληρο το σώμα. Όλα αυτά τα επικαλύμματα συνιστούν ασφαλώς εμπόδιο και τα «ενδύματα» των δικαστών και αυτά των κρινομένων. «Πρωταρχικά λοιπόν», είπε, «είναι αναγκαίο να καταργήσουμε τη δυνατότητα να προβλέπουν οι άνθρωποι τον θάνατό τους, διότι τώρα γνωρίζουν εκ των προτέρων τη στιγμή του θανάτου τους. Αυτή λοιπόν η διαταγή έχει διαβιβαστεί στον Προμηθέα για να σταματήσει την προγνωστική δυνατότητα των ανθρώπων.

Έπειτα είναι αναγκαίο να κρίνονται όλοι αυτοί γυμνοί· πρέπει δηλαδή αυτοί να δικάζονται αφού έχουν πεθάνει. Και ο κριτής πρέπει να είναι γυμνός (απαλλαγμένος από κάθε ένδυμα) πεθαμένος, ώστε η ίδια η ψυχή του να ατενίζει την ψυχή κάθε ανθρώπου αμέσως με το θάνατο, αφού τον εγκαταλείψουν όλοι οι συγγενείς και αφού θα έχει αφήσει στη γη όλο εκείνο τον υλικό στολισμό, για να αποβεί δίκαια η κρίση. Έχοντας λοιπόν διαγνώσει αυτό πριν από εσάς, έχρισα δικαστές τους γιους μου, δύο από την Ασία, το Μίνωα και τον Ραδάμανθυ και ένα από την Ευρώπη τον Αιακό.
Αυτοί λοιπόν όταν πεθάνουν, θα δικάσουν στο λειμώνα, στο σημείο όπου ο δρόμος χωρίζεται σε τρεις κατευθύνσεις, απ’ όπου δύο οδοί οδηγούν η μια στις Νήσους των Μακάρων και η άλλη στον Τάρταρο. Εκείνους τους νεκρούς που καταφθάνουν από την Ασία θα τους κρίνει ο Ραδάμανθυς, αυτούς που έρχονται από την Ευρώπη ο Αιακός. Στο Μίνωα θα αποδώσω τη δικαιοδοσία οριστικής ετυμηγορίας, αν υπάρχει κάτι αμφισβητούμενο στις κρίσεις των άλλων δύο, για να καταστεί όσο το δυνατό πιο δίκαιη η κρίση για την μεταθανάτια πορεία των ανθρωπίνων ψυχών».

Αυτή είναι Καλλικλή η αφήγηση που εγώ έχω ακούσει και πιστεύω ότι είναι αληθινή. Από τις αναφορές αυτές, συλλογίζομαι ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει. Ο θάνατος, όπως εγώ νομίζω, δεν είναι τίποτα άλλο παρά ο διαχωρισμός δύο πραγμάτων, της ψυχής και του σώματος, του ενός από το άλλο.
Από τη στιγμή λοιπόν που θα επέλθει ο διαχωρισμός της ψυχής από το σώμα, το κάθε ένα από τα δύο μέρη σχεδόν εξίσου διατηρεί εκείνα τα χαρακτηριστικά, που είχε όταν ο άνθρωπος βρισκόταν εν ζωή, το σώμα διατηρεί αναλλοίωτη τη φύση του και ορατές όλες τις περιποιήσεις και τις διαμορφώσεις που δέχτηκε.

Για παράδειγμα αν το σώμα κάποιου ήταν μεγάλο ή από τη φύση ή από την υπερβολική κατανάλωση τροφής ή από την επίδραση και των δύο παραγόντων, όσο ήταν ζωντανός και όταν πεθάνει ο νεκρός θα είναι μεγάλος και αν υπήρξε παχύς θα είναι παχύς και μετά το θάνατο και για όλα τα χαρακτηριστικά του σώματος το ίδιο ισχύει.

Αν πάλι έτρεφε μακριά κόμη, μακρομάλλης θα είναι και ο νεκρός. Αν επιπρόσθετα κάποιος είχε μαστιγωθεί και είχαν αποτυπωθεί στο σώμα του οι ουλές από τις μαστιγώσεις ή άλλα τραύματα, ενώ βρισκόταν στη ζωή και μετά το θάνατο αυτά θα είναι έκδηλα στη μορφή του πεθαμένου. Ή αν κανείς κατά την διάρκεια της ζωής του είχε μέλη του σώματός του σπασμένα ή διαστρευλωμένα, οι ίδιες αυτές διαμορφώσεις θα είναι ορατές και στη μεταθανάτια ουσία του.

Με μια φράση δηλαδή, όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που αποτυπώθηκαν στο σώμα του ανθρώπου ενώ ζούσε είναι ευδιάκριτα και όταν πεθάνει ή αν όχι όλα τα περισσότερα για κάποιο χρονικό διάστημα.

Η ίδια διεργασία νομίζω ότι ισχύει και για τη ψυχή Καλλικλή. Έκδηλα είναι όλα τα χαρακτηριστικά της ψυχής, όταν απογυμνωθεί από το σώμα, και οι έμφυτες ιδιότητες και οι επίκτητες, όσες διαμορφώσεις απέκτησε η ψυχή του ανθρώπου λόγω της ενασχόλησής της με κάθε πράγμα.
Όταν λοιπόν παρουσιαστούν ενώπιον του δικαστή, εκείνοι που έρχονται από την Ασία στον Ραδάμανθυ, ο Ραδάμανθυς τους βάζει σε σειρά και εποπτεύει την ψυχή καθενός, χωρίς να γνωρίζει σε ποιον ανήκει, αλλά πολλές φορές αφού παραλάβει την ψυχή του Μεγάλου Βασιλιά ή άλλου οποιουδήποτε βασιλιά ή δυνάστη και διαπιστώσει ότι τίποτα δεν είναι υγιές στην ψυχή του, αλλά αντίθετα είναι όλη μαστιγωμένη από ραπίσματα και γεμάτη ουλές από την επίδραση των επιορκιών και της αδικίας, που με κάθε πράξη του έχει αποτυπώσει στην ψυχή του και όλα διεστραμμένα από το ψεύδος και την αλαζονεία και τίποτα ορθό, αφού έχει ανατραφεί χωρίς την αλήθεια. Υπό την αρνητική επίδραση τέλος, της εξουσίας της τρυφής της αλαζονείας και της αυθαιρεσίας των ενεργειών του, διέκρινε την ψυχή να είναι γεμάτη από ασύμμετρη και ασχήμια. Αφού διαπίστωσε λοιπόν ο δικαστής αυτά, απέπεμψε αμέσως αυτήν με περιφρόνηση στο δεσμωτήριο, όπου πρόκειται, αφού φθάσει, να υποστεί τις αρμόζουσες κυρώσεις…

Όπως λοιπόν έλεγα, όταν εκείνος ο Ραδάμανθυς παραλάβει (για να δικάσει) κάποιον τέτοιου είδους, δεν γνωρίζει τίποτα σχετικά με αυτόν, ούτε ποιος είναι ούτε από ποιους κατάγεται, γνωρίζει μόνο ότι κάποιος είναι διεφθαρμένος. Έτσι, αφού διαπιστώσει αυτό, τον αποπέμπει στον Τάρταρο, επισημαίνοντας, είτε ότι δύναται να θεραπευθεί, είτε ότι είναι ανίατος, σύμφωνα με την αλάθευτη κρίση του. Εκείνος αφού φτάσει στον Τάρταρο υφίσταται αυτά που του αρμόζουν.
Ενίοτε όταν ο αδέκαστος κριτής διακρίνει άλλη ψυχή ανθρώπου, ο οποίος έχει ζήσει με ευσέβεια και υπό το πνεύμα της αλήθειας, απλού ιδιώτη ή κάποιου άλλου, κυρίως όμως, όπως εγώ θεωρώ, Καλλικλή, ψυχή φιλοσόφου που αφοσιώθηκε στα δικά του έργα και δεν ακολούθησε ποικίλες κατευθύνσεις στη ζωή του, τη θαυμάζει και τη στέλνει στα Νησιά των Μακάρων.

Έτσι ακριβώς ενεργεί και ο Αιακός και καθένας από αυτούς δικάζει κρατώντας ράβδο, ο Μίνωας όμως κάθεται εποπτεύοντας, κρατώντας μόνος αυτός χρυσό σκήπτρο, όπως αναφέρει ο ομηρικός Οδυσσέας ότι είδε αυτόν «να κρατεί χρυσό σκήπτρο και να απονέμει δικαιοσύνη στους νεκρούς.

Εγώ λοιπόν Καλλικλή, έχω πεισθεί απόλυτα από την διήγηση αυτή και μεριμνώ πως θα παρουσιαστώ στον κριτή με όσο το δυνατό πιο υγιή την ψυχή μου. Αντλώ ικανοποίηση λοιπόν στο να απέχω από τις τιμές των πολλών ανθρώπων και αφιερώνομαι στο εγχείρημα ανεύρεσης της αλήθειας, πως πραγματικά θα μπορέσω να γίνω καλύτερος και κατά τη διάρκεια της ζωής μου και όταν πεθάνω, μετά το θάνατο.

Προτρέπω μάλιστα και όλους τους άλλους ανθρώπους, όσο δύναμαι να πράξω κάτι τέτοιο, και σε σένα απευθύνω την παραίνεση να κατευθύνεις τη ζωή σου στον αγώνα αυτό, τον οποίο εγώ θεωρώ τον επικρατέστερο από όλους τους εγκόσμιους αγώνες, και σε επικρίνω που δεν έχεις τη δυνατότητα να βοηθήσεις τον εαυτό σου, όταν έρθει η στιγμή της δικής σου δίκης και κρίσης, την οποία εγώ μόλις τώρα ανέφερα, αλλά, αφού προσέλθεις ενώπιον του δικαστή τον γιο της Αίγινας, όταν σε συλλάβει και σε οδηγήσει προς το δεσμωτήριο, θα μείνεις άναυδος και θα κυριευτείς από ίλιγγο, εσύ εκεί όχι λιγότερο από εμένα εδώ, και ίσως κάποιος σε χτυπήσει ατιμωτικά στο πρόσωπο και σε εξευτελίσει με κάθε δυνατό τρόπο."

Πλάτων, Γοργίας, 523a-527e

Ο μύθος γύρω από το δικαστήριο των ψυχών ύστερα από το θάνατο (C. 79-82, 523a-527e):

"Απομένει η μεταφυσική θεμελίωση των διαλεκτικών συμπερασμάτων. Ποιος γνωρίζει αν η ζωή είναι θάνατος ή ο θάνατος ζωή; Ο θάνατος, για το Σωκράτη, δεν τίποτα άλλο παρά ο χωρισμός δύο πραγμάτων, της ψυχής και του σώματος. Η αθάνατη ψυχή εξέρχεται από το θνητό σώμα και οδεύει προς το σταυροδρόμι της κρίσης. Εκεί αναμένουν οι ακριβοδίκαιοι και αδέκαστοι Κριτές του Άδη, ο Αιακός, ο Μίνως και ο Ραδάμανθυς, οι οποίοι ατενίζουν την ψυχή κάθε νεκρού και εκδίδουν την αταλάντευτη ετυμηγορία τους, βασιζόμενοι στα ορατά σημάδια που φέρει πάνω της κάθε ψυχή από την προθανάτια δράση της.
Οι ψυχές των διεφθαρμένων και των αδίκων αποστέλλονται στο δεσμωτήριο της τιμωρίας και της απονομής της δικαιοσύνης, στον στυγερό Τάρταρο και υποβάλλονται σε φρικτά, συνεχώς επαναλαμβανόμενα βασανιστήρια.
Οι ψυχές, που έζησαν με δικαιοσύνη και σωφροσύνη κατευθύνονται στις Νήσους των Μακάρων και βιώνουν της αιώνια ευδαιμονία.

Η φιλοσοφία, όπως ακριβώς και στον πλατωνικό Φαίδωνα, οράται ως μελέτη και προετοιμασία θανάτου.

Ο Σωκράτης συρμένος άδικα σε δίκη από κάποιο ευτελές υποκείμενο, ίσως να μην δύναται να υπερασπιστεί τον εαυτό του ενώπιον της εγκόσμιας δικαστικής αρχής, ελλείψει ονομαστών μαρτύρων που θα συνηγορήσουν υπέρ του και ελλείψει της μεγαλεπήβολης ρητορικής πειθούς, η οποία θα δημιουργήσει επίφαση αλήθειας και θα εξαπατήσει τους δικαστές, στο επέκεινα, όμως, θα βρεθεί αναπόδραστα στις νήσους των Μακάρων.

Ο πολιτευτής μπορεί έντεχνα να διαφεύγει τις δαγκάνες του πολιτειακού νόμου όσο βρίσκεται στη ζωή και να πραγματοποιεί τις άδικες επιδιώξεις του, στο μεταθανάτιο σταυροδρόμι της κρίσης, όμως, θα καταληφθεί από έντρομο ίλιγγο, καθώς τα τέκνα του Διός θα εποπτεύουν την ψυχή του και θα του επιβάλλουν, μετά ραπισμάτων και προπηλακισμών, σκληρότατη τιμωρία.

Η προτροπή προς τον φιλοσοφικό τρόπο ζωής ενδύεται το μέγιστο κλέος.

Ο πολιτικός ανήρ αρμόζει να κατακτήσει σε ατομικό επίπεδο την αυτοκυριαρχία (η κυριαρχία του λόγου επί του θυμού και των ηδονών) και τη δικαιοσύνη (διατήρηση αυτής της ευταξίας) και εν συνεχεία, αφού το κατορθώσει αυτό να επιδοθεί στην εφαρμογή των αρχών της πολιτικής επιστήμης.

Με το τέλος του Γοργία η οδός προς τη θεμελίωση της πλατωνικής πολιτικής φιλοσοφίας έχει πια ανοίξει."

Φθινοπωρινές αποφάσεις: Πώς να πετύχεις φέτος τους στόχους σου

Οι δύο μεγάλες εποχές του χρόνου που σχετίζονται με τη λήψη δραστικών αποφάσεων και την επιθυμία να περάσουμε από τα λόγια στα έργα που θα βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής μας είναι ο Ιανουάριος, με το νέο έτος, και το Φθινόπωρο. Αμέσως μετά τις διακοπές, όταν κανείς είναι σε ευεξία και ψυχική ανάταση και η διάθεση του ατόμου είναι ακόμα καλή κι αισθάνεται ότι έζησε όμορφες στιγμές, είναι συχνά και η στιγμή που αποφασίζει να διατηρήσει αυτά τα θετικά συναισθήματα και στη διάρκεια του υπόλοιπου χρόνου. Ωστόσο, οι αλλαγές αυτές που αποφασίζει κανείς, σπάνια έχουν μεγάλη διάρκεια και συχνά μένουν σχέδια στα χαρτιά.

Γιατί τα σχέδια για αλλαγή δεν οδηγούν σε πραγματική αλλαγή;
Γενική και αόριστη επιθυμία
Επιστρέφοντας από τις διακοπές του, το άτομο νιώθει όμορφα και επιθυμεί να διατηρήσει αυτά τα θετικά συναισθήματα και την ψυχική ανάταση, κάνοντας έτσι μια ωραία αλλαγή στη ζωή του. Όμως, πολλές φορές η επιθυμία του ανθρώπου για αλλαγή είναι τόσο γενική και αόριστη, που δεν έχει συγκεκριμένη μορφή.
Έτσι, κάποιος που είναι, για παράδειγμα, δυσαρεστημένος από τη σχέση του, μπορεί να επιθυμεί μια αλλαγή στη ζωή του, όπως μια νέα σχέση, χωρίς όμως να βάζει προτεραιότητα ως προς το τι χρειάζεται να κάνει ο ίδιος. Συχνά οι άνθρωποι γίνονται δέσμιοι αρνητικών ή δυσάρεστων καταστάσεων, κι ενώ επιθυμούν να τις αλλάξουν μένουν τελματωμένοι σε αυτές γιατί η επιθυμία τους είναι τόσο αόριστη, που δεν μπορεί να πάρει σχήμα και μορφή.

Έλλειψη συγκεκριμένου πλάνου
Έτσι, ερχόμαστε σε έναν άλλο σημαντικό παράγοντα αλλαγής: όταν θέλει κάποιος να επιφέρει αλλαγές στη ζωή του είναι απαραίτητο να έχει ένα συγκεκριμένο πλάνο, όχι μόνο του τι θέλει να αλλάξει, αλλά και με ποιον τρόπο θα κάνει αυτές τις αλλαγές τις οποίες επιθυμεί. Όταν όμως δεν υπάρχει κάποιο χειροπιαστό σχέδιο, με βήματα που πρέπει να κάνει κάποιος για να πετύχει αυτό που θέλει, πολύ εύκολα μπορεί να παρατήσει την προσπάθεια και να μείνει με την πικρή αίσθηση της αποτυχίας.

Λόγια αλλά όχι έργα
Aλλοτε πάλι υπάρχει έντονη επιθυμία να διατηρήσει κανείς την καλή του διάθεση, χωρίς όμως να συνδέει την επιθυμία του με συγκεκριμένα έργα. Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι τα όμορφα πράγματα στη ζωή τους ή η καλή τους διάθεση είναι αποτέλεσμα τυχαίων παραγόντων, εξωγενών καταστάσεων και, με δυο λόγια, δεν αναγνωρίζουν ότι έχουν σε μεγάλο βαθμό τον έλεγχο των πραγμάτων, που σημαίνει ότι οι ίδιοι είναι υπεύθυνοι τόσο για τα θετικά όσο και για αρνητικά στη ζωή τους. Όταν κάποιος περιμένει ότι κάτι όμορφο θα συμβεί ουρανοκατέβατα ή πιστεύει ότι εξωτερικοί παράγοντας καθορίζουν αποκλειστικά τη διάθεσή του, είναι δύσκολο να κινητοποιηθεί και να περάσει σε έργα που θα διατηρήσουν την καλή του διάθεση.

Μεγαλεπήβολα και ανέφικτα σχέδια
Σε άλλες περιπτώσεις, το άτομο μπορεί να έχει σχέδια, τα οποία να τα συζητάει με τους οικείους του, να τα σκέφτεται και να τα ξανασκέφτεται, χωρίς όμως να περνάει ποτέ στην πράξη. Ο λόγος που συμβαίνει κάτι τέτοιο είναι ότι τέτοιου είδους σχέδια μπορεί να είναι τόσο μεγαλεπήβολα, χρονοβόρα, και δύσκολα στην εφαρμογή τους, ώστε τελικά καταντούν ανέφικτα.
Πώς μπορεί να διατηρήσει κανείς την καλή διάθεση μετά τις διακοπές;

• Καταρχήν, θα πρέπει να κάνει κάτι όμορφο για τον εαυτό του, αν όχι κάθε μέρα, μια φορά την εβδομάδα
• Η σκέψη θα πρέπει να είναι θετική, του στυλ «τι ωραία που μπόρεσα κι έκανα αυτό το πράγμα που μου δίνει ευχαρίστηση!» και όχι αρνητική του στυλ «ε και τι έγινε που έκανα κάτι όμορφο; Υπάρχουν χίλια δυο δύσκολα ή δυσάρεστα στη ζωή μου».
• Καλό είναι να έχει κανείς ζεστές φιλίες κι ευχάριστες γνωριμίες, ώστε να μπορεί να αντλεί αλλά και να προσφέρει θετικά συναισθήματα μέσα από το κοινωνικό του δίκτυο. Η εύρεση χρόνου για τους φίλους μπορεί να είναι για έναν καφέ ή ένα ποτό, αλλά κι ένα τηλεφώνημα, ένα γραπτό ή ένα ηλεκτρονικό μήνυμα είναι τρόποι που διατηρούν τους φιλικούς δεσμούς και φορτίζουν τις μπαταρίες
• Μετά τη χωριάτικη και τα φρούτα των διακοπών, θα πρέπει κανείς να συνεχίσει τη σωστή διατροφή: για παράδειγμα, έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση ψαριών θωρακίζει το άτομο από την κατάθλιψη.
• Χρειάζεται επίσης να μεταφέρουμε την κίνηση των διακοπών στην καθημερινότητά μας, όπως χρησιμοποιώντας τις σκάλες ή τα πόδια μας για σύντομες διαδρομές. Η σωματική άσκηση, όσο λίγη και αν είναι, αποτελεί καλό αντίδοτο κατά τους στρες και της κακής διάθεσης.

Επιλογή και Ευθύνη

Η λέξη “επιλογή” χρησιμοποιείται αρκετά στην καθημερινότητα, αλλά συχνά δεν γνωρίζουμε τη διαφορά ανάμεσα στα ρήματα “επιλέγω” και “διαλέγω”. Διαλέγω, όταν έχω να αποφασίσω ανάμεσα σε εναλλακτικές. Αυτές μπορεί να αφορούν ένα συνεργάτη μας, το πού θα πάμε διακοπές, ή τι θα πάρουμε σε ένα δείπνο. Επιλέγω σημαίνει οικειοποιούμαι την απόφαση που μόλις πήρα.
Στην καθημερινότητα μπορεί να μην έχουμε μπροστά μας πολλές εναλλακτικές, έχουμε όμως μία επιλογή και αυτή είναι να αποφασίσουμε αν θα οικειοποιηθούμε ή όχι την αλληλουχία των πράξεών μας.
Όπως λέει ο Άμλετ στο ομώνυμο έργο του Σέξπηρ, “Να ζεις κανείς ή να μη ζει, αυτό είναι το ερώτημα” (Άμλετ 3.1).

Πράγματι, υπαρξιακά υπάρχει μόνο ένα ερώτημα, αν θα αποδεχθούμε τη ζωή και τις συνέπειες των πράξεών μας ή αν θα τις αποφύγουμε και θα τις αρνηθούμε.
Το πρώτο οδηγεί σε μία πιο έντονη και παθιασμένη σχέση με τη ζωή και το δεύτερο σε μία χαλαρότερη δέσμευση και μια προσχηματική κατάσταση ότι δεν ζούμε πραγματικά και ότι οι άλλοι φταίνε για ό,τι πάει στραβά στη ζωή μας.
Αυτό μπορεί επίσης να μας οδηγήσει στην πλήρη άρνηση οποιασδήποτε εναλλακτικής.
Συνεπώς, η – παθητική – απουσία επιλογής έχει το ίδιο σοβαρές συνέπειες με την ενεργητική επιλογή. Έχουμε ήδη εξετάσει πώς περιοριζόμαστε από τα δεδομένα της ύπαρξης γενικά και από τις συνθήκες της προσωπικής μας ύπαρξης ειδικότερα. Αυτά είναι τα όρια που πλαισιώνουν τις επιλογές μας.
Δεν μπορούμε ποτέ να κατηγορήσουμε κανέναν άλλο για τις πράξεις μας και τις συνέπειές τους. Ζούμε με δική μας ευθύνη. Αυτό ισχύει και για ό,τι καλό μας συμβαίνει: αν έχουμε κάνει εμείς την επιλογή, δεν μπορούμε να θεωρούμε τυχαίο το γεγονός, αλλά μπορούμε να το πιστωθούμε, τουλάχιστον εν μέρει.
Ο φιλόσοφος που εμφανίζεται στο τέλος της ταινίας Απιστίες και Αμαρτίες του Woody Allen λέει:
“Όλοι στη ζωή ερχόμαστε αντιμέτωποι με αγχωτικές αποφάσεις και επιλογές. Κάποιες είναι μεγαλύτερης και κάποιες μικρότερης κλίμακας, όμως ορίζουμε τον εαυτό μας μέσα από αυτές τις επιλογές. Στην πραγματικότητα, είμαστε το τελικό άθροισμα αυτών των επιλογών”.
Αυτό σημαίνει πως ό,τι κάνουμε είναι, κατά κάποιον τρόπο, επιλογή. Ακόμα και το να μην επιλέξουμε είναι επιλογή και έχει συνέπειες. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε αυτή την πρόκληση που μας προσφέρει η ζωή.
Η ελευθερία να επιλέγουμε μας απελευθερώνει από την αιτιοκρατία και μας επιτρέπει να αποδεχόμαστε την ευθύνη που βρίσκεται στην βάση των επιλογών μας. Αυτό, αποτελεί δεδομένο.

Η ευθύνη στην ψυχολογική ενηλικίωση

Σίγουρα δεν μπορεί να ζητά κανείς από ένα παιδί να πάρει σοβαρές και υπεύθυνες αποφάσεις για το μέλλον του, και το μέλλον των άλλων.

Σίγουρα υπάρχουν εκείνοι που έχουν κίνητρο μεθοδευμένα να σε κρατήσουν προσκολλημένο στην νοητική & ψυχική κατάσταση του νηπίου.

Δες όμως εάν, έμμεσα, επιθυμείς κι εσύ αυτήν την κατάσταση..

Με ποιούς τρόπους συμβάλεις ατομικά & συλλογικά στην καλλιέργεια της ψυχοπνευματικής σου υστέρησης και καθήλωσης...;

Αν τελικά παραδεχτείς ότι ηθελημένα παραμένεις στην παιδική σου ανευθυνότητα, αυτό δεν σημαίνει υποχρεωτικά ότι καρπώνεσαι και τα οφέλη της νηπιακής αθωότητας...

Σ' αυτήν την εμπρόθετη αποποίηση της ευθύνης για την ζωή σου, πάντα θα φταίνε όλοι οι άλλοι, για όλα τα της δικής σου ζωής.

Η εμμονή σου σ' αυτήν την στάση μπορεί να σημάνει το τέρμα της εξέλιξής σου και τον πνευματικό σου θάνατο.

Εκτός εάν κοιτάξεις κατάματα το «παιδί» και αποφασίσεις να το «αποχαιρετήσεις»…

Σε έπεισαν...

Κοίτα το κεφάλι σου!
Σε έπεισαν ότι θα έχεις αξία μόλις το γεμίσεις γνώσεις, και η αλήθεια είναι πως το γέμισες τόσες πολλές, που χώρος για το σ’ αγαπώ, το σε νιώθω, το σε θέλω, το σε χρειάζομαι, δεν έχει μείνει, επειδή αυτά από βιβλία δεν θα τα μάθεις.

Κοίτα το σώμα σου!
Σε έπεισαν ότι θα αποδεικνύεις την αξία σου όταν πανάκριβα και μοδάτα ρούχα θα το καλύπτουν, και η αλήθεια είναι πως τα κυνήγησες τόσο πολύ για να τα έχεις, που δεν πρόσεξες ποτέ ότι αυτά τα μπιχλιμπίδια, τη γύμνια της ψυχής σου ποτέ δεν θα την κρύψουν, γιατί η καρδιά σου δεν ντύνεται με ρούχα ακριβά, αλλά το χαμόγελο, η χαρά, και η ευτυχία είναι που την ανθίζουν.


Κοίτα τα χέρια σου!
Σε έπεισαν πως η γροθιά είναι το έμβλημα της δύναμης, και η αλήθεια είναι πως γρονθοκοπώντας απέκτησες τη ζωή σου και πάντα για να αρπάξεις και να αποκτήσεις πασχίζεις, και δεν λογάριασες ποτέ, πως την άμμο δεν την συγκρατείς με σφιχτή την παλάμη, πως μοιράζεις όποτε ανοίγεις τα χέρια σου, πως το άρωμά σου διαχέεται με την αγκαλιά σου, και πως τα χέρια τα ανοιχτά, χωράνε μέσα τους τον κόσμο όλο.

Οι πύλες της Κόλασης και του Παράδεισου

Κάποτε ένας πολεμιστής, ένας σπουδαίος σαμουράι επισκέφτηκε τον Χακούιν, ένα μεγάλο δάσκαλο του Ζεν και τον ρώτησε: ΔΑΣΚΑΛΕ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΟΛΑΣΗ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ, ΚΙ ΑΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΥΛΕΣ, ΑΠΟ ΠΟΥ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΜΠΩ;

«Ήταν ένας απλός πολεμιστής. Οι πολεμιστές πάντα είναι απλοί αλλιώς δεν μπορούν να γίνουν πολεμιστές. Ξέρουν μόνο δυο πράγματα, Ζωή και Θάνατο. Συνεχώς ρισκάρουν την ζωή τους, την παίζουν κορώνα–γράμματα...

Κι αυτός ήταν ένας απλός πολεμιστής. Δεν είχε έρθει για να μάθει καμιά θεωρία. Ήθελε να μάθει απλά που βρισκόταν οι πύλες ώστε να αποφύγει την κόλαση και να μπει στον παράδεισο. Κι ο Χακούιν απάντησε με τέτοιο τρόπο που μόνο ένας πολεμιστής θα μπορούσε να καταλάβει.»

Ρώτησε: ΠΟΙΟΣ ΕΙΣΑΙ ΕΣΥ;
ΕΙΜΑΙ ΕΝΑΣ ΣΑΜΟΥΡΑΙ, απάντησε ο πολεμιστής.

«Στην Ιαπωνία το να είσαι σαμουράι είναι μεγάλη υπόθεση. Σημαίνει ότι είσαι τέλειος πολεμιστής. Ένας άντρας που δεν θα διστάσει ούτε στιγμή να δώσει τη ζωή του. Για κείνον η ζωή και ο θάνατος είναι απλά ένα παιχνίδι.»

ΕΙΜΑΙ ΣΑΜΟΥΡΑΙ συνέχισε εκείνος. ΕΙΜΑΙ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΩΝ ΣΑΜΟΥΡΑΙ. ΑΚΟΜΑ ΚΙ Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΜΟΥ ΔΕΙΧΝΕΙ ΣΕΒΑΣΜΟ.
Ο Χακούιν γέλασε και είπε: ΕΣΥ ΣΑΜΟΥΡΑΙ, ΕΣΥ ΜΟΙΑΖΕΙΣ ΜΕ ΖΗΤΙΑΝΟ.

«Η περηφάνια του σαμουράι πληγώθηκε, το εγώ του πληγώθηκε και ξέχασε για ποιο λόγο είχε έρθει. Τράβηξε θυμωμένα το σπαθί του και ήταν έτοιμος να σκοτώσει τον Χακούιν. Ξέχασε πώς είχε έρθει για να ρωτήσει το δάσκαλο που βρισκόταν οι πύλες της κόλασης και του παραδείσου.»

Ο Χακούιν γέλασε και είπε: ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΚΟΛΑΣΗΣ. ΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΠΑΘΙ ΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΘΥΜΟ, ΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΓΩ ΑΝΟΙΓΕΙ Η ΠΥΛΗ...

«Αυτό ήταν κάτι που ένας πολεμιστής μπορούσε να καταλάβει. Αμέσως το κατάλαβε και έβαλε το σπαθί του πίσω στη θέση του.»

Κι ο Χακούιν είπε: ΕΔΩ ΑΝΟΙΓΕΙ Η ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ

«Η κόλαση κι ο παράδεισος βρίσκονται μέσα σου. Και οι δυο πύλες βρίσκονται μέσα σου. Όταν φέρεσαι ασυνείδητα ανοίγει η πύλη της κολάσεως. Όταν είσαι συνειδητός και σε εγρήγορση τότε ανοίγει η πύλη του παραδείσου.
Τι συνέβη με αυτόν τον σαμουράι; Ήταν έτοιμος να σκοτώσει τον Χακούιν, ήταν συνειδητός; Είχε επίγνωση αυτού που επρόκειτο να κάνει; Έβγαινε μέσα από τη συνειδητότητα του; Όλη η συνειδητότητα του είχε εξαφανιστεί. Όταν αναλαμβάνει ο νους δεν μπορείς να βρίσκεσαι σε εγρήγορση. Ο νους είναι ένα ναρκωτικό, ένα μεθύσι που σε κάνει εντελώς ασυνείδητο και οι πράξεις σου έρχονται μέσα από την ασυνειδητότητά σου. Όταν η πράξη σου έρχεται από το ασυνείδητο σου τότε έχεις ανοίξει την πύλη της κόλασης. Κάθε ασυνείδητη πράξη ανοίγει την πύλη της κόλασης.»

Ο σαμουράι αμέσως ξύπνησε. Έβαλε το σπαθί στη θήκη του και κοίταξε σιωπηλά το δάσκαλο. Ο θυμός του είχε εξαφανιστεί. Η ενέργεια που κινείται μέσα στο θυμό είχε γίνει σιωπή...

«Αν ξυπνήσεις ξαφνικά στη μέση του θυμού θα νιώσεις μια ειρήνη που δεν έχεις νιώσει ποτέ πριν. Θα έχεις μια ξαφνική σιωπή και θα πέσεις μέσα στο είναι σου τόσο γρήγορα που θα ξυπνήσεις και θα έρθεις από το ασυνείδητο στη συνειδητοτητα. Από την ξαφνική αυτή κίνηση θα περάσεις από τη δράση στη μη-δράση. Από τη σκέψη στη μη-σκέψη. Από το Νου στο μη-Νου.»

Κι ο πολεμιστής έβαλε το σπαθί στο θηκάρι του.

Κι ο Χακούιν είπε: ΕΔΩ ΑΝΟΙΓΕΙ Η ΠΟΡΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ

«Η σιωπή είναι η πόρτα. Η εσωτερική ειρήνη είναι η πόρτα.
Η μη βία είναι η πόρτα.
Η αγάπη και η συμπόνια είναι οι πόρτες»...

Osho

Υπάρχει τύχη στον έρωτα;

Ο έρωτας, το απόλυτο συναίσθημα. Ο Νίτσε είχε πει πως «οι ερωτευμένοι είναι τρελοί» και κατά μία έννοια είχε δίκιο. Όταν είμαστε ερωτευμένοι αλλάζει ο τρόπος που νιώθουμε και αντιλαμβανόμαστε τη ζωή.

Πολλές φορές ακούγεται ότι ο έρωτας είναι θέμα τύχης. Μήπως όμως τα περί απλής τύχης είναι μύθος; Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, όσοι/ες απολαμβάνουν μια υγιή ερωτική σχέση (διαρκείας), βιώνουν κάτι που ήρθε γι΄ αυτούς στον πιο κατάλληλο χρόνο. Όταν λοιπόν τους συνέβη, δεν ήταν μια τυχαία (και τυχερή) συγκυρία αλλά μια δεδομένη στιγμή στη ζωή τους που…

* Ήξεραν τι ζητούσαν από έναν ερωτικό σύντροφο.
* Πίστευαν ότι τους αξίζει να βρουν την ευτυχία.
* Είχαν αυτογνωσία και αυτοπεποίθηση.
* Είχαν ευελιξία, δηλαδή δεν αντιστέκονταν στη ροή των πραγμάτων.
* Δεν ήταν κλεισμένοι μέσα περιμένοντας να ανοίξουν οι ουρανοί και να… βρέξουν ερωτικούς συντρόφους.
* Ήταν σε θέση να αναγνωρίσουν ότι εμφανίστηκε κάτι καλό στη ζωή τους και εκτίμησαν αμέσως την ερωτική ευκαιρία που τους δόθηκε.
* Το κυριότερο, ήταν πρόθυμοι να προστατεύσουν τη νέα τους σχέση θεωρώντας την κάτι πολύτιμο.

Η συνέχεια: Όταν και οι δυο σύντροφοι φροντίζουν ώστε να μην υπάρχει νικητής ή ηττημένος μέσα στη σχέση, αλλά να ωφελούνται από κοινού από τα πλεονεκτήματα του έρωτα, η συνταγή της τύχης συνεχίζεται. Τόσο απλά.

Ποιόν ονομάζουμε «επιτυχημένο»

Τον άνθρωπο που πετυχαίνει να νιώθει άνεση μέσα στη φυλακή του τον ονομάζουμε «επιτυχημένο»

Έτσι βλέπεις τους ανθρώπους να είναι φυλακισμένοι από αναρίθμητους τοίχους: από θρησκευτικούς τοίχους, από τοίχους κοινωνικών, πολιτικών και εθνικών περιορισμών, από τοίχους που έχουν δημιουργηθεί από τις δικές τους φιλοδοξίες, ιδέες, φόβους, ελπίδες, ασφάλειες, προκαταλήψεις, μίση και αγάπες.

Μέσα σ’ αυτούς τους φράχτες και τις φυλακές παγιδεύονται, περιορισμένοι από τους πολύχρωμους χάρτες των εθνικών τους συνόρων, από τον ρατσιστικό ανταγωνισμό, την ταξική πάλη και τις διακρίσεις των διάφορων ομάδων που ανήκουν.

Μέσα από αυτά τα τείχη και μέσα από αυτούς τους περιορισμούς προσπαθούν οι άνθρωποι να εκφράσουν αυτά που αισθάνονται και αυτά που σκέφτονται. Και τον άνθρωπο που πετυχαίνει να νιώθει άνεση μέσα στη φυλακή του τον ονομάζουμε «επιτυχημένο».

Krishnamurti

Μας αρέσει να εξαπατούμε τους άλλους

Είναι κοινό μυστικό, αλλά όμως και πραγματικότητα πως, σε όλους τους ανθρώπους αρέσει να εξαπατούν τους άλλους και να «τη γλιτώνουν» –και φυσικά δεν αναφερόμαστε μόνο στις ερωτικές σχέσεις!
Οι ψυχολόγοι, έχουν από καιρό διαπιστώσει ότι, όταν κανείς δε δεχθεί συνέπειες για τις μη δόκιμες πράξεις του (επειδή δεν τον κατάλαβαν οι άλλοι), ακολουθεί ένας υπέροχος ενθουσιασμός! Αυτό αποτελεί γεγονός για όλους τους ανθρώπους και όχι για μερίδα αυτών.
Οι ερευνητές σήμερα δηλώνουν πως, αν και οι άνθρωποι πιστεύουν -κατά γενική ομολογία- ότι θα αισθάνονται ένοχοι αν κάνουν κάτι ανήθικο ή μη αποδεκτό, στην πραγματικότητα όταν κάτι τέτοιο συμβεί, το διασκεδάζουν!

«Σε μεγάλο βαθμό, αυτό το συναίσθημα έχει να κάνει με το πόσο πολύ πιο έξυπνοι από τους άλλους νοιώθουν οι άνθρωποι», λέει η Nicole Ruedy, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον. «Η ιδέα ότι έχουν βρει έναν τρόπο για να εξαπατήσουν επιτυχώς τους άλλους, δίνει μια αίσθηση ολοκλήρωσης.»

Αυτό έρχεται σε αντίθεση με κάποιες άλλες μελέτες που λένε ότι, οι ανέντιμες πράξεις και οι εκ προθέσεως εξαπατήσεις, κάνουν τους ανθρώπους να νοιώθουν ένοχοι και χειρότερα για τον εαυτό τους.
Όμως, γιατί να υπάρχει αυτή η διαφορά ανάμεσα στις έρευνες; Η Ruedy και οι συνεργάτες της, εξέτασαν τις άμεσες συνέπειες της εξαπάτησης, οπότε είναι πολύ πιθανό, η έξαψη αυτή να είναι βραχύβια και οι «απατεώνες» να μετανιώνουν εν τέλει αργότερα. Υπάρχει, επίσης, το γεγονός ότι κοινωνικά, δεν είναι αποδεκτό να παραδέχεται κανείς ότι αισθάνεται καλά με την εκ προθέσεως παράκαμψη των κανόνων προς όφελός του.
«Υπάρχει ναι μεν αυτή η άμεση ώθηση, αλλά δε γνωρίζουμε ποια είναι η μακροπρόθεσμη συναισθηματική αντίδρασή τους, όταν καλούνται να προβληματιστούν σχετικά με τη συμπεριφορά τους», σημειώνει η Ruedy.
Εντούτοις, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι, η αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων, έχει ενισχύσει τις ανταμοιβές που προέρχονται με τη χρήση πλάγιων μέσων, γεγονός που αποβαίνει σε βάρος άλλων και απαιτεί ανήθικες ενέργειες.
Ωστόσο, προτού κανείς απελπιστεί από την ανήθικη κοινωνία όπου ζει, είναι σημαντικό να γνωρίζει πως, οι περισσότεροι άνθρωποι δε φαίνεται να είναι πραγματικά θιγμένοι από την εξαπάτηση!
Άλλωστε η σοβαρότητα της απάτης, όπως και όλα τα πράγματα στη ζωή, έχει να κάνει και με την οπτική γωνία που το βλέπει κάποιος. Αν πεις, για παράδειγμα, ότι δεν πληρώνεις τους φόρους σου γιατί το κράτος σε έχει κατακλέψει και δεν του ξαναδίνεις χρήματα, πιστεύεις ότι διαπράττεις βέβαια αδίκημα, αλλά όχι τόσο σοβαρό. Αν όμως σκεφτείς ότι τα χρήματα που θα έδινες θα χρησιμοποιούνταν για φάρμακα, νοσήλια παιδιών, την πυρόσβεση, την παιδεία κλπ, τότε μάλλον παίρνει άλλη αξία η απάτη!

Ναι γελάσαμε

* Σκεφτόμουν γιατί οι άνθρωποι φαίνεται να διαβάζουν πολύ περισσότερο τη Βίβλο καθώς γερνούν. Μετά το βρήκα: ετοιμάζονται για τις εισαγωγικές τους εξετάσεις.
* Ξυπνάει ο άλλος από κώμα ύστερα από 15 χρόνια και βλέπει στην τηλεόραση το Ρετιρέ. Εντάξει, σκέφτεται, κοιμήθηκα λίγο παραπάνω.
* Αν η βενζίνη συνεχίσει να αυξάνεται, βλέπω να πραγματοποιείται το όνειρο κάθε γυναίκας. Ο πρίγκιπας θα έρθει μάλλον με το άλογο.
* Πήρα τηλέφωνο το ταξιδιωτικό γραφείο να κανονίσω τίποτα για το φθινόπωρο.
Γύρος Λατινικής Αμερικής 4.000€
Γύρος Αφρικής 3.500€
Γύρος Ιταλίας 1.500€
Τελικά με βλέπω να τη βγάζω με γύρο απ’ όλα
*Το να είσαι δημοφιλής στο Facebook, είναι σαν να είσαι πλούσιος στην Monopoly
* Το καλύτερο καμουφλάζ για την κυτταρίτιδα, είναι να κάνεις τόπλες.
* Λοίμωξη αναπνευστικού ο Μητσοτάκης , αλλά δεν είναι κάτι ανησυχητικό. Το ‘χε ξαναπάθει το 1672 .
* Τώρα που βλέπετε τις Σφίγγες στην Αμφίπολη, φανταστείτε τι μυγοσκοτώστρες είχανε τότε
* Ήρθε και ο λογαριασμός της ΔΕΗ. Λογικά ο ανεμιστήρας που είχα ανοιχτό, ήταν από Boeing 747. Δεν εξηγείται αλλιώς.
* Μετά από δύο μήνες έβαλα 50 ευρώ βενζίνη στο αυτοκίνητο και μετά δεν έπαιρνε μπρος. Μάλλον έπαθε εγκεφαλικό από την συγκίνηση.
*Έκανε και e-shop το ΙΚΕΑ. Σκάβεις μόνος σου, περνάς οπτική ίνα, στήνεις τον σερβερ, και μετά ψωνίζεις.
*Άμα σαν λαός αγωνιζόμασταν σαν την εθνική μας ομάδα μπάσκετ, δεν θα μπορούσε κανείς να μας κόψει, όχι μισθούς και συντάξεις, αλλά ούτε μια παρανυχίδα.
* Φήμες λένε ότι, η κυβέρνηση σκέπτεται σοβαρά, να απαγορεύσει με νόμο το ice bucket challenge για τους Έλληνες πολίτες, γιατί υπάρχει κίνδυνος να ΞΥΠΝΗΣΟΥΝ!
-Τι είπε ο Μπιν Λάντεν όταν πέρασε έξω από τον πύργο της Πίζας;
-Ερασιτέχνες…
-Τι κοινό έχουν τα κινητά και ο Ολυμπιακός;
-Δεν λειτουργούν στο εξωτερικό.
-Τι κοινό έχει ένας παντρεμένος και ένας ανύπαντρος;
-Και οι δύο νομίζουν ότι ο άλλος πηδαει.
-Γιατί οι εγχειρήσεις της καρδιάς λέγονται μπάϊ πας;
-Διότι άμα δεν πετύχει τότε bye. Πας.
-Γιατί οι Εβραίοι έχουν μεγάλα ρουθούνια;
-Γιατί ο αέρας είναι τσάμπα!
-Μέσα σε ένα αυτοκίνητο βρίσκονται ένας Αλβανός, ένας Ρωσοπόντιος και ένας Πακιστανός. Ποιος οδηγάει;
-Ο μπάτσος!
-Γιατί οι παντρεμένοι είναι πιο παχιοί από τους ανύπαντρους;
-Οι ανύπαντροι βλέπουν τι έχει στο ψυγείο και πηγαίνουν στο κρεβάτι. Oι παντρεμένοι βλέπουν τι έχει στο κρεβάτι και πηγαίνουν στο ψυγείο.
* Γέμισε το Facebook φιλολόγους φέρτε και κανένα μαθηματικό να μετράει τις μαλακιες σας.
* Φήμες λένε ότι έχει προγραμματισθεί το opening του τάφου στην Αμφιπολη με την Lady GaGa live επάνω στα λιοντάρια να τραγουδάει Αλεχάντρο.

Η αποδόμηση της αλήθειας

Η αποδόμηση της αλήθειας και των ιδεών: Αναμφισβήτητα σήμερα η αναζήτηση της αλήθειας είναι πιο δύσκολη υπόθεση από ποτέ. Καθώς ο δρόμος της είναι γεμάτος οξύμωρα, αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις σε τέτοιο βαθμό που στο τέλος τα πάντα σχετικοποιούνται και οι αλήθειες ή οι ιδέες τείνουν να χάσουν τη σημασία, την αξία και εν τέλει την υπόστασή τους.

Στην πραγματικότητα αυτό που συμβαίνει είναι ότι σήμερα η επικοινωνία είναι τόσο μαζική που ακόμη και οι μεγάλες αλήθειες μοιάζει να έχουν κρυφτεί πίσω από μια πολυφωνική αποδόμηση. Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται σε όλα τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και διάχυσης ιδεών από τα μικρά και μεγάλα blogs μέχρι τα μεγάλα ειδησεογραφικά κανάλια, περιοδικά, αποθετήρια σκέψης κλπ.

Μια επιφανειακή προσέγγιση θα οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι η πολυφωνική αποδόμηση των ιδεών δεν είναι παρά στοιχείο μιας δημιουργικής διαλεκτικής διαδικασίας που στο τέλος θα οδηγήσει σε ένα σύνολο νέων ολοκληρωμένων και οικουμενικών αληθειών ή ιδεών ή θα επισφραγίσει την αξία μιας ή περισσοτέρων προϋπαρχόντων.

Αν κανείς όμως κοιτάξει βαθύτερα και κυρίως ευρύτερα θα συνειδητοποιήσει ότι αυτή η πολυφωνική αποδόμηση έχει σταδιακά αποκτήσει μεγαλύτερη αξία από την ίδια την ιδέα και κατ’ επέκταση την ίδια την αλήθεια. Και αυτό γιατί άσχετα από τη σημασία ή την αξία της αρχικής ιδέας αυτή δεν συμπληρώνεται ούτε γίνεται μια προσπάθεια να βελτιστοποιηθεί η έκφρασή της, η ερμηνεία της ή και το περιεχόμενό της.

Αρκεί απλά η ιδέα ή η αλήθεια να πάψει να υφίσταται, να αποδομηθεί.

Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί μικρό ζήτημα αν το φαινόμενο αυτό δεν αφορούσε και τις μεγάλες αλήθειες και ιδέες. Δυστυχώς τις αφορά και μάλιστα σε αυτές φαίνεται πόσο καταστροφικά καταλυτική είναι η δράση του. Και ενώ η αμφισβήτηση σε συνδυασμό με την καλή προαίρεση συνθέτουν τα βασικά συστατικά για την αναζήτηση της αλήθειας και την ερμηνεία μια ιδέας, σήμερα φαίνεται πως και οι δύο αυτές έννοιες, έχουν σχεδόν εξοστρακιστεί. Σε βαθμό που ειδικά η καλή προαίρεση τείνει να γίνει ταυτόσημο της ηλιθιότητας.

Σήμερα τη θέση αυτών των δυο εννοιών – της καλής προαίρεσης και της αμφισβήτησης – για τη υιοθέτηση των οποίων χρειάστηκαν αιώνες πολιτισμού και ατέλειωτοι αγώνες, έχει πάρει η αποδόμηση η οποία μοιάζει να είναι κυρίαρχη και παντοδύναμη.

Ασφαλώς τα μεγάλα πολυεθνικά κέντρα εξουσίας πολιτικά και κυρίως οικονομικά έχουν πολλά να κερδίσουν, από τη στιγμή όπου οι παγιωμένες ή μετριοπαθώς και υποσυνείδητα αποδεκτές «αλήθειες και ιδέες» (όπως η παγκοσμιοποίηση και οι όλο και περισσότερο ελεύθερες αγορές) τους είναι βολικές, εξυπηρετούν τους σκοπούς τους και επομένως καλό είναι να παραμείνουν ακλόνητες στη θέση τους. Τους αρκεί λοιπόν να αποδομηθούν όλες όσες είναι αντίθετες. Έτσι η αυξανόμενη πολυφωνική αποδόμηση (ειδικά στα διαδικτυακά μέσα επικοινωνίας) έχει γίνει σχεδόν ο κανόνας και σε όλα τα επίπεδα. Από τα τρολ του διαδικτύου που τους αρκεί να χαλάσουν απλά μια συζήτηση και μετά να εξαφανιστούν στο χάος της ανωνυμίας, μέχρι τους επώνυμους γνωστούς και άγνωστους δημοσιογράφους, ερευνητές, αρθρογράφους και σχολιαστές.

Σήμερα ακόμη κι αν η ανθρωπότητα έχει συνειδητοποιήσει την καταστροφική πορεία της παγκοσμιοποίησης μέσω των πολυεθνικών εταιρειών οι οποίες εξαγοράζοντας εθνικές κυβερνήσεις διευρύνουν συνεχώς την εισοδηματική και κοινωνική ανισότητα, η έκφραση αυτής της μεγάλης αλήθειας δεν μπορεί να «μαζικοποιηθεί», να γίνει κινηματική αντίδραση ακριβώς γιατί η αλήθεια της αντίπερα όχθης (δηλαδή της επιστροφής σε εθνικά κράτη και διεύρυνσης της λαϊκής συμμετοχής) αποδομείται συνεχώς τόσο από θεωρητικούς, επιστήμονες οικονομολόγους όσο και από τους απλούς ανθρώπους και χρήστες του διαδικτύου.

Σήμερα ενώ η ανθρωπότητα έχει καταλάβει ότι ο πλανήτης μπορεί να μας σιτίσει επαρκώς όλους και να μας προσφέρει υπηρεσίες υγείας και παιδείας, η φτώχεια αυξάνεται, το κοινωνικό κράτος διαλύεται διαρκώς στη δύση και οι πρωτεργάτες της αποδόμησης (ακριβώς για να αναιρέσουν αυτή τη μεγάλη αλήθεια) αντιπαραβάλλουν μια ανύπαρκτη βελτίωση του τρίτου κόσμου αποδομώντας συνεχώς την τεράστια αλήθεια που συνθέτει το γεγονός ότι ποτέ αυτός ο τρίτος κόσμος δεν αφέθηκε ελεύθερος και δεν υποστηρίχθηκε ώστε να σταθεί στα πόδια του με τις δικές του δυνάμεις, παρά μόνο ελεήθηκε «για τα μάτια του υπόλοιπου κόσμου».

Σήμερα ενώ οι άνθρωποι έχουν καταλάβει ότι μπορούν μόνοι τους να ορίσουν την μοίρα τους, χωρίς εκκλησίες και θρησκευτικούς δογματισμούς, να αυτοδιοικηθούν και να απαιτήσουν άμεση συμμετοχή στα κοινά και να αναλάβουν πραγματική δράση, ο μηχανισμός αποδόμησης καταστρέφει αυτές τις ιδέες και αντιπαραβάλει – κυρίως μέσα από την τεχνητή πολυπλοκότητα – την ανάγκη ύπαρξης μεγάλων σωτήρων, στοχαστών, τεχνοκρατών, ηγετών, λυτρωτών και πάει λέγοντας.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα αποδόμησης της αλήθειας και σε αυτή τη διαδικασία φυσικά συμβάλουν τα μέγιστα οι άμεσα ενδιαφερόμενοι μαζί με το δίκτυο των ανθρώπων που έχουν δημιουργήσει για να φτάσουν στα επιθυμητά αποτελέσματα που δεν είναι άλλα από την αύξηση και συντήρηση του βολικού, για αυτούς, ψέματος.

Το κείμενο αυτό απευθύνεται σε όλους εκείνους οι οποίοι δεν αποτελούν τμήμα αυτού του άθλιου δικτύου και έχουν απλά πέσει θύματα αυτής της δόλιας τακτικής και προσπαθεί να θυμίσει κάτι που παλαιότερα ήταν αυτονόητο. Πως δηλαδή «Υπάρχουν και οικουμενικές αλήθειες και μεγάλες ιδέες και η σύλληψη τους κατά βάση είναι απλή και ακλόνητη».

Επομένως για να συνειδητοποιήσουμε αυτές τις μεγάλες αλήθειες και την αξία τους δεν χρειάζονται οι γνώμες των ειδικών ή οι επεμβάσεις των πονηρών χρειάζεται μόνο η ανθρωπιά που χτίσαμε πάνω μας στα τόσα χρόνια ιστορίας. Το γεγονός ότι κάποιες από αυτές τις μεγάλες ιδέες ίσως πρέπει να βελτιωθούν ή να προσαρμοστούν δεν αναιρεί την ουσιώδη ύπαρξή τους και την τεράστια αξία τους.

Στην αναζήτησή τους συμβάλει περισσότερο η επιτυχία στο φύτεμα μιας ντοματιάς και η προσεκτική ανάγνωση ενός βιβλίου φιλοσοφίας. Χωρίς σχολιασμούς και δογματισμούς, χωρίς αποσπασματικές πληροφορίες που οδηγούν σε ημιμάθεια, χωρίς πολλά σύνθετα λόγια και αναλύσεις αλλά με μόνο κίνητρο το ότι είμαστε άνθρωποι και η αλήθεια είναι κτήμα μας και δικαίωμά μας.

Γιατί εν κατακλείδι αν το αποτέλεσμα αυτού του τεράστιου κόπου χιλιάδων ετών πολιτισμού για τη δημιουργία οικουμενικών ιδεών που είχε ως στόχο να τις κάνει απλές και πανανθρώπινες, αφεθεί στα χέρια της αποδόμησης, στο τέλος (σε εμάς τους πολλούς) θα μείνει ένα τίποτα γραμμένο σε εκατομμύρια χάρτινες και ψηφιακές σελίδες και σε εκείνους (τους λίγους), τα πάντα γραμμένα σε ένα μικρό εγχειρίδιο ψέματος.

Αρχαίοι Έλληνες εφευρέτες

Κτησίβιος ο Αλεξανδρεύς (285-222 π.κ.ε.) μεγάλος μαθηματικός, μηχανικός και εφευρέτης της αρχαίας Ελλάδας, λογιζόμενος κατά ιδιοφυΐα μετά τον Αρχιμήδη.

Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου από πατέρα κουρέα από την Ασπονδία, προάστειο της Αλεξάνδρειας. Θεωρείται Πατέρας της Πνευματικής, δηλαδή της επιστήμης που ασχολείται με τον αέρα και τις χρήσεις του. Ήταν ιδρυτής της Αλεξανδρινής Σχολής των μηχανικών και μαθηματικών, του λεγομένου «Μουσείου Αλεξανδρείας» (Πολυτεχνείου Αλεξανδρείας) επί βασιλείας του Πτολεμαίου Β΄ του Φιλαδέλφου.

Τα έργα του αφορούσαν τους τομείς των Πνευματικών, των Υδραυλικών και της Στρατιωτικής μηχανικής. Το έργο του δεν διασώθηκε, αλλά αντλούμε τις πληροφορίες για αυτόν από τον Ρωμαίο συγγραφέα,αρχιτέκτονα και μηχανικό Βιτρούβιο, στο έργο του Περί Αρχιτεκτονικής, καθώς και από τους Φίλωνα τον Βυζάντιο και τον Αθήναιο που ομιλούν με θαυμασμό γι΄ αυτόν.

Ένα παράδειγμα του έργου διασώζει ο Βιτρούβιος:

«Διακρινόμενος από όλους τους υπόλοιπους για την ευφυία και τη μεγάλη φιλεργία του εύρισκε ευχαρίστηση στην κατασκευή τεχνημάτων. Θέλησε λοιπόν κάποτε να κρεμάσει τον καθρέπτη στο κατάστημα του πατέρα του με τέτοιο τρόπο, ώστε όταν κάποιος τον κατέβαζε ή τον ανέβαζε να κατεβαίνει ή να ανεβαίνει αντίστοιχα, με ένα κρυμμένο σχοινί ποτ κατέληγε σ’ ένα βάρος.

Έτσι κατασκεύασε τον εξής μηχανισμό: Κάτω από μια δοκό στερέωσε ένα ξύλινο αγωγό και του προσάρμοσε τροχαλίες. Μέσα από τον αγωγό οδήγησε το σχοινί προς τη γωνία του τοίχου όπου και έφτιαξε ένα κατακόρυφο σωλήνα στον οποίο ολίσθαινε, προσαρμοσμένη στο σχοινί μια σφαίρα από μολύβι. Το βάρος κατεβαίνοντας μέσα στο στενό χώρο του σωλήνα, προκαλούσε τη συμπύκνωση του αέρα. Έτσι, με τη βίαιη κάθοδο του, το βάρος εξωθούσε μεγάλη ποσότητα του αέρα, έτσι ώστε αυτός να βγαίνει συμπιεσμένος μέσα από το στόμιο και να παράγει έναν διακριτικό ήχο»

Σύγχρονοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η Ύδραυλις, που εφηύρε ο Κτησίβιος και που προσάρμοσε σε μαθηματικές μελέτες του Πυθαγόρα για την αρμονία της μουσικής κλίμακας, ήταν σε χρήση τουλάχιστον μέχρι και τον 9ο αιώνα (μ.κ.ε) στο Βυζάντιο. Το έργο του Κτησίβιου σχολίασαν οι Βιτρούβιος, Αθήναιος, Φίλων ο Βυζάντιος, Πρόκλος και ο Ήρων ο Βυζάντιος. Έμεινε περισσότερο γνωστός κυρίως για τα ακόλουθα επιτεύγματά του:

Α. Υδραυλικά.
το Έμβολο κυλίνδρου

το Κυρτό σιφώνι.

την Αντλία πίεσης. Η πρώτη πιεστική μηχανή που έφερε δύο έμβολα (πιστόνια) με δυνατότητα παροχής 105 λίτρα/λεπτό.

την Καταθλιπτική – αναρροφητική αντλία, χειροκίνητη που χρησιμοποιούν και σήμερα οι πυροσβέστες, θυμίζει τραμπάλα.

το Υδραυλικό Ωρολόγιο και

το Υδραυλικό Μουσικό Όργανο (Ύδραυλος) (εικ. 1-4) το πρώτο πληκτροφόρο και πολυφωνικό όργανο στην ιστορία το οποίο αποτελεί και το πρώτο αρμόνιο.

Β. Στρατιωτικά.
Τηλεβόλα όπλα. Βλητικές μηχανές που λειτουργούσαν με πεπιεσμένο αέρα.

Ανυψωτήρας. Ανυψωτική μηχανή για μεγάλα βάρη που λειτουργούσε με πίεση νερού.

Καταπέλτες υδραυλικοί. Καταπέλτες των οποίων το τέντωμα των ιμάντων ή σχοινιών γινόταν υδραυλικά.

Κλεψύδρα. Αστρονομικό υδραυλικό όργανο – χρονόμετρο. Η Κλεψύδρα του Κτησιβίου λεγόταν και ύδραυλις, σε αντιδιαστολή με τον ύδραυλο, που λεγόταν το μουσικό όργανο.

Συγγράμματα
«Υπομνήματα μηχανικά» (δεν σώζεται)

«Βελοποιητικά» (δεν σώζεται), αφορούσε εφαρμογή σε πολιορκητικές μηχανές με βάση τη χορδή βέλους, σε συνδυασμό τεινομένων ιμάντων δια τροχών. Παρόμοιο έργο συνέγραψε και ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς τον 1ο αιώνα μ.κ.ε.

«Περί Πνευματικής» (δεν σώζεται)

«Απομνημονεύματα» (δεν σώζεται), αφορούσε περιγραφή όλων των ερευνών και επιτευμάτων του.

***
Ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς (10 μ.κ.ε. – 70 μ.κ.ε) Ήταν Έλληνας μηχανικός και γεωμέτρης. Η πιο διάσημη εφεύρεσή του είναι η αιολόσφαιρα ή ατμοστρόβιλος, η πρώτη ατμομηχανή στην ιστορία. Υπήρξε διευθυντής της περίφημης Ανώτατης Τεχνικής Σχολής της Αλεξάνδρειας, το πρώτο Πολυτεχνείο. Λέγεται ότι ακολουθούσε την θεωρία των ατόμων. Οι ιδέες του Κτησιβιου ήταν βάση για κάποια από τα έργα του.

Η γεωδαιτική διόπτρα του Ήρωνα (1ος αι. μ.κ.ε.) (εικ.5) είναι ένα φορητό εργαλείο που επιτρέπει γεωδαιτικές μετρήσεις επί της επιφάνειας της Γης. Μετρά αζιμούθια, ύψη, μήκη και γωνιακές αποστάσεις. Αποτελείται από ένα ξύλινο τρίποδο ύψους περίπου 50 εκατοστών, πάνω στο οποίο στηρίζονται το σκόπευτρο (γωνιόμετρο) και μία βαθμονομημένη πλάκα επί της οποίας κινείται.

Το όργανο περιλαμβάνει μηχανισμό ακριβείας για οριζόντια και κατακόρυφη περιστορή του γωνιόμετρου με τη χρήση ατέρμονος κοχλία, καθώς και σκόπευτρο. Ο μηχανισμός ακριβείας είναι κατασκευασμένος από ορείχαλκο. Με αυτήν την διόπτρα ο Ήρων μέτρησε την απόσταση Αλεξάνδρειας-Ρώμης   Το όργανο αυτό χρησιμοποιείτο μέχρι και τον 16ο αιώνα μ.κ.ε

Συγγράμματα και εφευρέσεις: Τα παρακάτω έργα του Ήρωνα σώζονται ολόκληρα:

Πνευματικά (Ελληνικά, c. 60),
Αυτόματα (Ελληνικά)
Μηχανική (Αραβικά)
Μετρική (Αραβικά),
Δίοπτρα (Αραβικά)

Στην οπτική, ο Ήρων είχε προτείνει ότι το φως ακολουθεί το συντομότερο γεωμετρικά μονοπάτι. Αυτή η θεωρία δεν είναι πλέον αποδεκτή, κι έχει αντικατασταθεί με την αρχή του ελαχίστου χρόνου, που αποτελεί ειδική περίπτωση της αρχής της ελάχιστης δράσης. Στη γεωμετρία, διατύπωσε και απέδειξε έναν τύπο, γνωστό ως ο τύπος του Ήρωνα, για τον υπολογισμό του εμβαδού ενός τριγώνου σε σχέση με τις πλευρές του. Επίσης σκέφτηκε μια επαναληπτική διαδικασία για τον υπολογισμό της τετραγωνικής ρίζας κάποιου αριθμού.

Στον Ήρωνα αποδίδονται οι εφευρέσεις πολλών ελεγκτικών μηχανισμών ανάδρασης που λειτουργούσαν με νερό, φωτιά και συμπιεσμένο αέρα σε διάφορους συνδυασμούς και η κατασκευή του πρώτου προγραμματιζόμενου αναλογικού υπολογιστή με ένα πολύπλοκο σύστημα γραναζωτών ατράκτων διάστικτων με καβίλιες και δεμένων με σχοινιά που στις άκρες τους είχαν βάρη (σακιά άμμου που άδειαζαν με την πάροδο του χρόνου) και χρησιμοποιείτο στην λειτουργία του αυτόματου θεάτρου του.

Στα «Μηχανικά» περιγράφονται πέντε βασικά τεχνικά εργαλεία: βαρούλκο, μοχλός, πολύσπαστο (τροχαλίες) σφήνα, ατέρμων κοχλίας.

Στο σύγγραμμα του «Διόπτρα» περιγράφει το οδόμετρο (εικ6) που είναι ένα από τα όργανα μετρήσεως μηκών. Αποτελούταν από ένα σύστημα οδοντωτών τροχών που μετέφερε την περιστροφή από το έδαφος στον μετρητή. Η μέτρηση των περιστροφών του τροχού, σε σχέση με το μήκος της περιμέτρου του, έδινε την απόσταση.

Το ναυτικό δρομόμετρο μία παραλλαγή του οδομέτρου για χρήση σε πλοίο.

Στα «Πνευματικά» περιγράφεται αναλύεται η λειτουργίας της αιολόσφαιρας (η πρώτη ατμομηχανή) η αυτόματη πόρτα για ναούς ή θέατρα, αυτοματισμοί για το θέατρο του, όπως για παράδειγμα πολλαπλές εναλλασσόμενες σκηνές κινούμενων μορφών που συνοδεύονταν από οπτικά και ηχητικά εφέ.

Τα «Αυτόματα» είναι το αρχαιότερο γνωστό κείμενο με περιγραφές αυτόματων μηχανικών συστημάτων, ικανών να κάνουν προγραμματισμένες κινήσεις.

Σχέδια και εφευρέσεις του Ηρωνα:
*Σιντριβάνι που λειτουργούσε με πεπιεσμένο αέρα (στα Πνευματικά)

*Σιφώνια (στα Πνευματικά)

*Μηχανή κατασκευής σπειρώματος ξύλινων βιδών.

*Υδραυλις: (εικ. 1-4) Το πρώτο παγκοσμίως πληκτροφόρο μουσικό όργανο που εφηύρε ο Κτησίβιος τον 3ο αι. π.κ.ε. Αποτελούνταν από α) δύο αντλίες παροχής αέρα (τύπου εμβόλου-κυλίνδρου), β) τον «πνιγέα» για τη διατήρηση σταθερής πίεσης αέρα, γ) το πληκτρολόγιο, και δ) τους μουσικούς αυλούς. Οι κύλινδροι ήταν τοποθετημένοι εκατέρωθεν του «πνιγέα» και διέθεταν αντεπίστροφες βαλβίδες που ελέγχονταν αυτόματα από δύο ορειχάλκινα δελφίνια, ενώ τα έμβολά τους κινούνταν παλινδρομικά με τη βοήθεια χειρομοχλών. Ο πνιγέας αποτελούνταν από ένα κυλινδρικό δοχείο με νερό εντός του οποίου ήταν βυθισμένη και πακτωμένη σε μικρή απόσταση από τον πυθμένα μια ανάστροφη χοάνη. Στη χοάνη συνέκλιναν οι δύο αγωγοί παροχής αέρα των κυλίνδρων ενώ ένας άλλος αγωγός οδηγούσε τον αέρα με σταθερή πίεση στο συλλέκτη του πληκτρολογίου, καθότι ο πλεονάζων αέρας διέφευγε από τον πυθμένα της χοάνης και έτσι εξασφαλιζόταν η σταθερότητα των μουσικών φθόγγων που εξαρτιόνταν πλέον μόνο από το μήκος των αυλών.

Το πληκτρολόγιο της ανακατασκευασμένης υδραύλεως αποτελείται από 24 πλήκτρα που ελέγχουν ισάριθμες ορειχάλκινες βαλβίδες παροχής αέρα σε 24 ανισομήκεις αυλούς (όπως η ύδραυλις του Δίου) οι οποίοι παράγουν δύο πλήρεις οκτάβες εξαιρετικής ακουστικότητας. Η επαναφορά των πλήκτρων-βαλβίδων επιτυγχάνεται με τη βοήθεια ελαστικών ράβδων από σφενδάμι. Η ύδραυλις αποτελεί τον πρόγονο του σύγχρονου εκκλησιαστικού οργάνου. «Βιτρούβιος, Περί αρχιτεκτονι κής, Χ» και  «Ήρων ο Αλεξανδρεύς, Πνευματικά, Α 42»

*Μηχανικός κερματοδέκτης που λειτουργούσε με νομίσματα και έδινε νερό.

*Χειροκίνητος καταπέλτης Οδόμετρο:αυτόνομη κατασκευή, προσαρμόσιμη σε οποιοδήποτε τροχοφόρο (άρμα), αποτελούμενη από ένα σύμπλεγμα από οδοντωτούς τροχούς και ατέρμονες κοχλίες, ικανούς να μεταφέρουν την κίνηση του τροχού του άρματος και να την μετατρέψουν σε μονάδες μέτρησης μήκους, που καταγράφεται από ένα σύστημα δίσκων στο πάνω μέρος της συσκευής. Αποτελούταν από ένα σύστημα οδοντωτών τροχών που μετέφερε την περιστροφή από το έδαφος στον μετρητή. Η μέτρηση των περιστροφών του τροχού, σε σχέση με το μήκος της περιμέτρου του, έδινε την απόσταση.

*Κινητό αυτόματο: αυτόνομη συσκευή, ικανή να κινείται από μόνη της. Η κίνηση των αυτομάτων προκαλείται από την πτώση ενός μολύβδινου βάρους, που είναι δεμένο με νήμα με τον κινητήριο τροχό. Ο προγραμματισμός των κινήσεων επιτυγχάνεται με δεξιόστροφες ή αριστερόστροφες περιελίξεις του νήματος πάνω στον κινητήριο άξονα π.χ. κινητό αυτόματο θέατρο μικρός περίοπτος ναός, που ήταν ικανός να κινείται και να κινεί επίσης τις μορφές που το στόλιζαν.

***
Τέρπανδρος σημαντικός ποιητής και μουσικός της αρχαίας Ελλάδας. Ονομάστηκε «πατέρας της ελληνικής μουσικής», διότι πρώτος αυτός εργάστηκε για την διαμόρφωση και ανάπτυξη της μουσικής.

Γεννήθηκε στην Αντίσσα της Λέσβου το 666 π.κ.ε. και έζησε το πρώτο ήμισυ του 7ου αι. π.κ.ε. Μετοίκησε στη Σπάρτη τον καιρό του Δεύτερου Μεσσηνιακού Πολέμου, όπως τον συμβούλεψε το Μαντείο των Δελφών για να εξυμνήσει την διαμάχη που είχε ξεσπάσει ανάμεσα στους κατοίκους.

Έλαβε μέρος και βραβεύτηκε σε πολλούς μουσικούς διαγωνισμούς της εποχής του. Πήρε το βραβείο στην κατηγορία λύρας στην πρώτη διεξαγωγή των Καρνείων το 675 π.κ.ε ενώ βραβεύτηκε τέσσερις φορές στα Πύθια, τα οποία τότε διεξάγονταν κάθε εννέα χρόνια. Θεωρείται επίσης ότι εξέλιξε την λύρα και την έκανε επτάχορδη ενώ ανακάλυψε τον βάρβιτο. Σχημάτισε από τα γράμματα Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ την επτάχορδη κλίμακα, την οποία ονόμασε «συνημμένη», διότι αποτελείτο από δύο τετράχορδα αχώριστα. Δημιούργησε επίσης μουσική γραφή, για την ομοιόμορφη εκτέλεση των διαφόρων μουσικών κομματιών. Θεμελίωσε τους Νόμους, ένα συγκεκριμένο είδος λυρικής ποίησης προς τιμήν του Απόλλωνα.

***
Εμπεδοκλής ο Ακραγαντίνος (495 π.κ.ε. – 435 π.κ.ε.) ήταν αρχαίος Έλληνας πυθαγόρειος φιλόσοφος, ένας από τους σπουδαιότερους αντιπροσώπους της προσωκρατικής ελληνικής φιλοσοφίας, φυσικός, μηχανικός, εφευρέτης, ιατρός, μουσικός και ποιητής.

Γεννήθηκε στον Ακράγαντα, δεύτερη, ως προς τον πλούτο και την δύναμη, πόλη της Σικελίας στην Κάτω Ιταλία. Αξίζει να αναφερθεί ότι είναι ο μόνος γηγενής πολίτης μιας δωρικής πολιτείας που έπαιξε μεγάλο ρόλο στην ιστορία της φιλοσοφίας. Η σύγχρονη κοινωνία της πόλης που γεννήθηκε τον τιμά ονομάζοντας Porto Empedocle το τεχνητό λιμάνι του όρμου του Ακράγαντα. Η καταγωγή του ανάγεται σε αρχοντική και επιφανή οικογένεια. Εγγονός του Εμπεδοκλή το 496 π.κ.ε. στέφθηκε νικητής σε ιππικούς αγώνες στην Ολυμπία.

Ήταν γιος του Μέτωνος ή Αρχινόμου, που κατείχε υψηλό αξίωμα στη διακυβέρνηση του τόπου του. Μάλιστα, όπως υποθέτουν οι ειδικοί, το δεύτερο από τα παραδιδόμενα ονόματα του πατέρα του Εμπεδοκλή δεν είναι κύριο αλλά προσηγορικό του δημοσίου λειτουργήματός του. Ο Μέτων, πρωταγωνιστής στις πολιτικές διαμάχες του τόπου το 470 π.κ.ε,. συνέργησε στην κατάλυση της αριστοκρατικής τυραννίας του Θρασυδαίου, που είχε διαδεχθεί τον πατέρα του Θήρωνα.

Ο Εμπεδοκλής συνεχίζει και συμπληρώνει το έργο των προγόνων του. Όταν η μερίδα των ολιγαρχικών φάνηκε να επανακτά την ισχύ της, επιτίθεται εναντίον της, κήρυκας και προστάτης των δικαιωμάτων του λαού. Επανιδρύει την δημοκρατία. Λέγεται μάλιστα ότι του προσέφεραν το βασιλικό στέμμα, αλλά το απέρριψε με περιφρόνηση. Με αυτήν του την χειρονομία θυμίζει μια ανάλογη χειρονομία του εφάμιλλου με αυτόν στη φιλοσοφία Ηράκλειτου.

Ο βίος του είναι γεμάτος με απόκρυφες ιστορίες και θαύματα που αγγίζουν τα όρια του μύθου. Στο πρόσωπο του οι Ακραγαντίνοι δεν έβλεπαν μόνο έναν μεγάλο φιλόσοφο αλλά και έναν άξιο πολιτικό, ιατρό, μάντη, μάγο και ποιητή. Ο ποιητής Κωστής Παλαμάς αναφέρει γι’ αυτόν ότι εμφανιζόταν παντού και ασκούσε την περίφημη χάρη του, δραστήριος πολιτικός, τολμηρός φιλόσοφος, χρυσόστομος ρήτορας, μεγαλεπήβολος μηχανικός, πανεπιστήμων ερευνητής, γιατρός, θεόσοφος, μάγος, κύριος όλων των ειδών του λόγου, ευρετής της ρητορικής, όπως τον αποκαλεί ο Αριστοτέλης, ραψωδός, υμνωδός, όπως ο ίδιος αποκαλεί τους ποιητές, ιερέας, προφήτης.

Τονίζει ότι κατευνάζει και διεγείρει τους ανέμους, ότι θεραπεύει τις ασθένειες και τα γηρατειά, ότι επαναφέρει νεκρούς στη ζωή, και ότι όλοι τον τιμούν ως θεός. Κάθε φορά που μπαίνει στις πόλεις οι άνθρωποι τον περιστοιχίζουν και ζητούν τη βοήθειά του, του ζητούν να θεραπεύσει κάθε είδους ασθένεια και τον προκαλούν για προφητείες.

Η ζωή του υπήρξε αντικείμενο πολλών μυθοπλασιών και, σύμφωνα με τις δοξασίες του περί μετενσάρκωσης, ήταν κι ο ίδιος, όπως δηλώνει, δαίμονας που έπεσε σε βαρύ αμάρτημα, ξέπεσε από τη θεϊκή φύση του και πέρασε διαδοχικά από σώμα ζώου, φυτού και ανθρώπου, περιπλανώμενος στο σύμπαν, προορισμένος όμως, αργά ή γρήγορα να ξαναπάρει την αρχική του φύση.

Μεταξύ των παραδόσεων που αφηγείται ο Διογένης Λαέρτιος για τον θάνατο του Εμπεδοκλή (Βίοι Φιλοσόφων, Η΄ 69-72), είναι ότι αναλήφθηκε στον ουρανό αποθεωθείς, καθώς και ότι ρίχτηκε στον κρατήρα της Αίτνας.

Από τα σωζόμενα αποσπάσματα των έργων του Εμπεδοκλή εξάγεται ότι ο συγγραφέας τους, εκτός από τη γενική Φυσική, είχε και ειδικότερες γνώσεις Φυσιογνωσίας και Ιατρικής, ιδιαίτερα Φυσιολογίας, Ανατομίας και Εμβρυολογίας, και ότι έτσι συνδεόταν με τη μεγάλη ιατρική παράδοση της Κάτω Ιταλίας.

Σ’ έναν ιδιαίτερο χώρο, όπου δέσποζαν οι ορφικές και οι πυθαγόρειες διδασκαλίες, ο Εμπεδοκλής δημιούργησε τη δική του φιλοσοφία, στο περιεχόμενο της οποίας είναι φανερή η επίδραση των παραπάνω ιδεών, καθώς και της σκέψης των προγενεστέρων του φιλοσόφων, ιδίως του Παρμενίδη  στου οποίου τη γλώσσα και τη σκέψη οφείλει πολλά. Είναι πολύ πιθανή η μαρτυρία ότι ο Εμπεδοκλής είχε μαθητεύσει σε Πυθαγόρειους, άποψη που ενισχύεται από την επίδραση στον τρόπο γραφής του.

Αναμφίβολα, κύρια φιλοδοξία του Εμπεδοκλή δεν ήταν η αναγνώριση της φιλολογικής ευφυΐας του, όσο η παραδοχή από τους ανθρώπους, ως πραγματικής αποστολής του, της προφητικής και ιερατικής, της μυστηριακής, με μια λέξη, δράσης του. Φαίνεται ότι η ζωή του ήταν πολύ σεμνή και μεγαλοπρεπής, ότι του απονέμονταν ύψιστες τιμές και κυκλοφορούσαν διαδόσεις για εξαίρετες πράξεις του και θαύματα.

Ο Εμπεδοκλής είναι το σύμβολο της ποιητικής μεγαλοφυΐας. Το άριστο κριτήριο της αξίας του Εμπεδοκλή είναι τα έργα του. Ο Εμπεδοκλής ήταν ο τρίτος και τελευταίος φιλόσοφος μετά τον Ξενοφάνη και τον Παρμενίδη, που διάλεξε να εκθέσει τη φιλοσοφία του σε στίχους, και μάλιστα σε δακτυλικό εξάμετρο. Με δεδομένη αυτή την επιλογή του μέτρου σε συνδυασμό με την ιωνική διάλεκτο στην οποία είναι γραμμένοι οι στίχοι, γίνεται κιόλας αισθητό ένα από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά της ποίησής του: η σχέση με το έπος και συγκεκριμένα με τον Όμηρο και τον Ησίοδο, των οποίων η μελέτη επηρέασε βαθιά το έργο του.

Χρησιμοποίησε τον έμμετρο, πιθανώς για να προσδώσει στο έργο του αποκαλυπτικό κύρος. Θεωρείται ο τελευταίος προσωκρατικός που εκθέτει τη διδασκαλία του έμμετρα, αλλά και ο τελευταίος προσωκρατικός που βρίσκεται υπό την επήρεια της θεογονικής παράδοσης.

Ο Εμπεδοκλής ήταν δεινός περί την φράσιν η δε γλωσσική έκφρασή του είναι χυμώδης, προδίδει ενθουσιαστική ορμή και φαντασία, παράγει πλήθος νέων ποιητικών εικόνων και σχημάτων, προσφέρει ένα μεγάλο αριθμό λέξεων, που συναντούμε για πρώτη ή και για μοναδική φορά στην αρχαία Γραμματεία «ἅπαξ εἰρημένα».

Στο συγγραφικό έργο του Εμπεδοκλή αποδίδονται πολύ περισσότερα έργα από αυτά που σώζονται. Συγκεκριμένα έγραψε το Περί Φύσεως (2.000 στίχοι). Από τα σωζόμενα αποσπάσματα, συναθροίζοντας τα σε θεματικές ενότητες μας επιτρέπεται να φανταστούμε το περίγραμμα του έργου. Στο Περί Φύσεως προσπαθεί να δώσει τις βασικές αρχές της φυσικής φιλοσοφίας του, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από την εναλλασσόμενη κυριαρχία της Φιλίας (=Φιλότης) και της Διαμάχης (=Νείκος) πάνω στα τέσσερα ριζώματα (=πυρ, αήρ, ύδωρ, γη). Η ουσία του σύμπαντος νοείται από τον Εμπεδοκλή σε μια δίχως τέλος μεταλλαγή καταστάσεων από το ένα στα πολλά και από τα πολλά στο ένα.

Αξιόλογη είναι η θεωρία για τη γένεση των οργανικών όντων, η οποία αναπτύσσεται με βασικό άξονα την εξέλιξη.

Η εξελικτική αυτή θεωρία αποτελείται από τέσσερα στάδια: στο πρώτο η γη γεννά τα οργανικά μέλη του σώματος των ζώων διαχωρισμένα, στη δεύτερη τα μεμονωμένα οργανικά μέλη συνενώνονται σε τερατώδεις μορφές, στην τρίτη οι τερατώδεις μορφές που προέκυψαν δεν κατορθώνουν να επιβιώσουν και παραχωρούν τη θέση τους σε νέους τύπους ζώων που έχουν την ικανότητα να συνεχίσουν τη ζωή τους, στην τέταρτη περίοδο γεννιούνται τα οργανικά όντα, όχι από τη γη αλλά το ένα από το άλλο.

Το άλλο μεγάλο έργο του Ακραγαντινού σοφού που σώθηκε ως τις μέρες μας έχει τίτλο Καθαρμοί (3.000 στίχοι), το οποίο περιέχει τη διδασκαλία μιας ξενόφερτης θρησκευτικής αίρεσης, σύμφωνα με την οποία αυτό που λέμε ψυχή του ανθρώπου είναι μια αυθυπόστατη οντότητα, ανεξάρτητη από το σώμα και ότι εξ αιτίας κάποιου παραπτώματός της έχει καταδικαστεί να κατοικεί μέσα σε σώματα φυτών, ζώων ή ανθρώπων ως την τελική κάθαρσή της για την οριστική επιστροφή στον τόπο της καταγωγής της. Οι Καθαρμοί είναι μια έκθεση της αποκρυφιστικής ζωής του Εμπεδοκλή ως Μύστη.

Από τα δύο αυτά μεγάλα έργα του Εμπεδοκλή οι διασωθέντες στίχοι στο έργο Περί Φύσεως είναι περίπου 350 και στο έργο Καθαρμοί λίγο περισσότεροι από 100. Γίνεται φανερό ότι ως εμάς έφτασε μόνον το 16 με 20% του συνολικού του έργου. Ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από ό,τι στην περίπτωση των άλλων προσωκρατικών φιλοσόφων.

Αναφέρονται και μερικά ακόμα έργα ως δικά του όπως:

*Ένα ποίημα, που αναφερόταν στην εκστρατεία του Πέρση βασιλέα, με τίτλο Ξέρξου διάβασις ή Περσικά.

*Ένας ύμνος στον θεό του φωτός, με τίτλο Προοίμιον εις Απόλλωνα.

*Τραγωδίαι, για τις οποίες όμως ο περιπατητικός Ιερώνυμος μαρτυρεί πως ανέρχονταν σε 43 και υποστηρίζει πως είχε δει τα χειρόγραφα. Ο Νεάνθης ο Κυζικηνός γνώριζε μόνον 7, ενώ ο Ηρακλείδης αποδίδει τις τραγωδίες σε έναν συνονόματο του Εμπεδοκλή που σύμφωνα με την Σούδα, ήταν εγγονός του φιλοσόφου.

*Δύο επιγράμματα, το ένα προς τον μαθητή του Παυσανία, και το άλλο προς τον Ακραγαντινό γιατρό Άκρωνα.

*Πολιτικοί Λόγοι και ο Ιατρικός λόγος που τον αποτελούσαν 600 στίχοι.

Κοσμογονία: Όπως συμβαίνει και με τον Παρμενίδη, ο Εμπεδοκλής απορρίπτει τη γένεση και τη φθορά. Στη θέση τους χρησιμοποιεί δύο άλλες έννοιες που τις περιγράφει ως μείξη (γέννηση) και χωρισμός (φθορά) «αγέννητων στοιχείων». Κρατά το μηδέν έξω από τον κόσμο και ανάγει την γέννηση του κόσμου και τις κοσμικές μεταβολές σε τέσσερις θεμελιώδεις υποστάσεις, ισοδύναμες μεταξύ τους. Αυτές οι υποστάσεις, όμοιες με το εόν του Παρμενίδη είναι τα «ριζώματα», δηλαδή η γη, το νερό, η φωτιά και ο αέρας. Τα ριζώματα, αντίθετα από τα φυσικά στοιχεία δεν χάνουν την ταυτότητά τους. Οι δε μεταξύ τους σχέσεις διέπονται από την επίδραση δύο κοσμικών δυνάμεων, που είναι επίσης αγέννητες και αιώνιες, της φιλότητας, (έλξης και συνένωσης) και του νείκους, (έχθρας διάσπασης και διάλυσης).

Κοσμολογία: Στην κοσμολογία του περιγράφει το κοσμικό γίγνεσθαι ως αιώνια κυκλική πορεία. Τα δύο ορόσημα αυτής της κυκλικής πορείας είναι ο θεϊκός σφαίρος και η χαοτική δίνη, (δίνος) και η συνολική πορεία διακρίνεται σε τέσσερις φάσεις. Στη αρχή επικρατεί απόλυτα η φιλότητα και τα τέσσερα ριζώματα βρίσκονται σε πλήρη αρμονία μεταξύ τους, σε κατάσταση μείξης, στη μορφή του σφαίρου.

Κατόπιν η είσοδος του νείκους στον σφαίρο οδηγεί σε διαδικασία σταδιακής διάλυσης και αποσύνθεσης. Μέσω μιας επεκτεινόμενης δίνης τα ριζώματα ξεχωρίζονται και απομακρύνονται. Τα έμβια όντα που δημιουργούνται σε αυτή τη φάση του κοσμικού γίγνεσθαι υπόκεινται στην αυξανόμενη επιρροή του νείκους. Σε αυτή τη φάση βρίσκεται ο κόσμος μας, που βαδίζει σε κατάσταση αυξανόμενης διαμάχης και εχθρότητας.

Ο δίνος είναι η φάση της πλήρους κυριαρχίας του νείκους, στην οποία προκαλείται χάος, διάλυση και ολοκληρωτική αποσύνθεση.

Εν τέλει εισέρχεται βαθμιαία η φιλότητα και ο κόσμος επιστρέφει στη συγκρότηση του σφαίρου. Η φιλότητα και το νείκος είναι δυνάμεις που ασκώνται πάνω στα τέσσερα στοιχεία τα οποία τα φέρνουν σε κατάσταση ισορροπίας.

Δαιμονολογία: Στο έργο του Καθαρμοί ο φιλόσοφος αφηγείται τις περιπέτειες ενός δαίμονα, μιας ψυχής δηλαδή που υπό την επίδραση του νείκους υποπίπτει σε σοβαρό παράπτωμα και χάνει την αρχική του αγνότητα. Μέσω αλλεπάλληλων ενσαρκώσεων επιστρέφει και πάλι στην κατάσταση του αθάνατου αγαθού δαίμονα, αφού διαβεί όμως όλους τους κουραστικούς δρόμους της ζωής.

Γνωσιοθεωρία: Ο Εμπεδοκλής επεξεργάστηκε μια λεπτομερή θεωρία για την αίσθηση, η οποία άσκησε μεγάλη επίδραση στους συγχρόνους του, αλλά και μεταγενέστερους στοχαστές. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία τα αντικείμενα παράγουν «απορροές», οι οποίες μέσω των πόρων του σώματος φθάνουν στα αισθητήρια όργανα, όπου και αναγνωρίζονται από όμοιά τους στοιχεία που ενυπάρχουν μέσα μας. Τούτη η ιδέα τον καθιστά σημαντικότερο εκπρόσωπο της άποψης ότι «γνωρίζουμε τα όμοια μέσω των ομοίων».

Ο Εμπεδοκλής θεωρείται και σπουδαίος φυσικός, αφού καθόρισε τα αίτια των εκλείψεων, μελέτησε την ανάκλαση του φωτός και τη φύση της σκιάς.

Έργα

Ξέρξου διάβασις, ή Περσικά. (έμμετρη εξιστόρηση εκστρατείας του Ξέρξη). Κατά παράδοση (Διογ. Λαέρτ. 8,57) το έργο αυτό κάηκε από την αδελφή του επειδή ήταν ατελείωτο.

Προοίμιον εις Απόλλωνα, και αυτό κάηκε από την αδελφή του ή κόρη του, πιθανώς ήταν ύμνος που προσομοίαζε τον Απόλλωνα με τον Ήλιο.

Τραγωδίαι. Ο Ιερώνυμος μαρτυρεί ότι είχε δει χειρόγραφα 43 τραγωδιών. Ο Νεάνθης ο Κυζικηνός μαρτυρεί για 7. Ο Ηρακλείδης αποδίδει τις τραγωδίες σε έναν συνονόματο του Εμπεδοκλή που σύμφωνα με την Σούδα, ήταν εγγονός του φιλοσόφου.

Ποιητικοί Λόγοι και Ιατρικός λόγος. Έργα σε πεζό λόγο «καταλογάδην». Περί αυτών ουδεμία άλλη πληροφορία υπάρχει.

Περί φύσεως των όντων. Σε δύο βιβλία των 2000 στίχων. Από αυτούς έχουν διασωθεί μόνο 340. Το ποίημα αυτό εμιμήθηκαν οι Λατίνοι Λουκρήτιος και Βάρρων.

Καθαρμοί. Ποίημα εξιλαστικού χαρακτήρα που μοιάζει των Ορφικών. Κατά πληροφορία του Δικαιάρχου, που διέσωσε ο Αθήναιος (Δειπνοσοφ.14) αυτό απαγγέλθηκε παρουσία του Εμπεδοκλή στα «Ολύμπια» από τον ραψωδό Κλεομένη. Από τους 1000 στίχους των «Καθαρμών» έχουν διασωθεί μόνο 100.

Επιγράμματα. Αναφέρονται δύο αποδιδόμενα στον Εμπεδοκλή, ένα για τον μαθητή του Παυσανία και το άλλο για τον Ακραγαντινό γιατρό Άκρωνα. Αμφότερα όμως θεωρούνται ως νόθα.

Στην Παλατινή Ανθολογία (ΙΧ 569) σώζονται δύο ποιητικά αποσπάσματα του Εμπεδοκλή.

Η Αντίφαση του Κακού

«Ο κόσμος ξεκίνησε χωρίς τον άνθρωπο και θα τελειώσει χωρίς αυτόν»
Claude Levi-Strauss

Η Αντίφαση του Κακού και το Μεγάλο Στοίχημα της Ανθρωπότητας: Ένα από τα θέματα που διαπραγματεύεται ο Πρίμο Λέβι στα βιβλία του είναι εκείνο της προέλευσης του Κακού. Δεν καταλήγει σε κάποιο συμπέρασμα, αφού είναι λογοτέχνης και η λογοτεχνία θέτει ερωτήματα και προβάλλει αντιφάσεις, δεν δίνει απαντήσεις.

Ο Λέβι αντιμετωπίζει το Κακό ως κάτι παράλογο και ταυτόχρονα συνυφασμένο με τη φύση του ανθρώπου, σαν να λέει: Είναι παράλογο πόσο παράλογα κακός μπορεί να είναι ο άνθρωπος.

Ο Πρίμο Λέβι βίωσε το Κακό στη πιο διάσημη έκφανση του, το Άουσβιτς.

Ένα ερώτημα, το οποίο ίσως να κάνει πολλούς να δυσανασχετήσουν, είναι το εξής:

Γιατί ο ναζισμός θεωρείται το υπέρτατο Κακό;

Μήπως επειδή την ιστορία τη γράφουν οι νικητές;

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και οι γενοκτονίες δεν επαρκούν για να δικαιολογήσουν την ταύτιση του Χίτλερ με τον «Σάουρον».

Ο κόσμος ξεκίνησε χωρίς τον άνθρωπο και θα τελειώσει χωρίς αυτόν.


Γιατί αυτές ακριβώς οι πρακτικές (πόλεμος και γενοκτονία) είναι εξαιρετικά συνηθισμένες στο ανθρώπινο είδος. Και δεν χρειάζεται να αναφερθούμε στις σκοτεινές εποχές των βαρβάρων. Οι ΗΠΑ είναι χτισμένες πάνω στα κόκαλα των Αμερινδιάνων και των σκλάβων και σίγουρα έχουν ξεκινήσει περισσότερους πολέμους από τους Ναζί.

Οι Βρετανοί εξοντώσανε μέχρι τελευταίου τους Τασμανούς και μεγάλο μέρος από τους Αβορίγινες της Αυστραλίας. Γάλλοι, Γερμανοί, Πορτογάλοι, Ολλανδοί, Ιάπωνες, όλοι επεκτάθηκαν δολοφονώντας μαζικά. Στη γειτονιά μας είχαμε τη γενοκτονία των Ποντίων, των Αρμενίων και -πιο πρόσφατα- τη διπλή καταστροφή της Γιουγκοσλαβίας.

Η μεγαλύτερη (σε αριθμό θυμάτων) γενοκτονία ήταν εκείνη του Σταλινισμού.

Η ακόμη μεγαλύτερη (σε αριθμό θυμάτων) γενοκτονία ήταν εκείνη του Χριστιανισμού.

Ο Μάο και ο Πολ Ποτ, οι Χούτου, οι Κινέζοι στο Θιβέτ, οι Βραζιλιάνοι στον Αμαζόνιο, η πρόσφατη ιστορία βρίθει από γενοκτονίες.

Μια κοινή παράμετρο σε όλες τις γενοκτονίες είναι το Κράτος. Προσέξτε! Το ισχυρό κράτος, που επιβάλλεται στα πιο αδύναμα κράτη ή εθνότητες ή μειονότητες. Όπως συμβαίνει τα τελευταία πενήντα χρόνια στην Παλαιστίνη.  Δεν είναι οι Εβραίοι εν γένει που σκοτώνουν, όπως δεν είναι και οι Αμερικάνοι που βομβαρδίζουν αφειδώς τον πλανήτη ή ενισχύουν τις εμφύλιες συρράξεις, αλλά τα κράτη τους.

Εδώ έγκειται άλλη μια αντίφαση: Η προέλευση του Κακού είναι το Κράτος; Και το Κράτος τι είναι; Κάτι το μεταφυσικό, μια δομή αυτόνομη, πέρα από τον άνθρωπο; Υπάρχει Κράτος χωρίς ανθρώπους; Υπάρχει Αμερική (ΗΠΑ) χωρίς Αμερικάνους;  Θα ήταν αφέλεια εκ μέρους κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου να ισχυριστεί ότι το Κακό θα αφανιστεί αν εξαλειφθούν τα Κράτη (ή ο νεοφιλελευθερισμός). Γιατί το Κακό υπάρχει πολύ πριν από αυτά.

Κάποιοι πιστεύουν ότι το Κακό είναι στη φύση του ανθρώπου.

Κάποιοι άλλοι ότι είναι έξη, ότι μαθαίνει να ζει με αυτό, λόγω του περιβάλλοντος.

Ερώτηση: Έχουμε το Κακό στο DNA μας ή είναι κάτι επίκτητο, δημιούργημα της φαύλης κοινωνίας;

Να επιχειρήσω μια εξοργιστική υπόθεση: Ίσως τίποτα από τα δύο, ούτε εγγενές ούτε επίκτητο. Γιατί δεν υπάρχει Κακό.  Η αντίφαση του κακού και το μεγάλο στοίχημα της ανθρωπότητας. Τις προάλλες παρακολούθησα ένα ντοκιμαντέρ για τους χιμπαντζήδες, τους Τρωγλοδύτες, τους βίαιους, γιατί υπάρχουν και οι χίπηδες Μπονόμπο.

Μια ομάδα χιμπατζήδων ξεκίνησε μια επιχείρηση κατάληψης νέων εδαφών. Μπήκαν προσεκτικά και αθόρυβα στην περιοχή μιας άλλης ομάδας και την κατάλληλη στιγμή τους επιτέθηκαν. Δεν υπήρχε προειδοποίηση ούτε οίκτος. Οι αμυνόμενοι (λιγότεροι και πιο αδύναμοι) αιφνιδιάστηκαν και νικήθηκαν. Οι περισσότεροι πρόλαβαν να αποχωρήσουν (έγιναν πρόσφυγες!) αφού οι χιμπαντζήδες δεν κατέχουν την τέχνη του πολέμου ούτε είναι δεμένοι με την «πατρίδα» τους. Χιμπαντζήδων Τρωγλοδυτών πάσα γη τάφος.

Οι επιτιθέμενοι κατάφεραν να σκοτώσουν ένα μικρό. Αυτό το κομμάτιασαν και όλοι έφαγαν από τη σάρκα του.  Ο Αττένμπορο, ο αφηγητής του ντοκιμαντέρ, αναφέρει ότι οι χιμπαντζήδες δεν είναι σαρκοφάγοι, οπότε είναι δύσκολο να αντιληφθούμε τη σκοπιμότητα του κανιβαλισμού.

Η επίθεση γίνεται για την κατάκτηση εδαφών, για την τροφή, αυτό είναι φυσικό. Και ενώ ο κανιβαλισμός φαντάζει παράλογος, είναι κι αυτός φυσικός, αφού όλα όσα συμβαίνουν, ακόμα κι αν δεν μπορούμε να τα κατανοήσουμε, είναι μέρος της φύσης -και τίποτα δεν υπάρχει πέρα από αυτήν. Είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι ο άνθρωπος είναι το χειρότερο ζώο.

Αυτή η πεποίθηση είναι λανθασμένη, απόρροια του αρνητικού ανθρωποκεντρισμού. Ο άνθρωπος δεν είναι το περιούσιο ζώο ούτε όμως και το χείριστο ζώο. Είναι μόνο ένας ζωντανός οργανισμός, μέρος του χαοτικού υπερσυστήματος της Γαίας, η οποία με τη σειρά της ίσως να είναι μια απειροελάχιστη απιθανότητα του μέγιστου συστήματος του σύμπαντος.

Το Σύμπαν, όπως και η Γαία, η Γη, η Φύση, δεν έχει προτιμήσεις. Στη Φύση δεν υπάρχει Καλό ή Κακό ούτε και κάτι το παραφύση. Υπάρχει μόνο εύθραυστη ισορροπία, η οποία συντηρεί τη ζωή. Η ζωή η ίδια δεν είναι θέμα προσαρμοστικότητας, αλλά αποτέλεσμα μιας χαοτικής πραγματικότητας, την οποία είναι δύσκολο έως αδύνατο να κατανοήσουμε με τη λειψή μας νόηση. Όμως (και εδώ υπεισέρχεται μισή ελπίδα για την ανθρωπότητα) ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο που μπορεί να αντιλαμβάνεται την αντίφαση της φύσης του.

Και αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα: Είναι στη φύση του ανθρώπου να ξεπεράσει τη φύση του;

Θα καταφέρει να κατανοήσει, να τιθασέψει, να χρησιμοποιήσει το παράλογο, την αντίφαση, το Χάος που χορεύει μέσα του για να προχωρήσει;  H θα καταποντιστεί μέσα σ’ αυτό; Βρισκόμαστε σε οριακό σημείο και η τελική απάντηση θα δοθεί στον αιώνα μας, στον 21ο αιώνα. Αν συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο δεν θα επιβιώσουμε πέρα από το 2100. Η Γη δεν μας χωράει και καθώς καταστρέφουμε αυτή την ισορροπία θα αυτεξοντωθούμε.

Μόνο ένα άλμα (επιστήμης, τεχνολογίας, ηθικής, πολιτικής, οικολογίας) μπορεί να μας σώσει από το «Κακό» που μας σπρώχνει στον αφανισμό. Μόνο ένα άλμα (επιστήμης, τεχνολογίας, ηθικής, πολιτικής, οικολογίας) μπορεί να μας σώσει από το «Κακό» που μας σπρώχνει στον αφανισμό.

Τι θα είναι αυτό το άλμα;

Ο υποφαινόμενος ποντάρει στην φιλοσιφία, επιστήμη και τέχνη.

Τι μπορεί να σώσει την ανθρωπότητα από τον εαυτό της;