Τετάρτη 29 Απριλίου 2020

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Ἑλένη (1451-1477)

ΧΟ. Φοίνισσα Σιδωνιὰς ὦ [στρ α]
ταχεῖα κώπα, ῥοθίοισι Νηρέως
εἰρεσία φίλα,
χοραγὲ τῶν καλλιχόρων
1455 δελφίνων, ὅταν αὐ-
ρᾶν πέλαγος ἀνήνεμον ἦι,
γλαυκὰ δὲ Πόντου θυγάτηρ
Γαλάνεια τάδ᾽ εἴπηι·
Κατὰ μὲν ἱστία πετάσατ᾽, αὔ-
1460 ρας λιπόντες εἰναλίας,
λάβετε δ᾽ εἰλατίνας πλάτας,
ὦ ναῦται ναῦται,
πέμποντες εὐλιμένους
Περσείων οἴκων Ἑλέναν ἐπ᾽ ἀκτάς.

1465 ἦ που κόρας ἂν ποταμοῦ [ἀντ. α]
παρ᾽ οἶδμα Λευκιππίδας ἢ πρὸ ναοῦ
Παλλάδος ἂν λάβοι
χρόνωι ξυνελθοῦσα χοροῖς
ἢ κώμοις Ὑακίν-
1470 θου νύχιον ἐς εὐφροσύναν,
ὃν ἐξαμιλλασάμενος
†τροχῶ τέρμονι δίσκου†
ἔκανε Φοῖβος, †τᾶ† Λακαί-
ναι γᾶι βούθυτον ἁμέραν
1475 ὁ Διὸς εἶπε σέβειν γόνος·
μόσχον θ᾽ ἃν †λίποιτ᾽ οἴκοις†
‹. . .›
ἇς οὔπω πεῦκαι πρὸ γάμων ἔλαμψαν.


***
ΧΟΡ. Γοργοτάξιδο καράβι της Σιδώνας,
που όταν μες στο κύμα αφροκοπούνε
τα κουπιά σου, είναι χαρά για σένα
τους χορούς των δελφινιών να διαφεντεύεις,
άμα δεν φυσούν οι ανέμοι
και το πέλαγο ησυχάζει. Τότες
η γλαυκόχρωμη του Πόντου θυγατέρα,
η Γαλήνεια θα φωνάζει αυτά τα λόγια.
«Ναύτες, τα πανιά στις πελαγίσιες
1460 να τ᾽ απλώσετε αύρες, πιάστε
τα ελάτινα κουπιά σας δυνατά
κι οδηγήστε την Ελένη, ω! ναύτες,
στ᾽ ακρογιάλια με τ᾽ απάνεμο λιμάνι
στου Περσέα τα λαμπρά παλάτια».

Δίπλα στο ποτάμι θα βρεις
ή μπροστά από της Παλλάδας
τον ναό, του Λεύκιππου τις κόρες
κι ύστερα από τόσα χρόνια
σε χορούς θα ξανασμίξεις,
1470 σε χαρούμενα της νύχτας πανηγύρια
του Υάκινθου, που κάποτες ο Φοίβος
στον αγώνα απάνω με τον δίσκο
τον εσκότωσε άθελά του κι από τότες
όρισε γιορτές στη Λακωνία
με θυσίες βοδιών τη μέρα τούτη·
και την κόρη σου Ερμιόνη θα ξανάβρεις,
που την άφησες στο σπίτι σου κι ακόμη
δεν ανάψανε γι᾽ αυτήν λαμπάδες γάμου.

Μελέτες για την Αρχαία Μακεδονία, Ζητήματα αποικισμού ΙΙ. Οι Ευβοείς στις ακτές του Θερμαϊκού Κόλπου και της Χαλκιδικής - Ευρήματα από οικισμούς με μάλλον εντόπιο πληθυσμό

Η γεωμετρική κεραμική ευβοϊκής προέλευσης που αποκαλύφθηκε στις ανασκαφές της διπλής τράπεζας της Νέας Αγχιάλου, αμέσως βόρεια του αρχαϊκού νεκροταφείου της σημερινής Σίνδου, αποτελεί από τα σημαντικότερα στοιχεία για τα δεδομένα ενός γηγενούς οικισμού[1]. Η θέση βρίσκεται κοντά στον αρχαίο Εχέδωρο ποταμό, Γαλλικό σήμερα, στις αποθέσεις του οποίου πιθανότατα συνέλεγαν χρυσό οι αρχαίοι κάτοικοι. Η Νέα Αγχίαλος και η Σίνδος των ημερών μας ανήκουν στη βιομηχανική περιοχή της Θεσσαλονίκης, μεταξύ των εκβολών του Αξιού ποταμού και της σύγχρονης πόλης. Η γεωμετρική κεραμική από τον οικισμό της διπλής τράπεζας της Νέας Αγχιάλου ανήκει σε επείσακτα ευβοϊκά αγγεία του 8ου αι. π.Χ. Πρόκειται για δείγμα μιας ευρύτερης ευβοϊκής παρουσίας στην παραθερμαϊκή ζώνη, όπως φανερώνουν ανάλογα αρχαιολογικά ευρήματα και από άλλες θέσεις (π.χ. στην Τούμπα Θεσσαλονίκης και στο Καραμπουρνάκι για τις οποίες βλ. παρακάτω). Πιθανότατα οι κάτοικοι του οικισμού της Νέας Αγχιάλου-Σίνδου επιδίδονταν όχι μόνο στην εμπορία χαλκού και χρυσού, αλλά και στις τέχνες της μεταλλουργίας και της μεταλλοτεχνίας, πράγμα που θέτει κάτω από άλλη οπτική τόσο τα κατάλοιπα του οικισμού όσο και τα κτερίσματα των αρχαϊκών τάφων. Ο αρχαίος οικισμός της Αγχιάλου ταυτίζεται πιθανόν με τη Χαλάστρα ή τη Σίνδο ή μπορούμε να πούμε ότι ανήκε με το οικιστικό και εργαστηριακό της δυναμικό στη γεωγραφική ενότητα οικισμών και των γαιών τους, γνωστά στις αρχαίες πηγές με κάποιο από τα ονόματα αυτά[2].
 
Επίσης, ευβοϊκή κεραμική μαζί με τοπική της πρώιμης εποχής του σιδήρου ήρθε στο φως στα στρώματα του οικισμού στην τράπεζα (στα τραπεζιόσχημα πλατώματα γύρω από τον λοφίσκο) της Τούμπας Θεσσαλονίκης[3], όπως και σε άλλες γειτονικές θέσεις (π.χ. Τράπεζα Πολίχνης). Η υπομυκηναϊκή και γεωμετρική κεραμική από την τράπεζα της Τούμπας Θεσσαλονίκης συγκρίνεται με ανάλογες κατηγορίες από το Λευκαντί και την Ερέτρια. Τα ευρήματα αυτά, καρπός της ευβοϊκής επιρροής στον μυχό του Θερμαϊκού ανάμεσα στο αρχαίο διπλό λιμάνι στο ακρωτήριο Καραμπουρνάκι (γνωστό και ως Μικρό Έμβολο ή Μικρό Καραμπουρούν), όπου και ο ομώνυμος οικισμός σε τράπεζα, και τις ανατολικές εκβολές του Εχέδωρου / Γαλλικού ποταμού[4].
 
Η Τούμπα Θεσσαλονίκης και το Καραμπουρνάκι, με τις άμεσες και έμμεσες επαφές με το ευβοϊκό στοιχείο και με άλλους εκπροσώπους αποικιών, μητροπόλεων και άλλων εμπορικών κέντρων, σηματοδοτούν πιθανότατα την ενότητα χώρου της Θέρμης, η οποία καθόρισε την ονομασία του κόλπου σε Θερμαίο[5]. Τα πορίσματα των ανασκαφών από την Τούμπα Θεσσαλονίκης, η οποία ανασκάπτεται από το 1985 συνεχώς, αντικατοπτρίζουν μια ενδεικτική κατάσταση για τα παράλια και την εγγύς ενδοχώρα της Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία διέθετε δεκάδες οικισμούς με τη μορφή κωνικών και τραπεζιόσχημων λόφων[6]. Περιορισμένη εμφανίζεται, με τα μέχρι σήμερα στοιχεία από την Τούμπα Θεσσαλονίκης, η αρχαιολογική τεκμηρίωση σχετικά με δραστηριότητες μεταλλουργίας και μεταλλοτεχνίας. Αντίθετα, το πλήθος των αποθηκών που αποκαλύπτονται εντός του οικισμού στην Τούμπα παραπέμπει στο αγροτικό υπόβαθρό του.
 
Ανάμεσα στα αξιόλογα ευρήματα ευβοϊκής, νησιωτικής, ιωνικής και κορινθιακής προέλευσης του 8ου και 7ου αι. π.Χ. από τη Σάνη της Παλλήνης ξεχωρίζουν ο θεωρούμενος υστερογεωμετρικός ευβοϊκός κρατήρας, ο οποίος χρονολογείται στα τέλη του 8ου αι. π.Χ και άλλα όστρακα με ευβοϊκά στοιχεία[7]. Η παράκτια αυτή θέση νότια της Ποτίδαιας προς τον Θερμαϊκό Κόλπο κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια. Ακόμη και αν θεωρήσουμε τη Σάνη παροικία ή εμπορείο των Ερετριέων και των Ιώνων κατά την περίοδο του 8ου-7ου αι. π.Χ. η υπερίσχυση του τοπικού στοιχείου στον οικισμό φαίνεται από τα ευρήματα δεδομένη.
 
Σε έναν παραδοσιακό οικισμό με έντονα τοπικά χαρακτηριστικά βρέθηκαν δείγματα υστερομυκηναϊκής κεραμικής του 12ου αι. π.Χ. από τη Βίγλα της Μένδης στο νοτιοδυτικό άκρο της ανατολικής χερσονήσου της Χαλκιδικής, της Παλλήνης, κεραμική που συγκρίνεται με αντίστοιχη από το Λευκαντί[8]. Προκύπτει εύλογα ότι στη Μένδη συνυπήρχε ευβοϊκός σταθμός με συμφέροντα στη ναυσιπλοΐα και το εμπόριο του βορείου Αιγαίου και υποδηλώνεται κάποια μορφή συνεργασίας ανάμεσα στους εντόπιους και τους Ευβοείς, πιθανότατα Ερετριείς, ώστε να αξιοποιούνται οι φυσικοί πόροι της περιοχής.
 
Η ίδια υπόθεση εργασίας εμφανίζεται και στην περίπτωση της Τορώνης, στο ακρωτήριο της κεντρικής χερσονήσου της Χαλκιδικής, της Σιθωνίας. Στις ανασκαφές της Τορώνης ανάμεσα στα ευρήματα κεραμικής των υστεροελλαδικών χρόνων και της πρώιμης εποχής του σιδήρου εντοπίζονται και ευβοϊκά[9].
---------------------------
1  Ανασκαφές στη Νέα Αγχίαλο: Μ. Τιβέριος, «Αρχαιολογικές έρευνες στη διπλή τράπεζα της Νέας Αγχιάλου (Σίνδος) κατά το 1990», ΑΕΜΘ 4, 1990, 315-332, ειδ. 322 και εικ. 7, 323-324 και εικ. 16, τ.ί., «Αρχαιολογικές έρευνες στη διπλή τράπεζα της Νέας Αγχιάλου (Σίνδος) κατά το 1991», ΑΕΜΘ 5, 1991, 235-246, τ.ί., «Οι ανασκαφικές έρευνες στη διπλή τράπεζα της Νέας Αγχιάλου κατά το 1992», ΑΕΜΘ 6, 1992, 357-367, ειδ. 362-363, τ.ί. «Οι ανασκαφικές έρευνες στη διπλή τράπεζα της Νέας Αγχιάλου κατά το 1993», ΑΕΜΘ 7, 1993, 241-251, ειδ. 243 και 246 (πιθανόν ευβοϊκό εμπορείο), τ.ί., «Εισαγμένη κεραμική …», ό.π., 554-558 και εικ. 4-5 (για την ευβοϊκή παρουσία στον Θερμαϊκό Κόλπο και για την πιθανή διάδοση της οπισθότμητης οινοχόης από την Μακεδονία στο Λευκαντί), Μ. Τιβέριος - Κ. Καθαρίου - Κ. Λαχανίδου, «Οι ανασκαφικές έρευνες στη διπλή τράπεζα της Αγχιάλου κατά το 1994», ΑΕΜΘ 8, 1994, 223-229, Μ. Τιβέριος - Μ. Oettli, «Οι ανασκαφικές έρευνες στη διπλή τράπεζα της Αγχιάλου κατά το 1995», ΑΕΜΘ 9, 1995, 293-300, Μ. Τιβέριος, «Επτά χρόνια (1990-1996) αρχαιολογικών ερευνών στη διπλή τράπεζα Αγχιάλου Σίνδου. Ο αρχαίος οικισμός», ΑΕΜΘ 10Α, 1996, 407-425, Μ. Τιβέριος - Α. Παντή - Φ. Σερόγλου - Α. Αβραμίδου - Κ. Λαχανίδου - Μ. Oettli - Κ. Καϊτελίδης, «Οι ανασκαφικές έρευνες στη διπλή τράπεζα της Αγχιάλου κατά το 1997», ΑΕΜΘ 11, 1997, 297-304, τ.ί., «The Ancient Settlement in the Anchialos-Sindos Double Trapeza. Seven Years (1990-1996) of Archaeological Research», στο M. Bats e B. d'Agostino (a cura), Euboica. L' Eubea e la presenza euboica in Calcidica e in Occidente, Atti del Convegno Internazionale di Napoli 13-16.11.1996, Napoli 1998 (Coll. CJB, 15 AION ArchStAnt Quaderno 12), 243-253, Μ. Τιβέριος - Σ. Γιματζίδης, «Αρχαιολογικές έρευνες στη διπλή τράπεζα της Αγχιάλου κατά το 2000», ΑΕΜΘ 14, 2000, 193-203, τ.ί., «Ανασκαφικές έρευνες στη διπλή τράπεζα της Αγχιάλου κατά το 2001», ΑΕΜΘ 15, 2001, 299-308. Για το γειτονικό νεκροταφείο της Σίνδου βλ. Α. Δεσποίνη - I. Βοκοτοπούλου - Β. Μισαηλίδου - Μ. Τιβέριος, Σίνδος. Κατάλογος της έκθεσης στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, ΤΑΠ, Αθήνα 1985, Α. Δεσποίνη, στο Ελληνικός Πολιτισμός. Μακεδονία. Το βασίλειο του Μ. Αλεξάνδρου. Κατάλογος έκθεσης του Μόντρεαλ, ΥΠΠΟ-ICOM, Αθήνα 1993, 162-169.
 
2  Για την ταύτιση της διπλής τράπεζας της Νέας Αγχιάλου (γνωστής στη βιβλιογραφία και ως Ίγγλις) με την αρχαία Χαλάστρα ή τη Σίνδο πρβ. M.B. Hatzopoulos - L.D. Loukopoulou, Morrylos cité de la Crestonie, Athénes 1989 (Μελετήματα 7), 87-91 (Χαλάστρα), Μ. Τιβέριος, «Αρχαιολογικές έρευνες … κατά το 1990», ό.π., 324-325 (Χαλάστρα), τ.ί., «Οι ανασκαφικές έρευνες … κατά το 1992», ό.π., 364 (Σίνδος), τ.ί., «Οι ανασκαφικές έρευνες … κατά το 1993, ό.π., 560 (Σίνδος). Πρβ. επίσης Μ. Τσιμπίδου-Αυλωνίτη, «Ταφικός τύμβος στον Αγ. Αθανάσιο Θεσσαλονίκης: νέα ανασκαφικά στοιχεία», ΑΕΜΘ 6, 1992, 369-382, 376 (προτείνει τον οικισμό στη Γέφυρα ως Χαλάστρα).
 
3  Ανασκαφές στην τράπεζα της Τούμπα Θεσσαλονίκης: Κ. Σουέρεφ, «Τούμπα Θεσσαλονίκης 1985-1996: Το ανασκαφικό έργο στην τράπεζα και το νεκροταφείο», ΑΕΜΘ 10Α, 1996, 398-406, τ.ί., «Τούμπα Θεσσαλονίκης. Ζητήματα αρχαιολογίας και σημασίες της ανασκαφικής έρευνας», Θεσσαλονικέων Πόλις 5, 2001, 71-88, τ.ί., «Τούμπα Θεσσαλονίκης: ταφική αρχαιολογία», Θεσσαλονικέων Πόλις 8, 2002, 9-26.
Από την ανασκαφή ενός άλλου οικισμού στο εσωτερικό του Κόλπου, μεταξύ Τούμπας Θ. και Νέας Αγχιάλου, στην Τράπεζα της Πολίχνης (γνωστή στη βιβλιογραφία και ως Λεμπέτ) προέρχονται και άλλα ευβοϊκά ευρήματα: Κ. Τζαναβάρη - Α. Λιούτας, «Τράπεζα Λεμπέτ. Μια πρώτη παρουσίαση», ΑΕΜΘ 7, 1993, 265-278, ειδ. 271 και εικ. 9 (όστρακα αγγείων με παράσταση πτηνών από ευβοϊκά εργαστήρια, εντοπίζονται σε στρώμα του δεύτερου μισού του 8ου αι. π.Χ.
 
4  Ανασκαφές στο Καραμπουρνάκι: Κ. Ρωμαίος, «Ανασκαφή στο Καραμπουρνάκι της Θεσσαλονίκης», στο Επιτύμβιον X. Τσούντα, Αθήνα 1941, 358-387, Μ. Τιβέριος, «Όστρακα από το Καραμπουρνάκι», ΑΕΜΘ 1, 1987, 247-260, Μ. Τιβέριος - Ε. Μανακίδου - Δ. Τσιαφάκη, «Ανασκαφικές έρευνες στο Καραμπουρνάκι κατά το 1994: ο αρχαίος οικισμός», ΑΕΜΘ 8, 1994, 197-202, Μ. Τιβέριος, «Ανασκαφικές έρευνες στο Καραμπουρνάκι κατά το 1995: ο αρχαίος οικισμός», ΑΕΜΘ 1995, 277-282, Μ. Τιβέριος, «Έξι χρόνια πανεπιστημιακών ανασκαφών στο Καραμπουρνάκι Θεσσαλονίκης (1994-1999)», Εγνατία 5, 1995-2000, 297-321, τ.ί., «Ανασκαφικές έρευνες στο Καραμπουρνάκι κατά το 1997: ο αρχαίος οικισμός», ΑΕΜΘ 11, 1997, 327-335, τ.ί., «Ανασκαφικές έρευνες στο Καραμπουρνάκι κατά το 1998: ο αρχαίος οικισμός», ΑΕΜΘ 12, 1998 223-230, τ.ί., «Ανασκαφικές έρευνες στο Καραμπουρνάκι κατά το 1999: ο αρχαίος οικισμός», ΑΕΜΘ 13, 1999, 167176, τ.ί., «Ανασκαφικές έρευνες στο Καραμπουρνάκι κατά το 2000: ο αρχαίος οικισμός», ΑΕΜΘ 14, 2000, 205-214, τ.ί., «Ανασκαφικές έρευνες στο Καραμπουρνάκι κατά το 2001: ο αρχαίος οικισμός». ΑΕΜΘ 15, 2001, 255-262, Ε. Παντερμαλή - Ε. Τρακοσοπούλου, «Καραμπουρνάκι 1994: η ανασκαφή της ΙΣΤ' ΕΠΚΑ», ΑΕΜΘ 8, 1994, 203-215, τ.ί., «Καραμπουρνάκι 1995. Η ανασκαφή της ΙΣΤ' ΕΠΚΑ», ΑΕΜΘ 9, 283-292.
 
5  Πρβ. σημ. 10 (Θέρμη). Για την τοποθέτηση της αρχαίας Θέρμης πρβ. M. Vickers, «Therme and Thessaloniki» στο Studies in Honour of Ch. Edson, Thessaloniki 1981, 327-333 (Inst. for Balkan Studies 158) όπου συνοψίζει τις διάφορες θεωρίες και τοποθετεί τη Θέρμη στη θέση όπου θα ιδρυθεί η Θεσσαλονίκη, Ι. Βοκοτοπούλου, Θεσσαλονίκη. Από τα προϊστορικά μέχρι τα χριστιανικά χρόνια. Οδηγός της έκθεσης 2300 χρόνια της Θεσσαλονίκης, ΤΑΠ, Αθήνα 1986, 15 (προτείνει την Τούμπα Θεσσαλονίκης), τ.ί., στο Ελληνικός Πολιτισμός. Μακεδονία. Το βασίλειο του Μ. Αλεξάνδρου. Κατάλογος έκθεσης στο Μοντρεάλ, ΥΠΠΟ-ICOM, Αθήνα 1993, 76 (επαναπροτείνεται η Τούμπα Θ.), Μ. Τιβέριος, «Από τα απομεινάρια ενός προελληνικού ιερού περί τον Θερμαίον Κόλπον, στο Πόλις και Χώρα στην αρχαία Μακεδονία και Θράκη. Μνήμη Δ. Λαζαρίδη. Πρακτικά Αρχαιολογικού Συνεδρίου, Καβάλα 1986, Θεσσαλονίκη 1990, 71-81, τ.ί., «Όστρακα από το Καραμπουρνάκι …», ό.π., (προτείνεται το Καραμπουρνάκι). Πρβ. επίσης για την ιστορική γεωγραφία Δ. Παπακωνσταντίνου-Διαμαντούρου, «Χώρα Θεσσαλονίκης», στο Πόλις και Χώρα στην αρχαία Μακεδονία και Θράκη. Μνήμη Δ. Λαζαρίδη. Πρακτικά Αρχαιολογικού Συνεδρίου, Καβάλα 1986, Θεσσαλονίκη 1990, 99,107.
 
6  Ανασκαφές στον προϊστορικό οικισμό (γήλοφο) Τούμπας Θεσσαλονίκης βλ. Σ. Ανδρέου - Κ. Κωτσάκης. «Η προϊστορική Τούμπα της Θεσσαλονίκης. Παλιά και νέα ερωτήματα», ΑΕΜΘ 10Α, 1996, 369-387. Για τις ανασκαφές στον οικισμό των ιστορικών χρόνων (τράπεζα) της Τούμπας Θεσσαλονίκης βλ. σημ. 20.
 
7  Ανασκαφές στη Σάνη της Παλλήνης: Α. Ρωμιοπούλου, στο ΑΔ 29, 1973/74 Χρονικά, 674 και 696, τ.ί., «Pottery evidence from the North Aegean» στο Les céramiques de la Gréce de l' Est et leur diffusion en Occident, Paris 1977, 1978, 63-65 πιν. 29, εικ. 5 (ευβοϊκός κρατήρας), Ε. Γιούρη, στο Neue Forschungen in griechischen Heiligtumen, Tübingen 1976, 136, 138, εικ. 4, Ι. Βοκοτοπούλου, «Αρχαϊκό ιερό στη Σάνη Χαλκιδικής», στο Αρχαία Μακεδονία V 1993, 179-236, εικ. 31, 32: γ, 33 (όστρακα ευβοϊκών αγγείων και νησιωτικών μαζί με ιωνικά και κορινθιακά του 7ου αι. π.Χ. από το ιερό, όστρακα του τέλους του 8ου και του 7ου αιώνα, από την κατοικία Β υπογεωμετρικών ερετριακών ή εντόπιων αγγείων με διακόσμηση ευβοϊκής και κυκλαδικής προέλευσης: πίθοι, δίνοι, σκύφοι). Η Βοκοτοπούλου θέτει το ζήτημα: «παροικία·- ένα εμπόριο μέσα σ' έναν ανθούντα θρακικό οικισμό». Επίσης βλ. τ.ί., στο ΑΔ 42, 1987 Χρονικά, 367-368. Πρβ. Μ. Τιβέριος, «Όστρακα από τη Σάνη της Παλλήνης», Εγνατία 1, 1989, 31-64 όπου αντιμετωπίζει και το πρόβλημα του ευβοϊκού αποικισμού στη Χαλκιδική.
 
8  Ανασκαφές στη Βίγλα της Μένδης με υστεροελλαδική κεραμική. Ι. Βοκοτοπούλου, στο ΑΔ 41, 1986 Χρονικά, 147-149, τ.ί., στο ΑΔ 42, 1987 Χρονικά, 368, τ.ί., «Ανασκαφικές έρευνες στη Χαλκιδική», ΑΕΜΘ 1, 1987, 279-293, ειδ. 280-281 και 288 εικ.7.
 
9  Ανασκαφές στην Τορώνη: A. Cambitoglou, στα ΠρακτΑΕ 1975, 103-130, τ.ί., στα ΠρακτΑΕ 1976, 138-141, τ.ί., στα ΠρακτΑΕ 1981, 33-39, τ.ί., στα ΠρακτΑΕ 1982, 69-78, τ.ί., στα ΠρακτΑΕ 1984, 4065, τ.ί., στα ΠρακτΑΕ, 40-65, τ.ί., στα ΠρακτΑΕ 1986, 112-131, τ.ί., στα ΠρακτΑΕ 1988, 108-118, τ.ί., στα ΠρακτΑΕ 1990, 185-197, τ.ί., στα ΠρακτΑΕ 1993, 117-127, A. Cambitoglou - J.K. Papadopoulos, στο Ancient Macedonia. Australian Exhibition Catalogue, Athens 1988, 26, 83, 4547, 100-101, 182-186, 222-229, 408, τ.ί., «Οι ανασκαφές στην Τορώνη το 1989», ΑΕΜΘ 3, 1989, 439-449 (σύνθεση των ανασκαφικών δεδομένων), τ.ί., MeditArch 3, 1990, 93-142 (συζήτηση για την Τορώνη ως εγκατάσταση ευβοέων Χαλκιδέων), τ.ί., MeditArch 4, 1991, 147-171, τ.ί., MeditArch 7, 1994, 141-163, J.K. Papadopoulos, στο Arte dei Macedoni dall' età micenea ad Alessandro Magno. Κατάλογος έκθεσης στη Bologna, ΥΠΠΟ, Αθήνα 1988, 82-86, τ.ί., MeditArch 2, 1989, 9-44. Πρβ. K. Kilian, «Mycenaean Colonization: Norm and Variety», στο J.P. Descoeudres (ed.), Greek Colonists and Native Populations, Proceed. of the I Australian Congress of Classical Archaeology Held in Honour of A.D. Trendall, Sydney 1985, Oxford 1990, 445-467, ειδ. 455: «Coastal settlements of the type known from Agios Mamas or Torone were probably the primary nuclei for expansive diffusion … an actual Mycenaean presence in native harboure settlements», Κ. Σουέρεφ, «Μυκηναϊκά στοιχεία στα παράλια και στο εσωτερικό της κεντρικής Μακεδονίας», στο Αρχαία Μακεδονία V. Πρακτικά διεθνούς Συμποσίου Θεσσαλονίκη 1989, ΙΜΧΑ, Θεσσαλονίκη 1993, 1401-1417, ειδ. 1402-1403 (τα μυκηναϊκά στοιχεία από τη Μένδη και την Τορώνη επιβεβαιώνουν τις επιμέρους αλλαγές στον παραδοσιακό χαρακτήρα των οικισμών με εξειδικεύσεις και καινοτομίες). Πρβ. επίσης Μ. Τιβέριος, «Όστρακα από την Σάνη …», ό.π., Ι. Βοκοτοπούλου - Χ. Κουκούλη-Χρυσανθάκη, στο Ελληνικός Πολιτισμός. Μακεδονία. Το βασίλειο του Μ. Αλεξάνδρου, Κατάλογος έκθεσης Μοντρεάλ, YΠΠO-ICOM, Αθήνα 1993, 131: «Η πρωτογεωμετρική κεραμική που βρέθηκε στο νεκροταφείο της Τορώνης μαζί με ντόπια μακεδονική ακόσμητη και αμαυρόχρωμη κεραμική, πρέπει να προέρχεται είτε από την Εύβοια ή από τοπικά εργαστήρια των πρώιμων αποικιών της Ευβοίας στη Χαλκιδική».

Γίνε στο παιδί σου έμπνευση, όχι φόβος

Όταν λέμε πως ένας άνθρωπος ή μια κατάσταση μας εμπνέει, προσωπικά για μένα σημαίνει πρόοδος. Πρόοδος στη δουλειά, στις σχέσεις με τους γύρω μου, στη σχέση με τον εαυτό μου. Ένας άνθρωπος για παράδειγμα αποτελεί έμπνευση, διότι μου ξυπνά ιδέες και συναισθήματα που με οδηγούν στην εξέλιξη και μου δίνει την ευκαιρία να γνωρίσω την καλύτερη πτυχή του εαυτού μου.

Η πρόοδος και η έμπνευση έρχονται αθόρυβα


Σίγουρα πάντως αυτό δε γίνεται με βίαιο και απειλητικό τρόπο, αλλά με τρόπο ήρεμο και σχεδόν αθόρυβο. Η πρόοδος και η έμπνευση έρχονται αθόρυβα, αλλά η δύναμη είναι τόσο μεγάλη που δρα σαν καταλύτης στη ζωή σου και μπορεί να ανατρέψει όλα όσα γνώριζες. Απλά κοιτάς μία εικόνα που σε πλημμυρίζει με συναισθήματα και σου γεννά ανάγκες, κοιτάς τη φύση και θέλεις να την πιάσεις, να τη ζωγραφίσεις με διάφορα χρώματα και λέξεις, όπως αγάπη, έρωτας, φροντίδα, υπάρχω. Ο καθένας φυσικά μπορεί να δώσει στην έμπνευση όποιο όνομα επιθυμεί, αυτό σημαίνει ακολουθία και συνειδητοποίηση του βαθύτερου σκοπού της ζωής του.

Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο σκέφτονται και τα παιδιά, αλλά δεν ξέρουν πώς να το εκφράσουν, δεν έχουν συνειδητοποιήσει πως ένας άνθρωπος στη ζωή τους ή ένα τυχαίο γεγονός τους ενέπνευσε να δημιουργήσουν. Τι θα μπορούσε για τα παιδιά να αποτελεί έμπνευση; Έμπνευση μπορεί να είναι οι γονείς και η αγάπη τους, ένα πολύ ωραίο βιβλίο, ο ήρωας ενός βιβλίου, η δασκάλα τους, ο καθηγητής τους, οι επιτυχίες του παππού και της γιαγιάς, τα λουλούδια, τα χρώματα, οτιδήποτε τους περιβάλλει και το θεωρούν δημιουργικό.

Όλα αυτά και ακόμα περισσότερα τα οδηγούν στη δημιουργία και την επιτυχία, επειδή βρήκαν το σκοπό τους, επειδή βρήκαν το λόγο να το κάνουν, επειδή με λίγα λόγια το αγάπησαν. Χωρίς φωνές, χωρίς απειλές, χωρίς τιμωρίες, χωρίς βία.

Ο φόβος της καλλιτεχνικής φύσης


Αλήθεια, το έχετε σκεφτεί ποτέ αυτό; Έχετε ρωτήσει το παιδί σας τι είναι αυτό που το οδήγησε να αγαπήσει για παράδειγμα το ποδόσφαιρο, την κιθάρα, τη ζωγραφική, το μπαλέτο, το διάβασμα; Τι έχει φανταστεί με αυτή την ασχολία; Πώς έχει δει τον εαυτό του μέσα από όλο αυτό; Ζωγραφίζει, δηλαδή, καλά για δύο χρόνια ή φαντάζεται τον εαυτό του πετυχημένο και διάσημο ζωγράφο απλά ντρέπεται να σας το εκφράσει; Αν έχετε μπει σε αυτή τη διαδικασία να το ρωτήσετε μπράβο σας, γιατί θα ξέρετε και τις εστίες έμπνευσης.

Ο λόγος που ειπώθηκαν όλα αυτά είναι για να εξηγήσουμε πως τίποτα δεν κάνουμε σωστά στη ζωή μας αν δεν το θέλουμε, αν δεν το συνειδητοποιήσουμε. Δε θα πετύχουμε και δε θα πράξουμε αυτά που επιθυμούμε, αν μέσα μας υπάρχει το στοιχείο του φόβου. Ο φόβος της απόρριψης, ο φόβος της ανασφάλειας, ο φόβος της βίας.

Κάθε γονιός θέλει δύο βασικά πράγματα: Να είναι το παιδί του ευτυχισμένο και να μην τα θαλασσώσει με την ανατροφή του. Πώς επιτυγχάνονται όμως αυτά;

Σε αυτό το καθηλωτικό, έξυπνο και με χιούμορ βιβλίο, η αναγνωρισμένη ψυχοθεραπεύτρια Philippa Perry εξηγεί πώς χτίζονται ισχυροί δεσμοί αγάπης με τα παιδιά μας και πώς αυτοί οι δεσμοί προάγουν την πνευματική και ψυχική υγεία τους τόσο στην παιδική όσο και στη μετέπειτα ζωή τους.
 

Οι υποχρεώσεις και οι τιμωρίες στην παιδική ηλικία


Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να νικήσουν τα παιδιά για να είναι «καλά παιδιά», διαφορετικά περνούν στην αντίθετη όχθη, δηλαδή στα «κακά παιδιά». Πρέπει να είναι καλοί μαθητές, να ξέρουν ξένες γλώσσες, να είναι ήσυχα, να μην ενοχλούν, να πηγαίνουν δραστηριότητες, να μάθουν ξένες γλώσσες, να...να…να... Το θέμα δεν είναι μόνο να τα κάνουν αυτά, αλλά να μάθουν και τον λόγο, να τον νιώσουν. Ένα «πρέπει» κι ένα «έτσι» δεν είναι αρκετό.

Το μόνο σίγουρο είναι πως όσες τιμωρίες κι αν βάλουν οι γονείς, όσο ξύλο κι αν φάνε για τους βαθμούς που έφεραν, αυτό δεν αποτελεί έμπνευση και λόγο ανάπτυξης. Κανένας δε βελτιώθηκε με τις απειλές, κανένας δεν έγινε καλύτερος έχοντας μέσα του το αίσθημα του φόβου. Απεναντίας, ο φόβος γεννά ντροπή, θυμό, ανασφάλεια, αμφισβήτηση, αίσθημα κατωτερότητας και δε γεννά εννοείται τη λάμψη της δημιουργίας και της εξέλιξης.

Οι συνέπειες της επίπληξης


Τα παιδιά αν δεν υπήρχε η επίπληξη, δε θα φοβούνταν να αποτύχουν, όχι γιατί θα μπορούσαν με αυτό τον τρόπο να τα παρατήσουν εύκολα, αλλά γιατί θα είχαν την ελευθερία να γνωρίσουν πραγματικά τον εαυτό τους, τις αδυναμίες τους, τα ταλέντα τους, τις ιδιαιτερότητές τους. Όταν οι γονείς φτάνουν στο σημείο να τους απαγορεύουν την έξοδο, να τους κλείνουν κινητά, να τους παίρνουν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, να τους μιλούν άσχημα, να τους μειώνουν, το μόνο που καταφέρνουν είναι να σαμποτάρουν το αίσθημα της δημιουργίας.

Η προσπάθεια που θα κάνουν θα είναι γιατί θέλουν ξανά πίσω το κινητό, θέλουν να ξαναβγούν και δε θέλουν άλλες φωνές και προσβολές. Αυτή είναι η αλήθεια! Αυτός, όμως, είναι ο σκοπός; Αυτό πρέπει να διδαχθούν από αυτό το μάθημα, πως πρέπει δηλαδή να «πετύχω», για να δώσω την ικανοποίηση και τη χαρά στους άλλους; Για να μη με μαλώσει η μαμά και ο μπαμπάς; Αυτό σίγουρα δεν είναι επιτυχία, αλλά προσωπική αποτυχία.

Επιτυχημένος άνθρωπος


Νιώθω επιτυχημένος άνθρωπος, όταν κατανοώ τις αξίες και τον σκοπό της ζωής μου και όλες οι ενέργειες οδηγούν σε αυτό. Νιώθω επιτυχημένος, όταν οι επιλογές είναι δικές μου και βγαίνοντας από τη ζώνη άνεσής μου μέσα από λάθη και αποτυχίες καταφέρνω να τις υποστηρίζω και στην πορεία να τις υλοποιώ. Νιώθω επιτυχημένος, όταν το όραμα και η έμπνευσή μου γίνονται μια απτή πραγματικότητα ξεχνώντας όλους τους ανώμαλους δρόμους που πέρασα. Νιώθω επιτυχημένος, όταν απολαμβάνω το ταξίδι του προορισμού μου. Είμαι δηλαδή ευτυχισμένος, επειδή αγαπώ, σέβομαι, εκτιμώ τον εαυτό μου και γνωρίζω τα βήματα της επιτυχίας μου.
 

Όσα χρειάζονται τα παιδιά για να επιτύχουν


Άρα, τα παιδιά πρέπει να νιώσουν ευτυχισμένα, για να οδηγηθούν στην επιτυχία. Να γεμίσουν απ’ όλα εκείνα τα συναισθήματα που θα τα ωθήσουν στην αναγέννηση εκπληρώνοντας τα δικά τους όνειρα κι όχι των άλλων. Μόνο όταν ζήσουν το δικό τους όνειρο θα βρίσκονται στην πλήρη αρμονία και τότε θα βάλουν στη ζωή τους το χρώμα που επιθυμούν. Πρέπει, επομένως, να τους δείξουμε εμπιστοσύνη και αγάπη σε αυτό που κάνουν. Να σεβαστούμε τα λάθη τους και να τους ενθαρρύνουμε πως τώρα που έγινε το λάθος ή τα λάθη τώρα ήρθε η ώρα της επιτυχίας τους. Τα λάθη γίνονται γνώση και η γνώση πράξη.

Σ’ αυτό το σημείο, λοιπόν, μπορούμε να μπούμε λίγο στον κόσμο τους (εκεί που κάποτε υπήρξαμε κι εμείς) και να καταλάβουμε περίπου τι σκέφτονται. Να μπούμε στο εσωτερικό της ψυχής τους και της δικής μας παιδικής-εφηβικής ψυχής και να αναρωτηθούμε τι ήταν αυτό που μας οδηγούσε στις νίκες μας. Ποιο ήταν αυτό που μας ενέπνεε; Ποια ήταν τα συναισθήματα που νιώθαμε όταν μας προσέβαλαν και μας υποτιμούσαν; Ποιες είναι αυτές οι λέξεις που έμειναν στο μυαλό μας χαραγμένες; Είτε αυτές που μας οδηγούσαν στην πρόοδο είτε αυτές που μας οδηγούσαν στην απογοήτευση. Ποιες λέξεις θυμάσαι εσύ και πόσο έχουν επηρεάσει τη ζωής σου;

Οριοθετώντας πρώτα τους εαυτούς μας και μετά τα παιδιά


Κανείς δεν μπορεί να κρίνει την τακτική των γονιών, αλλά μπορούμε να διαχωρίσουμε τη στοχοθέτηση από την υποτιθέμενη αυστηρότητα, γιατί η απειλή δεν είναι αυστηρότητα αλλά αδυναμία επικοινωνίας και μετάδοσης της ορθής πραγματικότητας. Μήπως επομένως πρέπει ως πρώτο στάδιο να βάλουμε τα δικά μας όρια για να μπορούμε να βάζουμε τα όρια και στα παιδιά μας; Μήπως η δική μας υπομονή έχει εξαντληθεί και δεν έχουμε την όρεξη και την αντοχή να ασχοληθούμε με τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών; Μήπως πρέπει να ξεχωρίσουμε την τιμωρία από τα όρια; Μήπως πρέπει να προσέχουμε τις λέξεις που δε γυρίζουν πίσω;

Ένα παιδί χρειάζεται όρια και όχι τιμωρία. Ένα παιδί χρειάζεται να καταλάβει πως είσαι πάντα δίπλα του και πως η αγάπη σου για εκείνο δεν έχει μειωθεί ποτέ ούτε στο ελάχιστο λόγω της συμπεριφοράς του ή μιας αποτυχίας του. Να πέσεις στο ύψος του, να το ακούσεις, να ρωτήσεις τις ανησυχίες του, τους προβληματισμούς του, πως βλέπει τον κόσμο μέσα από τα δικά του μάτια. Αντί να του πάρεις το κινητό επειδή δεν έφερε καλούς βαθμούς, ρώτησέ το τι είναι αυτό που επιθυμεί στη ζωή του κι αν υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος για να το βοηθήσεις. Ζήτησέ του να σου πει το όραμά του και πώς σκέφτεται να το πραγματοποιήσει. Τι χρειάζεται για να το πραγματοποιήσει;

Γίνε εσύ το παράδειγμα στο παιδί σου


Όταν θέλεις το παιδί να είναι για παράδειγμα άριστος μαθητής, πρέπει να δει στα μάτια σου τη φλόγα της δημιουργίας κι αν δεν τη δει πες απλά πως είσαι δίπλα του. Αν θέλεις το παιδί να μην ασχολείται ώρες ατελείωτες με το κινητό, άφησε το δικό σου κινητό κάτω και κάνε δημιουργικά πράγματα, όπως να ακούσεις μία ωραία μουσική διαβάζοντας ένα βιβλίο, να αναζητήσεις την προσωπική σου εξέλιξη, να δίνεις χρώμα στο σπίτι. Δείξε του τον δρόμο, μην το απαιτείς.

Τα παιδιά για να σε καταλάβουν πρέπει να χαμηλώσεις, πρέπει να έχεις το θάρρος να τσαλακωθείς, να έχεις το θάρρος να ζητήσεις συγγνώμη, πρέπει να δείξεις κάθε απόθεμα αγάπης. Από αγάπη δεν πέθανε κανείς, από φροντίδα επίσης, από αγκαλιές όχι μόνο δε πεθαίνεις, αλλά απεναντίας μεγαλώνεις και αυξάνεσαι! Τα παιδιά θέλουν να μας βλέπουν να ψηλώνουμε! Γίνε η έμπνευσή του! Γίνε ο δρόμος της αγάπης του, εκείνος που θα διαβεί και δε θα φοβηθεί!

Jerome Jerome: Δεν έχει πλάκα να μην κάνεις τίποτα όταν δεν έχεις τίποτα να κάνεις

Η τεμπελιά ήταν ανέκαθεν το δυνατό μου σημείο.

Δεν υπερηφανεύομαι γι’ αυτό, είναι κάτι σαν χάρισμα και ελάχιστοι το διαθέτουν.

Υπάρχουν πολλοί οκνηροί άνθρωποι και πολλοί χασομέρηδες, αλλά ένας αυθεντικός τεμπέλης είναι σπάνιο είδος.

Δεν είναι κάποιος που περιφέρεται άσκοπα με τα χέρια στις τσέπες.

Αντιθέτως, το κύριο χαρακτηριστικό του είναι πως είναι πάντα τρομερά πολυάσχολος.

Κανείς δεν μπορεί να απολαύσει την τεμπελιά αν δεν έχει άφθονη δουλειά να κάνει.

Δεν έχει πλάκα να μην κάνεις τίποτα όταν δεν έχεις τίποτα να κάνεις.

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις το χάσιμο χρόνου γίνεται απλώς μια απασχόληση, και μάλιστα εξαντλητική.

Η τεμπελιά, όπως και τα φιλιά, για να είναι γλυκιά πρέπει να είναι κλεμμένη.

JEROME JEROME K*., Οι τεμπέλικες σκέψεις ενός τεμπέλη
----------------------------
*O Jerome Klapka Jerome γεννήθηκε το 1859 στο Γουόλσολ του Στάφορντσάιρ, στην κεντρική Αγγλία. Ήταν το µικρότερο παιδί µιας µεσοαστικής οικογένειας η οποία πτώχευσε και µετακόµισε στην εργατική περιοχή Πόπλαρ του Λονδίνου. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο έφηβος Τζερόµ άφησε το σχολείο και εργάστηκε ως υπάλληλος σιδηροδρόµων, ηθοποιός, δάσκαλος και δηµοσιογράφος. Υπήρξε παραγωγικότατος συγγραφέας και, παράλληλα, ακούραστος εξερευνητής νέων ιδεών και εµπειριών. Ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη, στη Ρωσία και στην Αµερική. Εκτός από το διάσηµο χιουµοριστικό έργο του Τρεις σε µια βάρκα (χωρίς να υπολογίσουµε τον σκύλο) (1889), έγραψε πολλά µυθιστορήµατα, νουβέλες, συλλογές ευθυµογραφηµάτων όπως Οι νωχελικές σκέψεις ενός αργόσχολου (1886) και Η νέα ουτοπία (1891), που έχει µεταφράσει στα ελληνικά ο Αλέξανδρος Παπαδιαµάντης, καθώς και αρκετά θεατρικά, που γνώρισαν µεγάλη επιτυχία. Πέθανε από εγκεφαλική αιµορραγία το 1927, στο Νορθάµπτον.

Οι αρχοντες του Mirror Transcending

Μια ματιά στον καθρέπτη αρκεί. Όχι όμως μια οποιαδήποτε ματιά, σε οποιοδήποτε κοινό καθρέπτη! Αυτή η ιδιόρρυθμη θέαση, υπό τις συνθήκες που θα επιτρέψουν στο μέσο αυτό να ξεδιπλώσει τις κρυφές ικανότητές του αποκαλύπτοντας τους άρχοντες του Mirror Transcending και τα μυστικά που βρίσκονται κρυμμένα μέσα του, αλλάζουν εξ’ ολοκλήρου την αντίληψη του κόσμου και του ίδιου του εαυτού!
 

Οι αρχοντες του Mirror Transcending

 
Κατά την λαογραφική παράδοση πολλών πολιτισμών, η θέαση και ο ψίθυρος ενώπιον του καθρέπτη κάποιων ειδικών λέξεων μπορεί να «ανοίξει» την δίοδο προς άλλες σφαίρες ύπαρξης, κάνοντας τον θεατή να αντικρύσει και να βιώσει την «διαφορετική» αυτή πραγματικότητα. Η ιδιότητα αυτή έχει πλέον πάρει διαστάσεις σε συγκεκριμένους κύκλους, που λίγο πιο κάτω θα αναφέρουμε, και είναι τελείως διαφορετική από αυτή την παραδοσιακή οπτική της Κατοπτρο-μαγείας.
 
Πρόκειται για μία φανταστική περιπλάνηση στον κόσμο πίσω από τους καθρέπτες, μία εισβολή στις διαδρομές που ανοίγονται κοιτώντας μέσα από τα ειδικά κάτοπτρα των Mirroristas, μιας νέας τάσης με την οποία θα ασχοληθούμε σε λίγο!
 
Ίσως πρώτα, προτού καταδυθούμε στην νέα περιπλανητική τάση, να χρειαστεί να δούμε την γενική και πανάρχαια υπόθεση των μαγικών ιδιοτήτων του Κάτοπτρου. Διαβάζω σε άρθρο που αφορούσε κάποια ανασκαφή με διάφορα ταφικά ευρήματα μεταξύ αυτών και κάποια διαμελισμένα κάτοπτρα:
 
 «Το κάτοπτρο αυτό ήταν διαλυμένο στα μέρη από τα οποία αποτελούταν. Ωστόσο, όπως κατέληξε στην μελέτη της  η ανασκαφέας,  θραύση του είχε γίνει επίτηδες. Και αυτό για να χρησιμοποιηθούν τόσο το κάλυμμα όσο και ο κύριος δίσκος του κατόπτρου ως αβαθή δοχεία – ένα είδος πινακίων για προσφορές. Η σκόπιμη μάλιστα θραύση του κατόπτρου για τον συγκεκριμένο σκοπό έχει, όπως λέει η ανασκαφέας, και άλλες παράλληλες χρησιμότητες.
 
Η σημασία του Κατόπτρου, πέρα από την λειτουργία του γιά τον καλλωπισμό, έχει υπογραμμίσει ο γερμανός Αρχαιολόγος Τίμε. Έχει επισημάνει δηλαδή ότι για πολλούς λαούς, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι Αρχαίοι Έλληνες και οι Ετρούσκοι, το κάτοπτρο ήταν περιβεβλημένο με την αντίληψη ότι είχε ιδιαίτερη, μαγική δύναμη, ενώ υπήρχε η πίστη ότι, μαζί με την εικόνα του καθρεφτιζόμενου, μπορούσε να συλλάβει και να κατακρατήσει και την ψυχή του, δηλαδή του ειδώλου του».
 
Άλλη μία φιλοσοφική άποψη σχετικά με τις μαγικές ιδιότητες του κάτοπτρου είναι η παρακάτω:
 
«Η αντανάκλαση στον καθρέφτη είναι ο εκδηλωμένος και ο υλικός κόσμος, καθώς και η γνώση του ανθρώπου για τον εαυτό του. Ο καθρέφτης είναι και ηλιακό και σεληνιακό σύμβολο έχει μαγικές ιδιότητες και αποτελεί την πύλη για το ανάστροφο βασίλειο. Κρεμασμένος με τη λεία επιφάνεια προς τα κάτω σε ναό ή τάφο αποτελεί έναν “άξονα φωτός”, το δρόμο της ανόδου της ψυχής.»
Όλη η έννοια της κοσμοθεωρίας αυτής που ξεδιπλώνεται σιγά σιγά και υπόγεια συνοψίζεται στις εξής φράσεις: «Ο μαγικός καθρέπτης μπορεί να συλλάβει την ψυχή του ειδώλου», «Ο Καθρέπτης είναι ηλιακό και Σεληνιακό Σύμβολο και αποτελεί την Πύλη για το Ανάστροφο Βασίλειο»
 
Και πάμε τώρα στην νέα τάση! Mirroristas. Οι Άρχοντες του Mirror Transcending. Η Κατοπτρική υπέρβαση, ή μετάβαση. Η Τέχνη της υπέρτατης συνειδησιακής, πολυ-διαστατικής μεταπήδησης.
 
Καλύπτοντας προς το παρόν τις περαιτέρω λεπτομέρειες του για την ώρα λεπτού ζητήματος των mirroristas, θα διηγηθώ με τόνους υπερρεαλιστικούς την περιπέτεια της αποκάλυψης της νέας αυτής τάσης μέσα από το κείμενο που θα ακροβατήσει για ευνόητους λόγους στα πλαίσια του φανταστικού και του πραγματικού.
 
«Με βρήκε το απόγευμα μιας γενικά αδιάφορης ημέρας. Σε χώρο ουδέτερο, όπως είχε φροντίσει νωρίτερα να μου επισημάνει. “Κάπου με κόσμο” μου είπε και ξεκίνησε για το σημείο της συνάντησής μας κρατώντας το άλμπουμ που αναδείκνυε τα μυστικά της μαγείας των πόλεων.
 
Ύστερα από κάμποση ώρα συζήτησης σχετικά με το θέμα, εστίασε σε μία εικόνα του άλμπουμ που φανέρωνε κάποια σκιερή φιγούρα να κρατά ένα άγνωστης προέλευσης αντικείμενο, με κοίταξε και έβγαλε μια παρόμοια φωτογραφία από την τσέπη του μπουφάν του. “Τώρα γίνεται αλλιώς. Βρίσκουν τα σημεία ενδιαφέροντος, τις πιθανές «αιχμές μεταπήδησης» και τα μαρκάρουν τοποθετώντας ένα κομμάτι από την πολυ-κατοπτρική συσκευή τους, το speculum edrae (μία ονομασία δικής του επινόησης) και με κάποια συγκεκριμένη διαδικασία συντονίζουν τα δύο σημεία ώσπου, σαν την θεά Αφροδίτη που με το κάτοπτρό της φανερώνει τις πολλαπλές διαστάσεις της Ομορφιάς, αποκαλύπτουν την πολυ-διαστατική εκδοχή της Πόλης! Την Πύλη για το ανάστροφο Βασίλειο, Την κρυμμένη Αντιστραμμένη πολιτεία!. Κατά παρόμοιο τρόπο με την περίφημη σκηνή του Inception, όπου ο κατοπτρισμός φανερώνει την διαδρομή για την άλλη πλευρά…
 
Πραγματικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο με έκανε να θέλω να αντικρύσω την δράση τους από κοντά, να διαπιστώσω τον τρόπο λειτουργίας των Mirroristas, όπως μου αποκάλυψε πως ονομάζονται. Άφησε την φωτογραφία στο τραπέζι. Το μεγάλο γκράφιτι με το όνομα βρισκόταν διάπλατα στον μεγάλο τοίχο. Για κάποιο λόγο θέλησαν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Τουλάχιστον σε αυτούς που ήδη γνωρίζουν το παιχνίδι… Από κάτω, μία γλαφυρή απεικόνιση του Speculum Edrae…
 
Σε μεγάλη κλίμακα, συνέχισε την εξιστόρησή του, τοποθετούνται σε κομβικά σημεία τέτοιας μορφής Καθρεπτώματα, υποδεικνύοντας την ένταση που διεγείρεται ολοένα και περισσότερο στην κατοπτρική μορφή του Χωροχρόνου. Παράλληλα, χρησιμοποιούν ειδικές γωνίες αποτρέποντας την εισβολή από την μία πλευρά ή την άλλη!
 
Και έτσι ξαφνικά όπως μου διηγήθηκε την ιστορία, μάζεψε το άλμπουμ και την φωτογραφία και σηκώθηκε να φύγει. “Προσεχώς περισσότερα”, αρκέστηκε να πεί, αφήνοντας με έρμαιο της φαντασίας μου που πλέον είχε πάρει φωτιά…  Οι Mirroristas, οι Άρχοντες του Mirror transcending βρίσκονται εκεί έξω. Η ιστορία τους πρέπει να μαθευτεί!

Όσο ο νους είναι ελεύθερος η ψυχή ταξιδεύει… και όσο η ψυχή ταξιδεύει είμαστε ζωντανοί

Ελπίδα… αν και καμιά φορά μπορεί να μην της έχω εμπιστοσύνη, όχι γιατί είμαι ματαιόδοξος, όχι γιατί δεν έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου και σε αυτά που μπορώ να καταφέρω… αλλά υπάρχουν στιγμές που η ελπίδα με κρατάει σε μια κατάσταση να περιμένω. Με αιχμαλωτίζει εν αγνοία μου ελπίζοντας ότι αυτό που επιθυμώ, θα συμβεί. Βάζοντας με σε μια διαδικασία αναμονής, μη παραίτησης και προσμονής.

Μα υπάρχουν στιγμές που θα πρέπει να παραιτείσαι, δεν είναι κακό, αντιθέτως είναι λυτρωτικό. Αντιλαμβάνεσαι ότι δεν είναι όλα για όλους και το κυριότερο, το παίρνεις απόφαση ότι δεν θα συμβεί και έτσι ανοίγονται για σένα νέοι δρόμοι. Αρχίζεις να αναζητάς νέες διεξόδους, νέες προοπτικές που δεν θα το έκανες αν ήλπιζες ακόμη. Και αν σκεφτώ πως η ελπίδα πετάχτηκε μέσα από το κουτί της Πανδώρας, τόσο καιρό παρέα με καταστροφές έκανε, γιατί να της έχω πάντα εμπιστοσύνη!

Ως άνθρωποι έχουμε ανάγκη να ελπίζουμε αλλά δεν ξέρουμε σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να σταματάμε. Γιατί κάποια στιγμή η ελπίδα πεθαίνει, τελευταία, αλλά πεθαίνει και πριν πεθάνει εκείνη, έχεις πεθάνει πολλές φορές εσύ, περιμένοντας. Η ελπίδα είναι κινητήριος δύναμη, όχι όμως για όλες τις περιπτώσεις. Μπορεί να είναι για τις περισσότερες αλλά υπάρχουν και κάποιες στιγμές που η ελπίδα δεν βοηθά, γιατί όσο συνεχίζω να ελπίζω για κάτι που δεν ολοκληρώνεται μπροστά στα μάτια μου, τόσο περισσότερο βυθίζομαι στην αναμονή της.

Επειδή όμως δεν θέλω να την χάσω και θέλω να συνεχίζω να ελπίζω ακόμα και για εκείνα που είναι αδύνατον να συμβούν, χωρίς όμως να απογοητεύομαι στην μη εκπλήρωση τους, βρήκα λοιπόν ένα τρόπο να την ξεγελάσω. Βρήκα τον τρόπο να την χρησιμοποιώ γιατί την χρειάζομαι, χωρίς εκείνη να χρησιμοποιεί εμένα και χωρίς να απογοητεύομαι κάθε φορά που χάνεται. Άρχισα λοιπόν να ονειρεύομαι.

Τα όνειρα μου είναι ζωντανά, ταξιδεύω μέσα σε αυτά, σε μέρη που δεν έχω ξαναπάει. Ακούω ρυθμούς και χορεύω σε αυτούς. Δημιουργώ τον κόσμο γύρω μου όπως εγώ επιθυμώ και περιπλανιέμαι μέσα σε αυτόν. Συναντώ ανθρώπους και μοιράζομαι στιγμές. Ονειρεύομαι ακριβώς όπως θέλω να πραγματοποιηθούν και λίγο περισσότερο από αυτό που η πραγματικότητα μπορεί να μου δώσει. Είναι τα δικά μου όνειρα που κανείς δεν μπορεί να επέμβει, κανείς δεν μπορεί να ελέγξει, παρά μόνο εγώ. Είναι όνειρα τόσο δυνατά, τόσο έντονα που όταν σταματώ να ονειρεύομαι, νιώθω ότι τα έχω ζήσει, ότι μου έχουν συμβεί, νιώθω τα όνειρα να είναι η πραγματικότητα μου και η ζωή μου η συνέχεια αυτής. Όσο ονειρεύομαι, τόσο περισσότερο αναζωογονούμαι, παίρνω την δύναμη και την ευχαρίστηση που χρειάζομαι χωρίς να περιμένω να συμβεί, αλλά γιατί μου συμβαίνει.

Όλες οι αισθήσεις μου βοηθούν να το βιώσω, να το αισθανθώ ως αληθινό. Όσο ονειρεύομαι ζω και όσο ζω θα ονειρεύομαι. Όσο ο νους μου είναι ελεύθερος η ψυχή μου ταξιδεύει κι όσο η ψυχή μου ταξιδεύει νιώθω ζωντανός κι όσο νιώθω ζωντανός μπορώ στην ζωή μου να επιθυμώ. Και ναι, είμαι ελεύθερος, τόσο ελεύθερος που ούτε η αστυνομία σκέψης μπορεί να το συλλάβει.

Μέσα στα όνειρα η ελπίδα υπάρχει, πάντα θα υπάρχει αλλά ποτέ δεν θα πεθαίνει και ίσως μια μέρα, μπορεί τα όνειρα να βγουν αληθινά, ίσως όμως και όχι, αλλά εγώ θα τα έχω ζήσει!

Κι αν μου πεις ότι ξεγελάω τον εαυτό μου, ως ονειροπόλος που ζω στα όνειρά μου, εγώ απλά θα χαμογελάσω και θα συνεχίζω να ονειρεύομαι με την ελπίδα να μπορώ να ονειρεύομαι ακόμα.

Η ομορφιά πηγάζει από μέσα μας

Το πρόσεξες ότι έχει ανθρώπους που σε μαγνητίζουν με ένα βλέμμα; Αυτοί οι άνθρωποι σε μαγνητίζουν ανεξαρτήτως της εξωτερικής τους εμφάνισης.

Αυτοί οι άνθρωποι εκπέμπουν λάμψη από μέσα προς τα έξω. Είναι εκείνοι που έχουν μια σιγουριά και ταυτόχρονα απέραντη γαλήνη και ηρεμία στο βλέμμα τους, στην αύρα τους. Είναι ένας κινούμενος μαγνήτης.

Θέλεις να είσαι δίπλα τους, γύρω τους, απλώς να τους κοιτάζεις.

Άραγε τι κάνει αυτούς τους ανθρώπους ξεχωριστούς; Τι είναι όλη αυτή η μαγεία που τους περιβάλλει και τους κάνει να φαίνονται πανέμορφοι και να λάμπουν;

Αυτοί οι άνθρωποι λοιπόν έχουν αποδεχτεί τον εαυτό τους. Έχουν αγαπήσει τον εαυτό τους. Έχουν συγχωρήσει τον εαυτό τους. Έμαθαν να είναι αυτάρκεις και αισθάνονται ευγνωμοσύνη που απλά υπάρχουν.

Αισθάνονται όμορφα για αυτό που είναι, ξέρουν ότι έχουν αδυναμίες. Τις αδυναμίες τους όμως τις έχουν αγκαλιάσει, τις έχουν αποδεχτεί, τις έχουν αγαπήσει. Και έτσι τις έχουν μετατρέψει σε δύναμη τους.

Τους ενδιαφέρει τόσο πολύ το να αισθάνονται όμορφα μέσα τους που τους είναι αδιάφορο εάν οι υπόλοιποι τους αποδέχονται ή όχι. Φτάνει που οι ίδιοι αποδέχονται ολοκληρωτικά τον εαυτό τους.

Όσο κάποιοι άλλοι ασχολούνται με το περιτύλιγμα αυτοί ασχολούνται με την ουσία, με το βάθος της ψυχής τους. Κάθε μέρα ανακαλύπτουν και άλλα πράγματα για να αισθάνονται ευγνώμων. Κάθε μέρα στόχος τους είναι να αισθάνονται μέσα τους γαλήνη και ηρεμία.

Και κάπως έτσι η ψυχή τους αντανακλάται στο βλέμμα τους. Και κάπως έτσι σε μαγνητίζουν.

Εάν έχεις στη ζωή σου τέτοιους ανθρώπους, ακολούθησε τους, έχεις να μάθεις πολλά. Θα σε βοηθήσουν να γίνεις και ΕΣΥ ένας από αυτούς.

Εάν πάλι είσαι εσύ αυτός ο άνθρωπος, έχεις να δώσεις πολλά, τυχεροί όσοι είναι δίπλα σου. Θα τους δείξεις τον δρόμο για να δούνε μέσα τους. Είσαι το φωτεινό παράδειγμα για όλους μας!

Η ομορφιά που χάνεται

Που πάει η ομορφιά όταν χάνεται;

Ο χρόνος σημαδεύει τα νεανικά πρόσωπα. Ζούμε στην εποχή της εικόνας. Η ομορφιά περιφέρεται εύκολα μπροστά στα μάτια μας, όπου κι αν στρέψουμε το βλέμμα.

Γυναίκες όμορφες, εντυπωσιακές, κοκέτες. Άντρες, αντιστοίχως, εμφανίσιμοι, μοδάτοι, ευπαρουσίαστοι. Υπάρχει, όμως, κάτι άλλο πέρα απ’ την εξωτερική εμφάνιση που είναι τόσο αναλώσιμη και φθαρτή;

Όταν τα χρόνια θα περάσουν και οι επιδερμίδες θα γεράσουν και η εξωτερική ομορφιά θα μας αποχαιρετήσει, τι είναι αυτό που θα μείνει;

Σημασία έχει θεωρώ να είσαι άνθρωπος με πνευματική και ψυχική ομορφιά. Όμορφος στο μυαλό, στην ψυχή, στον χαρακτήρα. Αυτό είναι το ζητούμενο. Και εκεί δυσκολεύει το θέμα. Όταν όλοι αναζητούν τα εύκολα, την επιφάνεια και μένουν σ’ αυτά, μη θέλοντας ή μπορώντας να σκάψουν πιο βαθιά και να δουν παραπέρα.

Το πρόσωπο και το σώμα μπορούν να ρετουσαριστούν, η ψυχή όμως που κουβαλάει κάθε άνθρωπος κάτω απ’ το πετσί του, αυτή είναι που μετράει. Και αυτή είναι που κάνει και τη διαφορά.

Το να βρεις μια όμορφη κοπέλα ή έναν ωραίο άντρα είναι το μόνο εύκολο. Η διαφοροποίηση έγκειται στο τι κουβαλάει ο καθένας απ’ αυτούς μέσα του, στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς του, στην κοσμοθεωρία του και την προσωπικότητά του.

Το πνεύμα δεν μπορεί να προσποιηθεί ότι υπάρχει και ότι είναι σκεπτόμενο όταν είναι ακατοίκητο, απαίδευτο, ακαλλιέργητο.

Και όταν η ομορφιά θα φύγει, εσύ με ποιόν θα έχεις να συνομιλείς;

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ: Όταν ο Ηρακλής έφτασε στον Άδη, τον είδαν οι ψυχές των νεκρών και σκόρπισαν τρομαγμένες

Ο Κάτω Κόσμος, το βασίλειο του Πλούτωνα και της Περσεφόνης, ήταν ένας τόπος απέραντος, κρύος και σκοτεινός. Οι σκιές των ανθρώπων που πέθαιναν και έφταναν εδώ κάτω με το πλοιάριο του Χάρωνα από την Αχερουσία Λίμνη, άφηναν κάθε ελπίδα πίσω τους πως θα ανέβουν πάλι στη γη. Έτσι ήταν η μοίρα τους. Και για να μην τολμήσει ποτέ κανένας να φύγει, ο βασιλιάς του Άδη είχε βάλει φύλακα στην πόρτα ένα τρομαχτικό σκυλί, τον Κέρβερο. Τον είχε γεννήσει η Έχιδνα από τον Τυφώνα, όπως και τα αδέρφια του: τον Όρθο, τη Λερναία ‘Υδρα και τη Χίμαιρα. Το σκυλί αυτό είχε πενήντα κεφάλια. Τα τρία μπροστά ήταν σκυλίσια και τα άλλα πάνω στη ράχη του ήταν κεφάλια διάφορων ζώων. Η ουρά του κατέληγε στο κεφάλι ενός φαρμακερού φιδιού. Με έναν τέτοιο τρομερό φύλακα κανένας δεν μπορούσε να μπει ή να φύγει από τον ‘Αδη χωρίς την άδεια του Πλούτωνα.

Αυτό το θεριό θέλησε τώρα να δει μπροστά του ο Ευρυσθέας και έστειλε τον Ηρακλή να του το φέρει. Αυτή τη φορά έπρεπε εντελώς μόνος του να επιχειρήσει το ακατόρθωτο: να κατεβεί ζωντανός στον Κάτω Κόσμο και να ξαναγυρίσει πίσω φέρνοντας δεμένον το φύλακα του Άδη.

Όπως και σε άλλες περιπτώσεις έτσι και τώρα του παραστάθηκαν οι θεοί. Ο Δίας, ο πατέρας του, έστειλε τον Ερμή και την Αθηνά να τον συνοδέψουν, μόνο για να τον βοηθήσουν και να τον συμβουλέψουν στις δύσκολες στιγμές.

Στον Κάτω Κόσμο μπορούσε να πάει κανείς από πολλά μέρη. Ο Ηρακλής όμως πήγε και μπήκε από την είσοδο που ήταν στο ακρωτήριο Ταίναρο, στη Λακωνική. Στο ακρωτήρι βρισκόταν ένας ναός του Ποσειδώνα και κάτω από αυτόν μια σπηλιά. Σ’ αυτή τη σπηλιά κατέβηκε ο Ηρακλής και έφτασε στη θάλασσα κάτω από τη γη. Στην παραλία περίμενε ο Χάρωνας που με το μικρό του πλοιάριο περνούσε τις Ψυχές αντίπερα στο βασίλειο των νεκρών. Όταν είδε τον Ηρακλή και άκουσε πως θέλει να τον πάει απέναντι, αρνήθηκε. Ο Ηρακλής όμως άρπαξε το κουπί και απείλησε να τον χτυπήσει, οπότε ο Χάρωνας αναγκαστικά δέχτηκε και τον πέρασε απέναντι.

Όταν ο Ηρακλής έφτασε στον Άδη, τον είδαν οι ψυχές των νεκρών και σκόρπισαν τρομαγμένες, εκτός από τον Μελέαγρο και την αδερφή του τη Γόργη. Ο Ηρακλής ήθελε να μιλήσει με τους νεκρούς και γι’ αυτό έπρεπε πρώτα να τους αφήσει να πιουν αίμα από σφαγμένο ζώο. Για το σκοπό αυτό πήρε και έσφαξε ένα από τα βόδια του Άδη, που τα έβοσκε ο Μενοίτης. Μόλις το έκανε αυτό όμως, θύμωσε ο Μενοίτης και προκάλεσε τον Ηρακλή σε μονομαχία. Ο Ηρακλής δεν έχασε καιρό. Έπιασε τον Μενοίτη από τη μέση και τον έσφιξε τόσο δυνατά, που του έσπασε όλα τα πλευρά. Θα τον αποτέλειωνε, αλλά στις φωνές του έτρεξε η Περσεφόνη και παρακάλεσε τον Ηρακλή να του χαρίσει τη ζωή. Ο Ηρακλής άφησε τον Μενοίτη κάτω μισοπεθαμένο και πήγε προς τις σκιές των νεκρών. Μόλις είδε τη Γόργη, τράβηξε το ξίφος του και ετοιμάστηκε να της επιτεθεί, σαν να ήταν ζωντανή. Τον συγκράτησε όμως ο Ερμής και του θύμισε πως ήταν μάταιο αυτό που προσπαθούσε, γιατί οι μορφές που έβλεπε δεν ήταν παρά σκιές.

Μετά είδε τον Μελέαγρο μέσα σε μια λαμπερή πανοπλία, τράβηξε ένα βέλος από τη φαρέτρα του, το έβαλε στο τόξο και ετοιμάστηκε να τον τοξεύσει. Ο Μελέαγρος όμως τον σταμάτησε και του είπε πως γι’ αυτόν το τόξο είναι άχρηστο. Ο Ηρακλής τον ρώτησε ποιος είναι και πώς σκοτώθηκε. Ο Μελέαγρος τότε του διηγήθηκε την ιστορία του. Ο Ηρακλής τον συμπόνεσε και τότε ο Μελέαγρος του είπε πως έχει αφήσει πάνω στη γη μιαν αδελφή, Δηιάνειρα, και του πρότεινε να την παντρευτεί.

Μετά συνέχισε ο Ηρακλής το δρόμο του και δίπλα στην πόρτα του Άδη συνάντησε και άλλους ήρωες. Τον Θησέα, τον Πειρίθου και τον Ασκάλαφο. Ο Πειρίθους ήταν δεμένος πάνω σ’ ένα βράχο και τον απειλούσαν συνεχώς να τον δαγκώσουν φίδια. Είχε τιμωρηθεί με τον τρόπο αυτό γιατί είχε επιδιώξει να αρπάξει την Περσεφόνη, κοντά του έμενε ο Θησέας που είχε κατεβεί θεληματικά στον ‘Αδη να συμπαρασταθεί στο φίλο του. Ο Ασκάλαφος βρισκόταν πλακωμένος κάτω από μια μεγάλη πέτρα, που του την είχε βάλει η Δήμητρα, γιατί με το να μιλήσει ως μάρτυρας έγινε αιτία να κατεβεί η κόρη της η Περσεφόνη στον Άδη.

Ο Ηρακλής ελευθέρωσε τον Θησέα τραβώντας τον βίαια από το χέρι. ‘Όταν προσπάθησε να τραβήξει και τον Πειρίθου, άρχισε να κουνιέται η γη πάρα πολύ και γι’ αυτό παραιτήθηκε από την προσπάθεια. Έτσι ελευθέρωσε μόνο τον Θησέα και τον βοήθησε να ανέβει πάλι στη γη. Μετά κύλησε την πέτρα πάνω από τον Ασκάλαφο. Αλλά το μίσος που του είχε η Δήμητρα δεν της είχε περάσει ακόμα και γι’ αυτό τώρα τον μεταμόρφωσε σε κουκουβάγια.

Αφού τους ελευθέρωσε λοιπόν, παρουσιάστηκε ο Ηρακλής στον Πλούτωνα και την Περσεφόνη και ζήτησε την άδεια να πάρει τον Κέρβερο πάνω στη γη για να τον δει ο Ευρυσθέας. Ο Πλούτωνας του έδωσε την άδεια. όμως με έναν όρο: Θα έπρεπε να πιάσει τον Κέρβερο με τα χέρα του μόνο, χωρίς να χρησιμοποιήσει ασπίδα ή σιδερένιο όπλο.

Ο Ηρακλής δέχτηκε και πήγε να συναντήσει τον Κέρβερο. Για να μην παραβεί τον όρο που του έβαλε ο Πλούτωνας, άφησε τα όπλα του και φόρεσε μόνο τη λεοντή για ασπίδα, ενώ στα χέρια του πήρε μόνο μερικές πέτρες που τις έκανε μπροστά μυτερές σαν σφήνες. Όταν τελικά βρήκε τον Κέρβερο στην πύλη του Αχέροντα, χρησιμοποίησε, όπως και στο λιοντάρι της Νεμέας, τα γυμνά του χέρια. Τύλιξε τα μπράτσα του γύρω στα σκυλίσια κεφάλια του και τον έπνιγε, ενώ ο Κέρβερος με τη φιδο-ουρά του κατάφερνε φοβερές δαγκωματιές στον Ηρακλή. Αφού έτσι τον κατέβαλε ο Ηρακλής, τον έδεσε γερά και κίνησε να φύγει για τον Απάνω Κόσμο.

Ο Πλούτωνας όμως, αθετώντας την υπόσχεσή του, δεν άφησε τον Ηρακλή να φύγει. Τότε όμως θύμωσε ο Ηρακλής, τράβηξε μια σαϊτιά και πλήγωσε τον Πλούτωνα. Αυτός φοβήθηκε και του έδωσε την άδεια να φύγει. Η Αθηνά τον βοήθησε να περάσει το ποτάμι της Στυγός- έτσι έφτασε στην έξοδο του Κάτω Κόσμου, που βρισκόταν στην Τροιζήνα, από όπου και ανέβηκε πάλι στη γη. Όταν βγήκαν απάνω στη γη, ο Κέρβερος, που δεν ήταν συνηθισμένος στο φως του ήλιου, θαμπώθηκε τόσο πολύ από τη λάμψη του που έβγαλε από το στόμα του χολή.

Από όλα τα μέρη που περνούσαν ώσπου να φτάσουν στις Μυκήνες, οι γυναίκες και τα παιδιά έβλεπαν με τρόμο το φριχτό τέρας με τα μάτια του που πετούσαν αστραπές. Όταν τέλος έφτασαν στις Μυκήνες και ο Ηρακλής έδειξε τον Κέρβερο στον Ευρυσθέα, αυτός από τον τρόμο του κρύφτηκε πάλι στο χάλκινο πιθάρι του.

Αφού λοιπόν ο Ηρακλής έδειξε τον Κέρβερο στον Ευρυσθέα, και εκτέλεσε έτσι τον άθλο, τον γύρισε πάλι πίσω στον Άδη όπως το είχε υποσχεθεί στον Πλούτωνα.

Ιδέες για το τι θα μπορούσε να επιταχύνει την κοσμική διαστολή του σύμπαντος

Η απόκλιση μεταξύ του πόσο γρήγορα το σύμπαν φαίνεται να διαστέλλεται και του πόσο γρήγορα αναμέναμε να διαστέλλεται είναι μία από τις πιο επίμονες ανωμαλίες της κοσμολογίας.  Οι κοσμολόγοι βασίζουν την προσδοκία τους για τον ρυθμό διαστολής – έναν ρυθμό γνωστό ως σταθερά του Hubble Ho –  στις μετρήσεις της μικροκυματικής ακτινοβολίας υποβάθρου που εκπέμφθηκε λίγο μετά το Big Bang (380.000 χρόνια). Αυτή η ακτινοβολία αποκαλύπτει τα ακριβή  συστατικά του πρώιμου σύμπαντος.
 
Χρονολόγιο σύμπαντος υποθέτοντας μια κοσμολογική σταθερά λ ή σκοτεινή ενέργεια

Οι κοσμολόγοι συνδέουν τα συστατικά στο μοντέλο της κοσμικής εξέλιξής και προωθούν το μοντέλο χρονικά προς το μέλλον για να δουν πόσο γρήγορα ο χώρος πρέπει να διαστέλλεται σήμερα.  Έτσι η σταθερά Ho=67.4±0.5~km s−1Mpc−1 με βάση τις παρατηρήσεις του δορυφόρου Planck, υποθέτοντας όμως την θεωρία Λ-CDM (Cold Dark Matter)

Ωστόσο, η πρόβλεψη αυτή είναι πιο αργή από τις πραγματικές παρατηρήσεις. Έτσι, όταν οι κοσμολόγοι παρατηρούν αστρονομικά αντικείμενα, όπως παλλόμενα αστέρια και σουπερνόβες τύπου Ιa, βλέπουν ένα σύμπαν που επεκτείνεται γρηγορότερα, με μεγαλύτερη σταθερά Hubble,  όπως Hο=73.5±1.4~km s−1Mpc−1.

Η ασυμφωνία, γνωστή ως τάση Hubble, συνεχίζεται ακόμη και αν όλες οι μετρήσεις υπολογίζονται με συνεχώς μεγαλύτερη ακρίβεια. Μερικοί αστροφυσικοί συνεχίζουν να συζητούν εάν η τάση Hubble μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από ένα σφάλμα μέτρησης . Αλλά αν η απόκλιση είναι πραγματική, αυτό σημαίνει ότι κάτι λείπει από το μοντέλο του σύμπαντος των κοσμολόγων.

Πρόσφατα, οι θεωρητικοί ήταν απασχολημένοι με τη ύπαρξη υποθετικών νέων κοσμικών συστατικών που, όταν προστεθούν στο καθιερωμένο μοντέλο, θα ανέβαζαν τον αναμενόμενο ρυθμό διαστολής του σύμπαντος, κάνοντάς το να ταιριάζει με τις παρατηρήσεις.

«Η ανακάλυψη ανωμαλιών είναι ο θεμελιώδης τρόπος με τον οποίο η επιστήμη σημειώνει πρόοδο», δήλωσε ο Avi Loeb , κοσμολόγος στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και ένας από τους δεκάδες ερευνητές που έχουν προτείνει λύσεις στην ασυμφωνία ή τάση του Χαμπλ.

Παρακάτω θα αναφέρουμε μερικές από τις κορυφαίες ιδέες για αυτό που θα μπορούσε να επιταχύνει την κοσμική διαστολή.

Σκοτεινή ύλη που αποσυντίθεται


Το πρότυπο μοντέλο της κοσμολογίας ενσωματώνει όλες τις γνωστές μορφές ύλης και ακτινοβολίας και τις αλληλεπιδράσεις τους. Περιλαμβάνει επίσης τις αόρατες ουσίες που είναι γνωστές ως σκοτεινή ενέργεια και σκοτεινή ύλη, οι οποίες μαζί αποτελούν περίπου το 96% του Κόσμου. Επειδή πολύ λίγα είναι γνωστά για αυτά τα σκοτεινά συστατικά, είναι ίσως το προφανές μέρος για να αρχίσετε να τροποποιείται το πρότυπο μοντέλο.

 

«Αυτό έχετε στη διάθεσή σας για να αλλάξετε τον ρυθμό διαστολής του σύμπαντος», δήλωσε ο Avi Loeb.

 
Το Καθιερωμένο ή Πρότυπο μοντέλο προϋποθέτει ότι η σκοτεινή ύλη αποτελείται από αργά κινούμενα σωματίδια που δεν αλληλεπιδρούν με το φως. Τι γίνεται όμως αν υποθέσουμε, επίσης, ότι η σκοτεινή ύλη δεν αποτελείται από μία μόνο ουσία; Δεδομένου ότι υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη ορατών σωματιδίων – κουάρκ, ηλεκτρόνια και ούτω καθεξής – μπορεί να υπάρχουν και πολλά σκοτεινά σωματίδια.

Σε μια δημοσίευση το περασμένο καλοκαίρι στο Physical Review D, ο Loeb και δύο συνεργάτες του θεώρησαν μια μορφή σκοτεινής ύλης που αποσυντίθεται σε ένα ελαφρύτερο σωματίδιο και ένα άμαζο σωματίδιο γνωστό ως σκοτεινό φωτόνιο. Καθώς όλο και περισσότερη σκοτεινή ύλη εξασθενούσε με την πάροδο του χρόνου, λογικά, η βαρυτική έλξη της θα είχε μειωθεί, και έτσι η επέκταση του σύμπαντος θα είχε επιταχυνθεί, αμβλύνοντας την τάση Χαμπλ.

Αλλά κάνοντας μικρές αλλαγές σαν αυτό στο Καθιερωμένο κοσμολογικό μοντέλο μπορεί να έχει τελικά ανεπιθύμητα αποτελέσματα. «Είναι πολύ εύκολο να καταλήξουμε σε κάθε είδους μικρές τροποποιήσεις», δήλωσε ο Marc Kamionkowski, θεωρητικός φυσικός στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins – αλλά είναι δύσκολο να το κάνουμε, είπε, χωρίς να καταστρέψουμε την τέλεια εφαρμογή του μοντέλου με πληθώρα άλλων αστρονομικών παρατηρήσεων.

Μεταβάλλοντας τον ρυθμό διάσπασης και την ποσότητα της σκοτεινής ύλης που χάνεται σε κάθε διάσπαση, ο Loeb και οι συνάδελφοί του επέλεξαν ένα μοντέλο αποσυντιθέμενης σκοτεινής ύλης που λένε ότι συμφωνεί με άλλες αστρονομικές παρατηρήσεις. «Εάν προσθέσετε αυτό το συστατικό στο πρότυπο μοντέλο της κοσμολογίας, όλα ταιριάζουν», λέει ο Loeb.

Ωστόσο, παραμένει δυσαρεστημένος με την ιδέα της αποσυντιθέμενης σκοτεινής ύλης, εν μέρει επειδή εισάγει δύο νέες αβέβαιες ποσότητες στις εξισώσεις.

“Σε αυτήν την περίπτωση, προσθέτετε δύο ελεύθερες παραμέτρους για να επιλύσετε μια απόκλιση – και δεν ανησυχώ γι ‘αυτό”, είπε, συγκρίνοντας την αποσύνθεση της σκοτεινής ύλης με τους επίκυκλους που εισήχθησαν επίτηδες στο μοντέλο του σύμπαντος του Πτολεμαίου, για να έχουμε τη Γη ως κέντρο.  «Θα προτιμούσα να εξηγήσω δύο διαφορές από μία παράμετρο.»

Ασταθής σκοτεινή ενέργεια

Μετά την έκπληξη που ήρθε όταν ανακαλύφθηκε το 1998 ότι η επέκταση του σύμπαντος επιταχύνεται, οι κοσμολόγοι έχουν συμπεριλάβει μια απωστική σκοτεινή ενέργεια στο μοντέλο της κοσμικής εξέλιξης. Αλλά η φύση της παραμένει ένα μυστήριο. Η απλούστερη πιθανότητα είναι ότι η σκοτεινή ενέργεια είναι η «κοσμολογική σταθερά» λ – η ενέργεια του ίδιου του χώρου, με σταθερή πυκνότητα παντού. Αλλά τι γίνεται αν η ποσότητα της σκοτεινής ενέργειας στο σύμπαν δεν είναι τελικά σταθερή;

Η Lisa Randall, φυσικός σωματιδίων και κοσμολόγος στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, έχει προτείνει ιδέες για το τι θα μπορούσε να επιταχύνει την κοσμική διαστολή.
 
Μια επιπλέον δόση σκοτεινής ενέργειας στο πρώιμο σύμπαν, που ονομάζεται πρώιμη σκοτεινή ενέργεια, θα μπορούσε να συνδυάσει τις δύο συγκρουόμενες τιμές της σταθεράς του Χαμπλ. Η προς τα έξω πίεση αυτής της πρώιμης σκοτεινής ενέργειας θα επιταχύνει την διαστολή του σύμπαντος. «Το δύσκολο μέρος είναι ότι η [πρώιμη σκοτεινή ενέργεια] δεν μπορεί πραγματικά να κολλήσει. Πρέπει να φύγει γρήγορα », είπε η Λίζα Ράνταλ , φυσική σωματιδίων και κοσμολόγος στο Χάρβαρντ.

Η Randall και οι συνεργάτες της επινόησαν αυτό που αποκαλούν λύσεις «rock ‘n’ roll» για την τάση Χαμπλ σε μία δημοσίευση που υποβλήθηκε στο περιοδικό της Φυσικής Υψηλής Ενέργειας. Κάθε μία από αυτές τις προσθήκες στο καθιερωμένο μοντέλο έχει διαφορετική μαθηματική μορφή – σε ορισμένες, η πυκνότητα της σκοτεινής ενέργειας ταλαντώνεται ή rocks όπως λέει, ενώ σε άλλες κυλά (rolls ) από μια υψηλή τιμή στο μηδέν. Αλλά σε όλες τις περιπτώσεις, η πρώιμη σκοτεινή ενέργεια πρέπει να εξαφανιστεί μετά από μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, σε μια εποχή γνωστή ως ανασυνδυασμός.

«Η ιστορία του σύμπαντος από την εποχή του  ανασυνδυασμού είναι αρκετά σύμφωνη με το καθιερωμένο μοντέλο», δήλωσε ο Kamionkowski, ο οποίος συνέγραψε μια εργασία για την πρώιμη σκοτεινή ενέργεια που δημοσιεύτηκε στο Physical Review Lettersτον τον περασμένο Ιούνιο. “Έτσι, κάθε επιχείρηση “μαϊμού” που κάνουμε στον πρώιμο κόσμο πρέπει να εξαφανιστεί.”

Παράλληλα με την πρώιμη σκοτεινή ενέργεια, οι θεωρητικοί έχουν προτείνει άλλες εξωτικές μορφές σκοτεινής ενέργειας – όπως η πεμπτουσία και η φανταστική σκοτεινή ενέργεια – που επίσης αλλάζουν καθώς το σύμπαν γερνά. Ενώ αυτές οι επεκτάσεις στο τυπικό μοντέλο μειώνουν την τάση του Χαμπλ, θεωρούνται από πολλούς κοσμολόγους ως προσαρμοζόμενες  (fine-tuned) μαθηματικές προσθήκες που δεν έχουν σαφή αιτιολόγηση.

Αλλά ο Kamionkowski λέει ότι οι νέες μορφές σκοτεινής ενέργειας εμφανίζονται λιγότερο επινοημένες όταν εξετάζονται παράλληλα με άλλες περιόδους διαστολής στην ιστορία του σύμπαντος. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι κοσμολόγοι πιστεύουν ότι ο χώρος επεκτάθηκε εκθετικά στην αρχή του Big Bang κατά τη διάρκεια μιας περιόδου που είναι γνωστή ως πληθωρισμός, η οποία καθοδηγείται από ένα διαφορετικό είδος σκοτεινής ενέργειας από εκείνη που υπάρχει σήμερα. Τέτοιες περίοδοι που κυριαρχούνται από σκοτεινή ενέργεια πιστεύεται ότι «συμβαίνουν περιστασιακά σε όλη την ιστορία του σύμπαντος», δήλωσε ο Kamionkowski.

Τροποποιημένη βαρύτητα

Στο τυπικό μοντέλο της κοσμολογίας, όλες οι γνωστές μορφές ύλης και ακτινοβολίας, καθώς και η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια, τροφοδοτούνται με τη θεωρία βαρύτητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν και οι εξισώσεις του Αϊνστάιν δείχνουν πώς διαστέλλεται ο χώρος. Αυτό σημαίνει ότι, εκτός από την αλλαγή ή την προσθήκη κοσμικών συστατικών στο μοντέλο, υπάρχει και ένας άλλος τρόπος με τον οποίο οι φυσικοί μπορούν να τον συνδυάσουν με τον παρατηρούμενο ρυθμό της κοσμικής επέκτασης: «Μπορείτε έτσι να φανταστείτε ότι οι εξισώσεις του Αϊνστάιν δεν είναι σωστές», είπε ο Loeb.
Το εκπληκτικό είναι ότι ακόμη και με αυτές τις προσθήκες ad hoc, είναι ακόμα πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί η ασυμφωνία. -Λίζα Ράνταλ

Ο William Barker , διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, έψαχνε για μια θεωρία «τροποποιημένης βαρύτητας» το περασμένο καλοκαίρι όταν σκόνταψε σε έναν τρόπο να λύσει την τάση του Χαμπλ. Ο Barker βρήκε ένα μοντέλο τροποποιημένης βαρύτητας που «ήταν ικανό να συμπεριφέρεται σαν να υπήρχε επιπλέον ακτινοβολία στο πρώιμο σύμπαν», είπε. η πίεση της ακτινοβολίας θα είχε αυξήσει την κοσμική ταχύτητα διαστολής.

Όμως, σε ένα προσχέδιο που υποβλήθηκε στο Physical Review D τον Μάρτιο, ο Barker και τρεις συν-συγγραφείς αναγνωρίζουν ότι απαιτείται πολύ περισσότερη ανάλυση για να δούμε αν το μοντέλο μπορεί να περιγράψει όχι μόνο πώς επεκτείνεται το σύμπαν, αλλά και το πώς εξελίχθηκαν δομές όπως οι γαλαξίες και τα σμήνη.

Με τα σύγχρονα τηλεσκόπια που προσφέρουν μια πληθώρα εντυπωσιακά ακριβών δεδομένων για τέτοιες δομές, η επινόηση μιας θεωρίας που να αιριάζει με όλες τις παρατηρήσεις δεν είναι καθόλου επίτευγμα. «Πολλές από τις θεωρίες τροποποιημένης βαρύτητας δεν είναι πλήρεις θεωρίες και όταν προσπαθείτε να κάνετε έναν λεπτομερή υπολογισμό με εξελιγμένα σύνολα δεδομένων… είναι δύσκολο να το κάνετε με έναν ισχυρό τρόπο», δήλωσε ο Kamionkowski.

Περίμενε και θα δεις


«Όλοι γνωρίζουμε ότι είναι ad hoc (επί τούτο ή για κάποιο σκοπό)», δήλωσε η Randall για τις προτάσεις μέχρι στιγμής. “Το εκπληκτικό είναι ότι ακόμη και με αυτές τις ad hoc προσθήκες, είναι ακόμα πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστεί η ασυμφωνία.”

Ακόμη και με την επιπλέον ελευθερία, τα περισσότερα από τα μη τυποποιημένα μοντέλα μειώνουν μόνο την τάση του Hubble αντί να την εξαλείφουν. Προβλέπουν έναν ταχύτερο ρυθμό κοσμικής επέκτασης από το τυπικό μοντέλο, αλλά εξακολουθεί να μην είναι αρκετά γρήγορο για να ταιριάζει με τις παρατηρήσεις των σουπερνόβα και άλλων αστρονομικών αντικειμένων.

Τα επόμενα χρόνια, το τηλεσκόπιο Euclid (που θα είναι ένα διαστημικό τηλεσκόπιο στο ορατό φάσμα έως το εγγύς υπέρυθρο που σχεδιάζεται να πετάξει το 2022 από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Ο στόχος της αποστολής Euclid είναι η καλύτερη κατανόηση της σκοτεινής ενέργειας και της σκοτεινής ύλης με ακριβή μέτρηση της επιτάχυνσης του σύμπαντος) και άλλα θα χαρτογραφήσουν σχολαστικά πώς η βαρύτητα και η σκοτεινή ενέργεια έχουν διαμορφώσει την κοσμική εξέλιξη. Εν τω μεταξύ, τα κύματα βαρύτητας που εκπέμπονται από τα αστέρια νετρονίων που συγκρούονται προσφέρουν έναν νέο τρόπο μέτρησης της σταθεράς του Χαμπλ . Τα νέα δεδομένα θα αποκλείσουν μερικές από αυτές τις νέες λύσεις για την τάση του Χαμπλ, αλλά ενδέχεται να εμφανιστούν νέες ρωγμές στο πρότυπο μοντέλο.

Προς το παρόν, πολλοί κοσμολόγοι διστάζουν να περιπλέξουν το μοντέλο όταν διαφορετικά λειτουργεί τόσο καλά. «Υπάρχει μια αίσθηση αναμονής και βλέπουμε, εκτός εάν κάποιος έχει μια πολύ καλή ιδέα», δήλωσε η Randall.

Πρόσθεσε ότι ακόμη και αν η τάση του Χαμπλ αποδειχθεί ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια συσσώρευση σφαλμάτων, αυτή η αναζήτηση νέας φυσικής μπορεί να μην είναι μάταιη.

«Τα ενδιαφέροντα αποτελέσματα περιστασιακά προέρχονται από πράγματα που εξαφανίζονται τελικά», είπε ο Randall. «Σας αναγκάζει να σκεφτείτε: Τι ξέρουμε; Και πόσο μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα; “

W. Benjamin: αναζητώντας την ουσία της γλώσσας

Βάλτερ Μπένγιαμιν: 1892–1940

Η γλώσσα ως πνευματική ουσία του κόσμου

§1

Η αντίληψη του Μπένγιαμιν για τη γλώσσα, όπως και για τα πνευματικά έργα του ανθρώπου εν γένει, είναι άμεσα συνυφασμένη με την τρικυμιώδη πορεία της σύντομης ζωής του. Καθετί το βίωνε ως μοίρα και συναφώς ως την αναγκαία συνθήκη για να αντιμετωπίζει τον στενό ορίζοντα των πιο «σιδερόφρακτων» γεγονότων με λόγο και σκέψη. Καθ’ όλη την ενήλικη περίοδο του βίου του, ο Μπένγιαμιν έμελλε να γνωρίσει αφάνταστες οικονομικές στερήσεις, παρά το γεγονός ότι καταγόταν από εύπορη οικογένεια. Τα «μοιραία» βιώματα τον συνόδευαν παντού. Συγχρόνως τον εξωθούσαν να συλλογίζεται, να μεταστοχάζεται πάνω στο δικό του λόγο και πάνω στις δυνατότητες αυτού του λόγου να επηρεάζει ή ακόμη και να ανασυγκροτεί την πολυδαίδαλη πράξη του. Έτσι επεφύλασσε στη γλώσσα έναν ευρύτερο ρόλο από αυτόν του εκφραστικού μέσου. Ως εκφραστικό μέσο, η γλώσσα εξωτερικεύει απλώς κάτι, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν συντελεί στην πραγμάτωση του καλού και αληθινού. Ως τέτοιο μέσο ούτε τον κενόδοξο καθεστωτικό εμποδίζει να ρητορεύει απατηλά και ανέξοδα για το αληθινό ούτε τη ριζοσπαστική σκέψη μπορεί να καθιδρύει. Η γλώσσα, για τον Μπένγιαμιν, δεν νομοθετεί για λογαριασμό της αντικειμενικής πραγματικότητας, αλλά χωρίς αυτήν ή και ενάντιά της. Εάν συνέβαινε αυτό, τότε οι εκάστοτε άξεστοι κυβερνητικοί εκπρόσωποι θα ήταν οι βασιλείς–φιλόσοφοι της γλώσσας. Απεναντίας, η γλώσσα ως τέτοια ανα-σημαίνει αυτό που σημαίνει η ίδια η πραγματικότητα. Πώς κατανοείται τούτο το ανα-σημαίνειν; Κατανοείται ως δόσιμο, ως ερωτική αφοσίωση της γλώσσας στο Είναι των πραγμάτων.

§2

Πρόκειται στ’ αλήθεια για μια αφοσίωση που προορίζεται να κρατά στα χέρια της το μυστικό των πραγμάτων. Κατ’ αυτό το πνεύμα, η γλώσσα αναλαμβάνει το έργο της κοινοποίησης των πνευματικών περιεχομένων του ανθρώπινου Είναι αλλά και του Είναι εν γένει, του συνόλου των πραγμάτων. Και το αναλαμβάνει, γιατί το επιτρέπει η ίδια η φύση των πραγμάτων, η οποία έγκειται στο να κοινοποιούν τα πράγματα την πνευματικότητά τους. Η πνευματικότητα τούτη, ήτοι η πνευματική τους ουσία, ανα-ζωογονείται, ανα-σημαίνεται μέσα στη γλώσσα: η τελευταία φέρνει στο φως ό,τι ανταποκρίνεται στη δική της ουσία. Και ανταποκρίνεται στη δική της ουσία ό,τι μπορεί να κοινοποιηθεί. Τούτο σημαίνει ότι η γλώσσα, κοινοποιώντας τα πνευματικά περιεχόμενα του κόσμου, κοινοποιεί στην πραγματικότητα τον εαυτό της, τη δική της ουσία. Πώς τα/την κοινοποιεί; Δια της γλώσσας. Η γλώσσα δηλαδή είναι, χωρίς περαιτέρω διαμεσολαβήσεις, αυτό που κοινοποιεί η ίδια· είναι η αμεσότητα της πνευματικής κοινοποίησης των πραγμάτων. Κάθε πνευματική κοινοποίηση λοιπόν δεν είναι αυτό που γίνεται μέσω της γλώσσας, αλλά αυτό που συμβαίνει εντός της γλώσσας. Ακριβώς επειδή συμβαίνει εντός της, κάθε τέτοια κοινοποίηση δεν έχει τα όρια του κοινοποιήσιμου έξω από τη γλώσσα, αλλά μέσα στην ίδια τη γλωσσική της ουσία, η οποία συνιστά και τη γλωσσική ουσία των πραγμάτων. Πνευματική ουσία της γλώσσας και γλωσσική ουσία δεν ταυτίζονται. Η πρώτη συμβαίνει ως πνευματικό περιεχόμενο και η δεύτερη ως ονομασία ή κατονομασία των πραγμάτων. Και ο άνθρωπος; Καθ’ όλη τούτη την πνευματική-γλωσσική διεργασία των πραγμάτων, ο άνθρωπος είναι αυτός που μιλάει με ρήματα, με λέξεις: εκφράζει τη γλωσσική του ουσία με το να ονομάζει και να κατονομάζει τα πράγματα.  

ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΣ: Χαρακτῆρες (9.1-9.8) - ΑΝΑΙΣΧΥΝΤΙΑΣ

Θ'. ΑΝΑΙΣΧΥΝΤΙΑΣ


[9.1] [Ἡ δὲ ἀναισχυντία ἐστὶ μέν, ὡς ὅρῳ λαβεῖν, καταφρόνησις δόξης αἰσχρᾶς ἕνεκα κέρδους,]
[9.2] ὁ δὲ ἀναίσχυντος τοιοῦτός ‹τις› οἷος πρῶτον μὲν ὃν ἀποστερεῖ πρὸς τοῦτον ἐπανελθὼν δανείζεσθαι, εἶτα
[9.3] θύσας τοῖς θεοῖς αὐτὸς μὲν δειπνεῖν παρ᾽ ἑτέρῳ, τὰ δὲ κρέα ἀποτιθέναι ἁλσὶ πάσας, καὶ προσκαλεσάμενος τὸν ἀκόλουθον δοῦναι ἀπὸ τῆς τραπέζης ἄρας κρέας καὶ ἄρτον καὶ εἰπεῖν ἀκουόντων πάντων «Εὐωχοῦ, Τίβειε».
[9.4] καὶ ὀψωνῶν δὲ ὑπομιμνήσκειν τὸν κρεωπώλην, εἴ τι χρήσιμος αὐτῷ γέγονε, καὶ ἑστηκὼς πρὸς τῷ σταθμῷ μάλιστα μὲν κρέας, εἰ δὲ μή, ὀστοῦν εἰς τὸν ζωμὸν ἐμβαλεῖν, καὶ ἐὰν μὲν λάβῃ, εὖ ἔχει, εἰ δὲ μή, ἁρπάσας ἀπὸ τῆς τραπέζης χολίκιον ἅμα γελῶν ἀπαλλάττεσθαι.
[9.5] καὶ ξένοις δὲ αὑτοῦ θέαν ἀγοράσασι μὴ δοὺς τὸ μέρος ‹συν›θεωρεῖν, ἄγειν δὲ καὶ τοὺς ὑοὺς εἰς τὴν ὑστεραίαν καὶ τὸν παιδαγωγόν.

[9.6] καὶ ὅσα ἐωνημένος ἄξιά τις φέρει, μεταδοῦναι κελεῦσαι καὶ αὑτῷ.
[9.7] καὶ ἐπὶ τὴν ἀλλοτρίαν οἰκίαν ἐλθὼν δανείζεσθαι κριθάς, ποτὲ ‹δὲ› ἄχυρα, καὶ ταῦτα ‹τοὺς› χρήσαντας ἀναγκάσαι ἀποφέρειν πρὸς αὑτόν.
[9.8] δεινὸς δὲ καὶ πρὸς τὰ χαλκία τὰ ἐν τῷ βαλανείῳ προσελθεῖν καὶ βάψας ἀρύταιναν βοῶντος τοῦ βαλανέως αὐτὸς αὑτοῦ καταχέασθαι καὶ εἰπεῖν ὅτι «Λέλουμαι», κᾆτα ἀπιὼν «Οὐδεμία σοι χάρις».

***

9. Ο ΑΔΙΑΝΤΡΟΠΟΣ


[9.1] [Αδιαντροπιά είναι —για να την περιγράψουμε με έναν ορισμό— να αδιαφορεί κανείς για την κακή του φήμη για χάρη του κέρδους,]
[9.2] ενώ ο αναίσχυντος το είδος του ανθρώπου που, πρώτον, γυρίζει και ζητά δανεικά από κάποιον, τον οποίο δεν έχει ξεχρεώσει· έπειτα,
[9.3] αφού κάνει θυσία στους θεούς, ο ίδιος πηγαίνει να δειπνήσει στο σπίτι κάποιου άλλου, ενώ τα (δικά του) κρέατα τα αλατίζει και τα αποθηκεύει. Προσκαλεί, μάλιστα, και τον ακόλουθό του και του δίνει, παίρνοντας από το τραπέζι, κρέας και ψωμί, και του λέει, ενώ τον ακούν όλοι: «Φάε καλά, Τίβειε».
[9.4] Όταν πηγαίνει να αγοράσει τρόφιμα, υπενθυμίζει στον κρεοπώλη οποιαδήποτε περίπτωση που τυχόν του φάνηκε χρήσιμος, και αφού πάει και καθίσει πλάι στη ζυγαριά, ρίχνει μέσα κατά προτίμηση κρέας, ειδάλλως κανένα κόκαλο για τη σούπα. Αν μπορέσει και τα εξασφαλίσει αυτά, έχει καλώς, αν όχι, τότε αρπάζει, γελώντας ταυτόχρονα, κανένα έντερο από τον πάγκο και φεύγει.
[9.5] Όταν οι άνθρωποι που φιλοξενεί αγοράσουν θέσεις για το θέατρο, παρακολουθεί το θέαμα μαζί τους, χωρίς να πληρώσει το μερίδιό του, ενώ την επόμενη μέρα φέρνει και τους γιους του και τον παιδαγωγό.
[9.6] Αν κανείς καταφέρει και αγοράσει κάποια πράγματα σε τιμή ευκαιρίας, του ζητά να δώσει μερίδιο και σ᾽ αυτόν.
[9.7] Πηγαίνει στο ξένο σπίτι και δανείζεται κριθάρι, καμιά φορά και άχυρο, αναγκάζοντας μάλιστα τους δανειστές του να του τα κουβαλήσουν στο σπίτι του.
[9.8] Είναι ικανός να πάει στους λέβητες με το ζεστό νερό στα λουτρά, να γεμίσει τον κάδο και να ξεπλυθεί μόνος του· και ενώ ο λουτράρης διαμαρτύρεται με φωνές, του λέει «Έχω ήδη λουστεί» κι έπειτα φεύγοντας: «Δεν σου χρωστώ καμιά χάρη».