Πέμπτη 3 Ιουλίου 2014

Ελευθερία είναι η γνώση της αληθινής μας φύσης

Στα αρχαία Ελληνικά, οι λέξεις «ευφυΐα» και «φύση» προέρχονται από το ρήμα φύομαι. Η ευφυΐα αναφέρεται σε «κάτι που αναπτύσσεται καλά» και φύση σημαίνει «εκείνο που ανακύπτει». Αναπτυσσόμαστε λοιπόν καλά, είμαστε ευφυείς, όταν αφήνουμε να ανακύψει η εσωτερική μας αλήθεια.


*ΠΑΣΑ ΔΟΥΛΕΙΑ ΠΑΡΑ ΦΥΣΙΝ ΕΣΤΙ* είπε ο Αντιφάνης από τη Σμύρνη τον 4ο αι π.χ. Κάθε δουλεία είναι αντίθετη με τη φύση του ανθρώπου. Και επομένως ο άνθρωπος που δεν είναι ελεύθερος δεν μπορεί να αναπτυχθεί σωστά.

Πόσο ελεύθερος μπορεί να είναι ένας άνθρωπος που έχει άγνοια της αληθινής του φύσης ; Πόσο ελεύθερος μπορεί να είναι ένας άνθρωπος που φθονεί τον πλησίον, που ζηλεύει τον σύντροφό του, που βασίζεται στην γνώμη των άλλων; Πόσο ελεύθερος μπορεί να είναι ένας άνθρωπος που φοβάται ; Πόσες φοβίες έχει ο σύγχρονος άνθρωπος ;

Σήμερα βλέπουμε ότι ο βασικός φόβος του θανάτου, που κυριαρχούσε πάντα στον άνθρωπο, έχει αντικατασταθεί από τον φόβο της αβεβαιότητας. Η οικονομική κρίση έχει εντείνει τόσο πολύ την αίσθηση της προσωρινότητας, ώστε η ρήση του παππού Ηράκλειτου «τα πάντα ρει» να είναι τόσο επίκαιρη και τόσο δυσβάσταχτη συγχρόνως.

 Ουδέν κακόν αμιγές καλού όμως. Αυτή η λαίλαπα της μεταβλητότητας πιθανόν να είναι ο καλύτερος μας φίλος επειδή ίσως μας κάνει να αναρωτηθούμε ότι : αφού όλα πεθαίνουν και αλλάζουν τότε τι είναι πραγματικά αληθινό; Υπάρχει κάτι πίσω από τα φαινόμενα, κάτι απέραντο και απεριόριστο, μέσα στο οποίο, ο χορός της αλλαγής και της προσωρινότητας μπορεί να διαδραματιστεί ;Μήπως είναι αυτό που προσδιόρισε ο Ελεάτης Παρμενίδης, δηλαδή το Ον το άναρχο, το άπαυστο, το αγέννητο, το σφαιρικό, το συμπαγές και σταθερό, όπου η πρωτογενής δομή του δεν βρίσκεται στο ανθρώπινο μυαλό, αλλά στο βάθος της καρδιάς μας ;

Εδώ θα μπορούσαμε να θέσουμε το ερώτημα : Υπάρχει έστω και ένας άνθρωπος που να έχει πραγματικά ελευθερωθεί από τα πάθη του, από τις επιθυμίες του, από τις προκαταλήψεις, από τον δογματισμό, από τους κοινωνικούς προγραμματισμούς του, από τη γνώμη των άλλων, από τα καθημερινά του πρέπει ;

Ο Αισχύλος θα πει στον Προμηθέα Δεσμότη: «Ελεύθερος γαρ ου τις πλην Διός»Νομίζω τελικά πως η ελευθερία είναι σαν την αλήθεια, τείνουμε προς αυτήν, αγωνιζόμαστε να την κατακτήσουμε, και ίσως τελικά να χρειαζόταν πολλές ζωές για να καταφέρουμε να την αγγίξουμε.

Κάποτε ο Σωκράτης στάθηκε μπροστά σ’ ένα μαγαζάκι που πουλούσε του κόσμου τα πράγματα. Αφού έμεινε έτσι να κοιτάζει για λίγη ώρα, τελικά είπε: «Για δες πόσα πράγματα χρειάζονται οι Αθηναίοι για να ζήσουν». Κι εννοούσε φυσικά, ότι ο ίδιος δεν χρειαζόταν τίποτε απ’ όλα αυτά. Επίσης είναι γνωστό ότι ο Σωκράτης θεωρούσε ως ελεύθερο τον άνθρωπο που δεν κυριεύεται από τις σωματικές ηδονές.

Ο Διογένης o Κυνικός ανέπτυξε και τελειοποίησε τη διδασκαλία του Αντισθένη προς την κατεύθυνση του ελάχιστου υλισμού. Ζούσε με τα απολύτως απαραίτητα και κοιμόταν σ' ένα πιθάρι.
Όταν είδε μια μέρα ένα παιδί να πίνει νερό με τη χούφτα του χεριού του, έβγαλε, καθώς λένε, το κύπελλο , με το οποίο έπινε νερό, και το πέταξε αναφωνώντας πως ένα παιδί τον ξεπέρασε σε απλότητα ζωής.
Για τον εαυτό του δήλωνε πολίτης του κόσμου. Είναι γνωστή, άλλωστε, η ρήση του δασκάλου του Αντισθένη. "Πατρίδα μου δεν έχω μια μόνο πόλη, μια μόνο στέγη, όλη η γη είναι για μένα σπίτι και πατρίδα".
Ακόμα πιο γνωστή είναι η απάντηση που έδωσε στον Μέγα Αλέξανδρο. Στο Κράνειο, προάστιο της Κορίνθου, μια μέρα ο Διογένης ήταν ξαπλωμένος και απολάμβανε τον ήλιο, όταν ήρθε ο Μέγας Αλέξανδρος και αφού στάθηκε από πάνω του, είπε: "Ζήτησε μου ό,τι θέλεις". "Μη μου κρύβεις τον ήλιο", αποκρίθηκε ο Διογένης.
Μια μέρα πήγε στο θέατρο, όταν η παράσταση είχε τελειώσει και ο κόσμος έβγαινε έξω. Αντίθετα στο πλήθος, που έβγαινε έξω, αυτός προσπαθούσε ν' ανοίξει δρόμο και να μπει μέσα, και σαν τον ρώτησαν, γιατί πάει αντίθετα, απάντησε: "Σε όλη μου τη ζωή αυτό εξασκούμαι να κάνω" .

Σε αντιδιαστολή με την θεωρία του ελάχιστου υλισμού, ας αναλογιστούμε τώρα πόσα σπίτια ή εξοχικά, πόσα αυτοκίνητα ή δίτροχα έχει μια μέση Ελληνική οικογένεια, πόσες τηλεοράσεις, πόσα τηλέφωνα κινητά ή σταθερά, πόσα ρούχα ή υποδήματα έχουμε στοιβαγμένα στις ντουλάπες μας χωρίς να προλαβαίνουμε να τα φορέσουμε και παρόλα αυτά αγοράζουμε συνεχώς καινούργια.

"Είναι αδύνατο να θεωρείται ελεύθερος αυτός που είναι δούλος στα πάθη του και κυριαρχείται από αυτά" - έλεγε ο μέγας Πυθαγόρας.
Το να είναι κάποιος ελεύθερος ισοδυναμεί με το να είναι άνθρωπος. Η ελευθερία είναι, αναμφίβολα, ένα από τα ανώτερα αγαθά που μπορεί κάποιος να επιdιώξει. Υπάρχουν όμωςδύο μορφές ελευθερίας – και οι δύο καλές, αλλά η μια ανώτερη από την άλλη – άρα καλό είναι να τις διαχωρίσουμε.

Η πρώτη ελευθερία, η πιο “εξωτερική”, είναι η ελευθερία επιλογής. Αυτή είναι η ελευθερία για την οποία έγιναν οι επαναστάσεις, η ελευθερία που επιδιώκουμε όταν μιλούμε για ανθρώπινα δικαιώματα, η ελευθερία που ζητάμε όταν απαιτούμε να μη μας επιβάλλονται άλλοι και να μη μας καταπιέζουν. Όπου υπάρχει αυτή η ελευθερία, επέρχεται μια ωρίμανση στην ικανότητά μας να κρίνουμε καταστάσεις, και επίσης μια ωρίμανση στη δυνατότητά μας να λαμβάνουμε την ευθύνη των πράξεών μας. Άρα αυτή η ελευθερία είναι καλή, είναι ένα αγαθό που αξίζει να επιδιώξει κάποιος με θυσίες και αγώνες.

Υπάρχει όμως και μια δεύτερη ελευθερία, πιο εσωτερική και πιο “μυστική", και αυτή είναι η ελευθερία από τα πάθη μας, η ελευθερία από τον ίδιο τον εαυτό μας, η ελευθερία από το κατώτερο εγώ μας. Είναι η ικανότητα να αντιμετωπίζουμε τα πάντα στη ζωή χωρίς ταραχή, χωρίς στενοχώρια, με αρχοντιά, φιλότιμο και μεγαλοψυχία. Για να αποκτηθεί αυτή η ελευθερία χρειάζονται επίσης αγώνες, αλλά αυτή τη φορά παλεύοντας με τον εαυτό μας μάλλον παρά με τους άλλους. Χρειάζεται να νικήσουμε τα ευτελέστερα ένστικτα μας – τη ζήλεια, την εκδικητικότητα, την οκνηρία, την πλεονεξία – ώστε να φανερωθεί μέσα μας το πραγματικό μεγαλείο της ανθρώπινης φύσης. Αυτή λοιπόν η ελευθερία – στην ουσία, ελευθερία έκφρασης του πραγματικού και βαθύτερού μας εαυτού – είναι ανώτερη από την πρώτη, εφ’ όσον από τη στιγμή που την κατακτήσουμε, κανένας δε μπορεί να την πάρει ποτέ από εμάς. Είναι επίσης προϋπόθεση για να αξιοποιήσουμε σωστά και την πρώτη, την εξωτερική ελευθερία. Αν δεν είμαστε ελεύθεροι από τα ευτελή πάθη μας, τότε η εξωτερική ελευθερία καταντά να είναι ασυδοσία, η εξουσία του νόμου της ζούγκλας.

Είναι όμως εύκολο να κατακτηθεί αυτή η ελευθερία ;

Ο Αριστοτέλης είπε :
«Θεωρώ πιο γενναίο εκείνον που κυριαρχεί στα πάθη του από εκείνον που κυριαρχεί στους εχθρούς του. Η δυσκολότερη νίκη είναι εκείνη ενάντια στον ίδιο σου τον εαυτό.»
Πόσο «εσωτερικά» ελεύθεροι είμαστε αλήθεια σήμερα ; Γιατί είναι ανούσιο να μιλάμε για ελευθερία αν δεν συνειδητοποιήσουμε ότι την στερούμαστε. Πάνω σ’ αυτό ο Σπινόζα είπε : «είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι έχουμε την εντύπωση ότι είμαστε ελεύθεροι, είναι πλάνη όμως αυτό που προέρχεται από το γεγονός ότι δεν γνωρίζουμε τις αιτίες, που μας ωθούν να ενεργούμε έτσι ή αλλιώς.»

Γιατί άραγε να δουλεύουμε ακατάπαυστα όλη μας την ζωή; Γιατί πολλές φορές κάνουμε πάνω από μια δουλειές ; Έχουμε μια επιχείρηση και τα έσοδα δεν είναι αρκετά και έτσι ανοίγουμε και δεύτερη και τρίτη. Τρέχουμε για να καταφέρουμε να αποκτήσουμε πολύ περισσότερα αγαθά από όσα χρειαζόμαστε γιατί μας έχουν δημιουργήσει πλασματικές ανάγκες και προσπαθούμε να τις καλύψουμε. Ανάγκες επίκτητες που ποτέ δεν τελειώνουν. Αγοράζονται αυτοκίνητα τεράστια σαν φορτηγά κυρίως για επίδειξη για να μεταφέρουν έναν άνθρωπο, το τριάρι διαμέρισμα δεν είναι αρκετό για να καλύψει πια τις ανάγκες ενός και μόνο ατόμου πρέπει αντικατασταθεί με μεγαλύτερο, κάθε καλή οικογένεια πρέπει να αποκτήσει ένα εξοχικό στη θάλασσα χωρίς να έχει βέβαια τον απαιτούμενο ελεύθερο χρόνο για να πάει κλπ. Γινόμαστε όλο και περισσότερο δούλοι των αναγκών μας και η κοινωνία μας προγραμματίζει για περισσότερη δραστηριότητα, για μεγαλύτερη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα. Ολόκληρη η κοινωνία είναι ένας μηχανισμός εργασίας. Δε θέλει να μάθουμε πώς να χαλαρώνουμε, δε θέλει να έχουμε ελεύθερο χρόνο για σκέψη, διάβασμα, άποψη, προβληματισμό. Ο κόσμος δε χρειάζεται ανθρώπους χαλαρούς, με άποψη. Χρειάζεται σκλάβους, εργάτες που να δουλεύουν σαν μηχανές, να δουλεύουν τόσο ώστε να μην προλαβαίνουν να συνειδητοποιήσουν τη σκλαβιά τους. Η κοινωνία μας ήταν πάντα μια κοινωνία εκμετάλλευσης. Μαζί με τον ελεύθερο χρόνο μας εξαφανίζεται μέρα με την μέρα και η ελευθερία μας. Σκλάβοι του κέρδους οι εργοδότες μας, σκλάβοι των αναγκών μας εμείς. Και σ’ αυτή την κοινωνία υπερισχύουν συνήθως οι πιο αδίστακτοι και όχι οι ικανότεροι.

Αλυσοδεμένος λοιπόν ο σύγχρονος άνθρωπος περισσότερο από κάθε άλλη φορά στα χέρια των εχθρών του, που είναι οι συνήθειές του, τα πάθη του, οι προσκολλήσεις του και οι ασυνείδητες παρορμήσεις του. Σκλάβος του σώματός του, των συναισθημάτων του και του νου του. Για να απαλλαγεί από τις αιτίες της σκλαβιάς του θα πρέπει να αντικαταστήσει τις νέες του δράσεις με δράσεις ανώτερης ποιότητας. Θα πρέπει ένα-ένα να αρχίσει να αφαιρεί τα φράγματα που τον εμποδίζουν να προσεγγίσει τον Εσώτερο Εαυτό του που είναι η πηγή της Ύπαρξης του. Κάθε αρνητική δράση προσθέτει και ένα επιπλέον φράγμα. Κάθε θετική δράση αφαιρεί και ένα φράγμα. Τα φράγματα αυτά εμποδίζουν τον άνθρωπο να απεγκλωβιστεί από την προσκόλληση στην ύλη και να νοιώσει ελεύθερος.

Το κλειδί για την απελευθέρωση του ανθρώπου, κατά τη γνώμη μου, είναι η πνευματικότητα. Καιπνευματικότητα δεν είναι άλλο από την αντιμετώπιση των γεγονότων, που συμβαίνουν στην καθημερινότητα μας, με συνειδητότητα . Σημαίνει να γίνουμε η προσωποποίηση της ίδιας της σιωπηλής παρατήρησης που είναι πανταχού παρούσα και παρατηρεί τα πάντα. Η σιωπηλή παρατήρηση είναι η ίδια η συνειδητότητα. Η συνειδητότητα, είναι παρουσία, βαθιά σοφία κι ειρήνη. Όταν είμαστε ελεύθεροι είμαστε σε επικοινωνία με τον εσώτερο εαυτό μας κι όχι με την προβολή του εαυτού μας. Και μέσα σ' αυτή την ελευθερία βρίσκεται η ικανότητα να δίνουμε αυθόρμητα την προσοχή μας στις επιλογές εκείνες που θα φέρουν χαρά σ' εμάς αλλά και στους άλλους επίσης.

Η επίγνωση και ο βαθμός ανάπτυξής της εντός μας, είναι ένας βασικός παράγοντας στο να καταφέρουμε να σπάσουμε ένα - ένα τα δεσμά, που μας κρατάνε στο σκοτάδι φοβισμένους και ανίκανους να πάρουμε τη ζωή μας επιτέλους στα χέρια μας.Ελευθερώνεται ο άνθρωπος πραγματικά όταν καταφέρει να αποδεσμευτεί από το «εγώ» του και όλους τους μηχανισμούς άμυνας που χρησιμοποιεί αυτό το εγώ.

Η εξασθενημένη διάνοια του σύγχρονου ανθρώπου αντιστέκεται σε κάθε προοπτική αλλαγής των δικών της προγραμμάτων. Μόνο όταν η διάνοια του ισχυροποιηθεί και αποκτήσει διαύγεια θα μπορέσει ο άνθρωπος να υπερβεί τις δυνάμεις της συνήθειας, της προσκόλλησης και των ασυνείδητων παρορμήσεων. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι σε κάθε υπέρβαση, που οδηγεί σε διεύρυνση της συνειδητότητας, μετακινούμαστε σε μια καινούργια αλήθεια. Η αλήθεια είναι μία αλλά την αντιλαμβανόμαστε διαφορετικά ανάλογα από ποιο επίπεδο συνειδητότητας την παρατηρούμε. Η προσέγγιση δε της μοναδικής Αλήθειας είναι η μόνη οδός προς την Ελευθερία. Όταν τα όρια της ως τώρα συνειδητότητας μας αρχίζουν να παράγουν την αίσθηση περιορισμού της ελευθερίας, αυτό σημαίνει, ότι ήρθε η ώρα της υπέρβασης αυτών των ορίων. Κάθε υπέρβαση ορίων προηγείται της αποδοχής νέων ορίων συνειδητότητας, μέσα δε στα καινούργια όρια η ελευθερία «εσωτερικά», η ελευθερία της ψυχής είναι πληρέστερη. Η ψυχή αισθάνεται πιο ελεύθερη, επειδή οι νέες θέσεις, οι νέες καταστάσεις που κατακτήθηκαν με την υπέρβαση των παλιών αντιλήψεων, αποτελούν για το πνεύμα μια ακόμα ευκαιρία έκφρασης και ανάδειξης προς τα έξω της ίδιας του της φύσης.

Αυτός είναι ο δρόμος για την επίγνωση.

Η «υπέρβαση» της ασυνειδησίας θα μας οδηγήσει στην ταύτιση με τον πραγματικό μας εαυτό και την αληθινή, θεϊκή μας φύση.Τότε αποκτούμε την ελευθερία να είμαστε ευτυχισμένοι ανεξάρτητα από το τι μας συμβαίνει. Την ελευθερία να αγαπάμε ανεξάρτητα από την συμπεριφορά του άλλου. Την ελευθερία να αισθανόμαστε ασφαλείς και γαλήνιοι σε κάθε κατάσταση. Την ελευθερία να ζούμε και να βιώνουμε ανεξάρτητα από τις γνώμες των άλλων, την κριτική και την κατάκρισή τους.

Αποκτάμε ελευθερία να σκεφτόμαστε με διαύγεια σε κάθε κατάσταση.

Η τίγρης που έγινε κατσίκι...

 

Η τίγρης περιφέρεται στο δάσος. Είναι πεινασμένη και ψάχνει απεγνωσμένα τροφή για δυο ζωές καθώς είναι ετοιμόγεννη. Στην άκρη του δάσους ανακαλύπτει ένα κοπάδι από κατσίκια να βόσκουν αμέριμνα στην πεδιάδα. Τα πλησιάζει αθόρυβα και λίγα μέτρα από τη λεία της ορμά προς τα πάνω τους. Τα κατσίκια αρχίζουν να τρέχουν πανικόβλητα για να σώσουν τις ζωές τους. Η τίγρη λόγω της προχωρημένης εγκυμοσύνης της έχει γίνει αδέξια και σε μια στροφή πέφτει από ένα ψηλό βράχο και σκοτώνεται. Τη ίδια ώρα γεννιέται το μικρό της.

Τα κατσίκια μετά από λίγη ώρα επιστρέφουν και βρίσκουν ένα τυφλό, ακίνδυνο, απροστάτευτο, νεογέννητο τιγράκι. Αποφασίζουν να μη το αφήσουν να πεθάνει και το παίρνουν μαζί τους για να το αναθρέψουν σα να είναι δικό τους. Το τιγράκι μεγαλώνει μέσα στο κοπάδι πιστεύοντας ότι είναι κατσίκι, μαθαίνοντας να τρώει χόρτα και να βελάζει όπως τα υπόλοιπα ζώα της αγέλης. Είναι βέβαια πάντα το πιο περίεργο μέλος του κοπαδιού και τα υπόλοιπα κατσικάκια συχνά το αποδοκιμάζουν για τις πορτοκαλί και μαύρες ρίγες που έχει στο σώμα του. Κάνει όμως ό,τι μπορεί για να προσαρμοστεί και να μη διαφέρει απ’ την ομάδα.

Μέχρι που μια μέρα, μια άλλη μεγάλη αρσενική τίγρη κάνει την εμφάνισή της μέσα απ’ το δάσος και κατευθύνεται απειλητικά προς την αγέλη των κατσικιών. Έχει κατασπαράξει μόνο μια γαζέλα για πρωινό και συνεχίζει να είναι πεινασμένη. Τα κατσίκια στη θέα του άγριου ζώου τρέπονται σε φυγή φωνάζοντας με τρόμο στο μικρό τιγράκι : «Τρέχα καημένε να σωθείς!». Αλλά εκείνο, για κάποιο ανεξήγητο λόγο, δεν φοβάται το τεράστιο ζώο που έρχεται καταπάνω του. Μένει ακίνητο ενώ όλα τα ζώα γύρω του έχουν εξαφανιστεί.

Η μεγάλη τίγρης έχει πλησιάσει τώρα το μικρό τιγράκι κι αφού καταφέρνει να ξεπεράσει την αρχική της έκπληξη ανοίγει το φοβερό της στόμα και ξεσπάει σε έναν εκκωφαντικό βρυχηθμό που σημαίνει : «Τι δουλειά έχεις εσύ ανάμεσα σ’ αυτά τα κατσίκια;». Και το τιγράκι τότε διστακτικά απαντάει : «Μεεεεεε». Η μεγάλη τίγρη έχει μείνει άναυδη από την περίεργη συμπεριφορά του μικρού ζώου και αδιαφορεί πλέον για την πείνα της και για την αγέλη των κατσικιών.

«Εσύ δεν γνωρίζεις ούτε ποιος είσαι!», φωνάζει στο μικρό, «Οι τίγρεις δεν βελάζουνε. Πως κατάντησες έτσι;»

«Μεεεεεεεεε» απαντάει το μικρό και απ’ την αμηχανία του αρχίζει να μασουλάει το χορτάρι που ήταν μπροστά του.

«Και δεν τρώνε χόρτα!» βρυχάται η μεγάλη τίγρη. Έξαλλη τώρα, αρπάζει απ’ το σβέρκο το τιγράκι και το μεταφέρει μέσα στο δάσος μέχρι που φτάνουν στην όχθη μιας λίμνης όπου στα γαλήνια νερά της καθρεπτίζονται καθαρά τα πρόσωπα τους.

«Κοίτα προσεχτικά για να καταλάβεις ποιος είσαι» λέει στο μικρό τιγράκι. «Είσαι σαν εμένα κι εσύ. Είσαι τίγρης!»

Το μικρό κοιτάει με απορία το είδωλό του στο νερό. Ύστερα σηκώνοντας το κεφάλι του και αντικρίζοντας με γουρλωμένα μάτια το πρόσωπο της μεγάλης τίγρης που είναι ίδιο με το δικό του, ανοίγει έκπληκτο το στόμα του και λέει:

«ΜΕ-Ε-Ε-Ε-Ε-Ε !»

Η μεγάλη τίγρη όμως είναι έμπειρη και δεν απελπίζεται. Αρπάζει το τιγράκι και το οδηγεί στη φωλιά της όπου υπάρχουν λίγα απομεινάρια από την γαζέλα που είχε φάει για πρωινό. Δείχνει στο τιγράκι το νεκρό ζώο και το προστάζει:
«Φάε !»

Το τιγράκι αντιδρά στη θέα του ματωμένου κρέατος καθώς σε όλη τη ζωή του δεν έχει φάει τίποτε άλλο πέρα από χορτάρι.

«ΦΑΕ !!!» επιμένει το μεγάλο αρσενικό.

«Μεεεεεεεεεε…» (με τίποτα…)

Όμως η μεγάλη τίγρη δε δέχεται αντιρρήσεις. Γνωρίζοντας καλά τι πρέπει να γίνει ανοίγει με τη βία το στόμα του μικρού και το αναγκάζει να καταπιεί ένα κομμάτι κρέας. Το τιγράκι στην αρχή νοιώθει να πνίγεται αλλά τα μάτια του ξαφνικά φωτίζονται. Νοιώθει μια πρωτόγνωρη ζωντάνια να κυλάει στο σώμα του μαζί με μια ανείπωτη χαρά. Σηκώνει με θάρρος το κεφάλι του και κοιτάζει την μεγάλη τίγρη με ευγνωμοσύνη στα μάτια. Το στόμα του ανοίγει διάπλατα κι ένας ηχηρός ήχος βγαίνει αυθόρμητα από μέσα του:

«Ρ Ο Α Ρ Ρ Ρ Ρ Ρ !!!»

«Τώρα που έμαθες ποιος είσαι», του λέει με ικανοποίηση η τίγρη δάσκαλος, «πάμε παρέα να κυνηγήσουμε…»

Υπάρχει άραγε κάτι μεγαλύτερο απ’ το μικρό εγώ μας που θέλει να αναδυθεί, που προσπαθεί να αναλάβει την εξουσία και να μας καθοδηγήσει, που απαιτεί γνησιότητα και αυθεντικότητα στον τρόπο που ζούμε; Μήπως τελικά είμαστε τίγρεις μεγαλωμένες σε έναν κατσικόκοσμο που από πολύ μικρή ηλικία μας έμαθε να τρώμε μόνον χόρτα και να βελάζουμε; Κι αν ναι, τότε ποια είναι η κατάλληλη τροφή για να ξυπνήσουμε ώστε να ενεργοποιήσουμε το μέγιστο των δυνατοτήτων μας και να ζήσουμε μια αληθινή ζωή;

Η πρόσκληση τελικά απ’ τη Μεγάλη Τίγρη, απ’ τον Ανώτερο Εαυτό, μπορεί να παρουσιαστεί κάθε στιγμή, με τρόπους που φαίνονται τρομακτικοί στον μικρό εγωκεντρικό εαυτό μας, ο οποίος με αγωνία προσπαθεί να διατηρήσει τις μικρές, ασήμαντες προσκολλήσεις του.

Συνοδοιπόροι είμαστε με τον ίδο προορισμό...

Η τέλεια σχέση υπάρχει;

 Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι η τέλεια σχέση υπάρχει μόνο στα μυθιστορήματα και στον κινηματογράφο. Κι ότι πρέπει κανείς να κάνει τους άπειρους συμβιβασμούς και υποχωρήσεις προκειμένου να έχει έστω μια μέτρια σχέση.

Εγώ λοιπόν πιστεύω ότι η τέλεια σχέση σαφώς και υπάρχει.
Βέβαια κάτι τέτοιο είναι προϊόν ωριμότητας των δυο συντρόφων. Προϋποθέτει ότι και οι δύο έχουν ενηλικιωθεί συναισθηματικά, έχουν πάρει στα χέρια τους τη ζωή τους και έχουν μάθει να διαχειρίζονται τον εαυτό τους με τις πολλαπλές συναισθηματικές του διακυμάνσεις. Προϋποθέτει ότι έχουν μάθει να βλέπουν μέσα τους αυτό που υπάρχει κάτω και πέρα από κείνο που φαίνεται. Έτσι έχουν πιθανότητες να αντιμετωπίσουν τις ενδεχόμενες τριβές και να κρατήσουν τη σχέση ζωντανή κι ελκυστική σε βάθος χρόνου.

Όμως, όπως όλα τα πράγματα στη ζωή είναι προσωρινά το ίδιο ισχύει και για τις σχέσεις.
Μας αρέσει να πιστεύουμε στο «για πάντα» και μας καθησυχάζει επίσης, μόνο που κάποιος με εσωτερική επίγνωση και προσωπικά βιώματα ξέρει καλά ότι
«τα νέα που μας έφερε μας χάιδεψαν τ’ αυτιά, μα απέχανε πολύ απ την αλήθεια…» όπως έλεγε το παλιό γνωστό τραγουδάκι.

Εγώ λοιπόν πιστεύω στην ιδανική σχέση και στην ύπαρξή της.
Ωστόσο κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί για την διάρκειά της.
Κι αυτό πονάει…

Ανθρώπινες Σχέσεις... Τι δύσκολο πράγμα....


 Οι ανθρώπινες σχέσεις, απαιτούν αγώνα και θυσίες. Κανείς δεν είναι ομοιος με τον διπλανό του. Όλοι διαφέρουμε. Αυτό, είναι κάτι το δεδομένο. Πως ομως, μπορούμε να αποκτήσουμε υγιείς σχέσεις, οταν διαρκώς οι "Σειρήνες" μας λένε, να μείνουμε οπως είμαστε, να απαιτήσουμε να μας αποδεχθούν, οπως ακριβώς είμαστε και εν γένει, να πορευτούμε εγωιστικά στην σχέση μας προς τον συνάνθρωπο ; Κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να είναι αρεστός σε ολα . Όλοι εχουμε ελαττώματα και "κουσούρια". Απαιτεί υπομονή, επιμονή και αμοιβαίες υποχωρήσεις, εως οτου κατακτηθεί (ναι, οι ανθρώπινες σχέσεις, είναι κατάκτηση, εαν και εφόσον στηρίζονται σε αγάπη και αλήθεια) η χρυσή τομή και το "πάντρεμμα" των αντιθέτων. Οι άνθρωποι δεν είναι πουκάμισα για να τους αλλάζει κανείς, λες και βρίσκεται σε πολυκατάστημα. Ούτε αντικείμενα "για να τους πετάει" , στην πρώτη δυσκολία. Αυτές, είναι οι "Σειρήνες" της σκληρότητας και της αδικίας, παράγωγα ολα, του υπερτροφικού εγωισμού μας. Η Φυγοπονία, δεν είναι λύση, ούτε πυξίδα. Είναι πράξη δειλίας και άρνησης να κοιτάξουμε τον εαυτό μας στα μάτια, οπως ακριβώς κοιτάμε τον διπλανό μας καθημερινά.

Το "Σε δέχομαι οπως είσαι" και το "Δεν αλλάζω για κανένα" είναι παραινέσεις και στάση ζωής αδιέξοδη και ακρως καταστροφική. Τι θα πει, δεν αλλάζεις για κανένα ; Ποιός σου είπε καταρχάς πως είσαι τέλειος , για να μην αλλάξεις ; Ποιός σου είπε, πως δεν απαιτούνται αμοιβαίες υποχωρήσεις στις ανθρώπινες σχέσεις ; Ποιός η τι νομίζεις οτι είσαι ; Τι θα πει "Σε δέχομαι οπως είσαι ;" Κι αν δηλαδή, είσαι μέσα στην αυτοκαταστροφή και την πλάνη, γιατί κάποιος να σε δεχθεί οπως είσαι , εαν και εφόσον πράγματι νοιάζεται για σένα ; Όποιος νοιάζεται και αγαπά, θέλει το καλό του διπλανού του. Πολλές φορές, είναι ενα φάρμακο σκέτο φαρμάκι, γιατί μας πονάει οικτρά, ο προσωπικός αγώνας της αλλαγής και της μεταμόρφωσης των αρνητικών του εαυτού μας.

Δεν επιλέγουμε με το μυαλό, τους ανθρώπους που εχουμε στην ζωή μας. Η "επιλογή" ανθρώπων, είναι ενας "μαγικός" μηχανισμός. Αυτό ισχύει φυσικά, στις περιπτώσεις εκείνες που εχουμε υγιή προαίρεση και θέληση να βρούμε η να συντηρήσουμε μια αληθινή σχέση με κάποιον άλλον άνθρωπο, είτε ερωτικής, είτε φιλικής φύσεως. Εαν δεν εχουμε υγιή θέληση, σίγουρα μπορούμε να "βολευτούμε" σε πολλές παρέες, γνωστούς και οσους συναντήσαμε σε κοινωνικές δραστηριότητες για να καλύψουμε το κενό του χρόνου και της εξόδου μας. Σχέσεις συνήθειας η συμφέροντος. Ο κανόνας της σημερινής εποχής και κοινωνίας.

Ένας κανόνας, που εχει καταστρέψει πολλούς συνανθρώπους μας και καθημερινά τους καταστρέφει. Είναι να αναρωτιέσαι , για ποιόν λόγο ήρθαμε σε αυτό τον κόσμο, στο ομολογουμένως σύντομο ταξίδι μας εδω, αν οχι για να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε. Τι σπουδαιότερο υπάρχει απο αυτή την σταθερά ; Τι μεγαλείο και τι επιτυχία μπορεί κανείς να ευχηθεί, πέρα απο αυτή την θεϊκή συνιστώσα ;

Για να χτιστεί και να θεμελιωθεί στον χρόνο, μια υγιής σχέση, απαιτείται χρόνος και επιμονή. Απαιτείται να ξεπεραστεί το δίπολο εξουσίας και υποταγής που διακατέχει το θηριώδες κομμάτι του εαυτού ολων μας και να περάσει σε ενα νέο στάδιο. Το στάδιο των αμοιβαίων υποχωρήσεων, της κατανόησης και της υπερπήδησης ολων των εμποδίων που μολύνουν την επικοινωνία της καρδιάς και της ψυχής . Όταν ολοι και ολα κινούνται σε πλαίσιο ανταγωνισμού με τον διπλανό τους, τι σχέση μπορεί να στεριώσει αν οχι σχέση καταστροφική, είτε σχέση ψεύδους και συμφέροντος ;

Δεν χρειαζόμαστε πολλούς ανθρώπους στην ζωή μας. Ίσα ίσα. Δεν εχουμε τον χρόνο επίγεια για να γνωρίσουμε πραγματικά πολλούς ανθρώπους και να επενδύσουμε πορεία ζωής μαζί τους. Γνωστούς και συμπαθούντες, θα συναντήσουμε πολλούς . Ανθρώπους ομως που να τους αγαπάμε και να μας αγαπάνε πύρινα και πραγματικά, ελάχιστους. Το μόνο εύκολο είναι να σκληρύνεις και να κλείσεις την καρδιά σου και να αλλάζεις ανθρώπους σαν τα πουκάμισα, η να κρίνεις τους πάντες και τα πάντα με το μυαλό , αναζητώντας διαρκώς αιτίες και δικαιολογίες προκειμένου να επιβεβαιώσεις και να "καταπραϋνεις" τον εαυτό σου για την κενότητα στην οποία εσυ ο ίδιος επέλεξες να ζήσεις και να εξελιχθείς.

Απαιτείται αυτοκριτική και συγχώρεση του εαυτού μας και των σφαλμάτων μας. Μα για να μας συγχωρέσουμε, απαιτείται κάτι ακόμα σπουδαιότερο. Να αναλάβουμε και να αντικρύσουμε το φορτίο του πόνου απο τις πράξεις και τις ανοησίες μας. Όλοι εχουμε αδικήσει κάποιον συνάνθρωπο η αγαπημένο μας. Πως σταθήκαμε απέναντι σε αυτή μας την πράξη ; Είπαμε "δεν βαριέσαι" , η μοχθήσαμε να διορθώσουμε το κακό που προξενήσαμε ; Όλοι μας κρίναμε σκληρά και αναίτια συνανθρώπους μας. Παλεύουμε με καθημερινό και επίπονο αγώνα να το αλλάξουμε, η αυτοδικαιολογούμαστε διαρκώς και "κανακεύουμε" την τάχα ξεχωριστή μας ατομικότητα ;

Υπάρχουν ενα σωρό ατέλειες πάνω μας που μας ζητάνε καθημερινά να τις επιδιορθώσουμε. Είναι αγώνας , κυριολεκτικά. Μια ολόκληρη ζωή, ζήτημα είναι αν σου φτάνει για να αλλάξεις κατά 1%, 2 με 3 θεμελιώδεις αδυναμίες σου . Πρώτα απο ολα, απαιτεί αυτεπίγνωση και συνειδητοποίηση. Να συνειδητοποιήσουμε και να γνωρίσουμε τον εαυτό μας. Μετά ξεκινάει το δυσκολότερο κομμάτι απο ολα. Της συνειδητής επιλογής. Αρετή, η κακία ; Ενδιαφέρον η αδιαφορία ;

Είναι αλήθεια η οδός της σκληρότητας η λύση, η είναι φαύλος κύκλος με άδοξο και ανελέητο τέλος ;

Το μυαλό μας, μονίμως δημιουργεί θεωρίες και συνομωσίες, για τις προθέσεις και τις πράξεις του καθενός. Η πλειοψηφία των ανθρώπων, είναι κακοπροαίρετη, είτε μεταμορφώνεται σε κακοπροαίρετη προς τον συνάνθρωπο. Η κακία προκαλεί εθισμό , ομοιο με τα ναρκωτικά. Εθιζόμαστε σε νοοτροπίες και συμπεριφορές , οι οποίες μας κάνουνε να νιώθουμε δυνατοί και "ισχυροί", ενω μέσα μας είμαστε βυθισμένοι στο σκότος και την απώλεια. Στον αντίποδα, πολλοί θα πούν, πως προσπαθούν η δίνουν αγώνα, μα δεν βρίσκουν ανταπόκριση απο τους συνανθρώπους τους η τους αγαπημένους τους. Πράγματι, πονάει πολύ το να αγωνίζεσαι σε προσωπικό και διαπροσωπικό επίπεδο και να μην υπάρχει ανταπόκριση στο περιβάλλον το οποίο διάλεξες η αντίστοιχα σε επέλεξε . Εκεί θέλει πυγμή και διπλή προσπάθεια για να συνεχίσεις. Διότι δεν το κάνεις για εκείνους, μα για τον εαυτό σου. Γίνεσαι η εικόνα που θα ήθελες να δεις και να υπάρχει στον κόσμο. Αν δεν αρχίσουμε τον αγώνα απο μέσα μας, πως αυτός θα εκδηλωθεί με κόπο και πίστη και εξω απο εμάς ; Αν δεν κοινωνούμε τον εαυτό μας με τους συνανθρώπους μας, πως θα υπάρξει η αναγκαία και απαραίτητη σμίλευση και σύγκρουση προκειμένου να αρχίσει ο εσώτερος σεισμός σε κάθε ανθρωπο ;

Οι σχέσεις συμφέροντος χωρίζονται σε πολλές κατηγορίες. Είναι σχέσεις εκμετάλλευσης, χειραγώγισης, τυπολατρείας και παγερές. Βασίζονται στο φαίνεσθαι, την εικόνα και τον φόβο και οχι την αγάπη και τον αμοιβαίο σεβασμό. Άλλες είναι απλά αδιάφορες σχέσεις σπατάλης χρόνου . Άλλες είναι ακόμα χυδαιότερες και αγριότερης φύσεως. Οι σχέσεις συμφέροντος ομως, είναι ο κανόνας.

Το να λειτουργείς άδικα και σκληρά, είναι ο κανόνας του κόσμου μας. Δεν είναι η διαφορά. Πολλοί "εξυπνάκηδες" βιάζονται να κατηγορήσουν τους λίγους εκείνους που γυρίζουν και το άλλο μάγουλο. Ένας να στοχαστεί σοβαρά και να κατανοήσει πως το να γυρίσεις και το άλλο μάγουλο, είναι πράξη πραγματικής αντίστασης και ισχύος στην κακία και την αδικία, δεν υπήρξε . Θεωρούν αδυναμία οι άνθρωποι την αλήθεια και την αντίσταση στο άδικο που τρώει τις σάρκες μας εδω και χιλιετίες. Ο Φόβος, που φωλιάζει στις καρδιές ολων μας, εχει μοναδικό τρόπο να σε τυλίγει στα σπλάχνα του και να σε κρατάει στις λογικές του κόσμου τούτου. Στις λογικές της παράνοιας και της συνειδησιακής φυλακής.

Μάθαμε και διδαχθήκαμε να ζούμε στο ψέμα και τον φόβο και είναι δεδομένο πως ο φόβος και το ψέμα θα μας καταπιούν.

Δεν θα ερθει ποτέ, καμιά θετική αλλαγή, εαν δεν μεταμορφώσουμε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας ριζικά.

Σε αυτόν τον τόσο δύσκολο καθημερινό αγώνα, δεν είμαστε μόνοι. Υπάρχει πάντοτε ο θεϊκός σπινθήρας μέσα μας και αναμένει απο εμάς να τον ακούσουμε και να κάνουμε την φλόγα Του πυρκαγιά πίστης. Κι αν γονατιστοί νιώσουμε αδύναμοι, κάποιες δύσκολες στιγμές, υπάρχει πάντα , ο ουράνιος Θόλος, να μας θυμίζει, πως το μεγαλείο του Θεού, βρίσκεται τόσο μέσα , οσο και εξω απο εμάς.

Ας Συγχωρήσουμε εμας πρώτα απο ολους και ύστερα, οσους μας αδίκησαν. Ας γίνουμε αδιάφοροι μέσα μας στην κακία, μα να μην επιτρέπουμε οπου την συναντούμε. Όχι με καταναγκασμό, μα με συμβουλή και προειδοποίηση. Όποιος θέλει, ας ακούσει και ας κατανοήσει.

Κανείς μας δεν είναι αναμάρτητος και κανείς μας δεν είναι "καθαρός" σε σύγκριση με τον διπλανό του. Αυτό θα πρέπει καθημερινά να το θυμίζουμε στον εαυτό μας.

Ας τολμήσουμε. Δεν έχουμε χρόνο, όπως νομίζουμε.

Η Πόρτα


Πως νικάς τη λογική όταν έχει υμνηθεί στους αιώνες, ως το υπέρτατο εργαλείο του ανθρώπινου όντος; Πως βρίσκεις πίστη σε κάτι "μεταφυσικό" - αλλά τόσο φυσικό - όταν η πίστη έχει συνυφαστεί με ανόητη και τυφλή υποταγή σε κάθε λογής μιαρούς παραλογισμούς;

Για όλους μας υπάρχει μια πόρτα που οδηγεί στο Ένα, όμως η σάρκα δε μπορεί να την περάσει. Ύμνησε τη σάρκα και τις επιθυμίες της. Γεύσου τες χωρίς τύψεις και ενδοιασμούς, γιατί είναι εφήμερες μπροστά στην αιωνιότητα. Μη δένεσε όμως από αυτήν. Όταν φτάσεις στην πόρτα, άφησε το κορμί σου και ό,τι αυτό κουβαλάει, εκεί. Δε μπορεί να περάσει. Μη νιώσεις φόβο. Είναι απελευθερωτικό. Μη νιώσεις άδειος. Είναι μια ψευδαίσθηση των ίδιων των ορίων, το εφήμερο γέμισμά τους. Κοίταξε το σώμα που αφήνεις πίσω σου με αγάπη, όχι όμως με νοσταλγία.

Οι θεοί που σου ζητούν να τιμωρήσεις και να τιμωρηθείς για ένα τόσο εφήμερο εργαλείο, δεν αξίζουν την αγάπη και την πίστη σου. Αυτοί που παρεμβαίνουν για να ελέγξουν τη φύση σου, δεν είναι θεοί. Δεν είναι πατέρες. Καμία ζωή "μετά" δεν υπάρχει. Όλα συμβαίνουν στην αιώνια στιγμή. Η αρχή και το τέλος είναι το ίδιο σημείο. Η ίδια μήτρα από την οποία γεννιέται ο ίδιος κύκλος.

Η πόρτα ήταν και είναι πάντα εκεί. Στις στιγμές που προσπερνάμε επειδή μας τυφλώνει η λογική μας. Δεν είναι κάτι "μαγικό". Είναι απόλυτα φυσιολογικό.

ΑΦΟΡΙΣΜΟΙ ΓΚΟΥΡΤΖΙΕΦ


(Γραμμένοι στη σκηνή του Study House στο Πριερέ).

1. Μάθε να σ' αρέσει αυτό που «δε σ' αρέσει».
2. Το μεγαλύτερο επίτευγμα για τον άνθρωπο είναι να μπορεί να πράττει.
3. Όσο χειρότερες είναι οι συνθήκες της ζωής, τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα της εργασίας - αρκεί κανείς να θυμάται την εργασία αδιάκοπα.
4. Να θυμάσαι τον εαυτό σου παντού και πάντα.
5. Να θυμάσαι ότι ήρθες εδώ γιατί κατάλαβες την ανάγκη να παλέψεις με τον εαυτό σου - και μόνο με τον εαυτό σου. Έτσι να ευχαριστείς οποιονδήποτε σου προσφέρει αυτήν την ευκαιρία.
6. Εδώ μπορούμε να δώσουμε μια κατεύθυνση και να δημιουργήσουμε συνθήκες - αλλά όχι να βοηθήσουμε.
7. Να ξέρεις ότι αυτός ο χώρος δεν έχει χρησιμότητα παρά μόνο γι' αυτούς που έχουν αναγνωρίσει τη μηδαμινότητά τους και που πιστεύουν ότι υπάρχει η δυνατότητα να αλλάξουν.
8. Αν ξέρεις πως κάτι είναι κακό και παρόλα αυτά το κάνεις, τότε διαπράττεις αμαρτία που δύσκολα εξαγοράζεται.
9. Ο καλύτερος τρόπος για να είναι κανείς ευτυχισμένος σ' αυτήν τη ζωή είναι να μπορεί πάντοτε να νοιάζεται εξωτερικά - ποτέ εσωτερικά.
10. Μην κρίνεις την τέχνη με τα αισθήματά σου.
11. Το σημάδι του καλού ανθρώπου, είναι όταν αγαπά τον πατέρα του και τη μητέρα του.
12. Να κρίνεις τους άλλους σύμφωνα με αυτό που εσύ είσαι - σπάνια θα κάνεις λάθος.
13. Να βοηθάς μόνο εκείνον που δεν είναι άχρηστος.
14. Να σέβεσαι όλες τις θρησκείες.
15. Αγαπώ αυτόν που αγαπά την εργασία.
16. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσπαθούμε να γίνουμε ικανοί να είμαστε Χριστιανοί.
17. Μην κρίνεις έναν άνθρωπο σύμφωνα με εκείνα που λέγονται γι αυτόν.
18. Να λαμβάνεις υπόψη σου εκείνα που οι άλλοι σκέφτονται για σένα - και όχι αυτά που λένε.
19. Πάρε αυτά που καταλαβαίνει η Ανατολή κι αυτά που γνωρίζει η Δύση - και άρχισε να ψάχνεις.
20. Μόνο εκείνος που μπορεί και επαγρυπνεί για το καλό των άλλων, είναι άξιος για το δικό του το καλό.
21. Μόνο το να υποφέρει κανείς συνειδητά έχει νόημα.
22. Καλύτερα να είσαι εγωιστής προσωρινά παρά να μην είσαι ποτέ δίκαιος.
23. Αν θέλεις να μάθεις να αγαπάς άρχισε με τα ζώα- είναι πιο ευαίσθητα.
24. Διδάσκοντας τους άλλους θα μάθεις ο ίδιος.
25. Να θυμάσαι ότι εδώ η εργασία δεν είναι αυτοσκοπός. Δεν είναι παρά ένα μέσο.
26. Δίκαιος μπορεί να είναι μόνο εκείνος που ξέρει να βάλει τον εαυτό του στη θέση του άλλου.
27. Αν δεν έχεις έμφυτο κριτικό πνεύμα, τότε δεν έχει νόημα η παρουσία σου εδώ.
28. Αυτός που θα ελευθερωθεί από την «αρρώστια του αύριο» θα έχει την πιθανότητα να αποκτήσει αυτό για το οποίο ήρθε εδώ να ψάξει.
29. Ευτυχής αυτός που έχει ψυχή. Ευτυχής αυτός που δεν έχει. Δυστυχία και πόνος γι αυτόν που δεν έχει παρά μόνο το σπέρμα της.
30. Η ανάπαυση δεν εξαρτάται από την ποσότητα αλλά από την ποιότητα του ύπνου.
31. Να κοιμάσαι λίγο χωρίς τύψεις.
32. Η ενέργεια που ξοδεύεται σε εσωτερική ενεργητική εργασία μετασχηματίζεται αμέσως σε καινούργιο απόθεμα. Αυτή όμως που ξοδεύεται σε μία παθητική εργασία χάνεται για πάντα.
33. Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να ξυπνήσει κανείς την επιθυμία να εργαστεί στον εαυτό του, είναι το να συνειδητοποιήσει ότι μπορεί να πεθάνει από τη μια στιγμή στην άλλη. Κι αυτό πρέπει να μάθει να μην το ξεχνά.
34. Ο συνειδητός έρωτας προκαλεί την ίδια ανταπόκριση.
Ο συναισθηματικός έρωτας προκαλεί το αντίθετο.
Ο φυσικός έρωτας εξαρτάται από τον τύπο και την πολικότητα.
35. Η συνειδητή πίστη είναι ελευθερία.
Η συναισθηματική πίστη είναι δουλεία.
Η μηχανική πίστη είναι βλακεία.
36. Η ακλόνητη ελπίδα είναι δύναμη.
Η ελπίδα γεμάτη αμφιβολία είναι δειλία.
Η ελπίδα γεμάτη φόβο είναι αδυναμία.
37. Σε κάθε άνθρωπο έχει δοθεί ένας περιορισμένος αριθμός από εμπειρίες - αν κάνει μ' αυτές οικονομία παρατείνει τη ζωή του.
38. Εδώ δεν υπάρχουν ούτε Ρώσοι ούτε Άγγλοι ούτε Εβραίοι ούτε Χριστιανοί. Υπάρχουν μόνο άνθρωποι που έχουν έναν κοινό σκοπό, να γίνουν ικανοί να είναι.

Γεώργιος Ι. Γκουρτζίεφ

Η σημασία της σειράς γέννησης για την προσωπικότητα του παιδιού

Κατά καιρούς έχει συζητηθεί αρκετά το ζήτημα της σημασίας της σειράς γέννησης στην προσωπικότητα του παιδιού. Ένας από τους πρωτοπόρους θεωρητικούς που ασχολήθηκαν με το συγκεκριμένο θέμα είναι και ο Άλφρεντ Άντλερ.

Στερεότυπα για τη σειρά γέννησης
Τα στερεότυπα που έχουν διαμορφωθεί λοιπόν είναι: το πρωτότοκο παιδί της οικογένειας αναπτύσσει ηγετικές δεξιότητες, το μικρότερο παιδί αναγκάζεται να βρίσκει τρόπους να τραβάει την προσοχή, επομένως γίνεται κοινωνικό και χαριτωμένο, το μεσαίο παιδί συχνά αγωνίζεται για να μην το αγνοούν και το μοναχοπαίδι νιώθει συνεχώς όλα τα φώτα πάνω του.

Ψυχολογική σειρά γέννησης
Από την εποχή του Α. Άντλερ λοιπόν και ύστερα έχουν υπάρξει και άλλοι θεωρητικοί που έχουν ασχοληθεί με τη σημασία της σειράς γέννησης των παιδιών και έχουν αποκλίνει λίγο ή περισσότερο από τη θεωρία του. Οι μεταγενέστεροι θεωρητικοί έχουν διαχωρίσει την πραγματική σειρά γέννησης από την ψυχολογική σειρά γέννησης, το ρόλο δηλαδή που έχουν υιοθετήσει στην οικογένειά τους.
Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, τα πρωτότοκα παιδιά συχνά νιώθουν δυνατά και σημαντικά και συχνά αναπτύσσουν ηγετικές δεξιότητες. Τα μεσαία παιδιά γίνονται ανταγωνιστικά και νιώθουν ασήμαντα και τα μικρότερα παιδιά νιώθουν σαν αρχηγοί της οικογένειας, καθώς κάνουν τους άλλους να τα υπηρετούν. Τα μοναχοπαίδια συχνά νιώθουν πίεση.

Οι νεότερες λοιπόν ιστορίες έχουν το πλεονέκτημα ότι εστιάζουν στο συναίσθημα που έχει κάθε φορά ο άνθρωπος για τη θέση του στην οικογένεια και όχι στο τυχαίο γεγονός της σειράς γέννησης. Αυτό σημαίνει ότι ένας άνθρωπος που είναι ο μεσαίος γιος μιας τρίτεκνης οικογένειας, μπορεί να αναπλαισιώσει το ρόλο του σ’ αυτή και δε χρειάζεται να ζήσει νιώθοντας ασήμαντος ή προβληματικός, όπως παραδοσιακά θεωρούσαν τα μεσαία παιδιά.

Τι στόχους θέτουν τα παιδιά ανάλογα με τη σειρά γέννησης;
Μια άλλη έρευνα ασχολείται με τους στόχους που θέτουν τα παιδιά. Αυτή η έρευνα εστιάζει σε οικογένειες με δύο παιδιά που έχουν σχετικά μικρή διαφορά ηλικίας. Βρέθηκε λοιπόν ότι τα πρωτότοκα παιδιά τα πηγαίνουν καλά με στόχους που θέτουν τα ίδια, ενώ τα δευτερότοκα διαπρέπουν όταν κάποιος άλλος έχει θέσει τους στόχους γι’ αυτά.

Η επίδραση των γονιών
Σημαντική επίδραση έχουν βέβαια και οι γονείς. Ότι δηλαδή δεν παίζει τόσο σημαντικό ρόλο η σειρά γέννησης των παιδιών, αλλά οι αντιλήψεις των γονέων τους για τη σημασία της σειράς γέννησης των παιδιών. Αν ο γονιός, για παράδειγμα, θεωρεί ότι το πρωτότοκο παιδί του θα γίνει πιο εργατικό και θα κάνει μία δουλειά με διευρυμένες αρμοδιότητες, το πιθανότερο είναι ότι θα αναθρέψει το παιδί του ώστε να γίνει ένας τέτοιος ενήλικας.

Σε κάθε περίπτωση, ο γονιός πρέπει να ενθαρρύνει τα παιδιά του ν’ αλληλεπιδρούν, να μαθαίνουν το ένα από το άλλο, να μην υιοθετούν προκαθορισμένους ρόλους και ν’ ανακαλύπτουν μόνα τους κατάλληλους ρόλους για την ιδιοσυγκρασία τους. Να μην επηρεάζονται από στερεότυπα και να μην καθορίζονται από την –τυχαία- στιγμή που γεννήθηκαν.

Συνομιλία με τον Φόβο

Έλα τώρα….εγώ και εσύ μόνο, μια ζωντανή παρουσία, και άλλη μια, εντυπωμένη στο καθρέφτη!
Ρώτα με; Τι θέλεις από μένα; Τι ζητάς επιτέλους; Προσπαθώ δεν το βλέπεις! Ξέρεις πως σου έδωσα, όλα μου τα χρόνια, το μεδούλι μου….πόσα παραπάνω χρειάζεσαι; Δεν θα σε ωφελήσει η αδράνεια, που προσπαθείς να με ρίξεις! Άφησε με να ξεφύγω απ' τα τετριμμένα, τα ταμπού την καθώς πρέπει συμπεριφορά, όπως την όρισες εσύ, απ' την παιδική μου ηλικία! Όλα άλλαξαν, άσε με να αλλάξω και εγω!

Τι θα καταλάβεις αν μείνω πίσω; Κοίτα γύρω σου! Τίποτα δεν έχει μείνει ίδιο, κατέρρευσαν όλα! Όχι δεν σε κατηγορώ….αλλά το χεράκι σου το έβλεπα παντού….το ένιωθα να με ψάχνει, καθώς άρχισα, με δειλά βήματα, να κάνω τις αλλαγές μέσα μου! Τι είπες…. φοβάσαι; Μην με κάνεις να γελάσω! Πως είναι δυνατόν εσύ να φοβάσαι! Ααα μάλιστα! Αυτό είναι….δεν θέλεις να σε ξεχάσω! Όχι βέβαια….πως θα μπορούσα άλλωστε! Είμαστε το ίδιο υλικό….αλλά αφού εγω φαίνομαι πρώτα, μου ανήκει και το βήμα. Εσύ εμένα ξέρεις, μόνο απο μένα, ζητάς τα ρέστα, είτε για καλό, είτε για κακό! Δεν θα ξεφύγουμε ποτέ οι δυο μας….μαζί ήρθαμε, μαζί θα φύγουμε.

Μου είπες, πως εσύ ήσουν αυτός, που με έβαλε να κλάψω μόλις βγήκα απ' τη κοιλιά της μάνας μου, οπότε εσύ θα είσαι και αυτός, που θα μου πεις να κλείσω τα μάτια, όποτε έρθει η ώρα! Αλλά μην με φιμώνεις….θα μιλήσω! Τώρα μπορώ! Τώρα, νιώθω, πως πρέπει. Αν αργήσω λίγο ακόμα, θα χάσω την ευκαιρία μου! Μην με κάνεις να φοβάμαι, μην με τρομοκρατείς άλλο! Στάσου δίπλα μου μια φορά, και όχι μπροστά μου, σαν τον υποβολέα, των δικών σου λόγων.

Κοίτα….μεγάλωσα, το κεφάλι μου γέμισε άσπρες τρίχες, το σώμα μου γερνάει, τα χρόνια φεύγουν λεπτό το λεπτό, τρέχουν σαν τρελά δεν τα σταματάει τίποτα. Μόνο εσύ κάθεσαι και κοιτάς το παρελθόν, σφιγμένος στο σκληρό κολάρο που σου φόρεσαν, οι προηγούμενοι. Βγάλε το, και τρέξε μαζί μου…..που! Τι ρωτάς; Τι σημασία έχει; Κράτα μου το χέρι και νιώσε το άρωμα της ελευθερίας, γλύψε απ' τα χείλη μου, την αλμύρα της θάλασσας, χάσε την ανάσα σου, απ' την ομορφιά, που θα δεις γύρω σου, όταν απαλλαγείς απ' τα δεσμά σου.

Τι είπες; Θα πονέσεις; Μα και βέβαια….τι, τώρα νομίζεις πως δεν πονάς; Αλλά μόνο αυτός ο πόνος, σου είναι γνώριμος, υπάρχουν και άλλοι….το ξέρεις….τους έχεις δει επάνω μου, αλλά και τους διώχνεις αμέσως. Κοίτα….σου απλώνω το χέρι, πιάσε το αυτή τη φορά. Αν δεν το κάνεις, να ξέρεις πως θα φύγω….και θα σε θάψω, στα πιο βαθιά σημεία, του είναι μου. Δεν θα ασχοληθώ μαζί σου, ποτέ ξανά….ούτε καν στο τέλος μου. Η θα πορευτούμε μαζί, η τελειώσαμε!

Άνθρωπος και θεός

Ποιος έπλασε ποιόν; Ο θεός τον άνθρωπο ή ο άνθρωπος τον θεό;

Σίγουρα ξέρουμε ότι ο άνθρωπος οδηγήθηκε στην έννοια του θεού στα πρώτα θολά βήματα της σκέψης του που μέχρι σήμερα μας βασανίζουν και μας πισωγυρίζουν (με την ενίσχυση των εκάστοτε ιερατείων και των ατομικών-κοινωνικών-συλλογικών φόβων μας)!

Τρεις βασικές και διαχρονικές αιτίες έχουν διαμορφωθεί για να παράξουν την έννοια του:

1) Ο φόβος (από τον τρόμο των δυνάμεων της φύσης και την άγνοια)

2) Το δέος (στην ομορφιά, την τροπή και τη σεξουαλικότητα της φύσης)

3) Το όνειρο (της μέρας, της νύκτας και το εκστατικό ή παραληρηματικό)

  Τόσα (πόσα; Εκατοντάδες χιλιάδες και χρόνια!) καμία θρησκεία δεν έχει παρά τις έντονες παραφιλοσοφίες να αποδείξει ή να δώσει μια αληθοφανή θετική απόδειξη.   

Ο ίππος, το σκάκι και τα μυρμήγκια

mirmigia+artΙσχύει άραγε ότι τα μυρμήγκια και οι μέλισσες εκτελούν σύνθετους μαθηματικούς, οικονομικούς και σκακιστικούς υπολογισμούς, προκειμένου να εξασφαλίσουν με τον καλύτερο τρόπο την τροφή τους; Πράγματι τα μικρά έντομα φαίνεται να οργανώνουν με τον οικονομικότερο τρόπο τη ζωή τους επιλύοντας πολύπλοκα μαθηματικά προβλήματα, στα οποία οι άνθρωποι παλεύουν επί αιώνες να δώσουν λύσεις.

Οι επιστήμονες δεν μπορούν να κατανοήσουν πώς το κάνουν. Το μόνο που γνωρίζουν είναι ότι άνθρωποι και μέλισσες έχουν κατά 30% κοινά γονίδια, πολλά από τα οποία παίζουν ρόλο στη λειτουργία του εγκεφάλου. Βέβαια αυτό δεν μας εξηγεί τον λόγο που εμείς προσπαθούμε – με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή – να λύσουμε προβλήματα, τα οποία για τις μέλισσες και τα μυρμήγκια είναι παιχνιδάκι, όπως το «Πρόβλημα του περιοδεύοντος πωλητή» και η σκακιστική σπαζοκεφαλιά του «Κύκλου του ιππότη».

Ο πωλητής που περιοδεύει. Το πρόβλημα του περιοδεύοντος πωλητή ανήκει στα πολύπλοκα μαθηματικά και σήμερα λύνεται μόνο με ηλεκτρονικό υπολογιστή. Έχει διατυπωθεί από το 1930 και θέτει το ακόλουθο ερώτημα: Αν ένας πωλητής προϊόντων έχει στα χέρια του έναν κατάλογο με τις πόλεις που πρέπει να επισκεφθεί και τις αποστάσεις που τις χωρίζουν, ποια είναι η συντομότερη διαδρομή που μπορεί να ακολουθήσει;
Ο όρος είναι να επισκέπτεται μία φορά μόνο κάθε πόλη και να επιστρέφει αυθημερόν στη βάση του – αντιμετωπίζοντας οικονομικούς και χρονικούς περιορισμούς. Ποια σχέση έχουν οι μέλισσες με αυτή την εμπορική/μαθηματική σπαζοκεφαλιά; Τη λύνουν μόνες τους καθημερινά, όταν φτιάχνουν το πλάνο επίσκεψης των λουλουδιών που τις ενδιαφέρουν. Χωρίς κομπιούτερ, προικισμένες με έναν μικροσκοπικό εγκέφαλο σε μέγεθος κεφαλιού καρφίτσας. Αυτό και αν είναι άλυτο μυστήριο.

Λιγότερος κόπος – περισσότερο προϊόν. Σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου του Λονδίνου, οι μέλισσες καθημερινά ακολουθούν τη συντομότερη διαδρομή ανάμεσα στα λουλούδια που έχουν επισημάνει (σε διάφορες τοποθεσίες) επιστρέφοντας κατόπιν στην κυψέλη τους. Έτσι μαζεύουν όσο το δυνατόν περισσότερη τροφή πετώντας λιγότερο (εξοικονομώντας δηλαδή ενέργεια). Εμείς, αν θέλαμε να κάνουμε το ίδιο, θα βάζαμε ηλεκτρονικούς υπολογιστές να βρουν τη βέλτιστη διαδρομή (συγκρίνοντας το μήκος όλων των πιθανών διαδρομών), κάτι που θεωρείται ιδιαίτερα δύσκολο. Μάλιστα το πρόβλημα αυτό έχει γίνει και θέμα κινηματογραφικής ταινίας (Travelling Salesman).
Στο σκάκι υπάρχει ένα άλλο μαθηματικό πρόβλημα, που αναζητά λύση από τον 9ο μ.κ.ε αιώνα. Πώς γίνεται μετακινώντας το πιόνι που λέγεται ίππος να περάσουμε από όλα τα τετράγωνα της σκακιέρας ακριβώς μία φορά; Πόσοι τέτοιοι διαφορετικοί συνδυασμοί κινήσεων (γνωστοί ως «κύκλοι του ιππότη») μπορούν να γίνουν στο σκάκι; Περισσότεροι από 26 τρις, εκτιμούν οι μαθηματικοί. Όμως επιστήμονες του αγγλικού πανεπιστημίου του Nottingham βάλθηκαν να λύσουν το πρόβλημα χρησιμοποιώντας τις (σκακιστικές!) κινήσεις που κάνουν τα μυρμήγκια, όταν βγαίνουν να αναζητήσουν τροφή. Όπως παρατήρησαν, ο τρόπος που κινούνται ακολουθεί ένα συγκεκριμένο μοτίβο (αλγόριθμο), που λύνει επίσης με επιτυχία το πρόβλημα του πλανόδιου πωλητή.
Προσομοιώνοντας στον υπολογιστή τα μονοπάτια που ακολουθούν τα μυρμήγκια, οι επιστήμονες κατόρθωσαν να χαράξουν περίπου μισό εκατομμύριο διαφορετικούς κύκλους του ιππότη. Πού χρησιμεύουν όλα αυτά; Στη δημιουργία, για παράδειγμα, εξυπνότερων προγραμμάτων ελέγχου των συγκοινωνιών, υποστηρίζουν οι ίδιοι.

Αυτά που άλλαξαν τον κόσμο

poli kalesΠοιες ήταν οι κρίσιμες καμπές της ανθρωπότητας στα δυο χιλιάδες χρόνια που πέρασαν; Πολλοί μπορεί να φανταστούν μάχες και στρατηγούς, πολιτικούς και συνωμοσίες. Όχι, απαντούν ογδόντα επιστήμονες και στοχαστές που συγκεντρώθηκαν σε ένα ηλεκτρονικό φόρουμ (http://www.edge.org/) για να εκθέσουν τις απόψεις τους σχετικά με το θέμα. Δεν ήταν η πολιτική ή η ιδεολογία που άλλαξε τον κόσμο ήταν τεχνολογία.
Μπορεί η δολοφονία του Αρχιδούκα Φερδινάρδου στο Σεράγεβο να ήταν η αφορμή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η αλήθεια όμως είναι ότι η συγκυρία, τα συμφέροντα και τα πάθη ήταν τέτοια που και μη υπάρχουσης της δολοφονίας ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος θα γινόταν. Απλώς η αφορμή θα ήταν άλλη. Η δύναμη του μυαλού, οι ιδέες που έγιναν πρακτικές εφαρμογές είχαν βαθύτατες κοινωνικές επιπτώσεις που σταδιακά άλλαξαν τον κόσμο.

Η εφεύρεση της τυπογραφίας. Από τον Γουτεμβέργιο τον 15ο αιώνα χάραξε βαθιά την εποχή του. Η παγωμένη σκέψη της Ευρώπης δέχθηκε με πλημμύρα νέων ιδεών. Έγινε εφικτή η μαζική διακίνηση της πληροφορίας, δημιουργήθηκαν οι βάσεις για τη δημόσια και καθολική εκπαίδευση και ήταν η βάση για χιλιάδες άλλες εφευρέσεις οι οποίες στηρίζονται στη συσωρευση γνώσης. “Η τυπογραφία”, παρατηρεί ο εκδότης του περιοδικού New Yorker, Hendrik Herzberg, “οδήγησε την κοινωνία στη γνώση και τη δημοκρατία”.
Ο φυσικός του Κολούμπια, Raphael Kasper, συμφωνεί: “Η τυπογραφία διέχυσε τη γνώση πέρα από μια μικρή ομάδα προνομιούχων ατόμων επιτρέποντας έτσι μεγάλο αριθμό ανθρώπων να μοιραστούν και να συζητήσουν παλιότερες και νέες ιδέες”.Η τυπογραφία, όπως και μερικές άλλες εφευρέσεις (τηλεσκόπιο, ατμομηχανή, διαστημικά ταξίδια κ.λ.π.) που πρότειναν οι ογδόντα στοχαστές ήταν σε ένα βαθμό αναμενόμενες.
Κάποιοι άλλοι όμως όπως ο φιλόσοφος καθηγητής του πανεπιστημίου Tufts, Danniel Dennet, εξέπληξαν: “Οι μπαταρίες”, λέει ο διάσημος καθηγητής τεχνητής νοημοσύνης, “επέτρεψαν την κατασκευή των ραδιοφώνων τρανζίστορ και των κινητών τηλεφώνων, συσκευές οι οποίες είναι τα πιο ισχυρά όπλα κατά του ολοκληρωτισμού, αφού καταστρέφουν κάθε προσπάθεια ελέγχου της πληροφόρησης…”.

Ματογυάλια: Ο ψυχολόγος του New School for Social Research, Nicholas Humphrey, πιστεύει πως καθοριστικό ρόλο στην ανθρώπινη ιστορία έπαιξε η εφεύρεση των γυαλιών που έχουμε για να διαβάζουμε. “Διπλασίασαν την ενεργή ζωή εκείνων που διαβάζουν”, είπε, “ανατρέποντας την προηγούμενη κατάσταση, στην οποία κυβερνούσαν τον κόσμο οι κάτω των σαράντα. Τα γυαλιά επίσης ήταν η πρώτη εφεύρεση που έδειξε στους ανθρώπους ότι η φύση δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην ενεργό ζωή τους, και ότι τα όρια που θέτει μπορούν να ξεπεραστούν με την καινοτομία”.

Ρολόγια: Χωρίς ρολόγια η μεταμεσαιωνική επιστημονική έρευνα δεν θα ήταν δυνατή. Ακόμη πιο σημαντικό, λέει ο πατέρας των παράλληλων υπολογιστών Danniel Hillis, “είναι ότι τα ρολόγια ενσωματώνουν την αντικειμενικότητα. Μετέβαλαν το χρόνο από προσωπική εμπειρία σε μια πραγματικότητα εκτός της προσωπικής αντίληψης του καθενός μας. Μας έδωσαν το πλαίσιο για να ποσοτικοποιήσουμε τους νόμους της φύσης”. Επιπλέον μας έδωσαν την αντίληψη του “Θεού ωρολογοποιού”, ο οποίος δημιουργεί μεν τον κόσμο και τον αφήνει να λειτουργήσει (με κανόνες) σαν ένα κουρδισμένο ρολόι. Αυτή κατά τον Hillis είναι η ιδεολογική βάση όλης της επιστήμης μετά το 15ο αιώνα.

Αναβατήρας: Ο ιστορικός Lynn White επιχειρηματολογεί ότι ο αναβατήρας στις σέλες των αλόγων επαναστατικοποίησε τον πόλεμο και έκανε δυνατή την ύπαρξη της φεουδαλικής κοινωνίας. Ο φυσικός Freeman Dyson πάει παραπέρα: ο ταπεινός σανός, λέει, έκανε δυνατή την ήπαρξη πολιτισμού στα βόρεια κλίματα. “Χωρίς άλογα”, σημειώνει, “δεν θα υπήρχε αστικός πολιτισμός. Ο σανός επέτρεψε να αναπτυχθούν η Βιέννη, το Λονδίνο και το Παρίσι…”.

Αριθμοί: Το ινδο-αραβικό αριθμητικό σύστημα που αντικατέστησε το ρωμαϊκό ήταν η κρίσιμη καμπή στην Ιστορία της ανθρωπότητας, λένε ο καθηγητής νευρολογίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια V. Ramachandran και ο μαθηματικός Keith Devlin. “Χωρίς τοσύμβολο μηδέν και τους ινδικούς αριθμούς ο Γαλιλαίος δεν θα μπορουσε να ποσοτικοποιήσει τημελέτη της φύσης, αυτό που σήμερα αποκαλούμε επιστήμη. Δεν υπάρχει πτυχή της ανθρώπινης ζωής σήμερα που να μην εξαρτάται από τη διαχείριση αυτών των συμβόλων, δηλαδή των αριθμών. Ο απειροστικόςλογισμός που βασίζεται σε αυτό το αριθμητικό σύστημα ανακαλύφθηκε τον 17ο αιώνα και ήταν η κινητήριος δύναμη της επιστήμης. Η σύγχρονη τεχνολογία μπορεί να εμφανιζόταν και 1.000 χρόνια πριν αν οι αρχαίοι Ελληνες είχαν το αριθμητικό σύστημα, υποστηρίζει ο καθηγητής της πληροφορικής Bart Kosko.

Σβήστρες: Κάθε εργαλείο που μας επιτρέπει να γυρίσουμε πίσω στο χρόνο και να διορθώσουμε τα λάθη της σκέψης μας ήταν κρίσιμο για την πορεία της ανθρωπότητας, λέει ο συγγραφέας Douglas Rushkoff. “Η σβήστρα”, λέει, “είναι ο εξομολογητής μας, αυτό που μας δίνει άφεση αμαρτιών και η μηχανή του χρόνου”.

Αντισυλληπτικά: “Το χάπι πυροδότησε το φεμινισμό και τη διάβρωση της παραδοσιακής δυτικής οικογένειας”, λέει ο νευρολόγος της Οξφόρδης Dolin Bvlakemore. “Με το χάπι άλλαξε ο κοινωνικός ρόλος της γυναίκας”, αλλά το κυριότερο, άλλαξε ο τρόπος που βλέπουμε το σώμα μας. Τώρα θεωρείται υπηρέτης του μυαλού μας κι όχι το αντίθετο”.

Υδραυλικά: Ο αρθρογράφος του περιοδικού Discover, Carl Zimmer, θεωρεί ότι το υδραυλικό σύστημα που μεταφέρει καθαρό νερό στα σπίτια επέτρεψε τη δημιουργία των πόλεων. “Χωρίς αυτό, η συγκέντρωση μεγάλων πληθυσμών σε ένα μέρος θα ήταν αδύνατη”. Το υδραυλικό σύστημα επέτρεψε τον έλεγχο μικροβιακών παθήσεων, όπως είναι η χολέρα, προώθησε τη δημόσια υγεία και επέτρεψε την αστική ανάπτυξη σε όλα τα μέρη του κόσμου.

Κλασική Μουσική: Έργα σαν αυτά του Μπετόβεν επηρέασαν άλλες μορφές σκέψης, υποστηρίζει ο ψυχολόγος του Harvard, Howard Gardner. Σύμφωνα με τη θεωρία του που έχει το όνομα “η επίδραση Μότσαρτ”, η κλασική μουσική ευνοεί την ανάπτυξη εκείνης της μορφής σκέψης που χρειάζονται η λογική και τα μαθηματικά.

Υπολογιστής: Μπορεί οι ψηφιοκράτες να υποστηρίζουν ότι ο υπολογιστής αλλάζει τον τρόπο που ζούμε, εργαζόμαστε και ψυχαγωγούμαστε, κάποιοι άλλοι πάνε παραπέρα. Ο νευροφυσιολόγος του University of Washington, William Calvin, υποστηρίζει ότι ο υπολογιστής έσωσε τον πολιτισμό μας. Χωρίς τα μαθηματικά μοντέλα που αφορούν την αλλαγή του κλίματος και τα οποία μόνο ο υπολογιστής μπορεί να επεξεργαστεί, η καταστροφή του περιβάλλοντος θα συνεχιζόταν με αυξανόμενο ρυθμό.
Ο υπολογιστής μας έδωσε την πρόβλεψη εκείνη που χρειαζόμαστε για να σκεφθούμε σοβαρά που οδηγούμε την πλανήτη. “Αν ο υπολογιστής καταφέρει τελικά να μας σώσει από τον εαυτό μας”, υποστηρίζει ο φυσικός Lawrence Krauss, “θα κυβερνά ό,τι κάνουμε στους επόμενους είκοσι αιώνες. Θ α μας οδηγήσει στην επόμενη φάση της ανθρώπινης εξέλιξης, όπου αυτοπρογραμματιζόμενοι και με αυτογνωσία υπολογιστές θα ενσωματωθούν μέσα στη δική μας εξελικτική διαδικασία…”

Η επίδραση του κραγιόν

lipsΝτύσου πρόχειρα και φόρα το κραγιόν σου Θα σε απογειώσει! Η απάντηση στη θλίψη της κρίσης. Εσύ τι λες; Αρκεί ένα κραγιόν, ένα κολιέ από χάντρες ή ένα ζευγάρι σαγιονάρες για να απογειώσει τη διάθεσή σου; Κι όµως, ναι!

Στροφή στις μικρές αγορές: Ξέρουµε ότι οι εποχές του ξέφρενου shopping ανήκουν στο παρελθόν. Κι όµως, εµείς οι γυναίκες φαίνεται ότι βρήκαµε τη λύση στη μιζέρια της κρίσης. Στροφή στις μικρές αγορές τύπου κραγιόν, καλσόν, βερνίκι νυχιών έχουν ήδη κάνει οι περισσότερες, αφού αναγκαστικά πλέον χρειάζεται να γυρίσουν την πλάτη στις πολυτέλειες. Αυτό επιβεβαιώνουν εξάλλου και μεγάλες εταιρείες καλλυντικών.
Το φαινόµενο όµως δεν είναι καινούργιο. Η ιστορία δείχνει ότι εµφανίζεται κάθε φορά που η οικονοµία μπαίνει σε ύφεση. Οι ειδικοί, με τη σειρά τους, το βαφτίζουν lipstick effect (η επίδραση του κραγιόν) εξηγώντας ότι οι γυναίκες όταν βρίσκονται υπό πίεση αναβάλλουν αναγκαστικά μεγάλες αγορές όπως σπίτι, επώνυµο ρουχισµό κ.λπ. αγοράζοντας φτηνά καλλυντικά, αξεσουάρ και γενικά μικροεταιρεία που μπορούν να κάνουν τη ζωή τους πιο ευχάριστη.

Βελτιωτικό της διάθεσης: Σήµερα η επιστήµη της νευροβιολογίας επιβεβαιώνει αυτό που, υποψιαζόµαστε εδώ και χρόνια. Οι αγορές πράγµατι βελτιώνουν τη διάθεση, έστω και στιγµιαία, γιατί ενεργοποιούν τα τµήµατα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ανταµοιβή. Αυτό που ίσως δεν γνωρίζαµε είναι ότι δεν χρειάζεται μια αγορά να είναι μεγάλη και δαπανηρή για να ενεργοποιήσει το σύστηµα ανταµοιβής. Έτσι, ακόµα και τα πιο μικρά και φτηνά πράγµατα μπορούν να προκαλέσουν στον εγκέφαλό μας την ίδια αντίδραση με τα πιο ακριβά.

…και στάση ζωής: Πίσω από το συγκεκριµένο φαινόµενο μπορεί να κρύβεται μια ολόκληρη στάση ζωής. Η πεποίθηση ότι οι μικρές απολαύσεις μπορούν να εξασφαλίσουν νότες χαράς αποτελεί βασική παράµετρο ευεξίας και ψυχικής ισορροπίας. Τα αλόγιστα έξοδα δεν είναι της εποχής και το lipstick effect είναι εδώ για να μας υπενθυµίσει πώς να αντλούµε χαρά και από τα απλά και μικρά πράγµατα.
Και φυσικά η απόλαυση δεν έχει απαραίτητα τη μορφή ενός κραγιόν. Μπορεί να βρίσκεται παντού γύρω μας : από το φρεσκοστυµµένο χυµό πορτοκάλι που πίνουµε κάθε πρωί, τη βόλτα στη φύση, την παρέα με αγαπηµένους ανθρώπους, μέχρι το δροσερό αεράκι που απολαµβάνουµε το βράδυ στη βεράντα μας.

Σηµάδι αλλαγής: Το lipstick effect δεν είναι τίποτα άλλο από ένα σηµάδι προσαρµογής και αλλαγής στη συµπεριφορά των καταναλωτών. Από ψυχολογικής και κοινωνιολογικής προσέγγισης, όταν οι άνθρωποι έχουν άγχος και αισθάνονται οικονοµικά ανασφαλείς, προτιµούν να αντλούν έστω μικρή και σύντοµη ευχαρίστηση από αποφάσεις χαµηλού ρίσκου.
Υιοθετούν λοιπόν καταναλωτικές συνήθειες όπως η έρευνα αγοράς, η διασταύρωση τιµών, η ιεράρχηση αναγκών, λέγοντας “αντίο” στην παρορµητική και χωρίς μέτρο κατανάλωση. Αντί λοιπόν να αποποιηθούν τις καταναλωτικές τους ανάγκες, στρέφονται σε χαµηλού κόστους αγορές για να εξυψώσουν τη διάθεσή τους.

info: Ένα ακόµα θετικό των μικρών αγορών είναι ότι οι καταναλωτές απαλλάσσονται και από ένα σηµαντικό εµπόδιο που βάζει φρένο στην απόλαυση: τις ενοχές.

Η επιτυχία της ζωής

Να ξυπνάς κάθε μέρα με την αίσθηση ότι ξυπνάς για πρώτη φορά.
Να έχεις τον ενθουσιασμό, την ταπεινότητα και την αγνότητα να μάθεις εκ νέου τα πάντα.
Να συναντάς τους ανθρώπους σα να τους βλέπεις για πρώτη φορά.
Να περνάς από τη μια κατάσταση ύπαρξης στην άλλη με ευκολία, χωρίς να κρατιέσαι από παρελθοντικές εμπειρίας και αποτυχίες.
Να οδηγείσαι από το πάθος και τη σιγουριά της καρδιάς σου που θέλει να δημιουργεί.
Να σέβεσαι και να εκφράζεις κάθε συναίσθημά σου με καθαρότητα.
Να μπορείς να προσαρμόζεσαι χωρίς να εγκαταλείπεις για κανένα λόγο αυτό που είσαι.
Να είσαι ευγνώμων για την κάθε σου εμπειρία, γνωρίζοντας ότι αποτελεί ένα πολύτιμο σκαλοπάτι προς το κέντρο του Είναι σου.
Να είσαι πρόθυμος να εγκαταλείψεις ό,τι γνωρίζεις πως δεν λειτουργεί πια και να επιλέγεις με θάρρος να προχωράς προς το άγνωστο.
Να σέβεσαι το φόβο όταν εμφανίζεται γιατί ανοίγει την καρδιά σου αν τον αντιμετωπίσεις.
Να εκτιμάς τις οπτικές σου γιατί αυτές αλλάζουν και σου δείχνουν τον εαυτό σου.
Να συνδέεσαι με το πνεύμα της γης και του ήλιου, σε κάθε ευκαιρία της μέρας σου, πέρα από τις προσταγές του νου σου.
Να εκτελείς με χάρη και προθυμία τα καθήκοντά σου.
Να αντιλαμβάνεσαι πίσω από τα φαινόμενα την αλήθεια που είναι πάντα αποκαλυπτική.
Να ζεις με ποιητικό, καλλιτεχνικό και αυθεντικό τρόπο τη ζωή σου.
Να αναγνωρίζεις την αλήθεια από όποιον κι αν προέρχεται.
Να εμπιστεύεσαι τη δική σου σοφία και το δικό σου μονοπάτι.
Να μπορείς να βλέπεις το θαύμα και τη συγχρονικότητα παντού.
Να αντιλαμβάνεσαι την ευκαιρία πίσω από κάθε πρόκληση.
Να παραδέχεσαι την αναγκαιότητα από καθετί αρνητικό ως αντιστροφή του θετικού.
Να παραμένεις παιδί, με τη σοφία του ενήλικα.
Γιατί η επιτυχία σου στη ζωή, εξαρτάται μόνο από σένα!

Ο Αυτόπτης Μάρτυρας του Σύμπαντος

Πόσους εαυτούς έχω και σε ποιους Χρόνους και Χώρους ζουν αυτοί οι άλλοι εαυτοί;

Είμαι ένα σύστημα εαυτών, που παρακολουθεί άλλα συστήματα εαυτών, που έχουν την τάση να ενοποιηθούν μέσα από το δικό μου σύστημα, αλλά ταυτόχρονα το δικό μου σύστημα θέλει να διαχωριστεί από τα υπόλοιπα. Με λίγα λόγια (και ίσως κάπως σκοτεινά), είμαι ο αυτόπτης μάρτυρας του εαυτού μου. Είμαι ο αυτόπτης μάρτυρας του Σύμπαντος.

Αυτό είναι ο συγγραφέας (και ταυτόχρονα η σιλουέτα που προσωποποιείται σ’ αυτόν, ο αιώνιος συγγραφέας). Ο αυτόπτης μάρτυρας του Σύμπαντος. Ο ανταποκριτής της μεγάλης ανθρώπινης τραγωδίας: της παρατήρησης ενός ατέρμονου και ακατάληπτου Σύμπαντος από ένα φευγαλέο μηδαμινό μυρμήγκι, που ο νους του είναι μια ατέρμονη βιβλιοθήκη. Ένα μυρμήγκι που θα χαθεί το επόμενο λεπτό και κανείς δε θα το θυμάται, μια βιβλιοθήκη που θα την πάρει ο άνεμος, όπως πήρε ο άνεμος τον καπνό από τη φωτιά στη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας.

Ταυτόχρονα όμως, ένα μυρμήγκι που έχει κάτι ανήκουστο στο Σύμπαν: την Ελπίδα. Κοίταξε μέσα σου, πίσω σου και γύρω σου και δες τους θαυμαστούς περίτεχνους κόσμους -χειροπιαστούς και φανταστικούς- που έχει φτιάξει η γενιά αυτού του μυρμηγκιού. Μόνο με την Ελπίδα. Γιατί τι είναι ένας αληθινός συγγραφέας, αν δεν είναι ο βάρδος της ανθρώπινης Ελπίδας; Αυτός που με τα μικρά διανοητικά έργα του κατασκευάζει ένα Ιδιωτικό Σύμπαν, που χαμογελά με νόημα απέναντι στο Σύμπαν που παρατηρεί ολόγυρά του.

Κάποτε ξεκίνησα με την ελπίδα να εξερευνήσω τον κόσμο, (ακούγεται τρελό, ε;). Σήμερα, βρίσκω τον εαυτό μου να εξερευνεί τους εξερευνητές που θέλησαν να εξερευνήσουν τον κόσμο. Τι θαυμαστή αυτοαναίρεση! Το ίδιο έκαναν κι αυτοί. Αυτοαναιρεθήκαμε μέσα από την εξερεύνηση της αυτοαναίρεσης των άλλων. Και γίναμε όλο το Σύμπαν, αυτό που πάντα ήμαστε. Κοιτάξαμε μέσα στον καθρέφτη του Σύμπαντος κι αντικρίσαμε τον εαυτό μας να αντικατοπτρίζει το Σύμπαν και το Σύμπαν να αντικατοπτρίζει τον εαυτό του, που αντικατοπτρίζεται μέσα στον εαυτό μας, που αντικατοπτρίζει το Σύμπαν.

Είμαστε κόσμοι μέσα σε κόσμους, που καθρεφτίζουμε ο ένας τον άλλον, κι όλοι μαζί είμαστε το καθρέφτισμα του Σύμπαντος, μαζί με όλα τα χορταράκια, την ποίηση, τα αραβουργήματα, τα έντομα, τα ηλιακά συστήματα, τις σελίδες των βιβλίων, τα απίθανα σχήματα των σύννεφων, το αρωματικό τσάι και τα φτερά των πεταλούδων. Εμείς. Εγώ. Ο Ταλιέσιν. Η αιώνια φωνή που διηγείται σαν μικρό παιδί τα πράγματα που είδε, τα πράγματα που σκέφτηκε, τα πράγματα που ένιωσε.

Η φωνή που δημιούργησε τους κόσμους, μέσα στους απέραντους κόσμους, στην αιωνιότητα.