Ο εσωτερισμός ως μία ατραπός αυτογνωσίας

Ο «εσωτερισμός» είναι ένα σύνολο πανάρχαιων διδασκαλιών, η οποία διαφυλάσσεται μέσω των διάφορων εσωτερικών ταγμάτων και ομάδων μέσα στους αιώνες, και αφορά το είναι το σύνολο των γνώσεων που προσβλέπουν στην ενδότερη ουσία των πραγμάτων του κόσμου και του ανθρώπου, πέρα από την επιφάνεια και την παρουσία τους. Αυτό γίνεται με την συνειδητή ιχνηλάτιση τoυ «έσω κόσμου μας», την προσπάθεια δηλαδή κατανόησης του εαυτού μας, όπως αναφέρει και η πανάρχαια προτροπή: «γνώθι σαυτόν».

Η προσπάθεια αυτή, έχει σχέση τόσο με την κατανόηση των δυνάμεων του ανθρώπου, όσο και της σχέσης μας με τον κόσμο του οποίου αποτελούμε αναπόσπαστο τμήμα. Η προσπάθεια αυτή απαιτεί μία διεύρυνση του πνεύματος πέρα από τα γνωστά, και τα χρονικά πλαίσια που έχουμε συνηθίσει να σκεφτόμαστε. Αποτελεί μία αλτρουιστική στάση ζωής, μία κατανόηση του μεγαλείου του σύμπαντος και της γνώσης, και κυρίως αυτό : Πως η απόλυτη αλήθεια δεν είναι προσεγγίσιμη για τον άνθρωπο, συμβάλλοντας κατά αυτόν τον τρόπο στην απομάκρυνση από φανατισμούς και δογματισμούς.

Ανάλογα με την οπτική γωνία αλλά και το βάθος της «κατάδυσης», μπορεί κάποιος να αποδώσει διάφορους επιμέρους ορισμούς στον «εσωτερισμό». Για άλλους είναι γνώση, για άλλους εμπειρία, και για άλλους συναίσθημα. Ο Εσωτερισμός δεν είναι μία διανοητική, ορθολογιστική και θεωρητική γνώση, αλλά μία γνώση διαισθητική, υπέρλογη και υπερβατική. Είναι μία γνώση βιωματική, επομένως, δεν επιδιώκει να πείσει, αλλά να κάνει κάποιον να βιώσει. Ο Εσωτερισμός διαφέρει με τον μυστικισμό μόνο στον βαθμό, που δεν αποτελεί τμήμα κάποιου συγκεκριμένου δόγματος.