Τρίτη 25 Δεκεμβρίου 2018

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - Βάτραχοι (642-673)

ΞΑ. πῶς οὖν βασανιεῖς νὼ δικαίως; ΑΙ. ῥᾳδίως·
πληγὴν παρὰ πληγὴν ἑκάτερον. ΞΑ. καλῶς λέγεις.
ἰδού· σκόπει νυν ἤν μ᾽ ὑποκινήσαντ᾽ ἴδῃς.
645 ἤδη ᾽πάταξας; ΑΙ. οὐ μὰ Δί᾽. ΞΑ. οὐδ᾽ ἐμοὶ δοκεῖς.
ΑΙ. ἀλλ᾽ εἶμ᾽ ἐπὶ τονδὶ καὶ πατάξω. ΔΙ. πηνίκα;
ΑΙ. καὶ δὴ ᾽πάταξα. ΔΙ. κᾆτα πῶς οὐκ ἔπταρον;
ΑΙ. οὐκ οἶδα· τουδὶ δ᾽ αὖθις ἀποπειράσομαι.
ΞΑ. οὔκουν ἁνύσεις; ἰατταταῖ. ΑΙ. τί τἀτταταῖ;
650 μῶν ὠδυνήθης; ΞΑ. οὐ μὰ Δί᾽ ἀλλ᾽ ἐφρόντισα
ὁπόθ᾽ Ἡράκλεια τἀν Διομείοις γίγνεται.
ΑΙ. ἅνθρωπος ἱερός. δεῦρο πάλιν βαδιστέον.
ΔΙ. ἰοὺ ἰού. ΑΙ. τί ἐστιν; ΔΙ. ἱππέας ὁρῶ.
ΑΙ. τί δῆτα κλάεις; ΔΙ. κρομμύων ὀσφραίνομαι.
655 ΑΙ. ἐπεὶ προτιμᾷς γ᾽ οὐδέν; ΔΙ. οὐδέν μοι μέλει.
ΑΙ. βαδιστέον τἄρ᾽ ἐστὶν ἐπὶ τονδὶ πάλιν.
ΞΑ. οἴμοι. ΑΙ. τί ἐστι; ΞΑ. τὴν ἄκανθαν ἔξελε.
ΑΙ. τί τὸ πρᾶγμα τουτί; δεῦρο πάλιν βαδιστέον.
ΔΙ. Ἄπολλον,— ὅς που Δῆλον ἢ Πυθῶν᾽ ἔχεις.
660 ΞΑ. ἤλγησεν· οὐκ ἤκουσας; ΔΙ. οὐκ ἔγωγ᾽, ἐπεὶ
ἴαμβον Ἱππώνακτος ἀνεμιμνῃσκόμην.
ΞΑ. οὐδὲν ποεῖς γάρ· ἀλλὰ τὰς λαγόνας σπόδει.
ΑΙ. μὰ τὸν Δί᾽, ἀλλ᾽ ἤδη πάρεχε τὴν γαστέρα.
ΔΙ. Πόσειδον,— ΞΑ. ἤλγησέν τις. ΔΙ. ἁλὸς ἐν βένθεσιν
665 ὃς Αἰγαίου πρωνὸς ἢ γλαυκᾶς μέδεις—
668 ΑΙ. οὔ τοι μὰ τὴν Δήμητρα δύναμαι ᾽γὼ μαθεῖν
ὁπότερος ὑμῶν ἐστι θεός. ἀλλ᾽ εἴσιτον·
670 ὁ δεσπότης γὰρ αὐτὸς ὑμᾶς γνώσεται
χἠ Φερρέφατθ᾽, ἅτ᾽ ὄντε κἀκείνω θεώ.
ΔΙ. ὀρθῶς λέγεις· ἐβουλόμην δ᾽ ἂν τοῦτό σε
πρότερον νοῆσαι, πρὶν ἐμὲ τὰς πληγὰς λαβεῖν.

***
ΞΑΝ. Πώς θα μας δοκιμάσεις δίκια; ΑΙΑ. Μα είναι
εύκολο· μια και μια οι ξυλιές. ΞΑΝ. Ωραία.
Εμπρός! Και να κοιτάς αν θα σαλέψω.
Χτύπησες; ΑΙΑ. Όχι.

Τον χτυπά· ο Ξανθίας κάνει πως δεν το κατάλαβε.

ΞΑΝ. Αυτό κι εγώ νομίζω.
ΑΙΑ. Θα πάω τον άλλον να χτυπήσω.

Χτυπά το Διόνυσο· αυτός κάνει τον αδιάφορο.

ΔΙΟ. Πότε;
ΑΙΑ. Σε χτύπησα. ΔΙΟ. Πώς τότε δε φταρνίστηκα;
ΑΙΑ. Δεν ξέρω· ας δοκιμάσω πάλι ετούτον.
ΞΑΝ. Τί κάθεσαι;

Ο Αιακός χτυπά τον Ξανθία.

Τα τα τα. ΑΙΑ. Τί ᾽ν᾽ το τάτα;
650 Μην πόνεσες; ΞΑΝ. Καθόλου· αναρωτιόμουν
πότε η γιορτή ᾽ναι του Ηρακλή στα Διόμεια.
ΑΙΑ. Σωστό θηρίο. Στον άλλον πάλι ας πάω.

Χτυπά το Διόνυσο.

ΔΙΟ. Έι! ΑΙΑ. Τί ᾽ναι; ΔΙΟ. Καβαλάρηδες περνούνε.
ΑΙΑ. Και γιατί κλαις; ΔΙΟ. Μου μύρισαν κρεμμύδια.
ΑΙΑ. Και τίποτα δε νιώθεις; ΔΙΟ. Τίποτα, όχι.
ΑΙΑ. Τότε ξανά πρέπει να πάω στον άλλον.

Χτυπά τον Ξανθία.

ΞΑΝ. Οχ. ΑΙΑ. Τί είναι; ΞΑΝ. Βγάλε μου τ᾽ αγκάθι.
Σηκώνει το πόδι του, σα να πάτησε τάχα αγκάθι.
ΑΙΑ. Βρε τί ᾽ναι τούτο; Πίσω για τον άλλον.

Χτυπά το Διόνυσο.

ΔΙΟ. Απόλλωνα…

Έπειτ᾽ από την κραυγή αυτή του πόνου, συγκρατείται και συνεχίζει ήρεμα.

Δελφών και Δήλου αφέντη.
660 ΞΑΝ. Πόνεσε· δεν τον άκουσες; ΔΙΟ. Καθόλου·
του Ιππώναχτα θυμήθηκα ένα στίχο.

ΞΑΝ., στον Αιακό.

Δεν κάνεις τίποτα έτσι. Στα παΐδια!
ΑΙΑ. Βρε τί παΐδια; (Στο Διόνυσο.) Την κοιλιά σου δώθε!
Τον χτυπά.

ΔΙΟ., κραυγάζοντας από τον πόνο.

Ποσειδώνα μου,… ΞΑΝ. Πόνεσε.
ΔΙΟ., συνεχίζοντας ήρεμα. που, μέσα
απ᾽ τους βυθούς, στου Αιγαίου ψηλά τον κάβο
και στο γαλάζιο πέλαγο αφεντεύεις…
ΑΙΑ. Δε βρίσκω, μα τη Δήμητρα, ποιός είναι
θεός από τους δυο σας. Μπείτε μέσα·
670 το αφεντικό κι η Περσεφόνη, που είναι
κι αυτοί θεοί, θα τό ᾽βρουν δίχως άλλο.
ΔΙΟ. Σωστά το λες· θα προτιμούσα ωστόσο
να το σκεφτόσουν πριν να φάω το ξύλο.

Μπαίνουν όλοι μέσα.

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας: ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΘΕΟΙ - ΠΟΣΕΙΔΩΝ, Ο «πολιτικός» και η λατρεία του

Όταν οι θνητοί οργανώθηκαν σε πολιτείες και οι θεοί αποφάσισαν να επιλέξουν ο καθένας μία ή περισσότερες πόλεις ως πολιούχοι, υπήρξαν περιπτώσεις διαφωνιών μεταξύ τους που επιλύονταν με διαιτησία των υπολοίπων θεών ή και από θνητούς. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, ο Ποσειδώνας έχανε τις πόλεις. Διεκδίκησε την Κόρινθο από τον Ήλιο με διαιτητή τον Γίγαντα Βριάρεο που αποφάνθηκε ότι η πόλη θα ανήκε στον Ήλιο. Στην Αίγινα έχασε από τον Δία, στη Νάξο από τον Διόνυσο, στους Δελφούς από τον Απόλλωνα, στην Τροιζήνα από την Αθηνά.
 
Όταν έφτασε ο θεός στην Αττική, χτύπησε με την τρίαινά του το κέντρο της Ακρόπολης, απ' όπου ξεπετάχτηκε θαλασσινό νερό, πηγάδι με αλμυρό νερό, σύμφωνα με τον Παυσανία, στον περίβολο του Ερέχθειου. Όμως μετά από λίγο κατέφθασε η Αθηνά, φύτεψε μια ελιά στον ιερό βράχο, στο Πανδρόσιο, και κάλεσε τον βασιλιά Κέκροπα να μαρτυρήσει ότι εκείνη κατέλαβε την Ακρόπολη φυτεύοντας για πρώτη φορά στον βράχο. Στη διαφωνία που επακολούθησε ανάμεσα στους δύο θεούς κριτές ορίστηκαν από τον Δία όλοι οι θεοί του Ολύμπου ή ο Κέκροπας και ο Κραναός. Τελικά η πόλη επιδικάστηκε στην Αθηνά. Η Αθηνά ονόμασε την πόλη από το όνομά της Αθήνα, και ο Ποσειδώνας, τυφλωμένος από τον θυμό του, πλημμύρισε το Θριάσιο πεδίο στην Ελευσίνα.
 
Παυσανίας (1.26.5) και Στράβωνας (9.1.16) παραδίδουν ότι το σημάδι της τρίαινας στην Ακρόπολη φαινόταν μέχρι τα ιστορικά χρόνια, σύμφωνα μάλιστα με τον περιηγητή Παυσανία στο πίσω αέτωμα του Παρθενώνα απεικονιζόταν η φιλονικία των δύο θεών για τη γη. Επίσης για το Ερεχθείο λέγεται πως η τρύπα που υπάρχει (στο δάπεδο και στην οροφή) μπορεί να είναι και από την τρίαινα του Ποσειδώνα (ή του Δία). Όσο για την ελιά, αυτή την έδειχναν μέχρι και τον δεύτερο μεταχριστιανικό αιώνα.
 
Όταν Αθηνά και Ποσειδώνας ανταγωνίζονταν για την προστασία του βασιλείου του Άργους, προσέτρεξαν στους ποταμούς Ίναχο, Αστερίωνα και Κηφισό, για να διαιτητεύσουν στη διαμάχη· ή, σύμφωνα με άλλες παραδόσεις, την ετυμηγορία έβγαλε ο γιος του Ίναχου, ο Φορωνέας, που ευνόησε τη θεά. Οργισμένος ο θεός, για να τιμωρήσει τους υπαίτιους ποταμούς και τον τόπο όπου έρρεαν, αποτράβηξε τα νερά από ολόκληρη την περιοχή, αποξήρανε όλες τις πηγές της χώρας και τους ποταμούς και άφηνε να γεμίζουν με νερό μόνον όταν εκείνος αποφάσιζε να ρίξει βροχή. Όταν έφτασε εκεί ο Δαναός και οι πενήντα κόρες του, κυνηγημένοι από τον Αίγυπτο και τους πενήντα γιους του, δεν βρήκαν νερό να πιουν. Τότε ο Δαναός έστειλε τις πενήντα κόρες του σε αναζήτηση νερού. Ένας Σάτυρος προσπάθησε να βιάσει την Αμυμώνη κι εκείνη ζήτησε τη βοήθεια του Ποσειδώνα που μ' ένα χτύπημα της τρίαινας τον έδιωξε. Από το χτύπημα ανέβλυσε τριπλή πηγή. Σύμφωνα με άλλη παραλλαγή του μύθου ο Ποσειδώνας αποκάλυψε στην κόρη την ύπαρξη της πηγής Λέρνη, της μόνης στην οποία ο Ποσειδώνας είχε επιτρέψει να αναβλύζει νερό, και η οποία έκτοτε ονομαζόταν και πηγή της Αμυμώνης. Έτσι, χάρη στον έρωτα του θεού για την κόρη, η κατάρα αποσύρθηκε και η Αργολίδα απέκτησε ξανά τα νερά της και έγινε εύφορη. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ο Ποσειδώνας, οργισμένος με τον θεό ποταμό Ίναχο και τον γιο του Φορωνέα, πλημμύρισε την Αργολίδα με αλμυρό νερό, μέχρι που η Ήρα τον ανάγκασε να επαναφέρει τη θάλασσα στην κοίτη της.
 
Σε πολλά μέρη του αρχαίου κόσμου ο Ποσειδώνας υπήρξε φυλετικός πρόγονος, όπως για παράδειγμα των Μινύων στη Βοιωτία (ως πατέρας του βασιλιά του Ορχομενού Μινύα), προπάτορας της βασιλικής οικογένειας των Φαιάκων (Οδ. ζ 266-267, η 56), της Πύλου, των Αβάντων μέσω του γιου του Άβαντα, των Λαιστρυγόνων από τον γιο του Λάμο, των Παιόνων από τον γιο του Παίονα, των Τηλεβόων από τον γιο του Τάφιο… Λατρευόταν σε διάφορα μέρη του ελλαδικού χώρου, κυρίως στην Πελοπόννησο μέσω του ευνοούμενού του Πέλοπα (Λακωνία, Μεσσηνία, Κορινθία, Αργολίδα, Ηλεία, Αχαΐα, Αρκαδία) αλλά και στη Βοιωτία, τη Φωκίδα, τη Θεσσαλία, την Εύβοια, την Τήνο, τη Σάμο, τη Νίσυρο, τη Ρόδο, τη Σικελία, την Αλεξάνδρεια. Υπήρξε αρχή ενωτικής δύναμης, λ.χ. των Ιώνων, με ναό στο ακρωτήριο της Μυκάλης στη Μίλητο, και στη νήσο Καλαύρεια), ενώ μαρτυρείται λατρεία του και στη Φρυγία και μέχρι την Ερυθρά θάλασσα. Ονόματα πόλεων-αποικιών, όπως Ποτείδαια στη Χαλκιδική και Ποσειδωνία (Paestum) στην Κάτω Ιταλία μαρτυρούν την εξάπλωση της λατρείας του.

Αβάσταχτο, το κενό της ψευδαίσθησης

Μπορούμε να ζήσουμε με ασφάλεια, ηρεμία, σκοπό, ισορροπία, σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, φαίνεται να χάνεται και να τρέφεται ακόμα με ψευδαισθήσεις;

Οι απαντήσεις είναι πάντα απλές, φτάνει να τολμούμε τις ερωτήσεις. Φτάνει να αναζητούμε πραγματικά. Γιατί οι περισσότεροι κάνουμε τις ερωτήσεις μόνο νοητικά, μόνο θεωρητικά, συμπληρώνοντας αυτόματα τις γνώριμες απαντήσεις που έχουμε συνηθίσει να δίνουμε. Ένα πρόγραμμα που επαναλαμβάνεται μέσα μας, κάθε κλάσμα του δευτερολέπτου, εντελώς χωρίς τη δική μας συνειδητή βούληση.

Οι άνθρωποι φοβούνται το κενό, όπως φοβούνται και το θάνατο και τη ζωή. Δεν αντέχουν να μην ξέρουν, να μην παρασύρονται από αυτά που οι αισθήσεις τους παρουσιάζουν. Αγνοούν πως οι αισθήσεις υπηρετούν το πρόγραμμα, πως δεν τους ανήκει πια τίποτα. Τίποτα δεν είναι πραγματικά δικό τους.

Είναι αδύνατον να αντιληφθεί οποιοσδήποτε το παιχνίδι που παίζεται κάτω από τη μύτη του, από τον ίδιο του το νου, αυτόματα, αυτόβουλα. Αναγκαστικά όμως, πρέπει να υποθέσει πως γνωρίζει τα παιχνίδια που παίζονται στην κοινωνία, από άλλους, από «το σύστημα» γιατί διαφορετικά μένει ακάλυπτος, παραμένει ανασφαλής…ή έτσι πιστεύει.

Οπότε, συμπληρώνει τα εσωτερικά κενά με θεωρίες συνομωσιολογίας που δεν καταλαβαίνει και πολύ, όμως υιοθετεί. Ξεκινά και διεξάγει άπειρους πολέμους, επαναστάσεις, αλλαγές, όλα βασισμένα στις «καλύτερες προθέσεις» για έναν «καλύτερο κόσμο», που θεωρεί πως επιχειρεί.

Ακόμα κι αν σταματήσει για λίγο για να αναρωτηθεί, γιατί δεν δουλεύουν οι αλλαγές, γιατί δεν έχουν αποτέλεσμα οι επαναστάσεις, γιατί δεν επικρατεί το «καλό», το «ωφέλιμο», το «σωστό», συμπληρώνει άμεσα, ακαριαία το εσωτερικό κενό, με γνώριμα, αποδεκτά συμπεράσματα:

Οι άλλοι δεν θέλουν/δεν προσπαθούν αρκετά.

Το σύστημα δεν το επιτρέπει.

Οι δυνατοί/οι ελίτ/οι κακοί μας πολεμούν.

Θέλει πολύ χρόνο να επικρατήσει κάτι καλό.

Εγώ θα είμαι ο μάρτυρας που φυτεύει το σπόρο.

Κάποια μέρα θα γίνει.

Χρειάζονται περισσότεροι για να γίνει η ανατροπή.

Και μετά επιστρέφει στη γωνίτσα του, θεωρώντας αλαζονικά πως αυτός διαφέρει από «τους υπόλοιπους» που δεν έχουν πάρει μυρωδιά τι πραγματικά συμβαίνει. Διαφορετικά, δημιουργεί μια ομάδα, στην οποία κλείνεται, εκφράζεται, ανήκει, για να αισθάνεται ασφάλεια με τους ομοίους του. Οποιαδήποτε ερώτηση, αμφισβήτηση, διαφωνία έρθει «απ’ έξω» είτε την αγνοεί, δείχνοντας «ανωτερότητα», ενώ ουσιαστικά δεν μπορεί να την απαντήσει, είτε απαντάει με λόγια άλλων και παραπομπές, που θεωρεί δικά του.

Όμως, η φθορά και το γκρέμισμα συνεχίζονται, άσχετα αν κάποιοι (πολλοί) θέλουν να ζουν τα δικά τους παραμύθια. Αθέατο, αδυσώπητο, κατακλυσμιαίο, όμως σε τέτοια «αργή κίνηση» λόγω της πυκνότητας της ενέργειας, που δεν γίνεται αντιληπτό.

Οι υπεκφυγές εξακολουθούν να είναι όσες και οι άνθρωποι. Πού να τις εντοπίσεις; Ειδικά αν θέλεις να τις αγνοείς.

Σε κάθε κατακλυσμιαίο γκρέμισμα, ακμάζουν ταυτόχρονα, άπειρες θεωρίες αναστύλωσης, διατήρησης του «ορθού», προσπάθειες δημιουργίας, που παγιδεύουν τους φοβικούς και παρασύρουν τους ευκολόπιστους. Είναι πάγια λειτουργία ανά τους αιώνες που έχουμε μάθει και εύκολα βασιζόμαστε σε αυτήν για να μας «λυτρώσει» από την άγνοιά μας. Έτσι καταφέρουν, εικονικά, να ξεχωρίζουν οι «καλοί» από τους «κακούς» σπρώχνοντας επικίνδυνα τις πολικότητες σε σύγκρουση.

Τίποτα από όλα αυτά δεν φαίνεται. Δεν μπορεί κάποιος να σου τα φανερώσει. Πρέπει να μπορείς να τα δεις μόνος σου, εσύ με τον Εαυτό σου. Είναι βιωματική διαδικασία, που ο νους, η προσωπικότητα, η κοινωνία, το «σύστημα» δεν θα σε αφήσει να κάνεις. Πρέπει να το παλέψεις… όχι όπως έμαθες να παλεύεις. Γιατί, το σύστημα είσαι εσύ, εγώ, ο διπλανός σου. Κανείς, και τίποτ' άλλο!

Πρέπει να το θέλεις πάνω από όλα, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο και πρέπει να είσαι κάθε στιγμή αφοσιωμένος σε αυτό, να ξεμάθεις για να μάθεις, να απαλλαγείς από τα έτοιμα προγράμματα που διατηρείς, να εγκαταλείψεις τη γνώση που πιστεύεις πως έχεις. Κάθε φορά!

Διαφορετικά, ο δρόμος είναι ήδη στρωμένος. Θα ξυπνάς κάθε πρωί, νομίζοντας πως έχεις τη μέρα σου (και τη ζωή σου) στρωμένη μπροστά σου, κυνηγώντας τις άπειρες ψευδαισθήσεις σου και θα πέφτεις για ύπνο το βράδυ με άπειρα ερωτήματα που θα βιάζεσαι να απαντάς με τις υπάρχουσες ελκυστικές θεωρίες:

Πρόσεχε τη διατροφή σου

Να κάνεις το καλό όπου μπορείς

Κάνε οικονομία

Γυμνάσου

Επέλεξε εναλλακτικούς τρόπους ζωής

Καλλιέργησε την τροφή σου

Άλλαξε τη δουλειά σου

Φτιάξε κοινότητα με τους ομοίους σου.

Βρες τον/την  ιδανικό σύντροφο.

Απομάκρυνε όσους δεν σε εμπνέουν, κλπ κλπ

Όμως, παρόλα αυτά, θα συνεχίζεις να πονάς, να ψάχνεις, να θυμώνεις (αν και το κρύβεις γιατί έχεις διαβάσει για το νόμο της έλξης)), να αισθάνεσαι ενοχή (την οποία θα προσπαθείς να ξεφορτωθείς, χωρίς να το εντοπίζεις όμως), να συναντάς τοίχους και αδιέξοδα, να αρρωσταίνεις, να συρρικνώνεσαι, να απομονώνεσαι… Και φυσικά να υποστηρίζεις ακόμα πιο σθεναρά τις απόψεις σου.

Γιατί φοβάσαι, τρέμεις, αυτόν τον κόσμο που φαίνεται να χάνεται και εσύ έχεις ταχθεί να αναστυλώσεις, να διατηρήσεις... ή να υπερβείς! Πώς όμως να παραιτηθείς απ' όλα όσα έμαθες, πιστεύεις και υποστηρίζεις; Πώς να υπάρξεις χωρίς την πανίσχυρη προσωπικότητα που φαίνεται να είναι το Παν και ονοματίζει τα πάντα, καταχωρώντας τα σε κουτάκια, που ούτε καν γνωρίζεις πως υπάρχουν ή πού;

Γιατί, η πραγματική δύναμη δεν επιβάλλεται, η αληθινή γνώση δεν πείθει, η εσωτερική ηρεμία δεν χρειάζεται οπαδούς, η ζωή δεν είναι παζάρια!

Είναι όλα αυτά «καταστροφολογία»; Και ναι και όχι. Ο εκπαιδευμένος σου νους σίγουρα θα τα απορρίψει, θα πάει παρακάτω, σε κάτι πιο «ελπιδοφόρο» που έχεις ακόμα ανάγκη να πιστεύεις και να διατηρείς. Αλλά έτσι πρέπει να γίνει… γιατί η ελευθερία θέλει «αρετή και τόλμη» και δεν μπορεί να είναι για όλους. Σίγουρα δεν προσφέρεται η Γνώση «δωρεάν», με κρυφά ανταλλάγματα ή με δάνεια, όπως εκπαιδευτήκαμε να λαμβάνουμε τα πάντα στον "πολιτισμένο" κόσμο μας.

Τι προσφέρει ο Άλλος Δρόμος;

Το γκρέμισμα. Το τέλος των ψευδαισθήσεων.

Την αληθινή Γνώση που δεν υπάρχει σε πακεταρισμένα κουτάκια με όμορφες κορδέλες.

Την αμφισβήτηση του εικονικού κόσμου σου.

Το τσούξιμο των ματιών σου.

Το ξεβόλεμα.

Την ειλικρίνεια με το πραγματικό της νόημα.

Τη δημιουργική, αυθεντική σκέψη.

Τη μοναχικότητα.

Το άγνωστο.

Κάπου εδώ αποφασίζεις.... προσπερνάς ή ξαναδιαβάζεις. Έπειτα, αποφασίζεις ξανά. Τίποτα δεν είναι δεδομένο, τίποτα ξεκάθαρο. Όμως εσύ θα δράσεις, σύμφωνα πάντα με τη Βούλησή Σου. Και αυτό είναι δίκαιο! Γιατί, έχεις παραπλανηθεί: η Γνώση αποκαλύπτεται ΜΕΤΑ το γκρέμισμα, η Αλήθεια φανερώνεται μετά το τέλος των ψευδαισθήσεων. Δεν παίρνεις τίποτα μαζί σου. Ξαναγεννιέσαι εκ νέου. Αναγκαστικά! Ή συνεχίζεις όλα όσα ήδη γνωρίζεις....εκεί υπάρχουν πολλοί να σου κάνουν παρέα...

Απιστία

Αποτέλεσμα εικόνας για ερεβοκτονοσ ΑπιστίαΤι πάει να πει «αιώνια πίστη και λατρεία» όταν η φύση προστάζει. Τίποτα. Τι θα πει «όρκοι ερωτικοί». Πάλι τίποτα. Τίποτα δεν μπορείς να κάνεις. Απολύτως τίποτα. Η απιστία είναι εντελώς φυσική. Ίσως κοινωνικά ανεπίτρεπτη, νομικά κολάσιμη, αμαρτία ασυγχώρητη, αλλά εντός της φύσης μας.

Ναι. Η σχέση (δεν) βασίζεται στην αποκλειστικότητα.

Μα η ζωή είναι απρόβλεπτη. Η σχέση δεν επιφέρει τύφλωση ή αναστολή συναισθημάτων. Μπορεί και οι ζευγαρωμένοι να βρουν ελκυστικούς άλλους ανθρώπους. Να αναπτύξουν αισθήματα για κάποιο νέο πρόσωπο στη ζωή τους˙ να αισθανθούν έντονη ερωτική έλξη για κάποιον τρίτο.

Ουδείς μπορεί να κλειδώσει τον άνθρωπο έξω από τη φύση του, να την καταργήσει. Στη μόνιμη σχέση αναλαμβάνουμε δεσμεύσεις που αδυνατούμε να τηρήσουμε.

Λίγοι προσαρμόζονται˙ οι πολλοί υπομένουν.

Έχουμε την απαίτηση ζευγαρώματος διά βίου.

Ελάχιστα μέλη του ζωικού βασιλείου το έχουν πετύχει, μέσα από τις ιδιαίτερες ανάγκες του περιβάλλοντός τους. Κατά τους ειδικούς ούτε το 3% είναι μονογαμικά και ίσος όχι πάντα. Σίγουρα ο άνθρωπος δεν είναι ανάμεσά τους. Του επιβάλαμε να είναι. Μα ο εξαναγκασμός έχει ολέθρια αποτελέσματα.

Δυστυχισμένες υπάρξεις, φόνους, τραγωδίες.

Άντρας μονογαμικός δεν υπάρχει˙ είναι αφύσικο.

Ούτε γυναίκα. Απλώς η καταπίεση χιλιάδων χρόνων την εγκλώβισε σε μια ζωή υποκρισίας. Κυρίως στα ερωτικά. Είναι κυριολεκτικά τρομοκρατημένη. Εσωτερίκευσε και η ίδια σαν αξία τον ερωτικό ευνουχισμό της, όπως παλιότερα την παρθενία˙ αλλιώς την περιμένουν διαπόμπευση, ξυλοδαρμοί, θάνατος.

Το εξοργιστικά αφύσικο είναι ότι η μονογαμία επιβλήθηκε στη γυναίκα˙ το ερωτικά ικανότερο των δύο φύλων. Ο άντρας όσο σφριγηλός κι αν είναι μπορεί να έχει 3 με 4 οργασμούς- η γυναίκα μπορεί να φτάσει τους 30 με 50. Εννοείται όχι καθημερινά, αλλά ως δυνατότητα.

Πλάτων είναι ο θεμελιωτής της ελληνικής φιλοσοφίας

Αποτέλεσμα εικόνας για ερεβοκτονοσ ΠλάτωνΜαθητής του Σωκράτη, καταγόμενος από αριστοκρατική αθηναϊκή οικογένεια, ο Πλάτων είναι ο θεμελιωτής της ελληνικής φιλοσοφίας Η σκέψη του, η οποία εκφράζεται μέσω του διαλόγου, συνυφαίνει θέματα ηθικής, πολιτικής, επιστημολογίας και οντολογίας. Στο επίκεντρο της φιλοσοφίας του Πλάτωνα βρίσκεται η Θεωρία των ιδεών, ο λόγος περί ψυχής, ο δεσμός ανάμεσα στην ψυχή και στην πόλη, και η συνεπακόλουθη ανάγκη ηθικό πολιτικού μετασχηματισμού τους (ο οποίος περιγράφεται με ενάργεια στην Πολιτεία). Συνεχιστής και συνάμα επικριτικός απέναντι στο φιλοσοφικό σύστημα του Πλάτωνα είναι ο μαθητής του Αριστοτέλης.

Ζωή, εκπαίδευση, πολιτική δράση
Ο Πλάτων γεννιέται στην Αθήνα την έβδομη μέρα του μήνα Θαργηλιώνα, κατά την 88η Ολυμπιάδα (μέσα Μαΐου 428/7 π.Χ.), την ίδια ημέρα που, σύμφωνα με τους κατοίκους της Δήλου, είχε γεννηθεί ο Απόλλων. Κατάγεται από μία από τις επιφανέστερες αριστοκρατικές οικογένειες της πόλης: ο πατέρας του, Αρίστων, καταγόταν από τη γενιά του βασιλιά Κάδρου, ο οποίος, σύμφωνα με τον θρύλο, ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Αθήνας· η μητέρα του, Περικτιόνη, θεωρείται ότι καταγόταν από τη γενιά του Σόλωνα, του πρώτου νομοθέτη της Αθήνας. Η οικογένεια του Πλάτωνα, με ρίζες που φτάνουν βαθιά στην ιστορία της πόλης, έχει ενεργή παρουσία στα πολιτικά δρώμενα του 5ου αιώνα π.Χ.: ο πατέρας του ανήκει στη δημοκρατική ελίτ της εποχής του Περικλή, ενώ ο θείος της μητέρας του, ο Κριτίας, ηγέτης του ολιγαρχικού κινήματος, υποστήριξε και ηγήθηκε του αντιδημοκρατικού πραξικοπήματος του 404 π.Χ., με το οποίο εγκαθιδρύθηκε το καθεστώς των Τριάκοντα Τυράννων (σε αυτό συμμετείχε ένας ακόμα θείος του Πλάτωνα, ο Χαρμίδης).

Σημείο καμπής κατά τα χρόνια διάπλασης του νεαρού Πλάτωνα ήταν, αναμφίβολα, η συνάντησή του με τον Σωκράτη, ο τρόπος σκέψης και ζωής του οποίου τον επηρέασαν καταλυτικά- μετά τoν τραγικό του θάνατο ο Σωκράτης γίνεται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα ο πρωταγωνιστής των διαλόγων του Πλάτωνα, αν και θα ήταν υπερβολή να υποθέσουμε ότι παρουσιάζεται με σαφήνεια και απόλυτη ακρίβεια η σκέψη του.

Ο βίος και το έργο του Σωκράτη επηρεάζουν τη σχέση του Πλάτωνα με την αθηναϊκή πολιτική σκηνή, στην οποία προορίζεται να πρωταγωνιστήσει λόγω κοινωνικών συμβάσεων και μακράς οικογενειακής παράδοσης. Ο Σωκράτης αντιτίθεται στο δημοκρατικό πολίτευμα, στο οποίο επισημαίνει ότι κυριαρχούν οι δημαγωγοί, αλλά από την άλλη μεριά αρνείται να πάρει μέρος στο πολιτειακό πείραμα των Τριάκοντα Τυράννων- η στάση του Σωκράτη επηρεάζει τον Πλάτωνα, που αποστασιοποιείται από τη νέα διοίκηση της πόλης, παρόλο που σε αυτήν συμμετέχουν, όπως αναφέραμε προηγουμένως, σημαίνουσες προσωπικότητες από το στενό οικογενειακό του περιβάλλον. Από την άλλη, η δημοκρατία μοιάζει ένοχη στα μάτια του Πλάτωνα και άλλων σωκρατικών, διότι δίκασε και καταδίκασε άδικα σε θάνατο τον Σωκράτη (399 π.Χ.), στηριζόμενη σε προσχηματικές κατηγορίες που κρύβουν ένα είδος πολίτικου ρεβανσισμού. Όλα αυτά οδηγούν, τελικά, τον Πλάτωνα να μη συμμετάσχει άμεσα στα αθηναϊκά πολιτικά δρώμενα. Θεωρεί ότι η πόλη του χρειάζεται ριζικές μεταρρυθμίσεις τις οποίες είναι δύσκολο και επικίνδυνο να επιχειρήσει να φέρει εις πέρας ένα και μόνο άτομο.

Σχετικά με τον πολυσχιδή βίο του Πλάτωνα αντλούμε, κατά κύριο λόγο, πληροφορίες από ένα κείμενο το οποίο θεωρείται αυτοβιογραφικό, την 7η Επιστολή, την οποία ο Πλάτων απηύθυνε στους φίλους του στις Συρακούσες όταν ήταν σε προχωρημένη ηλικία. Η αυθεντικότητα αυτού του κειμένου επανειλημμένα αμφισβητήθηκε. Ανήκει σε μια συλλογή 13 επιστολών που αποδίδονται στον Πλάτωνα. Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι ο πλαστογράφος θα μπορούσε να συνθέσει την εν λόγω επιστολή αντλώντας στοιχεία για τον Πλάτωνα και αναλύοντας όσα διδάσκονταν στο πλαίσιο της Ακαδημίας. Κάποιοι, όμως, υποστήριξαν ότι η γλώσσα της επιστολής και η συγγένειά της με γνωστά πλατωνικά κείμενα είναι τέτοια που, ακόμα κι αν ο συγγραφέας της δεν ήταν ο Πλάτων, θα πρέπει να ήταν κάποιος από το στενό του περιβάλλον, ο οποίος ήταν πολύ καλά πληροφορημένος (πιθανός συγγραφέας θεωρείται ο Σπεύσιππος, ανιψιός του Πλάτωνα και διάδοχός του στη διεύθυνση της Ακαδημίας).

Σε αυτήν την περίπτωση, ακόμα και αν η 7η Επιστολή δεν είναι ακριβώς αυτοβιογραφική, περιέχει πλούτο πληροφοριών για τον βίο και το έργο του Πλάτωνα. Επομένως, διατηρώντας κάποιες επιφυλάξεις, μπορούμε να απολαύσουμε την εύχυμη αφήγηση που μας προσφέρει για τη ζωή του Πλάτωνα μετά τον θάνατο του Σωκράτη.

Η επιστολή επικεντρώνεται στα τρία ταξίδια του Πλάτωνα στις Συρακούσες, τα οποία πραγματοποιήθηκαν για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας. Το πρώτο (388/377 π.Χ.) έχει ως σκοπό να έρθει σε επαφή με τον πανίσχυρο τύραννο Διονύσιο A’ τον Πρεσβύτερο. Ο Πλάτων διηγείται ότι ήταν βέβαιος πως η νόσος της πολιτικής μπορεί να θεραπευτεί μόνο μέσα από την αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων, την οποία πρέπει να καθορίζουν «φιλόσοφοι» (δηλαδή μια ελίτ με πνευματικά και ηθικά προσόντα), ή πολιτικοί που είχαν αλλάξει κοσμοθεωρία λόγω της ενασχόλησής τους με τη φιλοσοφία (αυτό είναι, άλλωστε, το θέμα της Πολιτείας). Ενδεχομένως ο Πλάτων αποβλέπει στην εφαρμογή ενός παρόμοιου πολιτικού προγράμματος όταν έρχεται σε επαφή τον Διονύσιο, αλλά σύντομα απογοητεύεται και επιστρέφει στην Αθήνα. Ο φιλόσοφος αφιερώνει τα επόμενα είκοσι χρόνια στην ίδρυση της σχολής του, της Ακαδημίας, σημείο συνάντησης της αφρόκρεμας των πιο προικισμένων πνευματικά νέων από όλη την Ελλάδα, οι οποίοι, ζώντας υπό την ίδια στέγη, αφιερώνονται στη φιλοσοφική συζήτηση σύμφωνα με το σωκρατικό πρότυπο, στην επιστημονική έρευνα, ιδίως των μαθηματικών, και προετοιμάζονται να αναλάβουν τα ηνία της πόλης για να εφαρμόσουν το σχέδιο της «φιλοσοφικής διακυβέρνησής» της. Το 367 π.Χ., ο θάνατος του Διονύσιου Α’, τον οποίο διαδέχεται ο γιος τoυ Διονύσιος Β’, και η παρουσία στην Ακαδημία ενός αγαπημένου μαθητή του Πλάτωνα, του Δίωνα (περ. 410-354 π.Χ.), επιφανούς Συρακούσιου αριστοκράτη, αναζωπυρώνουν τις ελπίδες του για την εφαρμογή των πολίτικων ιδεών του. Ο Δίων προτρέπει τον Πλάτωνα να επισκεφθεί εκ νέου τις Συρακούσες, αυτήν τη φορά ως επικεφαλής πολυάριθμης ακαδημαϊκής αντιπροσωπείας, ελπίζοντας όχι ο Διονύσιος Β’ θα του επιτρέψει να εφαρμόσει τα σχέδιά του.

Η αποτυχία του εγχειρήματος, η οποία οφείλεται στους βάσιμους φόβους του Διονύσιου ότι ο Δίων επιδίωκε στην πραγματικότητα να πάρει τη θέση του, είναι αναπόφευκτη.

Ο Πλάτων κατορθώνει με μεγάλη δυσκολία (χάρη και στην επέμβαση του Αρχύτα, πυθαγόρειου φιλοσόφου και τυράννου του Τάραντα) να απελευθερωθεί από τα δεσμά του Διονύσιου Β’ και να επιστρέφει στην Αθήνα. Στις Συρακούσες ο Πλάτων επιστρέφει για τρίτη φορά το 361 π.Χ., μετά από πρόσκληση του Δίωνα, αλλά και πάλι δεν κατάφερε τίποτα. Ωστόσο, οι σχέσεις της Ακαδημίας με τη Σικελία δεν τελειώνουν εδώ. Το 357 π.Χ. μια νέα αποστολή, με ένοπλους άνδρες, στην οποία ο Πλάτων δεν συμμετέχει, αλλά σίγουρα έχει δώσει τη συγκατάθεσή του, κατορθώνει να ανατρέψει τον Διονύσιο Β’ και να τοποθετήσει στη θέση του τον Δίωνα: έναν «τύραννο» καλλιεργημένο και κατάλληλο εκπαιδευμένο για τη διακυβέρνηση της πόλης.

Ο Πλάτων απέχει τα τελευταία χρόνια από την ενεργή πολιτική- όχι όμως και από την ενασχόληση από θεωρητική άποψη με την πολιτική, αν είναι αλήθεια ότι ο τελευταίος μεγάλος διάλογός του, ο οποίος έμεινε ημιτελής, εξαιτίας του θανάτου του το 347, φέρει τον τίτλο Νόμοι και είναι αφιερωμένος στην περιγραφή των νέων συστημάτων διακυβέρνησης των ελληνικών πόλεων. Ο Πλάτων ενταφιάζεται στον κήπο της Ακαδημίας. Οι μαθητές του τον λατρεύουν. Τον τιμούν ως «θείο ον». Ωστόσο, μετά τον θάνατο του Πλάτωνα αποχωρεί από την Ακαδημία ο σπουδαιότερος και πιο αγαπημένος μαθητής του, ο Αριστοτέλης, ο οποίος τα τελευταία είκοσι χρόνια συμμετείχε ενεργά στη σχολή, παρότι τηρούσε αποστάσεις από τα πολιτικά σχέδια του δασκάλου του.

Ενέργεια - Μετατροπές ενέργειας - Εντροπία και κοινωνία

Σαν φυσική έννοια, η ενέργεια αποτελεί γενικά το μέτρο της δυνατότητας παραγωγής έργου. Στην περίπτωση της κινητικής ενέργειας φαίνεται καθαρά (από τη σχέση ΔΕκιν = W) ότι κάθε μεταβολή της Εκ συνεπάγεται παραγωγή κάποιου έργου.

Από πρακτικής πλευράς αυτή η μεταβολή σε έργο της Εκ είναι σχετικά εύκολη και ολοκληρωτική. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με όλες τις μορφές ενέργειας. Για τη μετατροπή π.χ. της θερμικής ενέργειας (θερμότητας) σε έργο απαιτούνται ειδικές διατάξεις, οι λεγόμενες θερμικές μηχανές και σύμφωνα με το 2ο θερμοδυναμικό νόμο δεν είναι δυνατή η ολική μετατροπή της θερμότητας σε έργο.
Άρα οι διάφορες μορφές ενέργειας χαρακτηρίζονται από την ευκολία μετατροπής και από την απόδοσή τους στην παραγωγή έργου.

Η θερμότητα σαν μορφή ενέργειας, χαρακτηρίζεται από τη δυσκολία και τη μικρή απόδοση μετατροπής της σε ωφέλιμο έργο.

Μια ενδιαφέρουσα θερμοδυναμική άποψη είναι ότι όλες οι μορφές ενέργειας που υπάρχουν στο σύμπαν μετατρέπονται τελικά σε θερμότητα. Άρα και η ευκολία παραγωγής έργου ελαττώνεται.

«Η διατήρηση της ενέργειας στο σύμπαν, δεν σημαίνει και διατήρηση της δυνατότητας παραγωγής έργου».

Σύμφωνα με τους νόμους της θερμοδυναμικής, κάθε ποσότητα ενέργειας χαρακτηρίζεται ποιοτικά από την εντροπία της.

Η ενέργεια υποχρεωτικά ρέει κατά τέτοιο τρόπο, ώστε η εντροπία της να αυξάνει.

Έτσι, μπορούμε να κατατάξουμε τις διάφορες μορφές ενέργειας αξιοκρατικά, οπότε η μεγαλύτερης αξίας ενέργεια θα είναι εκείνη με το μικρότερο βαθμό εντροπίας.

Η ενέργεια μεγαλύτερης αξίας (μικρής εντροπίας) μπορεί να μετατραπεί σε χαμηλότερης αξίας (μεγάλης εντροπίας), αλλά το αντίστροφο δεν ισχύει.

Η ενέργεια με τη μεγαλύτερη αξία είναι η ενέργεια βαρύτητας γιατί μπορεί να μετατραπεί κατά μεγάλο ποσοστό σε έργο (π.χ. υδροηλεκτρικό εργοστάσιο που έχει συντελεστή απόδοσης n = 0,95 που καμία χημική πηγή (καύσιμα) ή η πυρηνική σχάση είναι δυνατόν να πλησιάσουν).

Μορφή ενέργειαςΕντροπία ανά μονάδα ενέργειας σε eV

Ενέργεια βαρύτητας
0
Ενέργεια περιστροφής0
Ενέργεια πυρην. αντιδραστήρα10-6
Εσωτερική θερμότητα αστέρων10-3
Ενέργεια ηλιακής ακτινοβολίας1
Ενέργεια χημικών αντιδράσεων1 – 10
Άχρηστη θερμική ενέργεια γης10 – 100
Ενέργεια κοσμικής ακτινοβολίας μικροκυμάτων10.000

Κοινωνία και εντροπία

Ο άνθρωπος μιμείται κι εκμεταλλεύεται τη φύση. Με κανένα τρόπο δεν μπορούμε να φανταστούμε πως η ιστορία του ανθρώπου είναι ανεξάρτητη από τη φύση. Δεν θα ‘ταν λοιπόν υπερβολή να αναζητήσουμε αντίστοιχες μεταξύ της ανθρώπινης ιστορίας και της πορείας του σύμπαντος.

Ο Ράσελ δανείζεται την έννοια της εντροπίας από τη Φυσική και την εισάγει στην κοινωνιολογία.

«… Το σύμπαν τείνει προς τη “δημοκρατία” και όταν φθάνει σ’ αυτή την κατάσταση δεν μπορεί πλέον να κάνει τίποτε περισσότερο. Στην αρχή της δημιουργίας του ο κόσμος είχε περισσότερες ανισότητες απ’ ότι σήμερα, αλλά από εκείνη τη στιγμή βαδίζει προς το τέλος του, εκτός αν ακολουθήσει κάποια αντίστροφη πορεία…».

Ασφαλώς, η έννοια της «δημοκρατίας» που φαντάζεται ο Ράσελ για τον κόσμο, δεν ταυτίζεται με καμιά απ’ αυτές που διαμορφώνονται στην ανθρώπινη ιστορία.

Είναι ένα σχήμα λόγου, που μεταφράζει την εντροπία του σύμπαντος με σύμβολα κοινωνικά, δηλαδή δέχεται πως ι ισοπεδωτική τάση, τόσο στην κοινωνία όσο και στη φύση, έχει σαν αποτέλεσμα την ακινησία και το θάνατο. Ο 2ος νόμος μας υποχρεώνει να υποθέσουμε, ότι η αρχή του χρόνου ταυτίζεται με τις μεγαλύτερες ανισότητες των στοιχείων του κόσμου και ότι η πορεία προς την απόλυτη ισότητα οδηγεί στο τέλος.

Πώς όμως μεταφέρεται αυτή η επιστημονική αλήθεια στην ιστορική εξέλιξη του ανθρώπου;

Υπάρχουν αντιστοιχίες που θεμελιώνονται ιστορικά; Μήπως η ισοπέδωση του κοινωνικού συνόλου οδηγεί στην παρακμή του; Μήπως η διόγκωση της ανθρώπινης μάζας σε βάρος της ελεύθερης προσωπικότητας είναι γιγαντισμός μιας «κοινωνικής εντροπίας»;

Αν δεν μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι, ας γίνουμε βαθύτεροι

Αποτέλεσμα εικόνας για ερεβοκτονοσ Για να προκύψει το δυνατό, πρέπει να προσπαθήσουμε ξανά και ξανά για το αδύνατοΟι περισσότεροι άνθρωποι νομίζουν ότι ερευνούν τους χώρους του πνεύματος, ενώ στην ουσία περιπλανώνται μονάχα μέσα σ’ αυτούς. Σκάβεις μυστικά στην ψυχή σου και δεν βρίσκεις χρυσάφι αλλά κάρβουνο; Μην απελπίζεσαι· σκάψε βαθύτερα και σ’ άλλη κατεύθυνση. Και μην ξεχνάς τελικά πως και το κάρβουνο με χρυσάφι αγοράζεται.
 

Η μετριοπάθεια και η διαλλακτικότητα είναι τα διαπιστευτήρια του πνευματικού ανθρώπου (που αναζητάει πάντα τις αιτίες των πράξεων).
 
Οι άνθρωποι καλλιεργούνται πνευματικά, άλλοι με την επίγνωση πως έτσι θα ωφελήσουν τα οικονομικά τους συμφέροντα, κι άλλοι με τη βεβαιότητα πως θα τα βλάψουν. Οι δεύτεροι είναι οι εκλεκτοί του πνεύματος.
 
Η σπατάλη είναι αρετή όταν αφορά το πνεύμα, γιατί αυξάνει το κεφάλαιό του.
 
Κι ένα τόσο δα φωτάκι καντηλιού δεν μπορεί να το κυριέψει η πανίσχυρη νύχτα.
 
Είναι ανευλάβεια προς το πνεύμα, να μεταβάλλουμε τον Λόγο σε λόγια και την Τέχνη σε τέχνασμα.
 
Το πνεύμα συνήθως δεν γεννάει πνεύμα· γεννάει αντίδραση.
 
Μερικά δείγματα απ’ την παράδοξη συμπεριφορά του πνεύματος: Να εμποδίζεσαι, ακριβώς όταν δεν βρίσκεις εμπόδια. Να τα δίνεις όλα, επειδή δεν σου ζήτησαν τίποτα. Να ευχαριστείς –ενδόμυχα– αυτόν στον οποίο δίνεις.
 
Ο ευέξαπτος ή blasé τύπος του διανοούμενου, μας πείθει –αντίθετα απ’ αυτό που επιδιώκει– πως τον κούρασε πολύ η πνευματική πορεία. Τούτο όμως σημαίνει πως οι ικανότητές του ήταν μέτριες. Ένα ρωμαλέο πνεύμα ποτέ δεν λυγίζει.
 
Αφού στο επίπεδο που βρίσκεσαι μάταια προσπαθείς να γίνεις καλύτερος, γίνε βαθύτερος.
 
Όταν η οικονομική αρχή της τεχνικής «το ελάχιστο της προσπάθειας για το μέγιστο της απόδοσης» εφαρμοστεί στο πνεύμα, τα έργα του πνεύματος ξεπέφτουν ποιοτικά.
 
Οι καλύτεροι φίλοι των πνευματικών ανθρώπων είναι αυτοί που βρίσκονται στα προπύλαια του ναού του πνεύματος.
 
Για να χαρακτηριστεί «πνευματικός» ένας άνθρωπος, άλλοτε είναι αρκετό ένα απολυτήριο του Δημοτικού, κι άλλοτε δεν επαρκούν μερικά πτυχία του Πανεπιστημίου.
 
Αίσθημα δεν σημαίνει απλώς ευαισθησία. Πνεύμα δεν σημαίνει απλώς ευφυΐα.
 
Η ζωή κινεί το σώμα μας· ο θάνατος το πνεύμα μας.
 
Δύο φτερά έχει ο άνθρωπος για να πετάει ψηλά: τον νου και την καρδιά. Αν το ένα αχρηστευτεί σέρνεται στη γη σαν ερπετό.
 
Ο έρωτας και ο πλούτος ο πνευματικός δεν κρύβονται.
 
Η μεγαλύτερη τροχοπέδη για το πνεύμα του ανθρώπου μιας εποχής, είναι το «πνεύμα της εποχής» του.
 
Είναι αξιοπρόσεκτο το πόσο εύκολα αυτός που έχει την υλική δύναμη, έχει την ψευδαίσθηση ότι κατέχει και την πνευματική.
 
Αργά κινούνται στον βυθό τα λίγα μεγάλα ψάρια. Αεικίνητα τρέχουν στα ρηχά τα άφθονα μικρά. Η ίδια εικόνα υπάρχει και στον πνευματικό χώρο.
 
Ο γεμάτος άνθρωπος είναι θησαυροφυλάκιο ξεκλείδωτο. Ο άδειος, είναι κλειδωμένο. Μην το διαρρήξετε· θ’ απογοητευτείτε.
 
Για την κορυφή του Ολύμπου μόνο ένα μονοπάτι υπάρχει. Για να παρακάμψεις τον Όλυμπο, υπάρχουν λεωφόροι.
 
Μη φοβάστε, όταν πέφτει, αυτόν που έχει φτερούγες.

Για να προκύψει το δυνατό, πρέπει να προσπαθήσουμε ξανά και ξανά για το αδύνατο

Πόσες φορές δεν έχουμε την αίσθηση ότι αντιδρούμε πολύ διαφορετικά από το πώς θα θέλαμε να συμπεριφερθούμε απέναντι σε ιδιαίτερες συνθήκες και καταστάσεις.

Αφού φωνάξουμε, βροντήξουμε την πόρτα ή ξεστομίσουμε κάτι που δεν θα θέλαμε, μας κατακλύζουν συναισθήματα θλίψης, απελπισίας αλλά και θυμού ενάντια στον εαυτό μας. Η φωνή του εσωτερικού κριτή μας, αντηχεί ακατάπαυστα στο κεφάλι μας και την ανεχόμαστε αδιαμαρτύρητα, ίσως απελπισμένοι ότι μόνο με την αυτοτιμωρία θα αλλάξουμε. Δυστυχώς, τα χρόνια περνούν και συνειδητοποιούμε πως αρκετά συχνά αντιδρούμε στην ίδια κατάσταση πάντα με τον ίδιο τρόπο. Όπως το νερό τελικά διαβρώνει την πέτρα, έτσι και η αίσθηση ‘ότι “τίποτα δεν αλλάζει” διαβρώνει το ηθικό μας, ώσπου καταλήγουμε ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε.

Πολλοί πιστεύουν συνειδητά ότι μπορούν ν’ αλλάξουν’ ωστόσο, όταν εμβαθύνουν μέσα τους και κοιτάξουν τα συναισθήματά τους, οι περισσότεροι καταλήγουν πως μια τέτοια αλλαγή δεν είναι ρεαλιστική.

Τι είναι αυτό που δυσκολεύει τόσο την αλλαγή συγκεκριμένων πλευρών της προσωπικότητας μας;

Η αλήθεια είναι ότι δεν θέλουμε ν’ αλλάξουμε, όσο κι αν το πιστεύουμε.

Πράγματι, οι ακούσιες αντιδράσεις μας, είναι πρότυπα που δημιουργήσαμε σε μια συγκεκριμένη ηλικία και σ’ ένα καθορισμένο επίπεδο συνείδησης. Τα δημιουργήσαμε για να ξεφύγουμε από τον πόνο και να καλύψουμε τις ανάγκες μας.

Πρέπει να δείξουμε απεριόριστη κατανόηση στον εαυτό μας για να συμβιβαστούμε με τον πόνο που έχουμε προκαλέσει στους άλλους και που βιώνουμε και οι ίδιοι. Όταν καταλάβουμε ότι δεν είναι η κακία ή η ανικανότητα που έχει φωλιάσει στην καρδιά μας, αλλά ότι απλώς έχουμε τα μάτια μας κλειστά, θα μπορέσουμε να αξιολογήσουμε τα πράγματα από διαφορετική σκοπιά. Οπότε, αν θέλουμε να επουλώσουμε τις πληγές στη ψυχή μας, πρέπει απαραιτήτως να συγχωρήσουμε τον εαυτό μας.

Οι πληγές αυτές έχουν αφήσει ανεξίτηλα ίχνη στη μνήμη μας. Στις μέρες μας, χάρη στην επιστημονική έρευνα, γνωρίζουμε πως η μνήμη, μέσα στην τεράστια πολυπλοκότητά της, δεν αποθηκεύει μόνο την ανάμνηση των γεγονότων, αλλά και αισθήσεις, εμπειρίες και βιώματα.

Οι ερμηνείες και οι εκτιμήσεις μας γεννούν πολλά από τα συναισθήματα που νιώθουμε σε κάποια δεδομένη στιγμή. Είναι πολύ διαφορετική η ερμηνεία του δε με αγαπούν επειδή δεν το αξίζω, από την ερμηνεία του δε με αγαπούν επειδή δε με γνωρίζουν καλά. Γι αυτό όσοι είναι σε θέση να ερμηνεύσουν ένα δύσκολο γεγονός της ζωής τους  με πιο ανοιχτό μυαλό, θα αλλάξουν το παρελθόν τους από το παρόν. Το παρελθόν δεν είναι κάτι άκαμπτο και αμετάβλητο αλλά φοβερά εύπλαστο. Αν το αντιλαμβανόμαστε ως άκαμπτο και αμετάβλητο, αυτό οφείλεται στο ότι αξιολογούμε από την ίδια οπτική και με βάση τις ίδιες παραμέτρους.

Ίσως η προσκόλλησή μας στο παρελθόν να μας προσφέρει μια σταθερή αίσθηση ταυτότητας, για την οποία όμως το τίμημα είναι βαρύ, αφού, μεταξύ άλλων, όταν κοιτάζουμε το μέλλον μας σιωπηλά, αυτό που βλέπουμε είναι στην ουσία το παρελθόν μας. Πως μπορούμε να προσβλέπουμε σε συγκεκριμένα ιδανικά και ορίζοντες, όταν είναι κρυμμένα από την πολύ περιορισμένη ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας; Με τον εαυτό μας συναντιόμαστε κάθε μέρα και γι αυτό είναι οι δικές μας οι λύσεις και οι πράξεις που μπορούν να μας κατευθύνουν προς τον έναν ή τον άλλον προορισμό.

Να θυμάστε πως ανάμεσα σε κάθε γεγονός που συμβαίνει και στη συναισθηματική του αντίδραση θα παρεμβάλλεται πάντα η δική σας ερμηνεία της κατάστασης. Έτσι, είναι πολύ πιο σημαντικό οι ερμηνείες σας να σας βοηθούν παρά να είναι φαινομενικά λογικές.

Δημόκριτος: Η Αλήθεια μας Διαφεύγει Τελείως

ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ: Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΤΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ, ΠΟΥ ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΤΟΝ ΓΝΩΡΙΣΕ

Ο Σοφός Φιλόσοφος Δημόκριτος (460-350 π.κ.ε.) γεννήθηκε στα Άβδηρα της Θράκης και από πολύ νεαρή ηλικία αφοσιώθηκε τελείως στη φιλοσοφία, παραμελώντας κάθε άλλη υπόθεση της πεζής και μετρίας καθημερινής πραγματικότητας. Ο πατέρας του Δημόκριτου ήταν μεγαλέμπορος, και, όταν πέθανε, άφησε στον Δημόκριτο μια περιουσία εκατό ταλάντων, ποσό, τεράστιο για την εποχή. Ο Δημόκριτος αμέσως χρησιμοποίησε αυτή την κληρονομιά για να κάνει ένα μεγάλο και πολύχρονο ταξίδι σε όλο τον γνωστό κόσμο, αναζητώντας τη γνώση, τη σοφία και τα αξιοθέατα (αυτά που είναι άξια να θεαθούν), όπου κι αν βρίσκονται, με σκοπό τη θεωρία και τη σύνθεση Κοσμοθεωρίας.

Για πολλά χρόνια, ταξίδεψε από την Αίγυπτο ως την Αιθιοπία, στη Μικρά Ασία, στη Βαβυλώνα, στην Περσία και στην Ινδία. Ο Δημόκριτος ήταν ένας ενθουσιώδης διανοούμενος, εξαιρετικά φιλομαθής και πολυμαθής, αφοσιωμένος, τίμιος και ευσυνείδητος περιπετειώδης, που ήθελε να γνωρίσει τα πάντα κατ’ ιδία, να τα ατενίσει με τα ίδια του τα μάτια, δεν είχε καμία προκατάληψη, δογματισμό, σωβινισμό, παρωπιδισμό.

Ήταν ένας ελεύθερος άνθρωπος. Είχε αφιερώσει τη ζωή του στην αναζήτηση της αλήθειας, δεν ήθελε να περιορίζεται από κανένα όριο ή σύνορο, γεωγραφικό ή άλλο. «Η πατρίδα του σώφρονος ανθρώπου είναι ο κόσμος» έλεγε, και ήταν Κοσμοπολίτης, πολίτης του κόσμου, ταξιδευτής, οικουμενικός σοφός. «Πιο σημαντική είναι η κατάκτηση μίας αλήθειας, από την κατάκτηση ενός θρόνου», έλεγε, δείχνοντας την περιφρόνησή του για τα αξιώματα και την εξουσία.

Από ταπεινότητα ή υπερηφάνεια ή λογική αρνήθηκε να ιδρύσει μια σχολή, να προκαλέσει συζητήσεις, να προωθήσει τις θεωρίες του, όπως έκαναν σχεδόν όλοι οι φιλόσοφοι. Ξόδεψε όλη την περιουσία του στο κυνήγι της γνώσης και στα ταξίδια, ακόμη κι όταν έφτασε στο σημείο να μην έχει καθόλου χρήματα, αντί να επωφεληθεί από την τεράστια παιδεία του και να ιδρύσει σχολή όταν εγκαταστάθηκε τελικά στην Αθήνα για κάποια χρόνια, περιόρισε στο ελάχιστο όλες τις ανάγκες του, έζησε σχεδόν τελείως απομονωμένος, χωρίς να συμμετέχει στους φιλοσοφικούς κύκλους και στην αγορά, και αφιερώθηκε εξ ολοκλήρου στη συγγραφική, στον στοχασμό και στην έρευνα.

Ίσως ήταν ο πρώτος πανεπιστήμονας σοφός. Από τον Διογένη Λαέρτιο μαθαίνουμε ότι ο Δημόκριτος έγραψε πάρα πολλά συγγράμματα φιλοσοφίας, αστρονομίας, ιατρικής, μαθηματικών, φυσικής, ψυχοθεραπείας, ανατομίας, λογοτεχνίας, αισθητικής τεχνολογίας, ηθικής, ανθρωπολογίας, κ.ά. φυσικά, δεν διασώζεται κανένα. Ήταν αναμφισβήτητα ο μεγαλύτερος στοχαστής της αρχαίας Ελλάδας, ανώτερος ακόμη και του Αριστοτέλη ή του Πλάτωνα, με μια σοφία ξεχωριστή και σπάνια, με μεγάλο ταλέντο στον λόγο, που όμως ήταν πάντα γλαφυρός και μετρημένος, και με ιδιαίτερα ψυχικά χαρίσματα.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν διασωθεί για τον Δημόκριτο, μονάχα μια φορά αποφάσισε να εμφανιστεί στο κοινό, όταν επέστρεψε γέροντας πια στα Άβδηρα, για να διαβάσει στους συμπολίτες του ένα εξαιρετικό έργο του, το Μέγας Διάκοσμος, δεν ξέρουμε αν πρόκειται για το έργο του Λεύκιππου που αποδίδεται μεταξύ άλλων και στον Δημόκριτο, ή αν πρόκειται για έργο με τον ίδιο τίτλο ή μία σύμπτυξη των γνώσεων των δύο σοφών. Υποτίθεται ότι το έργο αυτό ήταν το απάνθισμα όλης της σοφίας του και όποιος τον άκουσε να το διαβάζει, έμεινε με ανοιχτό το στόμα.

Λέγεται ότι οι πολίτες των Αβδήρων αποφάσισαν να τον ανταμείψουν και έκαναν έρανο και του έδωσαν πίσω το ποσό των εκατό ταλάντων, της περιουσίας του που την είχε ξοδέψει για να αποκτήσει αυτές τις θαυμαστές γνώσεις. Κι αυτό είναι ένα παράδειγμα που θα έπρεπε να μιμηθούν οι σύγχρονοι άνθρωποι, ανταμείβοντας τους κόπους των σοφών διανοούμενων. Οι κάτοικοι των Αβδήρων, σε όλη την αρχαία Ελλάδα θεωρούνταν «μωροί και γελοίοι».

Ο Δημόκριτος ακολούθησε τις διδαχές του δασκάλου του, Λεύκιππου, και όπως εκείνος, έφτασε στις υλιστικές θεωρίες του ξεκινώντας από τις ιδεαλιστικές αντιλήψεις του Παρμενίδη. Όπως κι ο Παρμενίδης, αρνήθηκε κι ο Δημόκριτος τις αισθήσεις ως ικανά όργανα γνώσης, και κατέληξε ότι οι αισθήσεις «μας επιτρέπουν να αναγνωρίζουμε μόνο τις δευτερεύουσες ιδιότητες» των πραγμάτων: το σχήμα, το χρώμα, τη γεύση, τη θερμοκρασία, κλπ. Μας δίνουν μια μικρή άποψη της πραγματικότητας, αλλά η αλήθεια μας διαφεύγει τελείως. Τα άτομα και οι σχέσεις τους και οι συνδυασμοί των σχέσεων τους, αποτελούν τη μοναδική πραγματικότητα του σύμπαντος.

Η αλήθεια συνίσταται στην «Αναγκαιότητα», που είναι ακατανόητη για εμάς. Τα πάντα αποτελούνται από τα άτομα. Τα άτομα είναι αιώνια: ούτε πεθαίνουν ούτε γεννιούνται ποτέ καινούρια άτομα. Εκείνο που αλλάζει είναι μόνο οι ενώσεις των ατόμων και οι σχέσεις τους. Δεν αναγνωρίζουμε την «αναγκαιότητα» των πάντων, και γι’ αυτό εφευρίσκουμε την έννοια του «τυχαίου» από την άγνοια μας για την αναγκαιότητα που υπαγορεύει όλες τις αλλαγές. Όλα γίνονται για κάποιον αναγκαίο λόγο. Ο άνθρωπος αποτελείτο επίσης από άτομα. Ο άνθρωπος έχει όντως μία ψυχή, η οποία είναι φτιαγμένη από διαφορετική ύλη, ευγενέστερη.

Κατά τη γνώμη μου, οι θεωρίες του Δημόκριτου για τα άτομα, είναι αρκετά συσκοτισμένες, και δεν είναι απολύτως σίγουρο ότι εννοούσε τα σωματίδια που ονομάστηκαν από τους επιστήμονες «άτομα» προς τιμήν του. Σαφώς, πρέπει να σχετίζονται άμεσα με αυτά, αλλά διαφαίνεται ότι με την Ατομική θεωρία, ο Δημόκριτος εννοούσε πολύ περισσότερα πράγματα, τα οποία, δυστυχώς, δεν θα τα μάθουμε ποτέ, όπως το θέλησαν οι εχθροί της γνώσης.

Ο σοφός Δημόκριτος έλεγε πως ο άνθρωπος πρέπει να αρκεστεί στη μέτρια ευτυχία που του επιτρέπει η τόσο στενή εξάρτηση του από την ύλη. Οι αισθήσεις δεν τον βοηθούν καθόλου, διότι δεν του είναι χρήσιμες παρά μόνο για να παρατηρεί ένα μικρό μέρος του κόσμου κι όχι για να κατανοήσει τον κόσμο. Είμαστε περιορισμένοι από τις αισθήσεις μας. Το καλό και τα κακό υπάρχουν μόνο μέσα στον άνθρωπο και όχι έξω του. Ο σοφός άνθρωπος πρέπει να ξεχωρίζει το κακό μέσα στους ανθρώπους και να το αποφεύγει. Το καλό πρέπει να το βρει μέσα του και όχι να το περιμένει από τον έξω κόσμο. Αν ο άνθρωπος θέλει τη γαλήνη, πρέπει να ζήσει μια ζωή τακτική, με ολιγάρκεια, χωρίς πολλές προσδοκίες, με στοχασμό και με αγάπη προς τους άλλους. Αν αναζητεί τη γνώση και την αλήθεια, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος να περάσει από πολύ μεγάλες ταλαιπωρίες και βάσανα και μοναξιά και μεγάλες θυσίες, με αμφίβολα αποτελέσματα.

Το εξής απόσπασμα ως προερχόμενο από τον Δημόκριτο: «Εγώ όμως εξ όλων των ανθρώπων της εποχής μου περιηγήθην πλείστην έκτασιν γης, και έκανα μακροτάτας ερεύνας, και πλείστας κλιματολογικάς και γεωγραφικάς ποικιλίας είχον την ευκαιρίαν να παρατηρήσω, και εγενόμην ακροατής μεγίστου αριθμού πεπαιδευμένων ανθρώπων, και ως προς την σύνθεσιν γραμμών επί τη βάσει αποδείξεως κανείς εκ των ανθρώπων δεν εδείχθη ανώτερός μου, ούτε οι εν Αιγύπτω ονομαζόμενοι Αρπεδονάπται. Με αυτά δε όλα επί ογδοήκοντα έτη έζησα εις τα ξένα» (Πιστεύεται ότι ο αριθμός των ογδόντα ετών που δίδεται εδώ, αποτελεί λανθασμένη ερμηνεία του αριθμού Π, που στην αρχαιότητα σήμαινε τον αριθμό πέντε και στους μεταγενέστερους χρόνους σήμαινε το ογδόντα, όταν αποδόθηκε το απόσπασμα αυτό).

Όταν επέστρεψε από τις περιηγήσεις του, έμεινε για ένα χρονικό διάστημα στην Αθήνα, όπου αντιλήφθηκε ότι ήταν εντελώς άγνωστος για τους Αθηναίους, κανείς δεν είχε ακούσει ποτέ για τον Δημόκριτο. «Ήλθον γαρ είς Αθήνας και ου τις με έγνωκεν». Ο Κικέρωνας και ο Διογένης Λαέρτιος μας λένε ότι επειδή ο Δημόκριτος καταφρονούσε την δόξα, δεν έπραξε τίποτε απολύτως για να γίνει γνωστός στην Αθήνα, προσθέτουν επίσης ότι αυτός ήξερε μεν τον Σωκράτη, αλλά «ο Σωκράτης ουδεμία γνώσιν είχε περί αυτού». Ο Απολλόδωρος ο Κυζικηνός μαρτυρεί ότι ο Δημόκριτος είχε γνωριστεί με τον Πυθαγόρειο φιλόσοφο Φιλόλαο. Ο Θράσυλλος μας δίνει την πληροφορία ότι ο Δημόκριτος είχε μελετήσει με μεγάλη αφοσίωση τα μαθηματικά συγγράμματα των Πυθαγορείων. Υπάρχει, επίσης, η πληροφορία ότι ένα από τα πολλά συγγράμματα του είχε τον τίτλο Πυθαγόρης, αλλά κανείς δεν ξέρει τι έγραφε ο Δημόκριτος σε αυτό.

Όταν ολοκλήρωσε ο Δημόκριτος τις περιηγήσεις του, επέστρεψε στην πατρίδα του, στα Άβδηρα, κι εκεί οι συμπολίτες του (πολύ πριν ακούσουν την ανάγνωση του Μέγας Διάκοσμος) τον έβλεπαν ως αξιοπερίεργο πλάσμα, τον θεωρούσαν άρρωστο και πειραγμένο στο μυαλό ή μανιακό. Στις Ιπποκρατικές Επιστολές, διαφαίνεται ότι οι Αβδηρίτες έστειλαν μία επιστολή στον φημισμένο γιατρό Ιπποκράτη, πατέρα, της ιατρικής επιστήμης, παρακαλώντας τον να έρθει στα Άβδηρα για να θεραπεύσει τον Δημόκριτο που «έπασχε από μανία».

Οι πληροφορίες που έχουμε για τη ζωή του Δημόκριτου είναι εξαιρετικά λιγοστές και αμφιλεγόμενες, κι έτσι το κείμενο αυτής της παράξενης επιστολής προς τον Ιπποκράτη είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικό. Το παραθέτω: «Η βουλή και ο δήμος των Αβδηριτών στέλνει τους χαιρετισμούς της εις τον Ιπποκράτην. Αυτός ο Δημόκριτος έχει περίπεσει εις νόσον ένεκαν της κατεχούσης αυτόν υπερβολικής σοφίας. Δηλαδή, αφού εξέχασε τα πάντα και πρώτα από όλα τον ίδιον τον εαυτόν του, μένει άγρυπνος και την ημέραν και την νύκτα. Περνά δε διαρκώς τον βίον του γελών εξ αφορμής ασήμαντων αλλά και σημαντικών πραγμάτων και φαντάζεται ότι όλη η ζωή δεν αξίζει τίποτε. Κάμνει δε αυτός ο άνθρωπος και αναζητήσεις δια τα εις τον Άδην συμβαίνοντα και τα περιγράφει. Λέγει ακόμην ότι ολοκλήρωσε ο -περιβάλλων την γην- αήρ, είναι γεμάτος από είδωλα και με μεγάλην προσοχήν ακροάται τας φωνάς των πτηνών και πολύ συχνά σηκώνεται την νύκτα μόνος εις την ησυχίαν και συμπεριφέρεται ωσάν να ψάλλει άσματα και λέγει ότι ο νους του περιτρέχει εις το χωρίς πέρας διάστημα»

Η παράδοση λέει ότι ο Ιπποκράτης περνώντας από τα Άβδηρα επισκέφτηκε τον μεγάλο φιλόσοφο, τον βρήκε απόλυτα υγιή και διαβεβαίωσε τους συμπολίτες του ότι δεν έπρεπε να ανησυχούν για την υγεία του και ότι κανέναν κίνδυνο δεν διέτρεχαν από αυτόν.

Σε μια επιστολή του Ιπποκράτη προς τον φίλο του τον Δαμάγητο στη Ρόδο, ο Ιπποκράτης περιγράφει το μέρος στο οποίο έμενε και εργαζόταν ο Δημόκριτος καθώς και το τι έκανε εκεί: «Έξω από την πόλη υπήρχε σε μεγάλο ύψος ένας λόφος, σκιασμένος από ψηλές λεύκες με πυκνό φύλλωμα. Από εκεί υπήρχε η θέα των εγκαταστάσεων στις οποίες έμενε ο Δημόκριτος Και ο ίδιος ο Δημόκριτος καθόταν κάτω από έναν χαμηλό και πυκνόφυλλο πλάτανο, φορούσε ένδυμα χονδρό που άφηνε ελεύθερα τα χέρια του από τους ώμους ήταν μόνος του με απεριποίητο το πρόσωπο του, καθισμένος σε έναν λίθινο θρόνο, πολύ ωχρός, στην όψη και πολύ αδυνατισμένος, με ακούρευτο γένι. Παράπλευρα, από τα δεξιά του, έτρεχε διάμεσο της κατωφέρειας του λόφου ένα ρυάκι με νερό με ήρεμο κελάρισμα. Πέρα από τον λόφο, σε κάποιο ψηλότερο μέρος, υπήρχε κάποιο τέμενος, αφιερωμένο μάλλον στις νύμφες, το οποίο ήταν στεγασμένο από αμπέλους που είχαν φυτρώσει μόνοι τους.

Αυτός δε είχε πάνω στα γόνατα του, με μεγάλη ευκοσμία, ένα βιβλίο και ήταν τοποθετημένα, και από τα δύο μέρη γύρω του, και άλλα πολλά βιβλία. Είχε δε σωρευτεί εκεί δίπλα και μεγάλος αριθμός ζώων τα οποία είχαν υποστεί ανατομία εξ ολοκλήρου. Αυτός δε άλλοτε με βιαστικό ρυθμό παραδιδόταν εις το να γράφει, άλλοτε έπεφτε σε κατάσταση ηρεμίας, συγκρατών τον εαυτό του εις ακινησίαν και βυθιζόμενος εις εσωτερικές σκέψεις. Έπειτα δε από ολίγον χρόνο αφού έκανε αυτά, σηκωνόταν και περπατούσε και εξέταζε τα σπλάχνα των ζώων. Έπειτα, αφού τα τοποθετούσε στη θέση τους, ερχόταν στον λίθινο θρόνο, καθόταν και συνέχιζε να γράφει.»

Είναι αλήθεια ότι ο Δημόκριτος αντίκριζε τα πάντα με γέλιο, (γελοίο) σε αντίθεση με τον πιο θλιμμένο Ηράκλειτο. Ο Στοβαίος μας αναφέρει ότι «αντί να οργίζονται οι σοφοί κατελαμβάνοντο ο μεν Ηράκλειτος από δάκρυα, ο δε Δημόκριτος από γέλωτα».

Ο Σουίδας αναφέρει ότι ο μεγάλος λυρικός ποιητής Διαγόρας ο Μήλειος, υπήρξε δούλος, και ο Δημόκριτος διέγνωσε την ευφυία του και τον αγόρασε με το ποσό των δέκα χιλιάδων δραχμών, κι έπειτα του έδωσε την ελευθερία του και τον έκανε μαθητή του. Αργότερα, ο Διαγόρας έγινε ποιητής και πήγε στην Αθήνα, αλλά εκεί, συζητώντας τα πράγματα που έμαθε από τον Δημόκριτο, συνελήφθη για αθεϊσμό και καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά κατάφερε να διαφύγει και δεν ξαναγύρισε ποτέ στην Αθήνα.

Από την ύστερη αρχαιότητα ακόμη, συζητείται και ερμηνεύεται με πολλούς τρόπους το ότι ο Πλάτωνας, ο οποίος έχει συζητήσει επανειλημμένα τις διδασκαλίες του Αβδηρίτη Πρωταγόρα και όλων των προγενέστερων φιλοσόφων, δεν αναφέρει πουθενά ούτε μία λέξη για τον Δημόκριτο. Ο Διογένης Λαέρτιος όμως, μας δίνει τις ακόλουθες πληροφορίες: «Ο Αριστόξενος, στα ιστορικά του υπομνήματα, λέει ότι ο Πλάτωνας θέλησε να κάψει όσα συγγράμματα του Δημόκριτου είχε μπορέσει να συγκεντρώσει. Όμως, οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι Αμίλκας και Κλεινίας τον εμπόδισαν, λέγοντάς του ότι από αυτό δεν θα προκύψει κανένα αποτέλεσμα, διότι τα βιβλία ήδη πλέον βρισκόντουσαν στα χέρια πολλών. Άλλη απόδειξη γι’ αυτό αποτελεί το ότι ο Πλάτων, αν και έχει αναφέρει όλους τους αρχαίους φιλοσόφους, δεν αναφέρει σε κανένα σύγγραμμα του τον Δημόκριτο, ακόμη και στις περιπτώσεις στις οποίες θα έπρεπε να φέρει κάποια αντίρρηση στις διδασκαλίες του. Είναι προφανές ότι ο Πλάτων γνώριζε ότι θα έπρεπε να κάνει πολεμική εναντίον του αρίστου εκ των φιλοσόφων»

Σε αντίθεση με τον Πλάτωνα, ο μαθητής του ο Αριστοτέλης συζητά πολύ συχνά στα συγγράμματα του τις διδασκαλίες του Δημόκριτου και εκφράζεται με μεγάλο σεβασμό γι’ αυτές. Ακόμη και ο μισάνθρωπος Τίμωνας μνημόνευει τον Δημόκριτο σε ένα δίστιχο: «Μεταξύ των πρώτων ανέγνωσε και τον Δημόκριτο με την υπερβολική του σοφία, τον βασιλέα των λόγων, συζητητή εξαίσιο με διφορούμενα επιχειρήματα» Λέγοντας «διφορούμενα επιχειρήματα» και ονομάζοντας τον Δημόκριτο «αμφίνοον λεσχήνα», αναφέρεται στην κωδική γλώσσα, την οποία, όπως και όλοι οι φιλόσοφοι, έτσι και ο Δημόκριτος τη χρησιμοποιούσε σε πολλά γραπτά του, όταν ήθελε να μιλήσει για τα μεγάλα μυστικά του κόσμου. Είναι η κατά την αρχαιότητα λεγόμενη «αλληγορία», από τα άλλο και αγορεύω, δηλαδή όταν άλλα λέω και άλλα εννοώ.

Είναι βέβαιο ότι τελικά ο Πλάτωνας έκαψε τα συγγράμματα του Δημόκριτου που είχε συγκεντρώσει (οι Πυθαγόρειοι δεν θα μπορούσαν να τον εμποδίζουν κάθε μέρα) και το ίδιο έκαναν και όλοι όσοι δεν ήθελαν να διαδοθούν, αυτές οι περίεργες νέες θεωρίες, που αναιρούσαν τα δικά τους ασήμαντα πράγματα που οι άνθρωποι ως τότε τα θεωρούσαν πολύτιμες και μεγάλες αλήθειες. Ανάμεσα σε αυτές τις θεωρίες, όμως, στα συγγράμματα του Δημόκριτου, υπήρχαν και πολλά μυστικά και αποκαλύψεις που οι μυστικιστές της εποχής, δεν ήθελαν καθόλου να φανερώνονται στο φως της ημέρας, με τη μορφή βιβλίου, που μπορούσε να πέσει στα χέρια του καθενός, ενώ οι ίδιοι τα έκρυβαν ζηλότυπα στο σκοτάδι των κελιών τους. Επίσης, πολλά από τα συγγράμματα περιείχαν φριχτά ανοσιουργήματα, όπως π.χ. το ότι οι Δελφοί δεν ήταν ο ομφαλός της Γης και η Ελλάδα δεν βρισκόταν στο μέσον της Γης.

Πολλές φορές αποδίδουμε· στην τύχη ή στο πέρασμα των αιώνων το γεγονός ότι ένα αρχαίο σύγγραμμα «δεν διασώθηκε», άραγε, να «διασωθεί» από τι; από ποιόν; Αλλά τι θα λέγατε για περίπου εκατό (απ’ όσα γνωρίζουμε, ίσως και περισσότερα) σημαντικά συγγράμματα, δηλαδή όλο το έργο του μεγαλύτερου των φιλοσόφων; Όταν ένα αρχαίο σύγγραμμα «διασώζεται», όσο περνά ο χρόνος τόσο περισσότεροι μελετητές και συγγραφείς το παίρνουν στα χέρια τους και αναφέρονται σε αυτό στα δικά τους συγγράμματα ή το επανεκδίδουν. Όσο περισσότερες αναφορές αποσπασμάτων βρίσκουμε σε άλλους συγγραφείς μέσα στα χρόνια και στους αιώνες που ακολουθούν, τόσο περισσότερο χρόνο «διασώθηκε» το σύγγραμμα ή ένα κομμάτι του. Έτσι, είναι φανερό ότι τα συγγράμματα του Δημόκριτου «δεν διασώθηκαν» από την αρχαιότητα ακόμη, αφού αποσπάσματα τους παραθέτει σχεδόν αποκλειστικά ο Αριστοτέλης (του οποίου η τεράστια και θαυμαστή βιβλιοθήκη επίσης αγνοείται) και πέντε-έξι μεταγενέστεροι φιλόσοφοι οι οποίοι και είχαν μόνο αποσπάσματα, που προέρχονταν συνήθως από αναφορές των μαθητών του Αριστοτέλη, και ξέρουμε ότι με το ζόρι κάποια συγγράμματα έφτασαν μέχρι την εποχή του Σουίδα, του Καλλίμαχου και του Θρασύλλου.

Οι θιασώτες της θρησκευτικής και μυστικιστικής επικράτειας των εποχών, είχαν κάθε λόγο να εξαφανίσουν από το πρόσωπο της γης όλη αυτήν την πρωτόγνωρη επιστημονική θεώρηση των πάντων που διέδιδε το «υλιστικό» έργο του Δημόκριτου, όπως είχαν κάθε λόγο να εξαφανίσουν ακόμη και τη μνήμη για τον μεγάλο φιλόσοφο, αποθαρρύνοντάς τους πάντες να γράψουν για τον βίο και τα έργα του. Ακόμη και απλά τους τίτλους των έργων του Δημόκριτου, τους γνωρίζουμε μόνο και μόνο επειδή τους αναφέρει ο Διογένης Λαέρτιος και ο Καλλίμαχος.

Οι τίτλοι είναι πάρα πολλοί, και παραθέτω εδώ μονάχα μερικούς δειγματοληπτικά, για να φανεί πόσο σημαντικά, πρωτόγνωρα και σημαντικά βιβλία ήταν: Μέγας Διάκοσμος, Μικρός Διάκοσμος, Κοσμογραφίη, Περί των Πλανητών, Περί Σαρκός Περί Νου, Περί Αισθησίων, Περί Ειδώλων, Περί των εν Αίδου (Άδη), Περί Χυμών, Περί Χροών, Περί των Διαφερόντων Ρυσμών, Περί Αμειψιρυσμιών, Περί Απορημάτων, Αιτίαι Ουράνιαι, Αιτίαι Αέριοι, Αιτίαι Επίπεδοι, Αιτίαι Περί Πυρός και Περί των Εν Πυρί, Αιτίαι Περί φωνών, Αιτίαι Περί Σπερμάτων, Περί της Λίθου, Περί Διαφορής Γνώμης, Περί Σφαίρηε, Περί Αλόγων, Μέγας Ενιαυτός, Ουρανογραφίη, Εκπετάσματα, Ακτινογραφίη, Άμιλλα Κλεψύδραι, Πολογραφίη, Περί Ζώων, Περί Καλλοσύνης Επέων, Περί Ευφώνων και Δυσφώνων, Περί Αοιδής, Περί Ρυθμών και Αρμονίης, Περί των εν Βαβυλώνι ιερών Γραμμάτων, Περί των εν Μερόηι Μυστών, Ωκεανού Περίπλους, Χαλδαϊκός Λόγοε, Χερνικά, Περί Ευθυμίης, Τριτογένεια, Κρατυντήρια, κλπ, κλπ, κλπ …

Απ’ όλα αυτά τα έργα που τους τίτλους τους μόνο γνωρίζουμε, αλλά και από όλα εκείνα που δεν γνωρίζουμε ούτε τους τίτλους τους, διασώζονται αποσπάσματα από συφορές που γεμίζουν (μαζί με κάποιες δεκάδες γνωμικά) όλο κι όλο καμιά δεκαριά σελίδες ενός βιβλίου!

Και για να καταλάβει ο αναγνώστης για τι είδους πράγματα μιλάμε εδώ, ιδού το μόνο διασωθέν κομματάκι από το ογκώδες έργο του Δημόκριτου με τίτλο Περί των εν Αίδου (Άδη), το οποίο παραθέτει ο Πρόκλος: «Ο Δημόκριτος εξηγεί κατά τον ακόλουθο τρόπο πως ο αποθανών δύναται να επανέλθει στη ζωή. Ο θάνατος δεν ήταν νέκρωσης, όπως φαίνεται, ολοκλήρου της ζωής του σώματος, αλλά μια χαλάρωσης της ζωής, ίσως ένεκα κάποιου κτυπήματος ή τραύματος. Οι δεσμοί όμως της ζωής οι υπάρχοντες γύρω από τον μυελόν, έμεναν στερεώς ριζωμένοι, και η καρδία είχε ενυπάρχοντα εις το βάθος της του σπινθήρα της ζωής. Και εφόσον είχαν παραμείνει αυτά τα ζωτικά στοιχεία, ανέκτησε ο αποθανών την εσβησμένη ζωή του, αφού έγινε κατάλληλος για να καταστεί εμψυχωμένη ύπαρξης»

Να και το μικρό απόσπασμα που έχουμε από το έργο Περί Ιδεών, όπως το αναφέρει ο Σέξτος ο Εμπειρικός, που κι αυτός κατέχει μόνο το απόσπασμα: «Ο άνθρωπος πρέπει να κατανοήσει ότι βρίσκεται σε πολύ μακρινή απόσταση από την πραγματικότητα. Οι σκέψεις τις οποίες αναπτύξαμε αποδεικνύουν καθαρά, ότι καμία πραγματικά αληθινή γνώση δεν έχουμε για κανένα πράγμα, αλλά στον καθένα από τους ανθρώπους οι δοξασίες της οποίες σχηματίζει προέρχονται από το ρεύμα των ατόμων και των ειδώλων τα οποία εκπέμπουν τα πράγματα, το οποίον προσπίπτει σε αυτούς. Είναι απρόσιτη η γνώση που φανερώνει τι είναι κατά την αληθινή πραγματικότητα το κάθε πράγμα»

Ο Διογένης Λαέρτιος αναφέρει: «Ο Δημόκριτος εκπαίδευε τον εαυτό του, λέει ο Αντισθένης με πολλούς τρόπους και με μέσα τέτοια ώστε να εξετάζει τις εντυπώσεις των αισθήσεων, γι’ αυτό και πολλές φορές έμενε σε απόλυτη απομόνωση και σύχναζε σε σκοτεινούς τύμβους» Ο Aullus Gellius αναφέρει: «Έχει καταγραφεί ότι ο Έλληνας φιλόσοφος Δημόκριτος, ένας άνδρας άξιος σεβασμού πιο πολύ από κάθε άλλον άνθρωπο που περπάτησε στη γη, άνθρωπος πολύ μεγάλης μάθησης και σοφίας, με τη θέληση του στέρησε από τον εαυτό του την όραση και αυτοτυφλώθηκε, διότι πίστευε ότι οι σκέψεις και οι συλλογισμοί του νου του, όταν εξέταζε τους νόμους της φύσης, θα ήταν πιο ζωηροί και ακριβείς αν μπορούσε να τους ελευθερώσει από τα δεσμευτικά θέλγητρα της όρασης και από τις περισπάσεις που επέφεραν τα μάτια. Την πράξη του αυτή, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο εύκολα και ανώδυνα τύφλωσε τον εαυτό του με μία ευφυή επινόηση, την περιγράφει ο ποιητής Λαβέριος: Ο Δημόκριτος, ο σοφός των Αβδήρων, μια ασπίδα έστησε για να αντικρίσει του ήλιου την ανατολή, να καταστρέψει την όραση του από του μπρούντζου τη λάμψη, κι έτσι με τις ακτίνες του ηλίου κατέστρεψε τα μάτια του» φυσικά, ο Δημόκριτος, συχνάζοντας σε σκοτεινούς τύμβους και κοιτώντας κάτοπτρα που καθρέφτιζαν τον ήλιο, δεν τυφλωνόταν μόνιμα αλλά προσωρινά, για να πετύχει την αποδέσμευση από την αίσθηση της όρασης για λίγο καιρό, ώστε να πειραματιστεί με την πραγματικότητα και να αποδεσμεύσει τον νου από τη συνεχή παρατήρηση του ορατού κόσμου. Τόσο αφοσιωμένος ήταν στην αναζήτηση της αλήθειας.

Ο Δημόκριτος έβλεπε φάσματα, «είδωλα», μέσα στο σκοτάδι των τύμβων, και συχνά υπέφερε από οπτικές παραισθήσεις, ενώ ανάμεσα σε αυτές έβλεπε μελλοντικά γεγονότα τα οποία πλέον μπορούσε να προβλέψει με ακρίβεια. Επίσης πίστευε ότι τα οράματα που βλέπει ο άνθρωπος στον ύπνο του, έχουν εξωτερική προέλευση και έλεγε ότι τα όνειρα είναι λιγότερο αξιόπιστα το φθινόπωρο, εξαιτίας των διαταραχών στον αέρα εκείνη την εποχή. Έλεγε, επίσης, ότι αυτά που οι άνθρωποι ονομάζουν Θεούς, δεν είναι παρά είδωλα, περιπλανώμενα φαντάσματα, διοράματα που εκπέμπονται από τη φύση. Ο Δημόκριτος μιλούσε για φασματικά κατοπτρικά simulacra.

Όταν τον κατηγορούσαν με όλων των ειδών τις συκοφαντίες οι ζηλόφθονοι και μισαλλόδοξοι άνθρωποι της εποχής του, έλεγε: «Ο αγαθός άνθρωπος δεν δίνει καμία σημασία στις κατηγορίες εναντίον του που προέρχονται από φαύλους. Με μεγάλη δυσκολία έρχονται προς εμάς τα αγαθά κατόπιν επιμόνου αναζητήσεώς τους, ενώ τα κακά μας έρχονται εύκολα και χωρίς να τα επιζητήσουμε. Αλλά είναι χαρακτηριστικό ενός αγαθού νου, να απασχολεί κανείς τη σκέψη του πάντοτε με κάτι το ευγενικό» 

Ο Δημόκριτος εφαρμόζοντας ο ίδιος τις θεωρίες του για υγιεινή ζωή, έζησε μέχρι τα βαθιά γεράματα, στην ηλικία των 110 ετών. Μια μέρα κατάλαβε ότι θα πεθάνει και το είπε στην αδελφή του. Αλλά εκείνη του είπε ότι, αν πέθαινε, αυτό θα την εμπόδιζε να συμμετάσχει στον εορτασμό των θεσμοφορίων, γιατί θα έπρεπε να πενθήσει. Ο Δημόκριτος της είπε ότι θα αναβάλει τον θάνατο του για να μπορέσει εκείνη να συμμετάσχει στους πολυήμερους εορτασμούς, αλλά την παρακάλεσε να του φέρνει λίγο μέλι κάθε πρωί. Έτσι, βάζοντας λίγο μέλι κάθε πρωί στα ρουθούνια του και εισπνέοντας το άρωμα του, κατάφερε να κρατηθεί στη ζωή μέχρι το τέλος των εορτών, ώσπου επέστρεψε η αδελφή του που δεν ήθελε να πενθήσει και να χάσει το πανηγύρι. Και τότε ο Δημόκριτος είπε γελώντας: «Λοιπόν, τώρα μπορώ να φύγω. Σας χαιρετώ»

Μυθολογία των θρησκειών

Πρέπει να απαλλαγεί ή ανθρωπότητα από τη μυθολογία των θρησκειών και να προσανατολίζεται πάντοτε στην αληθινή παγκόσμια ιστορία χωρίς παραχαράξεις, ψευδολογίες, απάτες και αχρειότητες πού παραπλανούν και διαφθείρουν τους πολίτες του πλανήτη. Στην ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα ή εξουσία υποτασσόταν στις θρησκείες. Ό αφανισμός των αρχαίων δυναστειών προκάλεσε και την εξαφάνιση των θρησκειών. Κατά τη βυζαντινή περίοδο το κράτος ήταν θρησκευτικό και τα δόγματα της θρησκείας αποτελούσαν κρατική πολιτική.

Ή φεουδαρχική οργάνωση της Εκκλησίας οδήγησε, διαμέσου της θρησκείας, στην ιεροποίηση των κάθε λογής δυναστειών. Ή προτεσταντική μεταρρύθμιση του ΙΣΤ αιώνα αντιστοιχούσε στη μεταλλαγή της φεουδαρχικής κοινωνίας σε καπιταλιστική. Στον Μεσαίωνα ή θρησκεία κυριαρχούσε στον κοινωνικό και πολιτικό βίο παρά τις συγκρούσεις μεταξύ Εκκλησίας και δυναστών και κυρίως μεταξύ πάπων και αυτοκρατόρων. Αργότερα, ο Λούθηρος και ο Καλβίνος, θα διακηρύξουν την υπεροχή της θρησκείας και την υποταγή των εξουσιών στη χριστιανική πίστη. Θα ακολουθήσει ή ευτέλεια διανοουμένων πού υποστήριζαν την υποταγή της θρησκείας στην πολιτική.

Στον Μεσαίωνα επικρατούσε ή άποψη ότι δεν πρέπει να θεραπεύονται οι ασθένειες επειδή οφείλονται στη θέληση τον θεού, στην τιμωρία των … αμαρτωλών! Στη Γενεύη, ο Καλβίνος πυρπόλησε 14 άτομα πού έπασχαν από πανούκλα. Ή Καθολική Εκκλησία αντιμετώπιζε με σιωπή την ιατρική. Από τις αρχές του ΙΒ αιώνα απαγορευόταν στους κληρικούς παρέμβαση για ιατρική βοήθεια. (Claude Allegre: Dieu face a la science. Paris 1997 σ. 150)

Στον ΙΘ αιώνα η Καθολική Εκκλησία απαγόρευε τους εμβολιασμούς για αντιμετώπιση των επιδημιών. Ισχυριζόταν ότι ο θεός συγχωρεί και σώζει όποιον θέλει! «Ό Θεός δημιούργησε τη φύση με τις επιδημίες, ο άνθρωπος δεν έχει δικαίωμα να παρεμβαίνει στη θεϊκή δημιουργία»! Το 1832 ή επιδημία της χολέρας χαρακτηριζόταν από τον πάπα «θεϊκή τιμωρία»! Ό άνθρωπος πρέπει να υποφέρει για να πληρώνει τις αμαρτίες του. Κάθε θρησκεία ήταν εχθρός των άλλων θρησκειών. Επομένως δεν υπήρχε «αληθινή» θρησκεία.

Οι χριστιανοί της ρωμαϊκής εποχής ονομάζονταν «άθεοι» επειδή δεν προσκυνούσαν τους ρωμαϊκούς θεούς.

Σε όλα τα θρησκευτικά συστήματα, στον ινδουισμό, στον ιουδαϊσμό, στον χριστιανισμό, στον ισλαμισμό, οι γυναίκες απωθούνται στο περιθώριο. Ή τελετουργική άσκηση ανήκει αποκλειστικά στους άνδρες. Υποτίμηση των γυναικών, περιφρόνηση από όλες τις θρησκείες, ανισότητα, καταπίεση, εξάρτηση.

Στις «Ευμενίδες» του Αισχύλου ο Απόλλων διακηρύσσει ότι ή γυναίκα αποτελεί αντικείμενο και όχι ανθρώπινη ύπαρξη. Τρέφει απλώς το σπέρμα όπως το χώμα των χωραφιών τους σπόρους της καλλιέργειας. Ό άντρας σπέρνει, αυτός … γεννάει! Ή έγκυος δεν είναι μητέρα. Το μητρικό αίμα δεν κυλάει στις φλέβες του βρέφους!

Και κατά τον Αριστοτέλη ο ρόλος του θηλυκού είναι παθητικός.

Ή ενεργητική λειτουργία ανήκει στους άρρενες!
Στην αρχή τον κόσμου δεν υπήρχε διαφορά ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα. Όλα τα πλάσματα ζούσαν στη γη. Ό άνθρωπος, κατά τη μυθολογία, μπορούσε να μεταμορφωθεί σε ζώο αν επιθυμούσε και το ζώο μπορούσε να γίνει ανθρώπινη ύπαρξη! Δεν υπήρχε διαφορά. Τα πλάσματα ήταν άλλοτε ζώα και άλλοτε άνθρωποι. Όλος ο κόσμος μιλούσε μια μόνο γλώσσα. Αυτή ήταν, κατά τη μυθολογία, ή δημιουργία τον κόσμου.
Ο βίαιος εκριστιανισμός των ευρωπαϊκών λαών δεν έσβησε τις ειδωλολατρικές παραδόσεις. Από τη νεολιθική εποχή υπήρχε θρησκευτική λατρεία των υδάτων, των φυτών και των λίθων. Ό αρχαίος μύθος των ηρώων πού εξόντωναν δράκοντες εντάχθηκε στον μύθο τον αγίου Γεωργίου.

Εξεικονίζεται έφιππος να θανατώνει με λόγχη ένα τερατώδες ερπετό. Ή παρθενογένεση πού αναφέρεται στις αρχαίες θρησκείες υιοθετήθηκε από τη χριστιανική μυθολογία για τη μητέρα του Ιησού. Το ίδιο και ή ανάσταση. Πάμπολλα μυθολογικά περιστατικά των αρχαίων θρησκειών έχουν ενταχθεί στον χριστιανισμό.

Οι καλικάντζαροι, αποκρουστικά και δύσμορφα όντα, πού εμφανίζονται από τα Χριστούγεννα ως τα Θεοφάνια, τέρατα πού εκτινάσσονται από τη γη, αποτελούν προέκταση των Κενταύρων της αρχαιοελληνικής μυθολογίας. Από το αρχαϊκό βάδισμα πάνω στη φωτιά επιβιώνουν τα σύγχρονα Αναστενάρια. Τα Καρναβάλια αποτελούν επανάληψη των διονυσιακών τελετών της αρχαιότητος και των αθηναϊκών «Ανθεστηρίων». Μερικά θέματα πού καταγράφονται στα ομηρικά έπη ανανεώνονται στη βαλκανική λαϊκή παράδοση. Σε θρησκευτική μυθολογία της ρουμανικής Τρανσυλβανίας αναφέρεται ότι ο θεός κατεβαίνει από τον ουρανό με μια σκάλα από … κερί, με πολυτελή ενδυμασία στολισμένη με άστρα!

Ή ουτοπία στην παγκοσμιοποίηση της οικονομίας οδηγεί στη φθορά.
Στην κοινωνία κυριαρχεί η ιστορική μυθολογία πού συνεχίζεται από την αρχαιότητα εξαιτίας της διαφθοράς των εξουσιών της υφηλίου. Στον χώρο του πολιτισμού, στον κύκλο των διανοουμένων, συνεχίζεται ή εξάρτηση, ή ευτέλεια και ή ψευδολογία των ΜΜΕ, υποδουλωμένων στους οικονομικούς «άρχοντες» και τις πολιτικές εξουσίες. Ή μυθολογία επεκτείνεται και στη λογοτεχνία και κυρίως στον χώρο των μυθιστορημάτων πορνογραφίας και φαντασιώσεων.

Κατά το Νίτσε, ο «πιστός» δεν είναι ελεύθερος άνθρωπος επειδή έχει προσδεθεί σε ένα θεό.
Αν το «θεϊκό» είναι συνώνυμο της ελευθερίας, ο άνθρωπος πρέπει να κατανοήσει αυτή την Ιδιότητα και πρέπει αυτός να είναι θεός! Και ό Σάρτρ σχολιάζοντας τις παρατηρήσεις τον Νίτσε, γράφει: «Το να είσαι άνθρωπος σημαίνει πως πρέπει να επιδιώκεις να γίνεις θεός. Αν κάποιος προτιμά την ανθρώπινη ιδιότητα πρόκειται για βαθιά επιθυμία πού αποβλέπει στη θεοποίηση του!»

Στην εποχή μας, μερικοί διανοούμενοι και επιστήμονες μεταθέτουν τη θεολογία και τη μεταφυσική στην ανθρωπολογία. Αυτό επιβάλλει ή λογική και ή αρετή. Ό άνθρωπος σκέπτεται και φροντίζει να αποκτήσει τα αναγκαία προσόντα και το ήθος. Υποστηρίζουν μάλιστα ότι ή θρησκευτική μυθολογία δεν ανήκει στην ανθρώπινη φύση της οντολογίας. Ή θρησκεία δεν θεμελιώνει ούτε καθορίζει την μοίρα του άνθρωπου.

Ή αντίληψη ότι ο «θεός» είναι παντοδύναμος, εμποδίζει την οντολογική προσέγγιση της θρησκείας. Εντάσσεται ο άνθρωπος στη μεταφυσική αντίληψη. Ή δύναμη συνδέεται αποκλειστικά με τα φυσικά φαινόμενα. Ή άσκηση της ελευθερίας αποκλείει την εξάρτηση και την υποδούλωση. Εκείνο πού είναι αναγκαίο για τους ανθρώπους είναι ή ελευθερία και ή υπευθυνότητα του ατόμου.

Οι θρησκευτικές δυνάμεις της οικουμένης αντιδρούν στην ιδεολογία της ελευθερίας.
Για την αλληλεγγύη των εθνών απαιτείται παγκόσμια ηθική για όλους τους ανθρώπους, χωρίς επιρροή των θρησκειών. Απαιτείται οικουμενισμός της αλήθειας και της αρετής. Κατά τους τελευταίους δύο αιώνες ή ανάπτυξη της επιστήμης απεκάλυψε τη θρησκευτική μυθολογία και τα θεολογικά ψεύδη. Ό κλήρος όμως όλων των θρησκειών καταφρονεί τις επιστημονικές αποκαλύψεις και εμμένει στην πίστη για τα «θεϊκά θαύματα» που καταγράφουν οι αρχαίοι φαντασιόπληκτοι. Καταφρονεί την επιστήμη στον χώρο της αστρονομίας, της γεωλογίας, της βιολογίας, της ψυχολογίας, των κοινωνιών και της παιδείας.

Τα μυθώδη «θαύματα» ταυτίζονται με την αλήθεια και καταγράφονται ως ιστορικά γεγονότα! Οι σεισμοί στην Ινδία ερμηνεύονταν από τον Μαχάτμα Γκάντι ως καταστροφικές ενέργειες των θεών, ως τιμωρία για την «αμαρτωλή» συμπεριφορά του λαού! Όταν η Εταιρεία Προστασίας του Ζωικού Κόσμου ζήτησε τη συνηγορία και υποστήριξη του Βατικανού, ο πάπας απεφάνθη ότι ή κακομεταχείριση των ζώων δεν αποτελεί αδικία επειδή τα ζώα δεν έχουν ψυχή!

Ή αγιοποίηση του σώματος αποτελούσε, κατά την αρχαιότητα, μια γενικής παραδοχής αντίληψη. Σ’ αυτή την ψευδαίσθηση οφείλεται και ή μουμιοποίηση των σωμάτων στην Αίγυπτο. Αυτό συνέβαινε και στην Κίνα όπου απαγορευόταν σε Δυτικούς Ιατρούς να προχωρήσουν σε θεραπευτικές εγχειρήσεις.

Ως τον ΙΗ αιώνα επικρατούσε στην Ευρώπη ή αντίληψη ότι ή παραφροσύνη οφειλόταν στην κατοχή της ανθρώπινης ψυχής από τους διαβόλους! Ακόμη και ή ασθένεια αποδιδόταν σε παρέμβαση των δαιμόνων! Στις Ην. Πολιτείες απαγορεύεται με νόμο ή μετάγγιση αίματος από νέγρους! Χαρακτηρίζεται επικίνδυνο! Στη Γερμανία του ναζισμού θεωρούσαν επικίνδυνη τη μετάγγιση αίματος από Εβραίους!

Οι μονάρχες χαρακτηρίζονται σε όλες τις ηπείρους ως ανώτατα και μάλιστα θεϊκά όντα.
Οι λευκοί άνθρωποι υπερτερούν των εγχρώμων και κυρίως των νέγρων! Στην Ιαπωνία, το κίτρινο αποτελούσε το υπέροχο χρώμα. Στην Αϊτή έστησαν άγαλμα του Σατανά. Ό Χριστός μαύρος και ο Διάβολος λευκός! Ή αναγνώριση της κυριαρχίας αυτοκρατόρων, μοναρχών κ.λπ. αλλά και της ανωτερότητας των λευκών, οφείλονται στην «υπεροχή» τους, στην άσκηση δηλαδή εξουσίας στους λαούς και στην ανθρωπότητα.

Όταν κατέκτησαν οι Άραβες ρωμαϊκές περιοχές, το μεγαλύτερο τμήμα των λαών εγκατέλειψε τον χριστιανισμό και εγκολπώθηκε τον Ισλαμισμό.

Ό διαχωρισμός Ευρώπης σε Καθολικούς και Προτεστάντες οφείλεται στην πολιτική των κυβερνήσεων κατά τον ΙΣΤ αιώνα. Ή εξουσία κυριαρχούσε στη θρησκευτική πίστη. Στον ΙΕ, ΙΣΤ καί ΙΖ αιώνα επικρατούσε στην Ευρώπη ή μαγεία. Χιλιάδες μάγοι και μάγισσες ρίχνονταν στην πυρά και σήμερα το ίδιο γίνεται απλά τώρα δεν τους καίνε !!!

Κατά τον Πλάτωνα ο Σωκράτης ισχυριζόταν ότι μετά θάνατον θα συμβίωνε στον άλλο κόσμο «με τους θεούς και τους ήρωες» περιτριγυρισμένος από πνεύματα. Ισχυριζόταν ακόμη ότι ο «μεταθανάτιος κόσμος» πρέπει να ενισχύεται από την κρατική εξουσία, όχι επειδή είναι υπαρκτός αλλά ως όργανο των πολέμων! Οι στρατιώτες θα επιδιώκουν τον θάνατο στις μάχες με την προσδοκία ευδαιμονίας στον κόσμο των νεκρών! Πολύ βολικό και ταυτόσημο με το Ισλάμ.

Οι Θεοί όλων των θρησκειών είναι προϊόντα και ευρήματα της ανθρώπινης φαντασίας.
Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε αθεϊσμός εξαιτίας της αγωνίας και του τρόμου πού προκαλούσε ή άγνοια σχετικά με τη λειτουργία των φυσικών φαινομένου. Αμφισβητήσεις για τις «θεότητες του ουρανού» παρατηρούνται μόνο σε διανοούμενους υψηλού επιπέδου, φιλοσόφους κ.ά. Στο Ποινικό Δίκαιο των Αθηναίων υπήρχε ο όρος «ασέβεια», ή έλλειψη δηλαδή πίστης και αφοσίωσης στο Δωδεκάθεο και το ίδιο υπάρχει μέχρι σήμερα με τον χριστιανισμό.

Στον Δ’ αιώνα π.κ.ε. μερικοί διανοούμενοι κατηγορούνται για άρνηση της παρουσίας των θεών και για βλασφημία. Οι φιλόσοφοι Καρνεάδης και Πρωταγόρας είχαν κατηγορηθεί για ασέβεια επειδή ισχυρίζονταν ότι δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη θεών. Ή θεωρητική, ωστόσο., άρνηση της ύπαρξης θεών, δεν αντιμετωπιζόταν με εχθρότητα και διωγμούς, επειδή οι φιλόσοφοι συμμετείχαν, παρά τις προσωπικές διαφωνίες, στις τελετές για τη λατρεία του Δωδεκαθέου.
Στη Ρώμη, όμως, όσοι αμφισβητούσαν την καθιερωμένη θρησκευτική λατρεία αντιμετώπιζαν διωγμούς. Οταν, κατά τη ρωμαιοκρατία, σύρονταν στο δικαστήριο χριστιανοί και δέχονταν συμμετοχή σε εκδηλώσεις λατρείας και θυσιών για «αυτοκράτορες – θεούς» και για τις ειδωλολατρικές θεότητες, οι δικαστές έσπευδαν να τους αθωώσουν!

Μερικοί Αθηναίοι φιλόσοφοι κατονομάζονταν «άθεοι», ως επώνυμο.
Ανάμεσα στους φιλοσόφους που αμφισβητούσαν τη λατρεία «θεοτήτων» περιλαμβάνονται ο Ξενοφάνης, ο Αναξαγόρας, ο Πρωταγόρας, ο Πρόδικος, ο Κριτίας, ο Αντισθένης, ο Θεόφραστος, ο Στίλπων, ο Επίκουρος, ο Βίων και ο Ευμενής. Αναφερόταν επίσης ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης ως φιλόσοφοι με επιφυλάξεις στη λατρεία των θεών του ελληνισμού.

Οι κοινωνικοοικονομικές αλλαγές οδηγούσαν στη μεταμόρφωση των θρησκευτικών αντιλήψεων. Ή ποίηση και η τέχνη συνέβαλαν στην αλλαγή των παλαιών θεολογικών ιδεών. Παρατηρείται άσκηση κριτικής στις παραδοσιακές λαϊκές αντιλήψεις για τις θεότητες. Παράδειγμα τα σχόλια τον Ευριπίδη στις τραγωδίες του.

Στους προκλασσικούς χρόνους ασκούσε κριτική για τους θεούς ο φιλόσοφος και ποιητής Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος (ΣΤ αϊ π.κ.ε.). Ήταν ένας από τους πιο τολμηρούς διανοουμένους της αρχαιότητος, πρόδρομος των ελληνικών επιστημονικών διαλογισμών και ερευνών. Κατηγορεί τον Όμηρο και τον Ησίοδο για την επιπόλαιη μυθολογική ποιητική περιγραφή των φανταστικών θεοτήτων. Και οι δύο απέδιδαν στους θεούς πολλές αχρειότητες ανάμεσα τους, όπως κλοπή, μοιχεία και απάτη.

Οι άνθρωποι, γράφει ο Ξενοφάνης, πιστεύουν ότι οι θεοί γεννήθηκαν με τα δικά τους χαρακτηριστικά. «Αν τα βόδια, τα άλογα και οι λέοντες μπορούσαν να ζωγραφίσουν, θα αποτύπωναν τους θεούς με τη δική τους μορφή». «Οι νέγροι πιστεύουν ότι οι θεοί είναι μαύροι, οι Θράκες ότι έχουν γαλάζια μάτια και κόκκινα μαλλιά». Κατηγορεί τη λαϊκή πίστη για τον ανθρωπομορφισμό των θεών. Απορρίπτει τη λαϊκή άποψη ότι οι θεοί καθορίζουν τη ζωή και το μέλλον των ανθρώπων.

Κατά την ελληνιστική εποχή και τη ρωμαιοκρατία παρατηρούνται πολιτικοθρησκευτικές αλλαγές. Από την Ανατολή εισβάλλουν στην Ελλάδα πολλές θρησκείες και εντάσσονται στις τοπικές παραδόσεις. Πρόκειται για δυσαρέσκεια σχετικά με τους παλαιούς θεούς και επιθυμία αλλαγής του πολυθεϊσμού χωρίς να επηρεάζεται η λαϊκή πίστη. Στην πολιτική σκέψη και τους κοινωνικούς αγώνες του Αθηναίου ρήτορα Δημοσθένη οι θεοί παραμερίζονται.

Κυρίαρχος παράγων του λαϊκού βίου είναι, η πολιτική συμπεριφορά των εξουσιών. Κατά την ελληνιστική εποχή παρατηρείται περιορισμός της λαϊκής θρησκευτικής πίστης. Αυτό οφείλεται στη διαφθορά των χρησμών των μαντείων. Ενα από τα τραγικά περιστατικά είναι ο «ιερός πόλεμος» (356-346 π.κ.ε.), όταν οι Φωκείς κατέλαβαν τους Δελφούς και χρησιμοποίησαν τους θησαυρούς του μαντείου για εξαγορές κατά τη διάρκεια των πολεμικών συγκρούσεων.

Οι Στωικοί θα επισημάνουν ότι η θεολογία αποτελεί μια μυθολογική ανθρώπινη επινόηση. Ήταν μία αφελής ερμηνεία των φυσικών φαινομένων. Οι Έπικούριοι δίδασκαν ότι οι θεοί αποτελούν προσωπικά ευρήματα ατόμων. Πολεμική κατά της «λαϊκής πίστης» ασκούσαν οι Κυνικοί φιλόσοφοι στον Α αιώνα π.κ.ε. Δεν αποδεχόταν ο Διογένης ο Κυνικός τη λαϊκή λατρεία του Δωδεκαθέου. Οι θεοί δεν προσφέρουν τίποτα. Ό Κυνικός φιλόσοφος Βίων ο Βορνσθενίτης (Γ' αι. π.κ.ε.) αρνείται την ύπαρξη θεών.

Ένας άλλος Κυνικός φιλόσοφος, ο Μένιππος από τα Γάδαρα (Β. Παλαιστίνη), απορρίπτει τη λαϊκή προσήλωση στις θεότητες. Αναφέρεται στις παλαιές επικρίσεις για τη θρησκευτική μυθολογία και υπενθυμίζει τις φιλοσοφικές κατακραυγές για τη λαϊκή θρησκοληψία.

Στη Ρώμη ο Βάρρων και ο Σενέκας ευθυγραμμίζονταν με τον Μένιππο αλλά και με τον Λουκιανό, για τις τολμηρές του επικρίσεις. Ό φιλόσοφος Ευήμερος (Γ αϊ. π.κ.ε.) μάχεται εναντίον της αρχαίας ελληνικής προσήλωσης στους μυθικούς θεούς. Διακηρύσσει την ανυπαρξία των θεοτήτων. Επαναστατική και ή διακήρυξη του Εκαταίου από τα Αβδηρα πού θεωρούσε θεούς μόνο τους ανθρώπους με αξία, διανοητικό εμπλουτισμό και αρετή. Υπήρχαν και αχρειότητες κατά τη ρωμαιοκρατία. Ό Κικέρων, όταν πέθανε ή κόρη του Τullia (45 π.κ.ε.), επιχειρούσε με διασυνδέσεις και διακηρύξεις να την κατατάξει μεταξύ των… θεών! Αξίωσε μάλιστα και ανέγερση ναού για την λατρεία της!

Ό Αγγλος ποιητής Μίλτων (ΙΖ αϊ.) ταυτίζει τον Σατανά με τους αγγέλους. Και θεωρεί τους αγγέλους διαβόλους. Ό συγγραφέας C. Voss (ΙΖ αι.), φρονεί ότι η αρχαία ειδωλολατρία αποτελεί έργο τον διαβόλου και ότι ο παγανισμός ταυτίζεται με τη λατρεία του Σατανά. Ό Θωμάς Άκουϊνος, στη μελέτη τον για την ειδωλολατρία, αναφέρεται στη «δαιμονολατρία» πού κυριαρχούσε στην αρχική περίοδο τον χριστιανισμού. O Dante αποκαλεί τον θεό των χριστιανών «Μεγάλο Αία».

Περιγράφοντας τη χριστιανική Κόλαση εντάσσει και τον Χάροντα του Αδη της αρχαιοελληνικής θρησκείας, Ό Ρωμαίος ποιητής Statius, στο έργο τον «Θηβαΐς», γράφει ότι ο Ζευς και ή Έρινύς Τισιφόνη υπήρξαν στην πραγματικότητα … διάβολοι, όπως και οι άλλοι αρχαίοι θεοί!

Υπάρχουν όμως και αντιθεϊστικές εκδηλώσεις στην Αφρική. Ιδού μια «προσευχή» απελπισίας μιας αφρικανικής φυλής: «Θεοί, είσαστε άχρηστοι, δεν κάνετε τίποτα άλλο από το να μας βασανίζετε. Μ’ όλο πού σας προσφέρουμε θυσίες δεν μας προσέχετε, δεν ακούτε τις δεήσεις μας. Λείπουν από όλους μας τα πάντα και συγκεντρώνετε το μίσος μας».
Ο ΜΕΓΑΛΟΣ αριθμός των θρησκειών στην οικουμένη, ιδού ο αριθμός των πιστών των σημερινών θρησκειών της υφηλίου: Χριστιανοί, 1.870.000.000 (Καθολικοί 1.042.000.000, Προτεστάντες 505.000.000, Ορθόδοξοι, 174.000.000), Μουσουλμάνοι 1.060.000.000, Ινδουιστές 751.000.000, Εβραίοι 14.000.000) καλλιεργεί τις αντιθέσεις, τα μίση και τις βαρβαρότητες. [Κινεζικα φιλοσοφικά ρεύματα 360.000.000, Βουδιστές που δεν είναι θρησκεία αλλά φιλοσοφία 341.000.000]
Επιβάλλεται ή δημιουργία και καθιέρωση μιας κοινής, πανανθρώπινης «θρησκείας», μιας παγκόσμιας κοινοτικής ανθρωπιστικής ιδεολογίας που θα προκαλέσει την ενότητα όλων των εθνών της υφηλίου. Ή «πραγματική θρησκεία» μια σύγχρονη ιδεολογία, θα συμφιλιώσει λαούς και ανθρώπους ώστε ή ανθρωπότητα και των πέντε ηπείρων να εξελιχθεί σε μια παγκόσμια οικογένεια. Πρέπει να κυριαρχεί ή λογική, η επιστημονική αλήθεια και η αξιοποίηση όλων των δραστηριοτήτων για την ευδαιμονία των εθνών.

Επιβάλλεται η γνώση από όλους της αλήθειας και η αξιοποίηση της στον καθημερινό βίο. Ή γνώση και ή εφαρμογή της αλήθειας θα διασφαλίσει την ευτυχία του ανθρώπινου γένους και την καταπολέμηση της αδικίας, των αχρειοτήτων και της διαφθοράς.

Οι θρησκείες της οικουμένης, θεμελιωμένες στους πασίγνωστους μύθους, προβάλλονται με τα λεγόμενα «θαύματα», τις μεγαλοπρεπείς εμφανίσεις και τις εντυπωσιακές τελετές. Ή νέα «θρησκεία» — ιδεολογία μιας υφηλίου θεμελιωμένης στην αλήθεια και την αρετή— θα εξαφανίσει, σε παγκόσμια κλίμακα, τις αντιθέσεις, τα μίση, τις πολεμικές αναμετρήσεις και τις συμφορές.

Μοναδικός στόχος για το παρόν και το μέλλον πρέπει να είναι η ευτυχία της ανθρωπότητας με την καθιέρωση, σε παγκόσμια κλίμακα, της λογικής, της αλληλεγγύης, της διεθνούς γαλήνης, της προστασίας της ζωής και της γενίκευσης των ηθικών και ενάρετων κοινωνιών του πλανήτη. Επιβάλλεται η θεμελίωση μιας νέας κοινωνίας όπου θα κυριαρχούν ή επιστημονική αλήθεια, το ήθος, η πρόοδος και κυρίως ή αλληλοβοήθεια των λαών.

Σ αυτή τη νέα «θρησκεία», την κοινωνική, πολιτική οικονομική και πολιτιστική παγκόσμια ιδεολογία, πρέπει, να κυριαρχούν η διεθνής ειρήνη, η ελευθερία, η αδελφοσύνη όλων των εθνών της οικουμένης, η αλληλεγγύη των πολιτών, η ευημερία των λαών και των πέντε ηπείρων, η ισότητα, η ηθική και η εξαφάνιση των όπλων καταστροφής. Κι’ ακόμη ή καταπολέμηση της πενίας, των ασθενειών και επιδημιών και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Αρχαϊκή Επική Ποίηση: Όμηρος και ιστορία, Κεντρική Ελλάδα, Η Θήβα

Στα μυκηναϊκά χρόνια υπήρχαν στην Κεντρική Ελλάδα θέσεις οι οποίες φαίνεται πως κατείχαν σημαντική θέση στον μυκηναϊκό κόσμο, όπως η Θήβα, ο Ορχομενός και ο Γλας στη λίμνη Κωπαΐδα, στη Βοιωτία.

Η Θήβα

Κάτω από τη σύγχρονη πόλη και στον λεγόμενο λόφο της Καδμείας, όπου και το Αρχαιολογικό Μουσείο, έχουν αποκαλυφθεί τμήματα ενός σημαντικού μυκηναϊκού ανακτόρου. Η ανάπτυξη της σύγχρονης πόλης δεν επέτρεψε μια συνολική ανάδειξη της μυκηναϊκής ακρόπολης, όπως στην περίπτωση των αντίστοιχων πελοποννησιακών κέντρων, αλλά οι πληροφορίες που αντλήθηκαν και αντλούνται από την περιοχή αυτή για τον μυκηναϊκό πολιτισμό είναι καίριες. Οι μύθοι που συνδέονταν με το θηβαϊκό ανάκτορο αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τους τραγικούς ποιητές της αρχαίας Αθήνας, για τις τραγωδίες του λεγόμενου θηβαϊκού κύκλου. Γνώση των μύθων αυτών φαίνεται πως υπήρχε και στα ομηρικά έπη. Στην Οδύσσεια η αναφορά είναι ξεκάθαρη. Ιδρυτές της και κατασκευαστές των μεγαλόπρεπων τειχών της με τις επτά πύλες -είναι πολύ εύκολος ο συσχετισμός με τις πύλες από τις αρχαιολογικά γνωστές μυκηναϊκές ακροπόλεις- ήταν ο Αμφίων και ο Ζήθος (Ραψωδία λ 262-264). Μυθικός ιδρυτής της Θήβας θεωρείται, όμως, από άλλους αρχαίους συγγραφείς, όπως ο Απολλόδωρος, ο Φοίνικας πρίγκιπας Κάδμος. Ο τελευταίος, αναζητώντας την αδερφή του Ευρώπη, την οποία απήγαγε ο Δίας από τη Φοινίκη, έφτασε στην περιοχή όπου ίδρυσε τη Θήβα στην ακρόπολη της Καδμείας και εισήγαγε, σύμφωνα με τον αρχαίο ιστορικό Ηρόδοτο, το φοινικικό αλφάβητο.
 
Οι πρώτες ανασκαφικές έρευνες στην περιοχή πραγματοποιήθηκαν από το 1906 μέχρι το 1929 από τον αρχαιολόγο Α. Κεραμόπουλλο, ο οποίος δεν δίστασε να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες του αρχαίου περιηγητή Παυσανία που είχε περάσει και από εδώ, και οι οποίες στόχευαν να επαληθεύσουν τους μύθους. Εντοπίστηκε, έτσι, μέρος του τείχους, ενώ ένα συγκρότημα δωματίων ονομάστηκε «Οικία του Κάδμου» ή «Παλαιό Καδμείο» στο πλαίσιο του «τρόμου» της ανωνυμίας των αρχαιολογικών ευρημάτων. Σπαράγματα μιας τοιχογραφίας με πομπή γυναικών από τα μέσα του 14ου αι. π.Χ. και 68 ψευδόστομοι αμφορείς που έφεραν επιγραφές με Γραμμική Β γραφή ήταν τα σημαντικότερα, επιπλέον, ευρήματα της πρώτης αυτής ανασκαφής.
 
Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν κατά το 1963-64 από τους Ν. Πλάτωνα και Ε. Τουλούπα οι οποίοι εντόπισαν δυο χώρους στους οποίους έδωσαν τα χαρακτηριστικά για την υποτιθέμενη χρήση τους ονόματα «Δωμάτιο του Θησαυρού» και «Οπλοθήκη» ή «Νέο Καδμείο». Στον πρώτο χώρο εντοπίστηκαν κοσμήματα από πολύτιμους και ημιπολύτιμους λίθους, από χρυσό, κύανο και αχάτη, αλλά και από ελεφαντοστό. Βρέθηκαν, επίσης 42 σφραγιδοκύλινδροι μεσοποταμιακής και ανατολικής προέλευσης που χρονολογήθηκαν, γύρω στο 1225 π.Χ. περίπου και θεωρήθηκαν ως απόδειξη των σχέσεων της μυκηναϊκής Θήβας με την Ανατολή. Τα ευρήματα της «Οπλοθήκης» (14ος-13ος αι. π.Χ.) ήταν χάλκινα όπλα (αιχμές δοράτων, ξίφη, μαχαίρια και εξαρτύσεις αλόγων) και 16 πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής. Στον ίδιο χώρο το 1995 βρέθηκαν μυκηναϊκά ελεφαντουργήματα που ερμηνεύονται ότι χρησιμοποιούνταν από τους κατοίκους της Ακρόπολης ως αντικείμενα γοήτρου και κύρους. Όπως και τα δωμάτια που ανακαλύφτηκαν από τον Α. Κεραμόπουλλο θεωρήθηκαν και αυτά ως τμήματα του ανακτόρου, το οποίο καταστράφηκε από φωτιά στα τέλη του 13ου αι. π.Χ.
 
Οι νεότερες ανασκαφές στη δεκαετία του 1990 απέδωσαν ένα σύνολο από 238 φοινικόφυλλες και σελιδόσχημες πινακίδες οι οποίες ανήκαν, προφανώς, σε κάποιο αρχείο του ανακτόρου (Αραβαντινός 2002, 2010: 63-92). Αναφέρονται σε άνδρες και γυναίκες και στη διανομή προϊόντων (κρασιού, σιταριού, ελιών και κριθαριού) σε σχέση με θρησκευτικά αφιερώματα, αλλά και σε συγκριμένα τοπωνύμια (Θήβα, Λακεδαιμόνιος, Μιλήσιος) που σχετίζονται, μάλλον, με πολιτικές και εμπορικές σχέσεις.