ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Οἰδίπους ἐπὶ Κολωνῷ (720-760)

720 ΑΝ. ὦ πλεῖστ᾽ ἐπαίνοις εὐλογούμενον πέδον,
νῦν σὸν τὰ λαμπρὰ ταῦτα δὴ φαίνειν ἔπη.
ΟΙ. τί δ᾽ ἔστιν, ὦ παῖ, καινόν; ΑΝ. ἆσσον ἔρχεται
Κρέων ὅδ᾽ ἡμῖν οὐκ ἄνευ πομπῶν, πάτερ.
ΟΙ. ὦ φίλτατοι γέροντες, ἐξ ὑμῶν ἐμοὶ
725 φαίνοιτ᾽ ἂν ἤδη τέρμα τῆς σωτηρίας.
ΧΟ. θάρσει, παρέσται. καὶ γὰρ εἰ γέρων κυρῶ,
τὸ τῆσδε χώρας οὐ γεγήρακε σθένος.
ΚΡΕΩΝ
ἄνδρες χθονὸς τῆσδ᾽ εὐγενεῖς οἰκήτορες,
ὁρῶ τιν᾽ ὑμᾶς ὀμμάτων εἰληφότας
730 φόβον νεώρη τῆς ἐμῆς ἐπεισόδου·
ὃν μήτ᾽ ὀκνεῖτε μήτ᾽ ἀφῆτ᾽ ἔπος κακόν.
ἥκω γὰρ οὐχ ὡς δρᾶν τι βουληθείς, ἐπεὶ
γέρων μέν εἰμι, πρὸς πόλιν δ᾽ ἐπίσταμαι
σθένουσαν ἥκων, εἴ τιν᾽ Ἑλλάδος, μέγα.
735 ἀλλ᾽ ἄνδρα τόνδε τηλικόσδ᾽ ἀπεστάλην
πείσων ἕπεσθαι πρὸς τὸ Καδμείων πέδον,
οὐκ ἐξ ἑνὸς στείλαντος, ἀλλ᾽ ἀστῶν ὑπὸ
πάντων κελευσθείς, οὕνεχ᾽ ἧκέ μοι γένει
τὰ τοῦδε πενθεῖν πήματ᾽ ἐς πλεῖστον πόλεως.
740 ἀλλ᾽, ὦ ταλαίπωρ᾽ Οἰδίπους, κλύων ἐμοῦ
ἱκοῦ πρὸς οἴκους· πᾶς σε Καδμείων λεὼς
καλεῖ δικαίως, ἐκ δὲ τῶν μάλιστ᾽ ἐγώ,
ὅσῳπερ, εἰ μὴ πλεῖστον ἀνθρώπων ἔφυν
κάκιστος, ἀλγῶ τοῖσι σοῖς κακοῖς, γέρον,
745 ὁρῶν σε τὸν δύστηνον ὄντα μὲν ξένον,
ἀεὶ δ᾽ ἀλήτην κἀπὶ προσπόλου μιᾶς
βιοστερῆ χωροῦντα, τὴν ἐγὼ τάλας
οὐκ ἄν ποτ᾽ ἐς τοσοῦτον αἰκίας πεσεῖν
ἔδοξ᾽, ὅσον πέπτωκεν ἥδε δύσμορος,
750 ἀεί σε κηδεύουσα καὶ τὸ σὸν κάρα
πτωχῷ διαίτῃ, τηλικοῦτος, οὐ γάμων
ἔμπειρος, ἀλλὰ τοὐπιόντος ἁρπάσαι.
ἆρ᾽ ἄθλιον τοὔνειδος, ὦ τάλας ἐγώ,
ὠνείδισ᾽ εἰς σὲ κἀμὲ καὶ τὸ πᾶν γένος;
755 ἀλλ᾽, οὐ γὰρ ἔστι τἀμφανῆ κρύπτειν, σύ νυν
πρὸς θεῶν πατρῴων, Οἰδίπους, πεισθεὶς ἐμοὶ
κρύψον θελήσας ἄστυ καὶ δόμους μολεῖν
τοὺς σοὺς πατρῴους, τήνδε τὴν πόλιν φίλως
εἰπών· ἐπαξία γάρ· ἡ δ᾽ οἴκοι πλέον
760 δίκῃ σέβοιτ᾽ ἄν, οὖσα σὴ πάλαι τροφός.

***
720 ΑΝ. Χώρα αξιέπαινη και πολυδοξασμένη,
έφτασε η ώρα ν᾽ αποδείξεις τη λαμπρή σου φήμη.
ΟΙ. Τί τρέχει πάλι, θυγατέρα;
ΑΝ. Μας έρχεται, πατέρα, ο Κρέων με σπουδή,
όχι ασυντρόφευτος.
ΟΙ. Καλοί μου γέροντες, το βλέπω, κρέμεται τώρα
725 από σας η σωτηρία μου.
ΧΟ. Και θα την έχεις. Γιατί αν εμένα με βαραίνουν
τα γεράματα, δεν γέρασε γι᾽ αυτό κι η δύναμη της πόλης μου.
ΚΡΕΩΝ
Άντρες της χώρας, ευγενικοί μου κάτοικοι,
βλέπω στα μάτια σας κάτι σαν φόβο
730 να φέρνει ο ερχομός μου.
Μη με φοβάστε όμως και μην αφήσετε άσχημος λόγος
από το στόμα σας να βγει. Γιατί δεν ήλθα με την πρόθεση
να κάνω το κακό. Γέρος ο ίδιος, έχω επίγνωση πως βρίσκομαι
σε πόλη με μεγάλη δύναμη, όση δεν έχει
άλλη πόλη στην Ελλάδα.
735 Κι έρχομαι εδώ, στα χρόνια ώριμος, αποσταλμένος
να πείσω αυτόν μαζί μου στη Θήβα να γυρίσει.
Σας βεβαιώνω, δεν είναι ένας που με στέλνει,
προσέρχομαι μ᾽ όλων των πολιτών την εντολή· το επιβάλλει
εξάλλου κι η συγγένεια, να υποφέρω τα παθήματα του Οιδίποδα
όσο κανείς άλλος στην πόλη.
740 Έλα λοιπόν, Οιδίποδα ταλαίπωρε, τα λόγια μου άκουσε
και γύρισε μαζί μου στην πατρίδα.
Όλος της Θήβας ο λαός σε προσκαλεί, και με το δίκιο του,
εγώ απ᾽ όλους περισσότερο.
Αν απ᾽ τη φύση μου δεν είμαι κάκιστος,
πονώ με τον δικό σου πόνο, γέροντα, που δύστυχο
745 σε βλέπω· ξένος, στα ξένα ν᾽ αλητεύεις στερημένος,
με μια κοπέλα μόνον οδηγό σου.
Δεν το φαντάστηκα ο κακότυχος πως θα μπορούσε
η άμοιρη να φορτωθεί τόση μιζέρια, όση σηκώνει τώρα.
750 Μοναδική φροντίδα της εσύ, το πώς θα ζήσεις, στη φτώχια
βουτηγμένη· και μολονότι νέα, του γάμου τις χαρές
δεν γεύεται, έρμαιο στον πρώτο που θα ᾽ρθει να την αρπάξει.
Έριξα μήπως όνειδος βαρύ, ο δύσμοιρος,
σ᾽ εσένα, σ᾽ εμένα, στη γενιά μας;
755 Αν όμως στο φως της μέρας τα φανερά δεν κρύβονται,
έλα, Οιδίποδα, στους πατρικούς θεούς μας σε ξορκίζω,
τα λόγια μου άκουσε και κρύψε τις ντροπές μας,
γυρίζοντας στο πατρικό σου σπίτι, στην πόλη τη δική σου,
κι αυτήν εδώ την πόλη αποχαιρέτησε, όπως το αξίζει
άλλωστε. Ωστόσο στην πατρίδα ανήκει πάντα
760 ο πιο μεγάλος σεβασμός, είναι η τροφός μας.

Αρχαϊκή Επική Ποίηση: Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια, 7. Οι Μεγάλοι Απόλογοι

7. Οι Μεγάλοι Απόλογοι

Πρόκειται ασφαλώς για τη μεγαλύτερη σε έκταση εσωτερική διήγηση της Οδύσσειας, που πιάνει το ένα έκτο στο σύνολο του έπους. Το ζήτημα είναι αν στην ποσοτική αυτή υπεροχή αντιστοιχεί ανάλογη ποιοτική (που πάει να πει: ποιητική) υπεροχή, και πώς αυτή ελέγχεται. Τρεις συντελεστές προτείνονται εδώ, για να μετρηθεί η ποιοτική στάθμη των «Μεγάλων Απολόγων»: το περιβάλλον τους (η θέση δηλαδή που κατέχουν μέσα στο έπος, με τα προηγούμενα και με τα επόμενά τους)· το αξονικό θέμα τους (καλύτερα: τα δύο βασικά θέματά τους, που συμπλέκονται μεταξύ τους)· η σύνταξή τους (ο τρόπος δηλαδή που μοιράζονται τα μέρη τους τόσο στο εσωτερικό της κάθε ραψωδίας όσο και στο συνολικό πλαίσιο των τεσσάρων ραψωδιών).

7.1. Το περιβάλλον

Στον βαθμό που οι «Μεγάλοι Απόλογοι» (ραψωδίες ι-μ) αναφέρονται γενικότερα στον Οδυσσέα και ειδικότερα στον επίμαχο νόστο του, γειτονεύουν τόσο με τους απολόγους του Νέστορα και του Μενελάου (που προηγήθηκαν αντίστοιχα στην τρίτη και στην τέταρτη ραψωδία) όσο και με τα δύο ακραία τραγούδια του Δημοδόκου, που ακούστηκαν στην όγδοη ραψωδία. Στην πρώτη περίπτωση ο αμφίβολος νόστος του Οδυσσέα εντάσσεται στο πλαίσιο συγγενικών και αντιθετικών νόστων άλλων ηρώων του τρωικού πολέμου (προέχει ως παράδειγμα, άλλα και ως αντιπαράδειγμα, ο τραγικός νόστος του Αγαμέμνονα). Στη δεύτερη περίπτωση απαγγέλλονται από τον τυφλό αοιδό, μπροστά στον ίδιο τον Οδυσσέα και στους επιφανείς Φαίακες, δύο τρωικά κατορθώματα του ήρωα (το ένα από την αρχή, το άλλο από το τέλος του πολέμου). Και τα δύο ωστόσο ορίζουν, καθένα με τον τρόπο του, το εμπόλεμο παρελθόν του Οδυσσέα, αποτελώντας αντίστιξη στη μεταπολεμική περιπέτεια του νόστου του, υποβοηθώντας, όπως είδαμε (κυρίως το δεύτερο τραγούδι του Δημοδόκου), να ανοίξει επιτέλους ο φάκελος των «Απολόγων». Σ᾽ αυτή τη διπλή σκαλωσιά πατούν και ανεβαίνουν οι «Μεγάλοι Απόλογοι».

Με το τέλος τους εξάλλου αποφασίζεται τελεσίδικα η επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη. Κλείνει δηλαδή ο κύκλος του εξωτερικού νόστου και ανοίγει ο κύκλος του εσωτερικού νόστου. Η μετακίνηση του ήρωα από τον ένα κύκλο στον άλλο πραγματοποιείται με θαλάσσιο ταξίδι, που το διεκπεραιώνει το αυτόματο καράβι των Φαιάκων, ενώ ο Οδυσσέας βυθίζεται σε αξύπνητο ύπνο, που μοιάζει με θάνατο. Στον βυθό αυτού του παρ᾽ ολίγον θανάσιμου ύπνου βουλιάζουν, για να ξεχαστούν, όλα τα προηγούμενα πάθη του ήρωα, αυτά που ιστόρησε ο ίδιος στους «Μεγάλους Απολόγους» του. Βρισκόμαστε στη μέση ακριβώς του έπους, σε βαθιά τομή, με την οποία η Οδύσσεια κόβεται στα δύο. Ο ακροατής έχει την αίσθηση πως κάτι εδώ τελείωσε και κάτι άλλο τώρα αρχίζει. Σ᾽ αυτό συντελούν και οι στίχοι ν 70-92, που λειτουργούν συγχρόνως ως επίλογος του πρώτου μέρους της Οδύσσειας (προπάντων των «Μεγάλων Απολόγων») και ως προοίμιο του δεύτερου μέρους του έπους (το οποίο εκβάλλει στη «Μνηστηροφονία»).

Από εδώ και πέρα οι «Μεγάλοι Απόλογοι» απωθούνται και λησμονούνται, καθώς στον κύκλο τώρα του εσωτερικού νόστου προγραμματίζεται, προάγεται και συντελείται το άλλο μεγάλο θέμα της Οδύσσειας, η «Μνηστηροφονία». Θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι το τέλος περίπου της εικοστής τρίτης ραψωδίας, για να ακουστεί ο απόηχος των «Απολόγων» στο παλάτι της Ιθάκης. Ο αναγνωρισμός του Οδυσσέα από την Πηνελόπη έχει συντελεστεί, οι σύζυγοι εναγκαλισμένοι ξεσπούν σε ανακουφιστικό κλάμα, κάνουν έρωτα, κι ύστερα μετακενώνουν ο ένας στον άλλο τις εμπειρίες τους από τα είκοσι χρόνια του χωρισμού τους. Στο σημείο αυτό, ευέλικτος και πονηρός ο ποιητής, αφήνει να ακουστεί (σε πλάγιο όμως λόγο και σε καταλογική μορφή) ο αντίλαλος από τους ξεχασμένους «Μεγάλους Απολόγους» σε τριάντα τέσσερις μόλις στίχους (ψ 310-343): ο Οδυσσέας ιστορεί στην Πηνελόπη με ακραία συντομία μία μετά την άλλη τις περιπέτειες του εξωτερικού του νόστου, αποσιωπώντας ωστόσο στοιχεία της παρασυζυγικής συμπεριφοράς του, που θα μπορούσαν να θίξουν τη φιλοτιμία της γυναίκας του. Και οι «Μικροί Απόλογοι», όπως και οι «Μεγάλοι», σφραγίζονται με τον ύπνο του ήρωα, αποτυπωμένο στους δύο καταληκτικούς στίχους της αφηγηματικής ενότητας (ψ 342-343):

Ήταν αυτή η τελευταία του λέξη, καθώς ύπνος γλυκύς,
λυσιμελής τον έπιασε, κι έλυσε τις φροντίδες της ψυχής του.

Σε έναν κόσμο που αλλάζει και οι άνθρωποι σπανίζουν, επιλέγω να παραμείνω ο εαυτός μου

«Πρέπει να αλλάξεις να γίνεις πιο σκληρός σε έναν κόσμο όπου η αθωότητα και η καλοσύνη σπανίζει! Η τιμιότητα είναι είδος προς εξαφάνιση όπως επίσης και η ειλικρίνεια», μου λένε συχνά!

Πρέπει να επιβιώσω σε έναν κόσμο όπου η κακία και η καχυποψία κυριαρχεί! Σαφώς και το γνωρίζω! Γιατί όμως θα πρέπει να αλλάξω; Γιατί θα πρέπει να μην παραμείνω ο εαυτός μου;

Από μικρός διδάχτηκα τι είναι σωστό και τι όχι κατά την κρίση της οικογένειάς μου! Κάποιες λανθασμένες συμβουλές -όπως αποδείχτηκαν στην πορεία- με οδήγησαν να γίνω θύμα πολλές φορές κατά την διάρκεια της ζωής μου! Και αυτό γιατί διδάχτηκα την καλοσύνη και την βοήθεια προς το συνάνθρωπο ως μέσο να εξαλείψω τον πόνο του άλλου και να βελτιώσω την ποιότητα της ζωής του! Πράγματα όμως τα οποία η πλειοψηφία των ανθρώπων εκμεταλλεύεται και είναι ελάχιστοι αυτοί που τα εκτιμούν!

Αν έχω πέσει θύμα πάνω από μια φορά την ευθύνη την έχω μονάχα εγώ! Και αυτό γιατί, πρέπει να μαθαίνουμε από τα λάθη μας και να γινόμαστε πιο προσεκτικοί! Αν το λάθος γίνει πάνω από μια φορά, δεν είναι λάθος, είναι επιλογή! Επιλογή που συνειδητά την ακολουθούμε, ρισκάροντας να πληγωθούμε ξανά και ξανά!

Είναι επιλογή μου να ταυτίζομαι με ανθρώπους που έχουν κοινά στοιχεία με εμένα! Όπως επίσης να δημιουργώ ένα τοίχος προστασίας με ανθρώπους που σύμφωνα με το ένστικτο και την κρίση μου δεν μου ταιριάζουν και μπορεί να με πληγώσουν! Επομένως την ευθύνη την έχω μονάχα εγώ! Γιατί θα πρέπει να αλλάξω;

Σε έναν κόσμο λοιπόν που αλλάζει με γοργούς ρυθμούς και οι καλοί άνθρωποι σπανίζουν, επιλέγω να είμαι και να παραμείνω ο εαυτός μου! Και αν μου πουν να αλλάξω να γίνω πιο σκληρός, θα απαντήσω: «Δεν πειράζει ας γίνουν αυτοί πιο άνθρωποι!»

Το μυστικό της ευτυχίας

«Υπάρχει κάτι που πρέπει να συμβεί στη ζωή μου για να μπορέσω να αισθανθώ ήρεμος/η (ευτυχισμένος/η, ολοκληρωμένος/η κ.λπ.). Και με πικραίνει που δεν έχει συμβεί ακόμα. Ίσως η πικρία μου να το κάνει τελικά να συμβεί». «Συνέβη κάτι στο παρελθόν που δεν θα έπρεπε να είχε συμβεί, και αυτό με πικραίνει. Αν δεν είχε συμβεί αυτό, τώρα θα είχα την ηρεμία μου».

«Συμβαίνει κάτι τώρα που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει και δεν με αφήνει να ηρεμήσω».
«Αυτό που κάνεις ή δεν κάνεις τώρα δεν με αφήνει να ηρεμήσω».

 
Η ηρεμία σηματοδοτεί το τέλος του εγώ

Όλα τα παραπάνω είναι εικασίες, σκέψεις, τις οποίες συγχέουμε με την πραγματικότητα. Είναι ιστορίες που πλάθει το εγώ με σκοπό να μας πείσει ότι δεν μπορούμε να είμαστε ήρεμοι τώρα ή δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα ο εαυτός μας τώρα. Το να είμαστε ήρεμοι και να είμαστε αυτό που είμαστε - ο εαυτός μας- είναι ένα και το αυτό. Το εγώ λέει: «Ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον να μπορέσω να είμαι ήρεμος/η αν συμβεί αυτό, εκείνο ή κάτι άλλο, ή αν αποκτήσω αυτό ή αν γίνω το άλλο».

Ή λέει: «Δεν θα βρω ποτέ την ηρεμία μου επειδή στο παρελθόν συνέβη αυτό». Ακούγοντας τις ιστορίες των ανθρώπων, διαπιστώνουμε ότι όλες θα μπορούσαν να έχουν τον τίτλο «Γιατί δεν μπορώ να βρω την ηρεμία μου τώρα». Το εγώ δεν γνωρίζει ότι η μοναδική ευκαιρία μας να είμαστε ήρεμοι/ες είναι τώρα. Ή ίσως το γνωρίζει και φοβάται ότι μπορεί να το ανακαλύψουμε. Εξάλλου, η ηρεμία σηματοδοτεί το τέλος του εγώ.

Πώς να είμαστε ήρεμοι τώρα;

Συνάπτοντας ειρήνη με την παρούσα στιγμή! Η παρούσα στιγμή είναι το πεδίο στο οποίο λαμβάνει χώρα το παιχνίδι της ζωής. Δεν μπορεί να διαδραματιστεί πουθενά αλλού.

Μόλις συνάψουμε ειρήνη με την παρούσα στιγμή, θα δούμε τι συμβαίνει, τι μπορούμε να κάνουμε ή τι επιλέγουμε να κάνουμε ή, μάλλον, τι κάνει η ζωή μέσα από εμάς.

Υπάρχουν τέσσερις λέξεις που μεταφέρουν το μυστικό της τέχνης του ζην, το μυστικό κάθε επιτυχίας και ευτυχίας: Ένα Με Τη Ζωή.

Το να είμαστε ένα με τη ζωή σημαίνει να είμαστε ένα με το Τώρα. Τότε συνειδητοποιούμε ότι δεν ζούμε τη ζωή μας, αλλά ότι αυτή ζει εμάς. Η ζωή χορεύει και εμείς είμαστε ο χορός.

Στο εγώ αρέσει πολύ να πικραίνεται από την πραγματικότητα. Τι είναι πραγματικότητα; Οτιδήποτε υπάρχει. Ο Βούδας το αποκάλεσε -τατάτα - η «καθαυτότητα» της ζωής, που δεν είναι τίποτα περισσότερο από την «καθαυτότητα» της στιγμής. Η εναντίωση σε αυτή την «καθαυτότητα» είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του εγώ. Προκαλεί τον αρνητισμό, μέσω του οποίου ευδοκιμεί το εγώ, γεννά τη δυστυχία την οποία απολαμβάνει. Έτσι κάνουμε τον εαυτό μας και τους άλλους να υποφέρουν και δεν αναγνωρίζουμε καν ότι το κάνουμε, δεν γνωρίζουμε ότι δημιουργούμε κόλαση επί γης.

Μη συνειδητή ζωή

Το να προκαλούμε οδύνη χωρίς να το συνειδητοποιούμε είναι η ουσία της μη συνειδητής ζωής: αυτό σημαίνει να βρισκόμαστε ολοκληρωτικά υπό το κράτος του εγώ. Το εύρος της αδυναμίας του εγώ να αναγνωρίσει τον εαυτό του και να δει τα έργα του είναι καθηλωτικό και αδιανόητο. Κάνει όσα ακριβώς καταδικάζει στους άλλους και δεν τα βλέπει. Όταν του το επισημαίνουν, αρνείται οργισμένα, μετέρχεται δόλια επιχειρήματα και κατασκευάζει δικαιολογίες για να διαστρεβλώσει τα γεγονότα.

Το κάνουν οι άνθρωποι, το κάνουν οι εταιρείες, το κάνουν οι κυβερνήσεις. Όταν όλα τα άλλα αποτυγχάνουν, το εγώ θα καταφύγει σε φωνές ή και σε σωματική βία. Θα στείλει τους καταδρομείς.

Για να λάβει τέλος η δυστυχία που μαστίζει την ανθρώπινη υπάρξη για χιλιάδες χρόνια, πρέπει να κάνουμε την αρχή από τον εαυτό μας και να έχουμε την ευθύνη της εσωτερικής μας κατάστασης ανά πάσα στιγμή. Αυτό σημαίνει «τώρα». Πρέπει πρώτα να αναρωτηθούμε: «Υπάρχει αρνητισμός μέσα μου τούτη τη στιγμή;»

Έπειτα πρέπει να επαγρυπνούμε, να δίνουμε προσοχή στις σκέψεις και στα συναισθήματά μας. Να βρισκόμαστε σε εγρήγορση ώστε να εντοπίζουμε τη δυστυχία που βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο και έχει κάποια από τις μορφές που προαναφέρθηκαν, όπως δυσαρέσκεια, νευρικότητα, κορεσμός κ.λπ. Να έχουμε τον νου μας για σκέψεις που μοιάζουν να δικαιολογούν ή να αιτιολογούν αυτή τη δυστυχία, ενώ ουσιαστικά τη γεννούν.

Αποταύτιση κι επίγνωση

Το ότι συνειδητοποιούμε μια αρνητική κατάσταση μέσα μας δεν σημαίνει ότι έχουμε αποτύχει. Σημαίνει το ακριβώς αντίθετο. Ώσπου να προκύψει αυτή η συνειδητοποίηση, υπάρχει ταύτιση με εσωτερικές καταστάσεις, και μια ανάλογη ταύτιση είναι το εγώ.

Με την επίγνωση συμπορεύεται η αποταύτιση από τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις. Αυτό δεν πρέπει να συγχέεται με τον αρνητισμό. Οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις αναγνωρίζονται, και τη στιγμή της αναγνώρισης η αποταύτιση συμβαίνει αυτόματα.

Το αίσθημα του εαυτού μας, του ποιοι είμαστε, μεταστρέφεται: προηγουμένως ήμασταν οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις. Τώρα είμαστε η επίγνωση, συνειδητή Παρουσία που είναι μάρτυρας αυτών των καταστάσεων.

«Κάποια μέρα θα ελευθερωθώ από το εγώ». Ποιος μιλάει; Το εγώ!

Ουσιαστικά, η απελευθέρωσή μας από το εγώ δεν είναι μεγάλη υπόθεση, αλλά πολύ μικρή. Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να έχουμε επίγνωση των σκέψεων και των συναισθημάτων μας τη στιγμή που εμφανίζονται. Αυτό μάλιστα δεν είναι κάτι που «κάνουμε», αλλά κάτι που «παρατηρούμε». Υπό αυτή την έννοια, είναι αλήθεια ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να απελευθερωθούμε από το εγώ.

Όταν συμβεί αυτή η μεταστροφή, που είναι η μεταστροφή από τη σκέψη στην επίγνωση, μια ευφυΐα μακράν σπουδαιότερη από τη δολιότητα του εγώ θα αρχίσει να λειτουργεί στη ζωή μας.

Τα συναισθήματα, ακόμα και οι σκέψεις, αποπροσωποποιούνται μέσα από την επίγνωση. Αναγνωρίζεται η απρόσωπη φύση τους. Δεν υπάρχει πλέον εαυτός μέσα τους. Πρόκειται απλώς για ανθρώπινα συναισθήματα, ανθρώπινες σκέψεις.

Ολόκληρη η προσωπική ιστορία μας, η οποία δεν είναι παρά μια ιστορία και μόνο, μια δέσμη από σκέψεις και συναισθήματα, αποκτά δευτερεύουσα σημασία και δεν καταλαμβάνει πλέον το κύριο πεδίο της συνειδητότητάς μας. Δεν αποτελεί πια τη βάση του προσωπικού αισθήματος της ταυτότητας. Είμαστε το φως της Παρουσίας, η επίγνωση που προηγείται της όποιας σκέψης και του όποιου συναισθήματος, και είναι βαθύτερη από αυτά.

Ο ίλιγγος της εκμηδένισης

Βραχύβιοι ή διαρκείας, οι έρωτές μας δεν μας διδάσκουν τίποτα: καμιά αισθηματική αγωγή δεν συνοδεύει τη συγκεχυμένη τους διαδοχή.

Το μόνο που θέλουμε είναι να ξαναζήσουμε – ακόμα μια φορά και για πάντα.

Δεν είμαστε σοβαροί όταν στα πενήντα μας ερωτευόμαστε παράφορα τον πρώτο τυχόντα: ίδια καρδιοχτύπια με τους εικοσάχρονους, ίδια αποβλάκωση...

Αν το να είσαι ενήλικας σημαίνει σταθερότητα, όρια, ψυχραιμία, πάσχουμε σίγουρα από χρόνια εφηβεία.

Έχουμε συνέπεια στις ερωτικές μας σχέσεις αλλά ασυνέπεια στη σχέση μας με τον χρόνο.

Το ουσιώδες είναι να μην ξαναβάλουμε, λαθραία, στη ζωή το πνεύμα του φανατισμού: ο κόσμος πρέπει να έχει χώρο και για τους φλογερούς και για τους συναισθηματικούς, και για τις πλατωνικές και για τις παθιασμένες σχέσεις – για όλα δηλαδή.

Όποιος θέλει να αποφύγει τις σεξουαλικές δοσοληψίες να μπορεί να το κάνει, όπως οι υπόλοιποι κάνουν ό,τι θεωρούν πως τους ταιριάζει.

Αφήστε τους ανθρώπους να το ευχαριστηθούν: τους μοναχικούς, τους άστατους, τους ντροπαλούς, τους αχόρταγους.

Ας μη χάσουμε ποτέ την αίσθηση της θαυμαστής σάρκας: ο έρωτας είναι η δύναμη της ζωής που συνδέει ό,τι είναι χωριστό, η μοναδική οικουμενική γλώσσα που μιλάμε όλοι, το κεραυνοβόλο βραχυκύκλωμα που ρίχνει τα σώματα το ένα πάνω στο άλλο.

Το ότι μπορούμε να επιθυμούμε χωρίς να αγαπάμε και να αγαπάμε χωρίς να επιθυμούμε είναι προφανές: οι περισσότερες φιλικές και οικογενειακές μας σχέσεις δεν εμπλέκουν το σεξ.

Αλλά οι οπαδοί της σύζευξης σεξ-αισθημάτων θέλουν στην πραγματικότητα να καθυποτάξουν το σεξ στα αισθήματα ώστε να το δικαιολογήσουν και να το εξιδανικεύσουν.

Το αληθινό δράμα είναι να σταματήσουμε μια μέρα να αγαπάμε και να επιθυμούμε, απορρίπτοντας τη διπλή πηγή που μας ενώνει με την ύπαρξη.

Το αντίθετο της λίμπιντο δεν είναι η αποχή, είναι η κούραση του να ζει κανείς.

Τι είναι αυτό που αποφεύγεις να δεις;

Νομίζεις ότι μπορείς να κρυφτείς από τη Ζωή; Ότι μπορείς να την αποφύγεις; Κάνεις λάθος φίλε μου, η ζωή θα σε βρει όπου κι αν βρίσκεσαι. Όποια μάσκα, όποιο προσωπείο κι αν φοράς, αυτή θα σε βρει και θα σε ξετρυπώσει…

Κι αν έχεις προσπαθήσει να της κρυφτείς αρκετές φορές, θα έρθει να σε συναντήσει αμείλικτη. Θα φορέσει κι εκείνη το δικό της προσωπείο, θα γίνει ο πιο αμείλικτος τιμωρός και θα σε αλυσοδέσει χειροπόδαρα. Θα είναι τόσο τρομερό το σφίξιμο της που θα νομίζεις ότι δεν αναπνέεις, ότι δεν ζεις…

Τι είναι αυτό άραγε που αποφεύγεις να δεις; Τι είναι εκείνο που φοβάσαι να δεις;

Όσο αντιστέκεσαι τόσο θα κονταίνουν οι αναπνοές σου, θα μικραίνουν οι στιγμές σου…

Όσο θωρακίζεσαι, όσο υψώνεις τείχη γύρω από την καρδιά σου, όσο νομίζεις ότι έτσι προστατεύεσαι, τόσο πιο αδύναμος γίνεσαι απέναντι στη Ζωή.

Περιφράζεις την κάρδια σου και παγώνεις τα συναισθήματα σου πιστεύοντας ότι έτσι δεν θα νιώσεις ούτε πόνο, ούτε κακία, ούτε προδοσία, ούτε εγκατάλειψη… Και πραγματικά δεν θα νιώσεις τίποτα από αυτά. Όπως δεν θα νιώσεις ούτε τρυφερότητα, ούτε αγάπη, ούτε έρωτα… Δεν θα μπορείς να παραδοθείς στην αγκαλιά, στο χάδι, στην απόλαυση…

Θα εμπλέκεσαι σε δύσκολες συναισθηματικά καταστάσεις προσπαθώντας να νιώσεις κάτι έντονο. Θα κατασκευάζεις συναισθήματα με το μυαλό σου… θα κατασκευάζεις αγάπες, έρωτες, απογοητεύσεις, προδοσίες… μόνο και μόνο για να μην αφεθείς να νιώσεις πραγματικά…

Κάποιος σου είπε κάποτε ότι έτσι θα ξεπερνάς τις δυσκολίες της Ζωής… “Πρέπει να είσαι δυνατός, πρέπει να είσαι σκληρός… να μην αισθάνεσαι τίποτα”… έτσι σου είπε… Ίσως όλο αυτό στο έβαλε και σε χαρτί περιτυλίγματος πνευματικότητας και σου συμπλήρωσε: “Μην ταυτίζεσαι με κανέναν, με καμία κατάσταση, με κανένα συναίσθημα…” και σου έδειξε πώς να γίνεις “απόμακρος”. Πώς να κρατάς τη ζωή μακριά από εσένα…

Τόσα ήξερε, τόσα είπε… θύμα του μυαλού του ήταν κι αυτός… θύμα των φόβων του… Λαθεμένες ερμηνείες πραγματικά σπουδαίων φράσεων τον οδήγησαν κι αυτόν έξω από τη ζωή, όπως οδήγησαν και εσένα…

Κι όσο εσύ παγώνεις την κάρδια σου, το συναίσθημά σου, μετατρέποντας τον εαυτό σου στον βασιλιά των πάγων τόσο μέσα σου σιγοκαίει ένα ηφαίστειο που βρίσκεται στο υποσυνείδητό σου… Γεμάτο θυμό και οργή πυρακτώνει τη λάβα του και όσο κι αν το “ταπώνεις” εκείνο κρυφοκαίει και περιμένει την ευκαιρία να εκραγεί…

“Δεν αντέχω άλλο” φωνάζει το σώμα σου αλλά εσύ, που να το ακούσεις. Με τόση μεγάλη οχλοβοή μέσα στο κεφάλι σου πώς να ακούσεις τα ψιθυρίσματά του… και δυστυχώς για σένα εκεί μέσα στο κεφάλι σου μόνο εσύ δεν υπάρχεις… Υπάρχουν όλοι οι άλλοι… Ακούς τις φωνές τους και νομίζεις ότι είναι οι δικές σου φωνές… τα δικά σου θέλω…

Πόσο εύκολα σε ξεγελάνε τα “μασκαρεμένα πρέπει”… Με τι ευκολία ορίζουν τη ζωή σου… Άγεσαι και φέρεσαι ανήμπορος να αντιδράσεις, καθηλωμένος σε μια φυλακή που αντί για σιδερένια κάγκελα, έχει “σκέψεις ασφαλείας”…

Κι όσο περισσότερο κλείνεσαι τόσο περισσότερο απομακρύνεσαι από τη ζωή… Τόσο περισσότερο την αναγκάζεις να γίνει πιο σκληρή μαζί σου…

– Μήπως έχεις εθιστεί στην ασφάλεια και βουλιάζεις μέσα στη ρουτίνα της συνήθειας;
– Μήπως έχεις εξάρτηση από τα χρήματα ή από την διευθυντική καρέκλα του “ξεχωριστού” ανθρώπου;
– Μήπως φοβάσαι την ελευθερία;… κι ας λες ότι την ψάχνεις, ότι την αναζητάς.
– Μήπως φοβάσαι το να αφεθείς, το να παραδοθείς σε μια κατάσταση σε έναν άνθρωπο και ελέγχεις πρόσωπα και καταστάσεις;
– Μήπως νιώθεις ότι εσύ είσαι υπεύθυνος για όλα και ότι πρέπει να τιμωρείσαι;

Για όλες αυτές τις περιπτώσεις και για πολλές άλλες ακόμα, η Ζωή, σου έχει στρώσει κόκκινο χαλί και εκεί που νομίζεις ότι το έχεις κάνει δικό σου, μόλις έρθει η κατάλληλη στιγμή, εκείνη, να είσαι σίγουρος, θα στο τραβήξει τόσο δυνατά που θα βρεθείς μετέωρος στο κενό, ανήμπορος να διαχειριστείς τον εαυτό σου…

Τότε, θα ξεσπάσει η οργή σου, οι φόβοι σου θα χορεύουν κλακέτες μέσα στο μυαλό σου και η υποτιθέμενη δύναμη σου θα έχει πάει περίπατο αγκαλιά με την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο…
Κι εκεί όπως είσαι μετέωρος στο κενό, θέλοντας και μη, θα στραφείς προς τα μέσα και θα αρχίσεις να Σε συναντάς. Η οργή σου θα αρχίσει να γκρεμίζει τα κάστρα γύρω από την κάρδια σου και τα πρώτα μη κροκοδείλια δάκρυα θα βγουν στην επιφάνεια…

Και όσο περισσότερο αληθινά γίνονται τα δάκρυά σου τόσο περισσότερο θα μαλακώνει ο πόνος σου και θα προετοιμάζει το έδαφος για να έρθει εκείνη η μαγική στιγμή που θα συναντήσεις εσένα. Που θα συναντήσεις πραγματικά εσένα κι όχι ένα έξυπνα κατασκευασμένο ανδρείκελο που θα σου δίνει την ψευδαίσθηση της εσωτερικής αναζήτησης…

Και τότε, αγκαλιά με τον εαυτό σου, θα γιατρέψεις όλες τις στιγμές που έφυγαν και θα ελευθερώσεις όλες τις όμορφες στιγμές που πρόκειται να έρθουν.

Γιατί, αυτό θέλει η Ζωή από εσένα… να ζεις όμορφα, χαμογελαστά, όπως σου ταιριάζει…

Ξυπνώντας από το Ζωντανό Όνειρο

Επιτρέψτε μου να επιστήσω την προσοχή σας σε ένα φαινομενικά περίεργο πράγμα. Αν σας έλεγα ότι τώρα, ενώ διαβάζετε αυτές τις γραμμές, στην πραγματικότητα κοιμάστε, ότι βρίσκεστε μέσα σε ένα ζωντανό όνειρο, σίγουρα θα πιστεύατε ότι έχω τρελαθεί.

Είστε ξυπνητοί, έχετε στρέψει την προσοχή σας στην ανάγνωση, και έχετε επίγνωση του περιβάλλοντός σας επίσης. Μπορείτε να δείτε τα έπιπλα του δωματίου σας, μπορείτε να ακούσετε το κελάηδισμα των πουλιών από το κοντινό δάσος. Επίσης έχετε επίγνωση των σκέψεων και των συναισθημάτων σας. Πώς μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι αυτή τη στιγμή κοιμάστε;

Φυσικά, εσείς – όπως ακριβώς και όλοι οι άλλοι – κοιμάστε τη νύχτα. Ναι, μερικές φορές βλέπετε όνειρα ενώ κοιμάστε, αλλά τώρα είναι η διάρκεια της ημέρας, είστε ξύπνιοι. Έτσι, πώς θα μπορούσατε να βλέπετε όνειρα;

Φαντάζεστε Έναν Ολόκληρο Κόσμο Γύρω από τον Εαυτό σας

Πιστεύω ότι δεν κοιμάστε μόνο το βράδυ, αλλά και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πιστεύω ότι στην παρούσα κατάσταση της συνείδησής σας, η μεγαλύτερη ψευδαίσθησή σας είναι ότι νομίζετε πως είστε ξύπνιοι. Πιστεύω ότι στην τωρινή κατάσταση της ύπαρξής σας, η μεγαλύτερη ψευδαίσθησή σας είναι όταν νομίζετε ότι είστε σε εγρήγορση. Αυτό που βλέπω είναι ότι στην τωρινή κατάσταση της συνείδησης σας είστε κοιμισμένοι, και επί του παρόντος ονειρεύεστε, και ό,τι βλέπετε και ακούτε είναι όλα τα μέρη του ονείρου σας.

Ο νυχτερινός ύπνος σας είναι διαφορετικός από τον ύπνο της ημέρας με τη διαφορά ότι τη νύχτα τα όνειρά σας είναι λιγότερο ενεργά. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, φαντάζεστε έναν ολόκληρο κόσμο γύρω σας, και παίζεται έναν ενεργό ρόλο σε αυτό το όνειρο. Η προσωπική σας ιστορία λαμβάνει χώρα σε αυτόν τον κόσμο, και η ταύτιση με αυτό τον κόσμο διαμορφώνει την προσωπική σας ταυτότητα.

Στο παρόν, ονειρεύεστε ότι ως ένα μέρος της προσωπικής σας ιστορίας διαβάζετε αυτές τις γραμμές, ενώ ταυτίζεστε με το ρόλο του πνευματικού αναζητητή, και είστε εξοργισμένοι από αυτό που διαβάζετε.

Η ερώτηση που πιθανώς προκύπτει είναι “ γιατί ισχυρίζεται ότι κοιμάμαι και ονειρεύομαι τώρα;”. Λοιπόν, από την κατάσταση της συνείδησης που αποκαλώ Εγρήγορση, μπορώ να δω ότι είστε κοιμισμένοι, πιστεύετε τον εαυτό σας να είναι ένας χωριστός εαυτός, είστε αιχμάλωτοι των λειτουργιών του μυαλού σας.

Δεν Είστε Παρόντες

Ποια είναι η απόδειξη μου ώστε να πω ότι είστε τώρα κοιμισμένοι και, ως πολίτης μιας ονειροχώρας, ονειρεύεστε ότι είστε ξύπνιοι;

Είναι επειδή δεν είστε παρόντες. Να είστε παρόντες σημαίνει ότι είστε σε πλήρη εγρήγορση, προσεκτικοί, και συνειδητοί στην παρούσα στιγμή. Ότι κι αν κάνετε, το κάνετε πλήρως συνειδητά, επικεντρώνετε όλη την προσοχή σας σε αυτή τη συγκεκριμένη δραστηριότητα.

Αισθάνεστε την ευχέρεια να δηλώσετε ότι είστε παρόντες σε κάθε στιγμή της ζωής σας;

Τι σημαίνει να είναι κανείς ξύπνιος; Έχει συμβεί σε όλους μας να βιώσουμε την γοητεία της στιγμής, σε κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Ένα όμορφο τοπίο, ένα ηλιοβασίλεμα, ένα όμορφο έργο τέχνης, ο ρυθμός της μουσικής που μας μάγεψε. Μπορεί να συμβεί ακόμη και όταν είμαστε χαμένοι στη σιωπή μιας ειρηνικής στιγμής. Η ταύτιση με τις μορφές και τα σχήματα χαλαρώνει λίγο για ένα μικρό διάστημα, και σ’ αυτό το διάστημα, μπορούμε να βιώσουμε μια εντελώς διαφορετική κατάσταση Συνείδησης.

Ζείτε σε Έναν Ξεχωριστό Κόσμο

Το πόσο βαθιά κοιμάστε μπορεί να εξαρτάται από το πόσο ρεαλιστικά θεωρείτε τα όνειρά σας, πόσο ταυτίζεστε με την ταυτότητά σας ενσωματωμένη στην προσωπική ιστορία σας. Όσο πιο λίγο σε εγρήγορση είσαστε, κι όσο βαθύτερα βυθίζεστε στα όνειρά σας, τόσο περισσότερο απομονωμένοι, μοναχικοί και ατομικιστικές θα γίνετε.

Κάθε κοιμώμενος -εσάς συμπεριλαμβανομένου- έχει ένα ξεχωριστό κόσμο, μόνο όσοι υπάρχουν στην κατάσταση της Συνειδητής Επίγνωσης (το πραγματικό Συνειδητό Όνειρο [Lucid Dreaming]) έχουν μία κοινή πραγματικότητα. Όλοι αυτοί οι διαφορετικοί και ξεχωριστοί κόσμοι δημιουργήθηκαν από το μυαλό, το οποίο δημιουργεί την κατάσταση της χωριστικότητας: το Εγώ, το οποίο εμφανίζεται ως το επίκεντρο της ταύτισής μας με τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Έτσι, ο καθένας έχει μια ξεχωριστή ταυτότητα, προσωπική ιστορία, ατομική κοσμοθεωρία και μεθόδους δράσης.

Μερικές φορές ο πόνος και η ταλαιπωρία σας ξυπνάει από τον ύπνο σας, αλλά τότε σπεύδετε να επιστρέψετε σε αυτήν, και να αρχίσετε ένα νέο όνειρο, ένα νέο στόχο στη ζωή, νέα ιδανικά, πάθος, φιλοδοξία που επιβεβαιώνει τη σχέση σας με την ταυτότητά σας, ριζωμένη στην προσωπική σας ιστορία.

Οι Λόγοι του Ύπνου σας

Ο λόγος που κοιμάστε είναι ότι δεν είστε σε εγρήγορση, μόνο ξύπνιοι. Μόνο μία διάσταση της Εγρήγορσης είναι παρούσα σε σας. Παρά το γεγονός ότι είστε σε θέση να εστιάσετε την προσοχή σας στα εσωτερικά συναισθήματά σας και το περιβάλλον σας, στην παρούσα κατάσταση της Συνείδησής σας είστε ακόμα δυναμικά ταυτισμένοι με το μυαλό σας και τις λειτουργίες του.

Ως εκ τούτου, παρασύρεστε στον θυελλώδη ωκεανό των σκέψεων και των συναισθημάτων σας μέρα με τη μέρα, και ο χώρος αναγκαίος για την ανάδυση μιας ενατενιστικής Μαρτυρίας λείπει από εσάς. Ακόμα ταυτίζεστε με τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας. Αυτά δημιουργούν τα όνειρα του Νου, στον οποίο ζείτε ως χωριστός εαυτός, και προσπαθείτε να βρείτε τους τρόπους μιας ασφαλούς πλοήγησης της ζωής σας στην φουρτουνιασμένη θάλασσα.

Λαχτάρα για Ελευθερία

Σε αυτή την ξεχωριστή κατάσταση της Συνείδησης, η έλλειψη Εγρήγορσης μπορεί να εμφανιστεί ως μια επιθυμία για ελευθερία. Αυτή η επιθυμία προκύπτει από τον πραγματικό σας εαυτό, καθώς ο νους σας θυμάται την προέλευσή του. Αυτή η αταβιστική μνήμη του αρχαίου παρελθόντος είναι η ήσυχη έλξη που τελικά θα σας μεταφέρει πίσω στην Σιωπή.

Αυτή η βαθιά επιθυμία θα σταματήσει μόνο αν έρθετε σε κατάσταση εγρήγορσης και πάλι, δηλαδή, δεν θα είστε μόνο ξύπνιοι, αλλά και σε εγρήγορση. Στη συνέχεια, η Συνείδηση αφυπνίζεται στην δική της ύπαρξη στην ανθρώπινη μορφή που στο παρόν αποκαλείται ο εαυτός σας.

Μόνο εγκαταλείποντας τον αγώνα με τις σκέψεις και τα συναισθήματα και με την αναγνώριση της ματαιότητας της επιμονής σε αυτά θα σας φέρει την πραγματική ελευθερία, την ελευθερία της ανεξαρτησίας από τις λειτουργίες του μυαλού.

Η Εγρήγορση, η Αφυπνισμένη Συνείδηση, ο κόσμος της εσωτερικής σιωπής, είναι όλα πέρα από τις λειτουργίες του μυαλού. Εάν επιθυμείτε να φτάσετε πέρα από την ταύτιση με τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας, εάν αναγνωρίσετε τις λειτουργίες του νου και η ένταση της ταύτισής σας μαζί τους χαλαρώσει, μπορείτε να είστε σε Εγρήγορση και πάλι, στον ήσυχο, καθαρό χώρο της Συνείδησης.

Με τον τρόπο αυτό, η τρίτη διάσταση της Εγρήγορσης, δηλαδή, η ενατενιστική Συνείδηση, εμφανίζεται στη ζωή σας. Αυτή είναι η αρχική κατάσταση της ύπαρξής μας, η καθαρή Συνείδηση, η κατάσταση της μαρτυρίας της Παρουσίας.

Ελευθερία, είναι η στιγμή που στέλνεις στα τσακίδια τους αχάριστους

Και φτάνει φίλε μου κάποτε η στιγμή που δεν μπορείς άλλο, που βαριέσαι να ασχοληθείς πια, που κουράζεσαι, και ψιθυρίζεις μέσα σου ένα δυνατό “άι στο διάολο”.

Φτάνει κάποτε εκείνη η ευλογημένη στιγμή, που ανοίγεις τα μάτια σου και βλέπεις μπροστά σου την αλήθεια ολόγυμνη, που κοιτάζεις πίσω σου και μετράς κόπους, προσπάθειες και αγώνες, μάταιους τελικά.

Αγώνες δικούς σου, που κάποιοι ηλίθιοι ποτέ τους δεν τους κατάλαβαν, και ασφαλώς ποτέ τους δεν τους εκτίμησαν. Αγώνες που έδωσες για την σωτηρία!

Όχι για την δική σου σωτηρία, γιατί εσύ δεν την χρειάζεσαι, αλλά για την δική τους. Αγώνες για να σώσεις μια άλλη ψυχή κι όχι την δική σου. Και νιώθεις πια κατάκοπος και απογοητευμένος.

Φτάνει κάποτε αυτή η άγια στιγμή που το μυαλό σου γυρίζει ανάποδα και παίρνεις την πιο μεγάλη και την πιο σπουδαία απόφαση.

Αποφασίζεις, ότι αρκετά ασχολήθηκες με τελειωμένα ναυάγια, αρκετά πάλεψες για να σώσεις κάτι που τελικά σωτηρία δεν έχει. Που η ψυχούλα σου από μόνη της παίρνει την πρωτοβουλία και κάνει το ξεσκαρτάρισμα, και εκεί ακριβώς είναι που συνειδητοποιείς πόση πολύ σαβούρα υπήρχε σε σωρούς μέσα στην “αυλή” σου.

Αποφασίζεις, ότι λίγοι είναι εκείνοι που είδαν τι έκανες τόσο καιρό τώρα, και ακόμη πιο λίγοι εκείνοι που αναγνώρισαν τον αγώνα σου.

Αποφασίζεις, ότι μοναχά για αυτούς τους πολύ λίγους, που πραγματικά το αξίζουν, θα αφιερώσεις από εδώ και πέρα τον πολύτιμο χρόνο σου, και θα παλέψεις για αυτούς.

Αποφασίζεις, ότι έφτασε επιτέλους η ώρα για να ξαποστάσεις, για να ησυχάσεις, για να λυτρωθείς, για να αναπνεύσεις λίγο καθαρό αέρα, και για να ζήσεις. Να διώξεις μακριά και να στείλεις στον διάολο όλους τους αχάριστους, τους εγωιστές, τους παρτάκηδες, τους άχρηστους, και τους τελειωμένους.

Τότε είναι η στιγμή που ξεκινάς το μέτρημα, αφαιρώντας από την λίστα σου όλους εκείνους που τελικά ήταν λίγοι, που ήταν εκεί για να πάρουν μονάχα, και για να φθείρουν την ψυχή σου.

Αυτή ακριβώς η στιγμή της αλήθειας, της κόπωσης και της μεγάλης απόφασης λέγεται…

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ!

Να μάθεις να φεύγεις

Να φεύγεις από τελειωμένες καταστάσεις.

Από ανθρώπους που τους ανεβάζεις και αυτοί με τονισμένο το εγώ τους σε ρίχνουν.

Από αυτούς που δεν ρισκάρουν, αλλά βολεύονται.

Από ανθρώπους που δεν δίνουν παρά μόνο παίρνουν. Και αυτά που τους παρέχεις δεν τα εκτιμούν. Τα θεωρούν δεδομένα, απλά, αδιάφορα…

Από ανθρώπους που σε κοιτάζουν και ψάχνουν να βρουν στα μάτια σου κάποιον άλλον…

Από αυτούς που σου χαρίζουν στιγμές δανεικές, που περιμένεις να σου δώσουν σημασία με το σταγονόμετρο.

Να φεύγεις όσο είναι νωρίς από αυτούς που αντί για έρωτα σου πουλάνε εξυπνάδες.

Που σου προκαλούν ανασφάλειες και σκέψεις πολλές. Γιατί εάν στα αλήθεια σε ήθελαν στη ζωή τους, θα το είχες καταλάβει…

Να φεύγεις όσο είναι νωρίς από αυτά που σε πληγώνουν. Γιατί στο τέλος θα πληγωθείς περισσότερο.

Να φεύγεις με το κεφάλι ψηλά και να κλείνεις την πόρτα χαμογελώντας.

Γιατί εσύ ένιωσες, δεν κρύφτηκες.

Γιατί εσύ ότι είχες να δώσεις το έδωσες.

Και γιατί, πολύ απλά, σε περιμένουν άλλα καλύτερα που μόνο όταν φύγεις θα τα συναντήσεις…

Ρίχνει τον εγωισμό του όποιος αγαπάει περισσότερο

Άλλοι θα το πουν αδυναμία, γι’ άλλους πάλι είναι δύναμη μεγάλη. Όπως και να ‘χει, αυτός που αγαπάει είναι αυτός που επιμένει, που υποχωρεί, αυτός που κάνει υπομονή, ακόμη κι αυτός που συμβιβάζεται. Συμβιβάζεται, ναι, γιατί προτιμάει ακόμα κι αυτό το λίγο που έχεις να του δώσεις παρά ένα τίποτα μακριά σου. Αγαπάει αυτός που σφίγγει τα δόντια, κάνει γροθιά τα χέρια και καταπίνει τη χοντράδα που πέταξες, κι ας τον πόνεσε βαθιά.

Μούτρα, πείσματα και γκρίνιες, όλα μέσα στο παιχνίδι είναι. Μες στο παιχνίδι, μέρος αυτού, όχι, όμως, ολόκληρο το παιχνίδι. Είναι για λίγο, ίσα-ίσα για να δώσουν λίγη ένταση, να σπάσουν τη ρουτίνα και να φέρουν ύστερα περισσότερα γέλια. Κι όλα αυτά, όταν υπάρχει κάποιος που υποχωρεί. Κάποιος που κάνει πραγματική υπερπροσπάθεια για να σε έχει δίπλα του, κάποιος που ξέρει ν’ αγαπά.

Κάποιος που ρίχνει τον εγωισμό του, γιατί ο εγωισμός δεν έχει καμία σχέση με την αγάπη. Είναι, ίσως, η απόδειξη ότι τα ετερώνυμα κάθε άλλο παρά έλκονται. Δε βάζει κανείς τον εαυτό του πάνω από κάποιον που αγαπά αληθινά, γιατί, απλά, όταν έχεις πληγώσει εκείνον που αγαπάς, καταλήγεις να μισείς το ίδιο σου το είναι. Ζεις, όντως, μακριά από εκείνον τον έναν που για χάρη του θα έδινες τα πάντα;

Και τώρα θα ξεκινήσουν τα γνωστά περί αυτοεκτίμησης και αυτοσεβασμού. «Έχουμε κι εμείς τα όριά μας, δεν ανεχόμαστε τα πάντα, δεν είμαστε μαλάκες» ξέρετε, δε συνεχίζω, απλώς απορώ. Πώς γίνεται, τη στιγμή που η ίδια η αγάπη δεν έχει όρια, να βάζουμε εμείς όρια στις αντοχές μας σ’ αυτήν; Ποτέ δεν ξέρεις πόση υπομονή αντέχεις να κάνεις, γιατί ποτέ δεν έχεις αγαπήσει ως το τέρμα.

Ποτέ δε θα σπάσουν τα κοντέρ σου, ποτέ δε θα χορτάσεις από αγάπη. Γι’ αυτό κι όσο προχωράς ένα βήμα παραπάνω, οι αντοχές σου αυξάνονται. Αν όχι, δεν αγαπάς. Υπάρχουν στιγμές που νιώθεις να φτάνεις στο τέρμα της υπομονής σου, στιγμές που θέλεις χρόνο μόνος σου. Μα όταν ο χρόνος αυτός περάσει, θα γυρίσεις πάλι εκεί που αγαπάς, γεμάτος δύναμη, κουράγιο, θέληση κι όρεξη να το πάρεις πάλι απ’ την αρχή.

Θα γίνεις και μαλάκας, ναι. Γιατί όταν δεν υπάρχει στάλα εγωισμού, σίγουρα υπάρχει χώρος για να σε πατήσουν. Αλλά δεν πειράζει, χαλάλι. Χαλάλι σ’ αυτά που νιώθεις, χαλάλι σ’ αυτά που σε κάνουν ευτυχισμένο, χαλάλι σε εκείνα τα μάτια. Αξίζει να γίνεις και λίγο μαλάκας προκειμένου να μη χάσεις ένα πρόσωπο τόσο σημαντικό απ’ τη ζωή σου. Εξάλλου, αν εσύ γίνεσαι μαλάκας, αν εσύ ρίχνεις τον εγωισμό σου, εσύ αγαπάς περισσότερο, κι αυτό είναι σίγουρα μαγκιά σου.

Η δύναμη που κρύβεις μέσα σου, θα εκπλήξει κι εσένα τον ίδιο. Αν είσαι εκείνος που ξέρει πώς να τα δίνει όλα, δύσκολα θα συνειδητοποιείς τις θυσίες που κάνεις καθημερινά, γιατί ποτέ δε θα τις μετρήσεις, ποτέ δε θα ζητήσεις αντάλλαγμα. Ξέρεις να παλεύεις για δύο, όχι μόνο για σένα. Ποτέ για σένα, αφού δεν υπάρχει νίκη αν είσαι μόνος. Γι’ αυτό αποφάσισες εξάλλου να μην είσαι ο εγωιστής της υπόθεσης, θυμάσαι;

Και θα το ξαναπώ. Αγαπάει περισσότερο αυτός που ρίχνει τον εγωισμό του πρώτος. Αυτός που σε βάζει πάνω κι από τον ίδιο του τον εαυτό, αυτός που δεν υπολογίζει τίποτα παρά μόνο εσένα. Αυτός που ξέρει να προσπαθεί, να διεκδικεί, να παλεύει. Πάνω απ’ όλα, να παλεύει με το ίδιο του το είναι. Παλεύει να το βάλει σε δεύτερη μοίρα, για να είσαι εσύ η προτεραιότητά του.

Ανταίος ηττημένος

Ο Ανταίος ήταν γίγαντας, ή ίσως ημι-γίγαντας, γιος της θεάς Γαίας, της Μητέρας Γης, και του Ποσειδώνα, του θεού της θάλασσας. Ο Ανταίος είχε μια περίεργη ενασχόληση ανάγκαζε όποιον περνούσε από τη χώρα του, τη Λιβύη, να παλέψει μαζί του- ουσιαστικά ακινητοποιούσε τα θύματά του στο έδαφος και μετά τα συνέθλιβε. Αυτή η αποτρόπαιη συνήθεια ήταν προφανώς έκφραση αφοσίωσης προς τον πατέρα του- ο Ανταίος σκόπευε να κατασκευάσει έναν ναό προς τιμήν του πατέρα του, Ποσειδώνα, χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη τα κρανία των θυμάτων του.

Ο Ανταίος θεωρούνταν αήττητος, αλλά υπήρχε κόλπο. Η δύναμή του πήγαζε από την επαφή με τη μητέρα του, τη Γη. Όταν δεν άγγιζε κυριολεκτικά τη Γη, έχανε όλες τις δυνάμεις του. Ο Ηρακλής, στο πλαίσιο των δώδεκα άθλων του (σε μια παραλλαγή της ιστορίας), ανέλαβε να νικήσει τον Ανταίο. Ο Ηρακλής κατάφερε να τον σηκώσει από το έδαφος και τον αποτελείωσε συνθλίβοντάς τον, ενώ κρατούσε τα πόδια του μακριά από τη μάνα του.

Αυτό που κρατάμε από αυτή την ιστορία είναι ότι, όπως ο Ανταίος, ούτε εμείς μπορούμε να αποκόψουμε από την επαφή με τη βάση του. Και η επαφή με τον πραγματικό κόσμο πραγματοποιείται μέσω του προσωπικού διακυβεύματος -όταν εκτιθέμεθα στον πραγματικό κόσμο και πληρώνουμε το τίμημα για τις συνέπειες , καλές ή κακές. Τα σημάδια που αφήνουν οι συνέπειες μας καθοδηγούν να μάθουμε και να ανακαλύψουμε περισσότερα , σαν μηχανισμός φυσικής σηματοδότησης, παθήματα μαθήματα όπως έλεγαν οι Έλληνες (”η μάθηση καθοδηγείται μέσω πόνου”, κάτι που οι μητέρες μικρών παιδιών γνωρίζουν αρκετά καλά).

Μόνο όταν έχουμε βιώσει την αγάπη συνειδητοποιούμε πραγματικά τι θα χάναμε αν δεν τη συναντούσαμε

Βασικό στοιχείο της αγάπης είναι η θέληση να ενωθούμε άρρηκτα μ’ ένα άλλο άτομο. Είναι φυσικό να θέλουμε να είμαστε σημαντικό και αναπόσπαστο κομμάτι των προσώπων που αγαπάμε. Πιστεύουμε ότι μπορούμε να τους κάνουμε ευτυχισμένους μόνο εφόσον γνωρίσουμε το μυαλό, το σώμα και το πνεύμα τους.

Αυτό ωστόσο μπορεί να αποβεί επικίνδυνο εάν δοθούμε στον άλλο τόσο ώστε να χάσουμε τον εαυτό μας. Έτσι γινόμαστε «πιο λίγοι» για όποιον μας αγαπά. Κι αυτό επειδή, όταν ταυτιζόμαστε πλήρως με τον άλλο, απαρνιόμαστε το δικό μας παρελθόν και όλα όσα μας κάνουν αυτό που είμαστε. Μια σχέση αγάπης λειτουργεί καλύτερα ως εκούσια ένωση δύο ξεχωριστών προσωπικοτήτων. Μέσα από την αμοιβαία αφοσίωση και το σεβασμό, δημιουργείται μια νέα οντότητα, που δεν είναι ούτε ο ένας ούτε ο άλλος, αλλά ένα κομμάτι και απ’ τους δύο – η σχέση τους.

Οι καινούριες σχέσεις είναι πάντοτε εύθραυστες. Αυτές που επιβιώνουν μοιάζουν είτε να ωριμάζουν όμορφα είτε απλώς να γερνούν. Στην πρώτη περίπτωση, πρόκειται για δύο ανθρώπους που διατήρησαν την προσωπική τους ακεραιότητα και θέλησαν να ενώσουν τις δυνάμεις και τη μοναδικότητά τους για να οικοδομήσουν την αγάπη τους.

Δεν υπάρχουν ειδικοί στην αγάπη. Τη μελετώ περισσότερα από είκοσι πέντε χρόνια κι ακόμα διστάζω να δώσω τov ορισμό της. Κάθε φορά που πιστεύω πως έχω καταλήξει κάπου, ανακαλύπτω μια νέα, συναρπαστική πλευρά, που με αναγκάζει να αναθεωρήσω τις απόψεις μου. Όσοι ζητούν να δουν την πλήρη εικόνα της αγάπης θα είναι σίγουρα διαρκώς απογοητευμένοι.

Στην αγάπη ωστόσο δεν είναι τόσο σημαντικό το να πάρουμε οριστικές απαντήσεις, αλλά το να συνεχίσουμε να τις ψάχνουμε. Θα ήταν τραγωδία να φτάσουμε στο τέλος της ζωής μας χωρίς να έχουμε καταλάβει όσο περισσότερα μπορούμε για την αγάπη, γιατί είμαι βέβαιος ότι οι ζωές πας θα κριθούν. τελικά, από την αγάπη που θα έχουμε βιώσει.

Το να εξακολουθούμε να αναπτυσσόμαστε στην αγάπη είναι ένα χαρούμενο και μυστικιστικό ταξίδι, γεμάτο εμπειρίες, συγκινήσεις και απρόοπτα.

Η θυσία για προσωπικό όφελος είναι εξευτελιστική και αφύσικη. Εντούτοις, φωτισμένη από την αγάπη, η αυτοθυσία γίνεται ιερή.

Παρά πολύ συχνά ακούμε την εξής φράση: «Έτσι μου δείχνεις την ευγνωμοσύνη σου, ύστερα από όσα σου έχω προσφέρει;» Αυτού του είδους η χειραγώγηση -συνηθισμένη όσο και θλιβερή-αναιρεί κάθε έννοια αγάπης. Μοιάζει περισσότερο με εμπορική συναλλαγή, που πραγματοποιείται υπό τον όρο ότι θα ξεπληρώσουμε το «χρέος» μας σε είδος.

Όταν παραιτούμαστε από κάτι για χάρη κάποιου που αγαπάμε, όσο μεγάλη κι αν είναι η θυσία, είναι αδύνατο να τίθενται όροι. Ό,τι κάνουμε το κάνουμε επειδή το θέλουμε, χωρίς την παραμικρή σκέψη ανταπόδοσης, χρέους ή ενοχής. Μόνο μ αυτό τον τρόπο η θυσία αποτελεί υγιή εκδήλωση αγάπης.

Η αγάπη μάς διευρύνει

Η αγάπη μάς παροτρύνει να εξερευνήσουμε περιοχές του μυαλού και της καρδιάς μας που, χωρίς αυτή, δε θα μας είχαν ποτέ αποκαλυφθεί. Στην ουσία, η αγάπη μάς αποκαλύπτει στον ίδιο μας τον εαυτό.

Στην αγάπη βρίσκουμε τη σιγουριά που μας ενθαρρύνει να ρισκάρουμε, να ξαναδοκιμάσουμε, να υιοθετήσουμε καινούριους τρόπους συμπεριφοράς. Καθώς ανακαλύπτουμε ο ένας τον άλλο, καταδυόμαστε πιο βαθιά στον εαυτό μας. Οι ορίζοντές μας διευρύνονται, συνειδητοποιούμε ότι ο κόσμος μας μπορεί μέχρι τώρα να ήταν περιορισμένος και ανοιγόμαστε σε νέες ιδέες και αντιλήψεις, πράγμα που μπορεί να γίνει μόνο μέσα από τα μάτια κάποιου άλλου.

Η αγάπη μάς προσφέρει το πιο εύφορο έδαφος για ανάπτυξη. Φροντίζουμε αυτό το έδαφος εμπλουτίζοντάς το με τη θέληση να εγκαταλείψουμε τον παλιό μας εαυτό και τις άχρηστες προκαταλήψεις μας. Σε αντάλλαγμα, μας προσφέρεται μια πολύ ευρύτερη άποψη του εαυτού μας και ένας κόσμος με απεριόριστες δυνατότητες για εξερεύνηση. Η αγάπη δεν είναι τυφλή. Έχει τέλεια όραση. Και μας δίνει τη δυνατότητα να δούμε όπως δεν είχαμε δει ποτέ πριν.

Τα όρια του ανθρώπου

Το βασίλειο της μοίρας είναι το βασίλειο των ορίων, των άκρων, του πέρατος, … και το κεντρικό όριο, … είναι φυσικά ο θάνατος, ο μόρος, για κάθε ζώντα οργανισμό. Στο εσωτερικό όμως του ορίου αυτού υπάρχουν και άλλα στοιχεία, των οποίων η μοίρα εγγυάται το απαράβατο και στα οποία αντιστοιχεί η ομηρική έκφραση υπέρ μόρου: το τάδε πρόσωπο δεν θα μπορέσει να εκτελέσει την τάδε πράξη, γιατί κάτι τέτοιο, λέει ο Όμηρος, θα ήταν υπέρ μόρον.

Υπάρχουν εν προκειμένω δύο περιπτώσεις που αξίζει να θυμηθούμε. Πρώτον, στην ραψωδία Π (684-711) της Ιλιάδας. Ο Πάτροκλος, παρά τις προειδοποιήσεις του Αχιλλέα, συνεχίζει μια ξέφρενη μάχη. Τρείς φορές επελαύνει κατά των τειχών της Τροίας, και την ημέρα εκείνη, μας λέει ο Όμηρος, η πόλη με τις υψηλές πύλες θα είχε πέσει υπό την πίεση των Αχαιών, αν ο Απόλλων δεν ήταν εκεί για να αποκρούσει τις επιθέσεις του Πάτροκλου: «Φύγε, το ξέρεις καλά ότι δεν είναι η αίσα (μοίρα) σου να καταλάβεις την Τροία, …». Ο Πάτροκλος καταλαβαίνει ότι έχει επιδοθεί σε υπέρ μόρον αγώνα, αλλά είναι ήδη αργά, και θα σκοτωθεί. Το άλλο επεισόδιο βρίσκεται στην αρχή της Οδύσσειας (α, 28-47). Οι θεοί συγκεντρώνονται για να αποφασίσουν την τύχη του Οδυσσέα, κρατούμενου της Καλυψούς, αλλά ο Δίας αρχίζει τη συνεδρία αναφερόμενος στην οργή και την τρέλα των ανθρώπων, και ιδίως του Αίγισθου, που τον είχε ωστόσο προειδοποιήσει ο Ερμής ότι θα τον σκότωνε ο Ορέστης αν γινόταν εραστής της Κλυταιμνήστρας και δολοφόνος του Αγαμέμνονα. Άρα, εν πλήρη γνώση του ο Αίγισθος διέπραξε τις παραβάσεις και επέσυρε τις συμφορές που τον απειλούσαν …

Οι αποφάσεις της μοίρας αφορούν επομένως πρωτίστως το θάνατο, το έσχατο όριο της ύπαρξης, καθώς επίσης, στα πλαίσια των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, ορισμένα απαράβατα όρια. Και τούτο θα παραμείνει θεμελιώδες δεδομένο της οργάνωσης του κόσμου για τους Έλληνες. Ένα απόσπασμα του Ηράκλειτου (DK B 94) λέει ότι αν ο ήλιος, που είναι θεός, απομακρυνθεί από την τροχιά του, οι Ερινύες επαγρυπνώντας θα φρόντιζαν να σεβαστεί τα όριά του. Απόσπασμα που μας επιβεβαιώνει ότι η μοίρα επιβάλλεται και στους θεούς, που δεν είναι σε θέση να της αντισταθούν … η μοίρα δεν αποτελεί πεπρωμένο με τη συνήθη έννοια του όρου, με την έννοια … ενός απόλυτου προκαθορισμού ή μια απόλυτης προδιάθεσης. Διότι, εάν η μοίρα καθορίζει τα όρια, μέσα στα όρια αυτά οι άνθρωποι αποφασίζουν κατά μία έννοια ελεύθερα. Πιο συγκεκριμένα, αποφασίζουν αν θα τα παραβούν ή όχι. Και αν τα παραβούν, η Νέμεσις θα τιμωρήσει το παράπτωμά τους …

Οι άνθρωποι γνωρίζουν λοιπόν τα εσωτερικά όρια της ύπαρξης. Και αν τα παραβούν σημαίνει πως έχουν παρασυρθεί από την ύβριν. Ο άνθρωπος είναι το ον που κατακλύζεται από την ύβριν, από τη λυσσαλέα επιθυμία της παράβασης …

Δεν υπάρχει λοιπόν πεπρωμένο, υπάρχει όμως ένα έσχατο όριο, ο θάνατος, και ορισμένα άλλα εσωτερικά όρια μέσα στα οποία ο άνθρωπος αποφασίζει μόνος του μερικές φορές, ακόμα κι όταν διαλέγεται με τους θεούς και βρίσκεται συχνά υπό την επιρροή τους. Και η ομηρική αντίληψη για την μοίραν είναι κατά τη γνώμη μου, θεμελιώδης. Από τη μία, αναγγέλλει και εμπεριέχει ήδη το στοιχείο που βρίσκεται κατ’ ανάγκη στη βάση κάθε ορθολογικής έρευνας, κάθε ορθολογικής σκέψης, δηλαδή ότι υπάρχουν νόμοι που επιβάλλουν όρια στα πάντα, και δεν εξαρτώνται από κάθε κάποια αυθαίρετη θεία βούληση. Από την άλλη, όπως θα το διατυπώσει αργότερα ο Αριστοτέλης, ο άνθρωπος αποτελεί αρχήν των εσομένων, κανόνα και εκκίνηση όλων όσων πρόκειται να συμβούν. Ο άνθρωπος αποφασίζει και η απόφαση του λαμβάνεται με δικό του κίνδυνο, με δικά του έξοδα που αποδεικνύονται συχνά εξαιρετικά επαχθή – με τελική έκβαση τον «πολυέξοδο/ανέξοδο» θάνατο.

Η συνύπαρξη αυτή ενός απρόσωπου νόμου και της ελεύθερης απόφασης του ανθρώπου απέναντι του είναι, κατά τη γνώμη μου, αυτό που ελευθερώνει την πράξη των Ελλήνων τόσο στο πρακτικό, στο πολιτικό πεδίο, όσο και στο πεδίο της σκέψης.

ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (4.19.4-4.21.2)

[4.19.4] Οἱ δὲ βάρβαροι ἐκπλαγέντες τῷ παραλόγῳ τῆς ὄψεως καὶ πλείονάς τε ὑποτοπήσαντες εἶναι τοὺς κατέχοντας τὰ ἄκρα καὶ ἀκριβῶς ὡπλισμένους ἐνέδοσαν σφᾶς αὐτούς· οὕτω πρὸς τὴν ὄψιν τῶν ὀλίγων ἐκείνων Μακεδόνων φοβεροὶ ἐγένοντο. ἔνθα δὴ ἄλλων τε πολλῶν γυναῖκες καὶ παῖδες ἐλήφθησαν καὶ ἡ γυνὴ ἡ Ὀξυάρτου καὶ οἱ παῖδες. [4.19.5] καὶ ἦν γὰρ Ὀξυάρτῃ παῖς παρθένος ἐν ὥρᾳ γάμου, Ῥωξάνη ὀνόματι, ἣν δὴ καλλίστην τῶν Ἀσιανῶν γυναικῶν λέγουσιν ὀφθῆναι οἱ ξὺν Ἀλεξάνδρῳ στρατεύσαντες μετά γε τὴν Δαρείου γυναῖκα. καὶ ταύτην ἰδόντα Ἀλέξανδρον ἐς ἔρωτα ἐλθεῖν αὐτῆς· ἐρασθέντα δὲ οὐκ ἐθελῆσαι ὑβρίσαι καθάπερ αἰχμάλωτον, ἀλλὰ γῆμαι γὰρ οὐκ ἀπαξιῶσαι. [4.19.6] καὶ τοῦτο ἐγὼ Ἀλεξάνδρου τὸ ἔργον ἐπαινῶ μᾶλλόν τι ἢ μέμφομαι. καίτοι τῆς γε Δαρείου γυναικός, ἣ καλλίστη δὴ ἐλέγετο τῶν ἐν τῇ Ἀσίᾳ γυναικῶν, ἢ οὐκ ἦλθεν ἐς ἐπιθυμίαν ἢ καρτερὸς αὐτὸς αὑτοῦ ἐγένετο, νέος τε ὢν καὶ τὰ μάλιστα ἐν ἀκμῇ τῆς εὐτυχίας, ὁπότε ὑβρίζουσιν οἱ ἄνθρωποι· ὁ δὲ κατῃδέσθη τε καὶ ἐφείσατο, σωφροσύνῃ τε πολλῇ διαχρώμενος καὶ δόξης ἅμα ἀγαθῆς οὐκ ἀτόπῳ ἐφέσει.

[4.20.1] Καὶ τοίνυν καὶ λόγος κατέχει ὀλίγον μετὰ τὴν μάχην, ἣ πρὸς Ἰσσῷ Δαρείῳ τε καὶ Ἀλεξάνδρῳ ξυνέβη, ἀποδράντα ἐλθεῖν παρὰ Δαρεῖον τὸν εὐνοῦχον τὸν φύλακα αὐτῷ τῆς γυναικός. καὶ τοῦτον ὡς εἶδε Δαρεῖος, πρῶτα μὲν πυθέσθαι εἰ ζῶσιν αὐτῷ αἱ παῖδες [καὶ οἱ υἱοὶ] καὶ ἡ γυνή τε καὶ ἡ μήτηρ. [4.20.2] ὡς δὲ ζώσας τε ἐπύθετο καὶ βασίλισσαι ὅτι καλοῦνται καὶ ἡ θεραπεία ὅτι ἀμφ᾽ αὐτάς ἐστιν, ἥντινα καὶ ἐπὶ Δαρείου ἐθεραπεύοντο, ἐπὶ τῷδε αὖ πυθέσθαι εἰ σωφρονεῖ αὐτῷ ἡ γυνὴ ἔτι. ὡς δὲ σωφρονοῦσαν ἐπύθετο, αὖθις ἐρέσθαι μή τι βίαιον ἐξ Ἀλεξάνδρου αὐτῇ ἐς ὕβριν ξυνέβη· καὶ τὸν εὐνοῦχον ἐπομόσαντα φάναι ὅτι· ὦ βασιλεῦ, οὕτω τοι ὡς ἀπέλιπες ἔχει ἡ σὴ γυνή, καὶ Ἀλέξανδρος ἀνδρῶν ἄριστός τέ ἐστι καὶ σωφρονέστατος. [4.20.3] ἐπὶ τοῖσδε ἀνατεῖναι Δαρεῖον ἐς τὸν οὐρανὸν τὰς χεῖρας καὶ εὔξασθαι ὧδε· ἀλλ᾽ ὦ Ζεῦ βασιλεῦ, ὅτῳ ἐπιτέτραπται νέμειν τὰ βασιλέων πράγματα ἐν ἀνθρώποις, σὺ νῦν μάλιστα μὲν ἐμοὶ φύλαξον Περσῶν τε καὶ Μήδων τὴν ἀρχήν, ὥσπερ οὖν καὶ ἔδωκας· εἰ δὲ δὴ ἐγὼ οὐκέτι σοι βασιλεὺς τῆς Ἀσίας, σὺ δὲ μηδενὶ ἄλλῳ ὅτι μὴ Ἀλεξάνδρῳ παραδοῦναι τὸ ἐμὸν κράτος. οὕτως οὐδὲ πρὸς τῶν πολεμίων ἄρα ἀμελεῖται ὅσα σώφρονα ἔργα.
[4.20.4] Ὀξυάρτης δὲ ἀκούσας τοὺς παῖδας ἐχομένους, ἀκούσας δὲ καὶ ὑπὲρ Ῥωξάνης τῆς θυγατρὸς ὅτι μέλει αὐτῆς Ἀλεξάνδρῳ, θαρσήσας ἀφίκετο παρὰ Ἀλέξανδρον, καὶ ἦν ἐν τιμῇ παρ᾽ αὐτῷ, ᾗπερ εἰκὸς ἐπὶ ξυντυχίᾳ τοιαύτῃ.
[4.21.1] Ἀλέξανδρος δέ, ὡς τὰ ἐν Σογδιανοῖς αὐτῷ διεπέπρακτο, ἐχομένης ἤδη καὶ τῆς πέτρας ἐς Παρειτάκας προὐχώρει, ὅτι καὶ ἐν Παρειτάκαις χωρίον τι ὀχυρόν, ἄλλην πέτραν, κατέχειν ἐλέγοντο πολλοὶ τῶν βαρβάρων. ἐκαλεῖτο δὲ αὕτη Χοριήνου ἡ πέτρα· καὶ ἐς αὐτὴν αὐτός τε ὁ Χοριήνης ξυμπεφεύγει καὶ ἄλλοι τῶν ὑπάρχων οὐκ ὀλίγοι. [4.21.2] ἦν δὲ τὸ μὲν ὕψος τῆς πέτρας ἐς σταδίους εἴκοσι, κύκλος δὲ ἐς ἑξήκοντα· αὐτὴ δὲ ἀπότομος πάντοθεν, ἄνοδος δὲ ἐς αὐτὴν μία καὶ αὐτὴ στενή τε καὶ οὐκ εὔπορος, οἷα δὴ παρὰ τὴν φύσιν τοῦ χωρίου πεποιημένη, ὡς χαλεπὴ εἶναι καὶ μηδενὸς εἴργοντος καὶ καθ᾽ ἕνα ἀνελθεῖν, φάραγξ τε κύκλῳ περιεῖργε τὴν πέτραν βαθεῖα, ὥστε ὅστις προσάξειν στρατιὰν τῇ πέτρᾳ ἔμελλε, πολὺ πρόσθεν αὐτῷ τὴν φάραγγα εἶναι χωστέον, ὡς ἐξ ὁμαλοῦ ὁρμᾶσθαι προσάγοντα ἐς προσβολὴν τὸν στρατόν.

***

[4.19.4] Επειδή τρομοκρατήθηκαν οι βάρβαροι από το αναπάντεχο θέαμα και υποψιάσθηκαν ότι ήταν πολύ περισσότεροι οι Μακεδόνες που κατείχαν τις κορυφές και με πλήρη οπλισμό, παραδόθηκαν σε αυτούς. Τόσο πολύ φοβήθηκαν από τη θέα των ολίγων εκείνων Μακεδόνων! Τότε, λοιπόν, αιχμαλωτίστηκαν οι γυναίκες και τα παιδιά πολλών βαρβάρων και ανάμεσά τους η γυναίκα και τα παιδιά του Οξυάρτη. [4.19.5] Είχε μάλιστα ο Οξυάρτης και κόρη παρθένο σε ηλικία γάμου που ονομαζόταν Ρωξάνη, για την οποία λένε αυτοί που εκστράτευσαν μαζί με τον Αλέξανδρο ότι φαινόταν να είναι η ωραιότερη γυναίκα της Ασίας, ύστερα βέβαια από τη γυναίκα του Δαρείου. Όταν την είδε ο Αλέξανδρος, την ερωτεύθηκε, αλλά, αν και την ερωτεύθηκε, δεν θέλησε να την ατιμάσει ως αιχμάλωτο.
Αντίθετα την έκρινε άξια να την κάνει γυναίκα του. [4.19.6] Εγώ και την πράξη αυτή του Αλεξάνδρου επαινώ μάλλον παρά κατακρίνω. Όσο βέβαια για τη γυναίκα του Δαρείου, για την οποία έλεγαν ότι ήταν η ωραιότερη γυναίκα της Ασίας, ο Αλέξανδρος ή δεν αισθάνθηκε ερωτική επιθυμία ή συγκρατήθηκε, αν και ήταν νέος και στην ακμή της ευτυχίας του, τότε που οι άνθρωποι φέρονται με έπαρση. Ο Αλέξανδρος όμως και την σεβάστηκε και την άφησε ανέπαφη δείχνοντας μεγάλη σωφροσύνη, παρακινούμενος συγχρόνως και από επιθυμία, όχι παράλογη, για καλή φήμη.
[4.20.1] Υπάρχει, λοιπόν, η παράδοση ότι λίγο μετά τη μάχη που έγινε στην Ισσό ανάμεσα στον Δαρείο και τον Αλέξανδρο ο ευνούχος που φύλαγε τη γυναίκα του Δαρείου απέδρασε και ήρθε στον Δαρείο. Όταν τον είδε ο Δαρείος, ρώτησε πρώτα αν ήταν ζωντανές οι κόρες [και οι γιοι του], η γυναίκα και η μητέρα του. [4.20.2] Όταν έμαθε ότι ήταν ζωντανές, ότι τις ονόμαζαν βασίλισσες και τις φρόντιζαν όπως και επί Δαρείου, ξαναρώτησε στη συνέχεια τον ευνούχο αν του παρέμενε πιστή η γυναίκα του. Όταν πληροφορήθηκε ότι του ήταν πιστή, τον ρώτησε και πάλι μήπως της φέρθηκε ο Αλέξανδρος με τρόπο βίαιο και προσβλητικό. Και ο ευνούχος τον βεβαίωσε με όρκο ότι «η γυναίκα σου, βασιλιά μου, είναι όπως την άφησες και ο Αλέξανδρος είναι ο άριστος από τους άνδρες και ο πιο εγκρατής». [4.20.3] Τότε ο Δαρείος ύψωσε τα χέρια του προς τον ουρανό και έκανε την ακόλουθη ευχή: «Δία βασιλιά, εσύ που σου έχει δοθεί η εξουσία να διαχειρίζεσαι τα ζητήματα των βασιλέων ανάμεσα στους ανθρώπους, διαφύλαξε πριν από όλα για μένα τη βασιλεία των Περσών και των Μήδων και τώρα όπως ακριβώς και μου την παραχώρησες. Αν όμως δεν πρόκειται να με αφήσεις πλέον βασιλιά της Ασίας, μην παραδώσεις το κράτος μου σε κανένα άλλο εκτός από τον Αλέξανδρο». Έτσι ακόμη και οι εχθροί αναγνωρίζουν τις συνετές πράξεις.
[4.20.4] Όταν πληροφορήθηκε ο Οξυάρτης ότι αιχμαλωτίσθηκαν τα παιδιά του και έμαθε επίσης ότι ο Αλέξανδρος ενδιαφέρεται για την κόρη του τη Ρωξάνη, πήρε θάρρος και ήρθε στον Αλέξανδρο, ο οποίος τον κράτησε κοντά του και τον τίμησε, όπως ήταν φυσικό έπειτα από ένα τόσο χαρμόσυνο γεγονός.
[4.21.1] Αφού τακτοποίησε ο Αλέξανδρος τα ζητήματα της Σογδιανής και κυρίευσε πλέον και τον βράχο, προχώρησε προς τη χώρα των Παρειτακών, επειδή έλεγαν ότι και στη χώρα των Παρειτακών πολλοί βάρβαροι κατείχαν οχυρή τοποθεσία, έναν άλλο βράχο. Ο βράχος ονομαζόταν βράχος του Χοριήνη και σε αυτόν είχε καταφύγει ο ίδιος ο Χοριήνης καθώς και πολλοί άλλοι από τους υπάρχους. [4.21.2] Το ύψος του βράχου ήταν είκοσι περίπου στάδιοι και η περιφέρειά του περίπου εξήντα. Ο βράχος ήταν απότομος από όλες τις πλευρές και είχε μία μόνο άνοδο και αυτή στενή και δύσβατη, επειδή δεν ήταν κατασκευασμένη σύμφωνα με τη φυσική διαμόρφωση της τοποθεσίας· έτσι ήταν δύσκολη η ανάβαση ακόμη και για έναν μόνο άνδρα και μάλιστα χωρίς κανένας να τον εμποδίζει. Ένα επίσης βαθύ φαράγγι περιέκλειε τον βράχο από όλες τις πλευρές, ώστε όποιος επρόκειτο να οδηγήσει στρατό στον βράχο έπρεπε πολύ πριν να επιχωματώσει το φαράγγι, ώστε να ξεκινήσει από ομαλό έδαφος ο στρατός που θα οδηγούσε για επίθεση.