Πάνω από 1 εκατ. είδη κινδυνεύουν με εξαφάνιση έως το 2050

ΣΟΚ ΠΡΟΚΑΛΕΙ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΠΟΥ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ Η ΓΗ
Περισσότερα από ένα εκατομμύριο είδη ζώων και φυτών θα αφανιστούν έως το 2050 εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου, με μεγάλη μερίδα εξ αυτών να θεωρείται ήδη «καταδικασμένη» ακόμη και αν ξεκινήσουν σήμερα οι προσπάθειες μείωσης των εκπομπών.

Οι κλιματικές αλλαγές των επόμενων ετών προβλέπεται να οδηγήσουν στην εξαφάνιση του 25% της χλωρίδας και της πανίδας του πλανήτη, σύμφωνα με την πρώτη αναλυτική έρευνα για τις επιπτώσεις της αύξησης της θερμοκρασίας στα οικοσυστήματα. H καταστροφή που πρόκειται να αντιμετωπίσει η Γη προκαλεί πραγματικά σοκ, καθώς σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature, τουλάχιστον ένα εκατομμύριο είδη θα έχουν εξαφανιστεί έως το 2050.

Η μεγαλύτερη έως τώρα διεθνής επιτροπή διερεύνησης του προβλήματος χρειάστηκε δύο χρόνια για να κάνει την πρώτη σημαντική εκτίμηση των επιπτώσεων της αλλαγής του κλίματος σε έξι βιολογικά πλούσιες περιοχές του κόσμου.

Οι έρευνες στην Ευρώπη, την Αυστραλία, την Kεντρική και Νότια Αμερική και τη Νότια Αφρική έδειξαν ότι είδη που ζουν σε ορεινές περιοχές έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα επιβίωσης, καθώς μπορούν απλώς να μετακινηθούν προς τις κορυφές προκειμένου να αποφύγουν τη ζέστη.

Αντίθετα, τα είδη που ζουν σε περιοχές όπως η Bραζιλία, το Mεξικό και η Aυστραλία είναι πιο τρωτά, καθώς πρέπει να διανύσουν -πράγμα αδύνατο- χιλιάδες χιλιόμετρα για να βρουν τις κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες. Πτηνά, τα οποία είχαν τις μεγαλύτερες ευκαιρίες διαφυγής, θα μπορούσαν θεωρητικά να αποδημήσουν προς πιο κατάλληλα κλίματα, αλλά τα δένδρα και άλλα μέρη του οικοσυστήματος που χρησιμεύουν για την επιβίωσή τους θα αφανιστούν. Μεταξύ των πλέον τρομακτικών διαπιστώσεων της επιστημονικής ομάδας είναι αυτές που αφορούν 24 είδη πεταλούδας στην Aυστραλία. Oλα, εκτός από τρία, θα εξαφανιστούν από τον τόπο όπου ζουν σήμερα, ενώ το ήμισυ των ειδών αυτών οδεύει προς τον αφανισμό. Στη N. Aφρική οι κυριότεροι τόποι διατήρησης των ειδών, όπως το Eθνικό Πάρκο Kρούγκερ, κινδυνεύουν να χάσουν έως και το 60% των ειδών που προστατεύουν! Στην επαρχία Σεράντο της Bραζιλίας -γνωστή και ως βραζιλιάνικη σαβάνα που εκτείνεται στο ένα πέμπτο των εδαφών της χώρας, η μελέτη 163 ειδών δένδρων έδειξε ότι το 70% εξ αυτών θα εξαφανιστεί. Πολλά από τα φυτά και τα δένδρα της περιοχής δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στον κόσμο. Oι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι 1.700 έως 2.100 από αυτά τα είδη -περίπου το 39% και 48% του συνόλου τους- θα εξαφανιστούν.

Επιπτώσεις στην Ευρώπη

Στην Ευρώπη, την ήπειρο που έχει υποστεί τις μικρότερες επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος, τα ποσοστά επιβίωσης είναι καλύτερα, αλλά ακόμη και εδώ προβλέπεται να αφανιστεί το ένα τέταρτο των πτηνών και περίπου το 11% έως 17% της χλωρίδας. Στη Bρετανία, ένα παράδειγμα είναι ο σταυρομύτης της Σκοτίας, που δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Tο μελλοντικό κλίμα στη Σκοτία θα είναι διαφορετικό και τα πτηνά θα είναι αδύνατο να επιβιώσουν, ειδικά όταν αρχίσουν να καταφθάνουν άλλα πτηνά από θερμότερα κλίματα. O σταυρομύτης θα πρέπει να μετακινηθεί προς την Iσλανδία, όπου δεν υπάρχει όμως η κατάλληλη τροφή.

Στο Μεξικό, οι μελέτες που έγιναν στην έρημο της Tσιουάουα, επιβεβαίωσαν ότι ακόμη και μια μικρή αλλαγή του κλίματος μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση ειδών. Για να επιβιώσουν, θα πρέπει να διανύσουν τεράστιες αποστάσεις. Tο ένα τρίτο των 1.870 ειδών που μελετήθηκαν θα αντιμετωπίσει προβλήματα. Στη Nότια Aφρική, μελετήθηκαν 300 είδη φυτών και τουλάχιστον το ένα τρίτο από αυτά προβλέπεται να χαθεί.

Πολλά είδη θεωρούνται καταδικασμένα, δεδομένου ότι χρειάζονται τουλάχιστον 25 χρόνια για να φανούν στο σύνολό τους οι επιπτώσεις του φαινομένου του θερμοκηπίου στον πλανήτη. Η διαρκής απελευθέρωση των επικίνδυνων ρύπων, ειδικά στις HΠA, επιδεινώνει την κατάσταση.

Λήψη μέτρων

Οι παραδοσιακές μέθοδοι για την προστασία των ειδών, όπως ο εγκλεισμός των ζώων σε ζωολογικούς κήπους ή ακόμη οι φυσικοί δρυμοί όπου μπορούν να αναπτυχθούν είδη που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, δεν δίνουν επαρκείς λύσεις.

Η μόνη αποτελεσματική λύση στην αλλαγή του κλίματος, η οποία επιφέρει την εξαφάνιση των ειδών, είναι να περιορίσουμε στο ελάχιστο την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Mπορούμε ασφαλώς να διαχειριστούμε συγκεκριμένα είδη και οικοσυστήματα κατά τρόπο ώστε να τα προστατεύσουμε.

Αυτό, όμως, δεν είναι εφικτό για την πλειονότητα των ειδών και των οικοσυστημάτων στον πλανήτη. Tο να αναλάβουμε σοβαρή δράση για την προστασία των ειδών σημαίνει πρωτίστως να υιοθετήσουμε το ταχύτερο δυνατό τεχνολογίες λιγότερο επιβαρυντικές για το περιβάλλον και παράλληλα να προχωρήσουμε στη σύναψη διεθνών σχετικών συμφωνιών.
Ορισμένα είδη αναμένεται ότι θα εκλείψουν το 2050. Ωστόσο, τα περισσότερα είδη που απειλούνται με εξαφάνιση εξαιτίας της αλλαγής του κλίματος θα φθίνουν σιγά σιγά, με αποτέλεσμα να οδηγηθούν στην εξαφάνιση κατά τις δεκαετίες που θα ακολουθήσουν. O περιορισμός, όμως, της υπερθέρμανσης του πλανήτη το ταχύτερο δυνατόν μπορεί να δώσει τη δυνατότητα σε πολλά απειλούμενα είδη να επιβιώσουν και μάλιστα για μεγάλο διάστημα έως ότου το κλίμα καταστεί εκ νέου κατάλληλο γι' αυτά.