Μπορούν οι αρνητικές σκέψεις να γίνουν γεγονότα;
Οι αυτόματες αρνητικές σκέψεις είναι οι σκέψεις οι οποίες μεταμφιέζονται σε γεγονότα, όπως: «Δεν είμαι πολύ έξυπνη» και «Αυτό δεν μπορώ να το κάνω». Είναι αυτόματες επειδή έρχονται απρόσκλητες και περνάγε από το μυαλό σας τόσο γρήγορα, που δεν έχετε τον χρόνο να τις συνειδητοποιήσετε. Εμφανίζονται και εξαφανίζονται με την ταχύτητα της αστραπής, αφήνοντας πίσω τους ανείπωτες ζημιές. Οι αρνητικές σκέψεις είναι υπεύθυνες για τη διατήρηση της παγιωμένης αρνητικής άποψης που έχετε για τον εαυτό σας, καθώς δημιουργούν ιδέες που διαστρεβλώνουν τις πληροφορίες και τις κάνουν να ταιριάζουν με τους φόβους και τη διστακτικότητά σας.
Το πρόβλημα με τις αρνητικές σκέψεις είναι ότι, ενώ πολλές φορές είναι ευλογοφανείς (για παράδειγμα, μπορεί όντως να αγωνίζεστε να τα βγάλετε πέρα με κάτι), είναι πάντοτε παράλογες και ουτοπικές (υπάρχουν τρόποι και μέσα για να τα καταφέρετε). Αν πιάσετε μια Αυτόματη Αρνητική Σκέψη πριν προλάβει να εξαφανιστεί και την αναλύσετε, θα συνειδητοποιήσετε ότι είναι εντελώς γελοία. Το πιθανότερο ωστόσο είναι εκείνη τη στιγμή να σας φανεί λογική, κι αυτό λόγω της κακής γνώμης που έχετε για τον εαυτό σας. Η σκέψη «Και βέβαια δεν μπορώ να τα βγάλω πέρα, είμαι αδύναμος και βλάκας» θα σας κάνει να νιώσετε πολύ άσχημα τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά, με συνέπεια η συμπεριφορά σας να μην είναι ιδιαίτερα σωστή (π.χ., θα αποφύγετε να αντιμετωπίσετε ένα πρόβλημα ή θα αρχίσετε να κρύβεστε).
Οι ακόλουθες είναι μερικές από τις χαρακτηριστικές (αλλά συχνά εντελώς ασυναίσθητες) αντιδράσεις στις Αρνητικές σκέψεις
Έχετε μια ακραία άποψη περί επιτυχίας ή αποτυχίας που βασίζεται στην τελειομανία. Μέση οδός δεν υπάρχει, αφού το «καλό» δεν θα είναι ποτέ αρκετό.
Έχετε την τάση να μεταθέτετε τους στόχους, έτσι ώστε να μην καταφέρνετε ποτέ να ικανοποιήσετε τις παράλογες απαιτήσεις σας.
Αναμασάτε αυτά που κάνατε λάθος και αγνοείτε ή υποβιβάζετε οποιαδήποτε επιτυχία σας. «Εντάξει, κέρδισα εκείνο το βραβείο, αλλά ήταν καθαρή τύχη. Η κοπέλα/ο τύπος που έπρεπε να το είχε πάρει έφυγε από την εταιρεία».
Είστε ευεπηρέαστοι: Τροποποιείτε τις κριτικές που ακούτε για άλλους, έτσι που να δείχνουν εσάς, δηλαδή εάν κάποια φίλη σάς πει ότι η πεθερά της υποτιμά συνεχώς τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνει το παιδί της αρχίζετε κι εσείς να αμφισβητείτε το πώς μεγαλώνετε το δικό σας παιδί.
Οι σκέψεις σας πασπαλίζονται με αρνητικά φορτισμένες λέξεις, όπως «θα έπρεπε» ή «δεν θα έπρεπε», π.χ. «Θα έπρεπε να του είχα ζητήσει να βγούμε για ένα ποτό» ή «Δεν θα έπρεπε να του ζητήσω να βγούμε για ένα ποτό». Αυτό δείχνει μια αδυναμία στις δεξιότητες λήψης αποφάσεων. Οι πιο θετικοί άνθρωποι προτιμούν τα πολύ πιο ουδέτερα «μπορώ» ή «θα», π.χ. «Μπορώ να του το ζητήσω την επόμενη φορά που θα τον δω» ή «Την επόμενη φορά δεν θα του το ζητήσω».
Κάνετε εκτεταμένες γενικεύσεις για τον εαυτό σας, οι οποίες βασίζονται σε συγκεκριμένα γεγονότα. Για παράδειγμα, εάν δεν πάρετε κάποια δουλειά θα είναι επειδή «Δεν παίρνω ποτέ κάποια δουλειά που μου προσφέρεται», «Είμαι άχρηστη», «Δεν μαθαίνω ποτέ» και, συνεπώς, «Τελείωσαν όλα».
Τροποποιείτε τις φιλοφρονήσεις που σας κάνουν έτσι που να ταιριάζουν με την αρνητική άποψή σας. Εάν κάποιος σας πει ότι κάνατε πολύ καλή δουλειά, θα αναρωτιέστε μήπως τις υπόλοιπες φορές δεν είχατε καταφέρει τίποτα.
Ο μέσος όρος δεν υπάρχει για εσάς. Ή τα κάνετε χάλια ή πολύ χάλια. Δεν τα πάτε ποτέ καλά, ούτε -Θεός φυλάξοι- ικανοποιητικά. Μια επισήμανση: Το «τέλεια» απλώς δεν υφίσταται. Ούτε καν αυτός ο υπερβολικά αθλητικός γείτονάς σας που έχει θαυμάσια γυναίκα, παιδιά και δουλειά δεν είναι τέλειος. Το πιο πιθανό είναι να βρίσκεται βουτηγμένος στα χρέη και να έχει και εξωσυζυγική σχέση. Δεν υποστηρίζετε τον εαυτό σας με συμπόνια, ενθάρρυνση ή έπαινο. Κι αυτό είναι ένας φαύλος κύκλος, γιατί το να αισθάνεστε έτσι σας κάνει να φέρεστε με άστατο και επιφυλακτικό τρόπο που δεν βοηθά καθόλου, αντίθετα επισπεύδει το άσχημο αποτέλεσμα που φοβάστε και οδηγεί σε σκέψεις όπως «Τα ίδια θα κάνω πάλι» ή «Τα συνηθισμένα! Αυτός είμαι τελικά»
Δείξτε μεγαλύτερη συμπάθεια στον εαυτό σας
Η συμπόνια προς τον εαυτό σας έχει εξανεμιστεί τελευταία. Δεν θα μιλούσατε ποτέ σε κάποιον άλλον όπως μιλάτε στον εαυτό σας. Κι αν κάποιος ήταν κακόκεφος, δεν θα ήσασταν επικριτικοί, αλλά θα προσπαθούσατε να τον βοηθήσετε να βρει έναν τρόπο να αντιμετωπίσει το πρόβλημά του. Γιατί, λοιπόν, δύο μέτρα και δύο σταθμά; Όσο περίεργο κι αν σας φαίνεται, πρέπει να αναπτύξετε μια καινούργια συμπονετική φωνούλα προς τον εαυτό σας.
Οι αυτόματες αρνητικές σκέψεις είναι οι σκέψεις οι οποίες μεταμφιέζονται σε γεγονότα, όπως: «Δεν είμαι πολύ έξυπνη» και «Αυτό δεν μπορώ να το κάνω». Είναι αυτόματες επειδή έρχονται απρόσκλητες και περνάγε από το μυαλό σας τόσο γρήγορα, που δεν έχετε τον χρόνο να τις συνειδητοποιήσετε. Εμφανίζονται και εξαφανίζονται με την ταχύτητα της αστραπής, αφήνοντας πίσω τους ανείπωτες ζημιές. Οι αρνητικές σκέψεις είναι υπεύθυνες για τη διατήρηση της παγιωμένης αρνητικής άποψης που έχετε για τον εαυτό σας, καθώς δημιουργούν ιδέες που διαστρεβλώνουν τις πληροφορίες και τις κάνουν να ταιριάζουν με τους φόβους και τη διστακτικότητά σας.
Το πρόβλημα με τις αρνητικές σκέψεις είναι ότι, ενώ πολλές φορές είναι ευλογοφανείς (για παράδειγμα, μπορεί όντως να αγωνίζεστε να τα βγάλετε πέρα με κάτι), είναι πάντοτε παράλογες και ουτοπικές (υπάρχουν τρόποι και μέσα για να τα καταφέρετε). Αν πιάσετε μια Αυτόματη Αρνητική Σκέψη πριν προλάβει να εξαφανιστεί και την αναλύσετε, θα συνειδητοποιήσετε ότι είναι εντελώς γελοία. Το πιθανότερο ωστόσο είναι εκείνη τη στιγμή να σας φανεί λογική, κι αυτό λόγω της κακής γνώμης που έχετε για τον εαυτό σας. Η σκέψη «Και βέβαια δεν μπορώ να τα βγάλω πέρα, είμαι αδύναμος και βλάκας» θα σας κάνει να νιώσετε πολύ άσχημα τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά, με συνέπεια η συμπεριφορά σας να μην είναι ιδιαίτερα σωστή (π.χ., θα αποφύγετε να αντιμετωπίσετε ένα πρόβλημα ή θα αρχίσετε να κρύβεστε).
Οι ακόλουθες είναι μερικές από τις χαρακτηριστικές (αλλά συχνά εντελώς ασυναίσθητες) αντιδράσεις στις Αρνητικές σκέψεις
Έχετε μια ακραία άποψη περί επιτυχίας ή αποτυχίας που βασίζεται στην τελειομανία. Μέση οδός δεν υπάρχει, αφού το «καλό» δεν θα είναι ποτέ αρκετό.
Έχετε την τάση να μεταθέτετε τους στόχους, έτσι ώστε να μην καταφέρνετε ποτέ να ικανοποιήσετε τις παράλογες απαιτήσεις σας.
Αναμασάτε αυτά που κάνατε λάθος και αγνοείτε ή υποβιβάζετε οποιαδήποτε επιτυχία σας. «Εντάξει, κέρδισα εκείνο το βραβείο, αλλά ήταν καθαρή τύχη. Η κοπέλα/ο τύπος που έπρεπε να το είχε πάρει έφυγε από την εταιρεία».
Είστε ευεπηρέαστοι: Τροποποιείτε τις κριτικές που ακούτε για άλλους, έτσι που να δείχνουν εσάς, δηλαδή εάν κάποια φίλη σάς πει ότι η πεθερά της υποτιμά συνεχώς τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνει το παιδί της αρχίζετε κι εσείς να αμφισβητείτε το πώς μεγαλώνετε το δικό σας παιδί.
Οι σκέψεις σας πασπαλίζονται με αρνητικά φορτισμένες λέξεις, όπως «θα έπρεπε» ή «δεν θα έπρεπε», π.χ. «Θα έπρεπε να του είχα ζητήσει να βγούμε για ένα ποτό» ή «Δεν θα έπρεπε να του ζητήσω να βγούμε για ένα ποτό». Αυτό δείχνει μια αδυναμία στις δεξιότητες λήψης αποφάσεων. Οι πιο θετικοί άνθρωποι προτιμούν τα πολύ πιο ουδέτερα «μπορώ» ή «θα», π.χ. «Μπορώ να του το ζητήσω την επόμενη φορά που θα τον δω» ή «Την επόμενη φορά δεν θα του το ζητήσω».
Κάνετε εκτεταμένες γενικεύσεις για τον εαυτό σας, οι οποίες βασίζονται σε συγκεκριμένα γεγονότα. Για παράδειγμα, εάν δεν πάρετε κάποια δουλειά θα είναι επειδή «Δεν παίρνω ποτέ κάποια δουλειά που μου προσφέρεται», «Είμαι άχρηστη», «Δεν μαθαίνω ποτέ» και, συνεπώς, «Τελείωσαν όλα».
Τροποποιείτε τις φιλοφρονήσεις που σας κάνουν έτσι που να ταιριάζουν με την αρνητική άποψή σας. Εάν κάποιος σας πει ότι κάνατε πολύ καλή δουλειά, θα αναρωτιέστε μήπως τις υπόλοιπες φορές δεν είχατε καταφέρει τίποτα.
Ο μέσος όρος δεν υπάρχει για εσάς. Ή τα κάνετε χάλια ή πολύ χάλια. Δεν τα πάτε ποτέ καλά, ούτε -Θεός φυλάξοι- ικανοποιητικά. Μια επισήμανση: Το «τέλεια» απλώς δεν υφίσταται. Ούτε καν αυτός ο υπερβολικά αθλητικός γείτονάς σας που έχει θαυμάσια γυναίκα, παιδιά και δουλειά δεν είναι τέλειος. Το πιο πιθανό είναι να βρίσκεται βουτηγμένος στα χρέη και να έχει και εξωσυζυγική σχέση. Δεν υποστηρίζετε τον εαυτό σας με συμπόνια, ενθάρρυνση ή έπαινο. Κι αυτό είναι ένας φαύλος κύκλος, γιατί το να αισθάνεστε έτσι σας κάνει να φέρεστε με άστατο και επιφυλακτικό τρόπο που δεν βοηθά καθόλου, αντίθετα επισπεύδει το άσχημο αποτέλεσμα που φοβάστε και οδηγεί σε σκέψεις όπως «Τα ίδια θα κάνω πάλι» ή «Τα συνηθισμένα! Αυτός είμαι τελικά»
Δείξτε μεγαλύτερη συμπάθεια στον εαυτό σας
Η συμπόνια προς τον εαυτό σας έχει εξανεμιστεί τελευταία. Δεν θα μιλούσατε ποτέ σε κάποιον άλλον όπως μιλάτε στον εαυτό σας. Κι αν κάποιος ήταν κακόκεφος, δεν θα ήσασταν επικριτικοί, αλλά θα προσπαθούσατε να τον βοηθήσετε να βρει έναν τρόπο να αντιμετωπίσει το πρόβλημά του. Γιατί, λοιπόν, δύο μέτρα και δύο σταθμά; Όσο περίεργο κι αν σας φαίνεται, πρέπει να αναπτύξετε μια καινούργια συμπονετική φωνούλα προς τον εαυτό σας.