Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους πολλοί παρατηρητές αρχίζουν να αμφισβητούν την υπόθεση -που προηγουμένως θεωρούνταν δεδομένη- ότι ο καπιταλισμός και η δημοκρατία είναι σταθεροί σύμμαχοι. Πρώτον, ο σύγχρονος καπιταλισμός είναι παγκόσμιος, ενώ η δημοκρατία έχει τις ρίζες του κυρίως σε εθνικό και περισσότερο τοπικό επίπεδο. Δεύτερον, ο σύγχρονος καπιταλισμός καθοδηγείται από την χρηματοδότηση, η οποία οδηγεί σε αυξανόμενη ανισότητα. Ωστόσο, τα υψηλά επίπεδα ανισότητας απειλούν την λειτουργία της δημοκρατίας.
Είναι σαφές ότι η παγκοσμιοποίηση αποτελεί πρόβλημα για τη δημοκρατία. Μεγάλο μέρος της παγκόσμιας οικονομίας είναι ανεξέλεγκτη, και όπου ρυθμίζεται, γίνεται από διεθνείς οργανισμούς που λογοδοτούν μόνο πολύ έμμεσα σε δημοκρατικούς φορείς ή από άτυπες και συνήθως εμπιστευτικές ρυθμίσεις μεταξύ των ίδιων των εταιρειών.
Επιπλέον, οι διεθνικές εταιρείες μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την εξουσία της εθνικής δημοκρατίας επιλέγοντας να επενδύσουν μόνο σε χώρες που ακολουθούν πολιτικές που τους αρέσουν. Η πιο ορατή εκδήλωση αυτού είναι η μείωση των φόρων στα εταιρικά κέρδη που έχει σημειωθεί σε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς οι κυβερνήσεις ανταγωνίζονται για να προσφέρουν τα πιο γενναιόδωρα δημοσιονομικά καθεστώτα. Το αποτέλεσμα ήταν μια μετατόπιση του φορολογικού βάρους στους μεμονωμένους πολίτες και μια μείωση των πόρων που διατίθενται για τις δημόσιες υπηρεσίες.
Οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν, φυσικά, να αντιμετωπίσουν αυτές τις εξελίξεις ενώνοντας τις δυνάμεις τους για να αντιμετωπίσουν την εταιρική πρόκληση και να προστατεύσουν το χώρο για αυτόνομη λήψη πολιτικών αποφάσεων, αλλά ο πειρασμός να προσπαθήσουν να γίνουν η χώρα που προσφέρει στις εταιρείες τους πιο γενναιόδωρους όρους συνήθως τις εμποδίζει να το κάνουν.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί μερική εξαίρεση και το κοινοβούλιο της είναι το μοναδικό παράδειγμα διακρατικής δημοκρατίας στον κόσμο. Ο αντίκτυπός του, ωστόσο, είναι ασθενής, με την ευρωπαϊκή δημοκρατία να αντιμετωπίζει δύο εχθρικές δυνάμεις: εταιρείες που ασκούν πίεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μεμονωμένες κυβερνήσεις σε επίπεδα που δεν μπορεί να φτάσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. και ξενοφοβικοί λαϊκιστές που προσπαθούν να αποσπάσουν την εξουσία από την ΕΕ και να επιστρέψουν στα εθνικά κράτη. Και επειδή οι περισσότεροι λαϊκιστές προέρχονται από την πολιτική δεξιά, δεν ενοχλούνται από τα έθνη που χάνουν από την εταιρική εξουσία.
Το εταιρικό λόμπι είναι τόσο ισχυρό τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, επειδή η αυξανόμενη ανισότητα έχει γενικά ενισχύσει την πολιτική δύναμη των πλουσίων. Αυτή είναι η δεύτερη απειλή που θέτει ο σύγχρονος καπιταλισμός για τη δημοκρατία.
Η δημοκρατία λειτουργεί σε δύο διαφορετικά θέατρα: τους επίσημους ρόλους που παίζουν οι εκλογές και τα κοινοβούλια. και τις άτυπες ενέργειες λόμπι και άλλες μορφές πολιτικής πίεσης που λαμβάνουν χώρα στην κοινωνία των πολιτών. Για τους πρώτους, προσέχουμε να διασφαλίσουμε σημαντική ισότητα: ένα άτομο-μία ψήφος, ανεξάρτητα από τον πλούτο.
Η άτυπη πολιτική, αντίθετα, δεν έχει πολλούς κανόνες, και αυτό είναι βασικό για τη ζωτικότητά της και για την ελευθερία μας. Μπορούμε ανά πάσα στιγμή να ασκήσουμε πολλά διαφορετικά είδη πίεσης για να προσπαθήσουμε να πείσουμε τις κυβερνήσεις να ακολουθήσουν διάφορες πολιτικές, υπό την προϋπόθεση ότι δεν καταφεύγουμε στη διαφθορά ή τη βία. Αλλά η ικανότητά μας να ασκούμε πίεση εξαρτάται από τους πόρους που μπορούμε να διατάξουμε, επομένως η άτυπη πολιτική ευνοεί τους πλούσιους, παρόλο που όλοι επωφελούμαστε από αυτήν. Παραβιάζεται ο κανόνας της ισότητας που είναι θεμελιώδης για τη δημοκρατία.
Αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία εάν η ανισότητα είναι περιορισμένη ή εάν η εξουσία που ασκείται σε έναν τομέα πολιτικής δεν μπορεί εύκολα να μεταφερθεί σε έναν άλλο. Αυτό ίσχυε σε γενικές γραμμές για τις πρώτες τρεις δεκαετίες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο Έκτοτε, ωστόσο, η ανισότητα αυξάνεται — όχι τόσο με τη μορφή της ανισότητας εντός του ευρύτερου πληθυσμού, αλλά της ανισότητας μεταξύ μικροσκοπικών ομάδων υπερπλούσιων και. όλοι οι άλλοι.
Χρειάζεται κανείς πολύ πλούτο για να μπορέσει να ασκήσει πολιτική εξουσία, και αυτή η μικρή ομάδα, ίσως το 0,1 τοις εκατό του πληθυσμού, βρίσκεται σε μια τέτοια θέση. Αυτός ο βαθμός ανισότητας είναι πιο εμφανής στις ΗΠΑ, αλλά εξαπλώνεται και στην Ευρώπη.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου