Τετάρτη 28 Ιανουαρίου 2015

Η αρχαιοελληνική αντίληψη για την έννοια της συμμετοχής


Χρησιμοποιώ δυο εικόνες από την αρχαία Ελλάδα, την οποία θαυμάζω. Η πρώτη είναι αυτή δύο αδελφών, εχθρών μεταξύ τους, που αρνούνται να μοιραστούν τα αγαθά τους. Αντίθετα, η άλλη εικόνα είναι εκείνη δύο αδελφών που προωθούν το πνεύμα της κοινοκτημοσύνης και γίνονται σύμβολο. Στην πραγματικότητα, αυτή η δεύτερη εικόνα είναι που με ενδιαφέρει.
 
Κι αυτό, γιατί η πρώτη περίπτωση αφορά τα υλικά αγαθά που μοιράζουμε μεταξύ διαφορετικών ατόμων, σαν ένα γλυκό, από το οποίο παίρνει ο καθένας ένα κομμάτι, έτσι ώστε στο τέλος δεν απομένει πια γλυκό. Γίνεται σαφές σε αυτή την περίπτωση ότι ο καθένας ήθελε να πάρει το μεγαλύτερο κομμάτι ή ακόμα και όλο το γλυκό. Είναι το δράμα δύο αδελφών εχθρών που θέλουν να αναλάβουν την εξουσία στη Θήβα και αποτελούν το αντικείμενο του πρώτου παραδείγματος μου. Πρόκειται για τους γιους του Οιδίποδα, τα δύο αδέλφια, τον Ετεοκλή και τον Πολυνίκη, όπως τους συναντάμε στην τραγωδία του Ευριπίδη «Φοίνισσες».
 
Ο Ευριπίδης προτίμησε να φέρει αντιμέτωπους τους δύο αδελφούς. Ο πιο επικίνδυνος από τους δύο είναι ο Ετεοκλής, που θέλει όλη την εξουσία. Η μητέρα του προσπαθεί να περιορίσει την επιθυμία του για εξουσία, που είναι η μεγαλύτερη θεϊκή ιδιότητα στα μάτια του. Και η μητέρα του στις «Φοίνισσες», στην απολογία της, αντιτίθεται σε αυτή τη φιλοδοξία: «Τη χειρότερη από τις θεϊκές ιδιότητες, τη φιλοδοξία, γιατί να την έχει το παιδί μου;».
 
«Η Ισότητα είναι αυτή που καθορίζει το μέτρο και προσδίδει το ανάλογο βάρος στα ανθρώπινα όντα. Η νύχτα διαδέχεται την ημέρα με σαφή προκαθορισμένη συμμετρία, χωρίς ούτε η νύχτα ούτε η μέρα να καραδοκούν ποια θα κυριαρχήσει πάνω στην άλλη… Όταν λοιπόν η ίδια η μέρα και η νύχτα είναι αιώνια υποκείμενες σε αυτήν την Ισότητα, εσύ δεν θα παραχωρήσεις με τη σειρά σου ίσο μερίδιο κληρονομιάς στον αδελφό σου;».

Η Ιοκάστη έχει παράξενες ιδέες, όπως αυτή, που αποκαλεί την τυραννία «ευχάριστη αδικία», αλλά αυτό που θέλω να σας τονίσω είναι η ευρύτητα της αντίληψης, με την οποία ξεκινά αυτό το κείμενο, ο τρόπος με τον οποίο επικαλείται την εναλλαγή των εποχών και της μέρας με τη νύχτα μέσα στο χρόνο. Όλα αυτά, βασισμένα σε μία τάξη του Σύμπαντος που μας προσκαλεί, εμάς τους ανθρώπους, να σεβόμαστε επίσης την αρχή της ίσης συμμετοχής.
 
Ο Ετεοκλής δεν έχει πειστεί, γι’ αυτό τα δύο αδέλφια αλληλοσκοτώνονται και η Ιοκάστη θα πεθάνει ανάμεσα στα πτώματα των δύο παιδιών της, που αφού δεν κατάλαβαν την αξία του νέμεσθαι έχασαν την ίδια τους τη ζωή.
 
 Θα ήθελα να κάνω δύο εισηγήσεις… Η πρώτη είναι μία εικόνα, που αξίζει να χρησιμοποιηθεί και που τη βρίσκουμε σε πολλά σημεία στον Πλάτωνα, ιδιαίτερα στους «Νόμους» του, όταν ξεχωρίζει την αριθμητική ισότητα από τη γεωμετρική. Η αριθμητική ισότητα συνίσταται στο να αποδίδει το ίδιο πράγμα στον καθένα, αντίθετα η γεωμετρική ισότητα καθιερώνει ένα θεσμό, που μπορεί να δώσει περισσότερα είτε στη μεγαλύτερη ανάγκη είτε στη μεγαλύτερη αρετή, και εισάγει μία αδικαιολόγητη αδικία.
 
             Την άλλη υπόθεση την παίρνω από υπάρχουσες πηγές. Είναι η προσφυγή στην κλήρωση και είναι ένα από τα στοιχεία για τα οποία η αθηναϊκή Δημοκρατία μας εκπλήσσει μερικές φορές.
 
Οι Αθηναίοι προσέφευγαν συχνά στην κλήρωση. Για το αν θα συστηνόταν νέο δικαστήριο, αυτό αποφασιζόταν με κλήρωση, για το ποιος δικαστής θα αναλάμβανε μία υπόθεση, γινόταν και πάλι κλήρωση. Η κλήρωση όμως έπαιζε ένα ρόλο σημαντικό και θα θυμίσω ότι κατά τη δημιουργία αποικιών έριχναν σε κλήρωση, τη γη που ανήκε στον καθένα. …
 
Θα ήθελα να περάσω σε αυτό που ονομάζω δεύτερη μορφή του νέμειν και του νέμεσθαι. Πρέπει να παρατηρήσω ότι ακόμα και στη δική μας γλώσσα, τη γαλλική, χρησιμοποιούμε το ρήμα «μοιράζω» με αντικείμενα που δεν είναι υλικά αγαθά.
 
Μοιραζόμαστε ένα συναίσθημα, μοιραζόμαστε μια ευθύνη, μια υποχρέωση, μια ελπίδα. Αγγίζουμε έναν τομέα, ο οποίος είναι ευρύς και τον οποίο δεν καταλαβαίνουμε πολλές φορές. Ακόμα και στις «Φοίνισσες» του Ευριπίδη, υπάρχει ένα ακόμα πρόσωπο της τραγωδίας, ένας νέος άνθρωπος, που, εξαιτίας του χρησμού, δέχεται να πεθάνει για το κοινό καλό και εκφέρει σε όλους ένα λόγο για το πώς, πρέπει να θυσιαζόμαστε για τους συμπολίτες μας…
 
Τελικά, εκεί βρίσκεται και μία άλλη μορφή του νέμεσθαι. Μοιραζόμαστε τη χαρά και τη λύπη της πόλης. Μοιραζόμαστε τις υποχρεώσεις που μας προσδιορίζει και τα θετικά που μας προμηθεύει.
 
Η τελευταία αυτή πρωτοτυπία του Ευριπίδη μάς κάνει να καταλάβουμε ότι, αντίθετα με την άρνηση του να μοιραστείς, υπάρχει η αίσθηση του επιμερισμού των ευθυνών ακόμα και της αυτοθυσίας, που λαμβάνει υπόψη της το συμφέρον του άλλου. Οι «Φοίνισσες» αποκαλύπτουν μια πιο βαθιά έννοια της «νομής», η οποία στην πραγματικότητα είναι ένωση, κοινότητα, και, θα έλεγα, αντίθετα με τα αδέλφια-εχθρούς, αδελφότητα.
 
Υπάρχει και το άλλο παράδειγμα, που σας υποσχέθηκα και το οποίο με ενδιαφέρει, εκείνο των αδελφών που μοιράζονται τα πάντα, μέχρις ακρότητος.
 
Αυτά τα αδέλφια είναι ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης, οι Διόσκουροι, τα παιδιά της Λήδας, που ήταν ίδιοι και μαζί διαφορετικοί. Γιατί η Λήδα ενώθηκε την ίδια νύχτα με, τον Δία αλλά και με το νόμιμο σύζυγό της, το βασιλιά της Σπάρτης, τον Τυνδάρεω.
 
Ο Πολυδεύκης λοιπόν ήταν γιος του Δία και ο Κάστορας γιος του Τυνδάρεω. Σε μία μάχη, ο Κάστορας χάνει τη ζωή του. Για τον Πολυδεύκη μία ζωή χωρίς τον αδελφό του δεν είναι δυνατή και παρακαλεί τον πατέρα του τον Δία να χαρίσει τη ζωή στον αδελφό του. Και ο Δίας του δίνει την επιλογή. Η μοίρα του Κάστορα δεν μπορεί να αλλάξει γιατί είναι θνητός. Μπορεί ή να ζήσει για πάντα στον Όλυμπο μαζί με τους αθάνατους ή να μοιραστεί την τύχη του αδελφού του και να ζει τη μισή του ζωή κάτω από τη Γη και τη μισή στον ουρανό. Χωρίς άλλη σκέψη ο Πολυδεύκης δέχτηκε τη δεύτερη επιλογή απαρνείται την αιώνια ζωή για χάρη του αδελφού του και από τότε τα δύο αδέλφια ζουν εναλλάξ στον ουρανό.
 
Ξέρω! Η περίπτωση είναι ιδιαίτερη, αλλά η εικόνα μάς στοιχειώνει και μπορεί να μας κάνει να σκεφτούμε. Τους κανόνες της ισότιμης διανομής μπορούμε να τους βρούμε και να μην καταλήξουμε σαν τους γιους του Οιδίποδα, τον Ετεοκλή και τον Πολυνίκη, που τους ενδιέφερε περισσότερο η γη, από τους εαυτούς τους και τη ζωή τους.

Η Μία

Από όσο θυμάμαι τον εαυτό μου ένοιωθα την ύπαρξη της να βρίσκεται σε αυτό το κόσμο μαζί μου,
γνωρίζοντας τη χωρίς να θυμάμαι γιατί και που.
 
Γυρνώντας χρόνια η λήθη ξεθώριαζε τη θύμηση, μα η αίσθηση δε ξεχάστηκε ποτέ.
 
Μέσα σε μια ρωγμή του χρόνου πέσαν τα μάτια μου πάνω σε λόγια που στο νου δε χώραγαν, μα η καρδιά δε μπορούσε να ξεχάσει.
 
Λόγια αληθινά, δυνατά που θυμίζουν πως η μαγεία δε ξεχάστηκε, γραμμένα από Εκείνη.
 
Ένοιωσα μικρός μπροστά στο μεγαλείο γνωρίζοντας πως δεν είμαι έτοιμος να σταθώ ισάξια δίπλα της μα η καρδιά είχε επιβεβαιώσει τη δική της πρόκληση.
 
Πέρασαν μήνες πρόκλησης και αμφισβήτησης μα το ένα μάτι μου πάντα επάνω της.
 
Περίοδος έκστασης εστιασμένος αλλού, μου γνέφει το κάλεσμα.
 
Σε μια στιγμή ο κόσμος καταρρέει και η έκσταση μετατρέπεται σε ευδαιμονία.
 
Η αμεσότητα της έκφρασης του είναι της δε με αφήνει να ασχοληθώ με παρελθόν και μέλλον και για να ανταπεξέλθω ζω σε ένα πρωτόγνωρο διαρκές παρόν.
 
Η αίσθηση του χρόνου και της σκέψης αλλάζει χωρίς να προλαβαίνω να ασχοληθώ με ανάγκες ή προσδοκίες και ίσα που προλαβαίνω να ζω στο τώρα.
 
Έρχεται ένα σημείο της επικοινωνίας που νιώθω να με προκαλεί τόσο πολύ που ανακαλύπτω και σιγουρεύομαι πως Εκείνη είναι, έχει έρθει η ώρα της κατάκτησης και η πολιορκία ξεκινά.
 
Τα εγώ παίζουν τα παιχνίδια τους, μα οι καρδιές που ήδη έχουν κάνει την επιλογή τους δε θα σταματήσουν  τη διεκδίκηση τους έως ότου αυτή εκπληρωθεί.
 
Σαν πλησιάσουν τα φυσικά σώματα η οικειότητα είναι δεδομένη μα η επιλογή έκφρασης της λειτουργίας τους διαφορετική.
 
Σαν οι καρδιές βρίσκουν τη σχισμή που ψάχνουν, τα χείλια ενώνονται, και έτσι επιθυμούν να μείνουν.
 
Οι ώρες περνούν σα λεπτά γιατί ο χρόνος αναμονής της επανένωσης ήταν μεγάλος και η ευκαιρία μπορεί να μη ξανάρθει.
 
Από εδώ και στο εξής η κάθε απομάκρυνση μόνο τη φλόγα μπορεί να δυναμώσει και θα συμβαίνει όσες φορές χρειαστεί για να εκπληρωθεί σε όλα τα επίπεδα η Ιερή Ένωση…

Ο ΜΕΛΙΣΤΑΛΑΚΤΟΣ ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

Ο ΜΕΛΙΣΤΑΛΑΚΤΟΣ ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑΜια φορά κι έναν καιρό, όπως λέει το παραμύθι, και στην περίπτωσή μας ο μύθος, η όμορφη νύμφη Κυρήνη που έβοσκε, στο Πήλιο, τα κοπάδια του πατέρα της, πάλευε με ένα άγριο λιοντάρι που είχε επιτεθεί στα πρόβατά της. Πάνω στον αγώνα, που ήταν, φυσικά, νικηφόρος, την είδε ο λαμπρός Απόλλωνας, την ερωτεύθηκε σφόδρα και την απήγαγε. Την ανέβασε πάνω σ’ ένα άρμα χρυσό που το τραβούσαν κύκνοι και την οδήγησε στη Λιβύη όπου γέννησε τον Αρισταίο, μορφή σημαντική, και αδίκως ξεχασμένη, που έδωσε στους ανθρώπους τρία από τα μέγιστα αγαθά: μέλι, λάδι και τυρί.

Από τον Διόδωρο τον Σικελιώτη μαθαίνουμε πως το παιδί ανέλαβαν να το μεγαλώσουν οι Νύμφες, που του έδωσαν τρία ονόματα: Νόμιος, Αρισταίος, Αγρέας (ταύτας δὲ τῷ παιδὶ τρεῖς ὀνομασίας προσάψαι· καλεῖν γὰρ αὐτὸν Νόμιον, Ἀρισταῖον, Ἀγρέα) και τον έμαθαν να κάνει μέλι, τυρί και λάδι (Τοῦτον δὲ παρὰ τῶν Νυμφῶν μαθόντα την τε τοῦ γάλακτος πῆξιν καὶ τὴν κατασκευὴν τῶν σμηνών, ἔτι δὲ τῶν ἐλαιῶν τὴν κατεργασίαν). Ο Αρισταίος ήταν ο πρώτος που δίδαξε στους ανθρώπους τη μελισσοκομία, την ελαιοκαλλιέργεια και την τυροκομία κι εκείνοι του το ανταπέδωσαν λατρεύοντάς τον ως ισόθεο με τον άλλον μεγάλο ευεργέτη τους, τον Διόνυσο. Όλα αυτά θα ήταν παραμυθένια και «άσπιλα» αν ο εξαιρετικός αυτός θεός δεν είχε, εν μέρει, κληρονομήσει τον άστατο συναισθηματικό χαρακτήρα του πατέρα του και εκείνον του παππού του, του μεγάλου Διός.

Το κεντρί του έρωτα
Σαν μεγάλωσε και ανδρώθηκε ο γιος της Κυρήνης και του Απόλλωνα άφησε τις αγαπημένες του τροφούς κι άνοιξε τα φτερά του για ν’ ασχοληθεί με το μεγάλο πάθος του, τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Μετά από αρκετό καιρό μαθητείας δίπλα στον σοφό κένταυρο Χείρωνα, ο οποίος τον μύησε στα μυστήρια, ο νεαρός ποιμένας εγκαταστάθηκε στη μαγευτική κοιλάδα των Τεμπών, ευτυχισμένος με τις ελιές, τα κοπάδια του και τα μελίσσια του. Για κακή του τύχη, όμως, αγάπησε την ωραία Ευρυδίκη, την καρδιά της οποίας είχε σκλαβώσει ήδη ο τρανός Ορφέας. Ο έρωτας του Αρισταίου για την όμορφη νύμφη τον έκανε να χάσει τα λογικά του και άρχισε να την κυνηγά την ημέρα που επρόκειτο να τελεσθούν οι γάμοι της με τον γιο της Μούσας (η μητέρα του Ορφέα ήταν η μούσα Καλλιόπη). Η Ευρυδίκη έτρεξε για να τον αποφύγει, αλλά δεν πρόσεξε και πανικοβλημένη πάτησε ένα φίδι που ήταν κρυμμένο ανάμεσα στα χόρτα κι έχασε τη ζωή της απ’ το δήγμα του. Ο Αρισταίος βέβαια δεν έμεινε ατιμώρητος. Έχασε όλες τις μέλισσές του. Κατ’ άλλους καταστράφηκαν από τους ίδιους τους θεούς ενώ άλλοι πιστεύουν πως τον χαμό τους τον προκάλεσαν οι συντρόφισσες της Ευρυδίκης. Ο θεός-ποιμένας θρήνησε για τον χαμό τους μπρος στη μητέρα του που έφτασε για να τον προστρέξει.

Ο Οβίδιος, στο Ημερολόγιο, περιγράφει τη σκηνή με εξαιρετικά ποιητικό τρόπο:
Άρχισε να θρηνεί ο Αρισταίος, τις μέλισσές του, όλες, σαν είδε νεκρές να κείτονται / κι έρημες τις κηρήθρες με το μέλι που, πάνω τους καλά-καλά, δεν πρόφτασαν ν’ αφήσουν / Πασχίζει, η ουρανόχρωμη μητέρα του να τον παρηγορήσει / και πριν μονάχο πάλι τον αφήσει, με τον πόνο του, γλυκές του δίνει συμβουλές: / «Τα δάκρυα στέγνωσε, παιδί μου, και τράβα τη βοήθεια να γυρέψεις του γέροντα Πρωτέα / που θα σου πει το μυστικό και σμήνος νέο θ’ αποκτήσεις. / Να ’σαι, όμως, έτοιμος, γιατί θα σου ξεφύγει, την όψη του, αλλάζοντας / γι’ αυτό, τα χέρια του, πισθάγκωνα να τα κρατήσεις». / Κι έτσι του γέροντα της θάλασσας, λυμένα από τον ύπνο, τα χέρια / αρπάζει, ο νεαρός, σαν έφτασε, και τα αλυσοδένει. / Σαν ένιωσε τον κίνδυνο, ο Πρωτέας, άλλαξε όψη, καλά τη γνώριζε την τέχνη, / μα τα δεσμά του τον ανάγκασαν, γρήγορα, τη θεϊκή να ξαναβρεί μορφή του. / Το  πρόσωπό το υγρό φανέρωσε και τα δασιά του γένια, λέγοντας: «Ήρθες ίσαμε εδώ για να σου πω αν είναι μπορετό νέα μελίσσια ν’ αποκτήσεις; / Θα πρέπει έναν ταύρο νιούτσικο να σφάξεις και το κουφάρι του με χώμα να σκεπάσεις / και σαν τον αγκαλιάσει η γης αυτό που περιμένεις θα σ’ το δώσει». / Του γέροντα ακολούθησε
τη συμβουλή ο βοσκός, και σμήνη από το σκοτωμένο ζώο / ξεχύθηκαν οι μέλισσες: χίλιες ζωές χάρη σε μια θυσία.

Το φως του Υδροχόου
Φαίνεται όμως πως η εκδικήτρια Νέμεσις δεν ικανοποιήθηκε με τη σχετικά μικρή (ας το παραδεχτούμε) τιμωρία αυτήν κι έστειλε κι άλλα μεγαλύτερα δεινά στον θεϊκό μελισσοκόμο ο οποίος, εν τω μεταξύ, είχε πάρει για γυναίκα του την Αυτονόη, μια από τις τέσσερις θυγατέρες του Κάδμου και της Αρμονίας. Με την Αυτονόη απέκτησε έναν γιο, τον σπουδαίο κυνηγό Ακταίωνα, που είδε μια μέρα, άθελά του, την Άρτεμη να λούζεται γυμνή σε μια πηγή. Εξοργισμένη η θεά τον μεταμόρφωσε σε ελάφι και έτσι τον κατασπάραξαν τα ίδια του τα σκυλιά. Ο Αρισταίος πλήρωσε, τελικά, πολύ ακριβά τον θάνατο της Ευρυδίκης και μάλιστα η ιστορία είναι ακόμη πιο τραγική αν σκεφτεί κανείς πως η θεά του κυνηγιού ήταν αδελφή του πατέρα του! Μετά τον θάνατο του γιου του, αποτραβήχτηκε στη νήσο Κέα, όπου κατάφερε να σώσει τους κατοίκους της από μια επιδημία πανώλης και από κει λέγεται πως πήγε στη Σικελία και στη Σαρδηνία για να διδάξει τη μελισσοκομία, την καλλιέργεια της ελιάς και τη γαλακτοκομία στους κατοίκους των δύο μεγάλων αυτών νησιών της Μεσογείου. Αφού μοιράστηκε με τους ανθρώπους όλα όσα ήξερε, κατέφυγε σ’ ένα ερημητήριο, στις βουνοκορφές του Αίμου, όπου, σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση, μια μέρα εξαφανίστηκε για πάντα. Ο Αρισταίος καταστερώθηκε και ορισμένοι, μάλιστα, συγγραφείς λένε πως πρόκειται για τον αστερισμό του Υδροχόου. Ο Ηρόδοτος γράφει πως, μετά την ανάληψή του στο ουράνιο στερέωμα, εμφανίστηκε στη μικρασιατική πόλη Κύζικο και τριακόσια χρόνια αργότερα στο Μεταπόντιο, στη Μεγάλη Ελλάδα. Κατά τον Πλούταρχο, ο Αρισταίος μπορούσε να «παίζει» όσο ήθελε με την ψυχή του, με τη ζωή δηλαδή και τον θάνατο, και κάθε φορά που εγκατέλειπε το ανθρώπινο σώμα του γινόταν ελάφι. Ίσως αυτό έχει να κάνει με την ιδέα της μέλισσας που όπως λέει και ο ποιητής (Β. Ουγκώ): Τίποτα πιότερο δεν μοιάζει στην ψυχή από τη μέλισσα. / Απ’ το ένα στ’ άλλο πάει λουλούδι η μια / κι απ’ άστρο σ’ άστρο φτερουγίζει η άλλη / και φέρνει η ψυχή το φως κι η μέλισσα το μέλι. 

H Μεταφυσική της Τέχνης σε Αρχαία Ελλάδα

Σύμφωνα με τις Αρεοπαγιτικές συγγραφές (5ος μ.Χ. αιώνας) ως κάλλος ορίζεται: «ως πάντα προς εαυτό καλούν, όθεν και κάλλος λέγεται», δηλαδή κάλλος είναι αυτό που καλεί σε μια σχέση.

Ο Eliade τολμά να αναλύσει την ανάγκη γιατί το εργαλείο πρέπει να έχει κάλλος για να μπει στην ζωή των ανθρώπων. Αυτό χρειάζεται διότι ο άνθρωπος βλέπει πως ότι έχει μορφή υπάρχει, το άμορφο, η διάλυση της μορφής είναι συνδεδεμένη στην εμπειρία της ζωής με τον θάνατο. [...] Ίσως γι’ αυτό η αμορφία ήτανε για τον άνθρωπο των πρώτων κοινωνιών μια απειλή. Το άμορφο ήτανε το ανύπαρκτο τελικά. Η αμορφία ήτανε απειλή ανυπαρξίας. Για να υπάρχει κάτι πρέπει να μορφοποιηθεί, να αποκτήσει μορφή. Αυτό το λέω ως μια πρόταση ερμηνείας του κάλλους, αλλά ο άλλος ορισμός τον οποίο ανέφερα από τις Αρεοπαγιτικές συγγραφές μου λύνει περισσότερα προβλήματα. Το κάλλος είναι κλήση, κλήση σε σχέση.

...Η τέχνη για τους αρχάιους Έλληνες ήταν ένας τρόπος για να περιγράψουν την πραγματικότητα. Την πραγματικότητα μπορείς να την πεις περιγραφικά απλώς, να την φωτογραφίσεις θα λέγαμε σήμερα αλλά αυτό δεν ήταν το στοιχείο που ενδιέφερε τον Έλληνα καλλιτέχνη τουλάχιστον στην αρχαιότητα. Τον ενδιέφερε να πει την πραγματικότητα ως προς το νόημα της θα λέγαμε σήμερα, ως προς την αλήθεια της θα έλεγε ο αρχαίος Έλληνας. Αλήθεια από το α το στερητικό και το λήθη σημαίνει ως προς την μη απόκρυψη, ως προς την εμφάνεια, την φανέρωση. Την φανέρωση ποιου πράγματος; Του πραγματικά υπαρκτού....!


...Αυτό που ενδιέφερε τον Έλληνα ήταν ένα πάθος για την αλήθεια, δηλαδή αυτό το οποίο είναι πραγματικά υπαρκτό, όχι για το εφήμερο, όχι για το προσωρινό αλλά αυτό που μένει, αυτό που είναι αιώνιο, ακατάληπτο, αμετάβλητο. Και ποιο είναι αυτό; Είναι ο λόγος των πραγμάτων. Τι θα πει ο λόγος των πραγμάτων; Η ουσία των πραγμάτων! Δηλαδή εκείνα τα γνωρίσματα κάθε όντος τα οποία κάνουν αυτό το ον να μετέχει στην ύπαρξη...

...Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο, στην γλυπτική ας πούμε, είναι πολύ χαρακτηριστικό, το έργο της τέχνης ήταν για τους Έλληνες άγαλμα. Η λέξη άγαλμα βγαίνει από το αγάλλομαι. Γιατί ήταν άγαλμα; Γιατί προκαλούσε την αγαλλίαση της θέας του όντος υπαρκτού...

Όταν βλέπετε για παράδειγμα ένα άγαλμα του Απόλλωνα, αυτό που παριστάνει το άγαλμα δεν είναι ένα ωραίο παλικάρι το οποίο κάθετε ο γλύπτης και φτιάχνει το αντίγραφο του. Ή αν θέλει να φτιάξει την Αφροδίτη, παίρνει και στήνει μια ωραία κοπέλα, αυτό δηλαδή που έκαναν οι καλλιτέχνες στην Ευρωπαϊκή Αναγέννηση. Ο αρχαίος Έλληνας αφαιρεί από κάθε ωραία κοπέλα ή από κάθε ωραίο άντρα όλα τα περιστατικά και περιστασιακά γνωρίσματα. Αφαιρεί όλα αυτά για να φτάσει σ’ αυτόν τον λόγο. Επομένως ο θεατής του αγάλματος να έχει την αγαλλίαση της θέας εκείνων των στοιχείων που είναι αθάνατα. Δεν πεθαίνουν, δεν φθείρονται, είναι το όντος υπαρκτό...!!!

O αδάμαστος σκλάβος Σπάρτακος

Ο άνθρωπος που γεννήθηκε ελεύθερος και πέθανε ακόμα πιο ελεύθερος!

Για δύο ένδοξα χρόνια, ο ηγέτης των επαναστατημένων μονομάχων οδήγησε τον στρατό του από δούλους σε νίκες κατά των ρωμαϊκών λεγεώνων, απειλώντας το κύρος και την υπόσταση της ίδιας της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας!

Η ζωή του Σπάρτακου μπορεί να ιδωθεί υπό το πρίσμα της δίκαιης εκδίκησης κατά των Ρωμαίων για την αγάπη που έτρεφαν για το απάνθρωπο και αιματοβαμμένο σπορ των μονομαχιών στις αρένες της αρχαίας Ρώμης.

Ο Σπάρτακος δεν γεννήθηκε σε καθεστώς δουλείας: ήταν ένας ελεύθερος άνθρωπος από τη Θράκη, πιθανότατα λιποτάκτης από τον ρωμαϊκό στρατό, ο οποίος αιχμαλωτίστηκε, πουλήθηκε ως σκλάβος και ρίχτηκε στις αρένες του θανάτου.

Κι όταν το 73 π.Χ. το έσκασε με άλλους 70-80 μονομάχους, σύντομα θα συγκέντρωνε τριγύρω του κι άλλους σκλάβους και μέσα σε έναν χρόνο θα έβλεπε τις δυνάμεις του να εκτινάσσονται στους 120.000 άντρες, μετρώντας μια σειρά από αποφασιστικές νίκες κατά της καλοκουρδισμένης ρωμαϊκής πολεμικής μηχανής!

Η επανάσταση των σκλάβων βεβαίως, παγιδευμένη καταμεσής της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (Νότια Ιταλία), δεν θα μπορούσε να τελεσφορήσει, με τον όνομα του Σπάρτακου να επιβιώνει διαμέσου των αιώνων ως διαχρονικό σύμβολο του ανθρώπου που δεν σκύβει το κεφάλι σε κανένα ζυγό, όσο τρομακτικός κι αν είναι...

Πρώτα χρόνια

Το σύνολο σχεδόν των γνώσεών μας για τα πεπραγμένα του Σπάρτακου περιορίζονται στα δύο χρόνια της επανάστασης που ηγήθηκε, μια από τις μαζικότερες εξεγέρσεις στα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ό,τι προηγήθηκε πριν από την εξέγερση των σκλάβων δεν είναι γνωστό και ιστορική συναίνεση δεν υπάρχει, καθώς οι πηγές (Πλούταρχος και Αππιανός κυρίως) δεν συμφωνούν στα βιογραφικά στοιχεία του Σπάρτακου, ενώ συχνά είναι και αντιφατικές. Η ιστορία της ζωής του φαίνεται ωστόσο να ακολουθεί την εξής πορεία.

Ο Σπάρτακος γεννιέται περί το 109 π.Χ. στη Θράκη, έναν από τους πρώιμους εχθρούς της Ρώμης. Οι ιστορικές πηγές υπαινίσσονται ότι ο Σπάρτακος ήταν αριστοκρατικής καταγωγής και πρέπει να υπηρετούσε σε βοηθητικό πόστο στον ρωμαϊκό στρατό, πιθανότατα ως εθελοντής μισθοφόρος. Είναι πιθανό να υπέπεσε σε κάποιο βαρύ παράπτωμα ή ακόμα και να λιποτάκτησε από τις τάξεις του στρατού (έχει υποστηριχθεί ακόμα ότι πιάστηκε αιχμάλωτος πολέμου από τις συγκρούσεις των Ρωμαίων με τη θρακική δυναστεία των Σπαρτακιδών), αδικήματα που κατά το ρωμαϊκό Δίκαιο επέσυραν αμφότερα την ποινή της σκλαβιάς.

Το δουλεμπόριο ανθούσε στις επαρχίες της αυτοκρατορίας, με τα νέα «αποκτήματα» να πουλιούνται πλουσιοπάροχα στον εκάστοτε πλειοδότη...

Η σχολή των μονομάχων

Ο Λέντουλος Βατιάτος (Lentulus Batiatus) διατηρούσε περίφημη σχολή μονομάχων στην Κάπουα της Καμπανίας και αγόρασε τον δυνατό δούλο Σπάρτακο, μαζί με άλλους σκλαβωμένους Θράκες και Γαλάτες, που αποτελούσαν και το μεγαλύτερο ποσοστό των μονομάχων.

Οι εκπαιδευόμενοι μονομάχοι σχημάτιζαν ομάδες (familia gladiatorium), κάτω από τον απόλυτο έλεγχο ενός διοικητή (lanista), ο οποίος είχε και την ευθύνη για τη στρατολόγηση, την εκπαίδευση και τις ίδιες τις μονομαχίες. Οι σχολές μονομάχων λειτουργούσαν ταυτοχρόνως και ως στρατώνες (και σε κάποιες περιπτώσεις και ως φυλακές), με τους ετοιμοπόλεμους και καλά εκπαιδευμένους μονομάχους να κρατούνται τιθασευμένοι από το άγρυπνο μάτι του ρωμαϊκού νόμου...

Έναρξη της επανάστασης των μονομάχων

Το καθεστώς που επικρατούσε στις σχολές μονομάχων ήταν ιδιαίτερα αυστηρό. Παρόλα αυτά, ο Σπάρτακος καταφέρνει να συνωμοτήσει με άλλους 70-80 μονομάχους και έπειτα από μικρής έκτασης μάχης με τους φρουρούς της σχολής αποδρούν από τις εγκαταστάσεις: είχαν προμηθευτεί μαχαίρια από την κουζίνα της σχολής Familia Batiatus!

Σύντομα η ομάδα των ρέμπελων μονομάχων θα είχε στα χέρια της όπλα και πολεμικό εξοπλισμό και θα έβρισκε καταφύγιο στον κρατήρα του Βεζούβιου, που την εποχή εκείνη ήταν ανενεργός (73 π.Χ.). Από τις πλαγιές του Βεζούβιου (κοντά στη Νάπολη), οι επαναστατημένοι μονομάχοι θα εξαπέλυαν επιθέσεις σε τμήματα του ρωμαϊκού στρατού, λεηλατώντας ταυτοχρόνως ό,τι έβρισκαν μπροστά τους. Τα νέα σύντομα θα έκαναν τον γύρο της αυτοκρατορίας και σκλάβοι από κάθε γωνιά της Ιταλίας συνέρρεαν για να προσχωρήσουν στον αντάρτικο στρατό.

Ο Σπάρτακος αναδείχθηκε στον αδιαφιλονίκητο ηγέτη του κινήματος, με μια σειρά ακόμα από μονομάχους να έχουν ηγετικές θέσεις, ανάμεσά τους ο Κρίξος, ο Οινόμαος, ο Κάστος κ.ά. Οι σκλάβοι, οι αναξιοπαθούντες, οι κατατρεγμένοι και οι άποροι βρήκαν μια νέα ελπίδα στο αντάρτικο του Σπάρτακου και προσχωρούσαν μαζικά στο κίνημα, φέρνοντας ακόμα και τα γυναικόπαιδά τους, με τους μονομάχους να εκπαιδεύουν τους άντρες στη μάχη και να εξαπολύουν επιδρομές στα ρωμαϊκά χωριά για ανεφοδιασμό και στρατιωτικές προμήθειες. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, ένας μικρός αλλά ετοιμοπόλεμος στρατός πλαισίωνε τον Σπάρτακο, με τους Ρωμαίους να υποτιμούν την έκταση και την ένταση της εξέγερσης και να αφήνουν τα πράγματα στην τύχη τους, καθώς το κύριο σώμα του ρωμαϊκού στρατού επιχειρούσε εκτός Ιταλίας...

Οι πρώτες νικηφόρες μάχες του Σπάρτακου

Παρά τη νωθρότητά της, η Σύγκλητος στέλνει σχετικά απρόθυμα κατά του Σπάρτακου μια δύναμη 3.000 ανδρών, υπό τον διοικητή Γλάβρο (Gaius Claudius Glaber). Ο κύριος όγκος των ρωμαϊκών λεγεώνων ήταν απασχολημένος σε μέτωπα εκτός Ιταλίας: ο Πομπήιος ήταν στην Ισπανία και ο Λούκουλος είχε εκστρατεύσει στον Πόντο.

Παρά το γεγονός ότι οι λεγεώνες του Γλάβρου περικυκλώνουν τους επαναστάτες στις πλαγιές του Βεζούβιου, οι άντρες του Σπάρτακου υπερβάλλουν εαυτόν και σε μια μοναδική επίδειξη ανδρείας και στρατιωτικής τακτικής αιφνιδιάζουν και διαλύουν το σύνολο σχεδόν της ρωμαϊκής δύναμης, με τον Γλάβρο να πέφτει στο πεδίο της μάχης. Η ταπεινωτική ήττα των Ρωμαίων δεν θα μπορούσε ωστόσο να μείνει αναπάντητη: μια μεγαλύτερη και καλύτερα εκπαιδευμένη δύναμη στέλνεται στο κατόπι τους, έχοντας στο τιμόνι τον πραίτορα Βαρίνιο (Publius Varinius).

Η νέα απόπειρα να κατασταλεί η εξέγερση των σκλάβων θα είχε ωστόσο την ίδια μοίρα: οι λεγεώνες συντρίβονται, τα ρωμαϊκό στρατόπεδο λεηλατείται και ο Βαρίνιος μόλις που γλιτώνει τον θάνατο! Ο στρατός του Σπάρτακου ήταν πλέον άρτια εξοπλισμένος με ρωμαϊκά όπλα και αποτελούσε υπολογίσιμη δύναμη στην καρδιά μάλιστα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας: μέχρι τη άνοιξη του 72 π.Χ. ο Σπάρτακος ήταν κύριος όλης της Καμπανίας, με τον ετοιμοπόλεμο στρατό του να έχει πλέον και δυνάμεις ιππικού, ενώ η αποικία στον Βεζούβιο μετρούσε πια γύρω στις 70.000 ψυχές.

Γενίκευση της επανάστασης και διαίρεση του επαναστατικού στρατού

Ο Σπάρτακος ήξερε καλά ότι όσο παρέμενε στα εδάφη της αυτοκρατορίας δεν μπορούσε να ένιωθε ασφαλής: ο στρατός του δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει στα ίσα τις πειθαρχημένες ρωμαϊκές λεγεώνες, την ίδια στιγμή που ο αριθμός των ατόμων που εξαρτούνταν από αυτόν είχε αυξηθεί δραματικά. Αποφάσισε λοιπόν να φύγει από τη ρωμαϊκή επικράτεια, οδηγώντας τις δυνάμεις του προς τα βόρεια. Οι άλλοι ηγέτες του κινήματος δεν συμφώνησαν βέβαια με τον Σπάρτακο και βάλθηκαν να χαλάσουν τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία από τα μέσα: ο Κρίξος αποκόπηκε από το κύριο σώμα του αντάρτικου και οδήγησε μια σημαντική δύναμη 30.000 αντρών σε επιδρομές και λεηλασίες σε όλη την επικράτεια της Απουλίας, μην έχοντας καμία διάθεση να εγκαταλείψει την Ιταλία.

Ο επαναστατικός στρατός χωρίζεται λοιπόν τη στιγμή που η Ρώμη αποφάσισε να αντιδράσει ηχηρά: στέλνει ενάντια στους εξεγερμένους σκλάβους μια υπολογίσιμη δύναμη, με διοικητές τους Γέλλιο (Lucius Gellius Publicola) και Λέντουλο (Gnaeus Cornelius Lentulus Clodianus). Ο Γέλλιος βαδίζει καταπάνω στον Κρίξο, τον οποίο και συντρίβει, εξοντώνοντας περισσότερα από τα δύο τρίτα των δυνάμεών του, ανάμεσα στους οποίους και τον ίδιο τον ηγέτη. Με τους δύο στρατούς χωρισμένους, οι Ρωμαίοι κυνηγούν τον Σπάρτακο και τον κύριο όγκο των εξεγερθέντων στα Απέννινα, που είχαν καταφύγει στην πορεία τους προς τη Βόρεια Ιταλία.

Οι δυνάμεις του Σπάρτακου διαλύουν διαδοχικά τους δύο ρωμαϊκούς στρατούς, εξοντώνοντας όσους περισσότερους Ρωμαίους μπορούσαν για να εκδικηθούν τον αφανισμό του Κρίξου. Η νικηφόρα πορεία του Σπάρτακου θα συνεχιστεί θριαμβευτικά κόντρα σε κάθε πρόβλεψη: αφού υποτάξει τις λεγεώνες του Μάντιου, ξεπαστρεύει τον τακτικό στρατό των 10.000 αντρών του Λογγίνου (Gaius Cassius Longinus) στη Μόντενα. Οι ελεύθεροι επαναστατημένοι είχαν φτάσει πλέον στον Πάδο Ποταμό, μια ανάσα από τα όρια της ρωμαϊκής επικράτειας!

Ο Σπάρτακος δεν διασχίζει ωστόσο τις Άλπεις, οδηγώντας τους ακολούθους του στην ελευθερία, αλλά κάνει στροφή και επιστρέφει στην Ιταλία με κατεύθυνση τη Σικελία. Αναρίθμητες θεωρίες έχουν υποστηριχθεί για την αλλαγή πλεύσης στα σχέδια του Σπάρτακου, κανείς δεν γνωρίζει ωστόσο με βεβαιότητα τι ώθησε τους σκλάβους να παραμείνουν στα ιταλικά εδάφη. Μια ομάδα πάντως 5.000 εξεγερμένων φαίνεται να απέδρασαν από την Ιταλία και να κατευθύνθηκαν στις γενέτειρές τους (Βαλκάνια, Γαλατία, Γερμανία και αλλού). Ο Σπάρτακος, μένοντας πιστός στις δυνάμεις του, αποφασίζει να τους οδηγήσει στη Σικελία, σε μια προσπάθεια ίσως να απελευθερώσουν τον τεράστιο αριθμό δούλων του ιταλικού νησιού.

Ο Κράσος και το αιματηρό τέλος της εξέγερσης

Η Σύγκλητος ήταν πλέον πεπεισμένη ότι ο Σπάρτακος αποτελούσε αληθινή απειλή για την αυτοκρατορία, καθώς βρισκόταν πια μια ανάσα από τη σχετικά ανοχύρωτη Αιώνια Πόλη! Επιστρατεύει λοιπόν εσπευσμένα τον περίφημο στρατηγό Κράσσο (Marcus Licinius Crassus), στον οποίο δίνει έξι λεγεώνες και αυξημένες στρατιωτικές εξουσίες για να πατάξει την επανάσταση, την ίδια ώρα που ανακαλεί πίσω στη Ρώμη τον Πομπήιο και τον Λούκουλο, ματαιώνοντας τις αντίστοιχες εκστρατείες τους.

Ο Σπάρτακος οδηγούσε με αποφασιστικότητα τις δυνάμεις τους προς τη Σικελία, έχοντας εν τω μεταξύ εξασφαλίσει τη συμφωνία των πειρατών για να τους περάσουν στο νησί. Ο Κάσσος τον ακολουθεί κατά πόδας ψάχνοντας την κατάλληλη ευκαιρία να αντεπιτεθεί. Δύο τμήματα του στρατού του ωστόσο που παράκουσαν τις εντολές του να μην εμπλακούν ακόμα σε μάχη με τους μονομάχους ηττήθηκαν από τον Σπάρτακο, που έμοιαζε ασταμάτητος. Οι διαφορετικές επιδιώξεις των πρώην δούλων θα προκαλούσαν ωστόσο για ακόμα μια φορά διάσπαση του στρατού, με 12.000 άντρες να παραμένουν στην περιοχή επιδιδόμενοι σε λεηλασίες και βιαιοπραγίες, αποτελώντας βέβαια εύκολο στόχο για τον Κράσσο, ο οποίος επιτέθηκε την κατάλληλη στιγμή και τους αφάνισε.

Σε άλλη μια συμπλοκή τμήματος της δύναμης του Κράσσου με τον στρατό του Σπάρτακου, οι ρωμαϊκές λεγεώνες ηττούνται και αποσύρονται ντροπιασμένες στο στρατόπεδό τους. Ο Κράσσος επιβάλει στο στράτευμά του βαριές πειθαρχικές ποινές για δειλία, κάνοντας τους στρατιώτες του να τον φοβούνται περισσότερο και από τον Σπάρτακο ακόμα.

Ο θράκας ηγέτης διείδε ωστόσο τη διαφαινόμενη ήττα του, καθώς οι δυνάμεις του Πομπήιου και του Λούκουλου προσέγγιζαν την περιοχή, και προσπάθησε να έρθει σε συμφωνία με τον Κράσσο, με τον ρωμαίο στρατηγό να απορρίπτει κάθε απόπειρα συνεννόησης και τους σκλάβους να ακολουθούν τον ίδιο ακριβώς δρόμο: μεθυσμένοι από τις ασύλληπτες επιτυχίες τους, εξαναγκάζουν με την απειλή των όπλων τον Σπάρτακο να τους οδηγήσει στην τελική μάχη με τους Ρωμαίους.

Εν τω μεταξύ, οι πειρατές που θα περνούσαν με τα καράβια τους τις δυνάμεις του Σπάρτακου στη Σικελία,προδίδουν τον ηγέτη της εξέγερσης, ο οποίος δεν έχει πια άλλη επιλογή από τη μάχη. Η μάχη έγινε στη Νότια Ιταλία, στη Λουκανία, την άνοιξη του 71 π.Χ., με τις 35.000 επαναστατημένους να αντιμετωπίζουν σε ανοιχτό πεδίο τις οργανωμένες ρωμαϊκές λεγεώνες. Οι δούλοι ηττήθηκαν, ο Σπάρτακος σκοτώθηκε στη μάχη, με τους 6.000 σκλάβους που πιάστηκαν τελικά αιχμάλωτοι να σταυρώνονται κατά μήκος της Αππίας Οδού (από το Μπρίντιζι ως τη Ρώμη!), «κοσμώντας» τη για μπόλικα χρόνια προς συμμόρφωση και παραδειγματισμό.

Ο ιστορικός Αππιανός αναφέρει ότι ο λαβωμένος Σπάρτακος έψαχνε λυσσαλέα στη μάχη να βρει τον Κράσσο για να τον σκοτώσει, τον πρόλαβε όμως ο δικός του θάνατος. Τα εναπομείναντα τμήματα του επαναστατικού στρατού «εκκαθαρίστηκαν» λίγο βορειότερα από τις δυνάμεις του Πομπήιου. Ήταν το τέλος της εξέγερσης των σκλάβων, που πέτυχαν ωστόσο κατά των Ρωμαίων πολλά περισσότερα ακόμα και από οργανωμένα κράτη.

Το μυστήριο με τα ανάκτορα του Μενελάου, της Σπάρτης

Τα έχει όλα. Αρχείο με πινακίδες της Γραμμικής Β γραφής, όπου καταγράφονταν όλες οι παραγωγικές και εμπορικές δραστηριότητες. Οπλα, και μάλιστα σε εξαιρετικά μεγάλο αριθμό. Κτίρια τοιχογραφημένα με χαρακτηριστικά μυκηναϊκά θέματα. Στενές επαφές με τη Μινωική Κρήτη. Και ακόμη, τη σωστή θέση: στην πεδιάδα της Σπάρτης, όπου δεσπόζει, έχοντας οπτική επαφή με τις μυκηναϊκές εγκαταστάσεις στο Παλαιοπύργι, το Αμυκλαίο και το Μενελάιο.

Αυτό το εύρημα στον Αγιο Βασίλειο της Σπάρτης πληροί για τους επιστήμονες διεθνώς όλες τις προϋποθέσεις για να χαρακτηριστεί το μείζον ηγεμονικό κέντρο του μυκηναϊκού πολιτισμού στη Λακωνία στη μέγιστη ακμή του! Με άλλα λόγια, και αν οι μύθοι βγαίνουν αληθινοί, σε αυτό το μυκηναϊκό ανάκτορο στην κοιλάδα του Ευρώτα θα μπορούσε να κυβερνά ο Μενέλαος έχοντας δίπλα του την Ωραία Ελένη. Αλλωστε καμία άλλη μυκηναϊκή θέση στην περιοχή δεν έχει δώσει ως τώρα ενδείξεις ότι μπορεί να είναι το ανακτορικό κέντρο της. Μπορεί λοιπόν να έφθασε η στιγμή που η επιστήμη θα «αγγίξει» τους μυθικούς ήρωες των ομηρικών επών φθάνοντας στην αφετηρία τους.

«Κοίλη» και «κητώεσσα» χαρακτηρίζει ο Ομηρος τη Λακεδαίμονα με την κλειστή πεδιάδα, τους γύρω ορεινούς όγκους και τα φαράγγια της στον περίφημο Κατάλογο των Νεών (Ιλιάδα, Ραψωδία β Δ, στ. 581-587), δηλαδή των πλοίων που είχαν στείλει οι ελληνικές πόλεις εναντίον της Τροίας. Σε μια χαμηλή λοφοσειρά αυτής της πεδιάδας και σε απόσταση περίπου 12 χλμ. από την πόλη είχε αναπτυχθεί το ανακτορικό κέντρο. Και όπως φαίνεται, η εγκατάσταση εδώ είχε αρχίσει από τον 17ο-16ο αιώνα π.Χ.

Οικοδομήματα που καταλαμβάνουν έκταση περίπου 25 στρεμμάτων στον κεντρικό λόφο, ο οποίος έχει πάρει το όνομά του από τον βυζαντινό ναό του Αγίου Βασιλείου, έδειξε η γεωφυσική διασκόπηση. Οσο για τη συνολική έκταση της μυκηναϊκής εγκατάστασης, εκτιμάται ότι υπερέβαινε τα 200 στρέμματα.

Από την εποχή του Σλήμαν αναζητείται το μυκηναϊκό ανάκτορο της Σπάρτης. Ετσι, όταν πριν από λίγα χρόνια η αρχαιολόγος κυρία Αδαμαντία Βασιλογάμβρου ανακοίνωσε την ανεύρεση, καταμεσής της πεδιάδας, τριών πινακίδων Γραμμικής Β γραφής, των πρώτων στη Λακωνία, η είδηση έκανε κυριολεκτικώς πάταγο. Γιατί το βασικό εργαλείο της διοίκησης στη Μυκηναϊκή Εποχή ήταν τα γραπτά αρχεία. Ετσι, αυτά και μόνο μπορεί να πιστοποιήσουν και σήμερα την ανακτορική-διοικητική φύση μιας εγκατάστασης και την υψίστη ιεραρχία της έναντι άλλων.

Οπως όλα τα ανακτορικά κέντρα επομένως, έτσι και αυτό της Σπάρτης θα είχε τους δικούς του γραφείς, που έγραφαν τα κείμενα των πινακίδων, των ετικετών και των σφραγισμάτων, θα διαχειριζόταν τα αγαθά της επικράτειάς του και θα είχε κοινά χαρακτηριστικά αλλά και σχέσεις με τα υπόλοιπα μεγάλα ανακτορικά κέντρα του Αιγαίου της ίδιας εποχής, ενώ θα διατηρούσε και διεθνείς επαφές εντός και εκτός του μυκηναϊκού κόσμου.

Τα δωμάτια των όπλων και του συμποσίου
Ενα μεγάλο οικοδόμημα του 14ου αιώνα π.Χ. που καταστράφηκε από πυρκαγιά ήρθε στο φως, με τουλάχιστον επτά δωμάτια, που έδωσαν σπουδαία ευρήματα. Στο «δωμάτιο των όπλων», όπως ονομάστηκε, βρέθηκαν συγκεντρωμένα χάλκινα ξίφη, εύρημα που συνδέεται με το κείμενο μιας από τις πινακίδες Γραμμικής Β γραφής όπου αναφέρονται τουλάχιστον 600 όπλα. Οπως σημειώνει η κυρία Βασιλογάμβρου στον τόμο «Αρχαιολογία – Πελοπόννησος» (εκδόσεις Μέλισσα), «βρέθηκαν, όπως είχαν τακτοποιηθεί, πιθανόν μέσα σε ξύλινο κιβώτιο, δεκαεπτά χάλκινα ξίφη με λίθινα ή ελεφαντοστέινα επίμηλα και καρφιά καλυμμένα με λεπτότατο φύλλο χρυσού, κοντό εγχειρίδιο, χάλκινες και λίθινες αιχμές βελών και χάλκινο κωνικό σκεύος άγνωστης χρήσης».

Στο μεγαλύτερο δωμάτιο είχαν απομείνει πολλά και σημαντικά ευρήματα: ένα τροχήλατο ειδώλιο ταύρου, ένας αιγυπτιακός σκαραβαίος, τρεις σφραγιδόλιθοι με παραστάσεις, χάλκινο μαχαίρι, ψήφοι από φαγεντιανή, αντικείμενα από ελεφαντόδοντο, χρυσά ελάσματα, τμήμα ενός λίθινου αγγείου για τελετουργική χρήση, ένα μεγάλο λίθινο σφυρί, ειδώλια ζώων και ακόμη ένα μεγάλο ρυτό αγγείο με μορφή κεφαλής ταύρου.

Σε άλλο δωμάτιο βρέθηκε ένα πιθάρι με απανθρακωμένους σπόρους κριθαριού, ενώ σε χαμηλότερο επίπεδο εντοπίστηκε το «δωμάτιο του συμποσίου», μία ακόμη επιβεβαίωση της σημασίας του κτιρίου, καθώς το συμπόσιο αποτελούσε για τον μυκηναϊκό πολιτισμό μια σημαντική δραστηριότητα που κατείχε κεντρική θέση στη θρησκευτική και κοινωνική ζωή και παράλληλα το μέσον των ηγεμόνων για την άσκηση πολιτικής και εξουσίας.

Πυκνό στρώμα από καμένα οστά ζώων βρισκόταν σε αυτό το δωμάτιο και ανάμεσά τους δύο μεγάλα χάλκινα αγγεία, τα οποία προφανώς περιείχαν κρασί, όπως άλλωστε δείχνουν και μερικά αγγεία σερβιρίσματος, όπως η αρύταινα και οι κύλικες για την πόση. Και τα ενδιαφέροντα δεν σταματούν εδώ, γιατί κάτω από αυτό το κτίριο εντοπίστηκε και άλλο στρώμα κατοίκησης που πηγαίνει πίσω στον 17ο-16ο αιώνα π.Χ.

Φτερωτοί γύπες, μυκηναίοι στρατιώτες
Θραύσματα από τοιχογραφίες, και μάλιστα σε μεγάλη ποσότητα, βρέθηκαν γύρω από ένα ακόμη κτίριο με πολλά δωμάτια, που έχει ανασκαφεί ελάχιστα. Κυρίως όμως εντοπίστηκαν σε ένα μικρό διάσελο, που κατά τον 14ο αιώνα π.Χ. χρησιμοποιήθηκε ως αποθέτης (απλούστερα, μια χωματερή) για την απόρριψη οικοδομικών υλικών και κεραμικής που προερχόταν από τις επισκευές των κτιρίων.

Η μορφή ενός μυκηναίου στρατιώτη με οδοντόφρακτο κράνος, οι περικνημίδες ενός άλλου, μια γυναίκα που παριστάνεται μέσα σε ένα οικοδόμημα διακρίνονται σε αυτά τα μικρά θραύσματα των τοιχογραφιών. Παρά την αποσπασματικότητά τους, εξάλλου, παρουσιάζουν όλα τα χαρακτηριστικά της μυκηναϊκής ζωγραφικής, όπως είναι γνωστή από τα ανακτορικά κέντρα της Πελοποννήσου και της Θήβας. Φτερωτοί γρύπες, ζώα, φυτικά κοσμήματα, «βραχώδες τοπίο», σπείρες, ρόδακες, οδοντωτό είναι τα θέματά τους.

Σε «υψερεφές μέγα δώμα», όπως λέει ο Ομηρος (Οδύσσεια Ραψωδία δ”), σε πεντάψηλο παλάτι δηλαδή, ζούσε ο Μενέλαος στη Σπάρτη, όταν υποδέχθηκε τον Τηλέμαχο, που έφθασε με το άρμα του αναζητώντας πληροφορίες για τον πατέρα του τον Οδυσσέα. Και ήταν η Ωραία Ελένη πρώτη που παρατήρησε την ομοιότητά τους, αναγνωρίζοντάς τον. Θα αναγνωρίσει άραγε η αρχαιολογική έρευνα κάποιο στοιχείο που θα ταυτίσει σαφώς το μέγα δώμα του Μενελάου με το ανακτορικό κέντρο, που έρχεται στο φως στη Σπάρτη; Για πολλούς η απάντηση θεωρείται θέμα χρόνου.

Τα σύμβολα της εξουσίας
Οπλα, υφάσματα, ένα όνομα. Τόσο λίγα αλλά απείρως σημαντικά, τα κείμενα των πινακίδων Γραμμικής Β γραφής από το μυκηναϊκό ανάκτορο της Σπάρτης αποτελούν αδιάψευστο τεκμήριο της σπουδαιότητάς του. Οταν η μεγάλη πυρκαγιά το κατέστρεψε, ό,τι βρισκόταν μέσα σε αυτό κάηκε. Μόνο με τα αρχεία του υπήρξε φιλική η φωτιά, αφού οι πήλινες πινακίδες πάνω στις οποίες ήταν καταγεγραμμένα ψήθηκαν και διασώθηκαν στον χρόνο. Μικρά κομμάτια από πηλό με χαραγμένα σύμβολα: e – pί – zota, wi – ti – mi – jo, TELA+ΡΑ, ti – jo – ko, δηλαδή επίζωστα, ίσθμια, υφαντά, Αντίοχος. Γιατί οι άνθρωποι που ζούσαν στο παλάτι από τον 14ο ως τον 12ο αιώνα π.Χ. είχαν όπλα και ασκούσαν υφαντικές δραστηριότητες, όπως συνέβαινε σε όλα τα μυκηναϊκά ανακτορικά κέντρα.
Από ένα ιδεόγραμμα ξίφους με την αιχμή προς τα κάτω συνοδεύεται η λέξη επίζωστα (από το ρήμα επιζώννυμι), που αναφέρεται σε εγχειρίδια μαχαίρια ή κοντά ξίφη. Αλλά εκείνο που εντυπωσιάζει είναι ο αριθμός τους, αφού σημειώνονται τουλάχιστον 500! Τεράστιος οπλισμός, δηλαδή, άγνωστος από άλλα αρχεία, ο οποίος ασφαλώς και θα ήταν ιδιοκτησία του ανακτόρου και του άνακτος.

Σε έναν εντελώς διαφορετικό τομέα των μυκηναϊκών δραστηριοτήτων, την κατεργασία μαλλιού και την παραγωγή πλεκτών υφασμάτων και προϊόντων υφαντουργίας, εισάγουν οι άλλες πινακίδες. Μια σύνθεση συμβόλων μάλιστα αφορά ένα υφαντό ύφασμα το οποίο αφιερωνόταν και σε ιερά, γεγονός που αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς συνδέεται και με τη θρησκευτική σφαίρα. Τέλος, σε άλλες πινακίδες αναφέρονται πρώτες ύλες για την παρασκευή αρωμάτων και τριποδικά αγγεία, το ιδεόγραμμα των οποίων συνοδεύεται από τη λέξη «χρυσούς».

Οι πινακίδες άλλωστε είναι εκείνες που από την αρχή της αποκρυπτογράφησής τους έδωσαν πολύτιμες πληροφορίες για τη ζωή και τη δραστηριότητα των ανθρώπων της Μυκηναϊκής Εποχής. Αρχεία καθαρά διοικητικής χρήσης, κάτι σαν λογιστικά βιβλία, απέδειξαν την ύπαρξη μιας πρωτογενούς αγροτοποιμενικής οικονομίας και παράλληλα το ανεπτυγμένο εμπόριό της. Εδειξαν δηλαδή ότι ήταν μια οικονομία που υποστηριζόταν από ισχυρή γραφειοκρατική μηχανή, με εξελιγμένη κατανομή εργασίας και μια πολυσύνθετη και αυστηρά ιεραρχημένη κοινωνική και παραγωγική δομή.

Αν και λιγοστές και αποσπασματικά σωζόμενες, οι πρώτες πινακίδες Γραμμικής Β γραφής της Λακωνίας παρουσιάζουν ποικιλία τύπων και περιεχομένου. Οι γραφείς είναι έμπειροι και το προϊόν της εργασίας τους ανάλογο με αυτό των συναδέλφων τους στα ανακτορικά κέντρα της Πύλου, των Μυκηνών, της Θήβας και αλλού. Τα κείμενα απηχούν εμπειρία γραφειοκρατικής οργάνωσης, δηλώνουν ένα υπόβαθρο ισχύος και δίνουν σαφή απάντηση στο ζήτημα της ύπαρξης μυκηναϊκού ανακτορικού κέντρου στην πεδιάδα της Σπάρτης.

Το παιδί λέει βρισιές: Τρόποι να το σταματήσεις

Την πρώτη φορά που το παιδάκι σας θα ξεστομίσει μια λεξούλα που εσείς δε του μάθατε ποτέ, σίγουρα θα σοκαριστείτε. Πριν κοκκινίσετε από το θυμό σας, μάθετε ότι τα περισσότερα παιδιά νηπιακής ηλικίας δε γνωρίζουν τη σημασία των λέξεων που χρησιμοποιούν. Απλά τις επαναλαμβάνουν.

Μόλις τα τρίχρονα ή τετράχρονα παιδιά αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι ορισμένες λέξεις προκαλούν την αντίδραση των γονιών τους, βρίσκουν μεγάλο ενδιαφέρον στο να τις επαναλαμβάνουν, προκειμένου να ελέγξουν τα όρια τους. Άλλες πάλι κακές λέξεις τους φαίνονται απλά αστείες, γι’ αυτό τις υιοθετούν πολύ πιο εύκολα από εκείνες που τα ενθαρρύνετε εσείς να μάθουν.

Ο τρόπος που επιλέγετε να διαχειριστείτε αυτή τη νέα συνήθεια μπορεί είτε να χειροτερέψει την κατάσταση, είτε να τη βελτιώσει. Αν αντιδράτε υπερβολικά στο άκουσμα μιας συγκεκριμένης λέξης, τότε ενδέχεται να τραβήξει το ενδιαφέρον του ακόμα περισσότερο και να έχετε τα αντίθετα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, αν χρησιμοποιήσει μια λέξη που θίγει κάποιον μπροστά σε κόσμο, εξηγήστε του αμέσως ότι στους γύρω του δεν αρέσει να την ακούνε και ότι αν θέλει να σχολιάσει κάποιον, θα πρέπει να το κάνει ιδιωτικά.

Ακόμα και αν δε γνωρίζουν τι σημαίνουν, τα παιδιά καταλαβαίνουν ότι αυτές οι λέξεις είναι συναισθηματικά φορτισμένες. Φροντίστε, λοιπόν, την πρώτη φορά που θα συμβεί κάτι τέτοιο, να το αγνοήσετε. Το πιο πιθανό είναι να μη τη ξαναπεί, αν σας δει να μην αντιδράτε. Εάν την επαναλάβει, τότε εξηγήστε του ήρεμα ότι αυτή η λέξη δεν είναι καλή και δεν τη χρησιμοποιείτε στο σπίτι σας.

Στην περίπτωση που το πρόβλημα συνεχιστεί, βεβαιωθείτε ότι εσείς, ο άντρας σας και οι ενήλικες που περιτριγυρίζουν το παιδί αποτελούν σωστά παραδείγματα. Επειδή, όμως, μπορεί κάποια στιγμή να σας ξεφύγει μια βρισιά, μην αισθανθείτε τύψεις. Παραδεχτείτε γρήγορα το ατόπημά σας και συνεχίστε σα να μη συνέβη τίποτα.

Σεξ: Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει το μεγάλο στήθος;

 Η ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας Λουίζα Μπερντ δίνει πολύτιμες συμβουλές στους άνδρες: Πώς πρέπει να μιλάνε στις γυναίκες για να τις ερεθίζουν; Τι πρέπει να κάνουν για να ανάψουν την ερωτική φλόγα; Πόσο σημαντικά είναι τα κοπλιμέντα για μια γυναίκα; Τι πρέπει να πει και τι δεν πρέπει να πει ένας άνδρας όταν σχολιάζει το σώμα της, το στήθος, τις καμπύλες της ακόμα και τα παραπανίσια κιλά που έχει πάρει; Η γυναίκα πολλές φορές χρειάζεται επιβεβαίωση. Και η επιβεβαίωση αυτή μπορεί να είναι το μυστικό για να ξεκλειδώσετε τις πιο όμορφες σεξουαλικές πτυχές της. Δείτε τι συμβουλεύει:

Οι γυναίκες είναι ματαιόδοξα και πολύ ναρκισιστικά πλάσματα. Μας αρέσει να βλέπουμε κάτι ελκυστικό όταν κοιτάζουμε στον καθρέφτη. Και εσείς είστε ο πιο σημαντικός καθρέφτης μας. Κάθε κοπέλα θέλει να πιστεύει ότι διεγείρει τον άνθρωπό της, ότι του αρέσει να την κοιτά καθώς αυτή μπαίνει στο δωμάτιο και ότι κάνει ωραίες και λάγνες σκέψεις όταν εκείνη βγαίνει μέσα από το ντους. Είμαι βέβαιη ότι θα μπορούσε να είναι η Μαίριλιν Μονρόε, η Σοφία Λώρεν και η Ράκελ Γουέλς, όλες μαζί ενωμένες σε μία και, παρ’ όλα αυτά, να μην βαριέται ποτέ ν’ ακούει τον άνθρωπό της να της λέει πόσο τον ερεθίζει. Κι όταν δεν είναι θεά του σεξ, της αρέσει και το χρειάζεται ακόμα περισσότερο.

Τα θηλυκά εκείνα που τριγυρνούν στριγγλίζοντας πως θέλουν να τα εκτιμούν για το μυαλό τους και όχι για το σώμα τους, δεν είναι δυνατό να διαθέτουν ούτε το ένα ούτε το άλλο. Φυσικά, δεν είμαστε απλώς φουσκωμένες λαστιχένιες κούκλες, αλλά διαθέτουμε σώματα και μας αρέσει να ξέρουμε ότι η όψη και η αφή του σώματός μας μπορεί να σας διεγείρει. Δώστε της να καταλάβει ότι σας διεγείρει περισσότερο με κάποιον ειδικό τρόπο κι ότι κάποια συγκεκριμένα χαρίσματά της διεγείρουν το ενδιαφέρον σας για κείνη. Το να της πείτε: Είσαι ωραία σήμερα, είναι ένα απλό κοπλιμέντο. Κι εκείνη δεν πρόκειται ν’ αποκρούσει κανένα κοπλιμέντο, αλλά αυτό δεν της λέει συγκεκριμένα ότι σας ανέβασε την πίεση του αίματός σας. Όταν φορά το βαθύ εκείνο ντεκολτέ και γέρνει πρός το μέρος σας για να της κουμπώσετε το μενταγιόν, δώστε της να καταλάβει τι σας έρχεται στο μυαλό.

Μην της λέτε μόνο ότι έχει ωραία πόδια. Δείξτε της πόσο σας αρέσει να αφήνετε τα μάτια σας, τα δάχτυλά σας, ακόμα και τα χείλη σας να τρέχουν επάνω τους.

Εμείς οι γυναίκες έχουμε ιδιαίτερη προκατάληψη για κάποιο ορισμένο σημείο ή σημεία της ανατομίας μας. Μπορεί μια κοπέλα να στέκεται μπροστά στον καθρέφτη της και να βλέπει κάθε ατέλειά της, μικρή και μεγάλη, να διακρίνεται ολοφάνερα. Βλέπει τις πανάδες εκείνες στη μύτη της σαν να είναι βαμμένες με φωτεινό πορφυρό χρώμα και είναι βέβαιη ότι πρέπει να τις βλέπετε κι εσείς με τον ίδιο τρόπο. Η ουλή εκείνη από την εγχείρηση της σκωληκοειδίτιδας, που κρύβει κάτω από το μπικίνι της, νομίζει ότι έχει μήκος σαρανταπέντε εκατοστά. Αν έχει αποκτήσει μερικές λευκές γραμμές από τις εγκυμοσύνες της, πιστεύει ότι η κοιλιά της μοιάζει σαν οργωμένο χωράφι. Τα πόδια της είναι πολύ κοντά, οι μηροί της πολύ χοντροί ή πολύ αδύνατοι. Χοντραίνει λίγο στη μέση και τότε είναι βέβαιη πως μοιάζει με ελαστικό από τρακτέρ. Και τα στήθη της; Πάντα είναι τραγωδία.

Η ιστορία αυτή αρχίζει την εποχή που μπαίνουμε στην εφηβεία, δηλαδή από τα δεκατρία μας. Τα θλιβερά αυτά χρόνια που φαινόμαστε σαν να είμαστε συναρμολογημένες από ιιαράταιρα κομμάτια... Φορούσαμε το γελοίο εκείνο σουτιέν που διαμορφώνει το στήθος, που δεν βοηθούσε ούτε τη γραμμή του στήθους μας, ούτε το ηθικό μας. Σήμερα, η έφηβος κοιιέλα, που άρχισε να μπουμπουκιάζει, τριγυρνά χωρίς σουτιέν, χωρίς όμως να νιώθει περισσότερη αυτοπεποίθηση για ό,τι βρίσκεται ανάμεσα στους ώμους της.

Ξέρουμε πως οι περισσότεροι άντρες έχετε ψύχωση με το γυναικείο στήθος. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μας αρέσει. Μόνο που δημιουργεί προβλήματα - και ίσως μερικές νύχτες γεμάτες δάκρυα. Βλέπουμε πως θαυμάζετε τις γυμνές αυτές προεξέχουσες καμπύλες. Κοιτάζουμε κι εμείς. Βλέπουμε πάντα ένα ονειρώδες ζευγάρι από νεανικά, μέτρια σε μέγεθος, αλλά σκληρά στήθη. Καθόμαστε μετά μπροστά στον καθρέφτη μας. Και τι βλέπουμε; Στήθη υπερβολικά μικρά, υπερβολικά μεγάλα, υπερβολικά χαλαρά ή υπερβολικά σε κάτι άλλο. Ποτέ όπως ακριβώς θα τα θέλατε να είναι. Ισως να είμαστε εμείς, οι κοπέλες, που έχουμε ψύχωση με το στήθος μας.

Το πιο πιθανό είναι ότι η γυναίκα σας δεν έχει τέλειο στήθος. Ανήκει στα 99,9 τοις εκατό των γυναικών που δεν έχουν τέλειο στήθος. Προσπαθεί να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί (από την πλευρά της γοητείας) με ό,τι διαθέτει. Και, με λίγη ενθάρρυνση και αυτοπεποίθηση, μπορεί να πετύχει σημαντικά πράγματα, ακόμα και για έναν απαιτητικό άντρα.

Ορισμένοι άντρες προτιμούν τις γυναίκες με μικρά στήθη, ενώ άλλοι διεγείρονται από εκείνες που έχουν πολύ μεγάλα. Εν πάση περιπτώσει, δεν βοηθάτε την κατάσταση, τονίζοντάς της συνεχώς τα “ελαττώματα”, τα οποία γνωρίζει ήδη πάρα πολύ καλά. Αν έχει μικρά στήθη, δεν πρόκειται να βοηθήσετε τον εγωισμό της επαναλαμβάνοντας συνεχώς την εντύπωσή σας για τη δακτυλογράφο με τα “ωραία, μεγάλα μπαλκόνια”. Δείξτε πως έχετε λίγη καρδιά. Δώστε μας την ευκαιρία να βελτιώσουμε όσα μπορούν να βελτιωθούν. Μη βάζετε αλάτι στην πληγή μας, μιλώντας μας για κείνα που θα θέλαμε ν’ αλλάξουμε, αλλά δεν μπορούμε, ή για κείνα που αγωνιζόμαστε ήδη σκληρά να τ’ αλλάξουμε.

Γνωρίζουμε ότι ot άντρες μας δεν τρέχουν γύρω μας με ιδρωμένες παλάμες και πονεμένες λαγώνες, γεμάτοι σεξουαλικό πόθο για το σώμα μας εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο. Τα ξέρουμε όλα, σχετικά με τα άλλα εκείνα πράγματα που γεμίζουν το κεφάλι σας, τα άλλα εκείνα ενδιαφέροντα που μας ανταγωνίζονται. Αν βρισκόμαστε στ’ αλήθεια συνεχώς σε διέγερση, μπορεί το σεξ να καταντούσε τελικά ανιαρό. Αλλά μας αρέσει το παιχνίδι αυτό. Απολαμβάνουμε τα ψέματα, όταν μας λέτε με τα λόγια, με τα μάτια και τα χέρια σας πως μας ποθείτε. Οταν λέτε: “Αχ! Πόσο μου αρέσει αυτό”. Εκείνο που ευχαριστεί περισσότερο μια οποιαδήποτε χαριτωμένη “κούκλα” είναι να νιώθει πως για κάποιον άντρα αυτή είναι η “γυναίκα”.

Αν έχει πάρει μερικά πρόσθετα κιλά, μπορείτε να της δώσετε να καταλάβει ότι σας διεγείρει η λεπτή μέση και η χαριτωμένη πλάτη, χωρίς να την κάνετε να νιώσει σαν ανόητη. Κάθε κοπέλα μετρά την ικανότητά της να κάνει τους άντρες να τη σκέφτονται. Όσο περισσότερη εμπιστοσύνη έχει στην ικανότητά της αυτή, τόσο περισσότερο θα προσπαθήσει να την αυξήσει. Τα λόγια σας και οι πράξεις σας της παρέχουν την τόσο ποθητή αυτή εμπιστοσύνη. Μπορεί να αναγκάζεστε να της λέτε μερικά γενικά ψέματα. Είναι τόσο κακό, αν θέλει να τα ακούει; Θυμηθείτε πως πάντα ήξερε πως χρησιμοποιούσατε κάποιο δόλωμα, αλλά πάντα το κατάπινε πρόθυμα. Και τώρα το ίδιο θα κάνει.

Κρίσεις πανικού: Τι ρόλο παίζει ο τρόπος που αναπνέουμε;

 Ο οργανισμός μας χρειάζεται οξυγόνο για να επιβιώσει. Κάθε φορά που εισπνέουμε, το οξυγόνο φτάνει στα πνευμόνια μας και προσλαμβάνεται από την αιμοσφαιρίνη που το μεταφέρει σε όλο το σώμα, όπου και αποδεσμεύεται για να χρησιμοποιηθεί από τα κύτταρα. Τα κύτταρα χρησιμοποιούν το οξυγόνο στις ενεργειακές τους αντιδράσεις, παράγοντας εν συνεχεία ένα υποπροϊόν του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), το οποίο με τη σειρά του απελευθερώνεται πίσω στο αίμα, μεταφέρεται στα πνευμόνια και εκπνέεται.

Ο αποτελεσματικός έλεγχος των ενεργειακών αντιδράσεων του σώματος εξαρτάται από τη διατήρηση μιας συγκεκριμένης ισορροπίας μεταξύ του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα. Αυτή η ισορροπία επιτυγχάνεται μέσω του κατάλληλου ρυθμού και βάθους αναπνοής. Όταν αναπνέουμε “πάρα πολύ” (παίρνουμε δηλαδή γρήγορες και βαθιές ανάσες), έχουμε ως αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων του οξυγόνου στο αίμα και την ταυτόχρονη μείωση των επιπέδων του διοξειδίου του άνθρακα, ενώ όταν αναπνέουμε “πολύ λίγο” έχουμε το αντίθετο αποτέλεσμα – πτώση δηλαδή του επιπέδου του οξυγόνου και αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα. Ο κατάλληλος ρυθμός αναπνοής όταν είμαστε χαλαροί (πχ. σε στιγμές ανάπαυσης) είναι περίπου 10 με 14 αναπνοές το λεπτό.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν το οξυγόνο σαν τον καθοριστικό παράγοντα της αναπνοής. Στην πραγματικότητα όμως ο οργανισμός χρησιμοποιεί το διοξείδιο του άνθρακα για να ρυθμίσει κατάλληλα την αναπνοή.

Υπέρπνοια ονομάζεται το φαινόμενο που παρατηρείται όταν το ποσό του εισπνεόμενου αέρα που προσλαμβάνει ο οργανισμός μια δεδομένη στιγμή υπερβαίνει το ποσό που όντως του χρειάζεται για να καλύψει τις ανάγκες του αυτή τη δεδομένη στιγμή. Φυσικά εάν οι ανάγκες του οργανισμού για οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα αυξηθούν, όπως για παράδειγμα συμβαίνει κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης ή όταν κινδυνεύουμε πραγματικά και πρέπει να δώσουμε μάχη ή να τραπούμε σε φυγή, ο ρυθμός και το βάθος της αναπνοής μας θα αυξηθεί κατάλληλα. Αντιθέτως, εάν οι ανάγκες του σώματος για οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα μειωθούν, όπως για πχ σε στιγμές χαλάρωσης και ξεκούρασης, ο ρυθμός και το βάθος της αναπνοής μας αυτόματα θα μειωθεί. Όπως λοιπόν οι περισσότερες λειτουργίες του σώματός μας έτσι και η αναπνοή ελέγχεται από “αυτόματους” χημικούς και φυσικούς παράγοντες. Η αναπνοή όμως παρουσιάζει και μία επιπρόσθετη ιδιότητα – μπορεί να τεθεί υπό τον εκούσιο έλεγχό μας. Για παράδειγμα, είναι πολύ εύκολο να κρατήσουμε την αναπνοή μας για να κολυμπήσουμε κάτω από το νερό ή να την επιταχύνουμε προκειμένου να φουσκώσουμε ένα μπαλόνι.

Συνεπώς η αναπνοή, μπορεί να ελεγχθεί με τη θέλησή μας, αλλά όμως μπορεί να επηρεαστεί ερήμην μας και από άλλους παράγοντες, όπως από τα συναισθήματα, το στρες, το άγχος και τη συνήθεια, που συνήθως μας οδηγούν σε αύξηση του ρυθμού της. Οι παραπάνω παράγοντες επιδρούν και επηρεάζουν σημαντικά τον τρόπο αναπνοής όσων υποφέρουν από προσβολές πανικού, δημιουργώντας τους την τάση να αναπνέουν γρήγορα, επιπόλαια και βαθιά. Η τάση αυτή έχει ως αποτέλεσμα την μείωση της ροής του αίματος προς τις διάφορες περιοχές του σώματος και προς τον εγκέφαλο, δυσκολεύοντας έτσι το οξυγόνο που κυκλοφορεί στο αίμα να απελευθερωθεί στους ιστούς. Σε αυτές τις διαφοροποιήσεις οφείλονται οι περισσότερες φυσιολογικές – σωματικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά την υπέρπνοια.

Πιο συγκεκριμένα και απλά όταν κάποιος «υπεραναπνέει» – όπως συχνά συμβαίνει σε ανθρώπους που πάσχουν από διαταραχές άγχους – προκαλούνται σωματικά συμπτώματα από:

1. την ελάχιστη μείωση του οξυγόνου σε συγκεκριμένα μέρη του εγκεφάλου, όπως ζάλη, «ελαφρύ κεφάλι», θολή όραση, σύγχυση, αίσθηση μη πραγματικού, δυσκολία στην αναπνοή, αίσθηση πνιγμονής – κόμπου στο λαιμό.

2 την ελάχιστη μείωση του οξυγόνου σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος, όπως αύξηση των παλμών της καρδιάς, μούδιασμα – μυρμήγκιασμα, σφίξιμο των μυών , υγρά – ιδρωμένα χέρια.

«Είναι απαραίτητο να θυμάσαι ότι: η μηδαμινή μείωση του οξυγόνου που συμβαίνει είναι προσωρινή και ακίνδυνη».

Επιπροσθέτως, η υπέρπνοια είναι υπεύθυνη και για άλλες φυσιολογικές αλλαγές. Πρώτον, επειδή δεν είναι εύκολη υπόθεση, αλλά επίπονη και σκληρή εργασία, το άτομο μπορεί να νιώθει έξαψη, ζέστη, και να ιδρώνει, ενώ παρατεταμένες περίοδοι υπέρπνοιας προκαλούν κούραση και εξάντληση. Δεύτερον οι άνθρωποι που υπεραναπνέουν σχεδόν πάντα χρησιμοποιούν το στήθος κα τον θώρακα και όχι το διάφραγμά τους. Αυτό επιφέρει σφίξιμο και κούραση στις προαναφερθέντες μυικές ομάδες, έχοντας ως αποτέλεσμα συμπτώματα βάρους ή / και πόνου στο στήθος. Τρίτον, κάποιοι άνθρωποι που υπεραναπνεύουν τείνουν να αναστενάζουν βαριά και να χασμουριούνται, αποβάλλοντας έτσι άμεσα μεγάλη ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα, χωρίς να τους γίνεται αντιληπτό. Έτσι η υπέρπνοια μπορεί να εξελιχθεί σε μακροχρόνια «δύσκολα ανιχνεύσιμη» συνήθεια. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις το σώμα χάνει προς στιγμή την ικανότητά του να ανταπεξέλθει στις αλλαγές του Co2 και αρκεί ακόμα και μια πολύ μικρή μεταβολή της αναπνοής πχ. μέσω χασμουρητού, για να προκαλέσει ξαφνική εμφάνιση των σωματικών συμπτωμάτων. Αυτό μπορεί να δικαιολογεί την ξαφνική εμφάνιση κρίσεων πανικού για πχ. κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Εν κατακλείδι, το πιο σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι η υπέρπνοια είναι μία εσωτερική – φυσιολογική λειτουργία, που συμβαίνει συχνά σε καταστάσεις όπου ο οργανισμός πρέπει να δώσει μάχη ή να τραπεί σε φυγή. Το σώμα μας είναι έτσι προγραμματισμένο ώστε να μας προστατεύει από τους κινδύνους και αντιδρά αυτόματα όταν το άτομο νιώσει μια αντικειμενική απειλή τροποποιώντας τον ρυθμό της ανάσας του και τις λοιπές προαναφερθέντες σωματικές λειτουργίες, ώστε να δραπετεύσει ή να παλέψει για να σωθεί. Όταν όμως δεν υπάρχει πραγματικός εξωτερικός κίνδυνος και το άτομο αισθάνεται αυτά τα συμπτώματα για πχ. στο σούπερ μάρκετ ή στον καναπέ του, είναι πολύ λογικό να πιστεύει ότι ο κίνδυνος είναι εσωτερικός και ότι κάτι κακό του συμβαίνει, με αποτέλεσμα να αγχώνεται και άλλο και να αυξάνει τον ρυθμό ή/και το βάθος της αναπνοής του.

 «Παρόλα αυτά θυμηθείτε τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Η υπέρπνοια απέχει πολύ από το να είναι επικίνδυνη και είναι κομμάτι μιας βιολογικής απάντησης του οργανισμού που στοχεύει να προστατέψει το σώμα από το να πάθει κακό».

Το Κόκκινο Ρόδο

Το Κόκκινο Ρόδο που κρατώ είναι μια στάλα απ'τα κύματα της πνοής σου...
Μην ξεχνάς να Νιώθεις.. Δεν είναι κακό να νιώθεις..
Νιώσε πραγματικά..
Νιώσε με όποιο τρόπο και όσο περισσότερο μπορείς με οποιοδήποτε κόστος, για να μην χρειαστεί ποτέ σου να ξεχάσεις ποιος αληθινά είσαι... Το κόστος θα είναι αντίστοιχο με αυτά που δημιουργείς... Γιαυτό μην ξεχνάς να Αγαπάς..
Αγάπα αληθινά..
Αγάπα χωρίς περιορισμό και αδυναμία, μην περιμένεις ανταπόδοση, γιατί δεν θα δεχτείς ποτέ αγάπη απ' των πλησίον σου... Γιαυτό μην ξεχνάς να βλέπεις εις βάθος..
Κοίταξε βαθιά..
Κοίτα καθαρά πίσω από την κουρτίνα που έχεις στήσει μπροστά απ' τον καθρέφτη των ματιών σου και μείνε εκεί..
μείνε κοιτάζοντας τις αήττητες σκιές σου και νιώσε αν πραγματικά φοβάσαι...
Φοβάσαι?
Πρόσεξε! γιατί o Φόβος είναι δίκωπο μαχαίρι.. Μην κοιτάξεις πίσω σου όταν τον αντιμετωπίζεις.. Κάρφωσέ του στην καρδιά το ίδιο του το μαχαίρι.. Ίσως αυτό που τάχα φοβόσουν να ήσουν εσύ ο ίδιος πίσω από την κουρτίνα των αμαρτιών σου...
Πάρε μια βαθιά ανάσα και απελευθερώσου... Η πνοή σου αξίζει όσο όλα τα ρόδα όλου του Σύμπαντος...

Ελεύθερη Σκέψη - Απλά σκέψεις

Όλους εσάς τους ζηλιάριδες "γκόμενους"-"συντρόφους"-"εραστές" που εξαναγκάζεται τα "κτήματα" - κοπέλες σας , πότε θα μιλάνε, με ποιούς θα μιλάνε, πόσο θα μιλάνε , σας απεχθάνομαι. Εαν εκείνη Θέλει, θα σε απατήσει, ο,τι κι αν κάνεις.Ακόμα να μάθετε οτι κανείς δεν ανήκει σε κανέναν ; Μόνο η εκ της Θελήσεως αγάπη και πίστη, που προυποθέτει αγνή εμπιστοσύνη , δημιουργεί υγιείς και μονογαμικές σχέσεις - κι αυτές θα διαρκέσουν οσο είναι να κρατήσει η σπίθα τους...Δεν υπάρχει μεγαλύτερο δείγμα αδυναμίας, απο την κτητικότητα και τους εκβιασμούς.

Όποιον βλέπεις να χει πολλές παρέες και πολλούς "φίλους", να τον λυπάσαι και να τον συμπονάς. Ολομόναχος είναι. Τρέφει τα κενά του. Θεριό η ανασφάλεια...Σε οδηγεί σε απώλεια του Είναι.

Αυτός που δείχνει μεγάλη ανοχή, στην αδικία και την αχαριστία που εχει υποστεί, προσπαθεί να κρατήσει τον εαυτό του, απο το να κάνει πολύ μεγαλύτερο κακό, απο οτι διανοήθηκες ποτέ. Κακό που σίγουρα θα μετανιώσει αργότερα και θα σε ισοπεδώσει ολοκληρωτικά. Μην παίρνεις την ανοχή και την αγάπη σαν αδυναμία. Θα εκπλαγείς, για το λάθος του συλλογισμού σου. Δεν χρειάζεται να επέλθει μη αναστρέψιμο κακό, για να καταλάβεις, το γιατί, οφείλεις να είσαι σωστός και δίκαιος προς τον συνάνθρωπο.

Μα πόσο καλό παιδί. Δουλευταράς, δεν διαμαρτύρεται ποτέ για την εκμετάλλευση που δέχεται, αρκείται στα ελάχιστα κι ας δίνει 100 φορές περισσότερα, ταπεινός, δεν διαβάζει πράγματα του διαόλου και σοφιστείες, σκληρός, εχει αποδεκτεί την "πραγματικότητα", θρήσκος. Σκλάβος. Μα τι, σκλάβος

Ακριβώς επειδή δεν μελετάς, δεν σκέφτεσαι, δεν αντιδράς στο άδικο, δεν εχεις ενδοιασμούς να αδικήσεις τον συνάνθρωπο, δεν παύεις να σαι οπαδός και πρόβατο, δεν εξελίσσεσαι, δεν αμφισβητείς, πάμε απο το κακό, στο χειρότερο. Η ελεύθερη βούληση, είναι θείο δώρο, που θα πρέπει να το αποδεικνύουμε έμπρακτα, αν το αξίζουμε, η οχι.

Αποδέξου τα λάθη και τα σφάλματα σου , ζήτα συγνώμη, εξιλεώσου, γίνε καλύτερος. Αλλιώς, μην ζητάς ελεος. Δεν θα το βρεις.

Ερ: Και ποιός είσαι εσυ που διαφωνείς με τον Πλάτωνα, τον Σωκράτη, τον Αριστοτέλη, τον Επίκουρο, τον Χριστό, τον Βούδα και τόσους ακόμα "μεγάλους" ;

Απ: Όποιος συμφωνεί σε ολα με κάποιον, νεκρό η ζωντανό, δίχως να επεξεργάζεται αυτό που διαβάζει, με γνώμονα τον εαυτό του και οσα πιστεύει ο ίδιος, τότε είναι βλάκας και σαφέστατα θα καταλήξει ενας ακόμα φανατικός. Σίγουρα δεν γίνεται να συμφωνείς με οτι είπε ο οποιοσδήποτε. Σε άλλα θα συμφωνήσεις απόλυτα, σε κάποια θα μείνεις σκεπτικός και αμφισβητίας, σε άλλα θα διαφωνήσεις κάθετα, μα και ολα αυτά, μπορεί καθώς ωριμάζεις, να τα αναιρέσεις και να τα αξιολογήσεις απο μηδενική βάση.

Ερ: Μα είναι "μεγάλοι", εγραψαν ιστορία, είναι ανώτεροι απο εμάς.

Απ: Κανείς δεν είναι ανώτερος σου, η κατώτερος σου,εφόσον εσυ δεν του επιτρέπεις να είναι. Όσες δυνατότητες είχαν εκείνοι να κατακτήσουν την Σοφία και την Γνώση, άλλες τόσες εχεις κι εσυ, αρκεί να προσπαθήσεις και να το θελήσεις. Μην δέχεσαι αυθεντίες, παντός είδους. Δεν υπάρχουν.

Θέλω και Επιθυμώ

Θέλω και Επιθυμώ

Θέλω να πάω στην Ιθάκη...Θα έλεγε ο Οδυσσέας.

Θέλω να κατακτήσω τον κόσμο...Θα είπε ο Μέγας Αλέξανδρος.

Θέλω να γνωρίσω την αλήθεια...Θα είπε ο Βούδας

Θέλουμε να εξερευνήσουμε το διάστημα ,τους νόμους της φύσης και του σύμπαντος...
Ομολογούν οι επιστήμονες της NASA η αντίστοιχα του CERN

Θέλουμε να οικοδομήσουμε μια παγκόσμια κοινωνία ειρήνης και ανθρωπιάς...
Οραματίζονται οι μεγάλοι στοχαστές και πολιτικοί ολων των εποχών.. . .

Θέλω να γίνω καλύτερος άνθρωπος...Εξομολογούνται οι μετανοημένοι και οι αγνοί
ζηλωτές της αυτοεξέλιξης.

Θέλω να ταξιδέψω και να γυρίσω τον κόσμο και να γνωρίσω τα μυστικά του...
Λένε οσοι εγκλωβίζονται σε μια συμβατική ζωή, οι ταξιδευτές και οι ονειροπόλοι.

Θέλω να γίνω σπουδαίος συγγραφέας, πνευματικός, επιστήμονας, η απλά να θέλει
κανείς να γίνει σπουδαίος Άνθρωπος, με οτι αυτό συνεπάγεται.

Επιθυμώ να φάω...λέμε καθημερινά.

Επιθυμώ ενα καλύτερο αυτοκίνητο...Λένε μέσα τους πολλοί απο εμάς.

Επιθυμώ ενα παγωτό, να κάνω μπάνιο, να κάνω έρωτα, να κάνω γυμναστική, να πάω
Cinema και πάει λέγοντας.

Το Θέλω, έχει να κάνει με στόχους, με εναν βαθύτερο σκοπό, με μακροπρόθεσμους και
υψηλούς στόχους, η αλλιώς, στόχους ζωής. Για να πετύχουμε οποιοδήποτε Θέλω μας,
απαιτείται κατά κύριο λόγο αυτογνωσία , να ξέρουμε τον Εαυτό μας σε βάθος και εφόσον
τον γνωρίσουμε να θέσουμε την πυξίδα της πορείας μας.
Σε δεύτερο πλάνο απαιτείται αυτοπειθαρχία, αντοχή, επιμονή, πίστη στον σκοπό,
προκειμένου να επιτύχουμε μακροπρόθεσμα τον στόχο της καρδιάς μας.

Η επιθυμία έχει να κάνει με το εδώ και τώρα, η με τις άμεσες ανάγκες . Μπορεί να
χαρακτηριστεί και ως Κατώτερο Θέλημα, η φθαρτό θέλημα, η πρόσκαιρο και βασίζεται
στην διάθεση μας και τα μέσα που διαθέτουμε προκειμένου να εκπληρωθεί. Μπορεί να
επιθυμούμε να φάμε μια λαχταριστή pizza , αλλά να μην έχουμε την οικονομική
δυνατότητα για να το πραγματοποιήσουμε και να συμβιβαστούμε με ψωμί - ντομάτα και τυρι.

Το "Κάνε το Θέλημα Σου" , δεν έχει καμιά σχέση με το "Κάνε ότι γουστάρεις, όποτε
γουστάρεις, με όποιο τρόπο-μέσον η μέθοδο γουστάρεις".

Οφείλουμε να ελέγχουμε, να τιθασσεύουμε και να εξουσιάζουμε τις επιθυμίες μας αλλά
εξίσου οφείλουμε να υμνούμε, να παλεύουμε και να κάνουμε ότι είναι δυνατόν προκειμένου
να εκπληρώσουμε τα Θέλω μας.

Πολλές φορές, το Θέλημα και η Επιθυμία, ταυτίζονται η είναι το ένα προϊόν - διεργασία η
αποτέλεσμα του άλλου . Δεν γίνεται να Θέλεις να γυρίσεις τον κόσμο και να γνωρίσεις τα
μυστικά του και να μην επιθυμείς τα απαραίτητα χρήματα (αρα θα δουλέψεις, θα μοχθήσεις)
για να εκπληρώσεις τον στόχο σου. Δεν γίνεται να Θέλεις να γίνεις καλύτερος άνθρωπος
και να μην επιθυμείς να μελετήσεις να στοχαστείς, να δουλέψεις με τον εαυτό σου σε
καθημερινό επίπεδο προκειμένου να το πετύχεις. Δεν γίνεται να Θέλεις να γίνεις σπουδαίος
συγγραφέας η στοχαστής και να μην επιθυμείς απομόνωση, ηρεμία, γαλήνη.

Σε πολλές περιστάσεις , αν όχι πάντα, η επιθυμία, είναι η Σκιά ενός βαθύτερου Θέλω.
Εάν δεν υπάρχει Θέλω στον άνθρωπο, τότε οι επιθυμίες είναι άσκοπες, σκόρπιες, άναρχες
και βασίζονται είτε στις ζωτικές ανάγκες , είτε σε προσπάθεια να καλυφθούν
τα κενά της ψυχής μέσω υλικών απολαύσεων όλων των ειδών.

Δεν μπορείς ομως για παράδειγμα, να θέλεις να εξελιχθείς ως άνθρωπος και να επιθυμείς
το κακό των συνανθρώπων σου. Δεν μπορείς να θέλεις να ζήσεις με βάση την ατραπό της
αγάπης και να επιθυμείς να βλάψεις, να συκοφαντήσεις, να εμπλακείς στις ζωές των
άλλων, εφόσον εκείνοι δεν ασχολούνται μαζί σου.

Δεν μπορεί να Θέλεις να γίνεις σπουδαίος επιστήμονας και παράλληλα κάθε μέρα να
επιθυμείς εξόδους, ξέφρενη διασκέδαση, άγριους ρυθμούς ζωής.
Το Θέλω μας, εφόσον το γνωρίζουμε και έχουμε στοχαστεί σε αυτό (πράγμα δύσκολο,
αν το καλοσκεφτείτε, γιατί απαιτεί το δυσκολότερο ολων - αυτογνωσία) οφείλει να
καθορίζει και τις επιθυμίες μας σε ενα ενιαίο μονοπάτι.

Κανείς δεν εχει το δικαίωμα, να παρεμποδίζει τα Θέλω σου η να σε υποχρεώνει
να κάνεις κάτι που δεν θέλεις.

Κάθε άνθρωπος λοιπόν, πρέπει να ζει, όπως Θέλει και Αγαπά!

ΑΜΕΣΗ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ! ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΣΤΕ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ!

Βραδυφλεγής βόμβα οι συνέπειες της Εθνικής κατάθλιψης για το μέλλον των παιδιών μας. Το μέλλον μας. Διαβάστε με προσοχή το άρθρο που ακολουθεί, είναι άλλο ένα μετερίζι αντίστασης.

Ανέκαθεν, αλλά ειδικά στις μέρες μας, τα παιδιά επηρεάζονται, εύκολα, από διάφορες καταστάσεις γύρω τους. Δεν έχει σημασία πόσο σκληρά προσπαθείτε να κρατήσετε τη σκέψη του παιδιού σας σε μια θετική τροχιά, θα υπάρχει πάντα κάποιος, εκεί έξω, πρόθυμος να την γκρεμίσει, προκαλώντας … Θυμό, Θλίψη, Φόβο, Απελπισία…

Αν διδάξουμε τα παιδιά μας πώς να βλέπουν τη θετική πλευρά του νομίσματος, ακόμα και στις πιο αρνητικές περιστάσεις, θα είμαστε σε θέση να μεγαλώσουμε ισορροπημένα άτομα, ακόμα και σ’ έναν κόσμο γεμάτο ψυχικά απόβλητα!

Λοιπόν…;;;
Θα τους διδάξεις πώς να τα βγάζουν πέρα;;– Όταν προκύπτει μια άσχημη κατάσταση, οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν ένα από τα δύο, συνήθως : να μένουν στο πρόβλημα, ή να μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα σωστά. Διδάξτε στα παιδιά σας πώς να αντιμετωπίζουν την κάθε κατάσταση με υγιή τρόπο, βοηθώντας τα, έτσι, να διατηρήσουν μια θετική στάση, ό,τι κι αν γίνει.
Θα τους διδάξεις τον έλεγχο ;;– Όταν αρνητικά συναισθήματα διεισδύουν με ύπουλο τρόπο στη ζωή μας, είναι δύσκολο να τα ελέγξουμε. Διδάξτε στα παιδιά σας πώς να ελέγχουν την αντίδρασή τους στα συναισθήματά τους. Εάν είμαστε σε θέση να ελέγχουμε τις ίδιες μας τις πράξεις, αυτό είναι το κλειδί που θα φέρει πίσω τον έλεγχο των θετικών συναισθημάτων.

Θα τους διδάξεις να κάνουν τη διαφορά ;;– Διδάξτε στα παιδιά σας πώς να κάνουν τη διαφορά στον δικό τους κόσμο. Φτιάξτε τους έναν κόσμο καλύτερο, για να υπάρχουν. Τα ψυχικά απόβλητα μένουν μαζί μας όσο εμείς οι ίδιοι το επιτρέπουμε. Η απάντηση είναι εντός μας. Διδάξτε στα παιδιά σας πώς να γίνουν ακτιβιστές σε ό,τι θεωρείται αρνητικό στον δικό τους κόσμο, πώς να γίνουν εθελοντές βοηθώντας την κοινότητά τους.

Καλλιεργείστε τους πλούσια συναισθήματα.
Θα γίνεις ένα, θετικού ρόλου,μοντέλο;;– Δείξτε στα παιδιά σας πώς να μένουν θετικά σκεφτόμενα με το να είστε μια θετική προσωπικότητα εσείς οι ίδιοι. Μάθετε πώς να αντιμετωπίζετε τις καταστάσεις θετικά, ακόμα και όταν κάθε τι άλλο σας λέει ότι θα πρέπει να σκέφτεστε αρνητικά. Εάν δεν εξασκηθείτε σε ό,τι κηρύσσετε, το πιθανότερο είναι, τα παιδιά σας, ν’ αγνοήσουν τη συμβουλή σας.
Μεγαλώνοντας παιδιά με θετικά συναισθήματα χαράς, αγάπης, ευγένειας, καλοσύνης, σ’ έναν κόσμο γεμάτο ψυχικά απόβλητα, δεν είναι εύκολο. Θα πρέπει να έχετε μια θετική στάση, έτσι ώστε να την διδάξετε, κάτι το οποίο χρειάζεται αυτογνωσία και αυτοέλεγχο από την πλευρά σας.

Η πίστη είναι εκείνη που θα κρατήσει τα παιδιά δυνατά στους δύσκολους καιρούς. Τονίζοντας τα θετικά συναισθήματα, θα αντισταθμίσετε τα ψυχικά απόβλητα και θα ενσταλάξετε την ελπίδα για το μέλλον τους.

Με την άνευ όρων αγάπη και προσοχή στη γαλούχηση μιας θετικής εικόνας του εαυτού ως στόχο σας, δεν θα αντιμετωπίσετε κανένα πρόβλημα να αναθρέψετε ένα νεαρό άτομο, που θα βγει έξω στον κόσμο, με την ικανότητα να μετατρέψει κάθε ψυχικό απόβλητο σε θετικό, καθαρό φως!!
Τολμήστε το και σώστε το μέλλον μας : τα παιδιά μας… τα παιδιά όλου του κόσμου!

Η πολιτική διάσταση της ψυχανάλυσης

«Η ψυχανάλυση και η πολιτική, ουσιαστικά, έχουν το ίδιο αντικείμενο: την αυτονομία των ανθρώπινων όντων. Εάν αναγνωρίσουμε τον θεμελιωδώς κοινωνικό χαρακτήρα των ανθρώπων, τότε, βλέπουμε ότι η αυτονομία (και η ελευθερία) είναι υποχρεωτικά ατομική και συλλογική.

Δεν μπορώ να ζήσω εντελώς μόνος- και μόνος δεν θα μπορούσα ποτέ να είχα γίνει ανθρώπινο όν. Δεν μπορώ, επιπλέον, να εξαφανίσω τους άλλους. Συνεπώς, το ερώτημα τίθεται ως εξής: πώς μπορώ να είμαι ελεύθερος, εάν είμαι υποχρεωμένος να ζω σε μία κοινωνία στην οποία ο νόμος καθορίζεται από κάποιον άλλον; Η μόνη αποδεκτή απάντηση συνίσταται στο να πω: έχω την ουσιαστική δυνατότητα να συμμετέχω ισότιμα με οποιονδήποτε άλλον στη διαμόρφωση και στην εφαρμογή του νόμου. Και αυτό είναι το πραγματικό νόημα της δημοκρατίας.

Πώς μπορώ όμως να είμαι ελεύθερος εάν με κυβερνά το ασυνείδητό μου; Αφού δεν γίνεται ούτε να το εξαφανίσω ούτε να το απομονώσω, η μόνη απάντηση είναι: μπορώ να είμαι ελεύθερος εάν διαμορφώσω μία άλλου τύπου σχέση με το ασυνείδητό μου∙ μία σχέση χάρη στην οποία θα είμαι σε θέση να ξέρω, στο μέτρο του δυνατού, τι μου συμβαίνει∙ μία σχέση που θα μου επιτρέπει να ελέγχω, στο μέτρο του δυνατού, ό,τι από το ασυνείδητό μου περνάει στην καθημερινή εξωτερική μου δραστηριότητα. Και αυτό ακριβώς είναι που ονομάζω εδραίωση μιας στοχαστικής και αποφασίζουσας υποκειμενικότητας.

Είναι εύκολο να δείξουμε ότι μια αυτόνομη κοινωνία είναι εφικτή μόνο εφόσον αποτελείται από αυτόνομα άτομα. Είναι εύκολο να δείξουμε, επίσης, ότι αυτόνομα άτομα μπορούν να υπάρξουν μόνο μέσα σε μία αυτόνομη κοινωνία. Κι αυτό, διότι μόνο με την ουσιαστική άσκηση της αυτονομίας αναπτύσσεται η αυτονομία∙ εξάλλου, μία εκπαίδευση προσανατολισμένη προς την αυτονομία των ατόμων μπορεί να υπάρξει μόνο σ’ αυτό τον τύπο κοινωνίας.

Είναι σαφές ότι την αυτονομία δεν μπορούμε ούτε να την επιβάλουμε ούτε να τη «διδάξουμε». Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε ως ψυχαναλυτές είναι να βοηθήσουμε τον ψυχαναλυόμενο να προχωρήσει προς την αυτονομία, πράγμα που προυποθέτει ταυτόχρονα μία ορισμένη γνώση και μία ορισμένη δραστηριότητα.

Η επίτευξη της μεταφοράς αυτής της γνώσης είναι ο σκοπός της ψυχαναλυτικής ερμηνείας, η οποία θα επιτρέψει ακριβώς στον ψυχαναλυόμενο να προσεγγίσει τα κρυφά και απωθημένα κίνητρα και ορμές του. Όμως πρέπει να οδηγήσουμε τον ψυχαναλυόμενο με τέτοιο τρόπο, ώστε να γίνει σταδιακά ο ίδιος ικανός να αναπαράγει την ψυχαναλυτική ερμηνεία μόνος του.

Η ψυχανάλυση είναι μία δραστηριότητα πάνω στον εαυτό μας, ένας στοχασμός του εαυτού μας για τον εαυτό μας. Η ψυχανάλυση είναι η επίτευξη της ατομικής αυτονομίας, μέσω της αποτελεσματικής άσκησής της με τη βοήθεια κάποιου άλλου προσώπου. Η δραστηριότητα αυτού του άλλου προσώπου, δηλαδή του ψυχαναλυτή – που τα όριά της καθορίζονται ανάλογα με τις ανάγκες της ψυχαναλυτικής διαδικασίας, από τον ψυχαναλυόμενο, σε σχέση με την εξέλιξη της πορείας του -, δεν είναι εφαρμογή μιας τεχνικής αλλά μιας πράξης. Δηλαδή είναι η δράση ενός προσώπου που προσφέρεται να βοηθήσει ένα άλλο πρόσωπο ώστε να κατακτήσει τη δυνατότητά του για αυτονομία. Στο βαθμό που το συγκεκριμένο περιεχόμενο αυτού του σκοπού δεν είναι εκ των προτέρων καθορισμένο – και δεν μπορεί να είναι, αφού προυποθέτει την απελευθέρωση των δημιουργικών ικανοτήτων του ριζικού φαντασιακού του ψυχαναλυόμενου – η δραστηριότητα αυτή είναι δημιουργία∙ με άλλα λόγια, είναιποίησις.

Βλέπω λοιπόν στην ψυχανάλυση μία πρακτικό-ποιητική δραστηριότητα. Αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό της ψυχανάλυσης καθορίζει, επίσης, και τα άλλα δύο επαγγέλματα που ο Φρόυντ θεωρούσε «αδύνατα»: την παιδαγωγική και την πολιτική.

Η ψυχανάλυση – όπως η πολιτική και όπως η παιδαγωγική – είναι η δραστηριότητα μίας αυτονομίας σε μία άλλη δυνητική αυτονομία. Ο σκοπός και των τριών επαγγελμάτων συνίσταται στο να δημιουργήσουν αυτές τις νέες μορφές που είναι τα αυτόνομα άτομακαι η αυτόνομη κοινωνία.»

Κορνήλιος Καστοριάδης

Το ασχημόπαπο που έγινε Κύκνος

H παραμυθένια αλληγορία της ψυχής που επιλέγει τον δύσκολο μοναχικό δρόμο...
μέχρι που μετά από κακουχίες, κακοποιήσεις και βάσανα
ολοκληρώνει τον κύκλο της, αγγίζει την απόλυτη Ομορφιά
και συνειδητοποιεί την πραγματική υπόστασης της...

Η εξοχή ήταν υπέροχη το καλοκαίρι. Στο κάμπο είχε μαζευτεί το άχυρο και είχε τοποθετηθεί σε μεγάλους σωρούς. Από ψηλά έκοβε βόλτες ο πελαργός με τα κόκκινα πόδια και τιτίβιζε στα αιγυπτιακά, μια γλώσσα που είχε μάθει από την μητέρα του.

Γύρω από το κάμπο και τα χωράφια υπήρχαν απέραντα δάση και στη μέση του κάμπου υπήρχαν βαθιές λίμνες. Πραγματικά η εξοχή ήταν υπέροχη! Κάτω από τον ζεστό ήλιο ξεπρόβαλε επιβλητικός ένας πύργος ιπποτών που περιβαλλόταν από τάφρους με μεγάλο βάθος. Από τα τείχη του πύργου και μέχρι το νερό των τάφρων υπήρχαν αναρριχώμενα φυτά, τόσο ψηλά που από κάτω τους χωρούσαν να σταθούν όρθια μικρά παιδιά. Η βλάστηση ήταν τόσο έντονη σε κείνο το σημείο όση και στο πιο πυκνό δάσος. Εδώ λοιπόν είχε κάνει την φωλιά της μία πάπια και κλωσούσε τα αυγά για να βγουν τα μικρά της. Η πάπια είχε αρχίσει να χάνει την υπομονή της, καθώς είχε περάσει πολύς καιρός που κλωσούσε και σπάνια δεχόταν επισκέψεις.

Επιτέλους έσπαζαν τα αυγά, το ένα μετά το άλλο. «Πι, πι!» έλεγαν τα πουλάκια, όλοι οι κρόκοι είχαν ζωντανέψει και από τα αυγά προεξείχαν κεφαλάκια.

«Ραπ, ραπ, γρήγορα, γρήγορα!» φώναξε η πάπια και τα παπάκια σκουντουφλούσαν και έβαζαν όλες τους τις δυνάμεις να τρέξουν. Όλα τους φαινόταν τόσο περίεργα που κοιτούσαν γύρω-γύρω προς όλες τις κατευθύνσεις.

«Πόσο μεγάλος που είναι ο κόσμος» έλεγαν τα μικρά, καθώς τώρα είχαν πολύ περισσότερο χώρο να κινηθούν από ότι μέσα στο αυγό.

«Ακόμα δεν βγήκες από το αβγό σου και νομίζεις ότι είδες ολόκληρο τον κόσμο!» είπε περιπαικτικά η μητέρα. «Ο κόσμος πάει πιο πέρα και από την άλλη πλευρά του κήπου και μέχρι το κτήμα του παπά, ωστόσο εκεί δεν έχω πάει ούτε και εγώ!» Για να προσθέσει καμαρώνοντας: «Τι όμορφα που είσαστε όλα μαζί!». Τότε σηκώθηκε και έκπληκτη αναφώνησε: «Όχι δεν τα έχω όλα τα παπιά μου! Το μεγαλύτερο αυγό είναι ακόμη στη φωλιά. Πόσο άραγε θα χρειαστεί ακόμη; Έχω αρχίσει να εκνευρίζομαι!» είπε και κάθισε πάλι.

«Λοιπόν τι κάνεις;» ρώτησε μια γριά πάπια που ήρθε για επίσκεψη.
«Ένα από τα αυγά έχει καθυστερήσει» είπε η πάπια, η οποία συνέχισε να κλωσάει. «Ούτε που φάνηκε η παραμικρή τρυπούλα σε αυτό το αυγό. Αλλά έλα να δεις τα άλλα τα παπιά. Είναι τα ομορφότερα παπάκια τα οποία έχω δει ποτέ!»

«Για να δω το αβγό που δεν λέει να ανοίξει» είπε η γριά «Να δεις που είναι αβγό γαλοπούλας. Έτσι με κορόιδεψαν και μένα κάποια φορά και είδα και έπαθα με τα μικρά. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο φοβόταν το νερό. Στην αρχή δεν μπορούσα να τα χορτάσω όσο και να μάζευα, όσο και αν τάιζα, όσο και να μάλωνα όσο και να βοηθούσα.

– Άσε να δω το αβγό! Ναι είναι αυγό γαλοπούλας! Παράτησε το και μάθε τα άλλα τα παιδιά σου να κολυμπάνε!» «Θα μείνω να κλωσίσω ακόμη λίγο!» απάντησε η πάπια. «Τόσο καιρό κάθησα στο αβγό, δεν πειράζει αν καθίσω λγάκι ακόμη!»

«Καθένας με τα γούστα του!» είπε η γριά πάπια και αποχαιρέτισε.

Επιτέλους άνοιξε και το μεγάλο αβγό και εμφανίστηκε το μικρό από μέσα. «Πι, πι!» είπε το μικρό και βγήκε από το τσόφλι. Ήταν πολύ μεγάλο και εμφανέστατα άσχημο. «Υπερβολικά μεγάλο παπάκι» σκέφτηκε η μαμά πάπια «Κανένα από τα άλλα παπιά δεν μοιάζει με αυτό. Μήπως είναι πραγματικά μία μικρή γαλοπούλα; Σύντομα θα το μάθω. Θα πρέπει να πέσει στο νερό και αν δεν θέλει ακόμη, θα το ρίξω εγώ η ίδια μέσα!»

Ο καιρός την επόμενη μέρα ήταν υπέροχος! Ο ήλιος έκαιγε πάνω στα πράσινα φυτά. Η μαμά πάπια εμφανίστηκε με όλη την οικογένεια της στα κανάλια.

«Πλατς!» πήδηξε μέσα στο νερό. «Ραπ, ραπ!» φώναξαν τα παπάκια καθώς το ένα μετά το άλλο έπεφταν και αυτά πίσω της. Αν και αρχικά έπεσαν με το κεφάλι μέσα στο νερό, αμέσως ξεπρόβαλλαν στην επιφάνεια και άρχισαν να κολυμπάνε περήφανα. Τα πόδια τους άρχισαν να κολυμπάνε από μόνα τους και όλα φαινόταν να βρίσκονται στο στοιχείο τους. Ακόμη και ο άσχημος, γκρίζος νεοσσός κολυμπούσε μαζί τους.
«Όχι δεν είναι γαλόπουλο!» είπε τότε. «Πόσο όμορφα χρησιμοποιεί τα πόδια του και πόσο ίσια κρατάει το σώμα του. Ραπ, ραπ θα σας παρουσιάσω στην αυλή με τις πάπιες. Μόνο προσέξτε να μείνετε κοντά μου μη σας πατήσει κανείς και προσέχτε την γάτα!»

Έτσι μπήκαν στην αυλή με τις πάπιες όπου επικρατούσε μεγάλη φασαρία. Δύο οικογένειες τσακωνόταν για ένα κεφάλι χελιού αλλά τελικά το πήρε η γάτα.
«Βλέπετε έτσι είναι ο κόσμος» είπε η μαμά πάπια και έκανε πως αρπάζει κάτι στον αέρα με το ράμφος, καθώς ήθελε και αυτή να πιάσει το κεφάλι του χελιού. «Να χρησιμοποιείτε τα πόδια σας, κοιτάξτε να κάνετε γρήγορα και σκύψετε μπροστά στη γριά πάπια που είναι εκεί. Είναι η πιο αξιοσέβαστη από όλες. Στις φλέβες τις ρέει ισπανικό αίμα. Όπως βλέπετε φοράει ένα κόκκινο πανί γύρω από το πόδι της. Αυτό είναι κάτι το πραγματικά όμορφο και η μεγαλύτερη αναγνώριση την οποία μπορεί να λάβει μία πάπια. Το κάθε καλοαναθρεμμένο παπάκι ανοίγει τα πόδια του μακριά το ένα από το άλλο, ακριβώς όπως ο πατέρας και η μητέρα! Βλέπετε έτσι! Σκύψτε τώρα τον σβέρκο σας και πείτε: «Ραπ!»

Αυτό ακριβώς και έκαναν τα παπάκια, οι άλλες πάπιες τις παρατηρούσαν και έλεγαν: «Για κοιτάξτε! Τώρα μας ήρθε και το συγγενολόι, σαν να μην ήμασταν ήδη αρκετοί! Πουφ, πως είναι έτσι το ένα παπί! Αυτό δεν θα το ανεχτούμε!» Και αμέσως πήγε μία πάπια και το δάγκωσε στον σβέρκο!
«Άσ’ το ήσυχο!» είπε η μητέρα, «δεν πείραξε κανέναν!»
«Μα είναι τόσο μεγάλο και τόσο παράξενο,» είπε η πάπια που το είχε δαγκώσει, «και για αυτό θα πρέπει να το διώξουμε μακριά!»
«Όμορφα παιδάκια έχει η μανούλα!» είπε με στόμφο η γριά πάπια με το πανί γύρω από το πόδι της. «Όλα με εξαίρεση του ενός, το οποίο είναι κακορίζικο. Θα ευχόμουν να μπορούσε να αναστρέψει το κλώσημα!»
«Αυτό δεν γίνεται μεγαλειοτάτη!» απάντησε η μητέρα. «Δεν είναι όμορφο, αλλά έχει καλό χαρακτήρα και κολυμπάει το ίδιο καλά όπως και τα υπόλοιπα, θα τολμούσα να πω καλύτερα και από τα υπόλοιπα. Πιστεύω ότι με το καιρό και όσο θα μεγαλώνει θα φτιάξει το μέγεθος και η εμφάνιση του. Έτσι και αλλιώς παπί είναι δεν θα το ενοχλήσει ιδιαίτερα η ασχήμια του!»
«Τα άλλα παπάκια είναι γλυκύτατα!» λέει η γριά. «Κάντε σαν να βρίσκεστε στο σπίτι σας και αν βρείτε κανένα κεφάλι χελιού, τότε μπορείτε να μου το φέρετε!» Και έτσι η αυλή έγινε το σπίτι τους.

Ωστόσο το φτωχό παπί το οποίο είχε βγει τελευταίο από το αυγό και το οποίο ήταν τόσο μα τόσο άσχημο, δεν περνούσε καθόλου καλά. Το δάγκωναν, το έφτυναν και το κορόιδευαν τόσο η πάπιες όσο και η κότες. «Είναι πολύ μεγάλο» έλεγαν όλες. Ακόμη και γάλος που είχε γεννηθεί έχοντας στα πόδια του σπιρούνια και για αυτό νόμιζε ότι είναι ο καίσαρας ενώ όλοι οι υπόλοιποι τον νόμιζαν τρελό, φύσηξε και ξεφύσηξε σαν ιστιοφόρο πριν ορμήξει προς το μικρό για να του φωνάξει: «γλου, γλου, γλου». Το παπάκι δεν ήξερε που να σταθεί και που να βρεθεί. Ήταν θλιμμένο που ήταν τόσο άσχημο και είχε γίνει ο περίγελος όλης της αυλής.

Από την πρώτη μέρα η συμπεριφορά όλων προς το παπί ήταν απαίσια και γινόταν κάθε μέρα και χειρότερη. Όλοι κυνηγούσαν το καημένο το παπάκι, ακόμη και τα αδέρφια του το περιγελούσαν και του έλεγαν «μακάρι να σε έπαιρνε η γάτα αηδιαστικό πλάσμα!» και η μητέρα αναστέναζε: «μόνο να είχες φύγει μακριά!» Οι πάπιες το δάγκωναν, οι κότες το τσιμπούσαν ακόμη και το κορίτσι που έφερνε την τροφή το κλοτσούσε.

Έτσι πέταξε πάνω από τον φράκτη. Τα πουλάκια τα οποία ήταν στους θάμνους φοβήθηκαν και πέταξαν ψηλά. «Η ασχήμια μου τα τρόμαξε!» σκέφτηκε το παπάκι και έκλεισε τα μάτια του, παρόλα αυτά όμως συνέχισε να τρέχει. Έτσι έφτασε σε ένα μεγάλο έλος στο οποίο έμεναν οι αγριόπαπιες. Εδώ έμεινε την νύχτα, γιατί ήταν πολύ κουρασμένο και στεναχωρημένο.

Το πρωί πέταξαν οι αγριόπαπιες ψηλά και αντίκρισαν τον νέο τους συγκάτοικο. «Τι μέρους του λόγου είσαι εσύ;» το ρώτησαν. Το παπάκι γυρνούσε προς όλες τις πλευρές και χαιρετούσε όσο πιο ευγενικά μπορούσε.

«Είσαι αποκρουστικά άσχημο» του είπαν οι αγριόπαπιες «αλλά αυτό δεν πειράζει όσο δεν παντρεύεσαι μέλος της οικογένειάς μας!» Το καημένο παπάκι είχε άλλες έννοιες από την παντρειά. Το μόνο που σκεφτόταν ήταν να του επιτραπεί να ξαπλώνει στην ακτή και να πίνει από το νερό του έλους.

Μετά από δύο μέρες παραμονής στο έλος, ήρθαν δύο άγριες χήνες. Για την ακρίβεια δύο χηνόπουλα, καθώς δεν είχε περάσει πολύς καιρός από τότε που βγήκαν από αυγό τους και για αυτό ήταν ακόμη αρκετά αυθόρμητα.

«Άκου συνάδελφε, είσαι τόσο άσχημο που τυπικά είσαι όμορφο και για αυτό εμείς μπορούμε να σε ανεχτούμε. Θέλεις να έρθεις μαζί μας και να γίνεις ο οδηγός του σμήνους μας;» ρώτησαν το παπάκι.
«Μπαμ, μπαμ!» ακούστηκαν δύο πυροβολισμοί και τα χηνόπουλα έπεσαν νεκρά. Το νερό του έλους κοκκίνισε από το αίμα. «Μπαμ, μπαμ» ξανακούστηκαν πυροβολισμοί, και σμήνη ολόκληρα από αγριόχηνες σηκώθηκαν από το έλος και μετά ξανακούστηκαν πυροβολισμοί. Ήταν μεγάλο κυνήγι, οι κυνηγοί καθόταν δεξιά αριστερά γύρω από το έλος. Μερικοί μάλιστα είχαν ανεβεί πάνω στα κλαδιά των δέντρων.

Ο μπλε καπνός από μπαρούτι περνούσε σαν σύννεφο μέσα από τα δέντρα και στάθηκε ψηλά πάνω από το νερό. Τα κυνηγόσκυλα στριμωχνόταν να μπουν μέσα στο έλος. Πόσο τρόμαξε στα αλήθεια το παπάκι! Γύρισε το κεφάλι για να το κρύψει μέσα στη φτερούγα του. Τότε ένας τεράστιος σκύλος στάθηκε μπροστά του. Η γλώσσα του σκύλου του κρεμόταν μέχρι κάτω και τα απαίσια μάτια του γυάλιζαν. Σχεδόν ακουμπούσε το παπί με την μουσούδα του, έδειξε τα κοφτερά του δόντια και -πλατς -αποτραβήχτηκε χωρίς να το πειράξει.
«Δόξα τον Θεό» αναστέναξε το παπί, «είμαι τόσο άσχημο που ακόμη και ο σκύλος δεν θέλει να με δαγκώσει!»

Έτσι έμεινε ξαπλωμένο ενώ τα σκάγια διέσχιζαν τον αέρα και από παντού ακουγόταν τουφεκιές. Μόνο αργά το μεσημέρι ησύχασε η κατάσταση, αλλά το καημένο το παπάκι δεν τολμούσε να σηκωθεί. Κάθισε και περίμενε για αρκετές ώρες ακόμη πριν κοιτάξει τριγύρω και μετά άρχισε να τρέχει με όλες του τις δυνάμεις να βγει από το έλος.

Κατά το απόγευμα έφτασε σε μια φτωχική αγροικία. Ήταν τόσο άθλια η κατάσταση της, που και η ίδια δεν ήξερε από ποια πλευρά να πέσει και έτσι έμενε όρθια. Εκείνη τη στιγμή έπεφτε βροχή και ο αέρας φυσούσε έντονα. Έτσι το παπάκι έπρεπε να καθίσει για να μην το παρασύρει ο αέρας, και η κακοκαιρία ολοένα και χειροτέρευε. Τότε παρατήρησε ότι η πόρτα είχε ανασηκωθεί και κρεμόταν στραβά από τον ένα μεντεσέ. Έτσι κάτω από την πόρτα έμενε μια χαραμάδα αρκετά μεγάλη ώστε να μπορέσει το παπί να μπει στην αγροικία και αυτό ακριβώς έκανε.

Εδώ έμενε μια γριά με τον γάτο της και την κότα της. Ο γάτος, τον οποίο η γριά έλεγε γιόκα, μπορούσε να σχηματίσει με την πλάτη του γέφυρα και να πλέκει. Ακόμη αν του χάιδευαν το τρίχωμα πετούσε σπίθες. Η κότα είχε πολύ κοντά πόδια και για αυτό την λέγανε κοντοποδαρού.

Το πρωί παρατήρησαν αμέσως το ξένο παπί οπότε ο γάτος άρχισε να πλέκει και η κότα να κακαρίζει.
«Τι είναι αυτό πάλι;» αναρωτήθηκε η γριά και καθώς δεν έβλεπε καλά, νόμιζε ότι το παπάκι ήταν μια παχιά πάπια. «Αυτό είναι καταπληκτική μπάζα» είπε «καθώς τώρα θα μπορώ να έχω αυγά πάπιας. Αρκεί να μην είναι αρσενικιά! Αυτό θα το δούμε σύντομα.»
Έτσι αποφάσισε να κρατήσει το παπάκι δοκιμαστικά για τρεις εβδομάδες. Διάστημα στο οποίο δεν έκανε ούτε ένα αβγό.

Καθώς ο γάτος ήταν ο κύριος του σπιτιού και η κότα η κυρία, η κότα ρώτησε: «Μπορείς να κάνεις αυγά;» «Όχι» απάντησε το παπί. «Τότε δεν έχεις λόγο σε αυτό το σπίτι» ανταπάντησε η κότα.
Ο γάτος ρώτησε: «Μπορείς να κάνεις γέφυρα με την πλάτη σου; Μπορείς να πλέκεις; Μπορείς να πετάς σπίθες;» «Όχι» απάντησε το παπί, «Τότε δεν μπορείς να έχεις άποψη όταν μιλάνε μεταξύ τους νοήμονα άτομα!» συμπέρανε ο γάτος.

Το παπάκι στεναχωριόταν και καθόταν στη γωνιά του. Τότε αυθόρμητα σκέφτηκε τον καθαρό αέρα και την λιακάδα. Νοστάλγησε να κολυμπήσει στο νερό και έτσι αποκάλυψε την επιθυμία του στο κοτόπουλο. «Τι είναι αυτά που λες;» απάντησε αυτό, «τι περίεργες σκέψεις είναι αυτές; Άρχισε να κάνεις αυγά ή να πλέκεις να δεις για πότε θα σου περάσουν!»
«Μα είναι υπέροχα να κολυμπάς στο νερό!» διαμαρτυρήθηκε το παπάκι, «υπέροχα να δροσίζεις το κεφάλι σου στα κύματα ή να βουτάς μέχρι τον βυθό!»
«Ναι θα πρέπει να είναι καταπληκτική διασκέδαση!» είπε το κοτόπουλο ειρωνικά, «έχεις χαζέψει! Ρώτα τον γάτο που είναι ο εξυπνότερος από όσους γνωρίζω, αν του είναι τόσο ευχάριστο να κολυμπάει στο νερό ή να κάνει βουτιές!»
«Δεν με καταλαβαίνετε!» είπε το παπάκι.
«Αν δεν σε καταλαβαίνουμε εμείς, τότε ποιος μπορεί να σε καταλάβει! Δεν θα πιστεύεις βέβαια ότι είσαι εξυπνότερο από τον γάτο και από μένα. Κοίταξε να μάθεις να κάνεις αβγά, να πλέκεις και να πετάς σπίθες!»

«Νομίζω ότι θα βγω να περιπλανηθώ στον κόσμο!» Απάντησε το παπάκι.
«Αυτό να κάνεις!» ανταπάντησε η κότα.
Έτσι το παπάκι έφυγε και πήγε να κολυμπήσει στο νερό. Έκανε βουτιές αλλά λόγω της ασχήμιας του όλα τα υπόλοιπα ζώα το παρέβλεπαν.

Όταν έφθασε το φθινόπωρο τα φύλλα στο δάσος έγιναν κίτρινα και καφέ, η καταιγίδες τα έπαιρναν και τα στριφογυρνούσαν στον αέρα και το κρύο άρχισε να γίνεται αισθητό. Τα σύννεφα κρεμόταν βαριά, φορτωμένα με χιόνι και χαλάζι και πάνω στον φράχτη στεκόταν ένα κοράκι που έκρωζε από το κρύο «κρα, κρα!». Κανείς κρύωνε και μόνο με την ιδέα. Η κατάσταση για το παπάκι δεν ήταν καθόλου καλή.

Ένα απόγευμα ενώ το ηλιοβασίλεμα φώτιζε με υπέροχα χρώματα τον ουρανό, ένα σμήνος από λαμπερά μεγάλα πουλιά ξεπρόβαλε πίσω από τους θάμνους. Το παπάκι δεν είχε ξαναδεί τόσο όμορφα πουλιά. Ήταν ολόλευκα με μεγάλους λυγερούς λαιμούς. Ήταν κύκνοι. Έβγαζαν μία παράξενη κραυγή, άπλωναν τις φανταχτερές φτερούγες τους και πετούσαν από τις κρύες περιοχές στις θερμότερες πάνω από ανοιχτές θάλασσες. Πετούσαν τόσο ψηλά που το ασχημόπαπο αισθανόταν πολύ παράξενα και μόνο που τα έβλεπε.

Δεν μπορούσε να ξεχάσει τα φανταχτερά, όμορφα πουλιά. Μόλις χάθηκαν στον ορίζοντα βούτηξε μέχρι τον βυθό και όταν ξεπρόβαλε πάλι στην επιφάνεια αισθάνθηκε περίεργα. Δεν ήξερε πως λεγόταν αυτά τα πουλιά, ούτε για το που πήγαιναν αλλά τα αγάπησε όσο δεν είχε αγαπήσει ποτέ κανέναν. Αμέσως αισθάνθηκε ζήλια. Πως αλήθεια τόλμησε να ευχηθεί να αποκτήσει τέτοια ομορφιά; Θα ήταν ήδη ευτυχισμένο αν το ανεχόταν στην παρέα τους οι πάπιες. Καημένο άσχημο ζώο.

Όσο περνούσε ο καιρός ο χειμώνας αγρίευε! Το παπάκι έπρεπε να κολυμπάει ακατάπαυστα ώστε να εμποδίσει το πάγωμα του νερού. Κάθε νύχτα όμως η τρύπα μέσα στην οποία κολυμπούσε μίκραινε όλο και περισσότερο. Το κρύο ήταν πια τσουχτερό και το παπάκι έπρεπε να χρησιμοποιεί συνεχώς τα πόδια του ώστε να εμποδίσει το πάγωμα του νερού. Τελικά κουράστηκε και έμεινε ακίνητο. Τότε όλο το νερό πάγωσε και το παπάκι έμεινε εγκλωβισμένο μέσα στον πάγο.

Την επόμενη μέρα το πρωί ένας περαστικός αγρότης παρατήρησε το φτωχό ζώο. Πήγε έσπασε τον πάγο με το ξύλινο παπούτσι του, έσωσε το ζώο και το πήγε στη γυναίκα του. Τότε το παπάκι ξαναζωντάνεψε.

Τα παιδιά θέλανε να παίξουν μαζί του. Αλλά το παπάκι νόμιζε ότι θα το πονέσουν και από τον φόβο του πήγε κατευθείαν πάνω στην κούπα με το γάλα έτσι που το γάλα πιτσίλισε σε όλο το σπιτικό. Μετά πέταξε και πήγε πάνω στο ράφι με το βούτυρο και από κει στο βαρέλι με το αλεύρι και μετά πάλι στο αέρα. Η γυναίκα φώναζε και το κυνηγούσε με την τσιμπίδα του τζακιού, και τα παιδιά έπεφταν το ένα πάνω στο άλλο κυνηγώντας το παπάκι ενώ γελούσαν και φώναζαν. Ευτυχώς που ήταν ανοιχτή η πόρτα και έτσι το παπάκι πετάχτηκε έξω και μπόρεσε να σωθεί στο απάτητο χιόνι ανάμεσα στους θάμνους. Εκεί λοιπόν έμεινε ξαπλωμένο και εξουθενωμένο.

Το παπάκι έμεινε μόνο του και θα ήταν θλιβερό να εξιστορήσουμε πως πέρασε μέχρι να περάσει ο χειμώνας. Ώσπου μια μέρα ενώ στεκόταν μέσα στις καλαμιές του έλους, άρχισε πάλι να εμφανίζεται η ζεστασιά του ήλιου. Οι κορυδαλλοί τραγουδούσαν και η άνοιξη είχε πια καταφθάσει.

Τότε άνοιξε τα φτερά του και άρχισε να τα χτυπάει τόσο δυνατά όσο ποτέ και το σώμα του εκτοξευόταν με κάθε χτύπημα όλο και πιο μακριά Πριν καν καταλάβει το πως είχε βρεθεί σε έναν μεγάλο κήπο. Εκεί βρισκόταν ανθισμένες μηλιές και μοσχοβολούσαν πασχαλιές που έγερναν τα μακριά πράσινα κλαδιά τους στα κανάλια που έτρεχαν ανάμεσα τους. Ω, πόσο υπέροχα ανοιξιάτικος ήταν ο καιρός. Από ένα ξέφωτο ήρθαν κολυμπώντας τρεις πανέμορφοι, λευκοί κύκνοι. Με λαμπερά φτερά γλυστρούσαν ανάλαφρα πάνω στο νερό. Το παπάκι αναγνώρισε τα όμορφα πουλιά και αισθάνθηκε μια παράξενη αδιαθεσία.

«Θα πετάξω στο μέρος αυτών των βασιλικών πουλιών και θα με δαγκώσουν μέχρι να πεθάνω. Δεν θα μου συγχωρέσουν που ενώ είμαι είμαι τόσο άσχημο θα τολμήσω να τα πλησιάσω. Αλλά καλύτερα να σκοτώσουν αυτά παρά να με δαγκώνουν οι πάπιες, να με τσιμπάνε οι κότες, να με κλοτσάει το κορίτσι που ταΐζει και να περνάω τα πάνδεινα όλο τον χειμώνα!» Αμέσως πέταξε πάνω στο νερό και μετά πήγε κολυμπώντας προς τα λαμπερά πουλιά, τα οποία όρμηξαν με αναστηλωμένα τα φτερά κατά πάνω του.

«Σκοτώστε με, εμπρός σκοτώστε με» είπε το καημένο το ζώο και έγειρε το κεφάλι του στο νερό αναμένοντας τον θάνατο, όμως τι ήταν αυτό που αντίκρισε να καθρεφτίζεται στο νερό;

Είδε την εικόνα του να σχηματίζεται στο νερό, αλλά δεν ήταν πια ένα πλαδαρό, γκρίζο πουλί, άσχημο και αποκρουστικό. Όχι ήταν το ίδιο ένας κάτασπρος κύκνος με υπέροχα φτερά.

Ακόμη και αν έχεις γεννηθεί σε μια αυλή γεμάτη με πάπιες, αν προέρχεσαι από αυγό κύκνου, τότε κύκνος θα γίνεις! Χάρη στις κακουχίες που είχε τραβήξει και την απόρριψη που είχε νιώσει, το νεαρό ζώο ήξερε να εκτιμήσει την τύχη του να είναι τόσο όμορφο και η ομορφιά του να είναι ευπρόσδεκτη από όλους. Οι μεγάλοι κύκνοι φτάσανε στο νεαρό πουλί και το χάιδευαν με το ράμφος τους.

Τότε ήρθαν μερικά παιδιά στον κήπο. Πετούσαν ψωμί και σπόρους στο νερό, και το μικρότερο φώναζε: «κοιτάξτε εκεί είναι ένας καινούριος!» Και τα υπόλοιπα παιδάκια συμφώνησαν πανηγυρίζοντας: «ένας νέος, ένας νέος κύκνος εμφανίστηκε»

Χειροκροτούσαν και χόρευαν μετά έφεραν την μητέρα και τον πατέρα τους. Έριχναν ψωμί και γλυκά στο νερό και όλοι έλεγαν: «Ο νέος είναι ο ομορφότερος, τόσο νέος και τόσο αρχοντικός!» Όλοι οι υπόλοιποι κύκνοι υποκλινόταν μπροστά του.

Τότε ο νεαρός κύκνος αισθάνθηκε ντροπή και έκρυψε το κεφάλι του μέσα στις φτερούγες του, αισθανόμενος τόσο περίεργα που και ο ίδιος δεν μπορούσε να εξηγήσει. Αισθάνθηκε μεγάλη ευτυχία αλλά καθόλου υπερηφάνεια, καθώς μία καλή καρδιά δεν αισθάνεται ποτέ υπερηφάνεια. Θυμόταν όταν όλοι τον κορόιδευαν και τώρα άκουγε όλους να λένε ότι είναι το ωραιότερο από όλα τα ωραία πουλιά. Οι πασχαλιές έσκυβαν προς το μέρος του στο νερό, ο ήλιος έλαμπε ζεστός και δροσιστικός. Τίναξε τα φτερά του, ο λεπτός λαιμός σηκώθηκε και από καρδιάς πανηγύριζε: «Τόση τύχη δεν τολμούσα ούτε να την ονειρευτώ όταν ήμουν ακόμη το ασχημόπαπο!»

Μόνο ένας Κύκνος μεταμορφώνεται σε Κύκνο...!