Δευτέρα 17 Μαΐου 2021

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Ἀντιγόνη (1-38)

ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Ὦ κοινὸν αὐτάδελφον Ἰσμήνης κάρα,
ἆρ᾽ οἶσθ᾽ ὅ τι Ζεὺς τῶν ἀπ᾽ Οἰδίπου κακῶν
ὁποῖον οὐχὶ νῷν ἔτι ζώσαιν τελεῖ;
οὐδὲν γὰρ οὔτ᾽ ἀλγεινὸν οὔτ᾽ ἄτης ἄτερ
5 οὔτ᾽ αἰσχρὸν οὔτ᾽ ἄτιμόν ἐσθ᾽, ὁποῖον οὐ
τῶν σῶν τε κἀμῶν οὐκ ὄπωπ᾽ ἐγὼ κακῶν.
καὶ νῦν τί τοῦτ᾽ αὖ φασι πανδήμῳ πόλει
κήρυγμα θεῖναι τὸν στρατηγὸν ἀρτίως;
ἔχεις τι κεἰσήκουσας; ἤ σε λανθάνει
10 πρὸς τοὺς φίλους στείχοντα τῶν ἐχθρῶν κακά;
ΙΣΜΗΝΗ
ἐμοὶ μὲν οὐδεὶς μῦθος, Ἀντιγόνη, φίλων
οὔθ᾽ ἡδὺς οὔτ᾽ ἀλγεινὸς ἵκετ᾽ ἐξ ὅτου
δυοῖν ἀδελφοῖν ἐστερήθημεν δύο,
μιᾷ θανόντοιν ἡμέρᾳ διπλῇ χερί·
15 ἐπεὶ δὲ φροῦδός ἐστιν Ἀργείων στρατὸς
ἐν νυκτὶ τῇ νῦν, οὐδὲν οἶδ᾽ ὑπέρτερον,
οὔτ᾽ εὐτυχοῦσα μᾶλλον οὔτ᾽ ἀτωμένη.
ΑΝ. ᾔδη καλῶς, καί σ᾽ ἐκτὸς αὐλείων πυλῶν
τοῦδ᾽ οὕνεκ᾽ ἐξέπεμπον, ὡς μόνη κλύοις.
20 ΙΣ. τί δ᾽ ἔστι; δηλοῖς γάρ τι καλχαίνουσ᾽ ἔπος.
ΑΝ. οὐ γὰρ τάφου νῷν τὼ κασιγνήτω Κρέων
τὸν μὲν προτίσας, τὸν δ᾽ ἀτιμάσας ἔχει;
Ἐτεοκλέα μέν, ὡς λέγουσι, σὺν δίκῃ
†χρησθεὶς δικαίᾳ† καὶ νόμῳ, κατὰ χθονὸς
25 ἔκρυψε τοῖς ἔνερθεν ἔντιμον νεκροῖς,
τὸν δ᾽ ἀθλίως θανόντα Πολυνείκους νέκυν
ἀστοῖσί φασιν ἐκκεκηρῦχθαι τὸ μὴ
τάφῳ καλύψαι μηδὲ κωκῦσαί τινα,
ἐᾶν δ᾽ ἄκλαυτον, ἄταφον, οἰωνοῖς γλυκὺν
30 θησαυρὸν εἰσορῶσι πρὸς χάριν βορᾶς.
τοιαῦτά φασι τὸν ἀγαθὸν Κρέοντα σοὶ
κἀμοί, λέγω γὰρ κἀμέ, κηρύξαντ᾽ ἔχειν,
καὶ δεῦρο νεῖσθαι ταῦτα τοῖσι μὴ εἰδόσιν
σαφῆ προκηρύξοντα, καὶ τὸ πρᾶγμ᾽ ἄγειν
35 οὐχ ὡς παρ᾽ οὐδέν, ἀλλ᾽ ὃς ἂν τούτων τι δρᾷ,
φόνον προκεῖσθαι δημόλευστον ἐν πόλει.
οὕτως ἔχει σοι ταῦτα, καὶ δείξεις τάχα
εἴτ᾽ εὐγενὴς πέφυκας εἴτ᾽ ἐσθλῶν κακή.

***
ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Ω αγαπημένη αυταδερφή μου Ισμήνη,
ξέρεις ποιό τάχ᾽ απ᾽ τα κακά, που ο Οιδίπους
μας άφησε κληρονομιά, να μένει
που ο Δίας να μην το ᾽στειλε στις δυο μας
που είμαστε ακόμα στη ζωή; Γιατί
κανένα πόνο και καμιά κατάρα,
καμιά ντροπή κι ούτε καμιά ατιμία
δεν είδα εγώ να λείψει απ᾽ τις δικές σου
κι απ᾽ τις δικές μου συφορές. Και τώρα
τί ᾽ναι αυτή πάλι η προσταγή, που λένε
πως ότι και διαλάλησε στη χώρα
και σ᾽ όλους τους πολίτες ο άρχοντάς μας;
Ξέρεις κι άκουσες τίποτα; ή δεν έχεις
είδηση πάρει πως κακό ετοιμάζουν
10 για τους αγαπημένους μας οι εχθροί μας;
ΙΣΜΗΝΗ
Για μένα κανείς λόγος, Αντιγόνη,
μήτε καλός μήτε κακός δεν ήρθε
για φίλους μας, απ᾽ όταν σε μια μέρα
χάσαμε οι δυο τούς δυο τους αδερφούς μας,
που πέσανε απ᾽ το χέρι ο ένας του άλλου·
κι αφού του Άργους σκορπίστηκε και πάει
τη νύχτ᾽ αυτή ο στρατός, εγώ, δεν ξέρω
τίποτα παραπάνω, είτε αν πως είμαι
πιο ευτυχισμένη, ή πιο συφοριασμένη.
ΑΝΤ. Ήμουνα βέβαιη και γι᾽ αυτό ίσα ίσα
σ᾽ έφερα εδώ έξω απ᾽ της αυλής τις πύλες
για να τ᾽ ακούσεις μόνη. ΙΣΜ. Μα τί τρέχει;
20 Δείχνεις πως κάτι βράζει μες στο νου σου.
ΑΝΤ. Και μη δεν έχει ο Κρέοντας τον ένα
τον αδερφό μας με ταφή τιμήσει,
ενώ άταφο καταφρονά τον άλλο;
Τον Ετεοκλή, όπως λεν, και με το δίκιο,
πρόσταξε να τον θάψουν, για να πάει
με τιμή στους νεκρούς του Κάτω κόσμου·
μα το άθλιο το κορμί του Πολυνείκη
στους πολίτες διαλάλησε, κανένας
στη γης να μη το κρύψει ούτε το κλάψει,
μα αθρήνητο και άταφο να τ᾽ αφήσουν,
γλυκό για τα όρνια θησαυρό, που γύρω
30 καρτερούν λιμασμένα για θροφή τους.
Τέτοια ο καλός μας Κρέοντας για σένα
και για μένα —ναι, λέω και για μένα —
διαλάλησε· και θά ᾽ρθει, λέγουν, τώρα
ξάστερα εδώ στη μέση να κηρύξει
για όσους δεν το ᾽χουν μάθει· και το πράμα
το παίρνει όχι έτσι αψήφιστα, μα αν κάποιος
τολμήσει κάτι τέτοιο, θάνατος
απ᾽ του λαού τις πέτρες μες στην πόλη
τον περιμένει —. Έτσι λοιπόν αυτά ειναι.
Μα τώρα εσύ θα δείξεις, αν είσ᾽ άξιο
της γενιάς σου βλαστάρι, ή αν ενώ εισαι
από τέτοιους προγόνους, τους ντροπιάζεις.

Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία: 2. Αρχαϊκή εποχή (700-508 π.Χ.)

2.4.Β.i. Χορική ποίηση


Ένας ήταν κάθε φορά ο ποιητής, ο συνθέτης και ο χορογράφος των χορικών τραγουδιών, αλλά το έργο του προοριζόταν να παρουσιαστεί από μιαν ομάδα, τον Χορό. Συνοδευτικά μουσικά όργανα για τα χορικά τραγούδια ήταν η λύρα ή/και ο αυλός, και σχεδόν απαραίτητο στοιχείο της παρουσίασης αυτό που εμείς σήμερα ονομάζουμε «χορό»: η συνταιριασμένη με τη μουσική περισσότερο ή λιγότερο ζωηρή κίνηση. Ακόμα, συνηθισμένο ήταν μέσα στον Χορό να ξεχωρίζουν σε καθοδηγητικό ρόλο κάποιοι πρωτοτραγουδιστές και πρωτοχορευτές, οι ἔξαρχοι ή χορηγοί.

Τα μέλη του Χορού επιλέγονταν για την καλή τους φωνή και τη χορευτική τους ικανότητα. Δεν ήταν επαγγελματίες αλλά πολίτες (παιδιά, νέοι και νέες, άντρες και γυναίκες) που τη συμμετοχή τους την έβλεπαν ως ευχάριστη και τιμητική κοινωνική λειτουργία. Κοινωνικές ήταν άλλωστε και οι πολλές και ποικίλες εκδηλώσεις που έδιναν την ευκαιρία στους χορικούς ποιητές να συνθέσουν, να διδάξουν και να παρουσιάσουν τα έργα τους· και δεν είναι λάθος να πούμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα χορικά τραγούδια συνδέονταν, άμεσα ή έμμεσα, με τη λατρεία των θεών και των ηρώων.

Η φιλολογική παράδοση ξεχωρίζει, ανάλογα με το περιεχόμενο, τρεις μεγάλες κατηγορίες χορικών τραγουδιών:

(α) Οι ύμνοι ήταν τραγούδια όπου ο Χορός, καμιά φορά και ακίνητος, δοξολογούσε θεούς και ήρωες. Στους ύμνους ανήκουν οι παιάνες (ύμνοι λατρευτικοί του Απόλλωνα), οι διθύραμβοι (ύμνοι λατρευτικοί του Διονύσου), οι γαμήλιοι υμέναιοι κ.ά.

(β) Οι θρήνοι ήταν πένθιμα τραγούδια όπου ο Χορός, με στηθοκοπήματα και άλλες ανάλογες κινήσεις, μοιρολογούσε τους νεκρούς.

(γ) Τα εγκώμια ήταν τραγούδια επαινετικά για ζωντανούς ανθρώπους, π.χ. για τυράννους. Στα εγκώμια ανήκουν και τα επιθαλάμια (τραγούδια του γάμου) και οι επίνικοι (τραγούδια τιμητικά για τους νικητές των αθλητικών αγώνων).

Παραδοσιακοί είναι και μερικοί χαρακτηρισμοί που αποδίδονται στα χορικά τραγούδια ανάλογα με τον τρόπο που παρουσιάζονταν:

(α) Παρθένεια χαρακτηρίζονταν τα τραγούδια που τραγουδούσαν οι Χοροί των κοριτσιών.

(β) Προσόδια χαρακτηρίζονταν τα τραγούδια που τραγουδούσε ο Χορός καθώς ως λατρευτική πομπή όδευε, με συνοδεία αυλού, προς τους ναούς.

(γ) Υπορχήματα ονομάζονταν τα τραγούδια που συνοδεύονταν από μιμητικές κινήσεις.

Δεν είναι σύμπτωση ότι η χορική ποίηση πρωτάνθισε στη Σπάρτη. Σε αντίθεση με τις πλουσιότερες και πιο εξελιγμένες ιωνικές και αιολικές περιοχές, όπου τα ταξίδια, το εμπόριο και ο συνακόλουθος πλούτος βοηθούσαν να ξυπνήσει και να αναπτυχτεί η ατομικότητα, η αγροτική Σπάρτη και το σεμνό δωρικό ήθος ευνοούσαν την ομαδική περισσότερο παρά την ατομική έκφραση. Άλλωστε, η Σπάρτη του 7ου π.Χ. αιώνα ήταν διαφορετική από την κατοπινή αυστηρή και στρατοκρατούμενη πόλη,[1] όπου τίποτα καινούργιο ή ξένο δε γινόταν δεκτό: ήταν ακόμα ανοιχτή, με πλούσιες γιορτές, τελετές και μουσικές εκδηλώσεις, με ικανούς τεχνίτες που δούλευαν τα μέταλλα και το ελεφαντόδοντο - πόλη όπου ανθούσαν «η παλληκαριά των νέων, η καλλίφωνη Μούσα και η κοινωνική Δικαιοσύνη, που ευνοεί τα όμορφα έργα» (Τέρπανδρος;)·[2] δεν πρέπει να απορήσουμε, όταν αρκετοί πρωτεργάτες της χορικής ποίησης κατάγονταν από άλλες περιοχές, αλλά για ένα διάστημα έδρασαν προσκαλεσμένοι στη Σπάρτη.

ΑΛΚΜΑΝΑΣ (7ος/6ος π.Χ. αι.)

Πατρίδα του ήταν οι Σάρδεις της Μικρασίας, αλλά η δράση του τοποθετείται στη Σπάρτη. Από τα έργα του σώζονται αρκετά αποσπάσματα, τα μεγαλύτερα από ένα Παρθένειο που προοριζόταν να το τραγουδήσει Χορός από δέκα κορίτσια στη γιορτή μιας θεάς, ίσως της Άρτεμης ή της ωραίας Ελένης, που και αυτή ξέρουμε ότι λατρευόταν στη Σπάρτη.

Ξεκινά με την αφήγηση ενός τοπικού πολεμικού μύθου και προχωρά στη διαπίστωση ότι «υπάρχει εκδίκηση από τους θεούς»· στη συνέχεια, το μεγαλύτερο μέρος του τραγουδιού αφορά τις ίδιες τις κοπέλες του Χορού, που παινούν την ομορφιά της μιας και της άλλης, μιλούν για τα μαλλιά, το ντύσιμο και τα στολίδια τους - όλα γελαστά και καλοσυνάτα, με άνεση, ονομαστικά. Έτσι τυχαίνει να γνωρίζουμε σήμερα δέκα κορίτσια που έζησαν, τραγούδησαν και χόρεψαν στη Σπάρτη τον 7ο/6ο π.Χ. αιώνα: εκτός από την Αγιδώ και την Αγησιχόρα, που φαίνεται να είχαν κάποιον ηγετικό ρόλο, ήταν η Ναννώ, η Αρέτη, η Θυλακίδα, η Κλεησιθήρα, η Ασταφίδα, η Φίλυλλα, η Δημαρέτη και η Ιανθεμίδα.[3]

Σε άλλα αποσπάσματα ο Αλκμάνας περιγράφει με εξαιρετική απλότητα τη φύση, δηλώνει πως γνωρίζει «όλες τις μελωδίες των πουλιών», αλλά δεν κρύβει και πως είναι φαγάς και του αρέσει η … φάβα «ζεστή το μεσοχείμωνο» (απόσπ. 5 P.):

Καλό φαγί δε γύρεψε ποτέ του·

σαν τη φτωχολογιά κι αυτός, του φτάνει μόνο

να ᾽χει να τρώει το πιο συνηθισμένο.


Η χορική ποίηση καλλιεργήθηκε και στη Μεγάλη Ελλάδα. Ο Ηρόδοτος διηγείται πώς ο Αρίων από τη Μυτιλήνη, που ζούσε στην αυλή του τυράννου Περίανδρου στην Κόρινθο,[4] επισκέφτηκε τη Σικελία και την Κάτω Ιταλία, όπου γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Στο ταξίδι του γυρισμού οι ναύτες θέλησαν, λέει, να τον σκοτώσουν για να τον κλέψουν· όμως εκείνος στάθηκε στην πρύμνη, τραγούδησε και πήδησε μόνος στη θάλασσα, όπου ένα δελφίνι, μαγεμένο από τη μουσική του, τον πήρε στη ράχη του και τον έβγαλε σώο στο Ταίναρο. Την ίδια πάνω κάτω εποχή, τέλος του 7ου και αρχές του 6ου π.Χ. αιώνα, στην Ιμέρα της Σικελίας, έδρασε ο Στησίχορος και λίγες δεκαετίες αργότερα, στο Ρήγιο της Κάτω Ιταλίας, ο Ίβυκος.

ΣΤΗΣΙΧΟΡΟΣ (7ος/6ος π.Χ. αι.)

Ο Στησίχορος από την Ιμέρα της Σικελίας έζησε σε δωρικό περιβάλλον και έγραψε χορικά τραγούδια. Ωστόσο, τόσο γλωσσικά όσο και θεματικά τα έργα του συγγενεύουν με το έπος. Τα περισσότερα είναι μυθολογικά-αφηγηματικά, με τίτλους όπως: Γηρυονηίς, Νόστοι,Ὀρέστεια, Θηβαΐς, Ἐριφύλη κ.ά. Πιο γνωστά είναι τα έργα του Ἑλένα και Παλινῳδία, καθώς η παράδοση τα συνδέει με ένα συγκεκριμένο του βίωμα. Είχε, λένε, γράψει για την Ελένη πως ακολούθησε τον Πάρη στην Τροία κλπ., αλλά ως θεά η Ελένη θύμωσε και του στέρησε το φως του. Τυφλός και μετανιωμένος ο Στησίχορος έγραψε τότε την Παλινῳδία,[5] παίρνοντας πίσω όλα όσα είχε πει στο πρώτο τραγούδι:

Δεν είναι αληθινός αυτός ο λόγος·

ούτε μπήκες στα καλάρμοστα καράβια,

ούτε στα κάστρα έφτασες της Τροίας…


(απόσπ. 62 Ρ.) - και αμέσως ανάβλεψε!

Το έργο του Στησίχορου είχε μεγάλη επίδραση και στις εικαστικές τέχνες, όπου συχνά βλέπουμε να εικονίζονται οι δικές του μυθολογικές παραλλαγές, και στους δραματικούς ποιητές που επεξεργάστηκαν αργότερα τα ίδια θέματα. Έτσι, για παράδειγμα η τραγωδία Ἑλένη του Ευριπίδη ακολουθεί την εκδοχή της Παλινωδίας.

Από τα ποιήματά του σώζονται γύρω στα 100 αποσπάσματα, μικρά τα περισσότερα - πολύ λίγα, αν σκεφτούμε ότι οι αλεξανδρινοί φιλόλογοι είχαν συγκεντρώσει τα έργα του σε 26 βιβλία.

Μελετώντας τον Ίβυκο, που η δράση του τοποθετείται στα μέσα του 6ου π.Χ. αιώνα,[6] διαπιστώνουμε μια χαρακτηριστική εξέλιξη. Όσο έμενε στην πατρίδα του, το Ρήγιο της Κάτω Ιταλίας, ακολουθούσε το πρότυπο του Στησίχορου συνθέτοντας μυθολογικά αφηγηματικά τραγούδια με προτίμηση στις σπάνιες και τοπικές παραλλαγές. Αργότερα, όταν έζησε σε ιωνικό περιβάλλον, στην αυλή του Πολυκράτη στη Σάμο, τα τραγούδια του πήραν άλλη, έντονα ερωτική, κατεύθυνση. Από τα έργα του (γραμμένα στην επική ποιητική γλώσσα με κάποιους δωρισμούς) δε σώζονται ούτε εκατό στίχοι· ένα όμως απόσπασμα (263 Ρ.) είναι διαφωτιστικό, καθώς σε αυτό ο Ίβυκος από τη μια κολακεύει, άμεσα, τον τύραννο που τον φιλοξενούσε, από την άλλη εξυψώνει, έμμεσα, τον εαυτό του και την τέχνη του:

και συ, Πολυκράτη, αθάνατη θα έχεις δόξα

απ᾽ το τραγούδι και τη δόξα τη δική μου.


ΣΙΜΩΝΙΔΗΣ (556-468 π.Χ.)

Ὁ Σιμωνίδης τὴν μὲν ζωγραφίαν ποίησιν σιωπῶσαν

προσαγορεύει, τὴν δὲ ποίησιν ζωγραφίαν λαλοῦσαν
.[7]

Πλούταρχος, Ηθικά 346f

Ο Σιμωνίδης γεννήθηκε στην ιωνική Κέω, τη Τζια, όπου και άρχισε να συνθέτει. Γρήγορα έγινε διάσημος και ταξίδεψε πρώτα στην Αθήνα, προσκαλεσμένος από τους Πεισιστρατίδες, ύστερα στη Θεσσαλία, προσκαλεσμένος από τους πανίσχυρους Σκοπάδες. Αργότερα, στα χρόνια των Περσικών πολέμων, τον συναντούμε πάλι στην Αθήνα, όπου συνδέθηκε με τον Θεμιστοκλή, και στη συνέχεια στη Σικελία, στην αυλή του Ιέρωνα των Συρακουσών.

Τα έργα του είναι πολλά και ποικίλα, και αποσπάσματά τους σώζονται αρκετά. Φαίνεται να ήταν ο πρώτος που έγραψε επίνικους, εγκωμιαστικά τραγούδια για τους νικητές των αθλητικών αγώνων, ενώ παράλληλα εξαιρετική επιτυχία είχαν οι θρήνοι, τα επιγράμματα, τα σκόλια και οι διθύραμβοί του. Ο ίδιος καυχήθηκε σε ένα του επίγραμμα πως για τους διθυραμβικούς και μόνο Χορούς που εδίδαξε ανέβηκε πενήντα έξι φορές στο «αγλαό άρμα της εύδοξης Νίκης» (Ελληνική ανθολογία 6.213).

Γράφει ο Διονύσιος από την Αλικαρνασσό:[8] «Στον Σιμωνίδη παρατήρησε την επιλογή των λέξων και την ακρίβεια της σύνθεσης, και ακόμα πρόσεξε πώς ξεπερνά και τον Πίνδαρο, θρηνώντας όχι μεγαλόπρεπα αλλά συμπονετικά.» Μπορούμε και γενικότερα να πούμε πως ο Σιμωνίδης προτίμησε την καλομελετημένη απλότητα από το βαρύ εντυπωσιακό ύφος, και πως αντιμετώπισε την ανθρώπινη μοίρα με φιλοσοφικό στοχασμό και κατανόηση. Δική του είναι η διαπίστωση (απόσπ. 356 Ρ.) ότι στο τέλος,

όλα φτάνουν στην αχόρταγη Χάρυβδη,

και οι μεγάλες αρετές κι ο πλούτος.


Όπως σε όλες τις εποχές ο Όμηρος, όπως αργότερα το δράμα, η χορική ποίηση στάθηκε στα αρχαϊκά χρόνια μεγάλο σχολειό για τον δήμο. Στις θρησκευτικές γιορτές και τις άλλες σημαντικές κοινωνικές εκδηλώσεις όπου τραγουδιόνταν τα έργα τους, οι χορικοί ποιητές ήξεραν βέβαια και να εκφράσουν και να καθοδηγήσουν το λαϊκό αίσθημα· παράλληλα όμως, με τα μυθολογικά παραδείγματα, με τα γνωμικά, με τους προβληματισμούς και τις προτροπές τους, οι ποιητές διαφώτιζαν ιδεολογικά και προετοίμαζαν το πλήθος για τη βαθμιαία του χειραφέτηση.
-------------------------------
1. Η αλλαγή έγινε μετά το τέλος του δεύτερου Μεσσηνιακού πολέμου (600 π.Χ.), οπότε και πρωτοεφαρμόστηκαν τα αυστηρά μέτρα της παλαιότερης νομοθεσίας του Λυκούργου.

2. Ο Τέρπανδρος από τη Μυτιλήνη, γνωστός και για τους μουσικούς του νεωτερισμούς, είχε βραβευτεί στη Σπάρτη, στη γιορτή του Απόλλωνα, το 674 (;) π.Χ. Τα έργα του, εκτός από ελάχιστους στίχους, έχουν χαθεί.

3. Ο πάπυρος που διασώζει το κείμενο είναι φθαρμένος και με πολλά κενά· οι συμπληρώσεις που προτείνονται είναι αβέβαιες, ορισμένοι υπαινιγμοί του κειμένου μένουν ανεξήγητοι, και γενικά το παρθένειο του Αλκμάνα αποτελεί λαμπρό πεδίο για τους φιλολόγους να δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους και να διαφωνούν.

4. Ο Αρίων, μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος, ήταν ο καλύτερος τα χρόνια εκείνα κιθαρῳδός. Από το έργο του δε σώζεται ούτε ένας στίχος.

5. Στα αρχαία ελληνικά το πάλιν δε δήλωνε επανάληψη αλλά αντίθεση: παλινῳδία ήταν «η ωδή που λέει τα αντίθετα».

6. Η γνωστή ιστορία ότι ο Ίβυκος σκοτώθηκε από ληστές, ότι επικαλέστηκε μάρτυρες ένα κοπάδι γερανών που περνούσαν, και ότι πραγματικά τα πουλιά φανέρωσαν αργότερα τους ενόχους, είναι το ίδιο πιστευτή με τη σωτηρία του Αρίωνα από τα δελφίνια και με τον θάνατο του Ομήρου από στενοχώρια όταν δε μπόρεσε να λύσει ένα ψαράδικο αίνιγμα. Ωστόσο, πρέπει να παραδεχτούμε ότι οι αρχαίοι επινοούσαν όμορφες ιστορίες για τους ποιητές τους.

7. «Ο Σιμωνίδης ονομάζει τη ζωγραφική ποίηση που σιωπά, και την ποίηση ζωγραφική που μιλά.»

8. Ιστορικός και φιλόλογος της ρωμαϊκής εποχής.

Βάζοντας προτεραιότητες

Καθημερινά μοιράζουμε τον χρόνο μας σε διάφορες δραστηριότητες, ασχολίες, υποχρεώσεις και δουλειά. Ωστόσο, οι προτεραιότητες διαφοροποιούνται εάν είμαστε γονείς ή μόνοι μας. Αρχικά, το δυσκολότερο είναι να βάλουμε προτεραιότητες όταν είμαστε γονείς διότι είναι αυτονόητο ότι τα παιδιά μας είναι προτεραιότητα.

Δηλαδή, πως θα μοιράσουμε τον χρόνο μας ως γονείς, ώστε να μπορούμε να υποστηρίξουμε τις πρακτικές ανάγκες των παιδιών μας π.χ. διάβασμα, δραστηριότητες, τις συναισθηματικές ανάγκες π.χ. έκφραση των συναισθημάτων και τις επικοινωνιακές ανάγκες π.χ. συζήτηση, σε συνδυασμό με τις δικές μας ανάγκες, του/τη συντρόφου και της οικογένειας ως σύνολο;

Σωστή διαχείριση χρόνου και προτεραιότητες στην οικογένεια

Η σωστή διαχείριση του χρόνου είναι απαραίτητη για να επιτύχουμε τους στόχους μας και να είμαστε παραγωγικοί. Επιπλέον, μειώνει το αίσθημα της πίεσης και βοηθά να οργανώνουμε γρήγορα και αποτελεσματικά τις υποχρεώσεις μας.

Έτσι, ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα ατομικό και οικογενειακό θα ωφελήσει σημαντικά. Ένα σημαντικό tip είναι να έχουμε συνέπεια στο πρόγραμμα ώστε να μην δημιουργείται πίεση και να παρέχουμε ασφάλεια στο σπίτι μας και στον εαυτό μας.

Ένα παρορμητικό άτομο που καθοδηγείται από παρορμήσεις συνήθως δεν πετυχαίνει τους στόχους του, πιέζεται, νιώθει χαμηλή αυτοεκτίμηση και τα παρατάει.

Ακόμη, είναι σημαντικό να επικοινωνούμε τα συναισθήματά μας αν πιεζόμαστε στη δουλειά ώστε να μην δημιουργούμε στα παιδιά μας φαντασιώσεις και πιστεύουν ότι αυτά είναι υπαίτια ή ένοχα που ο μπαμπάς ή η μαμά έχουν νεύρα. Οι διακοπές ή τα μικρά διαλλείματα μπορούν να μας αποφορτίσουν οπότε καλό είναι να τα έχουμε σαν προτεραιότητα εάν μας κάνουν καλό.

Τα social media σίγουρα δεν μπορούν να είναι προτεραιότητα αλλά η χρήση τους μπορεί να μας ξεκουράζει, άρα και ο χρόνος χρήσης τους πρέπει να είναι περιορισμένος.

Προτεραιότητες σε ατομικό επίπεδο

Εκτός όμως από την οικογένεια που οι προτεραιότητες ορίζονται διαφορετικά τι γίνεται σε ατομικό επίπεδο;

Σε ατομικό επίπεδο, χρειάζεται να ξεκινήσουμε από το τι είναι σημαντικό για μας, τι έχει προτεραιότητα στη ζωή μας και ποιοι είναι οι στόχοι που θέλουμε να πετύχουμε.

Για να μπορέσουμε βάλουμε προτεραιότητα κάποια από τα θέλω μας ή τις επιθυμίας μας σημαντικό είναι να εστιάσουμε στην αυτογνωσία μας, ώστε να συνειδητοποιήσουμε τα «γιατί».

Αυτογνωσία

Αυτογνωσία σημαίνει γνωριμία και επίγνωση των αντιδράσεων του εαυτού μας. Είναι η γνώση που έχει το άτομο για τη συμπεριφορά του, τις στάσεις του, τις αξίες του και την ηθική του. Δεν βρίσκονται όλοι οι άνθρωποι στο ίδιο επίπεδο αυτογνωσίας. Άλλοι γνωρίζουν τον εαυτό τους περισσότερο και άλλοι λιγότερο.

Σημαντικό ρόλο στην αυτογνωσία παίζει η ποιότητα και η ποικιλία επικοινωνίας που έχει κάθε άνθρωπος με άλλα άτομα και από την παιδική κιόλας ηλικία. Μπορεί για παράδειγμα να πιστεύει κάποια πράγματα για τον εαυτό του, όμως θα επιβεβαιωθούν ή θα απορριφθούν από τους άλλους. Οι αντιδράσεις των άλλων δεν επικυρώνουν ή απορρίπτουν αλλά εν τέλει βοηθούν στην γνωριμία με τον εαυτό.

Παράθυρο Johari: ένα μοντέλο αυτογνωσίας

Ένα μοντέλο που ασχολήθηκε με την αυτογνωσία είναι το «παράθυρο Johari» όπου χωρίζει το άτομο σε τέσσερα μέρη, όπου κάθε μέρος αποτελεί ένα επίπεδο γνώσης του εαυτού:

1. Το ανοικτό κουτί όπου είναι όλο το μέρος του εαυτού μας που φαίνεται, και γνωρίζουν το ίδιο το άτομο αλλά και οι άλλοι (είμαι επικοινωνιακός).

2. Το τυφλό κουτί όπου είναι μέρος του εαυτού μας που γνωρίζουν οι άλλοι αλλά το ίδιο το άτομο δεν γνωρίζει (είμαι αφελής ενώ δεν το γνωρίζω, ίσως πιστεύω και το αντίθετο ενώ όλοι άλλοι το γνωρίζουν).

3. Το κρυμμένο κουτί όπου είναι μέρος του εαυτού μας που μόνο το άτομο έχει επίγνωση ενώ οι άλλοι δεν το γνωρίζουν γιατί δεν το φανερώνει (είμαι ζηλιάρης αλλά δεν το δείχνω σε κανέναν).

4. Το άγνωστο κουτί όπου είναι μέρος του εαυτού μας που δεν το γνωρίζουμε ούτε εμείς αλλά ούτε και οι άλλοι (είμαι ευαίσθητος αλλά δεν το ξέρω ούτε εγώ ούτε οι άλλοι).

Αυτοαποκάλυψη

Στόχος της αυτογνωσίας είναι να πλησιάσουμε το άγνωστο κουτί. Εκεί δημιουργείται κι ένα στοιχείο της αυτο-αποκάλυψης.

Βέβαια, το πόσο θα αυτο-αποκαλυφθεί ένας άνθρωπος εξαρτάται από την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια που νιώθει με τον συνομιλητή του.

Να ξέρετε όμως ότι όσο καλύτερα γνωρίζουμε τον εαυτό μας τόσο καλύτερα βάζουμε προτεραιότητες, τόσο αποτελεσματικότερα παίρνουμε αποφάσεις που ευνοούν τον εαυτό μας και τους σημαντικούς άλλους, και τελικά είμαστε ευτυχισμένοι κι έχουμε τη μέγιστη ποιότητα ζωής που μπορούμε να έχουμε.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος ανανεώνει τα κύτταρά του και μετά τα 80 χρόνια ζωής

Οι περισσότεροι άνθρωποι αλλά και εκπρόσωποι των επιστημών, θεωρούσαμε μέχρι τώρα ότι ο ανθρώπινος οργανισμός φτάνει κάποια στιγμή στο σημείο της αποκορύφωσής του ενώ από κάποια ηλικία και έπειτα παύει να βρίσκεται σε τέλεια λειτουργία σταδιακά. Ωστόσο, και σύμφωνα με έρευνες, ο ανθρώπινος εγκέφαλος συνεχίζει να μας εκπλήσσει και μετά τα 80 αφού τελικά αποδείχθηκε κάτι που δεν είχαμε παρατηρήσει μέχρι σήμερα.

Ακόμη και κατά την ένατη δεκαετία της ζωής ενός ανθρώπου, αναπτύσσονται νέα εγκεφαλικά κύτταρα κάτι που προέκυψε ως πόρισμα κατόπιν έρευνας Ισπανών επιστημόνων. Ωστόσο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, η δημιουργία νέων νευρώνων μειώνεται σημαντικά στους ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Μαρία Λόρενς-Μάρτιν του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Μαδρίτης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό “Nature Medicine”, ανέλυσαν δείγματα εγκεφαλικών ιστών από 58 ανθρώπους.

Από την έρευνα προέκυψε το πόρισμα ότι με το πέρασμα του χρόνου υπάρχει μεν μια μείωση στο ρυθμό της νευρογένεσης, όμως η δημιουργία νευρώνων μπορεί να παρατηρηθεί στον ιππόκαμπο, μια ζωτική περιοχή του εγκεφάλου, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν 40.000 νέοι νευρώνες ανά χιλιοστόλιτρο εγκεφαλικού ιστού στην ηλικία των 40 ετών ενώ το ποσό αυτό πέφτει όσο ανεβαίνει η ηλικίας μας και γίνεται δηλαδή 30.000 στα 70 έτη.

Όμως, στην περίπτωση που το άτομο εμφανίζει τη νόσο Αλτσχάιμερ ή οτιδήποτε σχετίζεται με άνοια ακόμη και αν βρίσκεται στο αρχικό στάδιο της νόσου, καταλήγει από 30.000 σε 20.000 νέους νευρώνες ανά χιλιοστόλιτρο εγκεφαλικού ιστού. Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε μείωση πάνω από 30%.

Μπορεί τα περισσότερα κύτταρα και οι νευρώνες του εγκεφάλου μας να έχουν δημιουργηθεί στον εγκέφαλο έως τη στιγμή της γέννησης, όμως ο σχηματισμός νέων κυττάρων συνεχίζεται στον εγκέφαλο των ενηλίκων κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου σε συγκεκριμένες περιοχές του κυρίως, όπως για παράδειγμα ο ιππόκαμπος. Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι αυτό συμβαίνει στα ζώα, αλλά τώρα επιβεβαιώνεται ότι κάτι ανάλογο ισχύει και για τους ανθρώπους, ακόμη και προχωρημένης ηλικίας.

Εκείνος που αντέχει τις καταιγίδες, δικαιούται το ουράνιο τόξο

Η προϋπόθεση για να δεις το ουράνιο τόξο, είναι πως έχει προηγηθεί καταιγίδα. Κάποιες είναι ήπιες, χωρίς πολλές καταστροφές. Είναι και άλλες όμως που στο πέρασμα τους δεν αφήνουν τίποτα. Έτσι είναι κάποιες φόρες μερικοί άνθρωποι στη ζωή μας. Δεν αφήνουν τίποτα όρθιο, τίποτα ζωντανό. Έρχονται και στο πέρασμα τους καταστρέφουν τα πάντα.

Ακούς τα κλισέ που σου λένε όλοι, πως όλα θα περάσουν, καλύτερες μέρες θα ξημερώσουν. Μα δεν πιστεύεις κανέναν. Μέρα, με την μέρα βυθίζεσαι στο απόλυτο τίποτα. Ένα κενό. Όλα είναι μαύρα, δίχως χρώμα, δίχως ήλιο, δίχως νόημα και λόγο ύπαρξης.

Ανούσια, νιώθεις πως υπάρχεις μα δεν ζεις. Ως που το τελειωτικό στάδιο είναι η έλλειψη οξυγόνου, που προέρχεται από την έλλειψη ενός και μόνο προσώπου, μιας φωνής. Δεν ξέρεις πώς να προχωρήσεις παρακάτω πλέον.

Κάθε μέρα παλεύεις για την κάθε σου ανάσα. Σαν ψάρι έξω από το νερό που σπαρταράει. Κι εκεί είναι που έπιασες πάτο. Σε αυτό το σενάριο υπάρχει κάτι μαγικό. Όταν πέσεις, τόσο χαμηλά που πιο κάτω δεν έχει, υπάρχει ένας δρόμος μοναχά. Προς τα πάνω.

Σε όλη αυτή την δύσκολη και ασφυκτική κατάσταση υπάρχει μια αλήθεια. Μια αλήθεια που σαν ηλιαχτίδα ξεπροβάλει, στον γκρίζο σου ουρανό. Όλα αυτά τα κοινότυπα και κλισέ είναι αληθινά. Όλα περνούν.

Ο ήλιος κάνει την εμφάνιση του λαμπερός και με τις ηλιαχτίδες του θα σου ζεστάνει γλυκά την ψυχή.

Τώρα πονάς. Το ξέρω, το καταλαβαίνω. Μα πίστεψε με η στιγμή που θα χαμογελάσεις και πάλι δεν αργεί. Ίσως χρειαστεί να αλλάξεις πολλά. Το ποιος είσαι, ποιους έχεις δίπλα σου, ίσως κι εσένα τον ίδιο. Αξίζει όμως. Την στιγμή που θα χαμογελάσεις και πάλι θα καταλάβεις πως αυτή είναι η πιο σπουδαία ανταμοιβή.

Να βάζεις προτεραιότητα εσένα. Εσένα ως άνθρωπο. Μην βάλεις ποτέ κανέναν πάνω από τον εαυτό σου. Μην νιώσεις πως αυτή είναι μια εγωιστική πράξη.

Μαθέ να αγαπάς εσένα, μόνο έτσι θα μάθεις να αγαπάς και τους άλλους γύρω σου. Άνθρωπος που δεν αγαπάει τον εαυτό του, δεν μπορεί να αγαπήσει κανένα άλλο πλάσμα στον κόσμο αυτό.

Θα περάσουν άνθρωποι που δεν θα σε εκτιμήσουν. Θα σε υποτιμήσουν, που θα σε “χρησιμοποιούν” μονάχα όταν και για όσο σε χρειάζονται. Μην τους το επιτρέψεις. Είναι δική σου ευθύνη να προστατέψεις το ποιος είσαι. Τέτοιοι άνθρωποι δεν αξίζουν ούτε το πιο μικρό κομματάκι της καρδιάς σου.

Φύλαξε τον εαυτό σου για εκείνον τον άνθρωπο που θα είναι εκεί, παρών. Άνευ όρων και όχι για όποιον απλώς περάσει.

Κοίτα ψηλά. Τώρα ίσως να μην μπορείς να δεις τον ήλιο που λάμπει, αλλά θα έρθει η μέρα που τα σύννεφα θα σκορπίσουν, ο ουρανός της ψυχής σου θα είναι και πάλι γαλανός κι εσύ ευτυχισμένος. Θα γίνει. Στο υπόσχομαι.

Υπάρχει και όριο μεταξύ ωμής ειλικρίνειας και κακίας

Ειλικρίνεια και κακία. Δυο εκ διαμέτρου διαφορετικές έννοιες, που συχνά πυκνά ωστόσο μπλέκονται μεταξύ τους, θολώνοντας τα ασαφή όρια στον χαρακτήρα των ανθρώπων. Άλλωστε δεν είναι λίγοι εκείνοι που με την πρόφαση της απόλυτης ειλικρίνειας εκσφενδονίζουν κακίες προς πάσα κατεύθυνση. Συνήθως οι καμουφλαρισμένες προτάσεις τους ξεκινάνε με την πλέον χαρακτηριστική έκφραση «εγώ έχω σκοπό να λέω μόνο την αλήθεια, ακόμη κι αν αυτό σε πληγώνει». Μάλιστα δεν είναι λίγες φορές που οι δηλώσεις τους συνοδεύονται από υπερηφάνεια για την ντομπροσύνη τους. Υπάρχουν, όμως, όρια μεταξύ ωμής ειλικρίνειας και κακίας;

Σαφώς και υπάρχουν, αφού το χάσμα μεταξύ τους είναι τεράστιο. Η ειλικρίνεια αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα στοιχεία της προσωπικότητας ενός ανθρώπου. Η επιδίωξη και έκφραση της αλήθειας αποδεικνύει εντιμότητα, ακεραιότητα και θάρρος. Θάρρος γιατί σε έναν κόσμο που η ωραιοποίηση και το ψέμα είναι οι εύκολοι δρόμοι, οι ειλικρινείς θα επιλέξουν την ανηφόρα αναζήτησης της αλήθειας. Ίσως κατά βάθος όλοι μας να γοητευόμαστε από εκείνους που έχουν τα κότσια να εκφράσουν φωναχτά όλες τις ενδόμυχες σκέψεις τους, χωρίς φίλτρα και προσωπεία. Στο κάτω κάτω της γραφής, η ειλικρίνεια κουβαλάει και μια μορφή ελευθερίας.

Ο Κομφούκιος, ωστόσο, συνιστούσε «ειλικρίνεια με περίσκεψη». Καλό είναι να είσαι ευθύς, όμως η αλήθεια πρέπει να λέγεται προσεκτικά, με σεβασμό και ευαισθησία. Με μέτρο όλα στη ζωή, το ίδιο και η ειλικρίνεια. Δεν μπορεί λόγου χάρη να γίνεται καραμέλα στα χείλη ενός πικρόχολου ανθρώπου που θέλει συνεχώς να προσβάλλει και να πληγώνει. Όχι, δεν μπορεί να είναι πρόφαση αναίδειας και κακίας. Εκεί βαδίζουμε, στα όρια της κακεντρέχειας.

Τις περισσότερες φορές οι κακοήθεις αλήθειες τέτοιου τύπου δεν έχουν καν ζητηθεί ως άποψη. Αντίθετα, τα αρνητικά σχόλια θα εκσφενδονιστούν σε ανύποπτο χρόνο, τυλιγμένα σε συσκευασία νουθεσίας και ανωτερότητας. Και φυσικά, αν ο αποδέκτης τους τολμήσει να προσβληθεί, θα λάβει κάποια απάντηση περί σκληρής αλήθειας κι απόλυτης ειλικρίνειας. Επίσης αξιοπερίεργο είναι το γεγονός ότι ενώ οι «απόλυτα ειλικρινείς» άνθρωποι έχουν το δικαίωμα τοποθέτησης πάνω σε οποιοδήποτε πιθανό θέμα -ακόμα κι αν οι γνώσεις τους σ’ αυτό είναι από ελλιπείς έως μηδαμινές- ο περίγυρός τους θα πρέπει να παραμένει σιωπηλός και να συμφωνεί, χωρίς να εκφράσει αντίθετη άποψη. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που προσπαθούν να αποφύγουν την εποικοδομητική κριτική με κάθε κόστος, καθώς θεωρούν ότι υποβιβάζει την προσωπικότητά τους.

Εκεί που πραγματικά θα έπρεπε να διαχωρίζεται η ειλικρίνεια από την ωμότητα είναι τα κίνητρά τους. Στην πρώτη περίπτωση, εκεί που η ειλικρίνεια λειτουργεί ως αρετή, ο χαρακτήρας της είναι διδακτικός και βοηθητικός. Με άλλα λόγια, η άσκηση εποικοδομητικής κριτικής αποσκοπεί στη βελτίωση του αποδέκτη της. Από την άλλη πλευρά, η βαπτισμένη «σκληρή αλήθεια» ενός κακεντρεχούς ατόμου έχει στόχο να πληγώσει και να μειώσει. Η μάσκα της ντομπροσύνης προσφέρει μόνο αδιαφορία για τα συναισθήματα του άλλου και κανένα σημείο χρηστικότητας και προσωπικής εξέλιξης.

Το σίγουρο είναι ένα: Για να γίνουν ακόμη πιο ευδιάκριτα τα όρια μεταξύ κακίας και ειλικρίνειας θα πρέπει πρώτα απ’ όλα ο καθένας μας να μπαίνει στη θέση του άλλου πριν εκφράσει οποιαδήποτε άποψη που ενδεχομένως τον πληγώσει. Είναι σημαντικό να μην υποτιμάμε την προσωπικότητα και τα συναισθήματά του, ώστε να μην επιδρούμε τελείως αρνητικά στην ψυχολογία του. Ειλικρίνεια με περίσκεψη πάνω απ’ όλα.

Αν ο κομπλεξικός σου πει καλημέρα, ψάξε το φεγγάρι

Η λάσπη είναι ο καθρέφτης μέσα στον οποίο βλέπουν το πρόσωπό τους αυτοί που τη ρίχνουν. Θα ‘πρεπε να την έχει πει κάποιος μεγάλος και πάνσοφος αυτή τη φράση αλλά επειδή κανείς δεν διεκδίκησε ποτέ την πατρότητά της, έμεινε ορφανή μα πάντα αληθινή.

Δυσώδη παράθυρα ανοίγουν μέσα στα σπίτια μας, στις ζωές μας, και ρυπαίνουν το περιβάλλον με τα διαπλεκόμενα λεγόμενά τους, με το ειρωνικό ύφος του δήθεν κατήγορου που όλα τα ξέρει και τίποτα δεν φοβάται, όντας λασπολόγοι. Ο διεστραμμένος τους εγκέφαλος έχει κάνει πάλι το θαύμα του. Εκτοξεύουν τα βέλη τους σε μορφή παρατηρήσεων που χαρακτηρίζονται από πικρά σχόλια. Πάντα άδικοι στους χαρακτηρισμούς και μικροί, πολύ μικροί μέσα στην επίμονη ενασχόλησή τους με τις πράξεις του άλλου. Διαταραγμένες προσωπικότητες με μια μόνιμη πεποίθηση ότι οι ίδιοι είναι τέλειοι.

Άνθρωποι στην ουσία τους κομπλεξικοί, διότι περί αυτών πρόκειται, παραζαλισμένοι από την ποταπότητά τους και μην έχοντας κάτι αξιοσέβαστο να επιδείξουν, κουβαλώντας την ανεπάρκειά τους και υποφέροντας οικτρά, παρασύρονται από τη φαινομενική υποκειμενικότητά τους, κρατώντας στα λερωμένα τους χέρια το λάβαρο της υποτιθέμενης ανωτερότητάς τους. Ελπίζουν συνειδητά με αυτόν τον τρόπο να γεμίσουν το κενό της ύπαρξής τους με ψεύδη. Άνθρωποι φρενοβλαβείς.

Τα κόμπλεξ και η μισαλλοδοξία δεν κάνουν διακρίσεις και δυστυχώς, αν ανήκεις στους καλοπροαίρετους αυτής της γης, μάλλον την έχεις ήδη πατήσει. Είναι αδίστακτοι οι αθεράπευτα κομπλεξικοί. Θα χρησιμοποιήσουν πρόσωπα και καταστάσεις για να τονώσουν το (Ε)γώ τους. Το παν είναι να αποδείξουν μέσα στην ανυπαρξία τους ότι το σύμπαν περιστρέφεται γύρω τους, ότι είναι δημοφιλείς, αξιαγάπητοι και τα συναφή. Η ανάγκη για αναγνώριση που εξελίχθηκε σε παθογένεια.

Στο στόχαστρο αυτών των παθολογικά ανασφαλών τύπων βρίσκονται επίσης και άνθρωποι με πνευματικό και κοινωνικο-οικονομικό υπόβαθρο που αρνούνται να υποκύψουν στην τάχα χειριστικότητά τους. Εκείνοι που αρνούνται να επηρεαστούν από τα τερτίπια της κουτοπονηριάς και που οι ομολογουμένως έντονες προσωπικότητές τους κερδίζουν εντυπώσεις ανεπιτήδευτα. Πώς να μπορέσει να φτάσει ο κομπλεξικός το μεγαλείο και την απλότητα του χαρισματικού ανθρώπου;

Ξεμπροστιάζοντας την παραμικρή σου αδυναμία και διατυμπανίζοντάς την ώστε να σιγουρευτούν πως έγινε γενικώς αντιληπτή, καλύπτουν τις δικές τους πολλαπλές αδυναμίες. Στρέφουν όλη την αρνητική προσοχή σε τρίτους ώστε να προκύπτουν οι ίδιοι αθώοι και αψεγάδιαστοι. Φυσικά και συνηθίζουν να δείχνουν με το δάχτυλο εξαπολύοντας κρίσεις και επικρίσεις κατά πάντων, δημιουργώντας έτσι στα μάτια των άλλων το νέο εξιλαστήριο θύμα. Κάπως έτσι επιτυγχάνουν αυτή την περίφημη κατασκευή εντυπώσεων. Κι όλα αυτά μέχρι να αντιληφθούν ότι ρεζιλεύονται, αφού στην ουσία είναι θρασύδειλοι.

Γι’ αυτό μην πτοείσαι από το φαινομενικό θράσος όσων προσπαθούν να σε μειώσουν με κάθε ευκαιρία. Δεν έχουν άλλον τρόπο να νιώσουν οι ίδιοι άξιοι. Ο φθόνος είναι μία από τις κινητήριες δυνάμεις που θέτουν συνήθως σε λειτουργία τις επιθετικές άμυνες των κακοπροαίρετων. Πάγια τακτική πίσω από την οποία, θα τους βρεις πάντα να κρύβονται. Στη ζωή όμως, όπως και στο κρυφτό που παίζαμε μικροί, αυτός που ‘’μετράει’’ δεν κρύβεται.

Αν είσαι λίγο υποψιασμένος, όταν ένας τέτοιος άνθρωπος σου πει καλημέρα, κοίτα έξω και ψάξε το φεγγάρι. Αν όχι, αργά ή γρήγορα, θα βρεθείς μπλεγμένος, παρασυρμένος από τη δίνη της ψευτιάς τους.

Προσωπικά σήμερα απόλαυσα την παρέα του εαυτού μου και τον ευχαριστώ γι’ αυτό. Για όλα τα παραπάνω, η λύση είναι η κυνική τεμπέλικη αδιαφορία. Αυτή που σκοτώνει την τοξικότητα. Άλλωστε, δεν μπορεί να σε βλάψει αυτό που δεν επιτρέπεις να σε αγγίξει.

Τους αφήνουμε λοιπόν μέσα στο λίγο τους να ζουν.

Κρατάμε το επίπεδό μας ψηλά και συνεχίζουμε. Αδιαφορώντας.

Αριστοφάνης: Τα άτομα που μας προξενούν θυμό είναι μια ισχυρή πηγή σοφίας

Τα άτομα που μας προξενούν θυμό είναι μια ισχυρή πηγή σοφίας, καθώς φέρνουν στο φως τα αδύνατα σημεία μας και γίνονται καθρέπτης στον οποίον κοιταζόμαστε.

Ο Αριστοφάνης έλεγε ότι «οι σοφοί άνθρωποι μαθαίνουν πολλά από τους εχθρούς τους».

Ένας δάσκαλος μπορεί να μας διδάξει τη σπουδαιότητα της υπομονής, του ελέγχου και της ανεκτικότητας. Όλες όμως αυτές τις ικανότητες δεν έχουμε την δυνατότητα να τις εξασκήσουμε, παρά μόνο στην αληθινή ζωή, όταν θα συναντήσουμε τον “εχθρό”.

Στις πολεμικές τέχνες μαθαίνουμε ότι η επίθεση του αντιπάλου μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς όφελός μας όταν γνωρίζουμε πώς να διοχετεύσουμε την ορμή της, την κατάλληλη στιγμή, προς τη σωστή κατεύθυνση.

Ο εχθρός μας αναγκάζει να δράσουμε εδώ και τώρα και να βγούμε από την άνεση μας που τελικά θα μας κάνει μαλθακούς. Μας αναγκάζει να φέρουμε στην επιφάνεια τον καλύτερο καθώς και τον χειρότερο εαυτό μας και να μεταλλάξουμε τη γνώση σε σοφία μέσω της εμπειρίας.

Όταν καταφέρουμε να δούμε τις αντιδράσεις μας αποστασιοποιημένοι και με λίγο χιούμορ, τότε θα ανακαλύψουμε πως σε κάθε σύγκρουση κρύβεται ένα μεγάλο μάθημα σχετικά με τις ποιότητές μας αλλά και τις αδυναμίες μας.

Οι αποκλειστικά αρμονικές σχέσεις γεννάνε μια απάθεια που μπορεί να μας παραλύσει καθώς δεν αισθανόμαστε την ανάγκη να αναζητήσουμε καινούργια πράγματα, ούτε αναγκαζόμαστε να αναθεωρήσουμε τις πεποιθήσεις μας.

Αρκούμαστε στο να ακολουθούμε τον ίδιο δρόμο πάντα. Για την διανοητική και συναισθηματική εξέλιξή μας έχουμε ανάγκη να συγκρουόμαστε, να αντιδρούμε, να δοκιμάζουμε τον εαυτό μας, να αλλάζουμε οπτική γωνία, να νιώθουμε πόνο. Με άλλα λόγια, να μαθαίνουμε.

Όπως στις πολεμικές τέχνες, έτσι και στη ζωή, για να τα καταφέρουμε είναι ανάγκη κάποιος να μας παρακινεί.

Είναι η θέση κι η αντίθεση που δημιουργούν συγκρουόμενες την αυριανή σύνθεση.

«Πόλεμος πάντων πατήρ εστί» έγραψε ο Εφέσιος σκοτεινός φιλόσοφος Ηράκλειτος.

Ας πάρουμε μέρος με όλες μας τις δυνάμεις, χωρίς προσκόλληση όμως στο μικρό μας «εγώ», σ’ αυτό που θα μας βγάλει «εκτός Εαυτού», θα μας κάνει να θυμώσουμε, να χάσουμε τη συγκέντρωσή μας και να κινδυνέψουμε να χάσουμε τη μάχη. Έτσι κι αλλιώς δεν είναι αυτό που μας δίδαξε ο “δάσκαλος”.

Όταν τα πράγματα γύρω μας δεν είναι ιδανικά, όταν δεχόμαστε επιθέσεις, όταν δε νιώθουμε ικανοποιημένοι από τη ζωή μας, αυτή η αντιξοότητα, αυτή η αρνητική δύναμη που πλήττει τη σταθερότητά μας και δρα ως εχθρός, πρέπει να χρησιμοποιείται ως κινητήρια δύναμη και ώθηση για αλλαγή.

Κάθε σύγκρουση τελικά, μας αποκαλύπτει τι δεν πάει καλά μέσα μας και μας επιτρέπει να διατηρούμε τη σπίθα της δημιουργικότητας μας αναμμένη. Χωρίς κάποιον ή κάτι απέναντί μας να μας προκαλεί, η σπίθα αυτή θα έμενε σβηστή.

Γι’ αυτό, βλέποντας από ένα μεγαλύτερο βάθος την κατάσταση, θα έπρεπε ίσως να μακαρίζουμε τους εχθρούς μας, γιατί χάρη σ’ αυτούς μπορούμε να αλλάξουμε και να ανεβούμε άλλο ένα σκαλοπάτι στο δρόμο της προσωπικής μας ολοκλήρωσης.

Πέταξε ψηλά πριν γίνεις χώμα

‘’Φοβάμαι Γέροντα’’

‘’ Τι φοβάσαι;’’

‘’ Φοβάμαι τα πάντα.’’

‘’Δηλαδή;’’

‘’Φοβάμαι τις φωνές. Φοβάμαι τις γρήγορες ομιλίες. Φοβάμαι τους ανθρώπους που χαμογελούν ψεύτικα.’’

‘’Τι σκέφτεσαι να κάνεις;’’

‘’Σκέφτομαι να τινάξω τα μυαλά μου στον αέρα.’’

‘’ Μα η ζωή είναι δώρο που σου δίνεται μια φορά.’’

‘’Το ξέρω αλλά φοβάμαι.’’

Τότε ο γέροντας του έδωσε ένα χαρτί.

‘’Τι είναι αυτό;’’

‘’ Το βρήκα πριν πολλά χρόνια σε ένα νεκροταφείο. Μου έδωσε το κουράγιο να ξεπεράσω μια σπάνια αρρώστια. Από τότε το δίνω σε ανθρώπους που έχουν τα ίδια προβλήματα με εσένα.’’

‘’Τι πρόβλημα έχω;’’

‘’Θα σου πω όταν θεραπευτείς.’’

Ο γέροντας βγήκε από τη σκηνή. Ο άντρας πήρε το χαρτί με τα χέρια του να τρέμουν. Άρχισε να διαβάζει προσπαθώντας να συγκρατήσει τα δάκρυα του.

‘’Σε ένα χώρο που υπάρχουν νεκροί, που αργά ή γρήγορα θα τους συναντήσω και εγώ, θα σας πω τις φορές που γεννήθηκα ξανά. Δεν ξέρω αν είναι πολλές ή λίγες, αλλά είναι αληθινές.

Γεννιέμαι κάθε φορά που ξημερώνει μια καινούρια μέρα. Γεννιέμαι όταν ακουμπάω το χέρι ενός ετοιμοθάνατου και είναι ακόμα ζεστό. Γεννιέμαι όταν τα χωράφια είναι υγρά μετά από μια βροχή και έτοιμα να ανθίσουν. Γεννιέμαι όταν οι ιδέες κάποιων ανθρώπων, αναζωπυρώνονται με τα χρόνια όλο και περισσότερο.

Γεννιέμαι κάθε φορά που οι πόρτες των διαμερισμάτων παραμένουν ανοιχτές και με ένα πιάτο φαί στη πόρτα. Γεννιέμαι όταν συνειδητοποιώ πως δεν είναι μακριά το τέλος αλλά ούτε και η αρχή για να ένα καινούργιο ξεκίνημα. Το ένα μπλέκεται στο άλλο χωρίς να καταλαβαίνεις τη διαφορά.

Γεννιέμαι κάθε φορά που το όχι μου είναι πιο δυνατό από την πλειοψηφία και ανακαλύπτω τη διαφορετικότητα μου. Γεννιέμαι καθώς συνειδητοποιώ πως οι αλυσίδες που με έχουν δεμένο, δεν είναι τόσο δυνατές όσο νόμιζα.

Γεννιέμαι βλέποντας ανθρώπους να φυτεύουν ξανά δέντρα σε ένα καμένο δάσος. Ίσως γιατί ξέρω πως αν δε καταστρέφεις, δε μπορείς να ανθίσεις πουθενά”.

Ο άντρας βγήκε έξω από τη σκηνή. Ο γέροντας κοιτούσε το γαλανό ουρανό ατάραχος.

‘’Το διάβασα γέροντα.’’

‘’Και τι κατάλαβες;’’

’Ότι θέλω να ξαναγεννηθώ αλλά δε μπορώ.’’

‘’Γιατί;’’

‘’Βλέπω τοίχους παντού. Νιώθω εγκλωβισμένος.’’

‘’Έλα μαζί μου.’’

‘’Φοβάμαι πως δεν υπάρχει χώρος να περπατήσω.’’

‘’Δρόμοι υπάρχουν μόνο για αυτούς που θέλουν να περπατήσουν.’’

‘’Και που θα σε βγάλουν;’’

‘’Όλοι οι δρόμοι σε βγάζουν κάπου, αρκεί να τους περπατήσεις ως το τέλος. Έλα μαζί μου.’’

Άρχισαν να περπατάνε σε μεγάλη ανηφόρα που οδηγούσε στην κορυφή του βουνού. Γύρω τους υπήρχαν δέντρα, χώμα και το άγγιγμα ενός κρύου αέρα που τους ανατρίχιαζε. Κάθε βήμα του άντρα, ήταν πιο σταθερό από το προηγούμενο. Έπειτα από λίγο, έφτασαν σε ένα σταυροδρόμι.

‘’Θα μου πεις τι πρόβλημα είχα;’’

‘’Είναι ευχάριστο που χρησιμοποιείς παρελθόν.’’

‘’Δε κατάλαβα γιατί το έκανα αυτό.’’

‘’Το έκανες γιατί θεραπεύτηκες.’’

‘’Τι είχα;’’

‘’Μπέρδεψες το φοβάμαι με το φοβούνται και το δε μπορούν με το δε μπορώ. Προχώρα.’’

Τότε o άντρας κοίταξε γύρω του. Ο ένας δρόμος οδηγούσε στην πόλη και ο άλλος στη κορυφή του βουνού.

‘’Ποιο δρόμο να ακολουθήσω γέροντα;’’

‘’Τον πιο δύσκολο γιε μου. Αυτός αξίζει.’’

‘’Είναι δύσκολο.’’

‘’Είναι ο προορισμός σου.’’

”Έπειτα ο άντρας κίνησε να φύγει. Προτού κάνει δυο βήματα, ο γέροντας του φώναξε.

‘’Πέταξε όσο πιο ψηλά μπορείς, πριν γίνεις χώμα. Αυτό αξίζει.’’

Ο άντρας σε λίγο χάθηκε…

Ο χρόνος το πολυτιμότερο αγαθό

Έχετε αναρωτηθεί, για πoιό λόγο γεννηθήκαμε σε αυτό το σύμπαν; Έχετε καταλάβει πως η κάθε ζωή εδώ έχει συγκεκριμένο χρόνο;

Μας έχουν βάλει στο μυαλό από την παιδική μας ηλικία κάποιους στόχους, που πρέπει να κυνηγάμε, κατά την διάρκεια της ζωής μας. Κάποιοι από αυτούς σημαίνουν, ότι πρέπει να γίνουμε πετυχημένοι επαγγελματικά, να κάνουμε οικογένεια, να έχουμε πάντα λεφτά στην άκρη, να φτιάξουμε περιουσία και σπίτια…. Όλα αυτά φυσικά, είναι αυτά που πρέπει να έχει κάποιος για να μετράει σε αυτό τον κόσμο…

Αν δεν τα έχει κάποιος αυτά, σήμερα τον θεωρούν ανεύθυνο και αποτυχημένο ως προς το κοινωνικό σύνολο. Όλοι δηλαδή, πρέπει σαν κοπάδι να κάνουμε τα ίδια! Δεν υπάρχουν κανόνες, το πώς θα φτάσει κάποιος αυτούς τους στόχους, αρκεί να τους υλοποιήσει… Αυτό ενισχύει το ρητό του ‘πατώντας επί πτωμάτων’. Όλοι γίνονται εγωιστές, με αποτέλεσμα οι αρχέγονες μνήμες, μιας ‘αδύναμης ζωικής ύπαρξης’ να καθορίζουν την ζωή μας. Μπορεί να μην έχουμε κοφτερά νύχια η μεγάλα δόντια, αλλά βασιζόμαστε πάνω, σε αρετές όπως το δίκαιο για να πλάσουμε την κοινωνία μας. Ο άνθρωπος πιστεύει πάνω σε διαφορές αρετές ανά την τοποθεσία και τους αιώνες, βεβαία η συμφεροντολογική ομαδοποίηση τον οδηγεί στην καταστολή τους.

Δηλαδή εμείς γεννηθήκαμε για να αποδείξουμε στους άλλους, πόσα πολλά αποκτήσαμε στην διάρκεια της ζωής μας; Τότε γιατί ενσαρκωνόμαστε συνεχώς; Γιατί σε κάθε ζωή δεν είμαστε το ίδιο πρόσωπο; Να απολαμβάνουμε, ρε αδερφέ, τον κόπο μας από την ύλη που μαζεύουμε σε κάθε ζωή….

Όταν πάει κάτι στραβά ψάχνουμε για σωτήρα να μας σώσει.. Όταν τον βρούμε, τον θεωρούμε υποχρεωμένο, να φάει το χρόνο του για εμάς, χωρίς να σκεφτούμε το αγώνα που δίνει και αυτός για να επιβιώσει σε αυτό τον κόσμο, στο σύντομο ταξίδι της ζωής. Όλοι άνθρωποι είμαστε και όλοι θέλουμε να επιβιώσουμε. Άρα ο σωτήρας μας δεν καταπίνει αέρα, ούτε ζει με αέρα, έχει και αυτός υποχρεώσεις και προβλήματα σαν τα δικά μας.

Εδώ δεν ερχόμαστε να δουλέψουμε για την ύλη και να γίνουμε δούλοι της …. Εδώ ερχόμαστε για να δώσουμε μαθήματα ανθρωπιάς, αγάπης, καλοσύνης και ευγνωμοσύνης. Μας δόθηκε η ευκαιρία, να εξελίξουμε την ψυχή μας και να ανέβουμε επίπεδο. Γι' αυτό τον λόγο δεν παίρνουμε τίποτα μετά τον θάνατο μαζί μας, ούτε καν το φυσικό μας σώμα….

Αν θέλετε να βγείτε κερδισμένοι από αυτό τον κόσμο φεύγοντας, χρειάζεται να ανακαλύψετε μέσα σας και έρθετε σε επαφή με την ίδια την ψυχή σας. Τότε μόνο θα καταφέρετε να είστε ευτυχισμένοι σε αυτό τον κόσμο, χωρίς τα (πρέπει), που έχουν βάλει τα διάφορα (συστήματα) για τον έλεγχο του κοπαδιού… Όταν θα ανακαλύψετε την αθάνατη ψυχή σας, τότε δεν θα υπάρχει κανένα αρνητικό συναίσθημα μέσα σας. Θα καταλάβετε το γιατί, σας δόθηκε αυτός ο χρόνος στην Γη. Τότε δεν θα χρειαζόμαστε κανέναν σωτήρα, γιατί θα κατανοούμε ότι εμείς οι ίδιοι είμαστε οι σωτήρες του εαυτού μας και ότι αυτό είναι ένα μάθημα που πρέπει να περάσουμε, για την άνοδο της ψυχής, που θα ενωθεί με τον Παν!

Άρα δεν ψάχνουμε κάποιον να κουβαλάει τα προβλήματα μας, αλλά ψάχνουμε κάποιον να μας βοηθήσει να τα αντέξουμε μέχρι να τα ξεφορτωθούμε… Όσο πιο γρήγορα κατανοήσουμε τους συμπαντικούς κανόνες, τόσο πιο γρήγορα θα καταφέρουμε, να μην έχουμε προβλήματα. Όπως έχω αναφέρει σε πολλά άρθρα το Σύμπαν είναι φτιαγμένο από απόλυτη δικαιοσύνη, δεν έχει κανένα συναίσθημα. Ότι δώσει ο καθένας θα πάρει. Τίποτα περισσότερο η λιγότερο, από την κάθε πράξη του…. Αυτό που είναι πολύ τραγικό είναι ότι θυμόμαστε τον άλλον μόνο όταν έχουμε πρόβλημα. Ενώ πριν κάναμε ότι μας κατέβαινε, χωρίς να σκεφτούμε τις συνέπειες, νομίζοντας ότι θα ζήσουμε πάντα και ίσως θα έχουμε και το χρόνο να το διορθώσουμε κάπου παρακάτω η ακόμα και να το αφήσουμε στην λήθη…. Αυτός είναι ο λόγος που ενσαρκώνεται συνεχώς η ψυχή, για το κάρμα που δημιουργεί σε κάθε ζωή και τα μαθήματα που χρειάζεται να περάσει για την εξέλιξη της …. Δεν θα είναι πάντα ευχάριστο το ταξίδι της ζωής όταν έχουμε φερθεί εγωιστικά σε κάποιες ενσαρκώσεις. … Καιρός είναι να αφυπνιστούμε, γιατί κάθε φορά θα είναι πιο επίπονο και πιο δύσκολο. Εδώ στην Γη ερχόμαστε για την ψυχή μας, και όχι για τα υπόλοιπα που μας μαθαίνουν να κυνηγάμε σε όλη την διάρκεια της.

Η ανθρωπινή κοινωνία πρέπει να αποκτήσει το γνώθι σαυτόν, να αφήσει πίσω τα ζωώδη ένστικτα και τις ενστάσεις του τύπου, περί εξελικτικής υπεροχής ‘είμαστε οι κυρίαρχοι του πλανήτη’ και να καταλάβει πως είμαστε άπλα περαστικοί. Ένα κομμάτι που λόγο της λογικής, έχει την υποχρέωση να γίνει καλύτερο, να συντονίζει ατομικά την ύπαρξη του σώμα και ψυχή και στην συνεχεία, συνολικά για να γίνει ένας καλύτερος ανθρώπινος κόσμος, αφήνοντας πίσω παιδεία και αρχές που ξεκινούν από την ψυχή και καταλήγουν στο φυσικό σώμα, ακολουθώντας πάντα βεβαία, τους συμπαντικούς κανόνες. Έτσι η ανθρωπότητα, θα αφήνει πίσω της έργα τα όποια δεν θα διαφθείρονται με τον χρόνο από φυσικά και ατομικά συμφέροντα κυριαρχίας. Είναι στο χέρι μας λοιπόν η σωτηρία μας, στο λιγοστό χρόνο που περνάμε στην κάθε ενσάρκωση.

Η αλήθεια ήταν καχύποπτη με το ψέμα

Ένας θρύλος του 19ου αιώνα λέει ότι η Αλήθεια και Το Ψέμα συναντήθηκαν κάποτε. Το Ψέμα καλημέρισε την Αλήθεια της είπε: «Ωραία μέρα σήμερα».

Η Αλήθεια για να βεβαιωθεί κοίταξε γύρω και τον ουρανό και όντως η μέρα ήταν ωραία.

Περπάτησαν για λίγο ώσπου έφτασαν σε ένα μεγάλο πηγάδι γεμάτο νερό.

Το Ψέμα βούτηξε το χέρι του στο νερό και γυρίζοντας στην Αλήθεια της είπε :«Ωραίο και ζεστό το νερό. Θες να κολυμπήσουμε μαζί»;

Και πάλι η Αλήθεια ήταν καχύποπτη. Δοκίμασε όμως με το χέρι της το νερό και πράγματι ήταν ζεστό.

Μπήκαν λοιπόν και οι δυο τους στο νερό και κολυμπούσαν για αρκετή ώρα, όταν ξαφνικά το Ψέμα, βγήκε από το πηγάδι, φόρεσε τα ρούχα της Αλήθειας και εξαφανίστηκε.

Η Αλήθεια θυμωμένη βγήκε γυμνή τρέχοντας παντού ψάχνοντας για το Ψέμα να πάρει τα ρούχα της.

Ο κόσμος που την έβλεπε γυμνή, γύριζε το βλέμμα του αλλού είτε από ντροπή είτε από θυμό. Η φτωχή Αλήθεια ντροπιασμένη γύρισε στο πηγάδι και χώθηκε εκεί για πάντα.

Έκτοτε το Ψέμα γυρίζει ανενόχλητο ντυμένο σαν Αλήθεια ικανοποιώντας τα τερτίπια του κόσμου, ο οποίος με κανένα τρόπο δεν θέλει να δει τη γυμνή Αλήθεια.

HELMUT UHLIG: Σαν να μην άλλαξε τίποτα

Η σημερινή κατάσταση του κόσμου, που παρουσιάζεται τρομακτική, ιδιαίτερα στον αιώνα που ζούμε, δεν διαφέρει και πολύ από την εποχή του Βούδα, αν εξαιρέσουμε την τρομερή αύξηση και ένταση σε μέσα και μεθόδους της ανθρώπινης αντίθεσης, έχθρας και χρήσης ισχύος.

Ο Βούδας αναφέρθηκε σ’ αυτά, στον περίφημο λόγο του για τη διάρθρωση του πόνου και σε σχέση με τις πληροφορίες για τις τέσσερις αλήθειες. Τα λόγια του ηχούν σαν να ήταν γραμμένα σήμερα.

Αναφέρονται στις επιθυμίες. Και αυτό είναι στην πραγματικότητα ένα πολύ επίκαιρο, αν και μόνιμο ανθρώπινο ένστικτο όλων των εποχών.

Η ανάπτυξη του θέματος από τον Βούδα διαβάζεται σαν να αφορά το σήμερα αλλά, γιατί όχι, και το αύριο.

Ο Αφυπνισμένος μιλάει για το «μαρτύριο των επιθυμιών».

«Τι είναι, λοιπόν, αγαπητοί μοναχοί, το μαρτύριο των επιθυμιών; Ένας νέος κερδίζει τα προς το ζην από μία θέση, είτε ως γραφέας, είτε ως λογιστής, ως διοικητής, ως γεωργός, ως έμπορος, ως βοσκός, ως στρατιώτης ή ως υπουργός του βασιλιά, είτε από κάποια άλλη υπηρεσία, η έξαψη παύει, το κρύο παύει, ο ήλιος και ο αέρας πρέπει να αψηφούνται, χτυπιέται ολόγυρα από κουνούπια, σφήκες και ερπετά, ταλαιπωρείται από την πείνα και τη δίψα. Αυτό, λοιπόν, αγαπητοί μοναχοί, είναι το μαρτύριο των επιθυμιών, είναι η προφανής αλυσίδα των πόνων, που δημιουργείται από τις επιθυμίες, που ορίζεται από τις επιθυμίες, που συντηρείται από τις επιθυμίες, που καθορίζεται παντελώς από τις επιθυμίες.

Όταν τα οικονομικά αυτού του νέου, που κουράζεται, που βασανίζεται, που υποφέρει δεν είναι ανθηρά, τότε ο νέος θλίβεται, μελαγχολεί, θρηνεί, και στενάζοντας χτυπάει το στήθος του, περιερχόμενος σε απόγνωση: «Αδίκως κουράζομαι, αδίκως αγωνίζομαι!» Αυτό, λοιπόν, αγαπητοί μοναχοί, είναι το μαρτύριο των επιθυμιών, είναι η προφανής αλυσίδα των πόνων, που δημιουργείται από τις επιθυμίες, που ορίζεται από τις επιθυμίες, που συντηρείται από τις επιθυμίες, που καθορίζεται παντελώς από τις επιθυμίες.

Όταν τώρα, αγαπητοί μοναχοί, ο νέος που κουράζεται, που βασανίζεται, που υποφέρει, βλέπει τα οικονομικά του να ανθούν τον τρώει η αγωνία για τη διατήρησή τους: «Αχ, να μη μου τα πάρουν οι βασιλιάδες, να μη μου τα κλέψουν οι ληστές, να μην τα καταστρέψει η φωτιά, να μην τα παρασύρουν τα νερά, να μη μου τ’ αρπάξουν οι άπληστοι συγγενείς!»

Κι ενώ διαφυλάσσει και προστατεύει τ’ αγαθά του, του τα παίρνουν οι βασιλιάδες, του τα κλέβουν οι ληστές, τα καταστρέφει η φωτιά, τα παρασύρει το νερό ή τ’ αρπάζουν οι άπληστοι συγγενείς. Και τότε θλίβεται, μελαγχολεί, θρηνεί, και στενάζοντας χτυπάει το στήθος του, περιερχόμενος σε απόγνωση:
«Αδίκως κουράζομαι, αδίκως αγωνίζομαι!» Αυτό λοιπόν, αγαπητοί μοναχοί, είναι το μαρτύριο των επιθυμιών, είναι η προφανής αλυσίδα των πόνων, που δημιουργείται από τις επιθυμίες, που ορίζεται από τις επιθυμίες, που συντηρείται από τις επιθυμίες, που καθορίζεται παντελώς από τις επιθυμίες.

Helmut Uhlig, Ο ΒΟΥΔΑΣ, Οι δρόμοι του πεφωτισμένου

ANTON CHEKHOV: Πάντα γελούσε με τα όνειρά μου, ώσπου σιγά – σιγά έπαψα κι εγώ να πιστεύω

Ο μονόλογος της Νίνας (απόσπασμα από το έργο “ο Γλάρος” του Άντον Τσέχωφ)

Γιατί λες πως φιλείς το χώμα που πατώ; Εγώ θέλω σκότωμα. (Γέρνει πάνω στο τραπέζι).

Είμαι τόσο κουρασμένη! Αν μπορούσα να ξεκουραστώ… Αν μπορούσα να ησυχάσω!… (Σηκώνει το κεφάλι της).

Είμαι γλάρος… Όχι, άλλο ήθελα να πω… Είμαι ηθοποιός… Ω, μάλιστα!
(Ακούει τη ΜΑΝΤΑΜ ΑΡΚΑΝΤΙΝ και τον ΤΡΙΓΚΟΡΙΝ που γελούν. Αφουγκράζεται μια στιγμή, ύστερα τρέχει στην πόρτα αριστερά και κρυφακούει από την κλειδαρότρυπα).

Είναι κι αυτός εδώ!… (Γυρνώντας πίσω στον ΤΡΕΠΛΙΕΦ).

Καλά… Ας είναι… Δεν πειράζει. Δεν επίστευε στο θέατρο, πάντα γελούσε με τα όνειρά μου, ώσπου σιγά – σιγά έπαψα κι εγώ να πιστεύω, έχασα το θάρρος μου… Έπειτα οι αμφιβολίες για την αγάπη του, η ζήλια, ο φόβος κι η αγωνία για το παιδί μου… Έγινα ποταπή, ασήμαντη, έπαιζα κουτά.. Δεν ήξερα τι να κάνω τα χέρια μου, δεν ήξερα να σταθώ στη σκηνή, δεν μπορούσα να κανονίσω τη φωνή μου. Εσύ δεν μπορείς να φανταστείς τι νιώθει εκείνος που ξέρει πως παίζει ελεεινά.

Είμαι ένας γλάρος. Όχι, δεν είν’ αυτό… Θυμάσαι που σκότωσες κάποτε ένα γλάρο; Ένας άνθρωπος πέρασε κατά τύχη, τον είδε, και μη έχοντας τίποτα άλλο να κάνει τον κατάστρεψε… Ένα θέμα για μικρό διήγημα… Όχι, δεν είν’ αυτό… μ’ όλο που…

Τι έλεγα;… Α, για τη σκηνή. Ναι, τώρα πια δεν είμ’ έτσι. Τώρα είμαι μια πραγματική ηθοποιός, παίζω με πάθος, μ’ ενθουσιασμό, μεθώ πάνω στη σκηνή, νιώθω πως είμαι ωραία…

Και τώρα, αφότου βρίσκομαι δω, περπατώ τριγύρω και σκέφτομαι, σκέφτομαι, και νιώθω πως η ψυχή μου γίνεται κάθε μέρα πιο δυνατή!

Τώρα το ξέρω, το καταλαβαίνω, Κώστια, πως στη δουλειά μας – στο παίξιμο ή στο γράψιμο – κείνο που αξίζει δεν είναι η φήμη, δεν είναι η δόξα, μήτε εκείνα που ονειρευόμαστε, αλλά το να μάθεις πώς να κάνεις υπομονή…

Να μάθεις να σηκώνεις το σταυρό σου και να ’χεις πίστη. Εγώ τώρα πιστεύω, κι αυτό με κάνει να πονώ λιγότερο. Κι όταν σκέφτομαι την τέχνη μου, την αποστολή μου, δε φοβάμαι τη ζωή…

Αγάπη - Έλξη - Εμπιστοσύνη

“Στενή σχέση” λέμε μια συναισθηματική σχέση που ξεφεύγει από την πεπατημένη γιατί ξεκινάει από μια σιωπηρή συμφωνία: ακυρώνουμε μέσα μας το φόβο μήπως εκτεθούμε και δεσμευόμαστε να είμαστε αυτοί που είμαστε. Μια σχέση γίνεται δεσμός ανάλογα με το πόσο σέβομαι όσα έχουμε πει και με το πόσο ξέρω, εκ των προτέρων, ότι μπορώ να υπολογίζω σε σένα. Η στενή σχέση μου επιτρέπει, όπως καμία άλλη, την απόλυτη έκφραση αυθεντικότητας.

Η ευθύτητα, η ειλικρίνεια και η εμπιστοσύνη είναι πραγματικά εξαιρετικά σημαντικά για να τα χαρίσει κανείς στον πρώτο τυχόντα. Το δίχως άλλο, η στενή σχέση ΕΙΝΑΙ εξ ορισμού ευάλωτη και συνεπώς αναπόφευκτα επικίνδυνη. Με την καρδιά μου ορθάνοιχτη, το κακό που μπορεί να μου κάνει αυτός που είναι δίπλα μου και έχω μαζί του μεγάλη οικειότητα, είναι πολύ μεγαλύτερο απ' ότι σε οποιαδήποτε άλλη σχέση. Η αφοσίωση συνεπάγεται ότι βγάζω την πανοπλία και μένω εκτεθειμένος, ευαίσθητος και απροστάτευτος.

Έχω στενή σχέση με κάποιον, σημαίνει ότι του δίνω τα εργαλεία και το κλειδί για να μπορέσει να με βλάψει, είμαι όμως βέβαιος πως δεν πρόκειται να το κάνει. Γι' αυτό η στενή σχέση είναι κάτι που δεν παραχωρείται γρήγορα, αλλά πλάθεται μέσα σε μια συνεχή διαδικασία εξέλιξης και αλλαγής.

Παίρνουμε όλα τα ρίσκα στη σειρά, γινόμαστε αφοσιωμένοι, και όσο περισσότερο μας αποδέχονται, τόσο αποκαλύπτουμε τα μυστικά μας και κάνουμε εκμυστηρεύσεις.

Μια στενή σχέση θα προκύψει μόνο αν σταθώ ικανός να παρακάμπτω τις δυσκολίες, να χαίρομαι και να στηρίζομαι στις ομοιότητες και τα κοινά μας σημεία, ενώ δέχομαι και σέβομαι τις διαφορές μας.

Οι ομοιότητες μας φέρνουν κοντά.

Οι διαφορές μας επιτρέπουν να επωφελούμαστε από την σχέση μας.

Το θέμα είναι: μπορώ να έχω μια στενή σχέση με κάποιον που δεν μου αρέσει;

Η απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα είναι: ΟΧΙ

Για να δημιουργηθεί μια στενή σχέση υπάρχουν κάποια πράγματα που ΠΡΕΠΕΙ να συμβαίνουν.
Είναι οι τρεις πλευρές του ανθρώπινου δεσμού στο οποίο στηρίζονται όλα όσα αποτελούν μια στενή σχέση:

Αγάπη
Έλξη
Εμπιστοσύνη

Οδύσσεια: Οι Φαίακες

Αποτέλεσμα εικόνας για Τα πλοία των ΦαιάκωνΟι Φαίακες ήταν ειρηνικός λαός που αποστρεφόταν τον πόλεμο, εργατικοί και εύθυμοι, αγαπούσαν το καλό φαγητό, τα λουτρά, τον έρωτα, τα τραγούδια και τον χορό.

«Η εντολή αυτών είναι να παραπέμπωσιν ακινδύνως εις την πατρίδα των πάντας τους προς αυτούς πλέοντας», πράγμα το οποίο κατόρθωναν με τα θαυμαστά πλοία τους. Τα πλοία αυτά δεν είχαν κουπιά, ούτε πηδάλιο και διέτρεχαν τη θάλασσα σαν να ήταν φτερωτά (Οδύσσεια, η 34-35), προικισμένα με αυτό το χαρακτηριστικό από τον θεό Ποσειδώνα, ενώ είχαν νου και μυαλό ανθρώπινο.

Γιατί δεν έχουν τα γοργά καράβια των Φαιάκων
σαν τ’ άλλα τα πλεούμενα τιμόνια ή κυβερνήτες,
μόν’ βρίσκουν έτσι μόνα τους τη σκέψη των ανθρώπων
και ξέρουν όλων τα χωριά, τα καρπερά χωράφια,
και γοργοτάξιδα περνούν της θάλασσας τα πλάτια,
κρυμμένα μες στην καταχνιά και στην πυκνή θολούρα
κι ούτε φοβούνται να χαθούν μήτε κακό να πάθουν.
Μα το ‘χω απ’ τον πατέρα μου Ναυσίθοο εγώ ακουστά μου
πως θα θυμώσει μια φορά με μας ο Ποσειδώνας,
γιατί έτσι σ’ όλους είμαστε καλόβολοι περάτες.
Μου ‘λεγε πως καλόφτιαχτο καράβι των Φαιάκων
απ’ το ταξίδι όταν γυρνά μια μέρα θα το σπάσει
μες στο γεράνιο πέλαγος κι ολόγυρα τη χώρα
θα κλείσει με ψηλό βουνό.

Ο έρωτας στην Αρχαία Ελλάδα

Σύμφωνα με έναν μύθο, ο Έρωτας ήταν γιος της Αφροδίτης. Σε κάποιες παραστάσεις η Αφροδίτη απεικονίζεται -μεταξύ άλλων – να τον θηλάζει, να τον αγκαλιάζει, να τον φιλά, να τον μαλώνει για τις σκανδαλιές του και ο Πλούταρχος επιβεβαιώνει αυτή τη σχέση! Το όνομα του έρωτα συνδέεται με την γονιμότητα και με την φύση, πάνω στην οποία απεικονίζεται να κυριαρχεί. Συνήθως παριστάνεται με φτερά, οπλισμένος με τόξο και φαρέτρα. Τα βέλη του κανένας δεν δύναται να τα αποφύγει και μπορεί να αποβούν μοιραία. Κάνει συντροφιά με τις Μούσες, αγαπά τον χορό, την Ποίηση, την Μουσική. Στα Ελληνιστικά χρόνια συνυπήρχαν στον έρωτα ο Απόλλων και ο Διόνυσος. Σε αυτά τα χρόνια ο έρωτας αλλάζει πρόσωπα και προσωπεία, επιδεικνύει θεατρικότητα.

Σε κάποιες παραστάσεις απεικονίζεται ως ηνίοχος αρμάτων ή σε άλλες αθλητικές δραστηριότητες, όπως πάλη, πυγμαχία, λαμπαδηδρομία. Ο Πλάτωνας του αφιερώνει τους δύο υπέροχους διαλόγους του “Συμπόσιο” και “Φαίδρο”. Ο Έρωτας στοχεύει στην αθανασία, την σωματική και την πνευματική. Ο λατίνος Απουλήιος σε ένα αλληγορικό διήγημά του εξιστορεί τα βάσανα του δίδυμου έρωτα-ψυχής, μέχρι η δεύτερη τελικά να αποκτήσει την αθανασία.

Ο Έρωτας στην αρχαία Ελλάδα συναντάται και με την αγοραία μορφή του. Μάλιστα ο Σόλων με την νομοθετική του μεταρρύθμιση φέρεται να καθιέρωσε την δημόσια πορνεία.[αρχές του 6ου αιώνα]. Μάλιστα ίδρυσε και τον ναό της Πανδήμου Αφροδίτης που προστάτευε τις εκδιδόμενες γυναίκες. Υπήρχαν οι δεικτηριάδες (δηλ.οι δακτυλοδεικτούμενες πόρνες), οι λεωφόροι(οι φθηνές γυναίκες που ψάρευαν πελάτες στο δρόμο), οι χαμαιτύπαι (επειδή συνευρίσκονταν κατάχαμα στο έδαφος), οι πόρνες των καπηλειών, των πανδοχείων κ.α. Από την άλλη υπήρχαν και οι καλλιεργημένες εταίρες που αποτελούσαν ιδανικές συντρόφους ενός άνδρα και προσφέρονταν όχι μόνο για έρωτα, αλλά και για συζήτηση. Αρκετές εταίρες συνδέθηκαν με σπουδαίους άνδρες τους οποίους γοήτευσαν, όπως η Ασπασία με τον Περικλή, η Φρύνη με τον γλύπτη Πραξιτέλη, η Λαΐς με τον Ζωγράφο Απελλή και η Γλυκέρα με τον ποιητή Μένανδρο.

Οι Αρχαίοι λάτρευαν το γυμνό ανδρικό σώμα και ήταν εξοικειωμένοι με αυτό. Οι παλαίστρες και τα γυμναστήρια ήταν χώροι που ευνοούσαν τη ερωτική προσέγγιση υποψήφιων εραστών και ερωμένων, αφού εκεί σύχναζαν οι άνδρες κάθε ηλικίας, οι νέοι για να μορφωθούν, οι άνδρες για να κρατηθούν σε καλή φυσική κατάσταση ,οι πιο μεγάλοι για να θαυμάσουν ή να σχολιάσουν ωραία σώματα.

Σε κάποιες παραστάσεις στην αγγειογραφία η σεξουαλικότητα των εραστών εκφράζεται με τη στάση του διαμηρίζειν: οι δυο μορφές στέκονται αντικριστά και ο εραστής ολοκληρώνει ανάμεσα στους μηρούς του ερωμένου. Απ΄ την άλλη, σπάνια συναντάμε απεικόνιση της πρωκτικής συνουσίας (στάση του πυγίζειν).

Σκηνές έντονης σεξουαλικότητας εντοπίζονται σε αγγεία της ύστερης αρχαϊκής περιόδου (τέλη 6ου-αρχές 5ου αιώνα).Σε αυτές συμμετέχουν Σάτυροι, Σειληνοί και Μαινάδες, μέλη του διονυσιακού θιάσου και προσωποποιήσεις του οργιαστικού πνεύματος. Στην αττική αγγειογραφία συναντάμε και παραστάσεις με άνδρες που σοδομίζουν ζώα (όνους, ελάφια, αίγες) ή ζωόμορφα όντα (Σφίγγες), χωρίς να είναι σαφές αν πρόκειται για χιουμοριστικές σκηνές ή απεικόνιση της πραγματικότητας.

Tέλος, η έννοια της γονιμότητας υπήρξε έντονα διαδεδομένη κατά την αρχαιότητα. Η ιδέα αυτής εκφράζεται και δηλώνεται ποικιλότροπα, για παράδειγμα την παράσταση μιας γυναίκας με τονισμένες καμπύλες και μεγάλα στήθη, που κρατά ή θηλάζει ένα βρέφος, την απεικόνιση καρπών ή των γεννητικών οργάνων. Με αυτήν συνδέονται και οι Σάτυροι που συμβόλιζαν τις πρωταρχικές δυνάμεις της φύσης, αλλά και ο ιθυφαλλικός Πρίαπος (γιος της Αφροδίτης και του Διονύσου) που προβάλλει τον τεράστιο φαλλό του ως σύμβολο ευγονίας και αφθονίας. Ο φαλλός ως όργανο αναπαραγωγής και γονιμότητας συνδέθηκε με την λατρεία κάποιων θεοτήτων, όπως του Διονύσου, της Δήμητρας και της Αφροδίτης. Στις Διονυσιακές γιορτές που καλούνται Φαλληφόρια οι λατρευτές περιέφεραν τεράστια ξύλινα ομοιώματα φαλλών και τραγουδούσαν σκωπτικά και άσεμνα άσματα από τα οποία προήλθε η κωμωδία.

Η γραμμική σχέση εντροπίας και ακρίβειας στα κβαντικά χρονόμετρα ισχύει σε πιο κλασικά συστήματα;

Η εντροπία γενικά αυξάνει με κάθε χτύπο του ρολογιού, έτσι είναι φυσικό ότι μια συσκευή χρονομέτρησης παράγει αυξητική τάση στην εντροπία καθώς λειτουργεί. Οικοδομώντας σε προηγούμενη εργασία με κβαντικά ρολόγια, ερευνητές τώρα δείχνουν ότι ένα απλό κλασικό ρολόι – του οποίου οι χτύποι είναι οι δονήσεις μιας οδηγούμενης από θερμότητα μεμβράνης πάχους νανομέτρου – δημιουργεί περισσότερη εντροπία όσο η ακρίβειά της αυξάνεται. Τα πειράματα ανοίγουν ένα νέο δρόμο για την εξερεύνηση πώς οι νανομηχανές μπορούν να μετατρέψουν τυχαία εισιόντα σε χρήσιμο έργο.

Ένα ρολόι είναι μια μηχανή και, όπως όλες οι μηχανές, υπακούει στους νόμους της θερμοδυναμικής. Προηγούμενες μελέτες έχουν ασχοληθεί με τα κβαντικά ρολόγια, βρίσκοντας μια γραμμική σχέση μεταξύ της ακρίβειάς τους και της εντροπίας που παράγουν. Όμως είναι αβέβαιο αν αυτή η σχέση παραμένει για κλασικά ρολόγια, καθώς είναι δυσκολότερη η παρακολούθηση της ενέργειας μέσα και έξω αυτών των μεγάλων συσκευών.

Η Natalia Ares από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, στο Ηνωμένο Βασίλειο και οι συνεργάτες της σχεδίασαν ένα κλασικό ρολόι, με συντονιζόμενη ακρίβεια, για την οποία θα μπορούσαν να μετράνε τις ενεργειακές ροές. Το σύστημά τους συνίσταται από μεμβράνη νιτριδίου του πυριτίου απλωμένο πάνω σε μεταλλικά ηλεκτρόδια, σχηματίζοντας μια πολύ μικρή κοιλότητα.


(a) Για τη χρονομέτρηση, ο ωρολογιακός μηχανισμός καταναλώνει πόρους, μέρος των οποίων χάνεται ως απόβλητο. (b) Απλός μηχανικός ωρολογιακός μηχανισμός: μια μάζα που κρέμεται από ελατήριο και η θερμότητα από το περιβάλλον που διεγείρει την κίνηση της μάζας σε μια συχνότητα. (c) Μια σχηματική απεικόνιση του ηλεκτρομηχανικού συστήματος που λειτούργησε στο πείραμα ως χρονόμετρο.

Οι ερευνητές εφάρμοσαν ένα σήμα θορύβου στα ηλεκτρόδια, κάνοντας τη μεμβράνη να δονείται σε μια συχνότητα αντήχησης. Ένα κύκλωμα συνδεδεμένο με την κοιλότητα μετρούσε τις δονήσεις της μεμβράνης και κατέγραφε ένα χτύπο – ένα «τικ» – για κάθε κύκλο δόνησης. Αυξάνοντας την ενέργεια, ή τη «θερμότητα», στο εισερχόμενο σήμα, η ομάδα μπόρεσε να αυξάνει το πλάτος της δόνησης και, μετά, βελτίωνε την ακρίβεια των μετρήσεων της μεμβράνης. Τα μέλη της ομάδας, βρήκαν ότι το κόστος σε εντροπία – που εκτιμάται από τη μέτρηση της απώλειας ενέργειας στο ερευνητικό κύκλωμα – αυξήθηκε γραμμικά με την ακρίβεια, σε συμφωνία με τη συμπεριφορά κβαντικού ρολογιού.

Άγιοι καταστροφείς: Ο Άγιος Ανδρόνικος και η υπερθαύμαστος Ιουνία

Άγιοι της χριστιανοσύνης που φέρονται ως καταστροφείς του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού ή των αντιπάλων τους ή και δολοφόνοι!

Ένας από τους γνωστούς ισχυρισμούς των χριστιανών απολογητών είναι ότι: "Οι χριστιανοί δεν έκαναν καταστροφές, ο Ελληνικός πολιτισμός κατέπεσε από μόνος του και αν έγιναν κάποιες ελάχιστες καταστροφές από κάποιους φανατικούς· αυτό έγινε λόγω των διωγμών που υπέστησαν από τους εθνικούς". Θα δούμε αν ευσταθεί αυτός ο πολύ συχνός ισχυρισμός τους, με βάση τα δικά τους κείμενα που είναι τα συναξάρια των αγίων, από τα οποία θα δούμε αποσπάσματα καταστροφών, όπως και από την ιστορία, τι αναφέρει για όσους από αυτούς τους αγίους, έχουμε ιστορικά στοιχεία.

Τα Συναξάρια είναι οι βιογραφίες των αγίων του Χριστιανισμού, άσχετα αν περιλαμβάνουν πλήθος μυθικών και υπερφυσικών στοιχείων, ή πολλές από αυτές είναι δημιουργήματα μεταγενέστερης ανάγκης για ύπαρξη πληθώρας μαρτύρων

Τα σχετικά με καταστροφές αποσπάσματα που ακολουθούν, είναι κυρίως από την συλλογή του Άγιου Νικόδημου του Αγιορείτη. Ακολουθεί ο "σύνδεσμος 1" στο πρωτότυπο. Ο δεύτερος "σύνδεσμος 2", είναι ένα διαδομένο συναξάρι στο Διαδίκτυο, που έχει μεταφρασμένα τα κείμενα, και ίσως πληροφορίες και από άλλα συναξάρια, αλλά όπως θα διαπιστώσετε και αρκετά αλλοιωμένα. Όταν ο δεύτερος σύνδεσμος είναι σε παρένθεση, υπάρχει αλλοίωση που συνήθως σημειώνεται δίπλα του σε παρένθεση. Για τα ιστορικά πρόσωπα χρησιμοποιήθηκαν άλλες πηγές.

Ο Άγιος Ανδρόνικος και η υπερθαύμαστος Ιουνία (εορτάζουν για την Εκκλησία στις 17 Μαΐου).

Και τους μεν ναούς των ειδώλων, κατέστρεψαν. Εκκλησίας δε θείας έκτισαν εις κάθε μέρος, και πνεύματα ακάθαρτα από τους ανθρώπους εδίωξαν, και πάθη ανιάτρευτα ιάτρευσαν".
σύνδεσμος 1
(σύνδεσμος 2)

Η αλήθεια είναι ότι τα συναξάρια είναι σε απίστευτο βαθμό μυθολογήματα και εφόσον δεν μπορούμε να δεχτούμε ως αληθή τα εξόφθαλμα θαύματα που περιέχουν, άλλο τόσο και τις ιστορίες τους. Αυτά όμως μαζί και με τις πράξεις των ιστορικών αγίων, αλλά και ότι έχουμε δει ήδη για το πως επικράτησε ο Χριστιανισμός, δείχνουν την ιδεολογία των χριστιανών διαχρονικά στο πως έβλεπαν τις άλλες θρησκείες και το μίσος τους για τις θεωρήσεις των άλλων που δεν άντεχαν, κυρίως των αρχαίων Ελλήνων που τους θεωρούσαν "μιαρούς", και "διεφθαρμένους". Αντικατοπτρίζουν τελικά το ποιοι κατέστρεφαν τα αρχαία ιερά, επίσης αντικατοπτρίζει τον πραγματικό λόγο που έγιναν οι σχετικά λίγοι διωγμοί των χριστιανών: Έγιναν εξαιτίας της επιθετικής τους δράσης κατά της αρχαίας θρησκείας, αφού εκείνη την εποχή και μέχρι να επικρατήσουν, υπήρχε πραγματική ανεξιθρησκεία.

Βλέπετε, για τους χριστιανούς τότε δεν εθεωρείτο κακό να καταστρέψεις τον ναό μιας άλλης θρησκείας ή τα αγάλματα της, υπήρχαν άλλωστε και οι κανόνες του Δευτερονομίου που δεν φαίνεται κανείς στον Χριστιανισμό να τους θεωρεί ως άκυρους, το αντίθετο. Υπάρχουν επίσης και οι εντολές του ίδιου του Ιησού, που είπε: ότι όποιος δεν είναι μαζί του είναι εναντίον του, ότι θα φέρει διχόνοια και ότι όποιος είναι έξω από την διδασκαλία του, πρέπει να αποβληθεί και να ριφθεί στην φωτιά. Έτσι δεν μας κάνουν εντύπωση τα κατορθώματα και οι καταστροφές αγίων χριστιανών, αφού συμφωνούν και με την θεωρία του. Μια θεωρία που η σύγχρονη Εκκλησία θέλει να ξεχάσει ή να συμβολοποιήσει.

Η μελέτη αυτή μπήκε για να ξεκαθαρίσουμε άλλη μια φορά, ότι ο Χριστιανισμός στην ουσία του και συχνά με την πράξη του, δεν έχει καμιά σχέση με την αγάπη και την ειρήνη που δήθεν θέλει να μας πει, ειδικά στον τρόπο που εξαπλώθηκε. Ήταν φονταμενταλιστικός, δηλαδή επικροτούσε και εφάρμοσε την βία στους άλλους όπως κάνουν τώρα οι μουσουλμάνοι, το προβάλει αυτό σαν επίτευγμα στα κείμενα αλλά και σε εικόνες του. Έτσι εξαπλώθηκε και δυστυχώς δεν υπάρχει καμιά διασφάλιση ότι δεν μπορεί να ξαναγίνει κάποια στιγμή το ίδιο.

ΔΕΣ: Άγιοι καταστροφείς

Ο χρυσός κανόνας

«Κάνε στους άλλους ότι θα ήθελες να κάνουν οι άλλοι σε σένα»

Αυτός ο Χρυσός Κανόνας αποτελεί τη βάση ενός ηθικού κώδικα και απαντά σε διάφορες μορφές στον Ινδουισμό, τον Βουδισμό, τον Κομφουκιανισμό, τον Ιουδαϊσμό, τον Χριστιανισμό, το Ισλάμ και τη θρησκεία των Σιχ, καθώς και σε πολλές άλλες πηγές. Απαιτεί συνέπεια, συμπόνια και συμμερισμό στις κοινωνικές μας συναλλαγές. Η αποφατική εκδοχή του κανόνα («Μην επιβάλλεις στους άλλους αυτό που δεν θα ήθελες να επιβληθεί σε εσένα») απαγορεύει την πρόκληση βλάβης. Ωστόσο, αρκεί ο Χρυσός Κανόνας; Και ποιοι είναι οι περιορισμοί του;

Αγάπα τον Πλησίον σου ως Εαυτόν

Στην επιταγή της Καινής Διαθήκης, η λέξη «πλησίον» είναι σχεδόν συνώνυμη του «συγγενής», υποδηλώνοντας ότι ο κανόνας δεν ισχύει για όσους διαφέρουν από εμάς. Αυτή η ισονομική επιταγή παραβλέπει τις προκλήσεις των κοινωνικών σχέσεων που αποτελούν μέρος της καθημερινότητας, οι οποίες ενίοτε καθιστούν ανάρμοστο να φερόμαστε στους άλλους όπως θα θέλαμε να μας φέρονται οι άλλοι.

Προσωπική Επιλογή

Περιέργως, παρά την παγκοίνως παραδεκτή φύση του, ο Χρυσός Κανόνας αφήνει τον καθορισμό της ηθικής στην κρίση του ατόμου, αφού μας ζητά να δράσουμε σύμφωνα με τα προσωπικά μας κριτήρια και όχι βάσει ενός καθολικά αποδεκτού κανόνα. Για παράδειγμα, ενώ η κατηγορηματική προσταγή του Καντ (Πράττε μόνο με ένα τέτοιο γνώμονα, μέσω του οποίου μπορείς συνάμα να θέλεις, αυτός ο γνώμονας να γίνει καθολικός νόμος) καθιστά το ψεύδεσθαι ηθικά επιλήψιμο σε κάθε περίσταση, ο Χρυσός Κανόνας μπορεί να μας προτρέπει να λέμε στους άλλους αυτό που πιστεύουμε ότι θα ήθελαν να ακούσουν.

Και τι γίνεται αν δεν τους αρέσει;

Με ακραία παραδείγματα, δεν θα ήταν ηθικώς ορθό για κάποιον που θέλει να πεθάνει, να θανατώσει ένα άλλο άτομο; Ένας μαζοχιστής είναι δικαιολογημένος όταν προκαλεί σωματικές βλάβες σε άλλους;

Ο Αργυρός Κανόνας επεκτείνει τον Χρυσό Κανόνα ως εξής: «Φέρσου στους άλλους όπως θα ήθελες να σου φέρονται αν ήσουν στη θέση τους». Αυτό μας ζητά να αντιληφθούμε τον κόσμο από την οπτική γωνία του άλλου ατόμου, λαμβάνοντας υπόψη τις προσωπικές του προτιμήσεις και το πολιτισμικό και θρησκευτικό του υπόβαθρο, και να πράξουμε αυτό που είναι σωστό για το άλλο άτομο.

Γιατί να φερθούμε δίκαια;

Στο 2ο βιβλίο της Πολιτείας ο Πλάτων βάζει τον Γλαύκωνα να διαπιστώσει την άποψη ότι ο άνθρωπος έχει την τάση να δρα άδικα και όχι δίκαια –λόγου χάρη οικειοποιούμενοι πράγματα που δεν μας ανήκουν- αφού αυτό έχει μεγαλύτερα πλεονεκτήματα. Ο Γλαύκων θεωρεί ότι κάνουμε δίκαιες πράξεις επειδή φοβόμαστε ότι αλλιώς οι άλλοι θα φανούν άδικοι απέναντί μας –μια κάπως αντίστροφη διατύπωση του Χρυσού Κανόνα.

Το δακτυλίδι του Γύγη

Για να στηρίξει τη θέση του, ο Γλαύκων αφηγείται την ιστορία του Γύγη. Ο Γύγης βοσκός στην υπηρεσία του βασιλιά της Λυδίας, βρίσκει ένα μαγικό δακτυλίδι που κάνει αόρατο όποιον το φοράει. Ο Γύγης λοιπόν χρησιμοποιεί τις δυνάμεις του δακτυλιδιού για να μπει στο παλάτι. Ξελογιάζει τη βασίλισσα, σκοτώνει τον βασιλιά και σφετερίζεται τον θρόνο. Ο Γλαύκων καταλήγει στο συμπέρασμα ότι κάθε άνθρωπος θα χρησιμοποιούσε ένα τέτοιο δαχτυλίδι για να πράξει αδικίες, ανεξάρτητα από το αν ο ίδιος είναι δίκαιος ή άδικος. Αν ένας άνθρωπος δεν χρησιμοποιήσει αυτό το δαχτυλίδι προς όφελός του, είναι ανόητος.

Πείραμα

Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι η ηθική ενός ατόμου μπορεί να αξιολογηθεί από τις πράξεις που θα έκανε και οι οποίες θα έμεναν απόρρητες. Ας υποθέσουμε ότι βρίσκετε ένα λαχείο που αξίζει μια περιουσία. Κανένας δεν θα μάθει ποτέ ότι το λαχείο δεν είναι δικό σας. Τι κάνετε;

1η δυνατότητα επιλογής. Η κλοπή είναι σφάλμα σε κάθε περίπτωση. Επικοινωνείτε με τη Διεύθυνση των λαχείων, τους εξηγείτε τι συνέβη και κάνετε ότι περνάει από το χέρι σας για να βρείτε τον κάτοχο του λαχείου.

2η δυνατότητα επιλογής. Εξαρτάται από τι κάνετε με τα χρήματα. Εισπράττετε τα χρήματα και τα δωρίζετε σε φιλανθρωπικά ιδρύματα.

3η δυνατότητα επιλογής. «Ο ευρών αμειφθήσεται». Εισπράττετε τα χρήματα και ζείτε πλουσιοπάροχα.

Αν προτιμήσατε την 1η επιλογή, ενστερνίζεστε την άποψη του Καντ. (Δίκαιο είναι αυτό που φέρει παγκοίνως παραδεκτές αρχές και είναι σύμφωνο με το περί δικαίου αίσθημα. Η εντιμότητα είναι ορθή επειδή είναι δίκαιη …)

Αν προτιμήσατε την 2η επιλογή, ασπάζεστε την ωφελιμιστική άποψη (Μπένθαμ, Μιλ) περί ορθού και επιλήψιμου. (Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να βεβαιωθείτε ότι οι συνέπειες των πράξεων σας παράγουν τη μεγαλύτερη δυνατή ευτυχία για το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό ατόμων. …)

Η 3η επιλογή είναι αυτό που θα προέβλεπε ο Γλαύκων.

ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ: Επίνικοι (11.85-11.126)

85 τὸν δ᾽ εἷλεν ἄχος κραδίαν, ξεί- [στρ. γ]
να τέ νιν πλᾶξεν μέριμνα·
δοίαξε δὲ φάσγανον ἄμ-
φακες ἐν στέρνοισι πᾶξαι.
ἀλλά νιν αἰχμοφώροι
90 μύθοισί τε μειλιχίοις
καὶ βίᾳ χειρῶν κάτεχον.
τρισκαίδεκα μὲν τελέους
μῆνας κατὰ δάσκιον ἠλύκταζον ὕλαν
φεῦγών τε κατ᾽ Ἀρκαδίαν
95 μηλοτρώφον· ἀλλ᾽ ὅτε δὴ
Λοῦσον ποτὶ καλλιρώαν πατὴρ ἵκανεν,
ἔνθεν χρώα νιψάμενος φοι-
νικοκ[ραδέμνο]ιο Λατοῦς

κίκλῃ[σκε θύγατρ]α βοῶπιν [αντ. γ]
100 χεῖρας ἀντείνων πρὸς αὐγὰς
ἱππώκεος ἀελίου,
τέκνα δυστάνοιο λύσσας
πάρφρονος ἐξαγαγεῖν·
«θύσω δέ τοι εἴκοσι βοῦς
105 ἄζυγας φοινικώτριχας.»
τοῦ δ᾽ ἔκλυ᾽ ἀριστοπάτρα
θηροσκώπος εὐχομένου· πιθοῦσα δ᾽ Ἥραν
παῦσεν καλυκοστεφάνους
κούρας μανιᾶν ἀθέων·
110 ταὶ δ᾽ αὐτίκα οἱ τέμενος βωμών τε τεῦχον,
χραῖνών τέ μιν αἵματι μήλων
καὶ χοροὺς ἵσταν γυναικῶν.

ἔνθεν καὶ ἀρηϊφίλοις [επωδ. γ]
ἄνδρεσσιν ‹ἐς› ἱπποτρώφον πώλιν Ἀχαιοῖς
115 ἕσπεο· σὺν δὲ τύχᾳ
ναίεις Μεταπώντιον, ὦ
χρυσέα δέσποινα λαῶν·
ἄλσος τέ τοι ἱμερώεν
Κάσαν παρ᾽ εὔυδρον †πρώγο-
120 νοι ἑσσάμενοι† Πριάμοι᾽ ἐπεὶ χρώνῳ
βουλαῖσι θεῶν μακάρων
πέρσαν πώλιν εὐκτιμέναν
χαλκοθωράκων μετ᾽ Ἀτρειδᾶν. δικαίας
ὅστις ἔχει φρένας, εὑ-
125 ρήσει σὺν ἅπαντι χρώνῳ
μυρίας ἀλκὰς Ἀχαιῶν.

***
Του γονιού την καρδιά σπάραξε η λύπη, [στρ. γ]
παράξενη έγνοια μπήκε μες στο νου
και δίκοπο μαχαίρι
μελέτησε στο στήθος του να μπήξει·
μα οι δορυφόροι
90 με λόγια μαλακά τον συγκρατούσαν
ή και με το στανιό. Οι τρελές κοπέλες
αλήτευαν σωστούς δεκατρείς μήνες
στο λόγγο το βαθίσκιωτο,
και στην προβατοθρόφα γη
την Αρκαδία τριγύριζαν.
Έφτασε τέλος ο γονιός
κοντά στο Λούσο ποταμό· παίρνει νερό απ᾽ το ρέμα
τ᾽ όμορφο εκείνο, νίβεται, και προς του αρματοδρόμου
ήλιου τη λάμψη υψώνοντας τα χέρια δέηση κάνει·
τη γελαδόματη Άρτεμη ικετεύει,

κόρη κυράς κρεμεζομαντιλούσας, [αντ. γ]
100 απ᾽ την καταραμένη αυτή μανία,
που τα μυαλά ταράζει,
τα δύστυχα παιδιά του να λυτρώσει.
«Και είκοσι βόδια
θυσία εγώ, θεά, θα σου προσφέρω,
κοκκίνηδες, και που άζευτα είναι ακόμα.»
Η θυγατέρα του ύψιστου πατέρα,
η αγριμοφόνισσα θεά,
άκουσε αυτή την προσευχή·
κάνει της Ήρας την καρδιά
κι απ᾽ τη μανία την άθεη
110 τις νέες γιατρεύει· τότε αυτές, οι ανθοστεφανωμένες,
γρήγορα για την Άρτεμη μετόχι ξεχωρίζουν,
στήνουν βωμό, τον βάφουνε με αίμα πολλών προβάτων
και γυναικείους χορούς για κείνη ορίζουν.

Απ᾽ τον τόπο αυτόν κατόπι, [επωδ. γ]
ω χρυσή λαών αφέντρα,
σε μια πόλη αλογοθρόφα
πολεμόχαρους συνόδεψες Αχαιούς·
ναι, στο Μεταπόντιο
μένεις τώρα, κι η ευτυχία εδρεύει εκεί·
πλάι στα ωραία νερά του Κάσα
άλσος έκαμαν για σε λαχταριστό
οι λαμπροί αρχηγοί γυρνώντας απ᾽ την Τροία·
120 με τους γιους τους χαλκαρμάτωτους του Ατρέα
είχαν πάει κι αυτοί και πάτησαν το κάστρο
το καλόχτιστο του Πρίαμου με καιρό,
των μακάριων όταν τ᾽ όρισε η βουλή.
Όποιος δίκια και σωστά να κρίνει θέλει,
μες στο πέρασμα όλων θά βρει των καιρών
χίλιες μύριες των Αχαιών αντραγαθίες.