Τρίτη 20 Ιουνίου 2017

ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Κατὰ Μειδίου (128-135)

[128] Εἰ μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, σώφρονα καὶ μέτριον πρὸς τἄλλα παρεσχηκὼς αὑτὸν Μειδίας καὶ μηδένα τῶν ἄλλων πολιτῶν ἠδικηκὼς εἰς ἔμ᾽ ἀσελγὴς μόνον οὕτω καὶ βίαιος ἐγεγόνει, πρῶτον μὲν ἔγωγ᾽ ἀτύχημ᾽ ἂν ἐμαυτοῦ τοῦθ᾽ ἡγούμην, ἔπειτ᾽ ἐφοβούμην ἂν μὴ τὸν ἄλλον ἑαυτοῦ βίον οὗτος μέτριον δεικνύων καὶ φιλάνθρωπον διακρούσηται τούτῳ τὸ δίκην ὧν ἔμ᾽ ὕβρικεν δοῦναι.

[129] νυνὶ δὲ τοσαῦτ᾽ ἐστὶ τἄλλ᾽ ἃ πολλοὺς ὑμῶν ἠδίκησεν καὶ τοιαῦτα, ὥστε τούτου μὲν τοῦ δέους ἀπήλλαγμαι, φοβοῦμαι δὲ πάλιν τοὐναντίον μή, ἐπειδὰν πολλὰ καὶ δείν᾽ ἑτέρους ἀκούηθ᾽ ὑπ᾽ αὐτοῦ πεπονθότας, τοιοῦτός τις ὑμῖν λογισμὸς ἐμπέσῃ «τί οὖν; σὺ δεινότερ᾽ ἢ τῶν ἄλλων εἷς ἕκαστος πεπονθὼς ἀγανακτεῖς;» πάντα μὲν δὴ τὰ τούτῳ πεπραγμένα οὔτ᾽ ἂν ἐγὼ δυναίμην πρὸς ὑμᾶς εἰπεῖν, οὔτ᾽ ἂν ὑμεῖς ὑπομείναιτ᾽ ἀκούειν, οὐδ᾽, εἰ τὸ παρ᾽ ἀμφοτέρων ἡμῶν ὕδωρ ὑπάρξειε πρὸς τὸ λοιπόν, πᾶν τό τ᾽ ἐμὸν καὶ τὸ τούτου προστεθέν, οὐκ ἂν ἐξαρκέσειεν· ἃ δ᾽ ἐστὶ μέγιστα καὶ φανερώτατα, ταῦτ᾽ ἐρῶ.

[130] μᾶλλον δ᾽ ἐκεῖνο ποιήσω· ἀναγνώσομαι μὲν ὑμῖν, ὡς ἐμαυτῷ γέγραμμαι, πάντα τὰ ὑπομνήματα, λέξω δ᾽ ὅ τι ἂν πρῶτον ἀκούειν βουλομένοις ὑμῖν ᾖ, τοῦτο πρῶτον, εἶθ᾽ ἕτερον, καὶ τἄλλα τὸν αὐτὸν τρόπον, ἕως ἂν ἀκούειν βούλησθε. ἔστι δὲ ταῦτα παντοδαπά, καὶ ὕβρεις πολλαὶ καὶ περὶ τοὺς οἰκείους κακουργήματα καὶ περὶ τοὺς θεοὺς ἀσεβήματα, καὶ τόπος οὐδείς ἐστιν ἐν ᾧ τοῦτον οὐ θανάτου πεποιηκότ᾽ ἄξια πόλλ᾽ εὑρήσετε.

ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΕΙΔΙΟΥ ΑΔΙΚΗΜΑΤΩΝ.

[131] Ὅσα μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρες δικασταί, τὸν ἀεὶ προστυχόντ᾽ αὐτῷ πεποίηκεν, ταῦτ᾽ ἐστίν. καὶ παραλέλοιφ᾽ ἕτερα· οὐ γὰρ ἂν δύναιτ᾽ οὐδεὶς εἰσάπαξ εἰπεῖν ἃ πολὺν χρόνον οὗτος ὑβρίζων συνεχῶς ἅπαντα τὸν βίον εἴργασται. ἄξιον δ᾽ ἰδεῖν ἐφ᾽ ὅσον φρονήματος ἤδη προελήλυθε τῷ τούτων δίκην μηδενὸς δεδωκέναι. οὐ γὰρ ἡγεῖθ᾽, ὡς ἐμοὶ δοκεῖ, λαμπρὸν οὐδὲ νεανικὸν οὐδ᾽ ἄξιον ἑαυτοῦ ὅ τι ἄν τις πρὸς ἕν᾽ εἷς διαπράττηται, ἀλλ᾽ εἰ μὴ φυλὴν ὅλην καὶ βουλὴν καὶ ἔθνος προπηλακιεῖ καὶ πολλοὺς ἁθρόους ὑμῶν ἅμ᾽ ἐλᾷ, ἀβίωτον ᾤετ᾽ ἔσεσθαι τὸν βίον αὑτῷ.

[132] καὶ τὰ μὲν ἄλλα σιωπῶ, μυρί᾽ εἰπεῖν ἔχων, περὶ δὲ τῶν συστρατευσαμένων ἱππέων εἰς Ἄργουραν ἴστε δήπου πάντες οἷ᾽ ἐδημηγόρησε παρ᾽ ὑμῖν, ὅθ᾽ ἧκεν ἐκ Χαλκίδος, κατηγορῶν καὶ φάσκων ὄνειδος ἐξελθεῖν τὴν στρατιὰν ταύτην τῇ πόλει· καὶ τὴν λοιδορίαν ἣν ἐλοιδορήθη Κρατίνῳ περὶ τούτων, τῷ νῦν, ὡς ἐγὼ πυνθάνομαι, μέλλοντι βοηθεῖν αὐτῷ, μέμνησθε. τὸν δὴ τοσούτοις ἁθρόοις τῶν πολιτῶν ἔχθραν ἐπ᾽ οὐδενὶ τηλικαύτην ἀράμενον πόσῃ πονηρίᾳ καὶ θρασύτητι ταῦτα χρὴ νομίζειν πράττειν;

[133] καίτοι πότερ᾽ εἰσὶν ὄνειδος, ὦ Μειδία, τῇ πόλει οἱ διαβάντες ἐν τάξει καὶ τὴν σκευὴν ἔχοντες ἣν προσῆκε τοὺς ἐπὶ τοὺς πολεμίους ἐξιόντας καὶ συμβαλουμένους τοῖς συμμάχοις, ἢ σὺ ὁ μηδὲ λαχεῖν εὐχόμενος τῶν ἐξιόντων ὅτ᾽ ἐκληροῦ, τὸν θώρακα δ᾽ οὐδεπώποτ᾽ ἐνδύς, ἐπ᾽ ἀστράβης δ᾽ ὀχούμενος ἀργυρᾶς τῆς ἐξ Εὐβοίας, χλανίδας δὲ καὶ κυμβία καὶ κάδους ἔχων, ὧν ἐπελαμβάνονθ᾽ οἱ πεντηκοστολόγοι; ταῦτα γὰρ εἰς τοὺς ὁπλίτας ἡμᾶς ἀπηγγέλλετο· οὐ γὰρ εἰς ταὐτὸν ἡμεῖς τούτοις διέβημεν.

[134] εἶτα, εἴ σ᾽ ἐπὶ τούτοις ἔσκωψεν Ἀρχετίων ἤ τις ἄλλος, πάντας ἤλαυνες; εἰ μὲν γὰρ ἐποίεις ταῦτ᾽, ὦ Μειδία, ἃ σέ φασιν οἱ συνιππεῖς καὶ κατηγόρεις ὡς λέγοιεν περὶ σοῦ, δικαίως κακῶς ἤκουες· καὶ γὰρ ἐκείνους καὶ τουτουσὶ καὶ ὅλην τὴν πόλιν ἠδίκεις καὶ κατῄσχυνες. εἰ δὲ μὴ ποιοῦντός σου κατεσκεύαζόν τινες καταψευδόμενοί σου, οἱ δὲ λοιποὶ τῶν στρατιωτῶν οὐκ ἐκείνοις ἐπετίμων, ἀλλὰ σοὶ ἐπέχαιρον, δῆλον ὅτι ἐκ τῶν ἄλλων ὧν ἔζης ἄξιος αὐτοῖς ἐδόκεις εἶναι τοῦ τοιαῦτ᾽ ἀκούειν· σαυτὸν οὖν μετριώτερον ἐχρῆν παρέχειν, οὐκ ἐκείνους διαβάλλειν.

[135] σὺ δ᾽ ἀπειλεῖς πᾶσιν, ἐλαύνεις πάντας· τοὺς ἄλλους ἀξιοῖς ὅ τι σὺ βούλει σκοπεῖν, οὐκ αὐτὸς σκοπεῖς ὅ τι μὴ λυπήσεις τοὺς ἄλλους ποιῶν. καὶ τὸ δὴ σχετλιώτατον καὶ μέγιστον ἔμοιγε δοκοῦν ὕβρεως εἶναι σημεῖον· τοσούτων ἀνθρώπων, ὦ μιαρὰ κεφαλή, σὺ παρελθὼν ἁθρόων κατηγόρεις, ὃ τίς οὐκ ἂν ἔφριξε ποιῆσαι τῶν ἄλλων;

***
[128] Αν λοιπόν, Αθηναίοι, η συμπεριφορά του Μειδία ήταν από κάθε άλλη άποψη συνετή και μετριοπαθής και, χωρίς να έχει αδικήσει κανέναν άλλο συμπολίτη του, είχε φανεί τόσο κτηνώδης και βίαιος μόνο απέναντί μου, καταρχήν θα θεωρούσα το γεγονός ως προσωπική μου ατυχία· έπειτα θα είχα τον φόβο μήπως, επιδεικνύοντας μετριοπάθεια και καλοσύνη στην υπόλοιπη ζωή του, αποφύγει την τιμωρία για τις προσβολές του απέναντί μου.

[129] Τώρα όμως είναι τόσα πολλά και σοβαρά τα αδικήματά του σε βάρος πολλών από σας, ώστε, ενώ έχω απαλλαγεί από αυτόν τον φόβο, φοβάμαι πάλι το αντίθετο, μήπως δηλαδή, όταν ακούσετε για τις πολλές και φοβερές συμφορές τις οποίες έχει προκαλέσει σε άλλους, σας περάσει από τον νου μία τέτοια σκέψη: «Γιατί αγανακτείς; Μήπως συ υπέφερες περισσότερο από όλους τους άλλους;» Όλες βέβαια τις πράξεις του ούτε εγώ θα μπορούσα να σας αναφέρω ούτε σεις θα είχατε την υπομονή να τις ακούσετε· ακόμη και αν μου παραχωρούσατε για τον υπόλοιπο λόγο μου όλον τον χρόνο που παραχωρήσατε και στους δυο μας —τον δικό μου και τον δικό του— πάλι δεν θα έφθανε· θα αναφέρω μόνο τα σημαντικότερα και πιο φανερά γεγονότα·

[130] ή καλύτερα θα κάμω το εξής: θα σας διαβάσω όλα τα υπομνήματα, όπως τα έχω συντάξει για δική μου χρήση· θα αρχίσω με ό,τι θέλετε να ακούσετε πρώτα, έπειτα θα προχωρήσω στη δεύτερη προτίμησή σας και ούτω καθεξής, έως ότου έχετε διάθεση να με ακούτε. Είναι κάθε λογής τα υπομνήματα αυτά: και πολλές βιαιότητες και απάτες σε βάρος συγγενών και πράξεις ασέβειας προς τους θεούς· πουθενά δεν θα τον βρείτε να μην έχει κάμει πολλά αδικήματα που να αξίζουν τη θανατική ποινή.

ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΔΙΚΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΜΕΙΔΙΑ

[131] Αυτές, κύριοι δικαστές, τις συμφορές έχει προκαλέσει σε όποιον συναντούσε κάθε φορά. Έχω παραλείψει και πολλά άλλα· κανένας δεν θα μπορούσε να εξιστορήσει σε μία και μόνη φορά όλες τις βιαιότητες, τις οποίες μια ολόκληρη ζωή συνεχώς επιχειρεί. Αξίζει όμως να διαπιστώσετε σε ποιό βαθμό αναίδειας έχει κιόλας φθάσει, επειδή δεν έχει τιμωρηθεί για κανένα από τα αδικήματά του. Πίστευε, όπως μου φαίνεται, ότι μία ενέργεια σε βάρος ενός ανθρώπου δεν είναι ούτε λαμπρό κατόρθωμα ούτε αρκετά τολμηρό ούτε αντάξιο αυτού του ίδιου· αν δεν επρόκειτο να εξευτελίσει ολόκληρη φυλή, τη Βουλή ή μία τάξη πολιτών και να καταδιώξει πολλούς από σας συγχρόνως, νόμιζε ότι η ζωή δεν έχει γι᾽ αυτόν καμιά αξία.

[132] Παραλείπω τα άλλα γεγονότα, μολονότι μπορώ να πω πάρα πολλά. Γνωρίζετε όμως ασφαλώς όλοι όσα είπε μπροστά σας, όταν επέστρεψε από τη Χαλκίδα, για τους ιππείς με τους οποίους είχε εκστρατεύσει στην Άργουρα· τους κατηγόρησε και διακήρυξε ότι η εκστρατεία αυτή αποδείχθηκε επαίσχυντη για την πόλη μας· θυμόσασθε επίσης τις βρισιές που εκτόξευσε τότε σχετικά με το ζήτημα αυτό εναντίον του Κρατίνου, ο οποίος, όπως πληροφορούμαι, πρόκειται σήμερα να τον υπερασπισθεί. Πόση λοιπόν κακοήθεια και θρασύτητα πρέπει να αποδώσουμε σε έναν άνθρωπο ο οποίος χωρίς καμία αιτία προκάλεσε τέτοια εχθρότητα τόσων πολλών ατόμων ταυτοχρόνως;

[133] Και όμως, Μειδία, ποιοί από τους δύο ντροπιάζουν την πόλη; Εκείνοι που προχώρησαν συνταγμένοι και οπλισμένοι, όπως ταίριαζε σε άνδρες που επρόκειτο να ενωθούν με τους συμμάχους τους και να εκστρατεύσουν εναντίον των εχθρών, ή συ, ο οποίος την ώρα της κληρώσεως ευχόσουν να μην κληρωθείς να λάβεις μέρος στην εκστρατεία; Συ, ο οποίος ποτέ μέχρι σήμερα δεν φόρεσες θώρακα, αλλά επέστρεφες ιππεύοντας πάνω σε ασημοστολισμένη σέλα που είχες φέρει από την Εύβοια; Συ ο οποίος είχες πολυτελή ρούχα, ποτήρια, και κάδους που δήμευσαν οι υπάλληλοι του τελωνείου; Όλα αυτά τα μαθαίναμε εμείς που ανήκαμε στο πεζικό, γιατί δεν είχαμε αποβιβασθεί στο ίδιο μέρος με το ιππικό.

[134] Και επειδή σε περιγέλασε για το θέμα αυτό ο Αρχετίων ή κάποιος άλλος, τους κυνηγούσες όλους; Αν πράγματι, Μειδία, είχες κάμει όσα σου καταλογίζουν οι συνάδελφοί σου στο ιππικό (και τους κατηγορούσες γιατί τα έλεγαν για σένα), δίκαια σε κακολογούσαν· γιατί έβλαπτες και καταντρόπιαζες και εκείνους και όσους συμπολίτες σου παρευρίσκονται εδώ και όλη την πόλη. Αν όμως μερικοί επινοούσαν αυτές τις κατηγορίες εναντίον σου και έλεγαν ψέματα, χωρίς συ να έχεις κάμει τίποτε, ενώ οι υπόλοιποι στρατιώτες, αντί να τους ψέξουν, κάγχαζαν σε βάρος σου, είναι φανερό ότι από τον τρόπο της ζωής σου γενικά σε έκριναν άξιο για παρόμοιες κακολογίες· έπρεπε λοιπόν συ να είσαι πιο συγκρατημένος και όχι να κατηγορείς εκείνους.

[135] Αντίθετα, συ απειλείς και καταδιώκεις τους πάντες· έχεις την απαίτηση να σκέπτονται οι άλλοι ό,τι συ επιθυμείς, αλλά δεν σκέπτεσαι τί θα κάμεις συ ο ίδιος για να μη λυπήσεις τους άλλους. Η σοβαρότερη και μεγαλύτερη απόδειξη της αναίδειάς σου είναι, κατά τη γνώμη μου, η εξής: ανέβηκες στο βήμα, άθλιε, και κατηγόρησες συγχρόνως τόσους πολλούς ανθρώπους· ποιός άλλος θα το έκαμνε αυτό χωρίς να τον καταλάβει φρίκη;

Ο φιλοσοφικός κόσμος του Πλωτίνου

Ακόμα και εκείνοι που δεν γνωρίζουν τίποτε άλλο για το Νεο- πλατωνισμό, γνωρίζουν ότι ο Πλωτίνος ήταν ένας μυστικιστής. Ο όρος μυστικιστής, πρέπει να τονιστεί, χρησιμοποιείται σε αυτό το σημείο όχι με την έννοια του «ανορθολογιστή», του «αποκρυφιστή» ή του «διδασκάλου κάποιου εσωτερικοί) δόγματος», αλλά στην ακριβέστερη του μορφή, ενός ανθρώπου που πιστεύει πως έχει βιώσει την ένωση του με το Θεό ή την Υπέρτατη Πραγματικότητα. Η εμπειρία του Πλωτίνου για την ένωση του με το Εν εί­ναι αντίστοιχη με την εμπειρία που ο W. Τ. Stace ονομάζει «αδιαφοροποίητη ενότητα», μια κατάσταση κατά την οποία α­σθητικές παραστάσεις και εννοιακή σκέψη υπερβαίνονται, ο νους καθίσταται πλήρως ενοποιημένος και βιώνεται η κατάργηση των ατομικών ορίων.

Ο Πορφύριος δηλώνει ότι ο Πλωτίνος βίωσε αυτήν την κατάσταση τέσσερις φορές στη διάρκεια των έξι χρόνων της γνωριμίας τους και πως ο ίδιος ο Πορφύριος την είχε επιτύχει μία φορά σε προχωρημένη ηλικία, ενώ ο Πλωτίνος, σε μια πραγματεία του γραμμένη πριν γνωρίσει τον Πορφύριο περιγράφει πως είχε συχνά βιώσει αυτήν την εμπειρία Εκεί όπου ο Πλωτίνος διαφέρει από τους πε­ρισσότερους μυστικιστές είναι ότι γι' αυτόν, όπως και για τον Πλάτωνα, η κάθαρση της ψυχής επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της φιλοσοφίας, μολονότι, όπως άλλοι μυ­στικιστές, θεωρεί την ηθική αυτοπειθαρχία και αντιμετωπίζει την αφηρημένη λογική ως περιορισμένης σημασίας, εκτός εάν αποκορυφώνεται στη δι­αισθητική ενόραση και τελικά στη μυστική ένωση.

Ο Νεοπλατωνισμός δεν εγκαταλείπει τον ελληνικό ορθο­λογισμό, αλλά αντιπροσωπεύει μια αναπροσαρμογή των κατηγοριών της ελληνικής σκέψης στον κόσμο της εσωτερικής εμπειρίας. Ήταν ωστόσο αναπόφευκτο το ότι μια τέτοια αναπροσαρμο­γή θα οδηγούσε στην τροποποίηση, σε μερικά σημεία, του ελληνι­κού παραδοσιακού εννοιολογικού σχήματος, με καταφανέστερο. Το πρόβλημα που ανακύπτει για τους Νεοπλατωνικούς είναι να εναρμονίσουν τη μυστική επιθυμία για την υπέρβαση της μορφής και του ορίου με την κλασική ελληνική αντίληψη των δύο αυ­τών στοιχείων ως ουσίας της τελειότητας.

Ο Πλωτίνος, θεωρεί τον Πλάτωνα υπό το ίδιο φως που θεωρεί και τον Ηράκλειτο τον Εφέσιο, τον περίφημο «σκοτεινό» της αρχαιότητας, δηλαδή ως ένα φιλόσοφο ο οποίος σκόπιμα παραθέτει αινίγματα για να μας οδηγήσει να αναζητήσουμε την αλήθεια μόνοι μας. Αυτό τουλάχιστον υπονοείται τόσο από τα περιστασιακά σχόλια του Πλωτίνου στους δύο στοχαστές όσο και από τον τρόπο με τον οποίο πραγματεύεται γενικά τον Πλάτωνα.

Η επιρροή των Στωικών στον Πλωτίνο είναι εμφανέστερη στην αντίληψη του για τον αισθητό κόσμο ως ζωντανό οργανισμό ο οποίος αναπτύσσεται από τους ενδιάθετους Σπερματικούς Λό­γους της Ψυχής του Κόσμου και με μια οργανική αρμονία (ή «κο­σμική συμπάθεια») να συνδέει όλα τα μέρη της. Η θεοδικία του δανείζεται ομοίως πολλά από τα επιχειρήματα τους. Εντούτοις, οι Στωικοί έκαναν λάθος σε δύο θεμελιώδη σημεία: πρώτον, στη θεώρηση της Ψυχής του Κόσμου ως της υψηλότερης οντότητας και, δεύτερον, στο ότι αντιλαμβάνονταν την Ψυχή με υλικούς και χωρικούς όρους. Στην πραγ­ματικότητα, με το να αντιμετωπίζουν οι Στωικοί το Θεό και την Ψυχή ως καταστάσεις της ύλης, διαπράττουν το θεμελιώδες σφάλμα να θεωρούν το οντολογικά τελειότερο ύστερο από το οντολογικά υποδεέστερο.

Ομοίως στην ηθική, μολονότι η έννοια του σοφού στους Στωικούς είχε μεγάλη βαρύτητα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την επίτευξη της ευτυχίας ανεξάρτητα από τα υλικά αγαθά, η στωική σχολή εσφαλμένα έβλεπε τον ύψιστο σκοπό του ανθρώπου κατά την ηθική του δράση μέσα από την υποταγή του στην Ειμαρμένη που κυβερνά τον αισθητό κόσμο, αντί στην ενατένιση της νοητής τάξης στην οποία ανήκει ο αληθινός εαυτός. Η βιταλιστική αντίληψη του Πλωτίνου για το Νοητό κόσμο φαίνεται να οφείλει πολλά στους Στωικούς- οι μελετητές διαφωνούν ως προς το βαθμό. Οπωσδήποτε όμως μια επιρροή των Στωικών διαποτίζει τη συνηγορία του Πλωτίνου, σε αντίθεση με τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη υπέρ της ύπαρξης επιμέρους Ιδεών.

Ο Πλωτίνος απορρίπτει τη στωική άποψη σύμφωνα με την οποία ορίζεται ο σκοπός του ανθρώπου καθ' υποταγήν στην Ειμαρμένη που διέπει τον αισθητό κόσμο. Αφού η ψυχή είναι «αμφίβια», ανήκοντας τόσο στον αισθητό όσο και στο Νοητό κόσμο. αυτό θεωρείται καλό μόνο για την κατώτερη μας ψυχή- ο αληθινός μας εαυτός ανήκει στη Νοητή τάξη." Συμπερασματικά ο Πλωτίνος συμφωνεί με τον Αριστοτέ­λη ενάντια στους Στωικούς αναγνωρίζοντας την ανωτερότητα της θεωρητικής ζωής έναντι της πρακτικής. Θα ήταν φυσικά αδύνατο να απαγορεύσει στο σοφό κάθε εξωτερική δρα­στηριότητα- στην πραγματικότητα, τόσο στη θεωρία όσο και ακόμη περισσότερο στην προσωπική του ζωή, ο Πλωτίνος θεω­ρούσε το σοφό υποχρεωμένο να εκτελεί όσα καθήκοντα εμπίπτουν στο δρόμο του και, σε κάθε περίπτωση, να ασκεί την ηθική αρετή.

Ο σοφός θα σχεδιάσει την πορεία του υπό το φως της εσωτερικής του ενατένισης, εγκαταλείποντας, αν αυτό είναι αναγκαίο, οικογένεια, πατρίδα, ίσως και την ίδια του τη ζωή . Στην πραγματικότητα θα προτιμούσε να μην έχει καμία αφορμή να ασκήσει την ηθική αρετή, εφόσον αυτό συνεπάγεται την ύπαρξη δυστυχίας που χρειάζεται ανα­κούφιση- ο ιδανικός γιατρός επιθυμεί να μην υπήρχαν άρρωστοι οι οποίοι να χρειάζονται τις ικανότητες του - αν τουλάχιστον δεν συνειδητοποιούσε ότι σε αυτόν τον ατελή κόσμο η δυστυχία είναι αναπόφευκτη. Δεν είναι όμως μόνο ότι η δράση είναι κατώτερη της ενατένισης· όλες οι δράσεις στ' αλήθεια δεν έχουν άλλο σκοπό από την ενατένιση. Διότι ο άν­θρωπος της δράσης ικανοποιείται μόνο όταν ενατενίζει το απο­τέλεσμα των πράξεων του μέσα στο νου του και αυτή η ικανο­ποίηση είναι ο πραγματικός του σκοπός.

Όπως και άλλοι Πλατωνικοί, έτσι και ο Πλωτίνος προσδιορί­ζει ως σκοπό της ψυχής την ομοίωση της προς το Θεό μέσω της αρετής χωρίς αρετή, υποστηρίζει ενάντια στους Γνωστικούς, ο «Θεός» είναι απλώς ένα όνομα. Είναι όμως ξεκάθαρο από αυτά που έχουν ειπωθεί ότι μια τέ­τοια «αρετή» πρωταρχικά δηλώνει την άσκηση που εξαγνίζει την ψυχή για την ενατένιση, μολονότι ο Πλωτίνος παραδέχεται ότι θα ήταν παράλογο να αρνηθούμε στις κοινωνικές αρετές οποιονδήποτε ρόλο σε αυτήν την κάθαρση. Εφόσον ο άνθρωπος διαθέτει ανώτερη και κατώτερη ψυχή, αυτή η άσκηση είναι διττή. Η κάθαρση της ανώτερης ψυχής συνεπάγεται την απομάκρυνση της προσοχής της από τον αισθητό κόσμο και την επιστροφή στη Νοητή τάξη έτσι ώστε να αποκατασταθεί η πρωταρχική της κατάσταση ως θεία εικόνα αυτής της τάξης.

Για την κατώτερη ψυχή σκοπός είναι να ηρεμήσει τα πά­θη της έτσι ώστε αυτά να μην ταράσσουν την ανώτερη φύση του ανθρώπου (εκτός ίσως από μια παροδική εικόνα, που αμέσως θα ηρεμεί με μία και μόνη ματιά από το λόγο). Όμως. για μία ακόμη φορά δεν πρέπει να υπάρξει καμιά βίαιη απώθηση της άλογης ψυχής. Ο σκοπός είναι αρχικά να εκπαιδευτεί οικειοθελώς ώστε να δέχεται την καθοδή­γηση του λόγου και στη συνέχεια να απομακρύνεται η προσοχή της από αυτήν. Η φιλοσοφία είναι συνεπώς για τον Πλωτίνο κάτι μακράν της αφηρημένης ακαδημαϊκής σπουδής. Γι' αυτόν, όπως και για τον Πλάτωνα, η εκγύμναση του φιλοσόφου είναι τόσο ηθική όσο και πνευματική· χωρίς τη διαλεκτική η αρετή είναι ατελής, όμως και χωρίς την αρετή η αληθινή φιλοσοφία είναι ανέφικτη.

Και μολονότι ο Πλωτίνος επιμένει, και η πρακτική του σε όλο το μήκος των Εννεάδων το επιβεβαιώνει, ότι αυτός ο εξαγνισμός περιλαμβάνει μια αυστηρή διανοητική εκγύμναση, κάνει επίσης σαφές ότι ο σκοπός του φιλοσόφου είναι να υπερβεί τους αφηρημένους τύπους και να φτάσει στο σημείο να ενατενίσει το Νου «ως εάν ήταν αισθητό αντικείμενο». Γιατί δεν περιοριζόμαστε στις εικόνες του Νοητού κόσμου, «στους νόμους που εγχαράσσονται από το Νου στην ψυχή μας» μπορούμε αντί­θετα να υψωθούμε στην ενατένιση των Ιδεών καθεαυτών και με τον τρόπο αυτό να ταυτιστούμε μαζί τους. Ταυτόχρο­να η ψυχή ξεπερνά την προσκόλληση στην ξεχωριστή της ατομικότητα και συνειδητοποιεί την εσώτερη ταυτότητα της με το σύνολο του Νοητού κόσμου. Τότε απομένει η τελική επιστροφή στο Εν.

Το Εν, τονίζει ο Πλωτίνος, δεν χρειάζεται να στραφεί προς εμάς είναι παρόν οποτεδήποτε στρεφόμαστε προς τα ένδον, διακόπτοντας τη συνήθη προσκόλληση μας στον αισθητό κόσμο, και με τον τρόπο αυτό γινόμαστε ικανοί να γνω­ρίσουμε τον εαυτό μας και τελικά το Εν που είναι η πηγή μας. Για να αντικρίσουμε το τελευταίο πρέπει να «απεκδυθούμε από τα πάντα» ή να «εγκαταλείψουμε κάθε ετερότητα», που σημαίνει κάθε πολλαπλότητα και καθετί τα οποίο μας διακρίνει από το Εν. Και όπως η αναγωγή στο Νοητό κόσμο συνεπάγεται εγκατάλειψη κάθε αισθητής μορφής, έτσι τώρα η άνοδος στο άμορφο Εν απαιτεί η ψυχή να «επανενώνει και καταργεί τις διακρίσεις του Νου») και να γίνεται συνει­δητά άμορφη.

Ο Πλωτίνος αναγνωρίζει ότι αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους βαθύτερους φόβους του ανθρώπου- η ψυχή από το φόβο μήπως και μείνει χωρίς τίπο­τε απολύτως ζητεί να επιστρέψει στην καθησυχαστική σταθερότητα των αισθήσεων. Ωστόσο δεν μπορούμε να φτάσουμε το Εν παρά μόνο περνώντας μέσω του Νοητού κόσμου. Όντας εκεί, πρέπει να επιδιώξουμε να υπερβούμε τη δυαδικότητα υποκειμένου-αντικειμένου και να ενωθούμε με το φως που φωτίζει και τα δύο, έτσι ώστε να τα αντικρίσουμε χωρίς διάμεσο.

Διότι οι πνευματικές οντότητες δεν είναι χωρισμένες η μία από την άλλη όπως ακριβώς το ανώτερο επίπεδο της Ψυχής παραμένει ενωμένο με το Νου. έτσι και το ανώτερο μέρος του Νου παραμένει συνδεδεμένο με τη δική του πηγή, με την οποία απολαμβάνει αέναη μυστική ένωση. Σε αντίθεση με τη «νηφάλια» ενατένιση που προσιδιάζει στο Νου, αυτό το επίπεδο ορίζεται ως «Νους ερω­τευμένος» ή «Νους μεθυσμένος από το νέκταρ» επίσης ονομάζεται «πρώτο (επίπεδο) του Νου ή «εκείνο το στοιχείο στο Νου που δεν είναι Νους». Έχοντας φτάσει σε αυτό το επίπεδο, η ψυχή μπορεί μό­νο να περιμένει ήρεμα και υπομονετικά μέχρι τη στιγμή που το Εν ξαφνικά εμφανιστεί ή μέχρις ότου «παρασυρμένη ψηλά από το κύμα του Νου, ξαφνικά δει, χωρίς να γνωρίζει ωστόσο το πώς. Όπως και άλλοι μυστικιστές, ο Πλωτίνος τονίζει πως η μ­υστική ένωση δεν μπορεί να εκφραστεί με λόγια- μάλιστα δηλώ­νει ότι η σιωπή που απολαμβάνουν οι μυούμενοι στα Μυστήρια είναι συμβολική αυτού του γεγονότος).

Για τον Πλωτίνο ο αληθινός μας εαυτός είναι αιώνια σωσμένος και αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι να αρχίζει να αντιλαμβάνεται κανείς αυτό το γε­γονός, διαδικασία η οποία απαιτεί αυτοπειθαρχία, αλλά βρίσκεται απόλυτα μέσα στις ίδιες τις δυνάμεις της ψυχής.

«Αγαπάτε Αλλήλους» Η Πραγματική Έννοια Της Εντολής Του Ιησού

Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει την συγκεκριμένη φράση της Καινής Διαθήκης (Κατά Ιωάννην, κεφάλαιον 13, §34,35);

«Αγαπάτε αλλήλους», μία πρόταση σημαία της χριστιανοσύνης και της Ορθοδοξίας μας. Μία πρόταση που την χρησιμοποιούν για να υποδείξουν στους λαούς (ή μόνο στους Έλληνες, δεν ξέρουμε τι γίνεται σε άλλες χώρες) ότι πρέπει όλοι οι άνθρωποι μαζί να είναι αγαπημένοι και να ανέχονται ο ένας τον άλλον, χωρίς όρους, περιορισμούς και μέτρο!

Είναι όμως έτσι; Είπε δηλαδή ο Ιησούς Χριστός «Αγαπάτε αλλήλους» ως μία παραίνεση σε κάποιο κοινό που τον παρακολουθούσε; Το είπε ως δίδαγμα στα Ευαγγέλια, ότι δηλαδή θα πρέπει όλοι οι άνθρωποι να αγαπάνε ο ένας τον άλλον; Υπάρχει έτσι γραμμένο στα κείμενα;

Η αλήθεια είναι ότι όχι. Το «Αγαπάτε αλλήλους» δεν είναι μία έκφραση γενικευμένη, μία εξαγγελία προς ένα πλήθος πιστών, μία συμβουλή, ένα δίδαγμα για όλη την ανθρωπότητα. Είναι μία πρόταση που είχε συγκεκριμένους αποδέκτες και αυτοί ήταν οι 12 Μαθητές Του.

Διαβάζουμε λοιπόν στο ευαγγελικό κείμενο:


«Εντολή καινήν δίδωμι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους. Καθώς ηγάπησα υμάς ίνα και υμείς αγαπάτε αλλήλους. Εν τούτω γνώσονται πάντες ότι εμοί μαθηταί εστε, εάν αγάπην έχητε εν αλλήλοις.»

Απόδοση: Εντολή καινούργια δίδω σε εσάς, να αγαπάτε ο ένας τον άλλον. Όπως αγάπησα εσάς έτσι και εσείς να αγαπάτε ο ένας τον άλλον. Έτσι θα γνωρίσουν άπαντες ότι είστε δικοί μου μαθητές, εάν αγάπη έχετε ο ένας για τον άλλον. Δηλαδή να έχουν αγάπη και ομόνοια μεταξύ τους οι μαθητές.

Η συγκεκριμένη παράγραφος ελέχθη μετά τον μυστικό δείπνο και αποκλειστικώς στους Μαθητές του! Και μάλιστα, και αυτό είναι και το σημαντικότερο όλων, ελέχθη αφού το Ιούδας ο Ισκαριώτης, φεύγει από το δείπνο και πηγαίνει να προδώσει τον Δάσκαλό Του.

Δηλαδή, όχι μόνο ήταν μία κλειστή εντολή που απευθυνόταν μόνο στους Μαθητές του, αλλά ήταν και μία εντολή που είχε αποδέκτες τους 11 από αυτούς, εξαιρώντας τον Ιούδα…!

Είναι κυρίως μία παραίνεση προς τους μετέπειτα Αποστόλους, να μείνουν ενωμένοι και αγαπημένοι μετά την σύλληψή Του από τους Ρωμαίους, για να συνεχίσουν το έργο Του.

Δεν είναι λοιπόν μία πανανθρώπινη εντολή. Είναι μία εντολή συσπείρωσης θα μπορούσαμε να πούμε, προς την ομάδα των μαθητών του, από την οποία εξαιρεί, επαναλαμβάνουμε, εξαιρεί τον προδότη Ιούδα! Είναι μία παραίνεση προς ομοϊδεάτες, φίλους, ακολούθους, μαθητές…

Αποδεικνύεται λοιπόν, ότι η συγκεκριμένη φράση, που έχει απομονωθεί από το υπόλοιπο κείμενο, χρησιμοποιείται λανθασμένως και καθ’ υπερβολήν· και στην συγκεκριμένη παράγραφο, ο Ιησούς Χριστός σε καμμία περίπτωση δεν ομιλεί για μία πανανθρώπινη αγάπη.

Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι όποιοι χρησιμοποιούν την συγκεκριμένη πρόταση με αυτήν την έννοια, όχι μόνο σφάλλουν, αλλά και παρερμηνεύουν το νόημα και τις εντολές του ίδιου του Ιησού, και δεν έχει σημασία αν το κάνουν με… αγνό σκοπό.

Θα έπρεπε δε, μελετητές των πατερικών κειμένων και ιεράρχες, να μη συνεχίζουν να την παραφράζουν κατά το δοκούν.

Στην απόρριψη, να φεύγεις με αξιοπρέπεια και ψηλά το κεφάλι

Λένε το πιο δύσκολο στη ζωή δεν είναι να αγαπήσεις μα να αγαπηθείς.

Έτσι λένε κι έχουν δίκιο. Σπάνια συγχρονίζονται οι αγάπες.

Όταν συμβαίνει είναι ξεχωριστό, μοναδικό κι υπέροχο. Μα τόσο σπάνιο. Αλλιώς θα κοιτούσαμε τριγύρω και θα διαπιστώναμε ότι κατοικούμε σ’ έναν πλανήτη που θα βούλιαζε από ευτυχία κι αγάπη.

Έναν τόπο ειρηνικό και όμορφο. Χωρίς κακία, χωρίς έχθρες, ζήλιες και φθόνο.
Το ξέρετε καλά πως δεν είναι έτσι.

Ο κόσμος μας είναι γεμάτος μοναξιά, ερημιά κι απογοήτευση. Κυρίως γεμάτος απόρριψη.

Γι αυτό ακριβώς εμείς, οι τυχαίοι ποιητάδες, έχουμε απήχηση και μας διαβάζει ο κόσμος.
Διαφορετικά κανείς δεν θα μας είχε ανάγκη.

Μα δεν ήθελα να γράψω αυτό. Αυτά τα βλέπετε κάθε μέρα στη ζωή σας.

Ήθελα να γράψω για το ξεπέρασμα. Το μετά. Ναι αυτό.

Γιατί όλη η ένταση του δοσίματος μένει μέσα μας όταν μας απορρίπτουν. Όλες οι θυσίες κι οι υποχωρήσεις που κάναμε επιστρέφουν με δύναμη και μας μαστιγώνουν, εκείνα τα αναρίθμητα κι αναπάντητα “γιατί” μας στοιχειώνουν.

Μην ρωτάς “γιατί”. Γιατί έτσι.
Ούτε ο πρώτος είσαι, ούτε ο τελευταίος που την πάτησε.

Είναι δύσκολο, το ξέρω, να δεχθείς πως το πολυτιμότερο που είχες κι έδωσες το πέταξαν στα σκουπίδια.

Είναι βουνό ολόκληρο και Γολγοθάς και πόνος τούτο το βουβό το δάκρυ, που μοιάζει με θάλασσα φουσκωμένη παρά με δάκρυ ανθρώπου. Και νιώθεις στεγνός και άδειος. Ένας ζωντανός – νεκρός, ξερός μέσα σου.

Αγάπη μου, εκατομμύρια κόσμος είμαστε που το νιώσαμε. Αγάντα και προχώρα.

Δεν θα γυρίσει πίσω. Κι αν γυρίσει επειδή ικέτευσες, δεν αξίζει.

Μάζεψε την αξιοπρέπεια σου και προχώρα. Να ξέρεις, τούτο είναι και το δύσκολο.
Όχι, κάτσε και σκέψου. Τι να το κάνεις το σκουπίδι που θα σου πετάξει επειδή σε λυπήθηκε;
Διότι σε λυπήθηκε. Δεν είσαι επιλογή, οίκτος είσαι.

Σταμάτα να κλαις και να σέρνεσαι στα πατώματα. Δεν υπάρχει “γιατί”. Κοίτα αλλού.
Κοίτα στον καθρέφτη. Αυτόν τον υπέροχο, δοτικό άνθρωπο, που δεν τον εκτίμησαν.

Εσύ πρέπει τώρα να την στηρίξεις, να την αγκαλιάσεις και να την φροντίσεις.
Να την αγαπήσεις όσο δεν τον αγάπησαν. Γιατί μόνο αυτόν έχεις. Τον εαυτό σου.
Αν θες την γνώμη μου μην τον εξευτελίζεις. Δεν έχει αξία να κλαις και να λυπάσαι για όσους δεν σε εκτίμησαν.

Εκείνοι έχασαν. Να τους αφήνεις στις επιλογές τους. Κάπου σ’ ένα ποίημα μου το έχω γράψει:

“… η καλύτερη τιμωρία
να φεύγεις
και να αφήνεις τον άλλον
αγκαλιά με τις επιλογές του”.

Φύγε, λοιπόν.
Φύγε από εκεί που δεν χωράς. Από δανεικά “σ’ αγαπώ” και ψεύτικα “σε θέλω”.
Φύγε με το κεφάλι ψηλά και το κορμί στητό και λεύτερο.

Ολόκληρος κόσμος σε περιμένει.

Ζήσε για εσένα.

Αγάπη, δεν ήταν ποτέ.

Και τώρα λοιπόν, ησυχία

Και τώρα σας παρακαλώ λίγο ησυχία! Είναι η σειρά σας θαρρώ να με ακούσετε! Είναι η σειρά μου να μιλήσω και να σας αναφέρω ένα προς ένα όλα όσα θέλω να πω! Αρκετά με τα λογύδρια σας και τις υπερβολές στα λόγια σας! Αρκετά με όσα μου καταλογίζετε και με όσα μου προσάπτετε και με κατηγορείτε! Αρκετά με όλα και προπαντός με την υπεροψία σας! Αρκετά είπα! Φτάνει, μπούχτισα, σιχάθηκα, πώς το λένε;

Τα νεύρα μου είναι σπασμένα από όλα όσα καλούμαι να αντιμετωπίσω καθημερινά! Συγγνώμη αλλά δεν θα σας επιτρέψω να μου τα σπάσετε περεταίρω κι εσείς! Αρκετά σας άφησα να πείτε! Τώρα θα μιλήσω εγώ! Για αυτό κάντε ησυχία και ακούστε με προσεχτικά!

Αυτή είμαι και σε όποιον αρέσω! Δεν έχω άλλες αντοχές για να γίνω αυτό που θέλετε εσείς! Πάλεψα μέσα μου για να γίνω αυτό που είμαι σήμερα! Τους δαίμονες μου τους έχω νικήσει! Μονάχα εσείς μου έχετε μείνει να αντιμετωπίσω! Αλλά είναι άνιση αυτή η μάχη κι όλο αναβάλλω τη διεξαγωγή της! Ποιος βγήκε ποτέ του νικητής όταν σαν αντιμετώπισε;

Όλο δίνω σε εσάς αλλά και στον εαυτό μου χρόνο, χρόνο για να μην πονέσω περισσότερο, χρόνο για να μεγαλώσετε εσείς μπας και ωριμάσετε, χρόνο για να μαζέψω τα κομμάτια μου και να σας αντιμετωπίσω! Αλλά όλο αυτό δεν με οδήγησε πουθενά ως τώρα! Μονάχα οι σκιές και οι δαίμονες μου μεγάλωσαν! Και το στόμα σας απέναντι μου, το οποίο αρνείστε πεισματικά να το κλείσετε! Καιρός να το κάνετε! Δεν είναι που είμαι διαφορετικός από εσάς ούτε που η διαφορά γενικά σας σοκάρει!

Είναι που έχετε μάθει με μεγάλη ευκολία να κρύβεστε πίσω από το δάχτυλο σας και να κρίνετε προς πάσα κατεύθυνση ότι βλέπετε να κινείται στο οπτικό σας πεδίο! Δεν επικρίνετε απλώς κατακρίνετε αδιακρίτως! Και η αρνητική κριτική δεν με πειράζει ούτε τα άσχημα λόγια σας! Με ενοχλεί ωστόσο η προκατάληψη σας απέναντι μου! Το ποσό εύκολο σας είναι να είστε αρνητικά διακείμενοι προς το άτομο μου άνευ ιδιαίτερου λόγου και αιτίας! Έτσι! Γιατί αυτό κάνατε πάντα! Γιατί αυτό σας είναι εύκολο! Γιατί για εσάς μια ζωή θα είμαι μικρή και ασήμαντη! Κι ας κάνετε λάθος!

Και τώρα σιωπή, σας παρακαλώ! Πόνεσαν πολύ τα αυτιά μου! Καιρός να πονέσω κι εγώ τα δικά σας. Ξεκινώ…

Οι «μικροστιγμές θετικότητας» μπορεί να αλλάξουν τη ζωή μας

Θέλετε να αυξήσετε την ευεξία σας; Αν ναι, τότε ήρθε η ώρα να βάλετε στην καθημερινότητά σας «μικροστιγμές θετικότητας», οι οποίες αθροιστικά και με τον καιρό μπορεί να αλλάξουν προς το καλύτερο τη ζωή σας.
 
Μερικά εύκολα, καθημερινά βήματα για να αλλάξετε προς το καλύτερο τη ζωή σας

Αυτό συνιστά μια αμερικανίδα ψυχολόγος, η οποία πιστεύει ότι ο βαθμός κατά τον οποίο μπορούμε να αποκομίσουμε θετικά συναισθήματα από τις καθημερινές δραστηριότητές μας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το πόσο ευτυχισμένοι θα είμαστε.
 
Μελέτες που έχουν πραγματοποιήσει η δρ Barbara Fredrickson, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Chapel Hill, και άλλοι επιστήμονες έχουν αποκαλύψει ότι τα έστω και σύντομα θετικά συναισθήματα ρυθμίζουν αποτελεσματικά το στρες και την κατάθλιψη και προάγουν την ψυχική και τη σωματική υγεία.
 
Μάλιστα, μπορεί κανείς να εκπαιδευτεί στο να αναπτύσσει θετικά συναισθήματα, φροντίζοντας να ασχολείται με δραστηριότητες οι οποίες εγγενώς τα παράγουν. Αν, δε, μοιράζεται αυτή τη διαδικασία με άλλους ανθρώπους, τα οφέλη στην υγεία του θα είναι ακόμα μεγαλύτερα, γράφει η δρ Fredrickson στο βιβλίο της «Love 2.0: Finding Happiness and Health in Moments of Connection».
 
Μερικές δραστηριότητες που μπορεί να γεννήσουν θετικά συναισθήματα είναι οι εξής, σύμφωνα με τη Fredrickson και άλλους ειδικούς:
 
* Να κάνετε καλά πράγματα για τους άλλους. Θα τους κάνετε να νιώσουν πιο χαρούμενοι – όπως και εσείς οι ίδιοι άλλωστε. Μπορεί να είναι κάτι τόσο απλό όσο το να κουβαλήσετε μια βαριά τσάντα ή να δώσετε οδηγίες στον δρόμο σε έναν ξένο.
 
* Να θαυμάζετε τον κόσμο γύρω σας. Μπορεί να είναι ένα δέντρο, ένα όμορφο ηλιοβασίλεμα, ο καταγάλανος ουρανός, ένα όμορφο κτίριο ή ένα ρούχο που φορά ένας άλλος άνθρωπος.
 
* Αναπτύξτε και καλλιεργήστε σχέσεις. Οι ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί με φίλους και συγγενείς αυξάνουν τα συναισθήματα αυτοαξίας και μακροπρόθεσμα την υγεία και τη μακροζωία.
 
* Θέστε στόχους τους οποίους μπορείτε να πετύχετε. Μπορεί να θέλετε να βελτιώσετε το τένις σας, να διαβάσετε περισσότερα βιβλία ή να γίνετε εξπέρ στο Sudoku. Αρκεί να θέσετε έναν ρεαλιστικό στόχο, διότι αν είναι ανέφικτος ή μη πρακτικός θα σας δημιουργήσει αναίτιο στρες.
 
* Μάθετε κάτι νέο. Μπορεί να είναι ένα άθλημα, μια ξένη γλώσσα, ένα μουσικό όργανο, ένα παιχνίδι, οτιδήποτε ενσταλάζει μέσα σας το αίσθημα της επιτυχίας και σας κάνει να νιώθετε αυτοπεποίθηση και ανθεκτικότητα. Και πάλι, όμως, να είστε ρεαλιστές για τον χρόνο και τον κόπο που θα χρειαστείτε για να τα καταφέρετε.
 
* Αποδεχθείτε τον εαυτό σας με τις ατέλειες και τα στραβά του. Αντί όμως να εστιάζετε σε αυτά, να ρίχνετε βάρος στα θετικά σας σημεία και στα επιτεύγματά σας.
 
* Εξασκήστε την αντοχή σας. Αντί να αφήνετε την απώλεια, το στρες, την ανεπάρκεια και τα ψυχικά τραύματα να σας καταβάλλουν, να τα χρησιμοποιείτε ως εμπειρίες μάθησης και εφαλτήρια για ένα καλύτερο μέλλον. Μην ξεχνάτε την έκφραση: «Όταν η ζωή σού δίνει λεμόνια (σ.σ. συμβολίζουν τις πίκρες), κάν’ τα λεμονάδα».
 
* Εξασκήστε την ενσυνειδητότητά σας. Αναμασώντας τα προβλήματα του παρελθόντος ή τις δυσκολίες του μέλλοντος, εξαντλείτε τα ψυχικά αποθέματά σας και στερείτε την προσοχή από τις τρέχουσες απολαύσεις. Πάψτε να αναλώνεστε με ό,τι δεν μπορείτε να ελέγξετε και εστιάστε στο «εδώ και τώρα».

Η τέχνη του «μαζί» στο ταξίδι της ζωής

Όποτε διαβάζουμε στην εφημερίδα για ένα ζευγάρι που γιορτάζει την επέτειο των πενήντα χρόνων γάμου, νιώθουμε συνήθως ένα μείγμα ταραχής και δέους. Μοιάζει γλυκό ότι το ζευγάρι έχει μείνει μαζί για τόσον καιρό, αλλά ταυτόχρονα μας εκπλήσσει το γεγονός ότι δύο άνθρωποι μπορούν να ανεχτούν ο ένας τον άλλον επί μισό αιώνα.

Πώς αντιμετώπισαν τις αλλαγές; Κατάφεραν να εξελιχθούν; Αγαπιούνται ακόμα; Υπάρχει σίγουρα πολλή συζήτηση σχετικά με το αν οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι να κάνουν σχέσεις για όλη τους τη ζωή, μέσα από τον γάμο ή άλλα κοινωνικά συμβόλαια. Ασφαλώς αυτό το μοντέλο ζωής δεν ταιριάζει σε όλους, αλλά σε κάποιο επίπεδο, είναι αυτό που όλοι αναζητούμε. Οι άνθρωποι θέλουν αυτή τη διαρκή, χωρίς τέλος, οικειότητα. Όλοι επιθυμούμε να ζήσουμε ευτυχισμένοι μέχρι να μας χωρίσει ο θάνατος.

Πώς, λοιπόν, είναι δυνατόν ένα τέτοιο ταξίδι ζωής με κάποιον άλλον, ειδικά δεδομένου της διαρκώς μεταβαλλόμενης φύσης της σημερινής κοινωνίας και των ταχύτατα εξελισσόμενων αναγκών και προσδοκιών των σύγχρονων ενηλίκων;

Ο Πίτερ Ράσελ αναφέρει ότι οι σχέσεις είναι η γιόγκα της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας. Ο όρος γιόγκα στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται με την αρχική έννοιά του: η ένωση, ειδικά η πνευματική ένωση. Η άποψη του Ράσελ είναι ότι μπορούμε – και θα έπρεπε – να χρησιμοποιούμε τις διαπροσωπικές σχέσεις μας σαν μια μορφή γιόγκα για να βελτιώσουμε τον εαυτό μας και την κοινωνία. Οι περισσότεροι γνωρίζουμε τη γιόγκα περισσότερο ως σωματική άσκηση που τονώνει τη δύναμη και την ευλυγισία. Και πράγματι, πρέπει να καλλιεργούμε και τις δύο αυτές ιδιότητες – πνευματικά και συναισθηματικά, και όχι μόνο σωματικά – προκειμένου να κάνουμε με επιτυχία ένα ταξίδι με κάποιον άλλον για μια ολόκληρη ζωή.

Αλλά φιλοσοφικά, η γιόγκα συνδέεται με την απελευθέρωση από τον ατέρμονο κύκλο του θανάτου και της αναγέννησης. Σε πρακτικό επίπεδο, μας βοηθάει να ελέγξουμε τις διακυμάνσεις της διάθεσης και των σκέψεών μας, που μας αποσπούν διαρκώς από την προσήλωση στον πυρήνα της αληθινής μας ύπαρξης.

Αν σκεφτούμε τις βαθύτερες προσωπικές σχέσεις μας με αυτό τον τρόπο, ως ένα μέσο να αποκαλύψουμε πιο καθαρά στον εαυτό μας ποιοι πραγματικά είμαστε, τότε είναι πιο πιθανό να μείνουμε εκεί για το μεγάλο ταξίδι. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι απουσιάζουν οι περιπτώσεις και οι καταστάσεις που είναι τοξικές και από τις οποίες πρέπει οπωσδήποτε να αποδράσουμε, αλλά υποδηλώνει ότι είναι προς το συμφέρον μας να αναγνωρίσουμε ότι μερικές φορές αυτό που βιώνουμε στις δύσκολες στιγμές είναι απλώς αυτές οι πνευματικές και συναισθηματικές διακυμάνσεις, και όχι μια αυθεντική έκφραση του βαθύτερου εαυτού μας. Η συνειδητοποίηση αυτή μπορεί, ίσως, να μας βοηθήσει να προχωρήσουμε μαζί στο ταξίδι της ζωής.

Ο Νίτσε αποκαλούσε το γάμο μεγάλο διάλογο. Προκειμένου να διατηρήσουν τον διάλογο αυτό οι σύντροφοι σε οποιαδήποτε μακροχρόνια σχέση πρέπει να επιδίδονται σε μια διαρκή γενναία συζήτηση. Πρέπει να είναι πρόθυμοι να μοιραστούν τις βαθύτερες σκέψεις και τα συναισθήματά τους με την πλέον ριζική έννοια, αντιμετωπίζοντας τους φόβους τους και τιμώντας τις διαφορές τους. Πολύ συχνά οι άνθρωποι καταλήγουν να μένουν δεμένοι ο ένας με τον άλλον και όχι να προχωρούν στο ίδιο μονοπάτι. Οι ιδέες τους σχετικά με το τι αποτελεί την καλή ζωή δεν είναι ευθυγραμμισμένες, οπότε σκοντάφτουν διαρκώς ο ένας πάνω στον άλλον. Αντί να υποστηρίξουν αλλήλους στο ταξίδι, απλώς φράζουν ο ένας τον δρόμο του άλλου.

Η πρόκληση, φυσικά, είναι να συντονιστούν στον πολύπλοκο χορό που επιτρέπει στον καθένα να εκφράσει πλήρως τη βαθύτερη ανθρωπιά και την αληθινή φύση του. Και αυτό συνήθως απαιτεί το πιο άπιαστο από τα συναισθήματα: τη χωρίς όρους αγάπη. Είναι αρκετά δύσκολο να νιώσουμε αυτό το συναίσθημα για τον ίδιο τον εαυτό μας. Πόσο πιο δύσκολο αλήθεια είναι να το προσφέρουμε σε κάποιον άλλον! Κι ωστόσο, ίσως είναι παράξενο, αλλά πολλοί από εμάς βιώνουμε αυτό το συναισθηματικό άνοιγμα και την υποστήριξη για ένα άλλο πλάσμα στη ζωή μας: για τα κατοικίδιά μας.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το πιο καθαρό παράδειγμα ενός ταξιδιού ζωής που βιώνουν κάποιοι άνθρωποι είναι η χωρίς όρους αγάπη που αισθάνονται για το σκύλο ή τη γάτα τους. Οπότε, το ταξίδι δεν θα διαρκέσει ολόκληρη τη ζωή τους, αλλά μόνο όσο ζει ο Φλάφι ή ο Ρεξ. Ακόμα κι έτσι, αυτή η πιο σύντομη εκδοχή του ταξιδιού της ζωής μπορεί να προσφέρει ένα μοντέλο για κάτι πιο πλήρες και ολοκληρωμένο. Σκεφτείτε το σαν ένα χάρτη που θα σας βοηθήσει να σχεδιάσετε το δρομολόγιο του ταξιδιού για μια ζωή

Σε χώρα μαγική

Κρατά με από το χέρι! Ταξίδεψε με σε μέρη που δεν υπάρχουν στον χάρτη. Πήγαινε με εκεί που κατοικεί μόνο το συναίσθημα. Πήγαινε με εκεί που έχει καταργηθεί η λογική. Εκεί που ο εγωισμός έχει πεθάνει. Εκεί που αφήνεις γυμνή την ψυχή μακριά από το φόβο. Εκεί που μόνο αγάπη μπορείς να βρεις!

Πήγαινε με εκεί που η καρδιά μπορεί να κοιμηθεί και το μυαλό να μην ανησυχεί. Εκεί που ο Ήλιος σε ζεσταίνει και η Πανσέληνος σε χαϊδεύει. Εκεί αγάπη μου! Εκεί! Βάλε με σε θάλασσα γαληνεμένη.

Μόνο έτσι θα είμαι ευτυχισμένος.

Φόρεσέ μου ασημένια αστέρια στα μαλλιά μου. Άσε με να ξαναβρώ τα χαμένα όνειρά μου. Οδήγησε με εκεί που ξημερώνει ανατολή κάθε στιγμή. Εκεί που ο χρόνος έχει καταργηθεί. Εκεί που το πριν είναι η αρχή.

Βάλε με σε ένα ουράνιο τόξο, να βάψω με τα χρώματά του όλο τον κόσμο.

Πήγαινε με σε χώρα μαγική. Πήγαινέ με σε χώρα ονειρική. Πήγαινέ με εκεί!

Εκεί που θα σε αγαπώ και θα με αγαπάς χωρίς πρέπει και γιατί.

Βουτιά στην αγάπη

Αποτέλεσμα εικόνας για mariage sous l eauΜόλις ήρθες στη ζωή μου και έχω τόσα πολλά να σου πω, να σου δώσω. Ξέρεις κάτι; Η αγάπη σου με κάνει διάφανη. Χτυπάει η καρδιά μου ελεύθερα σε όλους τους ρυθμούς της. Δείχνει ολοκάθαρα όλες τις διαθέσεις της. Διάφανη ψυχή. Χωρίς ρούχα καθωσπρεπισμού. Ολόγυμνη! Χωρίς πανοπλία αυτοπροστασίας. Χωρίς κανένα περιτύλιγμα φόβου.

Κρατάς στα χέρια σου την ψυχή μου. Δε φοβάμαι ότι δε θα την προσέξεις. Δε θα την πετάξεις κάτω να γίνει χίλια κομμάτια. Σου έχω απόλυτη εμπιστοσύνη. Το ξέρω! Ξέρω ότι ήρθες στην ζωή μου για να με κάνεις να ξαναπιστέψω στους ανθρώπους. Με κάνεις να πιστεύω ξανά στην ανιδιοτελή αγάπη.

Κατάφερες αυτό που πίστευα ότι το έχω χάσει για πάντα. Το καταλυτικό, ολοκληρωτικό, συναίσθημα ότι η ψυχή σου γίνεται ένα με την ψυχή ενός άλλου ανθρώπου. Ότι οι μέχρι πριν λίγο καιρό άγνωστες ψυχές μας έγιναν ένα, ενώθηκαν. Εφάπτονται τέλεια!

Πόσο συγκλονιστικό είναι αυτό που ζούμε! Είναι αυτό το ταυτόχρονο, θαυματουργό, γλυκό χτυποκάρδι πού νιώθουμε γιατί ο άνθρωπος που έχουμε απέναντι μας μπορεί να δει μέσα μας χωρίς πολλά λόγια. Μπορεί να σε καταλάβει και να τον καταλάβεις χωρίς μία λέξη. Με έναν μαγικό τρόπο συνομιλούν οι ψυχές. Χωρίς να χρειάζεται να εξηγήσεις το ποιος είσαι. Χωρίς να χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα. Χωρίς καμία ανασφάλεια και αμφιβολία.

Έτσι πανεύκολα χωρίς προκατάληψη υποδέχεσαι στη ζωή σου, στην καθημερινότητά σου, την αγάπη. Έτσι εύκολα, απλόχερα, αγαπάς και αγαπιέσαι. Επιτέλους είσαι ελεύθερος, αγαπάς παραδομένος χωρίς φόβο, χωρίς καχυποψία. Γίνεσαι πάλι παιδί. Πιστεύεις πάλι στη ζωή. Κάνεις πάλι όνειρα χωρίς όρια. Γεμίζεις με αγνότητα και ονειρεύεσαι απεριόριστα. Έχεις επιτέλους ξανά δικαίωμα στο όνειρο. Ζεις το όνειρο, γιατί η αγάπη σε κάνει παντοδύναμο. Γιατί η αγάπη είναι σαν την μήτρα της μάνας μας. Μας ζεσταίνει, μας ταΐζει, μας προστατεύει, μας δίνει ζωή.

Η αγάπη είναι ζωή. Η αγάπη ξορκίζει τον θάνατο. Φωτίζει το σκοτάδι, σου δείχνει τον δρόμο, σε καθοδηγεί στο να ανακαλύψεις τον πραγματικό εαυτό σου. Σε βοηθάει να γίνεις καλύτερος, σε εξελίσσει, σε μεταμορφώνει, σε ωριμάζει χωρίς να χάσεις την αθωότητά σου.

Με την αγάπη ξαναγεννιέσαι, επαναπροσδιορίζεσαι, ανακαλύπτεις το παιδάκι που ζει μέσα σου. Ανακαλύπτεις το μικρό θεό που κουβαλάς μέσα σου. Γυρνάς την πλάτη στις μικρότητες, στα ασήμαντα και βλέπεις πεντακάθαρα την ουσία της ζωής. Βλέπεις τη σημαντικότητα τού να μοιράζεσαι και να προσφέρεις την στοργή σου σε έναν άλλο άνθρωπο. Πετάς κάθε ίχνος εγωισμού από μέσα σου και παραδίνεσαι στον απέραντο ωκεανό της αμοιβαίας αγάπης.

Επιτέλους είσαι εκεί που πάντα ονειρευόσουν. Είσαι στο ομορφότερο λιμάνι. Είσαι στην Ιθάκη σου! Επιτέλους είσαι στην αγκαλιά του ανθρώπου της ζωής σου. Επιτέλους βρήκες την γαλήνη. Γύρνα την πλάτη σε ότι σε έχει πληγώσει στο παρελθόν! Αυτό που νιώθεις τώρα είναι πολύτιμο και δεν ξέρεις αν θα το ξαναβρείς. Πάρε βαθιά ανάσα και κάνε βουτιά στη ζωή!

Θα μου κάνεις μια αγκαλιά;

Θα μου κάνεις μια αγκαλιά;
Το 'χω τόσο ανάγκη...
Αναρωτιέμαι, όμως, το "γιατί;".

Η αγκαλιά μπορεί να σου ελαφρύνει τη ψυχή αλλά και να σε διαλύσει σε μια στιγμή. Σίγουρα ότι και να γίνει στο τέλος θα έχεις χάσει κάτι. Δε θα είσαι πια ο ίδιος. Όταν ανοίγουν τα χέρια και το σώμα σε πλησιάζει μοιάζει απειλητικό. Μόλις ακουμπήσουν τα δυο σώματα το "κακό" έχει μόλις ξεκινήσει. Τώρα σιγά-σιγά τα χέρια κλείνουν ενώ τα δυο σώματα είναι ακουμπισμένα. Μοιάζει αποπνικτικό. Τα δάχτυλα λυσσάνε, θέλουν να τυλιχτούν, να γίνουν κόμπος, να κλείσει η αγκαλιά και να εγκλωβίσει το άτομο.

Και αν τα δάχτυλα κολλήσουν; Και αν η αγκαλιά δε μπορέσει να λυθεί ποτέ;

Μια αγκαλιά φέρνει δυο άτομα πολύ κοντά, για αυτό και είναι σπουδαία αλλά και επικίνδυνη. Έχει μεγάλη αξία για να την χαραμίζουμε σε όποιον να 'ναι και όποτε να 'ναι. Όταν κάτι γίνεται συνήθεια, χάνει αμέσως την αξία και την ιδιαιτερότητά του. Η συνήθεια είναι τρομακτική και λειτουργεί σαν ανεμοστρόβιλος που στο πέρασμά του απορροφά και εξαφανίζει οτιδήποτε σημαντικό για πάντα. Για αυτό, αν είναι να προσφέρεις την αγκαλιά σου, τουλάχιστον, καν' το σε κάποιον που θα άξιζε να κολλήσετε μαζί για πάντα.

Μπορεί να έχεις ένα καλύτερο επίπεδο ζωής, μα δεν θα έχεις καθόλου ζωή

Στην πραγματικότητα, η ευφυΐα δεν είναι καθόλου ζήτημα του κεφαλιού. Η πραγματική ευφυΐα είναι ζήτημα της καρδιάς. Το κεφάλι απλώς συσσωρεύει. Είναι πάντοτε παλιό ποτέ δεν είναι καινούριο, ποτέ δεν είναι πρωτότυπο.

Είναι καλό για συγκεκριμένους σκοπούς. Για να το γεμίσεις, είναι απολύτως καλό. Και στη ζωή το χρειάζεσαι αυτό. Πρέπει να θυμάσαι πολλά πράγματα.

Ο νους, το κεφάλι, είναι ένα βιολογικό κομπιούτερ. Μπορείς να συσσωρεύσεις γνώση μέσα του και όποτε τη χρειάζεσαι, την παίρνεις από εκεί. Είναι καλό για τα μαθηματικά, είναι καλό για τους υπολογισμούς, είναι καλό για την καθημερινή ζωή μέσα στην αγορά. Αν όμως θεωρείς ότι αυτό είναι όλη σου η ζωή, τότε θα παραμείνεις βλάκας. Δεν θα γνωρίσεις ποτέ την ομορφιά της αισθαντικότητας και τις ευλογίες της καρδιάς. Και δεν θα γνωρίσεις ποτέ τη χάρη που κατεβαίνει μόνο μέσα από την καρδιά, τη θεϊκότητα που μπορεί να μπει μέσα σου από την καρδιά. Δεν θα γνωρίσεις ποτέ την προσευχή και δεν θα γνωρίσεις ποτέ την ποίηση και δεν θα γνωρίσεις ποτέ την αγάπη.

Η ευφυΐα της καρδιάς δημιουργεί ποίηση στη ζωή σου, δίνει χορό στα βήματά σου, κάνει τη ζωή σου χαρά, γιορτή, γέλιο, γλέντι. Σου δίνει αίσθηση του χιούμορ, σε κάνει ικανό να αγαπάς, να μοιράζεσαι. Αυτά είναι η αληθινή ζωή. Η ζωή που ζει με το κεφάλι. είναι μια ζωή μηχανική. Γίνεσαι ρομπότ – πιθανόν πολύ αποτελεσματικό, έτσι είναι όμως τα ρομπότ. Τα μηχανήματα είναι πιο αποτελεσματικά από τον άνθρωπο. Πιθανόν να μπορείς να κερδίσεις πολλά από το κεφάλι, μα δεν θα ζήσεις πολλά. Μπορεί να έχεις ένα καλύτερο επίπεδο ζωής, μα δεν θα έχεις καθόλου ζωή.

Η ζωή είναι ζήτημα της καρδιάς. Η ζωή μπορεί να μεγαλώσει μόνο μέσα στην καρδιά. Μέσα στο χώμα της καρδιάς μεγαλώνει η αγάπη, μεγαλώνει η ζωή, μεγαλώνει η θεϊκότητα. Όλα όσα είναι όμορφα, όλα όσα είναι πραγματικά πολύτιμα, όλα όσα έχουν νόημα και σημασία έρχονται μέσα από την καρδιά.

Πως να φροντίσουμε την ψυχική υγεία των παιδιών μας

Αποτέλεσμα εικόνας για praise childΣυνηθίζουμε να λέμε: ''πάνω από όλα η υγεία μας, η υγεία των παιδιών μας!'' και πράγματι η αξία της είναι ανεκτίμιτη. Μαζί όμως με την σωματική υγεία έρχεται και η ψυχική: νους υγιής εν σώματι υγιεί.

Στο κείμενο αυτό θα προσπαθήσουμε να σταθούμε και να αναδείξουμε την αξία της συναισθηματικής υγείας των παιδιών καθώς επίσης να διερευνήσούμε πως θα μπορούσαμε οι γονείς να ευνοήσουμε την συνθήκη αυτή.

Ας μιλήσουμε πρώτα για τα βασικά. Τις βασικές ανάγκες ενός παιδιού τις οποίες οι γονείς καλούνται να φροντίσουν.
Τι έχει ανάγκη ένα παιδί;

-Ένα ζεστό σπιτικό που αποδέχεται όλα τα μέλη της οικογένειας.
-Θετικό παράδειγμα.
-Αρκετή Ανεξαρτησία.
-Σταθερά και συνεπή όρια.   

ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ:
1. Καλλιεργείστε στο παιδί την αυτοπεποίθηση και την αίσθηση ότι αξίζει. Τονίστε τα θετικά του σημεία αντί να συγκεντρώνετε την προσοχή σας στα λάθη τους.

2. Αποφύγετε να περνάτε στα παιδιά τις δικές σας προσδοκίες, αυτό που εσείς περιμένετε, γιατί τα παιδιά δεν αποκτούν δικούς τους στόχους, αλλά κάνουν "δικές" τους τις προσδοκίες των μεγάλων.

3.Πολύ συχνά οι γονείς προβάλλουν παράλογες απαιτήσεις που τα παιδιά είναι αδύνατο να πραγματοποιήσουν (πχ να είναι τέλειοι σε ότι μετράει για εμάς — αθλητικά, σχολείο - να έχουν πεντακάθαρο το δωμάτιο τους) και περιμένουν επιτυχίες που είναι πέρα από τις δυνατότητες τους.

4.Συχνά οι γονείς, χωρίς να το συνειδητοποιούν, καλλιεργούν ανταγωνισμό μεταξύ των αδερφών. Π.χ. Μπορεί να επαινούν το παιδί που έχει πετύχει και να αγνοούν ή να επικρίνουν εκείνο που έχει αποτύχει.

5.Συχνά ζητούν την τελειότητα από τα παιδιά τους κι έχουν υπερβολικές φιλοδοξίες για αυτά.

6.Οι γονείς πρώτοι πρέπει να κάνουν πράξη αυτά που ζητούν από τα παιδιά τους. Π.χ. δεν μπορεί ο γονιός να ζητά από τα παιδιά να μαζέψουν τα πράγματα τους ενώ ο ίδιος δεν το κάνει ποτέ.

7.Δεχτείτε τα παιδιά σας όπως είναι, όχι όπως θα έπρεπε να είναι. Δηλαδή με όλες τις ατέλειες τους και τα λάθη τους.

8.Πιστέψτε στα παιδιά σας για να μπορούν να πιστέψουν στον εαυτό τους.

9.Αναγνωρίστε την προσπάθεια και τη βελτίωση, όπως και το τελικό επίτευγμα.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ:
Τα παιδιά έχουν ανάγκη να επικοινωνήσουμε μαζί τους, να τα ακούσουμε και να τα συντροφέψουμε με τις κουβέντες μας, πολύ περισσότερο από τις υλικές φροντίδες που τους παρέχουμε. Αυτό σημαίνει ότι ακούω τα συναισθήματα του παιδιού μου, ακόμα και του θυμού, της απογοήτευσης και του φόβου και δεν μπαίνω σε διαδικασία κριτικής, κηρύγματος ή επίκρισης. Αφήνω επομένως να εκφράσει τα συναισθήματα του, και ακόμα και αν δεν συμφωνώ, μπορώ να τα δεχτώ.

Επίσης πολλές φορές τα παιδιά χρειάζονται βοήθεια για να σκεφτούν διάφορους τρόπους που μπορούν να δράσουν. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων κι αυτά να διαλέξουν τις λύσεις που τους ταιριάζουν. Δεν πρέπει να συγχέουμε τη διαδικασία για την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων με τη συμβουλή.

Για παράδειγμα, όταν λέμε "κάνε αυτό", 1) δε βοηθάει τα παιδιά να μάθουν να λύνουν τα προβλήματα τους αλλά συνεχίζουν να εξαρτώνται από τους γονείς, 2) πολλά παιδιά αντιδρούν στη συμβουλή είτε αμφιβάλλουν είτε δεν κάνουν αυτό που τους λένε οι γονείς, 3) αν η συμβουλή σας δεν φέρει αποτέλεσμα, τότε ποιος θα θεωρηθεί υπεύθυνος;

ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ (αντί τιμωρίας):
Μια από τις πιο συνηθισμένες μεθόδους που ακολουθούμε για να πειθαρχήσουμε τα παιδιά είναι να τα αμείβουμε όταν υπακούουν και να τα τιμωρούμε όταν δείχνουν ανυπακοή. Αυτή είναι μια μέθοδος με την οποία πολλοί σημερινοί γονείς έχουν μεγαλώσει, όμως έχει τα εξής μειονεκτήματα:

Εμποδίζει τα παιδιά να παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις και κατά συνέπεια να υιοθετούν κανόνες θετικής συμπεριφοράς, υπονοεί ότι περιμένουμε την παραδεκτή συμπεριφορά μόνο στα άτομα που εκπροσωπούν την εξουσία, προκαλεί την αντίδραση γιατί προσπαθεί να υποχρεώσει τα παιδιά να συμμορφωθούν.

Αντί για αμοιβή και τιμωρία, η εναλλακτική πρόταση είναι οι Φυσικές και Λογικές συνέπειες, η οποία είναι μια μέθοδος που παρουσιάζει ορισμένα πλεονεκτήματα σε σχέση με την προηγούμενη.

Ποια η διαφορά; Εξηγούμε στο παιδί γιατί κάτι δεν μπορεί να γίνει, ώστε να είναι καθαρό το "γιατί", και το συνδέουμε μόνο με αυτό που συμβαίνει τη δεδομένη στιγμή.

Π.χ. δεν μπορείς να δεις τηλεόραση δυνατά γιατί είναι μεσημέρι και η μητέρα σου κι εγώ θέλουμε να κοιμηθούμε, αντί για ...δε θα δεις τηλεόραση επειδή προχθές δεν έφαγες το φαΐ σου. Αυτό βοηθάει το παιδί να σέβεται και να αντιληφθεί πως υπάρχουν κάποιες λογικές και φυσικές συνέπειες για τα πράγματα που κάνουμε.

ΟΡΙΑ:
Τα όρια δίνουν στο παιδί την αίσθηση της ασφάλειας. Θέστε δίκαια όρια και φροντίστε αυτά να τηρούνται. Χρειάζεται να είστε συνεπείς (τηρείτε την ίδια στάση κάθε φορά που το όριο παραβιάζεται) και σταθεροί (ένα όριο δεν αλλάζει παρά μόνο όταν αυτό απαιτείται, επειδή το παιδί μεγαλώνει), αλλά ποτέ υπερβολικοί.

Αγάπη, εμπιστοσύνη, επικοινωνία, ζεστασιά... λέξεις, έννοιες, αξίες, που αποκτούν τεράστια σημασία στην εφαρμογή τους, στην έμπρακτη μετουσίωσή τους, ενώ παραμένουν όμορφα λόγια όταν είναι μόνο θεωρίες...

Ας το προσπαθήσουμε, ας το κάνουμε πράξη!

Μαύρες τρύπες και πάλσαρ θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον έλεγχο της θεωρίας χορδών

Σύμφωνα με φυσικούς, η ανακάλυψη νέων πρόσθετων διαστάσεων, εκτός από τις τρεις που ήδη γνωρίζουμε, μπορεί να είναι δυνατή μέσα από εμπεριστατωμένες μελέτες των άστρων νετρονίων και των μαύρων οπών. Ταυτόχρονα, με αυτή τη μελέτη θα πρέπει επίσης να κριθεί κατά πόσον η θεωρία των χορδών βρίσκεται κάτω από επιστημονικό έλεγχο ή όχι.

Η θεωρία των χορδών είναι μια ενοποιητική θεωρία, πράγμα που σημαίνει ότι επιδιώκει να συμβιβάσει στοιχεία σχετικά με όλες τις γνωστές δυνάμεις του σύμπαντος. Ωστόσο, αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη πολλών διαστάσεων, η οποία καθιστά τις όποιες εξισώσεις της παρά πολύ περίπλοκες.

Εάν πράγματι οι αστροφυσικοί καταφέρουν να ανακαλύψουν επιπλέον διαστάσεις χρησιμοποιώντας τις μαύρες τρύπες και έναν ειδικό τύπο των άστρων νετρονίων, τα γνωστά πάλσαρ, τότε οι θεωρητικοί φυσικοί θα μπορούσαν να δουλέψουν για το αν δουλεύει σωστά ή όχι η θεωρία των χορδών.

Περιέργως, οι αστρονόμοι προτείνουν ότι το Σύμπαν είχε πολύ περισσότερες διαστάσεις από αυτές που έχουμε συνηθίσει σήμερα, τις πρώτες στιγμές μετά το Big Bang. Αλλά αυτές δεν ήταν σταθερές, και αυτός ήταν ο λόγος που κατέρρευσαν η μία στην άλλη, έως ότου τελικά ήταν σε θέση να σταθεροποιηθούν σε αυτές που απέμειναν.

Αυτοί είναι μερικοί από τους λόγους για τους οποίους ο έλεγχος της θεωρίας των χορδών είναι τόσο δύσκολος. Οι ειδικοί έχουν προσπαθήσει γι αυτό για χρόνια, αλλά μέχρι στιγμής ήταν σε θέση να πάρουν μέτρια αποτελέσματα. Σε μια νέα μελέτη, μια ερευνητική ομάδα προτείνει ότι οι πρόσθετες διαστάσεις μπορεί να εμφανίζονται σε ένα δυαδικό σύστημα με μια μαύρη τρύπα και ένα pulsar.

Το πάλσαρ είναι ένας ειδικός τύπος άστρου νετρονίων. Παράγει πίδακες έντονης ακτινοβολίας που εκπέμπονται από τους πόλους του, και που μοιάζουν με τις ακτίνες του φάρου όταν τις βλέπουμε από τη Γη. Τα πάλσαρ, όπως και πολλά άλλα αστέρια νετρονίων, μπορεί να περιστρέφονται απίστευτα γρήγορα, δίνοντας την εντύπωση ότι είναι ένας φάρος στο διάστημα.

«Το σύμπαν το ίδιο περιέχει «πειραματικές» διατάξεις που δεν μπορούμε να φτιάξουμε στη Γη,» εξηγεί John Simonetti από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Virginia, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής της νέας έρευνας. Υποστηρίζει ότι ένα δυαδικό σύστημα, όπως προτείνει η ομάδα του θα μπορούσε να μας αποκαλύψει πολλά αστρονομικά φαινόμενα.

Για παράδειγμα, ο Stephen Hawking προτείνει ότι οι μαύρες τρύπες χάνουν μάζα με την πάροδο του χρόνου. Αυτά τα σωματίδια (ακτινοβολία Hawking) διαφεύγουν με πολύ χαμηλές ταχύτητες, και ως εκ τούτου είναι πολύ δύσκολο να ανιχνευθούν σήμερα. Αλλά η βαρυτική αλληλεπίδραση με ένα αστέρι νετρονίων μπορεί να παράγει τις επιπλέον διαστάσεις.

Αν αυτό πράγματι συμβαίνει, τότε τα σωματίδια θα έχουν περισσότερους τρόπους για να ξεφύγουν από την μαύρη τρύπα, μειώνοντας έτσι τη μάζα του πιο γρήγορα. Με τη σειρά του, αυτό θα αποδυνάμωνε την βαρυτική έλξη του αντικειμένου, κάτι που θα μπορούσε να αναγκάσει το αστέρι νετρονίων να απομακρύνεται ολοένα και πιο μακριά κάθε χρόνο.

Λόγω της πολύ μεγάλης μάζας που έχουν αυτά τα αντικείμενα, και της τεράστιας βαρυτικής έλξης που ασκούν το ένα στο άλλο, το φαινόμενο αυτό θα μπορούσε να λάβει χώρα σε τόσο υψηλές ταχύτητες, που θα επέτρεπαν στα τηλεσκόπιά μας να δουν αυτή την κίνηση. Μια τέτοια μελέτη θα αποδείκνυε και την ύπαρξη πολλών διαστάσεων, υποστηρίζουν οι θεωρητικοί φυσικοί.

Η εμφάνιση της θεωρίας των υπερχορδών στο πλάσμα γκλουονίων-κουάρκς

H θεωρία των υπερχορδών δίνει την πιo εξελιγμένη μορφή θεωρίας κβαντικής βαρύτητας και φιλοδοξεί να προσφέρει ένα πλαίσιο ενοποίησης όλων των αλληλεπιδράσεων. Πιο συγκεκριμένα, ενοποιεί τη βαρύτητα με την κβαντική μηχανική και προσφέρει μια καινούργια οπτική και σε κάποιο βαθμό λύση, στα προβλήματα των μελανών οπών και της απώλειας πληροφορίας λόγω της ακτινοβολίας Hawking.
 
Μια απεικόνιση πλάσματος γκλουονίων κουάρκς από μια σύγκρουση ιόντων χρυσού στον επιταχυντή RHIC 
 
Η  θεωρία των υπερχορδών έχει επίσης αποδειχθεί  «θησαυρός»  για τα μοντέρνα μαθηματικά, μια και έχει δημιουργήσει νέες  κατευθύνσεις, αναγκαίες για την μελέτη και κατανόηση της θεωρίας.
 
Μερικοί επιστήμονες, φυσικοί και μη, επιτέθηκαν κατά το παρελθόν στη θεωρία των χορδών, με τον  ισχυρισμό ότι αυτή στερείται επαφής με το πείραμα. Αν και η θεωρία δεν έχει ακόμα οδηγήσει σε ένα ακριβές υποκατάστατο του Καθιερωμένου Προτύπου των θεμελιωδών αλληλεπιδράσεων, πρόσφατα έχει έλθει σε επαφή με το πείραμα, σε μια αναπάντεχη περιοχή της φυσικής, αυτήν των συγκρούσεων βαρέων ιόντων.
 
Πιο συγκεκριμένα, η θεωρία των υπερχορδών αποτέλεσε πρόσφατα το κύριο εργαλείο για την κατανόηση μιας καινούργιας μορφής ύλης, του πλάσματος από γκλουόνια και κουάρκς  (ΠΓΚ).
 
Αυτή η μορφή της ύλης που γέμιζε το σύμπαν στα πρώτα δισεκατομμυριοστά του δευτερολέπτου μετά από την μεγάλη έκρηξη, δημιουργήθηκε πρόσφατα για πρώτη φορά, κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες, στο εργαστήριο. 
 
Πειράματα στον επιταχυντή βαρέων ιόντων του Brookhaven,  RHIC, έδωσαν για πρώτη φορά, το 2004 -αλλά και πρόσφατα στο CERN-, ενδείξεις για την δημιουργία του ΠΓΚ και τν εμπλοκή σε αυτή την κατάσταση της θεωρίας των υπερχορδών.
 
Κβαντική Χρωμοδυναμική
Ταυτόχρονα, έκαναν προφανές ότι οι προσεγγιστικές θεωρητικές μέθοδοι ανάλυσης της Κβαντικής Χρωμοδυναμικής θεωρίας  που γνωρίζουμε ότι περιγράφει τις ισχυρές αλληλεπιδράσεις, ήταν ανίκανες να περιγράψουν τις ισχυρές αλληλεπιδράσεις του  ρευστού  ΠΓΚ. Είναι αξιοσημείωτο ότι τα πειράματα δείχνουν ότι το ΠΓΚ είναι το «ιδανικότερο»  από όλα τα ρευστά που έχουν παρατηρηθεί μέχρι σήμερα στην φύση.

Η θεωρία της Κβαντικής Χρωμοδυναμικής (QCD) εισήχθη το 1973 από τους Fritzsch, Gell-Mann και Leutwyler για να περιγράψει τις ισχυρές αλληλεπιδράσεις.
 
Τα βασικά της σωμάτια ήταν τα κουάρκς πού εμφανίζονται σε Νc=3 χρώματα – κόκκινο, μπλε, πράσινο (αντί για ένα είδος που έχει το ηλεκτρικό φορτίο), καθώς και οι φορείς της αλληλεπίδρασης,  τα 8 "γκλουόνια".  Το 1974, οι Gross-Wilczek και Politzer (βραβείο Nobel 2004) έδειξαν ότι η  κβαντική χρωμοδυναμική QCD έχει "ασυμπτωτική ελευθερία". Ενώ υπάρχει ισχυρή σύζευξη σε χαμηλές ενέργειες, σε υψηλές ενέργειες η αλληλεπίδραση γίνεται  ασθενική. Αυτό άνοιξε τον δρόμο για την κατανόηση των πειραμάτων του επιταχυντή SLAC στα τέλη της δεκαετίας του ’60 (βραβείο Nobel 1990). Τα πειράματα αυτά έδειχναν την ύπαρξη σχεδόν ελεύθερων σωματιδίων μέσα στα πρωτόνια, όταν αυτά βομβαρδίζονταν με μεγάλης ενέργειας ηλεκτρόνια.  
 
Η θεωρία σταδιακά έγινε αποδεκτή από όλο και μεγαλύτερα ποσοστά της επιστημονικής κοινότητας. Παρά ταύτα, η προσπάθεια εξαγωγής ποσοτικών προβλέψεων παρέμεινε καταδικασμένη από το γεγονός ότι η αλληλεπίδραση ήταν ισχυρή σε χαμηλές ενέργειες και οι συνηθισμένες μέθοδοι που αποδείχτηκαν σημαντικές για την κβαντική ηλεκτροδυναμική και τις ασθενείς αλληλεπιδράσεις δεν ήταν ικανές για την  QCD.
 
Καθώς όλες οι πειραματικές παρατηρήσεις που αφορούν την θεωρία περνούν από τις χαμηλές ενέργειες, είναι εξαιρετικά δύσκολο να τις  περιγράψει ποσοτικά η θεωρία.
 
Λύσεις της θεωρίας QCD
Τριάντα οκτώ  χρόνια μετά την εισαγωγή της QCD, η θεωρία των ισχυρών αλληλεπιδράσεων δεν έχει ακόμα τιθασευτεί από τους φυσικούς. Η "λύση" της θεωρίας είναι  ένα από τα μεγάλα άλυτα προβλήματα της θεωρητικής φυσικής. Το να αποδείξει κάποιος ότι η θεωρία κρατάει τα κουάρκς και τα γκλουόνια  μόνιμα εγκλωβισμένα σε "άχρωμες" δέσμιες καταστάσεις  που έχουν μη μηδενική μάζα, αποτελεί  ένα από τα 7 προβλήματα της χιλιετηρίδας  του Clay Foundation. Για την απόδειξη αυτή προβλέπεται μάλιστα βραβείο ενός εκατομμυρίου δολαρίων 
 
Οι φυσικοί δοκίμασαν πάμπολλες θεωρητικές τεχνικές για να αντλήσουν πληροφορίες από την θεωρία αλλά η επιτυχία ήταν προσεγγιστική και μερική. Μια ευθεία και ισχυρή μέθοδος υπολογισμού αναπτύχθηκε νωρίς από τον  K. Wilson (βραβείο Nobel 1982)  και ονομάζεται    "QCD σε πλέγμα". Η κεντρική ιδέα της μεθόδου συνίσταται στην διακριτοποίηση του χωρόχρονου και τον περιορισμό του συστήματος σε πεπερασμένο όγκο. Το ολοκλήρωμα διαδρομών του Feynman που επιβάλει τους κανόνες της κβαντικής φυσικής στην θεωρία, σε αυτήν την περίπτωση, αντικαθίσταται από μερικά δισεκατομμύρια απλά ολοκληρώματα που στην συνέχεια υπολογίζονται προσεγγιστικά χρησιμοποιώντας μεθόδους τύπου Monte Carlo.   Τυπικοί υπολογισμοί σήμερα χωρίζουν την κάθε διάσταση σε 20 σημεία, ώστε ο χωρόχρονος συνολικά να έχει 204 σημεία.
 
Παρά το φαινομενικά  πενιχρό  αυτής της διαίρεσης, μερικές ιδιότητες ισορροπίας  της θεωρίας  μπορούν να υπολογιστούν ικανοποιητικά σήμερα. Ο βασικός περιορισμός της ακρίβειας σε αυτήν την περίπτωση είναι η ισχύς των μοντέρνων ηλεκτρονικών υπολογιστών.
 
Έτσι μπορούμε μεταξύ άλλων να υπολογίσουμε το φάσμα των πιο ελαφρών αδρονίων (μεσονίων και βαρυονίων), σε μηδενική θερμοκρασία καθώς και την εξίσωση κατάστασης σε πεπερασμένη θερμοκρασία. Υπάρχουν όμως και αρκετά δυναμικά μεγέθη που δεν μπορούν να υπολογιστούν είτε γιατί είναι πολύπλοκα (οι σημερινοί υπολογιστές δεν είναι ικανοί να τα υπολογίσουν), είτε γιατί η μέθοδος του πλέγματος δεν επιτρέπει τον υπολογισμό τους.
 
Το πλάσμα κουάρκς-γκλουονίων
Η αριθμητική μελέτη της θεωρίας σε μη μηδενική θερμοκρασία έχει δείξει την ύπαρξη μιας καινούργιας φάσης σε υψηλή θερμοκρασία, όπου η ισχυρά αλληλεπιδρώσα ύλη είναι στην μορφή ενός πλάσματος κουάρκς και γκλουονίων (ΠΚΓ).
 
Σε αυτήν την φάση η ιδιότητα της "μόνιμης σκλαβιάς" για τα κουάρκς και γκλουόνια παύει να ισχύει, και το "χρώμα" γίνεται πλέον μια παρατηρήσιμη ποσότητα. Θα μπορούσαμε λοιπόν να χαρακτηρίσουμε το ΠΚΓ ως την "απεγκλωβισμένη φάση" της αδρονικής ύλης.
 
Σε χαμηλές θερμοκρασίες, οι παρατηρήσιμες καταστάσεις είναι άχρωμα αδρόνια. Σε υψηλές, είναι μια ζεστή (και χρωματιστή) σούπα από κουάρκς και γλουόνια. Το ΠΚΓ είναι μια καινούργια φάση της αδρονικής ύλης με πολύ διαφορετικές ιδιότητες από αυτήν που έχουμε μελετήσει τα τελευταία πενήντα χρόνια. Η κρίσιμη θερμοκρασία στην οποία γίνεται η αλλαγή, έχει υπολογιστεί με την μέθοδο του πλέγματος και είναι περίπου 160-200 ΜeV.
 
Η παρουσία του ελεύθερου χρώματος στο ΠΚΓ οδήγησε τους φυσικούς να πιστέψουν, για δυο δεκαετίες, ότι οι αλληλεπιδράσεις στο ΠΚΓ είναι ασθενικές, και επομένως ότι είναι εύκολο να κατανοηθεί από πρώτες αρχές η συμπεριφορά του ΠΚΓ.
 
Για τριάντα σχεδόν χρόνια, το ΠΚΓ ήταν μια κατάσταση της ύλης, μακριά από τον μεγεθυντικό φακό των πειραματικών φυσικών επειδή για την δημιουργία του, θα έπρεπε να συγκεντρωθούν τεράστιες ποσότητες ενέργειας σε ένα πολύ μικρό χώρο.
 
Η ισοδύναμη θερμοκρασία θα έπρεπε να είναι πολλές τάξεις μεγέθους μεγαλύτερη από οτιδήποτε υπάρχει στο σύμπαν σήμερα.  Αντιστοιχεί σε 2 τρισεκατομμύρια βαθμούς, δηλαδή περίπου ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από την θερμοκρασία στο κέντρο του ήλιου. Είναι η θερμοκρασία που πιστεύουμε ότι είχε η ύλη στο σύμπαν μερικά δισεκατομμυριοστά του δευτερολέπτου μετά την μεγάλη έκρηξη.
 
Συγκρούσεις βαρέων πυρήνων στους επιταχυντές
Παρά τις τεχνικές δυσκολίες, οι φυσικοί πρόσφατα κατόρθωσαν να δημιουργήσουν το ΠΚΓ σε συγκρούσεις βαρέων πυρήνων τόσο στον επιταχυντή LHC του CERN όσο καο στον επιταχυντή RHIC στο Brookhaven.
 
Η τεχνική συνίσταται στην επιτάχυνση πυρήνων χαλκού η χρυσού ώστε να φέρουν τελικά ενέργεια  200 GeV ανά νουκλεόνιο, οι οποίοι φέρονται κατόπιν σε σύγκρουση.
 
Οι συγκρούσεις που ακολουθούν είναι εντυπωσιακής ισχύος και ο αριθμός των σωματιδίων που φτάνει τελικά στους ανιχνευτές είναι τεράστιος. Σε μια μετωπική σύγκρουση παράγονται περίπου 9000 σωματίδια. Οι τροχιές τους φαίνονται στην παρακάτω εικόνα που απεικονίζει τις τροχιές των φορτισμένων σωματιδίων όπως αυτές ανιχνεύονται από τον ανιχνευτή του πειράματος STAR στο RHIC.
 
Σε ελάχιστο χρόνο μετά την σύγκρουση η αδρονική ύλη που παράγεται έρχεται σε θερμική ισορροπία. Η αρχική θερμοκρασία της είναι περίπου διπλάσια από την κρίσιμη θερμοκρασία για την δημιουργία του ΠΚΓ.
 
Η μεγάλη έκπληξη,  για θεωρητικούς και πειραματικούς φυσικούς, ήταν ότι οι αρχικές ενδείξεις  υποδείκνυαν ότι το ΠΓΚ είχε ισχυρές αλληλεπιδράσεις και δεν ήταν μια σούπα σχεδόν ελεύθερων κουάρκς και γκλουονίων όπως πίστευαν μέχρι τότε.
 
Η καλύτερη (προσεγγιστική) περιγραφή των πολύπλοκων πειραματικών δεδομένων υπέθετε ότι το ΠΓΚ ήταν ένα υγρό με ελάχιστο ιξώδες. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο αν οι αλληλεπιδράσεις ήταν πολύ ισχυρές. Τα πειραματικά δεδομένα μάλιστα έδειχναν ότι το ΠΚΓ είναι το ιδανικότερο υγρό που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα στην φύση. Ο λόγος του εγκάρσιου ιξώδους ως προς την πυκνότητα εντροπίας του είναι μικρότερος κατά μια τάξη μεγέθους  από τον μέχρι τότε πρωταθλητή, το υγρό Ήλιο 3. Ο λόγος αυτός εξακολουθεί να παραμένει μικρότερος από τα πρόσφατα κατασκευασθέντα, ισχυρά αλληλεπιδρώντα  συσωματώματα Bose-Einstein.
 
Εμφάνιση της θεωρίας των χορδών
Οι τεχνικές ασθενούς αλληλεπίδρασης που αποτελούν το βασικό κουτί εργαλείων για τους θεωρητικούς φυσικούς ήταν αδύνατον  να βοηθήσουν εδώ. Οι αριθμητικοί υπολογισμοί πάνω σε πλέγμα, οι οποίοι, στο παρελθόν, είχαν βοηθήσει πολύ στην κατανόηση της θεωρίας, αποδείχθηκαν εδώ ανήμποροι: δεν μπορούσαν να χειριστούν  δυναμικές ερωτήσεις σε πεπερασμένη θερμοκρασία. 
Σε αυτό το σημείο ένας απρόσμενος συνέταιρος έκανε την εμφάνιση του: η θεωρία των χορδών.
Για να καταλάβουμε αυτό το γεγονός θα πρέπει να γυρίσουμε στο 1974, στην χρονιά που ανακαλύφθηκε η ασυμπτωτική ελευθερία της  QCD.
 
Ο G. ‘t Hooft (βραβείο Nobel  1999), παρατήρησε ότι μπορεί να γενικεύσει την  QCD σε μια υποθετική θεωρία όπου τα κουάρκς και τα γκλουόνια έχουν αυθαίρετο αριθμό χρωμάτων ίσον με Nc. Στον κόσμο μας υπάρχουν τρία χρώματα και άρα το Nc =3. 
 
Ο ‘t Hooft παρατήρησε επιπλέον ότι όταν το Nc είναι πολύ μεγάλο, τότε η θεωρία φαίνεται να συμπεριφέρεται σαν μια θεωρία χορδών οι οποίες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους ασθενικά. Η ιστορική ειρωνεία είναι ότι  η παρατήρηση του  ‘t Hooft συνέπεσε με τον "θάνατο" της πρώτης θεωρίας των χορδών που εισήχθη έμμεσα, το 1968, από τον Veneziano, για να περιγράψει τις ισχυρές αλληλεπιδράσεις. 
 
Η  περιγραφή των ισχυρών αλληλεπιδράσεων μέσω των χορδών φάνηκε διαισθητικά πιθανή εξαιτίας της "μόνιμης σκλαβιάς" των γκλουονίων.
 
Στην περίπτωση του ηλεκτρομαγνητισμού το ηλεκτρικό πεδίο που γεννιέται από ένα θετικό και ένα αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο έχει την γνωστή διπολική μορφή.
 
Οι γραμμές του ηλεκτρικού πεδίου εκτείνονται και μεταξύ των φορτίων αλλά και από τα φορτία ως το άπειρο. Αντίθετα, στην περίπτωση ένα διπόλου από κουάρκς, η "μόνιμη σκλαβιά" της θεωρίας δεν επιτρέπει στις γραμμές του χρωμο-ηλεκτρικού πεδίου, να απομακρυνθούν όπως στον ηλεκτρομαγνητισμό. Αν απομακρύνουμε το κουάρκ από το αντικουάρκ, οι γραμμές μαζεύονται σε μια λεπτή δέσμη που τα ενώνει. Αυτή η δέσμη συμπεριφέρεται σαν ένα ελατήριο (χορδή) που "δένει" τα κουάρκς μεταξύ τους και συνοψίζει έτσι την ισχυρή αλληλεπίδραση (όπως φαίνεται και στην μικρή ταινία που παρατίθεται).  
 
Αυτή η χορδή που "δένει" τα κουάρκς μεταξύ τους φαίνεται να εκτείνεται στον χώρο και τον χρόνο, δηλαδή σε 3+1 διαστάσεις.
 
Παρά  την  απλή εικόνα, η προσπάθεια να βρεθεί πώς περιγράφονται οι ισχυρές αλληλεπιδράσεις από μια θεωρία χορδών, έμεινε ουσιαστικά άκαρπη ως το 1997.
 
Η θεωρία των υπερχορδών στο προσκήνιο
Εν τω μεταξύ, οι (υπερ)χορδές ως βασικό συστατικό της ύλης, ξαναήλθαν στο προσκήνιο το 1984, αλλά  με  μεγαλύτερες πλέον φιλοδοξίες: να περιγράψουν και να ενοποιήσουν όλες τις θεμελιώδεις αλληλεπιδράσεις συμπεριλαμβανομένης και της βαρύτητας. Μαζί τους έφεραν και μια μεγάλη αλλαγή: αν οι υπερχορδές περιέγραφαν τα βασικά συστατικά της ύλης, ο κόσμος θα έπρεπε να έχει 9+1 διαστάσεις.
 
Το 1997, ο Juan Maldacena, προσπαθώντας να μελετήσει τις μικροκαταστάσεις των μελανών οπών στα πλαίσια της θεωρίας των χορδών (ένα από τα μεγάλα προβλήματα που γέννησαν οι  μελέτες του Hawking),  έκανε μια αναπάντεχη παρατήρηση: σε μια θεωρία βαθμίδας ισχυρών αλληλεπιδράσεων, αρκετά όμοια με την κβαντική χρωμοδυναμική σε 3+1 διαστάσεις, οι αλληλεπιδράσεις περιγράφονται από μια θεωρία χορδών που  (α)   κινείται σε 9+1 διαστάσεις και  (β) η γεωμετρία του δεκαδιάστατου χωρόχρονου  είναι  καμπύλη αλλά ιδιαίτερα συμμετρική.
 
Η γεωμετρία αυτή, φτιάχνει τον χώρο που είναι γνωστός με το όνομα αυτού που το ανακάλυψε πρώτος, Anti-DeSitter (AdS). Το αποτέλεσμα αυτό ήλθε σαν μια μεγάλη έκπληξη. Η θεωρία αυτή των ισχυρών αλληλεπιδράσεων μοιάζει να  περιέχει  χορδές που "γέννησαν" έξι καινούργιες διαστάσεις. Αν κάποιος περιγράφει την θεωρία με την συνηθισμένη γλώσσα των γκλουονίων, αυτά κινούνται στις συνηθισμένες 3+1 διαστάσεις.
 
Αν όμως κάποιος άλλος, περιγράψει ισοδύναμα την δυναμική, χρησιμοποιώντας την γλώσσα των χορδών, τότε αυτές κινούνται σε ένα χώρο 9+1 διαστάσεων που περιέχει και τις συνηθισμένες   3+1 διαστάσεις.
 
Ο δεκαδιάστατος  χώρος των χορδών έχει ένα μοναδικό τετραδιάστατο τέλος ( ή "όριο" όπως το λένε οι μαθηματικοί).Αυτό το τετραδιάστατο "τέλος του κόσμου" είναι ο τετραδιάστατος χώρος στον οποίο ζουν και κινούνται τα γκλουόνια.
 
Η παραπάνω αναπάντεχη αντιστοιχία μεταξύ θεωριών βαθμίδας και θεωρίας χορδών που ζουν στο χώρο Anti-DeSitter είναι σήμερα γνωστή ως "αντιστοιχία AdS/CFT".  Παραμένει ακόμα και σήμερα μια εικασία η οποία όμως έχει περάσει ένα μεγάλο αριθμό από δοκιμασίες, ούτως ώστε οι φυσικοί να μην αμφιβάλουν για την ισχύ της αν και δεν την έχουν ακόμα αποδείξει.
 
Η αντιστοιχία AdS/CFT έχει αποτελέσει μια "υπόθεση" που έχει οδηγήσει σε  σημαντικά αποτελέσματα  την τελευταία δεκαετία.
 
Αναδύεται η βαρύτητα
Η παρουσία μιας θεωρίας χορδών ως  διαφορετική (αλλά ισοδύναμη) περιγραφή των ισχυρών αλληλεπιδράσεων των γκλουονίων, έφερε στο προσκήνιο ένα νέο στοιχείο, την βαρύτητα, που είναι αναπόσπαστο κομμάτι κάθε θεωρίας με κλειστές χορδές, αναπόσπαστο και αναπάντεχο συστατικό κάθε θεωρίας βαθμίδας. Αυτή η συνειδητοποίηση άλλαξε σημαντικά τον τρόπο που βλέπουμε τις αλληλεπιδράσεις.
 
Μέχρι τώρα, είχαμε το καθιερωμένο πρότυπο των αλληλεπιδράσεων που περιέγραφε τις τρεις γνωστές αλληλεπιδράσεις (ισχυρή και ηλεκτρασθενείς), χρησιμοποιώντας θεωρίες βαθμίδας, και την βαρύτητα που έμοιαζε πολύ διαφορετική από τις άλλες αλληλεπιδράσεις. Στην προσπάθεια ενοποίησης τους με την θεωρία των υπερχορδών, οι βαρύτητα και οι θεωρίες βαθμίδας, σχετίζονται μεν αλλά φαίνεται να συμπεριφέρονται διαφορετικά. Η αντιστοιχία AdS/CFT όμως μας διαβεβαιώνει πλέον ότι δεν υπάρχει καμία σημαντική διαφορά μεταξύ θεωριών βαθμίδας και γενικευμένων θεωριών βαρύτητας.
 
Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο της αντιστοιχίας είναι η ολογραφική ιδιότητα. Όπως και στα συνηθισμένα ολογράμματα, η πληροφορία της τετραδιάστατης θεωρίας, είναι επίσης εγγεγραμμένη σε μια θεωρία (χορδών) που ζει σε μεγαλύτερη διάσταση. Γι αυτό και είναι επίσης γνωστή ως "ολογραφική αντιστοιχία".
 
Μια ενδιαφέρουσα άποψη αυτής της αντιστοιχίας απορρέει από την προσπάθεια περιγραφής των αλληλεπιδράσεων βαθμίδας σε ένα περιβάλλον πεπερασμένης θερμοκρασίας. Το περιβάλλον που αντιστοιχεί στην αντίστοιχη θεωρία των χορδών, όπως παρατήρησε ο Witten το 1998,  είναι αυτό μια μελανής οπής με θερμοκρασία Hawking ίση με αυτήν της θεωρίας βαθμίδας. Η σύνδεση μελανών οπών με θεωρίες βαθμίδας, σε πεπερασμένη θερμοκρασία, έδωσε μια καινούργια ώθηση στις μελέτες του  προβλήματος της πληροφορίας και φαίνεται να έπεισε τον  Hawking ότι η πρόβλεψή του, το 1974, για την οριστική απώλεια της πληροφορίας είναι  άτοπη.
 
Το πλάσμα έχει ιδιότητες υγρού;
Η σύνδεση των καταστάσεων πεπερασμένης θερμοκρασίας με μελανές οπές έδωσε μια καινούργια διάσταση στο πρόβλημα της φυσικής του πλάσματος κουάρκς και γκλουονίων. Η φάση της απελευθέρωσης του χρώματος σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 200 περιγράφεται στην βαρυτική περιγραφή από μια μελανή οπή! Και η δυναμική των μικρών διακυμάνσεων σε αυτήν την φάση περιγράφεται από την σχετικιστική υδροδυναμική: η αλληλεπίδραση είναι αρκετά δυνατή ώστε το πλάσμα  κουάρκς και γκλουονίων να συμπεριφέρεται σαν υγρό. Είναι βέβαια ένα πολύ ασυνήθιστο υγρό με πυκνότητα εντροπίας, πολλές τάξεις μεγέθους μεγαλύτερης από οτιδήποτε άλλο έχουμε μελετήσει μέχρι σήμερα. 
 
Μια σημαντική ιδιότητα ενός υγρού είναι το ιξώδες του. Ένα υγρό με μηδενικό συντελεστή ιξώδους, το ονομάζουμε ιδανικό, επειδή σε αυτήν την περίπτωση, δεν υπάρχουν καθόλου απώλειες και διατηρείται η εντροπία. Πραγματικά υγρά βέβαια, έχουν μη-μηδενικό συντελεστή ιξώδους, ο οποίος μπορεί να κυμαίνεται σε μια μεγάλη γκάμα από αριθμούς. Όταν οι Policastro, Son και Starinets υπολόγισαν το 2001 τον συντελεστή ιξώδους ενός πολύ συμμετρικού πλάσματος κουάρκς και γκλουονίων, η απάντηση ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.
 
Πρώτον γιατί ο υπολογισμός του ιξώδους, χρησιμοποιώντας την βαρύτητα ως εργαλείο, μεταφράζεται στον υπολογισμό της πιθανότητας απορρόφησης ενός βαρυτονίου πολύ χαμηλής ενέργειας από μια μελανή οπή. Και δεύτερον γιατί αυτός ο υπολογισμός έδωσε μια απάντηση, ιδιαίτερα ευρείας ισχύος, για τον λόγο του  συντελεστού ιξώδους προς την πυκνότητα εντροπίας: 1/4π. Αυτός ο λόγος είναι ο μικρότερος από όλα τα άλλα υγρά που είναι μέχρι τώρα γνωστά.  Είναι μάλιστα 10 φορές μικρότερος από το ελάχιστο που ξέραμε μέχρι σήμερα αυτόν του υγρού ηλίου.
 
Αυτή η συμπεριφορά φαίνεται να εμφανίζεται στα πειράματα που έγιναν και συνεχίζονται στο RHIC. Η εικόνα που έχει διαμορφωθεί μετά από 10 περίπου χρόνια πειραμάτων και σημαντικής μελέτης από θεωρητικούς και πειραματικούς είναι η εξής.
 
Δυο βαρείς πυρήνες επιταχύνονται σε υψηλή ενέργεια και εν συνεχεία συγκρούονται όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Στο σύστημα αναφοράς του κέντρου μάζας, λόγω της σχετικιστικής συστολής μήκους, οι σφαιρικοί πυρήνες μοιάζουν σαν σχεδόν επίπεδες τηγανίτες. Η σύγκρουση δημιουργεί πολύ γρήγορα (μόλις μετά από 3×10^-24 δευτερόλεπτα)  κουάρκς και γκλουόνια στην περιοχή ανάμεσα στους συγκρουσθέντες πυρήνες.
 
Η ύλη που σχηματίζεται, έρχεται, σχεδόν ακαριαία λόγω των ισχυρών αλληλεπιδράσεων,  σε θερμική ισορροπία με θερμοκρασία περίπου 400 MeV (που αντιστοιχεί σε 10^12  Κ, περίπου,  1 τετράκις εκατομμύριο βαθμούς Κελσίου), δύο φορές μεγαλύτερη από την θερμοκρασία αλλαγής φάσης της QCD. Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε, είναι με μεγάλη διαφορά, η υψηλότερη θερμοκρασία που υπάρχει στο σύμπαν σήμερα.
 
Σε αυτήν την φάση, αυτή η ύλη είναι ουσιαστικά το υγρό του ΚΓΠ.  Στη συνέχεια, το υγρό αρχίζει να διαστέλλεται αδιαβατικά και ταυτόχρονα να ψύχεται έως ότου η θερμοκρασία του πέσει κάτω από την θερμοκρασία αλλαγής φάσης. Αυτή η περίοδος διαστολής διαρκεί  περίπου 3×10^-24 δευτερόλεπτα. Αν και ο χρόνος φαίνεται μικρός, είναι αρκετά μεγάλος για τα δεδομένα των ισχυρών αλληλεπιδράσεων και μάλιστα αρκετός ώστε το ΠΓΚ να μελετηθεί επαρκώς. 
 
Όταν πλέον η θερμοκρασία πέσει χαμηλότερα από τα 200 MeV, συμβαίνει η αλλαγή φάσης : το υγρό μετατρέπεται σε σωματίδια (αδρόνια) που συνεχίσουν το ταξίδι τους μέχρι να φτάσουν στους ανιχνευτές και να καταμετρηθούν. Τα πειραματικά αποτελέσματα επιβεβαιώνουν ότι το ΠΓΚ είναι το ιδανικότερο υγρό στην φύση με  λόγο συντελεστού ιξώδους προς την πυκνότητα εντροπίας κοντά σε αυτόν που προβλέπει η αντιστοιχία  AdS/CFT.
 
Η αντιστοιχία AdS/CFT έχει μελετηθεί αρκετά στην πιό απλή θεωρία που μπορεί να εφαρμοστεί: την μέγιστα υπερσυμμετρική θεωρία Yang-Mills σε τέσσερις διαστάσεις.
 
Ομοιότητες και διαφορές με την QCD
Η θεωρία αυτή έχει σημαντικές ομοιότητες με την QCD αλλά και σημαντικές διαφορές.
Η πιο σημαντική είναι η ασυμπτωτική ελευθερία της  QCD: η σύζευξη γίνεται ασθενική σε υψηλές ενέργειες. Αυτό σημαίνει ότι η αντίστοιχη θεωρία χορδών έχει ιδιαίτερα  χαλαρές χορδές σε υψηλές ενέργειες, γεγονός που κάνει το χειρισμό της θεωρίας δύσκολο στην βαρυτική της ενσάρκωση. Ο λόγος είναι ότι, όσο και αν αυτό φαίνεται περίεργο, δεν είμαστε ακόμα ικανοί να λύσουμε τις θεωρίες χορδών που αντιστοιχούν στις θεωρίες βαθμίδας. Προς το παρόν, οι υπολογιστικές προσεγγίσεις περιορίζονται στην βαρυτική προσέγγιση: οι χορδές προσεγγίζονται με σημειακά σωματίδια. 
 
Οι φυσικοί έχουν κατασκευάσει μέχρι σήμερα αρκετές προσεγγίσεις της QCD, χρησιμοποιώντας διάφορων ειδών ολογραφικά μοντέλα. Με αυτές τις μελέτες έχουν κατορθώσει μια σειρά από σημαντικές προόδους στην φυσική των θεωριών με ισχυρές αλληλεπιδράσεις:
 
Ι. Η "μόνιμη σκλαβιά" για τα κουάρκς και γκλουόνια έχει αποδειχθεί αναλυτικά σε μια μεγάλη κατηγορία από θεωρίες.
 
ΙΙ.  Το δυναμικό και αυθόρμητο σπάσιμο τις χειρικής συμμετρίας έχει αποδειχθεί αναλυτικά σε πολλά παραδείγματα.
 
ΙΙΙ. Τα φάσματα των μεσονίων και βαρυονίων έχουν υπολογιστεί σε αρκετές θεωρίες χρησιμοποιώντας φορητούς υπολογιστές αντί για υπερυπολογιστές που χρησιμοποιούνται στην QCD επί πλέγματος.
 
ΙV. Οι αλλαγές φάσης της απεγκλώβισης και της αποκατάστασης της χειρικής συμμετρίας έχουν μελετηθεί και κατανοηθεί σε πολλά παραδείγματα χρησιμοποιώντας την φυσική των μελανών οπών και την βαρυτική θερμοδυναμική τους.
 
V. Ο υπολογισμός πολλών συντελεστών μεταφοράς σε πεπερασμένη θερμοκρασία έχει  επιτευχθεί σε αρκετά παραδείγματα ανοίγοντας τον δρόμο στη μελέτη δυναμικών φαινομένων σε συνθήκες ισχυρής σύζευξης.
 
VΙ. Παράλληλη πρόοδος στον διαταρακτικό υπολογισμό διαγραμμάτων   Feynman σε μέγιστα υπερσυμμετρικές θεωρίες βαθμίδος δείχνει ότι τεχνικές της θεωρίας των χορδών, τεχνικές με τουίστορς καθώς και  τεχνικές διατήρησης της πιθανότητας, έχουν καταλήξει σε εικασίες για τον ακριβή υπολογισμό  των πιθανοτήτων διαδικασιών  που περιέχουν 4 και 5 γκλουόνια, και πού έχουν περάσει αρκετές  μη-τετριμμένες δοκιμασίες για ασθενική αλλά και ισχυρή σύζευξη.
 
Τα πιο ρεαλιστικά μοντέλα που πλησιάζουν την φυσική της QCD είναι φαινομενολογικά ολογραφικά μοντέλα. Το πιο προχωρημένο μοντέλο σε αυτήν την κατεύθυνση, η "Ολογραφική  QCD",   χρησιμοποιεί την βαρύτητα σε 5 διαστάσεις μαζί με ένα βαθμωτό πεδίο για να περιγράψει ολογραφικά τις ισχυρές αλληλεπιδράσεις των γκλουονίων στο όριο των πολλών χρωμάτων.
 
Αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια από τον Η. Κυρίτση του Κέντρου Θεωρητικής Φυσικής Κρήτης μαζί με τους νεαρούς συνεργάτες του, U. Gursoy του πανεπιστημίου Utrecht και F. Nitti του πανεπιστημίου Paris 7. Κατορθώνει να περιγράφει πολύ καλά την φυσική των γκλουονίων σε μηδενική και πεπερασμένη θερμοκρασία,  στο όριο των πολλών χρωμάτων.
 
Πρόσφατα, μια υψηλής ακρίβειας μελέτη του Marco Panero του Πολυτεχνείου  ETH της Ζυρίχης, χρησιμοποιώντας υπολογισμούς QCD σε πλέγμα, έδειξε ότι:
 
(α) Τα θερμοδυναμικά χαρακτηριστικά της  QCD (τρία χρώματα) είναι πολύ κοντά με αυτά της θεωρίας με πολλά χρώματα.
 
(β) Το Μοντέλο  της Ολογραφικής QCD,   περιγράφει πολύ καλά  την φυσική των γκλουονίων σε πεπερασμένη θερμοκρασία.
 
Μια περιγραφή των αποτελεσμάτων εμφανίστηκε πρόσφατα στο Physics Focus της American Physical Society.
 
Η παρούσα περίοδος είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, μια και καινούργια πειράματα βαρέων ιόντων αναμένονται να γίνουν στο LHC, του CERN όπου ένα πείραμα, το ALICE, είναι αποκλειστικά αφοσιωμένο στην μελέτη της φυσικής του ΠΓΚ.
 
Μια Ελληνίδα φυσικός, η Γιώτα Φωκά, είναι στην ηγεσία της ομάδας φυσικής του ALICE. Η ομάδα αναμένει νέα σημαντικά αποτελέσματα που θα συμπληρώσουν την εικόνα που αναπτύχθηκε στο RHIC. Οι θερμοκρασίες που αναμένονται να αναπτυχθούν στο LHC είναι μεγαλύτερες από αυτές του RHIC . Η σπουδαιότητα της φυσικής έχει πείσει τα δύο μεγάλα πειράματα του LHC, το CMS και το ATLAS να αναπτύξουν ένα σημαντικό παράλληλο πρόγραμμα για φυσική βαρέων ιόντων, μελετώντας συμπληρωματικά χαρακτηριστικά από αυτά του ALICE.

Πώς χάθηκαν 6 διαστάσεις που διέθετε κάποτε ο σημερινός τρισδιάστατος Κόσμος

Ένα μακροχρόνιο αίνιγμα της θεωρίας των υπερχορδών, μια αμφιλεγόμενη αλλά δημοφιλής θεωρία, γιατί το σύμπαν έχει μόνο τρεις διαστάσεις κι όχι εννέα, λύθηκε με τη βοήθεια προσομοίωσης σε ένα υπερ-υπολογιστή.
 
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν μπορεί πραγματικά να φανταστεί έναν χώρο με περισσότερες από τρεις διαστάσεις. Όμως, οι θεωρητικοί λένε ότι δεν υπάρχει μαθηματικός λόγος που δεν μπορούν να υπάρξουν περισσότερες τέτοιες κατευθύνσεις. Πράγματι, η θεωρία των υπερχορδών επιμένει ότι υπάρχουν. Αυτό που τους κάνει να το υποστηρίζουν  είναι ότι αυτό το μοντέλο καταφέρνει να προσφέρει μια ενιαία εξήγηση για διαφορετικά ανόμοια δομικά στοιχεία της φύσης και φυσικές δυνάμεις.

Η θεωρία των υπερχορδών θεωρεί ότι τα στοιχειώδη σωματίδια της φύσης, είναι μικροσκοπικές χορδές και ο τρόπος που πάλλονται δημιουργούν τα σωματίδια που βλέπουμε.
 
Η θεωρία των υπερχορδών – η οποία στην πραγματικότητα είναι μία από τις πολλές εκδοχές της θεωρίας χορδών – υποστηρίζει ότι τα σωματίδια της φύσης μπορούν όλα να εκπροσωπούνται από τους διαφορετικούς τρόπους που πάλλονται μικροσκοπικές χορδές σε πολλές διαστάσεις.
 
Μια συχνή αντίρρηση στη θεωρία των χορδών είναι ότι είναι μη-ελέγξιμη, μια κριτική που οι υποστηρικτές της θεωρίας συχνά αμφισβητούν, αν και δεν έχει περάσει καμία πραγματική δοκιμασία (έλεγχο) με ευρεία συμφωνία των φυσικών.
 
Ένα πράγμα που οι περισσότεροι φυσικοί συμφωνούν είναι ότι το σύμπαν δημιουργήθηκε με μία έκρηξη σε ένα απειροελάχιστο σημείο. Αρκετές παρατηρήσεις, που περιλαμβάνουν και ότι το σύμπαν συνεχώς επεκτείνεται σαν συνέχεια αυτής της αρχέγονης έκρηξης, υποστηρίζουν αυτή την ιδέα – το λεγόμενο Bin Bang. Ωστόσο, οι επιστήμονες δεν ήταν σε θέση έως τώρα να διευκρινίσουν λεπτομερώς τον τρόπο που συνέβη αυτό το «Big Bang».
 
Στη θεωρία των υπερχορδών, μία από τις επιτρεπόμενες δονήσεις των χορδών αντιστοιχεί σε ένα σωματίδιο που μεταφέρει τη δύναμη της βαρύτητας. Οι συνήγοροι των υπερχορδών λένε πως αυτό το χαρακτηριστικό οδηγεί σε ένα άλλο πλεονέκτημα: φέρνει τα στοιχειώδη σωματίδια ως μία ομάδα κάτω από την ομπρέλα της γενικής θεωρίας της σχετικότητας του Αϊνστάιν – ένα εξαιρετικά ισχυρό μοντέλο του σύμπαντος, αλλά δυστυχώς αυτό περιγράφει κυρίως τη βαρύτητα και δυσκολεύεται να φωτίσει τον κόσμο των υποατομικών σωματιδίων. Επεκτείνοντας την εμβέλεια της γενικής σχετικότητας σε αυτό το μικροσκοπικό επίπεδο, οι ερευνητές πιστεύουν ότι μπορούν να εισχωρήσουν πιο βαθιά στη φύση του Big Bang.
 
Ένα υπόλοιπο ανεπίλυτο ζήτημα ήταν ότι οι υπολογισμοί δεν ήταν σε θέση να εξηγήσουν τις επιπλοκές που προκύπτουν από τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των χορδών.
 
Στη νέα μελέτη, τρεις φυσικοί που δουλεύουν στον μεγάλο επιταχυντή των πανεπιστημίων Shizuoka και Osaka,  δήλωσαν ότι ανέπτυξαν μια μαθηματική μέθοδο για να ξεπεραστεί το τελευταίο αυτό πρόβλημα. Έτσι, με αυτή τη μέθοδο κατάφεραν να προσομοιώσουν τη γέννηση του σύμπαντος, σαν να είχε αρχίσει με εννέα χωρικές διαστάσεις, όπως ισχυρίζεται η θεωρία των υπερχορδών.
 
Καθώς η προσομοίωση συνεχίστηκε, τρεις από αυτές τις διαστάσεις αποδείχθηκε ότι υποβάλλονται σε μια διαστολή γεγονός που τους επέτρεψε να γίνουν ορατές σήμερα, αναφέρουν οι επιστήμονες. Οι υπόλοιπες διαστάσεις παραμένουν κρυμμένες. Οι θεωρητικοί των χορδών θεωρούν ότι οι αόρατες πρόσθετες χωρικές διαστάσεις είναι διπλωμένες, έτσι ώστε να γίνονται σημαντικές μόνο σε μικροσκοπικές κλίμακες.
 
Το περιεχόμενο της έρευνας
Σε αυτή τη μελέτη, η ομάδα δημιούργησε μία μέθοδο για τον υπολογισμό μεγάλων πινάκων, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν τις αλληλεπιδράσεις των χορδών, και υπολόγισαν πως ο χώρος με τις 9 διαστάσεις αλλάζει με τον χρόνο.
 
Αν κάποιος πάει αρκετά πίσω στο χρόνο, ο χώρος πράγματι εκτεινόταν σε 9 διευθύνσεις, αλλά στη συνέχεια κάποια στιγμή μόνο 3 από αυτές τις κατευθύνσεις άρχισαν να αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς. Το αποτέλεσμα αυτό δείχνει, για πρώτη φορά, ότι ο 3-διάστατος χώρος που ζούμε στην πραγματικότητα αναδύεται από ένα 9-διάστατο χώρο που προβλέπει η θεωρία των υπερχορδών. Έτσι, τα νέα ευρήματα υποστηρίζουν τη θεωρία των υπερχορδών.
 
Οι τρεις ερευνητές έκαναν προσομοιώσεις με τον υπερυπολογιστή Hitachi SR16000 (θεωρητική ισχύς 90 Terra Flops) στο Πανεπιστήμιο του Κιότο. Τέλος, η έρευνα θα μπορούσε, να επεκταθεί και να βοηθήσει ώστε να εξηγήσει επιπλέον μυστήρια της φύσης, όπως γιατί το σύμπαν διαστέλλεται με ολοένα αυξανόμενο ρυθμό, πιστεύουν οι ερευνητές.
 
Η σημασία της έρευνας είναι μεγάλη γιατί καθιερώνει τη χρήση των υπερυπολογιστών για την ανάλυση της θεωρίας των υπερχορδών. Επίσης, θα πρέπει πλέον να είναι δυνατόν να μας προσφέρουν μια θεωρητική κατανόηση του πληθωρισμού, που πιστεύεται ότι έλαβε χώρα στις απαρχές του σύμπαντος και αναπτύχθηκε σαν θεωρία από τους Katsuhiko Sato και Alan Guth ανεξάρτητα στις αρχές του 1980, αλλά και την επιτάχυνση της διαστολής του σύμπαντος, που η ανακάλυψη της έδωσε το βραβείο Νόμπελ Φυσικής στον Saul Perlmutter.
 
Αναμένεται ότι θα αναπτυχθεί κι άλλο η θεωρία των υπερχορδών και να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίλυση τέτοιων γρίφων της σωματιδιακής φυσικής, όπως η ύπαρξη της σκοτεινής ύλης που προτείνεται από αστρονομικές παρατηρήσεις και το σωματίδιο Higgs, το οποίο έχει ανακαλυφθεί από τα πειράματα στον LHC.

Προσωκρατικές όψεις κατανόησης του θείου

Το θείο εν γίγνεσθαι

Αποτελεί κοινό τόπο πως η αρχαϊκή σκέψη των Ελλήνων –αλλά όχι λιγότερο και η κλασική– συνδέεται ενεργά με έναν πνευματικό πολιτισμό, όπου τα «πάντα είναι γεμάτα θεούς» (Αριστοτέλης, περί ψυχής 1.5 411a8). Τι κατανοεί κανείς με τη φράση αυτή του Αριστοτέλη; Πώς ό,τι φιλοσοφικό-στοχαστικό έμελλε να αναπτυχθεί κατά την αρχαϊκή περίοδο, βασικά αναδύθηκε μέσα από έναν ευρύ ορίζοντα θεμάτων, ο οποίος συνήθως προσδιοριζόταν ή διαμορφωνόταν σε σκέψη ως θεϊκός. Τούτο υποδηλώνει πως οι πρώιμοι φιλόσοφοι-στοχαστές, χωρίς να βυθίζονται μέσα σε θεολογίζουσες εμμονές, στοχάζονταν πάνω στην αντίληψη ή την ιδέα του θείου. Γι’ αυτό βλέπουμε πως οι θεμελιώδεις λέξεις, έννοιες ή όροι, όπως άπειρο, αέρας, φωτιά κ.λπ., απηχούσαν –λιγότερο ή περισσότερο– την εν λόγω αντίληψη. Τούτο βέβαια δεν σημαίνει επ’ ουδενί πως οι Προσωκρατικοί αναλώθηκαν, έστω και για λίγο, σε αλυσιτελείς θεωρίες γύρω από την ύπαρξη –και από τις αποδείξεις για την ύπαρξη– κάποιου θεϊκού όντος. Απεναντίας επιδόθηκαν στην εξήγηση της φυσικής τάξης και στη σύλληψη της πρώτης φυσικής αρχής: μια τέτοια αρχή δεν γινόταν αντικείμενο στοχασμού, επειδή μετέφραζε ή κατονόμαζε σε επίπεδο κοσμικής τάξης κάποια εξωκοσμική οντότητα και άρα λογιζόταν θεϊκή, αλλά επειδή ήταν θεϊκή, με το νόημα της αρχέγονης αρχής του συμπαντικού κόσμου.

Μια πρώτη διερεύνηση του ένθεου χαρακτήρα του λόγου των Προσωκρατικών μας λέει τα εξής: α) ο συγκεκριμένος λόγος εκκινούσε από τον εσωτερικό του ζήλο για φιλοσοφική-στοχαστική αναζήτηση και όχι από κάποια δεισιδαιμονική πίεση για θεολογική πρόσληψη, ήτοι επεξήγηση, του υπάρχοντος. β) Η λεκτική εκφορά αυτής της αναζήτησης στηριζόταν σε μια τόσο ακριβή και ευλαβική χρήση λέξεων, φράσεων και εννοιών, ώστε να μην αφήνει περιθώρια για παραγωγή ενός στείρου και θρηνώδους, ασεβούς και ανίερου λόγου ή για παρανόηση του παραχθέντος φιλοσοφικού λόγου ως ενός βέβηλου, ανοίκειου και χωρίς ήθος λέγειν: «ήθος ανθρώπω δαίμων» αποφαίνεται ρητά ο Ηράκλειτος. Πώς θα μπορούσε να αποσιωπάται το ήθος του λόγου, όταν αυτή τούτη η κοσμολογική σκέψη αποτελούσε μια καθαγιασμένη πηγή έμπνευσης, ευσέβειας και ιερότητας για τους συγκεκριμένους στοχαστές. Λόγω ακριβώς της καθαγιασμένης τούτης πηγής, οι ορθολογικές τους αξιώσεις διακρινόταν για συνέπεια, περιεκτικότητα, ευρυθμία και συνοχή: συνάρμοζαν το διαλογιστικό, το οραματικό, το «σοφό» με μια διάθεση απόλυτης εσωτερικής γαλήνης. Το ήθος του λόγου συνεπώς δεν είχε να κάνει με κάτι το ηθογραφικό ή με κάποιον ηθικολογικό σκεπτικισμό, αλλά κατ’ εξοχήν με την αποκάλυψη και καθίδρυση εντός του κοσμικού Είναι του «θείου και αληθινού» (Λουκρήτιος).

Ποτέ και κανείς από τους φιλοσόφους εκείνους δεν επιχείρησε να διακηρύξει θέσεις και θεωρίες, που είχαν καθοριστεί εκ των προτέρων εν αναφορά προς κάποια θεϊκά όντα. Απεναντίας, η τροπή του Λόγου τους, με όλες τις χαρακτηριστικές διαφοροποιήσεις κατά φιλόσοφο, υπαγορευόταν εν πολλοίς από τη νοο-τροπία, το πνεύμα, αλλά και τις ανάγκες της εποχής. Έτσι παρατηρούμε, για παράδειγμα, τον Ξενοφάνη να αναπτύσσει διαλογισμούς πάνω στη φύση και το θείο, με έναν λόγο περισσότερο εμπειρικό, διαφωτιστικό και διαγνωστικό παρά στοχαστικό-αποφθεγματικό, όπως π.χ ο Ηράκλειτος. Εν τούτοις, με ορίζοντα την εμπειρική κατάφαση του ήθους, που προσβλέπει στην αυθεντική έννοια του θείου, πέρα από τις πλάνες του ανθρωπομορφισμού, καυτηριάζει την ευτράπελη ηθικολογία, η οποία με τη σειρά της παράγει τη διαφθορά και την ασέβεια. Με τη δύναμη ακριβώς της «ημέτερης σοφίας», που διέπει τον ως άνω ορίζοντα, ασκεί δριμεία κριτική στην ανίερη πρακτική της πόλης/πολιτείας: να απονέμει δημόσιες τιμές στους ολυμπιονίκες –που δεν τις αξίζουν γιατί δεν προσφέρουν τίποτε το πνευματικό και ωφέλιμο στο σύνολο– και να περιφρονεί την «ημέτερη σοφία». Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά: «η ημέτερη σοφία είναι ανώτερη από τη δύναμη ανδρών και αλόγων» (απ. Β2). Κάτι παρόμοιο βέβηλο συμβαίνει και στη δική μας κοινωνία του παρόντος, γι’ αυτό όζει από την αχαλίνωτη διαφθορά: τα άλογα και τα ανδράποδα του σημερινού καθεστωτισμού –αθλητικού, πολιτικού κ.λπ.– επιβραβεύονται ασύστολα, παρότι βλάπτουν τα συμφέροντα του συνόλου. 

Προχωρώντας πέρα από τη συμβατική αντίληψη του Ξενοφάνη για το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ θεού και ανθρώπου και για το ίδιον της θείας φύσης να είναι σταθερή και αμετάβλητη, χωρίς γένεση και φθορά, ο Ηράκλειτος συλλαμβάνει το θείο να είναι εντός του κύκλου της συμπαντικής κίνησης και μεταβολής:

«ο θεός είναι μέρα και νύχτα, χειμώνας και καλοκαίρι, πόλεμος και ειρήνη, κορεσμός και πείνα, και παραλλάζει, όπως εκείνο που, όταν σμίξει με μυρωδικά, ονομάζεται με βάση την απόλαυση που προσφέρει το καθένα» (Β 67).

Ο θεός και το θείο τώρα τελεί μέσα στο γίγνεσθαι· ένα γίγνεσθαι, που έχει για ρυθμό του ένα πιο βαθύ και αφανές μέτρο. Αυτό το μέτρο είναι πανταχού παρόν και απαράλλαχτο μέσα στην πολύμορφη κίνηση των πραγμάτων, τα οποία βρίσκουν την πλήρωσή τους με και στον θάνατο. Ενώ λοιπόν για τον Ξενοφάνη ο θεός είναι μια αναλλοίωτη και ανώτερη αλήθεια, την οποία οι θνητοί με τις γνώμες τους δεν μπορούν να φτάσουν, παρά μόνο την παραμορφώνουν κατά το δικό τους μέτρο, για τον Ηράκλειτο δεν υπάρχει καμιά μονοσήμαντη και υψηλά ιστάμενη αλήθεια:

«Αυτόν εδώ τον κόσμο, τον ίδιο για όλους, δεν τον δημιούργησε ούτε κάποιος από τους θεούς ούτε από τους ανθρώπους, αλλά ήταν πάντα και είναι και θα είναι αιώνια ζωντανή φωτιά, ανάβοντας σύμφωνα με μέτρα και σβήνοντας σύμφωνα με μέτρα» (Β 30).

Βέβαια και ο Ηράκλειτος δεν εξισώνει το θείο με το ανθρώπινο και δεν το υποτάσσει, εκφυλίζοντάς το, στις ορέξεις ή στις παραμορφωτικές εικόνες της ανθρώπινης γνώμης. Δεν συνδέει ούτε αυτός τους θεούς με εξαπατήσεις και κακότροπες διαμάχες. Σύμφωνα με τον Ηράκλειτο:

       «Για τον θεό όλα είναι ωραία και αγαθά και δίκαια, ενώ οι άνθρωποι άλλα τα θεωρούν άδικα και άλλα δίκαια» (Β 102).

Το θείο, σε κάθε περίπτωση, καθιδρύεται μέσα στο πεπερασμένο Όλο, όντας σε αρμονία πάντοτε με την κυκλική κίνηση του γίγνεσθαι, που διέπεται από τον κοινόν, καθολικό, συμπαντικό Λόγο και όχι από την ιδιωτική φρόνηση των θνητών. Ο Λόγος αυτός είναι το «αείζωον πυρ», το μέτρο, που υπαγορεύει εν συνόλω τις αναλογίες του κόσμου και της φύσης. Και ενώ υπάρχει πάντοτε, οι κοινοί θνητοί, όπως μας λέει ο φιλόσοφος στο απ. 1, δεν τον κατανοούν ούτε προτού τον ακούσουν ούτε όταν τον ακούσουν. Δεν γνωρίζουν τι κάνουν και τους διαφεύγει η αλήθεια, γιατί πνίγονται μέσα στις δοξασίες.