Σάββατο 12 Νοεμβρίου 2016

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Οἰδίπους ἐπὶ Κολωνῷ (549-630)

Αποτέλεσμα εικόνας για edipo rey y yocastaΧΟ. καὶ μὴν ἄναξ ὅδ᾽ ἡμὶν Αἰγέως γόνος
550 Θησεὺς κατ᾽ ὀμφὴν σὴν ἀποσταλεὶς πάρα.
ΘΗΣΕΥΣ
πολλῶν ἀκούων ἔν τε τῷ πάρος χρόνῳ
τὰς αἱματηρὰς ὀμμάτων διαφθορὰς
ἔγνωκά σ᾽, ὦ παῖ Λαΐου, τανῦν θ᾽ ὁδοῖς
ἐν ταῖσδ᾽ ἀκούων μᾶλλον ἐξεπίσταμαι·
555 σκευή τε γάρ σε καὶ τὸ δύστηνον κάρα
δηλοῦτον ἡμῖν ὄνθ᾽ ὃς εἶ· καί σ᾽ οἰκτίσας
θέλω ᾽περέσθαι, δύσμορ᾽ Οἰδίπου, τίνα
πόλεως ἐπέστης προστροπὴν ἐμοῦ τ᾽ ἔχων,
αὐτός τε χἠ σὴ δύσμορος παραστάτις.
560 δίδασκε· δεινὴν γάρ τιν᾽ ἂν πρᾶξιν τύχοις
λέξας ὁποίας ἐξαφισταίμην ἐγώ,
ὃς οἶδα καὐτὸς ὡς ἐπαιδεύθην ξένος,
ὥσπερ σύ, χὠς εἷς πλεῖστ᾽ ἀνὴρ ἐπὶ ξένης
ἤθλησα κινδυνεύματ᾽ ἐν τὠμῷ κάρᾳ·
565 ὥστε ξένον γ᾽ ἂν οὐδέν᾽ ὄνθ᾽, ὥσπερ σὺ νῦν,
ὑπεκτραποίμην μὴ οὐ συνεκσῴζειν· ἐπεὶ
ἔξοιδ᾽ ἀνὴρ ὢν χὤτι τῆς εἰς αὔριον
οὐδὲν πλέον μοι σοῦ μέτεστιν ἡμέρας.
ΟΙ. Θησεῦ, τὸ σὸν γενναῖον ἐν σμικρῷ λόγῳ
570 παρῆκεν ὥστε βραχέα μὴ αἰδεῖσθαι φράσαι.
σὺ γάρ μ᾽ ὅς εἰμι κἀφ᾽ ὅτου πατρὸς γεγὼς
καὶ γῆς ὁποίας ἦλθον εἰρηκὼς κυρεῖς·
ὥστ᾽ ἐστί μοι τὸ λοιπὸν οὐδὲν ἄλλο πλὴν
εἰπεῖν ἃ χρῄζω, χὠ λόγος διοίχεται.
575 ΘΗ. τοῦτ᾽ αὐτὸ νῦν δίδασχ᾽, ὅπως ἂν ἐκμάθω.
ΟΙ. δώσων ἱκάνω τοὐμὸν ἄθλιον δέμας
σοὶ δῶρον, οὐ σπουδαῖον εἰς ὄψιν· τὰ δὲ
κέρδη παρ᾽ αὐτοῦ κρείσσον᾽ ἢ μορφὴ καλή.
ΘΗ. ποῖον δὲ κέρδος ἀξιοῖς ἥκειν φέρων;
580 ΟΙ. χρόνῳ μάθοις ἄν, οὐχὶ τῷ παρόντι που.
ΘΗ. ποίῳ γὰρ ἡ σὴ προσφορὰ δηλώσεται;
ΟΙ. ὅταν θάνω ᾽γὼ καὶ σύ μου ταφεὺς γένῃ.
ΘΗ. τὰ λοίσθι᾽ αἰτῇ τοῦ βίου, τὰ δ᾽ ἐν μέσῳ
ἢ λῆστιν ἴσχεις ἢ δι᾽ οὐδενὸς ποιῇ.
585 ΟΙ. ἐνταῦθα γάρ μοι κεῖνα συγκομίζεται.
ΘΗ. ἀλλ᾽ ἐν βραχεῖ δὴ τήνδε μ᾽ ἐξαιτῇ χάριν.
ΟΙ. ὅρα γε μήν· οὐ σμικρός, οὔχ, ἁγὼν ὅδε.
ΘΗ. πότερα τὰ τῶν σῶν ἐκγόνων ἢ ᾽μοῦ λέγεις;
ΟΙ. κεῖνοι κομίζειν κεῖσ᾽ ἀναγκάζουσί με.
590 ΘΗ. ἀλλ᾽ εἰ θέλοντ᾽ ἄν γ᾽, οὐδὲ σοὶ φεύγειν καλόν.
ΟΙ. ἀλλ᾽ οὐδ᾽, ὅτ᾽ αὐτὸς ἤθελον, παρίεσαν.
ΘΗ. ὦ μῶρε, θυμὸς δ᾽ ἐν κακοῖς οὐ ξύμφορον.
ΟΙ. ὅταν μάθῃς μου, νουθέτει, τανῦν δ᾽ ἔα.
ΘΗ. δίδασκ᾽· ἄνευ γνώμης γὰρ οὔ με χρὴ λέγειν.
595 ΟΙ. πέπονθα, Θησεῦ, δεινὰ πρὸς κακοῖς κακά.
ΘΗ. ἦ τὴν παλαιὰν ξυμφορὰν γένους ἐρεῖς;
ΟΙ. οὐ δῆτ᾽, ἐπεὶ πᾶς τοῦτό γ᾽ Ἑλλήνων θροεῖ.
ΘΗ. τί γὰρ τὸ μεῖζον ἢ κατ᾽ ἄνθρωπον νοσεῖς;
ΟΙ. οὕτως ἔχει μοι· γῆς ἐμῆς ἀπηλάθην
600 πρὸς τῶν ἐμαυτοῦ σπερμάτων· ἔστιν δέ μοι
πάλιν κατελθεῖν μήποθ᾽, ὡς πατροκτόνῳ.
ΘΗ. πῶς δῆτά σ᾽ ἂν πεμψαίαθ᾽, ὥστ᾽ οἰκεῖν δίχα;
ΟΙ. τὸ θεῖον αὐτοὺς ἐξαναγκάζει στόμα.
ΘΗ. ποῖον πάθος δείσαντας ἐκ χρηστηρίων;
605 ΟΙ. ὅτι σφ᾽ ἀνάγκη τῇδε πληγῆναι χθονί.
ΘΗ. καὶ πῶς γένοιτ᾽ ἂν τἀμὰ κἀκείνων πικρά;
ΟΙ. ὦ φίλτατ᾽ Αἰγέως παῖ, μόνοις οὐ γίγνεται
θεοῖσι γῆρας οὐδὲ κατθανεῖν ποτε,
τὰ δ᾽ ἄλλα συγχεῖ πάνθ᾽ ὁ παγκρατὴς χρόνος·
610 φθίνει μὲν ἰσχὺς γῆς, φθίνει δὲ σώματος,
θνῄσκει δὲ πίστις, βλαστάνει δ᾽ ἀπιστία,
καὶ πνεῦμα ταὐτὸν οὔποτ᾽ οὔτ᾽ ἐν ἀνδράσιν
φίλοις βέβηκεν οὔτε πρὸς πόλιν πόλει·
τοῖς μὲν γὰρ ἤδη, τοῖς δ᾽ ἐν ὑστέρῳ χρόνῳ
615 τὰ τερπνὰ πικρὰ γίγνεται καὖθις φίλα.
καὶ ταῖσι Θήβαις εἰ τανῦν εὐημερεῖ
καλῶς τὰ πρὸς σέ, μυρίας ὁ μυρίος
χρόνος τεκνοῦται νύκτας ἡμέρας τ᾽ ἰών,
ἐν αἷς τὰ νῦν ξύμφωνα δεξιώματα
620 δόρει διασκεδῶσιν ἐκ σμικροῦ λόγου·
ἵν᾽ οὑμὸς εὕδων καὶ κεκρυμμένος νέκυς
ψυχρός ποτ᾽ αὐτῶν θερμὸν αἷμα πίεται,
εἰ Ζεὺς ἔτι Ζεύς, χὠ Διὸς Φοῖβος σαφής.
ἀλλ᾽, οὐ γὰρ αὐδᾶν ἡδὺ τἀκίνητ᾽ ἔπη,
625 ἔα μ᾽ ἐν οἷσιν ἠρξάμην, τὸ σὸν μόνον
πιστὸν φυλάσσων· κοὔποτ᾽ Οἰδίπουν ἐρεῖς
ἀχρεῖον οἰκητῆρα δέξασθαι τόπων
τῶν ἐνθάδ᾽, εἴπερ μὴ θεοὶ ψεύσουσί με.
ΧΟ. ἄναξ, πάλαι καὶ ταῦτα καὶ τοιαῦτ᾽ ἔπη
630 γῇ τῇδ᾽ ὅδ᾽ ἁνὴρ ὡς τελῶν ἐφαίνετο.
***
ΧΟ. Μα νά, του Αιγέα ο γιος, ο βασιλιάς Θησέας,550στο κάλεσμά σου ανταποκρίθηκε και φτάνει εδώ.ΘΗΣΕΑΣΑπό παλιά και από πολλούς ακούγονταςτον ματωμένο των ματιών σου χαλασμό,σ᾽ αναγνωρίζω· αλλά κι απ᾽ όσα στον δρόμο μου άκουσα για σένα,καθώς ερχόμουν, βέβαιος είμαι πια ποιός είσαι.555Τα ρούχα σου, το σκοτεινό κεφάλι σου δείχνουν σ᾽ εμέναπως είσαι εσύ, δύσμοιρε Οιδίποδα. Γι᾽ αυτό και συμπονώντας,θέλω να σε ρωτήσω με ποιά ικεσία προς την πόληκαι σ᾽ εμένα στέκεις εδώ, εσύ κι η δύστυχη κοπέλαπου σε παραστέκει.560Πες μου να μάθω. Γιατί θα πρέπει αυτό που θα ζητήσειςνα είναι κάτι φοβερό, για να με δεις να κάνω πίσω.Ξέρω καλά την ξενιτιά, ξένος μεγάλωσα κι εγώ στα ξένα,όπως κι εσύ, κι απ᾽ τον καθένα περισσότερο σε ξένη χώραπάλεψα, παίζοντας το κεφάλι μου.565Δεν πρόκειται λοιπόν κανέναν ξένο, σαν κι εσένα,να τον κάνω πέρα, να μην παρασταθώ για να τον σώσω.Γιατί το ξέρω, άνθρωπος είμαι, το αύριό μουδεν είναι περισσότερο απ᾽ ό,τι το δικό σου.ΟΙ. Θησέα, λιγόλογη η γενναιοφροσύνη σου,570μου επιτρέπει να πω κι εγώ δίχως ντροπή δυο λόγια.Ποιός είμαι, ποιός ο πατέρας που με γέννησε,ποιά η πατρίδα μου, τα είπες όλα καθαρά.Ώστε σ᾽ εμένα πια δεν υπολείπεται άλλο τίποτε,παρά να πω αυτό που εύχομαι να γίνει — κι εδώ ο λόγος μουτελειώνει.575ΘΗ. Πες το λοιπόν, τώρα αμέσως, να το μάθω.ΟΙ. Είμαι εδώ να σου προσφέρω δώροτο άθλιο σώμα μου — δεν έχει αξία η όψη του·κι όμως τα κέρδη του θα δεις πως ξεπερνούν την όποια ομορφιά.ΘΗ. Και ποιό το κέρδος που ισχυρίζεσαι πως φέρνεις;580ΟΙ. Αυτό δεν είναι του παρόντος· θα το μάθεις στον καιρό του.ΘΗ. Και πότε θα φανερωθεί η προσφορά σου;ΟΙ. Όταν πεθάνω, κι εσύ φροντίσεις την ταφή μου.ΘΗ. Μιλάς λοιπόν για τα στερνά· τ᾽ ανάμεσα όμωςή τα λησμονείς ή και καθόλου δεν τα λογαριάζεις585ΟΙ. Για μένα στη στερνή στιγμή όλα μαζεύονται.ΘΗ. Έτσι όμως φαίνεται μικρή η χάρη που ζητάς.ΟΙ. Πρόσεξε ωστόσο· μικρός ο αγώνας της δεν είναι.ΘΗ. Για τους δικούς σου γιους μιλάς ή και για μένα;ΟΙ. Θέλουν εκείνοι βίαια να με σηκώσουν και να με πάνε εκεί.590ΘΗ. Αν όμως το ᾽θελες κι εσύ; καλή η εξορία δεν είναι.ΟΙ. Κι όμως, όταν το θέλησα, δεν μ᾽ άφησαν να μείνω εκεί.ΘΗ. Φτωχέ, χωρίς μυαλό· στις συμφορές το πείσμα δεν συμφέρει.ΟΙ. Πρώτα να μάθεις, κι ύστερα να δίνεις συμβουλές,προς το παρόν κρατήσου.ΘΗ. Εξήγησε λοιπόν, γιατί χωρίς να σχηματίσω γνώμηδεν πρέπει να μιλώ.595ΟΙ. Έπαθα πάθη αλγεινά, Θησέα, το ᾽να μετά το άλλο.ΘΗ. Θέλεις να πεις για της γενιάς σου την παλιά εκείνη συμφορά;ΟΙ. Όχι, καθόλου· γι᾽ αυτήν μιλούν όλοι οι Έλληνες.ΘΗ. Τότε ποιό μεγαλύτερο κακό σε βασανίζει,πάνω απ᾽ την αντοχή του ανθρώπου;ΟΙ. Άκου λοιπόν τί μου συμβαίνει· από τον τόπο μου εξορίστηκα,600μ᾽ εξόρισαν οι γιοι που εγώ τους έσπειρα, κι απαγορεύεταιγια πάντα ως πατροκτόνος πίσω να γυρίσω.ΘΗ. Πώς γίνεται όμως να σε προσκαλούν, αλλά συνάμακαι να θέλουν χώρια απ᾽ αυτούς να μείνεις;ΟΙ. Σ᾽ αυτό τους αναγκάζει ο δελφικός χρησμός.ΘΗ. Ποιό πάθος ο χρησμός τούς κάνει να φοβούνται;605ΟΙ. Είναι γραφτό τους να δεχτούν πλήγμα από τη χώρα σας.ΘΗ. Μα πώς μπορεί ν᾽ ανάψει ξαφνικά έχθρα πικρή ανάμεσά μας;ΟΙ. Ω φίλτατε γιε του Αιγέα, μόνο οι θεοί,μήτε γερνούν μήτε ποτέ πεθαίνουν. Τα άλλα,όλα ο πανδαμάτωρ χρόνος τ᾽ αντιστρέφει·610φθίνει η γονιμότητα της γης, φθίνει του σώματος η δύναμη,πεθαίνει η πίστη, η απιστία γεννιέται.Ποτέ του δεν φυσά ίδιος ο άνεμος, που σμίγει φιλικάάνθρωπο μ᾽ άνθρωπο, πόλη με πόλη.Σ᾽ άλλους αμέσως, σ᾽ άλλους αργότερα, γυρίζουν615σε πικρά τα ευχάριστα, και καταλήγουν πάλι φιλικά.Έτσι και με τη Θήβα· αν τώρα η σχέση της μ᾽ εσάςευημερεί, καθώς κυλά αμέτρητος ο χρόνος κι αμέτρητες γεννοβολάνύχτες και μέρες, μπορεί, γι᾽ ασήμαντη αφορμή,620την αγαστή ομόνοιά σας με μια μάχη να την τινάξει στον αέρα.Οπότε το δικό μου σώμα κρύο, θαμμένο κάτω από τη γη,σ᾽ ύπνο αξύπνητο, θα πιει ζεστό το αίμα τους,αν παραμένει ο Δίας Δίας, κι αλάθητος ο γιος του ο Φοίβος.Αλλά δεν είναι ευχάριστο να ανακινείς λόγια ακίνητα·625γι᾽ αυτό άσε με εμένα εκεί που άρχισα μιλώντας,κι εσύ κράτησε μόνο την υπόσχεσή σου. Τότε ποτέ σουδεν θα πεις για τον Οιδίποδα, πως δέχτηκες στον τόπο σουσυγκάτοικο άχρηστο, αν οι θεοί δεν μ᾽ απατήσουν.ΧΟ. Από ώρα τώρα βασιλιά, αυτά και τέτοια630φαίνεται στη χώρα να προσφέρει ο ξένος.

Αναξίμανδρος: ο φιλόσοφος του απείρου και του αέναου σύμπαντος

Οι πρώτοι φιλόσοφοι εμφανίστηκαν στις ελληνικές αποικίες της Ιωνίας και ειδικά στη Μίλητο, όπου δημιουργήθηκε και η ομώνυμη σχολή. Οι εκπρόσωποι της είναι οι Μιλήσιοι Θαλής, Αναξίμανδρος και Αναξιμένης.
 
Ο Θαλής έζησε στη Μίλητο από το 624 ως το 564 π.Χ. Έκανε μεγάλα ταξίδια που τον έφεραν μεταξύ των άλλων και στην Αίγυπτο, όπου μέτρησε το ύψος των πυραμίδων από τις σκιές τους. Προείπε την έκλειψη του ηλίου και πίστευε ότι η αρχή των όντων ήταν το νερό. Ίδρυσε τη σχολή της Μιλήτου και θεωρείται ο πατέρας της ελληνικής και παγκόσμιας φιλοσοφίας.
 
Ο Αναξίμανδρος. (610-545 π.Χ.) ήταν νεότερος, μαθητής και διάδοχός του Θαλή στη σχολή της Μιλήτου. Υποστήριζε ότι η αρχή των όντων ήταν το άπειρο, δηλαδή η αιώνια και συνεχώς μεταβαλλόμενη ύλη, επινόησε το πρώτο ηλιακό ημερολόγιο, σχεδίασε τον πρώτο χάρτη της έως τότε γνωστής γης και ασχολήθηκε με βιολογικά, αστρονομικά και κοσμολογικά ζητήματα.
 
Ο Αναξιμένης. (585-528 π.Χ.) διαδέχτηκε τον Αναξίμανδρο στη σχολή. Πίστευε ότι η αρχή των όντων ήταν ο αέρας, που, με την κίνηση, αλλού γίνεται νερό και αλλού γίνεται αιθέρας και φωτιά. Κατάλαβε πρώτος ότι το φως του φεγγαριού προέρχεται από τον ήλιο και εξήγησε φυσικά τις εκλείψεις του ήλιου και του φεγγαριού.
 
Ο υλοζωϊσμός ήταν η βάση της φιλοσοφίας των Ιώνων φυσικών φιλοσόφων (Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης, Ηράκλειτος κλπ). Κατά τον υλοζωϊσμό, τα πάντα είναι ύλη ζώσα και συνεπώς κάθε τι στη Φύση έχει, τουλάχιστον εν δυνάμει, ικανότητα για αίσθηση και, κατά προέκταση, για συνείδηση. Σύμφωνα με την διατύπωση του Θαλή ο Κόσμος είναι όλος «έμψυχος και δαιμόνων πλήρης».
 
Ο υλοζωϊσμός, ερμηνεύει τα πολλαπλά φαινόμενα με μία και μόνο απλή αρχή, την υποκείμενη πρωταρχική ουσία που παραμένει άφθαρτη και αναλλοίωτη παρ' όλες τις επιφανειακές της μεταβολές. Η «Φύσις» είναι άπειρος, υλική, αυτοεξελισσομένη και αεικίνητος δύναμη, η οποία αενάως και αυτομάτως γεννά τα συνθετικά της τμήματα, όσο και τις μεμονωμένες μορφές των όντων, το δε «σώμα» της, η Ύλη, είναι ζώσα και αυτάρκης υπόσταση, αιτία του ιδίου της του εαυτού, ένα «αυτοαίτιον» που συμπεριλαμβάνει εντός αυτού όλες τις δημιουργικές δυνάμεις και όλα τα μερικά αίτια της γενέσεως και διαλύσεως των πραγμάτων.
 
Η ζωή του Αναξίμανδρου
 
Ο πατέρας του Αναξίμανδρου, Πραξιάδης, ήταν Κάρας ενώ η μητέρα του Ελληνίδα. Όπως και ο δάσκαλος του Θαλής δεν ήταν μόνο φιλόσοφος, αλλά αστρονόμος, μετεωρολόγος, γεωγράφος και βιολόγος. Ήταν ο πρώτος που έκανε μία μεθοδική προσπάθεια να εξηγήσει φιλοσοφικά όλες τις πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας εγκαταλείποντας τις μέχρι τότε μυθολογικές διατυπώσεις για την αρχή, τη γένεση και την φθορά των όντων. Ίσως ήταν ο αρχαιότερος συστηματικός νους. της ιωνικής φυσικής και οπωσδήποτε ο κορυφαίος εκπρόσωπος του «υλοζωισμού» της Μιλήτου.
 
Ο Διογένης Λαέρτιος έγραψε ότι  ο Αναξίμανδρου « ...;ήταν ο πρώτος που επινόησε το γνώμονα και τον έστησε πάνω σε ηλιακά ρολόγια για να σημαδεύει τα ηλιοστάσια και τις ισημερίες. Επίσης κατασκεύασε και ωροδεικτικά όργανα. Ήταν ο πρώτος που σχεδίασε το περίγραμμα της γης και της θάλασσας, αλλά επίσης έφτιαξε και μία ουράνια σφαίρα.»
 
Στην ιδιαίτερη πατρίδα του ο Αναξίμανδρος φαίνεται ότι δέχτηκε έντονα ερεθίσματα για τη μελέτη του φυσικού κόσμου, όχι μόνο από τις θεωρίες του Θαλή αλλά και από άλλες συγγενικές ιδέες και εφαρμογές, που ήταν γνωστές εκεί και προέρχονταν από τους Πέρσες, τους Βαβυλώνιους και τους Αιγυπτίους. Έτσι ανέπτυξε πλούσια ενδιαφέροντα, που τον ώθησαν να επιδοθεί τόσο στην καθαρή θεωρία του φυσικού κόσμου όσο και σε πρακτικές λύσεις και εφαρμογές πάνω σε προβλήματα σχετικά με τα μετεωρολογικά και τα ημερολογιακά φαινόμενα.
 
Με τις επιδόσεις του αυτές ανταποκρίθηκε πρωτοποριακά στην ανάγκη της εποχής του να ελευθερωθούν οι μάζες από τις κρατούσες δεισιδαιμονίες γύρω από τα φυσικά φαινόμενα και να οργανωθούν με ασφαλέστερους τρόπους οι καλλιέργειες και τα ταξίδια. 
 
Το έργο του Αναξίμανδρου
 
Ο Αναξίμανδρος είναι ο πρώτος Έλληνας που έγραψε ένα ολοκληρωμένο επιστημονικό σύγγραμμα, το  «Περί φύσεως», συνοδευόμενο με χάρτες του ουρανού και της υδρογείου, πάνω σε πρότυπο βαβυλωνιακό, και με ενδείξεις για τις αποστάσεις ανάμεσα στα ουράνια σώματα, πάνω σε πρότυπο περσικό. Σχετική με την ενασχόληση του Αναξίμανδρου γύρω από το φυσικό κόσμο είναι και η μαρτυρία ότι επισκέφτηκε τη Σπάρτη και ότι κατασκεύασε εκεί ένα ηλιακό ρολόι και πρόβλεψε ένα μεγάλο τοπικό σεισμό. Το 550 π.Χ. ο Αναξίμανδρος, ενώ βρισκόταν στη Σπάρτη, ειδοποίησε τους κατοίκους της πόλης για επερχόμενο σεισμό κι αυτοί παρέμειναν όλη τη νύχτα έξω από τα σπίτια τους. Έτσι οι κάτοικοι γλίτωσαν ενώ η πόλη τους καταστράφηκε.
 
Δυστυχώς όλα τα έργα του έχουν χαθεί. Αλλά πολλοί συγγραφείς (Διογένης Λαέρτιος, Αιλιανός, Ηρόδοτος, Πλίνιος, Αριστοτέλης, Αγαθήμερος, Στράβων, Θεμίστιος, Πλούταρχος, Αέτιος, Σιμπλίκιος, Ερμίας, Αλέξανδρος ο Αφροδισιεύς κ.ά.) είτε κάνουν μνεία των εργασιών του, είτε έχουν διασώσει περιλήψεις ή λίγα αποσπάσματα από τα έργα του.
 
Στη γενική θεωρία του φυσικού κόσμου ο Αναξίμανδρος, με αφετηριακά δεδομένα τις θεογονικές - σχεδόν ταυτόσημες στην παγκόσμια προεπιστημονική αντίληψη - παραστάσεις βασικά του Χάους και βοηθητικά της Νύκτας, του Αέρα και του Ωκεανού, και σχετικά του νερού (σύμφωνα και με τη διδασκαλία του δάσκαλου του Θαλή), πέτυχε να κατανοήσει την προκοσμική κατάσταση του δομήσιμου υλικού του Κόσμου και να συλλάβει την έννοια της άμορφης και αδιαμόρφωτης μάζας ως αρχής του σύμπαντος. Αυτή την έννοια ίσως ο ίδιος να την ονόμασε με τον όρο «άπειρον», που τον εισήγαγε στη φιλοσοφία, ουσιαστικοποιώντας το ουδέτερο του επιθέτου «άπειρος». 
 
Το άπειρον του Αναξίμανδρου
 
Ο Σιμπλίκιος, ένας νεοπλατωνιστής φιλόσοφος του 6ου αιώνα μ. Χ., παραθέτει το μοναδικό σωζόμενο απόσπασμα του Αναξίμανδρου στο έργο του Εις Φυσικά. «Ο Αναξίμανδρος είπε ότι αρχή των όντων είναι το άπειρο ...; από το οποίο έγιναν όλοι οι ουρανοί και οι κόσμοι που υπάρχουν... Και απ' όπου προέρχεται η γένεση των όντων εκεί ακριβώς συντελείται και η διάλυση τους σύμφωνα με την ανάγκη, γιατί τιμωρούνται και επανορθώνουν αμοιβαία για την αδικία, σύμφωνα με την τάξη του χρόνου»
 
Δηλαδή το μεγάλο βήμα ή η μεγάλη τομή που έκανε ο Αναξίμανδρος με τη σκέψη του, είναι ότι εισήγαγε πρώτος στην ιστορία της φιλοσοφίας την έννοια του απείρου. Το άπειρον είναι η αρχή του Κόσμου, η αρχή όλων των πραγμάτων, αυτό που είναι πίσω από την απέραντη ποικιλία και τις διαφορετικές τους ιδιότητες.
 
Το άπειρον το προσδιορίζει ως στοιχείο αγέννητο, άφθαρτο και αθάνατο. Το άπειρο δεν είναι μείγμα των υλικών στοιχείων ούτε άυλη νοητική αρχή: είναι ύλη που περιέχει τα πάντα. Από το άπειρο αποσπώνται οι αντίθετες ύλες "ψυχρόν" και "θερμόν" και από την ανάμιξη τους το νερό. Από το νερό προκύπτουν τα άλλα στοιχεία, η γη , ο αέρας και η φωτιά. Από τον αέρα και τη φωτιά σχηματίζονται τα αστέρια που έχουν την λάμψη της φωτιάς και την ρυθμική κίνηση των ρευμάτων του αέρα.
 
Έτσι, η αρχική πηγή των όντων κατ' αυτόν είναι το "άπειρον". Το "άπειρον" είναι κάτι το υλικό που κινείται αλλά με τέτοιας φύσεως κίνηση, ώστε να μην υποπίπτει στις αισθήσεις μας. Ένα σύνολο δηλαδή ενεργειακών ιδιοτήτων, ή κάτι σαν την ενέργεια, χωρίς όρια.
 
Ο Πλούταρχος μας λέει σχετικά: «Λέγει λοιπόν ο Αναξίμανδρος ότι το άπειρο δεν έχει πέρας, ώστε από την γένεση των πραγμάτων τούτο να μη λιγοστεύει»
 
Ο Διογένης ο Λαέρτιος γράφει: «Αναξίμανδρος, αρχήν τε και στοιχείον είρηκε των όντων το άπειρον πρώτος τούτο τ' όνομα κομίσας της αρχής».
 
Όπως είδαμε πιο πάνω στους κόλπους της πρώτης αυτής "ουσίας", γεννήθηκαν και διαμορφώθηκαν τα τέσσερα στοιχεία τα οποία στη συνέχεια χωρίσθηκαν απ' αυτή (το άπειρον). Η "γη", το "ύδωρ", ο "αήρ", το "πυρ". Η Φωτιά (το πυρ) έκανε το Νερό (ύδωρ) να εξατμισθεί και δημιούργησε έτσι την Γη (γη). Οι ατμοί του Νερού ανέβηκαν ψηλά, κυκλώνοντας και κλείνοντας τη Φωτιά σε σωλήνες ομίχλης. Το "άπειρον" είναι το σύνολο όλων των "εναντίων", δηλαδή του ψυχρού και του θερμού, του πυκνού και του αραιού.
 
Κατά τον Αναξίμανδρο η δημιουργία των σωμάτων οφείλεται στην "έκκριση" διαφόρων ποιοτήτων από το αρχικό "άπειρο": Γράφει σχετικά ο Αριστοτέλη στα Φυσικά «Οι δ' εκ του ενός ένούσας τάς έναντιότητας έκκρίνεσθαι, ώσπερ Αναξίμανδρος φησι". Η έκκριση αυτή οφείλεται στην αέναο και κυκλική κίνηση της ύλης του απείρου.
 
Σχετικά αναφέρει ο Αέτιος: «'Αναξίμανδρος δέ Πραξιάδον Μιλήσιος, φησί τών όντων αρχήν είναι τό άπειρον έκ γαρ τούτου πάντα γίγνεσθαι και εις τούτο πάντα φθείρεσθαι». (Δηλαδή ο Αναξίμανδρος ο γιος του Πραξιάδου από την Μίλητο λέει ότι το άπειρο (ή η ενέργεια όπως είπαμε πιο πάνω) είναι η αρχή των πραγμάτων απ' αυτό γεννιούνται όλα τα όντα και σ' αυτό επιστρέφουν όταν φθείρονται (όταν αποσυντίθενται)).
 
Ο μεγάλος φιλόσοφος Κικέρων έλεγε: «O Αναξίμανδρος έλεγε ότι το άπειρο της φύσεως είναι η αιτία από την οποία γεννιούνται όλα τα όντα».
 
Τέλος ο Ερμίας έγραψε: "Ό πολίτης αυτού Αναξίμανδρος του υγρού πρεσβυτέραν αρχήν είναι λέγει την άίδιον κίνησιν και ταύτη τά μεν γεννάσθαι τά δέ φθείρεσθαι». (Δηλαδή ο συμπολίτης του Θαλή Αναξίμανδρος λέει ότι η αέναη κίνηση είναι παλαιότερη αρχή από το υγρό και ότι αυτή παράγει τη γένεση και τη φθορά).
 
Κατά τον Αναξίμανδρο υπάρχει στον κόσμο ανακύκληση κατά ορισμένους χρόνους της γενέσεως και της φθοράς από κάποια αρχική άφθαρτη ουσία, η οποία λόγω της κινήσεως μετασχηματίζεται σε διάφορα πράγματα. Η φθορά των πραγμάτων είναι ένας απλός μετασχηματισμός αυτών χωρίς απώλεια της αρχικής ουσίας.
 
Ο Αέτιος έγραψε για τη θεωρία αυτή του Αναξίμανδρου: "Τό γάρ άπειρον ουδέν άλλο ή ύλη έστιν ού δύναται δ' ή ύλη είναι ενέργεια, αν μή τό ποιούν ύποκέηται". (Επειδή το άπειρον (ή η ενέργεια) δεν είναι τίποτ' άλλο παρά ύλη· δεν μπορεί δε η ύλη να είναι ενέργεια αν δεν υπάρχει η δημιουργός αιτία).
 
Στον Αναξίμανδρο λοιπόν ανήκει η τιμή του να έχει πρώτος αυτός την ιδέα της μετατροπής της μάζας σε ενέργεια και αντίστροφα (αρχή που διατυπώθηκε αρκετούς αιώνες μετά, από τον Αλβέρτο Αϊνστάιν και που εκφράζεται από τον τύπο E = mc2 )
 
Ο Αναξίμανδρος θεώρησε τη μάζα του απείρου «αθάνατον» και «ανώλεθρον». Μεταβιβάζοντας αυτά τα γνωρίσματα από τα πρόσωπα των θεών στην κοσμολογική αρχή, πέτυχε να κατακτήσει, σαν έννοια, την αφθαρσία της ύλης.
 
Κοσμολογία και Αστρονομία του Αναξίμανδρου
 
Οι επιστήμονες παλιά πίστευαν ότι η γη ήταν ακίνητη, όμως αργότερα η αρχή αυτή ανατράπηκε και υποστηρίχθηκε ότι η γη κινείται γύρω από τον ήλιο. Γι αυτό και η ιστορία των επιστημών δεν είναι παρά η ιστορία αλλεπάλληλων διαψεύσεων αρχών και νόμων που κάποτε, πριν ν' ανατραπούν, οι άνθρωποι πίστευαν ότι ίσχυαν.
 
Ο δογματισμός, η αντίληψη ότι οι επιστημονικές αρχές είναι απόλυτα και ακατάλυτα αληθείς, δεν έχει θέση στον χώρο της επιστήμης. Αυτή την δημοκρατική στάση απέναντι στην γνώση φαίνεται να την δίδαξε πρώτος ο πρώτος φιλόσοφος, ο Θαλής. Συγκεκριμένα, οι γνώμες του Θαλή, που ήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, είχαν ένα ιδιαίτερο βάρος, και έτσι δύσκολα οι απόψεις του μπορούσαν ν' αμφισβητηθούν.
 
Κι όμως. ένας μαθητής του. ο Αναξίμανδρος, μόλις επτά χρόνια νεότερος του, τόλμησε να τις αμφισβητήσει. Κανονικά, αν ο Θαλής θεωρούσε ότι ήταν ανεπίτρεπτο ν" αμφισβητηθούν οι θέσεις του. θα έπρεπε ν' αντιδράσει έτσι. ώστε ο ασεβής, που θ' αποτολμούσε κάτι τέτοιο, να τιμωρηθεί. Στην ιστορία, όμως. δεν αναφέρεται πουθενά ότι ο Αναξίμανδρος υπέστη κάποια τιμωρία ή ότι εξορίστηκε, επειδή αμφισβήτησε τις θέσεις του δασκάλου του.
 
Ο Θαλής πίστευε ότι η αρχή του Κόσμου είναι το νερό και ότι η γη δεν πέφτει, γιατί επιπλέει πάνω στο νερό.  Ο Αναξίμανδρος όμως διαφώνησε μαζί του ελεύθερα.
 
Συγκεκριμένα, ως προς την εξήγηση του Θαλή. ότι η γη δεν πέφτει επειδή στηρίζεται στο νερό. ο Αναξίμανδρος έθεσε το εύλογο ερώτημα «και το νερό γιατί δεν πέφτει;». Σύμφωνα με το επιχείρημα του Θαλή, οφείλομε να υποθέσουμε κάτι άλλο πάνω στο οποίο θα πρέπει να στηρίζεται το νερό για να μην πέφτει. Και ούτω καθεξής επ" άπειρον. Η άποψη του Αναξίμανδρου είναι ότι η γη δεν πέφτει, επειδή ασκούνται, πάνω της αντίρροπες μεταξύ τους δυνάμεις, που την κάνουν να ισορροπεί. Μια εντυπωσιακή, όσο και ευφυής πρόταση, πράγματι!
 
Αλλά και ως προς την άλλη την βασική, θέση του Θαλή, ότι δηλαδή, η αρχή του Κόσμου είναι το νερό, ο Αναξίμανδρος υπήρξε επικριτικός. Την διαφωνία του, εν προκειμένω, ο Αναξίμανδρος την στήριξε πάνω στην ιδέα της δικαιοσύνης, η οποία διαδραμάτισε έναν άκρως σημαντικό ρόλο στην αρχαία ελληνική θρησκεία και πολιτισμική, γενικότερα, παράδοση.
 
Συγκεκριμένα, ο Αναξίμανδρος υπέθεσε ότι τα τέσσαρα στοιχεία το νερό, η γη, ο αέρας και η φωτιά . από τα οποία σύμφωνα με την αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων, αποτελούνται τα πράγματα, βρίσκονται σε αντίθεση μεταξύ τους. εξαιτίας της διαφορετικής μεταξύ των υφής· ο αέρας είναι ψυχρός, η φωτιά θερμή, η γη ξηρή. το νερό υγρό. Ως εκ της ανομοιογενούς σύστασης τους λοιπόν, προσπαθούν αδιαλείπτως το ένα στοιχείο της φύσης να επικρατήσει πάνω στ' άλλα συστατικά και να τ' απορροφήσει. Υπάρχει, όμως. ένα είδος αναγκαιότητας ή φυσικού νόμου, που συνεχώς αποκαθιστά την ισορροπία μεταξύ τους. μια σχέση δικαιοσύνης, που θα πρέπει να συντηρείται, ώστε να μην μπορεί να υπερισχύσει και να επιβληθεί το ένα στοιχείο πάνω στ' άλλα τρία συστατικά της φύσης. Γιατί, αν συνέβαινε αυτό αν όπως διετείνετο ο Θαλής, το νερό ξεχώριζε και, διασαλεύοντας την ισχύουσα σχέση δικαιοσύνης μεταξύ των τεσσάρων στοιχείων της φύσης, υπερίσχυε της γης, της φωτιάς και του αέρα, τότε το ισχυρό αυτό στοιχείο θα είχε απορροφήσει τ' άλλα τρία συστατικά και ο κόσμος δεν θα υφίστατο όπως υπάρχει τώρα. Η αντίληψη λοιπόν του Θαλή ότι το νερό είναι η αρχή του κόσμου δεν συνιστά μιαν εξήγηση για την δημιουργία του κόσμου, αλλά, απεναντίας, αποτελεί ουσιαστικά την ληξιαρχική πράξη της δημιουργίας του σύμπαντος.
 
Γι' αυτό, ο Αναξίμανδρος, προκειμένου να εξηγήσει την αρχή του κόσμου. την αναζήτησε σε κάτι που βρίσκεται έξω από τα τέσσαρα στοιχεία της φύσης. Υπέθεσε ότι το πρωταρχικό αυτό στοιχείο, που το ονόμασε «άπειρο», είναι ουδέτερο στον συμπαντικό αγώνα, που τα τέσσαρα στοιχεία της φύσης διεξάγουν. Το άπειρο, που είναι αιώνιο και άχρονο, μεταμορφώνεται στα τέσσαρα στοιχεία της φύσης, τα οποία, αλληλοεισδυόμενα. μεταβάλλονται στα γνωστά μας όντα του κόσμου, για να επιστρέψουν, φθειρόμενα, σ' εκείνο από το οποίο αρχικά προήλθαν κατά το πρέπον. O Αναξίμανδρος ήταν ένας άνθρωπος γεμάτος επιστημονική, όπως θα λέγαμε σήμερα, περιέργεια.
 
Η εικόνα που έχει ο Αναξίμανδρος για τον κόσμο είναι βασισμένη σε μαθηματικές έννοιες. Ο κόσμος ως Όλον έχει μορφή σφαίρας και στο κέντρο του είναι τοποθετημένη η γη, που έχει μορφή κυλίνδρου και το πλάτος της είναι τριπλάσιο από το βάθος της.
 
Η γη αιωρείται στο σύμπαν και δεν μεταβάλλει ποτέ τη θέση της - ούτε είναι ριζωμένη σε ένα στέρεο υπόβαθρο, όπως λέει η μυθική κοσμολογία. Εφόσον η γη είναι τοποθετημένη στο κέντρο, έχει συμμετρική απόσταση από όλα στη σφαίρα του σύμπαντος. Ενώ η γη αιωρείται, ο ήλιος, η σελήνη και τα άστρα κινούνται κυκλικά.
 
Για τη γένεση του Κόσμου ο Αναξίμανδρος δίδασκε ότι αυτή άρχισε από την αδιαμόρφωτη μάζα του «άπειρου», όταν με έκκριση ξεχώρισε το «γόνιμον», δηλαδή το σπέρμα του θερμού και του ψυχρού, τα οποία πριν από το Δημόκριτο, τα εννοούσαν γενικά ως ουσίες και όχι ως ποιότητες. Έτσι, με πυρήνα το ψυχρό, που αποτέλεσε τη μάζα της Γης, διαμορφώθηκε «ώς τω δένδρω φλοιόν», μία σφαίρα από τη μάζα του θερμού, που εξερράγη και τα κομμάτια της περικλείστηκαν μέσα σε μικρότερες σφαίρες και αποτέλεσαν τα ουράνια σώματα.

Αναξίμανδρου: Γης κ αι Θ α λ ά σ σ η ς π ε ρ ί μ ε τ ρ ο ν
 
Σύμφωνα με την υπόθεση του αυτή, ο Αναξίμανδρος θεωρούσε τα ουράνια σώματα πύρινα, με σχήμα τροχού και με περίβλημα μια αέρινη σφαίρα με στόμια, τα οποία επιτρέπουν να γίνεται ορατό το πύρινο εσωτερικό τους και που όταν φράζουν, γίνονται αιτία για τις εκλείψεις. Με βάση κάποιο περσικό πρότυπο, ο Αναξίμανδρος πίστευε ότι από τη Γη απέχει πιο πολύ ο Ήλιος, πιο λίγο η Σελήνη και ακόμη πιο λίγο οι πλανήτες και οι απλανείς.
 
Με μέτρο τη Γη, που κατά τον Αναξίμανδρο πλησιάζει το ελλειπτικό σχήμα, αφού νοείται σαν σπόνδυλος από κίονα, με ύψος 1/3 του πλάτους της, ο Ήλιος έχει περιφέρεια 27 και η Σελήνη 18 φορές μεγαλύτερη από την περιφέρεια της Γης. Οι μαρτυρίες για τέτοιες μετρήσεις, μολονότι έρχονται σε αντίθεση με τις απόψεις που επικρατούσαν γενικά στην πρώιμη ιωνική φυσική για τα ουράνια σώματα, δεν αποκλείεται να είναι αυθεντικές, γιατί οι αναφερόμενες μετρήσεις δίνουν τιμές που έχουν όλες συντελεστή τον ιερό αριθμό 3, ο οποίος ήταν πρότυπο για τις ημερολογιακές, τις λατρευτικές και τις κοινωνικές δομές ως την εποχή του Αναξίμανδρου.
 
Αλλά για τη Γη ο Αναξίμανδρος δίδασκε ότι μένει μετέωρη, επειδή απέχει το ίδιο ακριβώς από όλα τα σημεία του σύμπαντος, ότι κάποτε ήταν σκεπασμένη ολόκληρη από το υγρό στοιχείο, ότι η θάλασσα είναι υπόλειμμα του αρχικού υγρού και ότι με τις εξατμίσεις μπορεί να γίνει κάποτε ολόκληρη στεριά.
 
Η βιολογία του Αναξίμανδρου
 
Ο Αναξίμανδρος πέρα από τις ικανότητες του στην αστρονομία είναι και ο πρώτος βιολόγος. Πρώτος εισήγαγε στην ιστορία τη θεωρία περί της γενέσεως των οργανικών όντων. Οι πρώτοι οργανισμοί γεννήθηκαν μέσα στο υγρό στοιχείο, όταν αυτό εξ αιτίας της ηλιακής θερμότητας εξατμίσθηκε. Αρχικά τα πρώτα ζώα ήταν περιτυλιγμένα μέσα σε ένα αγκαθωτό φλοιό. Έπειτα βγήκαν από το υγρό στοιχείο στην ξηρά και αφού έσπασαν τον αγκαθωτό φλοιό, άρχισαν να προσαρμόζονται στο καινούργιο περιβάλλον. Ο άνθρωπος προήλθε από το ψάρι και μόνο όταν ήταν σε θέση να επιβιώσει βγήκε στη στεριά. Ο Αναξίμανδρος είναι, από όσα ξέρουμε, ο πρώτος που προσπάθησε να εξηγήσει την προέλευση του ανθρώπου. Η θεωρία της εξελίξεως του Δαρβίνου, είναι φανερό, πως βρίσκει σπερματικά την αρχή της στην παραπάνω θεωρία του Αναξίμανδρου.
 
Από θερμοκρασιακές μεταπτώσεις πάνω στην επιφάνεια της Γης θα πρέπει κατά κάποιο τρόπο να αιτιολογούσε ο Αναξίμανδρος και την εμφάνιση της ζωής, αφού δίδασκε ότι «τά ζώα γίνεσθαι εξ ύγρού έξατμιζομένου ύπό του ήλιου», ότι τα πρώτα ζώα είχαν γεννηθεί μέσα στο υγρό στοιχείο, ότι ήταν κλεισμένα μέσα σε «φλοιούς» αγκαθωτούς και ότι σε προχωρημένη ηλικία ξεραίνονταν, έσκαζε ο φλοιός τους και σε λίγο πέθαιναν.
 
Συμπερασματικά κατά τον Αναξίμανδρο τα πρώτα ζωικά όντα γεννήθηκαν στο νερό, όπως πιστεύουν και σήμερα οι βιολόγοι για τα πρώτα έμβια όντα.
 
Όσο για την καταγωγή του ανθρώπου ο Αναξίμανδρος φανερώνεται πρόδρομος του Δαρβίνου: Ξεκινώντας από τη διαπίστωση ότι ο άνθρωπος είναι το μόνο ίσως ζώο, που δεν έχει αυτάρκεια με τη γέννηση του, αλλά χρειάζεται για πολύ καιρό τις μητρικές φροντίδες, σκέφτηκε ότι, αν ο άνθρωπος ήταν ανάμεσα στα πρώτα ζώα της Γης, θα μπορούσε πολύ εύκολα να εξαφανιστεί έτσι υπέθεσε ότι ο άνθρωπος θα πρέπει να βρίσκεται στο τέρμα κάποιας εξελικτικής πορείας και να έχει προέλθει «έξ άλλοειδών ζώων». Ας σημειωθεί ότι στην Ελλάδα είχε διατυπωθεί και πριν από τον Αναξίμανδρο σκέψη για την καταγωγή του ανθρώπου από άλλα ζώα αλλά μόνο σε μύθους.
 
Τέλος στον Αναξίμανδρο αποδίδονται τα παρακάτω λόγια:
 
            "και η μήτρα από την οποία γεννήθηκαν τα πράγματα είναι η ίδια με αυτή στην οποία αποσυντίθενται όπως είναι αναγκαίο να γίνει, γιατί τιμωρούνται κι επανορθώνουν αμοιβαία για την αδικία, σύμφωνα με την τάξη του χρόνου". (Σιμπλίκιος, εις Φυσικά 24,13).
 
Η φράση αυτή του Αναξίμανδρου δείχνει ότι τα αντίθετα μέσω της διαδοχικής υπεροχής του ενός πάνω στο άλλο αποτελούν τους κινητήριους πόλους της εξέλιξης και της αλλαγής. Η "τάξη του χρόνου" υποδηλώνει έναν νόμο που έχει καθολική ισχύ και που ελέγχει τις προθεσμίες και την "πληρωμή των χρεών" που έχουν προκληθεί από "αδικίες".
 
Αυτή η αρχή, ενώ δεν παύει να έχει καθολική ισχύ, μπορεί μα αποδειχτεί ότι ισχύει και στις ισορροπίες των οικοσυστημάτων. Στα οικοσυστήματα δεν υπάρχουν μονόπλευρες και μονοπολικές διεργασίες. Όλα βρίσκονται σε μία κατάσταση δυναμικής ισορροπίας. Η καταστροφή, η αποδόμηση και η δημιουργία, η αναδόμηση είναι συνεχείς και εναλλασσόμενες διαδικασίες. Η γέννηση των νέων οργανισμών ισχύει μόνο αν υπάρχει ο θάνατος των γερασμένων μορφών, διότι το υλικό της σύνθεσης των νέων όντων προέρχεται από το ίδιο υλικό στο οποίο αποσυντίθενται τα όντα, ή όπως έλεγε ο Αναξίμανδρος "η μήτρα από την οποία γεννήθηκαν τα πράγματα είναι η ίδια με αυτή στην οποία αποσυντίθενται".
 
Αυτή την κατάσταση δυναμικής ισορροπίας που, την μεγάλη της σημασία, την αντιλήφθηκε η επιστήμη της Οικολογίας στα τέλη του αιώνα μας υπόκειται, για τον Αναξίμανδρο σε μία "τάξη του χρόνου", δηλαδή υπόκειται σε χρονικές περιόδους. Αυτή η παρατήρηση του Αναξίμανδρου απαντά και στους σημερινούς, παρατηρούμενους βιόκυκλους και βιορυθμούς των οικοσυστημάτων. Όπως έχει π.χ. παρατηρηθεί ότι σε κάθε ανοιχτό βιολογικό σύστημα υπάρχουν περίοδοι στην αύξηση και στην μείωση των πληθυσμών των ειδών που, αυτό περιέχει. 
 
Συμπέρασμα
 
Η σημασία και η επίδραση του έργου του Αναξίμανδρου υπήρξε προσδιοριστική για τη διαμόρφωση ολόκληρης της προσωκρατικής σκέψης και όχι μόνο της φιλοσοφικής. H αποθεοποίηση των φυσικών φαινομένων από τον Αναξίμανδρο ήταν τόσο ριζική, που ακόμη και επαναστατικοί επικριτές της κατεστημένης λατρείας, όπως ο Ξενοφάνης και ο Ηράκλειτος, δεν τόλμησαν να την ακολουθήσουν σε όλα τα σημεία. Ειδικότερα, ο Αναξίμανδρος με το χάρτη της υδρογείου έδωσε στο φιλόσοφο Φερεκύδη το Σύριο την ιδέα του πέπλου της Χθονίης που επάνω του έχει ζωγραφισμένες τις στεριές και τις θάλασσες.
 
Με τις έννοιες του απείρου, του κύκλου, της σφαίρας και με τις επιδόσεις του στην αστρονομία γενικά ώθησε τους πυθαγορείους και τους Ελεάτες στην κοσμολογία και την οντολογία. Εξάλλου με την έννοια της αδιαμόρφωτης μάζας του απείρου, από όπου ξεχωρίζονται με έκκριση οι φυσικές ουσίες, επηρέασε τον Αναξαγόρα στη θεωρία του για την ύλη, και συγκεκριμένα στην άποψη του τελευταίου για το «ομού πάντα χρήματα», από όπου με έκκριση ξεχωρίζονται επίσης τα «ομοιομερή» σώματα. Τέλος, με τη θεωρία του για την καταγωγή του ανθρώπου «εξ άλλοειδών ζώων» επηρέασε τον Εμπεδοκλή στην ανθρωπογονία του, σύμφωνα με την οποία η μορφή του ανθρώπου συντελέστηκε ύστερα από πλήθος εξελικτικές φάσεις και μέσα από πολύπλοκες τερατογονικές διασταυρώσεις.
 
Ο Αναξίμανδρος εκτός της αδιαμφισβήτητης επιστημονικής του αξίας, επέδειξε υποδειγματικό θάρρος αμφισβητώντας ευθέως τα επιστημονικά πορίσματα της εποχής του, καθώς και τις αντιλήψεις της τότε πνευματικής ηγεσίας. Είναι οπότε αξιέπαινος τόσο ο ίδιος για την αξιόλογη στάση ζωής του, όσο και το πνευματικώς ελεύθερο κλίμα της εποχής που παραχωρούσε αφειδώς πεδία ανάπτυξης των υγιών, τεκμηριωμένων θεωριών, έστω κι αν αυτές έρχονταν σε κατά μέτωπο σύγκρουση με τα ως τότε καθιερωμένα.
 
Βέβαια τα ελάχιστα που μας έχουν απομείνει από την σκέψη του Αναξίμανδρου δεν μας επιτρέπουν να γνωρίζουμε με τρόπο βέβαιο κι αντικειμενικό τι θέλησε πραγματικά να πει. Το γεγονός όμως και μόνο πως ο λόγος αυτός έφθασε ως εμάς δια μέσου των αιώνων είναι ίσως ήδη ένα σημάδι πως δεν έχει ακόμα πάψει να μιλά στους ανθρώπους.
 
Η θεωρία του Αέναου Σύμπαντος, των Paul Steinhardt και Neil Turok, προτείνει μια επαναστατική κοσμολογία: διαφορετική από αυτή της Μεγάλης Έκρηξης. Αυτό που μέχρι τώρα θεωρούσαμε ως «στιγμή της δημιουργίας», ήταν απλώς ένα επεισόδιο ενός άπειρου κύκλου τιτάνιων συγκρούσεων ανάμεσα στην τετραδιάστατη βράνη του δικού μας σύμπαντος και σε μια παράλληλη βράνη. Στο μοντέλο αυτό η Μεγάλη Έκρηξη δεν ήταν η αρχή του χρόνου, αλλά μια γέφυρα από ένα παρελθόν γεμάτο ατελείωτα επαναλαμβανόμενους κύκλους εξέλιξης, κάθε ένας από τους οποίους συνοδευόταν από τη δημιουργία νέας ύλης και το σχηματισμό νέων γαλαξιών, αστέρων και πλανητών.
 
Η θεωρία των Paul Steinhardt και Neil Turok ονομάζεται "Εκπυρωτικό Σύμπαν" και αναδύεται μέσα από τα ευρήματα της σκοτεινής ύλης, της σκοτεινής ενέργειας, ενώ συνδυάζει τη Θεωρία Μ των Χορδών και την κβαντική κοσμολογία, σε μια νέα ερμηνεία της Μεγάλης Έκρηξης. Το Εκπυρωτικό Σύμπαν είναι ο αντίλογος στο κυρίαρχο «πληθωριστικό μοντέλο». Αντί για μια πρωταρχική στιγμή δημιουργίας προτείνει άπειρες κι αλλεπάλληλες στιγμές, μια κυκλικότητα δημιουργίας η οποία προκύπτει από τη σύγκρουση δύο τετραδιάστατων βρανών, που πάλλονται μέσα σε μια πρόσθετη τέταρτη χωρική διάσταση.
 
Η θεωρία του Αναξίμανδρου λοιπόν ταιριάζει με το Αέναο Σύμπαν του Neil Turok.

Η λογική σκοτώνει τον Έρωτα

Αποτέλεσμα εικόνας για Η λογική σκοτώνει τον ΈρωταΝαι, φαίνεται να τα έχω με τον Αριστοτέλη, πολύ καιρό τώρα. Σκότωσε τη μαγεία και οδήγησε τον Δυτικό άνθρωπο σε μια μηχανιστική, εκτελεστική ύπαρξη. Φαίνεται όμως… γιατί είναι ένδειξη άγνοιας και ψεύτικης γνώσης, να βγάζεις τόσο εύκολα συμπεράσματα παιδιάστικα.

Θα ήθελα να τον συναντήσω, να του μιλήσω, να τον γνωρίσω, αν βρισκόταν εδώ σήμερα. Ίσως και ο ίδιος θα είχε αλλάξει πολλά από αυτά που είχε πει. Ίσως αν έβλεπε πώς οι άνθρωποι τα κατάλαβαν και τα ερμήνευσαν στη συνέχεια, να τα έλεγε διαφορετικά, να τα διόρθωνε ή ακόμα και να τα εξέλισσε. Ποιος ξέρει...

Αλήθεια, πόσο κουτό να πιστεύουμε ότι η αλήθεια είναι στατική και ότι αυτό που ίσχυε πριν από χιλιάδες χρόνια, μπορεί να ισχύει και σήμερα, αναλλοίωτο, αλλά κυρίως, ερμηνευμένο από οποιαδήποτε προσωρινή, περιοριστική, υποκειμενική αντίληψη! Αλλά, αυτό είναι ένα άλλο θέμα…

Διάφορα συμβάντα των τελευταίων ημερών, έφεραν στο προσκήνιο ένα θέμα, με συγχρονικότητα καταπληκτική, μέσα από μια νέα σύνθεση εννοιών, κρυμμένη από την επιφάνεια.

Τι είναι αυτό που ενώνει πραγματικά τους ανθρώπους; Τι είναι αυτό που μπορεί να τους κρατήσει αληθινά μαζί;

Ξέρω, έχουν γραφτεί πολλά, πληθώρα θεωριών έχουν αναπτυχθεί και ακόμα περισσότεροι κανόνες, συμβουλές, ψυχαναλύσεις, καθοδήγηση κλπ. Οι απορίες μου είναι πάντα απλές: γιατί ακόμα οι άνθρωποι δεν καταφέρουν να ενώνονται πραγματικά, αληθινά, παρόλα αυτά; Οι απαντήσεις είναι πάντα, εξίσου απλές… Τα απλά, τα κάνει πολύ πολύπλοκα ο γραμμικός, περιοριστικός νους. Όμως...

Μόνο ο έρωτας ενώνει τους ανθρώπους!

Αλλά πόσο έχει παρανοηθεί, πόσο έχει αναλυθεί και εκπορνευθεί. Πόσο έχει παραποιηθεί και υποτιμηθεί! Πόσο εύκολα έχει καταντήσει να σημαίνει όλα όσα δεν είναι! Άλλοι τον κυνηγάνε, άλλοι έχουν παντελώς παραιτηθεί. Αμέτρητες πεποιθήσεις δειλίας εμποδίζουν την ανάδυσή του!

Είναι πολύ δύσκολο, ίσως αδύνατον στην πραγματικότητα, να γράψει κανείς για ένα θέμα που δεν χωράει σε κανένα άρθρο, σε κανένα βιβλίο, σε καμία ανάλυση, σε κανένα όριο και περιορισμό.

Οι μεγαλύτερες πλάνες όμως είναι οι εμφανέστερες και τις βλέπεις να παρουσιάζονται παντού: στα πρόσωπα, στον τρόπο ζωής, στις προτεραιότητες, στις μικρές, «ασήμαντες» λεπτομέρειες που φωνάζουν, "βαριεστιμάρα, ρουτίνα, απουσία πάθους, έλλειψη φαντασίας, επαναλαμβανόμενες κούφιες, ξύλινες δράσεις...".

Ο Έρωτας (ναι, με κεφαλαίο), αναδύεται εσωτερικά, πουθενά αλλού. Εξωτερικά μοιράζεται, απλώνεται, επεκτείνεται, διευρύνεται, δημιουργεί!

Ο Έρωτας δεν εξαρτάται, δεν έχει όρια και κανόνες. Δεν κοιτάει ηλικία, φύλο, φυλή, έθνος, συνθήκες, χρόνο. Είναι ανεξάρτητος και ατάραχος από όλ’ αυτά, που για τον σύγχρονο άνθρωπο έχουν γίνει σημαντικά.

Τον έχουν μπερδέψει οι άνθρωποι με τα ένστικτά τους, με την επιφανειακή, προσωρινή έλξη, που πλανεύεται από το φαίνεσθαι, το προσωρινό. Τον έχουν φορτώσει με τόσες παρανοήσεις που έχουν πλέον ξεχάσει την αληθινή του έννοια… που όμως ενυπάρχει, βαθιά μέσα στον καθένα, φτάνει να θέλει και να είναι πρόθυμος να την αναστήσει.

Ο Έρωτας έχει τη δική του λογική και δεν μοιάζει με την λογική του νου, που παγιδεύει τους ανθρώπους σε μια στείρα ύπαρξη, χωρίς συνέχεια, με αμέτρητα αδιέξοδα. Η γλώσσα του Έρωτα είναι η γλώσσα της καρδιάς, που κι αυτή είναι συμβολική. Δεν την κατανοούμε με τον τρόπο που έχουμε εκπαιδευτεί (προγραμματιστεί) να σκεφτόμαστε. Δεν αντιλαμβανόμαστε καν, ό,τι δεν ανταποκρίνεται στις (κατά τα άλλα) σίγουρες θέσεις που υιοθετούμε, της ύπαρξής μας.

Πηγάζει σαν σπίθα, από τα βάθη της ύπαρξής σου, και αναδύεται σαν τεράστιο κύμα που σαρώνει τα πάντα, όσο εσύ εμπιστεύεσαι, στηρίζεις, ενισχύεις το όραμα, την ουσία, τον πρωταρχικό λόγο της ύπαρξής σου!

Είναι η ενέργεια που σε κρατάει ζωντανό, πραγματικά ζωντανό! Είναι το φως που δίνει λάμψει σε κάθε σκέψη, συναίσθημα και δράση σου. Είναι η έλξη που δημιουργεί θαύματα πέρα από κάθε επιφανειακή λογική, που ο νους έμαθε ν’ απορρίπτει. Είναι η Ζωή που σε ανασταίνει όταν πεθαίνεις, ο χτύπος που κινεί τα πάντα ξανά...

Όσο όμως οι άνθρωποι ψάχνουν τον έρωτα «εκεί έξω», σε κάποια αόριστη χρονική στιγμή, τόσο αυτός θα απουσιάζει, θα κρύβεται, θα γίνεται ακόμα πιο μυστήριος. Όμως, χωρίς τον Έρωτα, η ζωή μάς διαφεύγει, στερείται νοήματος, γίνεται δύσκολη, επιφανειακή.

Η ματιά μέσα από τον Έρωτα δεν συγκρίνεται με τίποτα προσωρινό. Η αίσθηση αυτού του τρόπου ύπαρξης δεν περιγράφεται και τίποτα δεν την αντικαθιστά!

Αμέριμνα...

Αποτέλεσμα εικόνας για αμέριμνος ερωςΌταν βρισκόμαστε πραγματικά στο μονοπάτι της ουσιαστικής ζωής μας, είναι αναπόφευκτες οι συνεχείς ανατροπές. Η εκπαιδευμένη σκέψη/φαντασία ούτε καν διανοείται πως αυτό σημαίνει καθημερινή, φυσιολογική διαδικασία, η οποία αφαιρεί τη "συνέχεια" που οι περισσότεροι έχουν ανάγκη για να αισθάνομαι ασφαλείς.

Εκεί που προχωράς, αμέριμνος (αν και το "αμέριμνος" χάνει πλέον κάθε προηγούμενη, γνώριμη έννοια), ξαφνικά ανακαλύπτεις, ένα κλειδί, ένα χαμένο στοιχείο, που συνδέει πολλά άλλα. Δεν το ήξερες; Tο ήξερες. Όμως ανακαλύπτοντας το ξανά, σε νέο πλαίσιο, μέσα από άλλη οπτική, αποκτά ένα διαφορετικό, ξεχωριστό νόημα και αξία.

Οι περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν την ελευθερία, χωρίς να αντιλαμβάνονται το πραγματικό νόημά της, χωρίς να είναι επουδενί έτοιμοι για τον τρόπο ζωής που αυτή απαιτεί.

Όλο το υπαρκτό σύστημα οργάνωσης, δόμησης, λειτουργίας του κόσμου μας βασίζεται στην αρχή της μη ελευθερίας (ακούγεται καλύτερο από την υποδούλωση), με χιλιάδες τρόπους, πρακτικές και καμουφλαρισμένες ηθικές... όλα όσα συντηρούν τη συνέχιση και την ανάπτυξή του. Δεν γίνεται αντιληπτό σε καθημερινό, λειτουργικό επίπεδο!

Όποιος επομένως αναζητά την ελευθερία και τολμά να ζήσει στην αλήθεια της, δεν μπορεί να υπάρξει ταυτόχρονα στο σύστημα μη ελευθερίας που απαιτείται για την επιβίωση του σκλάβου.

Θεωρητικά/νοητικά, φαίνεται λογικό! Πρακτικά, όλοι ενδίδουμε, είτε λίγο είτε πολύ, ανάλογα με την εσωτερική μας τόλμη να διαφέρουμε, να δυσκολευτούμε, να ξεβολευτούμε από τις ψευδαισθήσεις μας.

Αλλά, από την άλλη, δεν εξαγοράζεται η ελεύθερη ζωή.
Το τίμημα, όταν έχεις ακόμα υποψιαστεί απλά πως υπάρχει κι άλλος τρόπος να ζει ο Άνθρωπός, το να συνεχίζεις να ζεις σαν σκλάβος είναι τεράστιο, το βάρος ασήκωτο, και οι λόγοι να το κάνεις, ανίκανοι να σε συγκρατήσουν. Πρέπει να σπάσεις τα δεσμά, ότι κι αν χρειαστεί, ό,τι κι αν χάσεις, όσο κι αν πρέπει να ψάξεις, όσα κι αν πρέπει να αλλάξεις.

Είναι αστείο οι άνθρωποι να πιστεύουν πως μπορούν να είναι ελεύθεροι και ταυτόχρονα να συνεχίζουν να συντηρούν ψευδαισθήσεις της προηγούμενης ζωής τους.

Μετά... μετά έχει περισσότερη πλάκα, λιγότερες τραγωδίες, μεγαλύτερες ουσιαστικές συγκινήσεις, λιγότερος έλεγχος στη ζωή, μικρότερος φόβος, ανανεωμένη παιδικότητα, αληθινός Έρωτας, περισσότερη αλήθεια, λιγότερο ψέμα, πληθώρα αποκαλύψεων, γκρέμισμα πολλών ειδώλων, διαφύλαξη ενέργειας, κατεύθυνση εστίαση της προσοχής, άνοιγμα μυστικών πυλών, γκρέμισμα θεών, αμέτρητα ταξίδια... Αναγέννηση σε έναν άλλο, διαφορετικό κόσμο, εντελώς διαφορετικό, μέσα στον ίδιο στον οποίο έχεις υπάρξει και οι περισσότεροι γύρω σου υπάρχουν ακόμα.

Μετρούσες χρόνια, τώρα μόνο στιγμές. Θυμόσουνα με ημερομηνίες και ονόματα, τώρα δε χρειάζεται να θυμάσαι, όλα συνδέονται την κατάλληλη στιγμή. Συναντούσες ένα παλιό γνωστό και νόμιζες πως τον ήξερες, τώρα γνωρίζεις έναν νέο άνθρωπο που βρέθηκε για κάποιο λόγο στο δρόμο σου.  Ακούς άλλα, βλέπεις άλλα, σκανάρεις, διεισδύεις, διευρύνεσαι, διαλύεσαι, ξαναγεννιέσαι...

Άλλαξαν οι άνθρωποι, άλλαξες εσύ ή άλλαξε ο κόσμος;  Άλλαξαν όλα μαζί με σένα και αλλάζουν ακόμα. Είσαι κάθε στιγμή έτοιμη για την ανατροπή, το καινούργιο, τον νέο κόσμο που παρουσιάζεται με κάθε ανοιγόκλειμα των ματιών σου.

Και περνάς απαρατήρητος, αλλά όχι πάντα. Είναι μαγεία! Επιλεκτική φανέρωση, επιλεκτική ανυπαρξία. Κυριολεκτικά! Τα καλύτερα τεχνολογικά συστήματα παρακολούθησης είναι ανίκανα να σε εντοπίσουν να Εσύ δεν το θέλεις, ενώ με την ίδια ευκολία, μπορούν οι πιο εκπαιδευμένοι αντιπρόσωποι του συστήματος να σε συνθλίψουν, αν Εσύ το αποφασίσεις.

Όλα τα πιο πάνω συνοδεύονται φυσικά με πληθώρα βιωμάτων, αποδείξεων, αποκαλύψεων, ενδείξεων, που θα μπορούσαν ίσως να γεμίσουν τόμους αναλύσεων και επεξεργασμένων πληροφοριών. Αλλά γιατί; Και πότε;

Όπως κι αν φαίνεται, η ζωή έχει μετατραπεί σε μια συνεχόμενη μαγεία, που όσοι δε βλέπουν θα μπορούσαν (και το κάνουν) να την κατατάξουν σε κάποιο άσυλο ή στη σφαίρα της φαντασίας.

Αλλά, ο Έρωτας πάντα θα ζει, έξω από τα πλαίσια των λογικών...

Γιατί οι γυναίκες «κλέβουν» τον άντρα κάποιας άλλης ;

Είναι γεγονός ότι οι γυναίκες δείχνουν μια ιδιαίτερη προτίμηση στους ήδη δεσμευμένους άντρες που είτε είναι σε μακροχρόνια σχέση ή ακόμα χειρότερα είναι παντρεμένοι.

Γιατί μια γυναίκα θα επιδίωκε μια σχέση με ένα άντρα που δεν είναι διαθέσιμος και ανήκει σε κάποια άλλη; Όπως λέει και το γνωστό ρητό , πάντα επιθυμούμε αυτό που δεν έχουμε και πάντα εκτιμούμε αυτό που έχουμε μόνο όταν το χάσουμε!

Μελέτες επιστημόνων που έγιναν πάνω σε αυτό το θέμα συμπέραναν ότι οι γυναίκες τείνουν να πιστεύουν ότι αφού μια άλλη γυναίκα επέλεξε να δεσμευτεί με τον εν λόγο άντρα , τότε αυτός θα είναι πραγματικά κάτι το ξεχωριστό το οποίο αξίζει να κυνηγήσουν και να διεκδικήσουν για να της το πάρουν και να επωφεληθούν.

Θα το έχετε παρατηρήσει στις καθημερινές σας επαφές. Όταν ένας άντρας δεν συνοδεύεται , καμία γυναίκα δεν τον φλερτάρει ή δεν τον προσεγγίζει. Αν ο ίδιος άνθρωπος εμφανιστεί στον ίδιο χώρο με μια γυναικεία παρουσία , είτε αυτή είναι η κοπέλα του ή κάποια φίλη του , τότε η στάση των γυναικών απέναντι του αλλάζει. Του δίνουν περισσότερη προσοχή και ίσως να επιχειρήσουν και να τον φλερτάρουν οπτικά ή λεκτικά. Όσο πιο όμορφη και εντυπωσιακή είναι η γυναίκα που συνοδεύει ο εν λόγω κύριος , τόσο πιο μεγάλη απήχηση έχει στο γυναικείο φύλο.

Γιατί ; Μα φυσικά , οι γυναίκες που είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικές από την φύση τους , έχουν την εντύπωση πως αν καταφέρουν να κλέψουν τον συνοδό μιας πολύ όμορφης γυναίκας τότε αυτομάτως θεωρούνται ομορφότερες και καλύτερες από αυτήν. Οι γυναίκες λατρεύουν την πρόκληση , το πιθανό δράμα που μπορεί να προκληθεί και την ανεβασμένη αυτοπεποίθηση που μια τέτοια κλοπή μπορεί να προκαλέσει.

Άλλος παράγοντας που ωθεί τις γυναίκες σε ένα δεσμευμένο άντρα είναι ο παράγοντας αμαρτία! Ναι καλά διαβάσατε. Αισθάνονται ότι κάνοντας κάτι το απαγορευμένο τότε η ζωή τους γίνεται πιο συναρπαστική , χωρίς απαραίτητα το αντικείμενο του πόθου τους να είναι συναρπαστικό. Επίσης , ο άντρας με τον οποίο διατηρείται η παράνομη σχέση πιθανό να τους ανεβάζει την αυτοπεποίθηση , αφού καθότι μπουχτισμένος από την υπάρχουσα σύντροφο του , βλέπει την άλλη γυναίκα σαν ένα σκέτο πειρασμό και της το δείχνει σε κάθε του κίνηση.

Σε άλλες γυναίκες , αυτό που τις ωθεί προς μια παράνομη σχέση με ένα δεσμευμένο άντρα , είναι το αίσθημα του φόβου μήπως ανακαλυφθεί το ειδύλλιο. Αυτό αυξάνει τα επίπεδα πάθους και των δύο. Με την μόνη διαφορά , όταν το πάθος αρχίζει να ατονεί , τότε οι δύο παράνομοι παίρνουν χωριστούς δρόμους.

Πολλές φορές , η δημιουργία μια σχέσης με ένα ήδη παντρεμένο ή δεσμευμένο άντρα απλά υποδηλώνει την έλλειψη ηθικής από την γυναίκα που την επιδιώκει. Οι γυναίκες αυτές συνήθως δεν έχουν κανένα ενδοιασμό να αναμειχθούν σε οικογένειες και με άντρες που έχουν δύο και τρία παιδιά , χωρίς να υπολογίζουν τις συνέπειες.

Συνήθως οι γυναίκες κατηγορούν τους άντρες για απιστίες , αλλά και μια ελεύθερη γυναίκα (ή και δεσμευμένη) η οποία δημιουργεί μια σεξουαλική σχέση με έναν άντρα παντρεμένο ή δεσμευμένο , είναι εξίσου υπεύθυνη με αυτόν για τις συνέπειες !

Γι αυτό αφήστε τους άντρες των άλλων γυναικών! Κανείς δεν θέλει να μοιράζεται τον / την σύντροφο του! Δεν θα θέλατε εξάλλου να βρεθείτε στη δυσάρεστη θέση να σας κλέψει τον δικό σας σύντροφο κάποια άλλη! Θα το θέλατε;

Τα πράγματα συμβαίνουν για κάποιο λόγο, αλλά όχι πάντα

Όταν συμβαίνει κάτι που δεν περιμένατε ή που πηγαίνει ενάντια στη μοίρα, πολλές φορές αυτό οφείλεται στο ότι θελήσατε να το πιέσετε, προσπαθήσατε υπερβολικά γι' αυτό ή δεν περιμένατε την κατάλληλη στιγμή.

Μερικές φορές τα πράγματα συμβαίνουν για κάποιο λόγο. Επειδή αγωνιστήκατε γι’ αυτά, επειδή αφιερώσατε ολόκληρη τη ζωή σας σε αυτό το πολυαναμενόμενο επίτευγμα και η μοίρα τελικά σας χαμογέλασε επιτρέποντάς σας να πραγματοποιήσετε το συγκεκριμένο όνειρο.
Από την άλλη πλευρά υπάρχουν όλα τα άλλα πράγματα που δεν συμβαίνουν επειδή δεν είναι η σωστή στιγμή, η κατάσταση δεν έχει ωριμάσει ή επειδή η τύχη –ή ίσως η κακοτυχία– δεν σας επιτρέπει να αποκτήσετε αυτό που θέλετε.
Είναι περίεργο το πώς η ζωή διατηρεί πάντα την παράξενη ισορροπία της, το ότι μερικές φορές όλα πηγαίνουν όπως σχεδιάστηκαν και άλλες φορές συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Έχετε τόσες πολλές ελπίδες κάθε μέρα που ίσως μερικές φορές αισθάνεστε ότι τίποτα δεν προχωράει, τίποτα δεν έρχεται στο δρόμο σας και ότι η μοίρα σας έχει ξεχάσει. Είναι ώρα να δείτε τα πράγματα από άλλη σκοπιά.
Εσείς είστε υπεύθυνοι για την ύπαρξή σας και, αν θέλετε κάτι, πρέπει να πάτε να το αναζητήσετε. Η μοίρα και η τύχη μπορεί να σας συνοδεύουν κάποιες φορές, όμως εσείς οι ίδιοι, η στάση σας και η αποφασιστικότητά σας, ανοίγετε τους δρόμους της ζωής σας.
Σας καλούμε να σκεφτείτε πάνω σε αυτό.

Τα πράγματα συμβαίνουν «για κάποιο λόγο»
Αναμφισβήτητα έχετε βρεθεί σε αυτή την κατάσταση: κάποιος συνάδελφος, γείτονας ή φίλος σας σάς κάνει κάποιο σχόλιο σχετικά με το πόσο τυχεροί είστε στη ζωή σας και το πόσο καλά πηγαίνουν τα πράγματα για σας.
Εσείς απλώς απαντάτε ότι, αντί αυτό να οφείλεται στην «τύχη», στην πραγματικότητα οφείλεται «στις καθημερινές προσπάθειες και στη θέλησή σας». Επομένως δεν συμβαίνουν όλα τα πράγματα χωρίς να ξέρετε γιατί, ενώ τις περισσότερες φορές εσείς κάνετε τα πράγματα να συμβούν χάρη στην αφοσίωσή σας.

Κακή τύχη και καλή τύχη
Υπάρχει καλή ή κακή τύχη; Όπως για τα πάντα στον κόσμο, υπάρχει ένα μικρό ποσοστό τυχαίων ή ανεξέλεγκτων πραγμάτων που πάντα θα ξεπερνούν τη θέλησή σας.
Δεν μπορείτε να αποφύγετε το να κολλήσετε ορισμένες ασθένειες ή το να σας συμβεί κάποιο ατύχημα, ούτε μπορείτε να «ελέγξετε» τις αντιδράσεις ή τις επιθυμίες των ανθρώπων που σας περιβάλλουν.
Υπάρχει πράγματι καλή και κακή τύχη, όμως σε μικρές δόσεις που πρέπει να αποδεχτείτε και να κατανοήσετε. Ωστόσο, όλα τα άλλα πράγματα που συμβαίνουν γύρω σας μπορείτε να τα ελέγξετε.
Αυτό που ισχύει σε πολλές περιπτώσεις είναι ότι δεν έχετε πλήρη επίγνωση της ικανότητάς σας να ελέγχετε και να επιλέγετε.
Οι ψυχολόγοι λένε ότι υπάρχει μια «εσωτερική ή εξωτερική θέση ελέγχου». Οι άνθρωποι με εξωτερική θέση ελέγχου είναι εκείνοι που αποδίδουν οτιδήποτε τους συμβαίνει στην τύχη ή στη θέληση άλλων ανθρώπων.
Αισθάνονται ανήμποροι και, όποτε κάτι δεν πάει καλά ή αποτυγχάνουν, αυτό πάντα οφείλεται σε εξωτερικούς παράγοντες και δεν είναι ποτέ δικό τους λάθος.
Αυτό δεν αρκεί. Οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να μάθουν να αναπτύσσουν τον εσωτερικό τους έλεγχο προκειμένου να θεωρούν τον εαυτό τους υπεύθυνο για τη ζωή τους.
Μόνο έτσι μπορούμε να μάθουμε από τα λάθη μας και να καταλάβουμε ότι υπάρχουν πολλά καλά πράγματα που έρχονται στο δρόμο μας επειδή τα αξίζουμε.

Συμβαίνουν και πράγματα «χωρίς λόγο»
Όλοι επιθυμούν να βρουν την ευτυχία, τι γίνεται όμως αν δεν μπορούν; Υπάρχει κάποια αόρατη, αρνητική δύναμη που τους εμποδίζει; Αναμφίβολα η δυστυχία έχει πολύ συγκεκριμένη προέλευση και πρέπει να ξέρετε πώς να την αναγνωρίζετε.
Αν κάτι δεν συμβαίνει, υπάρχει πάντα κάποιος λόγος. Ίσως υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που πρέπει να μάθετε να αντιμετωπίζετε και να μετατρέπετε σε ευνοϊκούς για σας.
Φόβος
Ο φόβος είναι η πρωταρχική ρίζα της δυστυχίας και ο πιο σοβαρός λόγος για τον οποίο χάνετε την ευκαιρία να «συμβεί κάτι» καινούργιο, καλό ή εμπλουτιστικό.
Ο φόβος σας κόβει τα φτερά και σας εμποδίζει να αντιδράσετε. Επιπλέον μην ξεχνάτε ότι ένα άτομο που φοβάται κάτι το αφήνει στα χέρια των άλλων. Έτσι βρίσκεται στη θέση του εξωτερικού ελέγχου για την οποία μιλήσαμε παραπάνω.

Αναποφασιστικότητα
Όλοι έχουμε αντιμετωπίσει την αναποφασιστικότητα κάποια στιγμή. Πρόκειται γι’αυτή τη φοβερή στάση που σας εμποδίζει να δράσετε και δεν αφήνει τα πράγματα να συμβούν.
Η ζωή σιγά-σιγά γίνεται απλώς μια ταινία που παίζεται έξω από το παράθυρο και στην οποία δεν θα πρωταγωνιστήσετε ποτέ.
Αν στη ζωή σας έχετε φτάσει σε ένα σημείο στο οποίο αισθάνεστε ότι δεν συμβαίνει τίποτα, δεν αλλάζει τίποτα και δεν πρόκειται να συμβεί τίποτα, είναι ώρα να βγείτε έξω και «να κάνετε τα πράγματα να συμβούν».

Ο κίνδυνος της υπερβολικής αναμονής
Όταν περιμένετε για κάτι υπερβολικά πολύ, μπορεί να χάσετε τις ελπίδες και τα όνειρά σας. Το τρένο σας θα σας προσπεράσει και θα διαπιστώσετε ότι έχετε χάσει τα πάντα.
Η ευτυχία δεν είναι κάτι που περιμένετε να συμβεί, σαν την ανατολή του ήλιου. Την ευτυχία τη δημιουργείτε και τη νιώθετε και πρέπει να τη διαμορφώσετε πρώτα μέσα σας. Είναι καιρός να σταματήσετε να περιμένετε.
Απαλλαγείτε από τους φόβους σας, εγκαταλείψτε τις αβεβαιότητές σας, απομακρυνθείτε από ανθρώπους που θέλουν να συμμορφωθείτε με τη θέλησή τους και μείνετε σταθεροί. Υγεία σημαίνει κίνηση, έξοδος από τη ρουτίνα και τη ζώνη άνεσής σας. Τολμήστε να κάνετε τα όνειρά σας πραγματικότητα.

Μερικές φορές για να προχωρήσουμε μπροστά πρέπει να ξεκινήσουμε από την αρχή

Πολλοί άνθρωποι φοβούνται να αφήσουν το παρελθόν τους πίσω και να ξεκινήσουν από την αρχή επειδή έχουν βολευτεί με την καθημερινή ρουτίνα ακόμη και αν τους εμποδίζει να είναι ευτυχισμένοι.

Κατά τη διάρκεια της ζωής μας παίρνουμε πολλές αποφάσεις και μερικές από αυτές μας αναγκάζουν να ξεκινήσουμε από την αρχή.

Υπάρχουν πληγές που πρέπει να θεραπεύσουμε και μόνο με θάρρος και αποφασιστικότητα μπορούμε να κόψουμε τους δεσμούς που μας ενώνουν με τον πόνο για να είμαστε και πάλι ευτυχισμένοι.

Το να ξεκινά κανείς από την αρχή δεν είναι εύκολο. Σήμερα, στην ιστοσελίδα μας θα σας δείξουμε μερικές βασικές στρατηγικές που μπορείτε να ακολουθήσετε για να αντιμετωπίσετε αυτά τα περίπλοκα προσωπικά θέματα.

Όταν ξεκινάμε από την αρχή, τα αφήνουμε όλα πίσω μας
Σε κανέναν δεν αρέσουν οι αλλαγές, ειδικά αν αυτές είναι δραστικές και μας αναγκάζουν να αφήσουμε πίσω μας όλα όσα καθόριζαν τη ζωή μας μέχρι σήμερα. Ωστόσο, μερικές φορές, η νέα αρχή σημαίνει να αντιμετωπίζουμε άλλες σχετικές προκλήσεις:

Να βρούμε νέους τρόπους για να είμαστε ευτυχισμένοι.
Όταν ξεκινάμε από την αρχή θα πρέπει να αναλάβουμε τον έλεγχο της ζωής μας: κάθε απόφαση που παίρνουμε θα οδηγεί σε κάποιο αποτέλεσμα αλλά πάντα εμείς είμαστε οι αρχιτέκτονες της δικής μας πραγματικότητας.

Μια νέα πορεία στη ζωή θα πρέπει να αποτελείται από ενθουσιασμό και την ικανότητα να εκτιμάμε το παρόν, «το εδώ και το τώρα».

Αν έχετε περάσει κάποια δύσκολη περίοδο στη ζωή σας τότε αντιλαμβάνεστε τη συναισθηματική περιπλοκότητα που περιλαμβάνει η αντιμετώπιση δυσκολιών. Όλα αλλάζουν και σε ορισμένα στάδια μπορεί να χρειαστεί να κάνουμε μια προσωπική επανεκκίνηση.

Η στιγμή που συνειδητοποιείτε ότι πρέπει να αφήσετε κάτι ή κάποιον πίσω σας
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, οποιαδήποτε αλλαγή απαιτεί μια δόση θάρρους που μπορεί να μην έχουν όλοι μέσα τους. Για πολλούς, αυτές οι καταστάσεις γίνονται χρόνιες:

Περιμένουν τα πράγματα να αλλάξουν από μόνα τους.
Ο φόβος της πιθανής αποτυχίας, τους εμποδίζει να προσπαθήσουν. Δεν είναι σίγουροι για τον εαυτό τους, δεν καταλαβαίνουν ότι είναι ενεργοί παράγοντες της αλλαγής και ότι είναι ικανοί να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους.

Άλλοι θεωρούν τον εαυτό τους απόλυτα εξαρτημένο από εκείνους που βρίσκονται γύρω τους και είναι ανίκανοι να βρουν έναν τρόπο για να ξεφύγουν από αυτή την κατάσταση. Παρά τη δυστυχία τους, ποτέ δεν κάνουν το μεγάλο βήμα για να αλλάξουν.

Η στιγμή που αντιλαμβάνεστε ότι πρέπει να ξεκινήσετε από την αρχή αποτελεί μια ενέργεια ελεύθερης βούλησης για την οποία θα πρέπει να είστε περήφανοι.

Εκείνοι που γνωρίζουν ότι αξίζουν να είναι ευτυχισμένοι ακολουθούν τη δική τους πορεία, αφήνοντας πίσω τους όλα όσα είναι ανθυγιεινά και τους εμποδίζουν να αναπτυχθούν.
Ξεφύγετε από το παρελθόν σας με έξυπνο τρόπο

Μπορείτε να ξεφύγετε από το παρελθόν σας χωρίς να πονέσετε; Η απάντηση είναι «όχι». Όλες οι αλλαγές συνεπάγονται πόνο, μια εσωτερική ρήξη που μέχρι πρόσφατα αποτελούσε το κέντρο των ελπίδων, των ονείρων και των σχεδίων σας.

Για να προχωρήσετε μπροστά, θα πρέπει να το κάνετε χωρίς πικρία ή μίσος. Όλοι γνωρίζουμε ότι η συγχώρεση δεν είναι εύκολη υπόθεση αλλά είναι απαραίτητη για να απελευθερώσετε τον εαυτό σας.
Αν αφήσετε τον εαυτό σας να γεμίσει με πικρία για όλα τα πράγματα που σας έχουν συμβεί, για τα λάθη που έχετε κάνει ή για τις στιγμές που προδοθήκατε, το μόνο πράγμα που θα καταφέρετε είναι να κουβαλάτε τον πόνο του παρελθόντος ακόμη και στο παρόν.

Αρχίστε τις αλλαγές χωρίς να αισθάνεστε πικρία ή να μισείτε τους άλλους και ειδικά τον εαυτό σας. Το μίσος και η πικρία θα σας φυλακίσουν και απλά δεν αξίζει.

Προστατεύστε το μέλλον σας με νέα όνειρα
Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ένα πράγμα: θα κάνετε περισσότερες από μια αλλαγές στη ζωή σας. Οι αλλαγές μπορεί να είναι μικρές, όπως για παράδειγμα να κάνετε νέους φίλους, να βρείτε μια καινούργια δουλειά ή να ξεκινήσετε κάποια δίαιτα. Όλες αυτές είναι συνήθεις αλλαγές και θα σας κάνουν καλό.

Ωστόσο, υπάρχουν στιγμές που χρειάζεται να ξεκινήσετε από την αρχή. Μπορεί η σχέση σας να μην πηγαίνει καλά ή μπορεί να χρειαστεί να μετακομίσετε σε άλλη πόλη ή να ξεκινήσετε καινούργια καριέρα.

Δεν είστε ούτε οι πρώτοι αλλά ούτε και οι τελευταίοι που περνάτε κάτι τέτοιο.

Για να ξεκινήσουμε από την αρχή θα πρέπει να κλείσουμε όλα τα προηγούμενα κεφάλαια. Δεν σημαίνει ότι κρυβόμαστε από το παρελθόν μας.

Ανακοινώνοντας την απόφασή σας θα σας κάνει να νιώσετε κάποια ανακούφιση και θα σας επιτρέψει να κλείσετε κεφάλαια της ζωής σας με έναν υγιή τρόπο.

Μην φοβάστε τι μπορεί να σκεφτούν οι άλλοι ή πώς θα αντιδράσουν. Αν θέλετε, μπορείτε να προμελετήσετε τις αντιδράσεις τους και να προετοιμάσετε μερικές κατάλληλες απαντήσεις.
Ωστόσο, αν είστε σίγουροι για την απόφασή σας, η γνώμη των άλλων δεν έχει απολύτως καμία σημασία. Έχετε ήδη αποφασίσει τι θα κάνετε και θα ξεκινήσετε από την αρχή.

Η ζωή δεν είναι μια ευθεία πορεία χωρίς εμπόδια. Μερικές φορές, η αλλαγή είναι απαραίτητη για να είστε ευτυχισμένοι και να παραμένετε ισορροπημένοι.

Ο καθένας παίζει βασικό ρόλο στο πεπρωμένο του και κάθε απόφαση μετράει. Πρέπει να αντιμετωπίζουμε τη ζωή με αυτοπεποίθηση, αποφασιστικότητα και όνειρα.

Ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει στην ώρα του

Υπάρχει μια σωστή στιγμή για όλα, γι’αυτό δεν πρέπει να βιάζεστε ούτε να αγχώνεστε για να τα πετύχετε. Αν έχετε υπομονή, ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει.

Αυτό που είναι να συμβεί, θα συμβεί, στην ώρα του και στη στιγμή του. Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγη υπομονή και, πάνω απ’όλα, η καθαρή θέληση να συνεχίσετε να χτίζετε την παρούσα στιγμή, κάθε μέρα, για να φτάσετε στο στόχο σας.

Υπάρχουν πολλά πράγματα να μάθουμε από αυτή τη δημοφιλή φράση. Πρώτα απ’όλα, το να πιέζετε τα πράγματα να γίνουν πριν την ώρα τους δεν φέρνει πάντα καλά αποτελέσματα.

Δεύτερον, οι άνθρωποι πρέπει να μπορούν να δεχτούν τους κύκλους και τις στιγμές της ζωής. Κανένας δεν πρέπει να φιλοδοξεί να αποκτήσει την τέλεια σχέση αν δεν έχει πρώτα μάθει να αγαπάει τον εαυτό του.

Είναι φυσιολογικό να περνάτε περιόδους ανακάλυψης του εαυτού σας μετά από σχέσεις που απέτυχαν. Αυτό θα σας φέρει σιγά-σιγά πιο κοντά σε αυτό που πραγματικά είστε.

Εξέλιξη σημαίνει μάθηση και ειδικά άνοιγμα απέναντι στις ευκαιρίες που προκύπτουν. Ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτό.

Αυτό που είναι να γίνει, θα γίνει στην ώρα του και κάθε στιγμή είναι μια ευκαιρία.

Ακριβώς τη στιγμή που το περιμένετε λιγότερο, όλα τελικά πηγαίνουν καλά. Όταν αυτό συμβαίνει, δεν οφείλεται πάντα στον περίφημο «νόμο της έλξης», επειδή τις περισσότερες φορές απλώς το να θέλουμε κάτι πολύ δεν αρκεί για να το κάνουμε να συμβεί.

Μερικές φορές απλώς συμβαίνουν καλά πράγματα, όμως τις υπόλοιπες φορές τα καλά πράγματα συμβαίνουν γιατί είναι η ώρα τους και, πάνω απ’όλα, επειδή εσείς τους επιτρέψατε να συμβούν. Με τον καιρό θα συλλέξετε τους καρπούς των κόπων σας.

Η μαγεία της ευκαιρίας
Πρέπει να ξέρετε πώς να αναγνωρίζετε τη μαγεία, επειδή αυτή ανοίγει ένα μονοπάτι μπροστά στα μάτια σας τη σωστή στιγμή. Απλώς πρέπει να γνωρίζετε πώς να το αντιλαμβάνεστε.

Ας δούμε ένα παράδειγμα. Σπουδάσατε κάποιο επάγγελμα, αφιερώσατε χρόνο στη μελέτη, στη μάθηση και στην απόκτηση των απαραίτητων δεξιοτήτων και γνώσεων.

Σύντομα μετά, εμφανίζεται ένας νέος επαγγελματικός τομέας στην αγορά εργασίας. Είναι καινοτόμος και, αν και αντιστοιχεί κάπως στην εκπαίδευσή σας, φοβάστε λίγο επειδή δεν ξέρετε αν έχετε τα προσόντα γι’αυτόν ή όχι.

Μόνο εκείνοι που ξέρουν να αναγνωρίζουν την ευκαιρία και που τολμούν να κάνουν το βήμα θα αξιοποιήσουν την ευκαιρία ακριβώς την κατάλληλη στιγμή. Ούτε πολύ νωρίς, ούτε πολύ αργά, αλλά ακριβώς στην ώρα της.

Αν δεν κάνετε το βήμα προς τα μπρος, μπορεί να μην ξαναβρείτε ποτέ την ιδανική περίσταση.
Αυτό που είναι να γίνει, θα γίνει αν και εσείς το ενθαρρύνετε

Οι ευκαιρίες γενικά δεν χτυπούν την πόρτα σας ως μεγάλες ευκαιρίες. Η παράλυση δεν προσελκύει την ευκαιρία, ούτε απλώς το να θέλετε κάτι που έχει ονειρευτεί το μυαλό σας.

«Αυτό που είναι να γίνει» πάντα απαιτεί προσπάθεια εκ μέρους σας. Είμαστε όλοι δημιουργοί. Είμαστε ικανοί να αλλάζουμε την πραγματικότητά μας και να προσελκύουμε ευκαιρίες κάθε στιγμή, αν το αποφασίσουμε.

Μερικά πράγματα συμβαίνουν επειδή είναι η ώρα τους, ναι. Όμως, αν δεν βρείτε ποτέ τη θέληση, τη δύναμη ή την αφοσίωση, πιθανώς δεν θα δείτε ποτέ αυτό που θέλετε.

Η ανάγκη να έχετε ανοιχτό μυαλό
Ένα ανοιχτό μυαλό δεν ονειρεύεται απλώς κάτω από τα αστέρια στέλνοντας επιθυμίες στη μεγάλη άβυσσο. Ένα ανοιχτό μυαλό έχει επίσης συγκεκριμένα χαρακτηριστικά:

Έχει επίγνωση των αναγκών του.
Είναι συνδεδεμένο με τον εαυτό του, κατανοεί τον εαυτό του και έχει υψηλή αυτοεκτίμηση, θέτοντας όρια στα πράγματα που δεν επιθυμεί και ανοίγοντας την αγκαλιά του στα πράγματα που επιθυμεί.
Έχει παρατηρητικότητα. Ακούει τα πράγματα γύρω του, επιλέγει όσα το βοηθούν να εξελιχθεί και συνεχίζει να προχωρά μπροστά.
Ένα ανοιχτό, δεκτικό μυαλό ξέρει πότε να αξιοποιήσει τη στιγμή. Χρησιμοποιεί την ενέργεια και τη γνώση του ακριβώς την κατάλληλη ώρα, όταν προκύπτει η ευκαιρία.

Η ανάγκη για υπομονή
Οι άνθρωποι που κινούνται υπερβολικά γρήγορα θέτουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο επειδή δεν εκτιμούν καλά τις καταστάσεις. Τους λείπει η υπομονή, κάτι που γενικά οδηγεί σε απογοήτευση.

Πολλές φορές οι άνθρωποι λένε, «να γνωρίζεις πότε να ρισκάρεις, να τολμάς και να βγαίνεις από τη ζώνη άνεσής σου». Όμως, για να κάνετε αυτό το βήμα, πρέπει πρώτα να είστε προετοιμασμένοι.

Χωρίς υψηλή αυτοεκτίμηση δεν μπορείτε να περιμένετε ότι θα είστε ευτυχισμένοι σε μια σχέση. Πάντα θα εξαρτάστε από αυτό που κάνει ή δεν κάνει το άλλο άτομο προκειμένου να αισθάνεστε καλά.

Επίσης δεν θα πρέπει να αγωνίζεστε να βρείτε μια συγκεκριμένη εργασία χωρίς να έχετε πρώτα αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις. Αν σας απορρίψουν, αυτό συνέβη επειδή έτσι έπρεπε. Γι’αυτό πρέπει να έχετε υπομονή και να επενδύσετε πρώτα χρόνο στον εαυτό σας, στην προσωπική σας ωρίμαση, στις πρακτικές ικανότητες και στις γνώσεις σας.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι όλοι γνωρίζουμε πως μερικές φορές είναι εύκολο να κουραστούμε να περιμένουμε τα καλά πράγματα, τα πράγματα που αξίζουμε.

Μέχρι αυτό να συμβεί, μην ξεχνάτε να εμπιστεύεστε τον εαυτό σας, συνεχίστε τον καλό σας αγώνα και μείνετε ανοιχτοί απέναντι στα πράγματα που κάποια μέρα επιτέλους θα συμβούν.

Οι μαύρες τρύπες στρέφονται τώρα πιο γρήγορα από ποτέ

blackholessp
Γιγάντιες μαύρες τρύπες στα κέντρα των γαλαξιών περιστρέφονται τώρα πιο γρήγορα από κάθε άλλη στιγμή στην ιστορία του σύμπαντος, ισχυρίζονται επιστήμονες. Συγκεκριμένα ο Alejo Martinez-Sansigre του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ και ο Steve Rawlings της Οξφόρδης, σύγκριναν θεωρητικά μοντέλα περιστρεφόμενων μαύρων οπών με παρατηρήσεις στα ραδιοφωνικά, οπτικά και ακτίνες Χ μήκη κύματος, που έγιναν χρησιμοποιώντας μια ποικιλία παρατηρητηρίων και διαπίστωσαν ότι οι θεωρίες μπορούν να εξηγήσουν πολύ καλά τον πληθυσμό των υπερβαρέων μαύρων οπών με πίδακες.

Μια καλλιτεχνική εικόνα μιας υπερβαρέας μαύρης τρύπας με τους εντυπωσιακούς πίδακες της στο κέντρο του γαλαξία PKS 0521-36

Χρησιμοποιώντας δε ραδιοφωνικές παρατηρήσεις, οι δύο αστρονόμοι ήταν σε θέση να πάρουν ένα δείγμα του πληθυσμού των μαύρων οπών, και να μελετήσουν την εξάπλωση της ισχύος των πιδάκων. Εκτιμώντας εν συνεχεία το πως αυτές αποκτούν το υλικό τους, με τη διαδικασία της προσαύξησης, οι δύο επιστήμονες θα μπορούσαν να συμπεράνουν το πόσο γρήγορα περιστρέφονται αυτά τα αντικείμενα.

Οι παρατηρήσεις τους δίνουν επίσης πληροφορίες για το πώς έχουν εξελιχθεί τα σπιν σε αυτές τις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες. Στο παρελθόν, όταν το Σύμπαν είχε το μισό από το σημερινό μέγεθος του, σχεδόν όλοι οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες είχαν πολύ χαμηλά σπιν (ιδιοπεριστροφή), ενώ σήμερα ένα μικρό μέρος από αυτές έχουν πολύ υψηλά σπιν. Έτσι, κατά μέσο όρο, αυτές περιστρέφονται πιο γρήγορα από ποτέ.

Τα συμπεράσματα έχουν δημοσιευθεί στο περιοδικό Monthly Notices της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας.

Αντίστροφη μέτρηση για την πρώτη «φωτογράφηση» μιας μαύρης τρύπας

eht_sitesΓια πρώτη φορά, την άνοιξη του 2017 ένα δίκτυο εννέα επίγειων ραδιοηλεσκοπίων θα αποπειραθεί να απαθανατίσει το «προφίλ» μιας μαύρης τρύπας. Στόχος του Event Horizon Telescope (ΕΗΤ), όπως ονομάζεται το πρότζεκτ, είναι να «φωτογραφήσει» τον Τοξότη Α*, τη μαύρη τρύπα που βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία μας. Ήδη έχει ολοκληρωθεί ένα αρκετά μεγάλο μέρος της τεχνικής προετοιμασίας. Έτσι, οι επιστήμονες εκτιμούν πως τον Απρίλιο του 2017 θα καταφέρουν να φωτογραφήσουν για πρώτη φορά μία μαύρη τρύπα.
 
Οι μαύρες τρύπες είναι τα «απομεινάρια» πολύ μεγάλων άστρων, τα οποία έχουν τόσο μεγάλη πυκνότητα που «καταπίνουν» οποιοδήποτε φωτόνιο ή σώμα βρεθεί στην εμβέλεια του πανίσχυρου βαρυτικού τους πεδίου, ή αλλιώς στον ορίζοντα γεγονότων, όπως ονομάζεται.
 
Επομένως, οι επιστήμονες δεν θα απαθανατίσουν την ίδια τη μαύρη τρύπα αλλά το «προφίλ» του ορίζοντα γεγονότων, μέσω της ποσότητας θερμού αερίου που περιδίνεται στην περιφέρειά του, πριν εξαφανισθεί για πάντα στο εσωτερικό του Τοξότη Α*.
EHT-Blackhole
Απεικόνιση μιας μαύρης τρύπας. Αριστερά είναι μια εικόνα του μοντέλου για τη μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία Sgr Α*,  με τη βοήθεια του φαινομένου του βαρυτικού φακού που σχηματίζεται ένα διακριτικό «δαχτυλίδι» που περιβάλλει «σκιά» της μαύρης τρύπας. Η διάμετρος του δακτυλίου είναι ~ 5 ακτίνες Schwarzschild. Στα δεξιά, ένα δείγμα δείχνει την εικόνα που αναμένεται από το ΕΗΤ το 2017-2018
 
«Υπάρχουν αρκετά εμπόδια που θα πρέπει να ξεπερασθούν για να αποτυπωθεί ο Ταξότης Α* – που ουσιαστικά είναι ένα εξαιρετικά μικρό ίχνος στον ουρανό», λέει στην ιστοσελίδα Futurism η Φέριαλ Οζέλ, καθηγήτρια φυσικής και αστρονομίας στο πανεπιστήμιο της Αριζόνα και μέλος του πρότζεκτ.
Ο λόγος είναι πως η μαύρη τρύπα απέχει 25.000 έτη φωτός από τη Γη. Σύμφωνα με την Οζέλ, είναι σαν να θέλουν να διακρίνουν ένα CD που βρίσκεται στην επιφάνεια της Σελήνης.
 
Γι’ αυτό και οι επιστήμονες θα συνδυάσουν εννιά ραδιοτηλεσκόπια από τις τέσσερις γωνιές του πλανήτη, όπως τις ΗΠΑ, την Ισπανία και τη Γαλλία, δημιουργώντας έτσι ένα «εικονικό» τηλεσκόπιο με πρωτόγνωρη ευκρίνεια. Επίσης, θα αξιοποιήσουν ένα μήκος κύματος ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας το οποίο διαπερνά όχι μόνο τα νέφη γύρω από τη μαύρη τρύπα, αλλά και τη γήινη ατμόσφαιρα.
 
Πέρα από το ότι θα πρόκειται για επίτευγμα από τη σκοπιά της παρατηρησιακής φυσικής,  η «φωτογράφηση» του Τοξότη Α* θα δώσει τη δυνατότητα να ελεγχθεί μία ακόμη φορά η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Σύμφωνα με τη θεωρία του Αϊνστάιν, οι μαύρες τρύπες παραμορφώνουν τοπικά τον χωρόχρονο, ενώ μάλιστα μπορεί να υπολογισθεί η παραμόρφωση.
 
Έτσι, οι εικόνες του Τοξότη Α* αναμένεται να παρουσιάζουν τη μορφή ενός μηνίσκου, οι διαστάσεις του οποίου θα πρέπει να συμφωνούν με τις προβλέψεις της Γενικής Σχετικότητας. Σε αντίθετη περίπτωση, αυτό θα σημαίνει πως η θεωρία χρειάζεται βελτίωση.
 
Πριν πάντως «φωτογραφηθεί» ο Τοξότης Α*, οι επιστήμονες ήδη έχουν αποφασίσει πως το επόμενο βήμα θα είναι να απαθανατίσουν τη μαύρη τρύπα που βρίσκεται στον γαλαξία Messier 87. Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα είναι πολύ μεγαλύτερη από τον Τοξότη Α*, ενώ από αυτήν εκτινάσσονται τεράστιοι πίδακες πλάσματος στο διάστημα.

Η τεράστια λεκάνη Ελλάς του Άρη ίσως διαθέτει φιλικές στη ζωή συνθήκες

Hellas-MarsΗ Ελλάς (Hellas) είναι μία τεράστια πεδιάδα και κυκλική-ελλειπτική λεκάνη από πρόσκρουση αστεροειδούς που βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο του. Αρη. Μια νέα μελέτη υποδεικνύει ένα σημείο της πεδιάδας το οποίο διαθέτει πιθανώς συνθήκες φιλικές στη ζωή και έτσι αν ψάξουμε για ζωή στον Αρη το σημείο αυτό είναι πολύ ισχυρός υποψήφιος.
 
Ίσως η Ελλάς στον Άρη να φιλοξενεί ζωή
 
Η Ελλάς είναι ο δεύτερος ή ο τρίτος μεγαλύτερος κρατήρας προσκρούσεως που είναι γνωστός σε ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα. Ο πυθμένας της λεκάνης βρίσκεται 7.152 μέτρα κάτω από το μέσο επίπεδο της αρειανής επιφανείας. Το μήκος της Ελλάς εκτείνεται σε μέγιστο μήκος περίπου 2.300 χιλιομέτρων. Εξαιτίας των μεγάλων της διαστάσεων και του ανοικτόχρωμου της επιφανείας της σε σχέση με τη γύρω περιοχή, η Ελλάς ήταν ένα από τα πρώτα αρειανά χαρακτηριστικά που ανακαλύφθηκαν με τηλεσκόπιο από τη Γη.
 
Πριν από λίγα χρόνια εντοπίστηκε στην Ελλάς μια μυστηριώδης γεωλογική δομή σε σχήμα ομόκεντρων κύκλων. Η δομή αυτή περιβάλλεται από παγετώνα. Ερευνητές του Ινστιτούτου Γεωφυσικής του Πανεπιστημίου του Τέξας υποστηρίζουν ότι ο γεωλογικός σχηματισμός είναι αποτέλεσμα υπόγειας ηφαιστειακής δραστηριότητας. Σύμφωνα με τους ερευνητές στο σημείο αυτό είναι πιθανό να υπάρχει ζέστη, νερό σε υγρή μορφή αλλά και χημικά συστατικά που ανήκουν σε αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν «δομικά υλικά» της ζωής. Με απλά λόγια έχει δημιουργηθεί εκεί ένα περιβάλλον ιδανικό για την παρουσία της ζωής.

Λάστιχα ποδηλάτου χωρίς αέρα!

Τι θα λέγατε αν είχατε ένα ποδήλατο που δεν θα χρειαζόταν ποτέ μπάλωμα και δεν θα έσκαγε το λάστιχό του με τίποτα; Τέλειο; Η εταιρεία Nexo άκουσε τις… προσευχές των απανταχού ποδηλατών και δημιούργησε ελαστικά χωρίς αέρα που δεν κινδυνεύουν να τρυπήσουν και να ξεφουσκώσουν.

Βέβαια, αξίζει να σημειώσουμε πως στο παρελθόν έχουν ξαναχρησιμοποιηθεί τέτοια λάστιχα, ωστόσο δεν ευδοκίμησαν καθώς ήταν πιο σκληρά στον δρόμο. Η εν λόγω εταιρεία όμως ανακάλυψε ένα υλικό, ένα μείγμα πολυμερών που δημιουργεί από παλιά ελαστικά, προσφέροντας επιπλέον άνεση και αντοχή. Οι πρώτοι χρήστες δήλωσαν ενθουσιασμένοι και κατά πως φαίνεται οι νέες βόλτες με ποδήλατο θα μπορούν να πραγματοποιηθούν χωρίς άγχος για… λάστιχο!

Ο δρόμος του Επίκουρου

Όποιος παίρνει τον δρόμο του επικούρειου βίου (τρόπου ζωής) πρέπει να αρχίζει με μια προσεκτική και φιλοσοφικά νηφάλια εξέταση των αναγκών και των ελλείψεών του, όπως αυτές εκδηλώνονται με τις ορμές, τις ορέξεις και τις επιθυμίες του. Πρέπει σιγά-σιγά να μάθει να δίνει προσοχή στις απαιτήσεις τους μέσα από μια ξεκάθαρη κατανόηση των ορίων τους (οροί επιθυμιών).
 
Η κατάταξη των επιθυμιών αρχίζει σε ένα χαμηλό επίπεδο να μετατρέπεται σε μια πολύπλοκη τεχνική ελέγχων και ισορροπιών, μια συνειδητή διαλεκτική σχέση ανάμεσα στα φυσικά όρια των πόνων και των ηδονών, του σώματος και του νου. Τα τόσο αγαπητά στον Επίκουρο φυσικά όρια γίνονται, στην ουσία, μια παραλλαγή της θεωρίας της μεσότητας: μια ακόμη -όχι λιγότερο ενδιαφέρουσα— επαναδιατύπωση αυτής της προσφιλούς στους Έλληνες έννοιας. Ο εκλεπτυσμένος χαρακτήρας του αλγόριθμου των επιθυμιών γίνεται φανερός όταν αναλογιστούμε ότι η ορθή εκτίμηση των ορίων τους αφορά το σώμα όσο και το νου, και τις αντίστοιχες εμπειρίες τους, με όρους κινητικών και καταστηματικών ηδονών. Επιπλέον, ο όλος υπολογισμός των επιθυμιών και των ηδονών μπορεί να θεωρηθεί ως υπολογισμός ελλείψεων και πόνων. Η αρχή της ηδονής είναι, όπως έχουμε δει, ένα είδος ανεστραμμένης αρχής του πόνου, διότι πόνος και ηδονή είναι διαλεκτικά αντίθετα.
 
Τα όρια -τα φυσικά όρια- είναι για τον Επίκουρο κρίσιμα. Ο υπολογισμός των επιθυμιών καταδεικνύει ακριβώς μια φιλοσοφικά ακαταμάχητη, φυσιοκρατική επαναβεβαίωση της μεσότητας ως μέσου για τον φυσικό ανθρώπινο σκοπό, Η αρχή της ηδονής συνεπάγεται μια πρακτική εφαρμογή της μεσότητας, με βάση τον ακριβή και ρεαλιστικό υπολογισμό όλων των μεταβλητών και παραμέτρων που περιέχονται στον σύνθετο τύπο της ηδονής. Μια τέτοια πρακτική απαιτεί πραγματική άσκηση της βούλησης για τη συνειδητή, νοηματοδοτημένη και εσκεμμένη επιλογή και αποφυγή. Οι συνειδητές πράξεις της βούλησης που απαιτούνται από το άτομο ανοίγουν έναν νέο κόσμο δυνατοτήτων. Ασκώντας τη συνειδητή του βούληση μέσα σε μια φυσική κοινότητα νοήματος, το άτομο αδράχνει και διαφεντεύει κάθε διαθέσιμη ελευθερία. Ο φιλοσοφικός βίος που προτείνει ο Επίκουρος απαιτεί αυστηρή πειθαρχία και συντονισμό με την φύση, αλλά και ένα πλαίσιο για την ανθρώπινη δράση, δηλαδή έναν ανθρώπινο κόσμο που υποτίθεται ότι δίνει άφθονες ευκαιρίες για την άσκηση της ελεύθερης βούλησης. Αντιμέτωπος με μια ποικιλία ενδεχόμενων διαδρομών δράσης και αντικειμένων επιλογής, ο Επικούρειος μαθαίνει να καρπώνεται την όποια ελευθερία τού παρέχει η φύση στη διαχείριση των επιθυμιών του και να παρεκκλίνει εσκεμμένα, με σταθερή επιδίωξη την ευδαιμονία. Ο φιλοσοφικός τρόπος ζωής στην πραγματικότητα καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις παρεκκλίνουσες κινήσεις που είναι σε θέση να πραγματοποιεί το άτομο.
 
Πώς μπορεί κανείς να εννοεί την παρέκκλιση στο πλαίσιο της ηθικής θεωρίας; Ποια είναι η σημασία της για την ανθρώπινη πράξη; Δεν χωρά αμφιβολία ότι ο Επίκουρος είχε σκοπό να αξιοποιήσει τη παρέγκλισιν ως παράμετρο της ανθρώπινης ελευθερίας. Εντούτοις, οι μελετητές του δεν συμφωνούν ως προς το ακριβές νόημα και τη σημασία της.
 
Πώς ακριβώς διαφέρει η ανθρώπινη «αποκλίνουσα» συμπεριφορά από την απλώς μηχανική παρέκκλιση των ατόμων της ύλης; Έχω ήδη υποστηρίξει ότι η παρέκκλιση συνδέεται στενά με συνειδητές πράξεις της βούλησης μέσα σε μια κοινότητα νοήματος. Αρχικά, οι πράξεις αυτές εκτυλίσσονται μέσα στα όρια του γλωσσικά παραγόμενου νοήματος. Εκτυλίσσονται, με άλλα λόγια, στον χώρο της κοινότητας νοήματος που καθιερώνει η κοινή χρήση της φυσικής γλώσσας. Αργότερα, οι πράξεις αυτές αποκτούν νόημα μέσα στον ακριβέστερα διαγραμμένο χώρο της φιλοσοφικής έρευνας και του φιλοσοφικού λόγου. Τόσο το συνειδητό όσο και το βουλητικό τους περιεχόμενο ενισχύονται με την εφαρμογή της αρχής της ηδονής. Γίνονται έτσι αληθινά εκούσιες και, ως ένα βαθμό, ελεύθερες πράξεις της βούλησης.

Η αρχική συνειδητότητα και η συνακόλουθη ελευθερία που δημιουργείται από το γλωσσικά παραγόμενο νόημα μεγεθύνεται και εμπλουτίζεται από την ανώτερη συνειδητότητα και ελευθερία την οποία εισάγει το φιλοσοφικά παραγόμενο νόημα. Η παρέκκλιση του ατόμου παύει να παραπέμπει στις ελάχιστα συνειδητές και, επομένως, ελάχιστα ελεύθερες πράξεις που συνδέονται με την διαμόρφωση έξεων, και αρχίζει να παραπέμπει στις μέγιστα συνειδητές και, κατά συνέπεια, μέγιστα ελεύθερες πράξεις που συνδέονται με την ώριμη άσκηση της βούλησης.
 
Η ηθική θεωρία γενικά και η αρχή της ηδονής ειδικά μαρτυρούν μια σειρά διεπόμενων από κανόνες πράξεων και δραστηριοτήτων, που από μόνες τους είναι δυνατό να εξασφαλίσουν τη μεγαλύτερη και άριστη ηδονή του σώματος και του νου, διασφαλίζοντας έτσι την ευδαιμονία του ανθρώπου. Το ακριβές περιεχόμενο της παρέκκλισης ως πραγματικής παραμέτρου της ανθρώπινης ελευθερίας, θα γίνει σαφέστερο όταν εξετάσουμε την πραγματική επιδίωξη του ευ ζην στον Κήπο. Προς το παρόν, ας αρκεστούμε να επαναλάβουμε ότι οι παρεκκλίνουσες κινήσεις, νοούμενες ως συνειδητές πράξεις της βούλησης εντός των ορίων της κοινότητας νοήματος, εισάγουν και ενισχύουν τη διάσταση της ανθρώπινης ελευθερίας, γιατί μαρτυρούν ένα ανώτερο επίπεδο συνειδητότητας από πλευράς του ατόμου, επιτρέποντάς του έτσι τη μεγαλύτερη διαθέσιμη ποσότητα ελεύθερης βούλησης κατά την επιδίωξη του φυσικού τέλους Μάλιστα, η σημασία της ελεύθερης βούλησης, όπως εκδηλώνεται με την παρέκκλιση, θα φανεί αν αντιπαραθέσουμε τον Αριστοτέλη και τον Επίκουρο πάνω στο ζήτημα των εκούσιων και των ακούσιων πράξεων. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε ο Futley στην εξαιρετική μελέτη του έχει ως εξής:
 
Αυτό που βρίσκουμε στον Αριστοτέλη, είναι κατ’ αρχάς μια επιμονή στο ότι υπάρχει πραγματική διάκριση μεταξύ εκούσιων και ακούσιων πράξεων τέτοια ώστε οι ηθικές κατηγορίες σχετίζονται με τις πρώτες αλλά όχι με τις δεύτερες’ και δεύτερον, μια ψυχολογία της πράξης, που εντοπίζει αυτή τη διάκριση όχι στις ατομικές πράξεις του ενηλίκου αλλά στον τρόπο με τον οποίο σχηματίζονται οι συνήθειες της συμπεριφοράς … Δεν βρίσκουμε στον Αριστοτέλη τις «ελεύθερες βουλήσεις», τις προσφιλείς στους μεταγενέστερους ηθικούς φιλοσόφους.
 
Ακριβώς πάνω στο ζήτημα των εκούσιων πράξεων ο Επίκουρος αποκλίνει σοβαρά από του Αριστοτέλη. Επιμένει ότι ο φυσικός τόπος του εκούσιου είναι οι ατομικές πράξεις του ενήλικου ανθρώπου που επιτελούνται στη βάση της αρχής της ηδονής, και η υψηλή συνειδητότητα και το νόημα που παρέχει η αρχή αυτή. Η ελευθερία είναι μια λειτουργία αυτού του προτσές, και η παρέκκλιση πρέπει να παραπέμπει σταθερά σ’ αυτήν. Διότι, όπως τονίζει ο Furley:
Για τον Αριστοτέλη, αρκούσε το να δείξει ότι το σωκρατικό παράδοξο, αν εκλαμβανόταυ με τρόπο απόλυτο, θα εξαιρούσε από την ηθική αξιολόγηση όχι μόνο την κακή αλλά και την αγαθή συμπεριφορά -πράγμα που θα απέβαινε μοιραίο για τη διδασκαλία του Σωκράτη και του Πλάτωνα. Αυτό όμως δεν ήταν αρκετό για τον Επίκουρο, ο οποίος έπρεπε να αμυνθεί ενάντια σε επιχειρήματα που απομάκρυναν όλες τις πράξεις από την σφαίρα της ηθικής αξιολόγησης.
 
Η παρέκκλιση, λοιπόν, αρχικά σε σχέση με τη φυσική γλώσσα, και τώρα σε σχέση με την αρχή της ηδονής, μπορεί να νοηθεί ως η κίνηση του ατόμου που εισάγει ένα αληθινά εκούσιο στοιχείο στις πράξεις του. Η παραγωγή συνείδησης μέσω των πράξεων της βούλησης, καθώς και η ενισχυμένη αυτοσυνειδησία και η συνακόλουθη ελευθερία την οποία αναγνωρίζει η αρχή της ηδονής, οδηγούν σε μια άσκηση ελευθερίας, μια πραγματική apprentissage de liberte:
 
Αυτό που εξαρτάται από εμάς είναι άδεσποτον [=δεν έχει άλλον αφέντη] και, φυσικά, επιδέχεται τόσο τη μομφή όσο και τον έπαινο».
Εντός των ορίων της φυσικής αναγκαιότητας, η αρχή της ηδονής εισάγει τη διάσταση της αυτοσυνειδησίας και της ελευθερίας στον ανθρώπινο κόσμο μέσω της νοηματοδοτημένης παρέκκλισης του ανθρώπινου ατόμου.
 
Πριν να εξετάσουμε τις συνέπειες αυτής της θέσης, πρέπει να πούμε κάτι για τις παραδοσιακές αρετές της αρχαιοελληνικής ηθικής σκέψης. Τι γίνονται οι αρετές στο πλαίσιο αυτής της φιλοσοφίας; Απλώς καταπίπτουν πάνω στην εξίσωση ηδονή = αγαθόν. Η αρετή γίνεται μια λειτουργία του κατά φυσιν ζην, που από μόνη της βελτιστοποιεί την επιδίωξη της ηδονής και την συνακόλουθη ευδαιμονία. Η ταύτιση άρετής και ηδονής θα φάνταζε σαν μια παράλογη εκτροπή στα αφτιά των συγκαιρινών του Επίκουρου πουριτανών και ηθικολόγων. Όμως έχουμε δει ότι η δική του αφεσις, στην πραγματικότητα δεν σημαίνει πολύ περισσότερα από μια επαναδιατύπωση της θέσης του Αριστοτέλη – καθαρμένης, φυσικά, από όλες τις ηθικιστικές της προεκτάσεις. Ο Επίκουρος θα συμφωνούσε ότι:
 
Κάποιες ηδονές είναι ευτελείς και κακές, αυτό όμως δεν μας εμποδίζει να πούμε ότι κάποιο είδος ηδονής είναι το ύψιστο αγαθό – ακριβώς όπως και κάποιο είδος γνώσης μπορεί να είναι εξαιρετικά καλό, μολονότι ορισμένα είδη γνώσης είναι ασήμαντα και κακά. ‘Ισα ίσα, είναι ίσως υποχρεωτικό να δεχθούμε ότι: Αν υπάρχουν ανεμπόδιστες ενέργειες για κάθε έξη, τότε, είτε η ευδαιμονία είναι το αποτέλεσμα της ενέργειας του συνόλου των έξεων μας είτε αποτέλεσμα της ενέργειας κάποιας από αυτές (φτάνει να είναι ανεμπόδιστη), η ενέργεια αυτή πρέπει να είναι ό,τι πιο άξιο επιλογής και προτίμησης. Αυτή όμως η ενέργεια είναι η ηδονή. Επομένως, το Υπέρτατο Αγαθό (τό άριστόν) θα είναι κάποιο είδος ηδονής…
 
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να επιδιώκουμε κάθε ηδονή χωρίς διάκριση. Αντίθετα ο Επίκουρος αναλαμβάνει το δύσκολο έργο να αποσαφηνίζει κατ’ επανάληψη τις ποικίλες παραμέτρους του αλγόριθμου των επιθυμιών που επηρεάζουν το αποτέλεσμα. Και μάλιστα τονίζει ότι η πρακτική σοφία (φρόνησις), μία από τις τέσσερις θεμελιώδεις παραδοσιακές αρετές, είναι απαραίτητη για την επιδίωξη της ηδονής. Διότι, όπως έχουμε δει, η αρχή της ηδονής είναι αρκετά εκλεπτυσμένη ώστε δεν έχει ανάγκη ιδιαίτερης φιλοσοφικής σαφήνειας ως προς τον καθορισμό των σωστών επιλογών και αποφυγών. Τόσο η θεωρητική κατανόηση όσο και η πρακτική της εφαρμογή καλύπτονται από τον όρο φρόνησις. Για τον Επίκουρο, θεωρία και πράξη συμπίπτουν. Αυτή είναι η ουσία της φρονήσεως, χωρίς την οποία κάθε επιδίωξη της ευδαιμονίας θα αποδειχτεί μάταιη και απατηλή. Από αυτή την άποψη, η φρόνησις είναι πολυτιμότερη από τη φιλοσοφία, διότι η φιλοσοφία νοείται εξαρχής ως πρακτική δραστηριότητα, ως τρόπος ζωής που απομακρύνει τον πόνο και ενισχύει την ηδονή:
 
‘Οταν λέω ότι η ηδονή είναι ο σκοπός της ζωής, δεν εννοοώ τις ηδονές των ασώτων ούτε τις αισθησιακές ηδονές, όπως νομίζουν μερικοί απληροφόρητοι ή όσοι είναι αντίθετοι με τις απόψεις μου ή τις παρερμηνεύουν. Εννοώ το να μην υποφέρει, κανείς σωματικούς πόνους και ψυχική ταραχή (μήτε άλγειν κατά σώμα μήτε ταράττεσθαι κατά ψυχήν). Διότι την ευχάριστη ζωή δεν μας την προσφέρουν τα φαγοπότια και τα ξεφαντώματα ούτε οι απολαύσεις αγοριών και γυναικών ή ψαριών και άλλων εδεσμάτων που προσφέρει το πλούσιο τραπέζι, αλλά ο νηφάλιος στοχασμός (νήφων λογισμός), που ερευνά τα αίτια κάθε προτίμησης και αποφυγής και διώχνει τις δοξασίες που με τόση σύγχυση γεμίζουν τις ψυχές μας.
 
Η αρχή όλων αυτών και μέγιστο αγαθό συνάμα είναι η φρόνησις. Γι αυτό και είναι πολυτιμότερη η φρόνηση κι από τη φιλοσοφία ακόμη, γιατί από αυτήν απορρέουν όλες οι άλλες αρετές – επειδή ακριβώς η φρόνηση μας διδάσκει ότι δεν είναι δυνατό να ζει κανείς ευχάριστα (ήδεως ζην), χωρίς σύνεση {άνευ του φρονίμως), χωρίς ομορφιά και δικαιοσύνη’ κι ούτε πάλι μπορεί να ’χει η ζωή του φρόνηση, ομορφιά και δικαιοσύνη, χωρίς την ηδονή. Γιατί οι αρετές είναι σύμφυτες με την ηδονική ζωή’ και η ηδονική ζωή είναι αξεχώριστη από τις αρετές.
 
Μάλιστα, ο Επίκουρος είναι πρόθυμος να προχωρήσει ένα ακόμη βήμα: υποστηρίζει ότι δεν μπορεί κανείς να επιδιώκει την ηδονή χωρίς ταυτόχρονα να ασκεί την δικαιοσύνη. Το ευ ζην στη βάση της αρχής της ηδονής, θα ’λεγε κανείς, προϋποθέτει τη συνετή άσκηση της βούλησης εντός των φυσικών ορίων που θέτει ο αλγόριθμος των επιθυμιών. Αυτό, βεβαίως, παραπέμπει στην φυσιοκρατική μεσότητα και, ακόμη περισσότερο, μαρτυρά ότι δικαιοσύνη είναι ακριβώς η συνετή εφαρμογή μιας τέτοιας μεσότητας. Η δικαιοσύνη, λοιπόν, θα μπορούσε να είναι η φυσική συνέπεια της άσκησης της φρονήσεως κατά την επιδίωξη της ηδονής. Εντούτοις, λόγω της ελλειπτικής διατύπωσης του Επίκουρου, η ιδέα παραμένει αβέβαιη και ασαφής.
 
1. «Γεγόναμεν άπαξ, δις δε ουκ έστι γενέσθαι…συ δε ουκ ων της αύριον κύριος αναβάλλη το χαίρον, ο δε βίος μελλησμώ παραπόλλυται και εις έκαστος ημών ασχολούμενος αποθνήσκει.»
«Γεννηθήκαμε μια φορά και δε γίνεται να γεννηθούμε και δεύτερη…Όμως εσύ, που δεν εξουσιάζεις το αύριο, αναβάλλεις την ευτυχία σου και η ζωή σπαταλιέται στις αναβολές και ο καθένας μας γεμάτος ασχολίες πεθαίνει.»

2. «Ου βιαστέον την φύσιν αλλά πειστέον. Πείσομεν δε τας αναγκαίας επιθυμίας εκπληρούντες, τας τε φυσικάς αν μη βλάπτωσι, τας δε βλαβεράς πικρώς ελέγχοντες.»

«Δε χρειάζεται να βιάζουμε τη φύση αλλά να την υπακούμε. Και θα την υπακούσουμε ικανοποιώντας τις αναγκαίες επιθυμίες κι όσες φυσικές δε βλάπτουν και διώχνοντας με σκληρότητα τις βλαβερές.»

3. «Προς μεν τάλλα δυνατόν ασφάλειαν πορίσασθαι, χάριν δε θανάτου πάντες άνθρωποι πόλιν ατείχιστον οικούμεν.»

«Μπορούμε να εξασφαλιστούμε ως προς όλα τα άλλα, όμως εξαιτίας του θανάτου όλοι οι άνθρωποι ζούμε σε μια πόλη ανοχύρωτη.»

 
4. «Σαρκός φωνή το μη πεινήν, το μη διψήν, το μη ριγούν. Ταύτα γαρ έχων τις και ελπίζων έξειν καν Διί υπέρ ευδαιμονίας μαχέσαιτο.»

«Η σάρκα φωνάζει να μην πεινά, να μη διψά και να μην κρυώνει. Γιατί όποιος έχει αυτά και ελπίζει να τα διατηρήσει, μπορεί να ανταγωνιστεί στην ευτυχία ακόμα και τον Δία.»

5. «Ουχ ούτως χρείαν έχομεν της χρείας παρά των φίλων ως της πίστεως της περί της χρείας.»

«Δεν έχουμε τόσο ανάγκη τις υπηρεσίες των φίλων όσο την πίστη πως μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε.»

6. «Γελάν άμα δει και φιλοσοφείν και οικονομείν και τοις λοιποίς οικειώμασι χρήσθαι και μηδαμή λήγειν τας εκ της ορθής φιλοσοφίας φωνάς αφιέντας.»

«Πρέπει ταυτόχρονα να γελάμε και να φιλοσοφούμε και να μεριμνούμε για τα του οίκου και να χρησιμοποιούμε τις υπόλοιπες ικανότητές μας και να μη σταματάμε ποτέ να κηρύττουμε τα λόγια της ορθής φιλοσοφίας.»

7. «Ο σοφός εις τα αναγκαία συγκριθείς μάλλον επίσταται μεταδιδόναι ή μεταλαμβάνειν. Τηλικούτον αυταρκείας εύρε θησαυρόν.»

«Ο σοφός σε σχέση με τα αναγκαία της ζωής γνωρίζει πιο πολύ να δίνει παρά να παίρνει. Τέτοιο θησαυρό έχει βρει στην αυτάρκεια.»

8. «Τας φαύλας συνηθείας ώσπερ άνδρας πονηρούς πολύν χρόνον μέγα βλάψαντας τελείως εκδιώκομεν.»

«Τις κακές συνήθειες τις διώχνουμε ολότελα από κοντά μας, σαν πονηρούς ανθρώπους που για πολύ καιρό μας έκαναν μεγάλο κακό.»

9. «Πειράσθαι την υστέραν της προτέρας κρείττω ποιείν, έως αν εν οδώ ώμεν. Επειδάν δ’ επί πέρας έλθωμεν, ομαλώς ευφραίνεσθαι.»

«Ας προσπαθήσουμε να κάνουμε το επόμενο ταξίδι καλύτερο από το προηγούμενο, όσο βρισκόμαστε ακόμη στο δρόμο. Κι όταν φτάσουμε στο τέρμα, ας χαρούμε χωρίς υπερβολή.»
 
10. «Ουδέν ικανόν ω ολίγον το ικανόν.»

«Τίποτα δεν είναι αρκετό γι’ αυτόν που και το αρκετό του φαίνεται λίγο.»

11. «Μηδέν σοι εν βίω πραχθείη ο φόβον παρέξει σοι ει γνωσθήσεται τω πλησίον.»

«Μην πράξεις τίποτα στη ζωή σου που θα σου δημιουργήσει φόβο, αν το μάθει ο πλησίον σου.»

12. «Προς πάσας τας επιθυμίας προσακτέον το επερώτημα τούτο: τι μοι γενήσεται αν τελεσθή το κατά επιθυμίας επιζητούμενον; Και τι εάν μη τελεσθή;»

«Σε όλες τις επιθυμίες πρέπει να θέσουμε το εξής ερώτημα: τι θα μου συμβεί αν πραγματοποιηθεί αυτό που ζητά η επιθυμία; Και τι αν δεν πραγματοποιηθεί;»

13. «Της αυταρκείας καρπός μέγιστος η ελευθερία.»
(αμετάφραστο)
14. «Ο ατάραχος εαυτώ και ετέρω αόχλητος.»

«Ο γαλήνιος δεν ταράσσεται ο ίδιος ούτε ταράζει τους άλλους»

15. «Ου λύειν την της ψυχής ταραχήν ουδέ την αξιόλογον απογεννά χαράν ούτε πλούτος υπάρχων ο μέγιστος ουθ’ η παρά τοις πολλοίς τιμή και περίβλεψις ούτ’ άλλο τι των παρά τας αδιορίστους αιτίας.»

«Ούτε τα μεγαλύτερα δυνατά πλούτη ούτε η τιμή κι ο θαυμασμός από το πλήθος ούτε οτιδήποτε άλλο, που έχει αιτία με ακαθόριστα όρια, μπορεί να κατευνάσει την ταραχή της ψυχής και να φέρει αληθινή χαρά.»