Ο ηγέτης που κρύβεται μέσα μας

Οι οργανισμοί έχουν ανάγκη απο ανθρώπους, ανώτερα στελέχη που θα ξέρουν πως να ηγούνται, να εμπνέουν και να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τυχόν δυσκολίες που προκύπτουν καθημερινά στους χώρους εργασίας.

Είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι οι ηγετικές ικανότητες κατά κύριο λόγο καλλιεργούνται, αν και σε κάποιες περιπτώσεις αποτελούν ένα "ιδιοσυγκρασιακό χάρισμα". Γι’ αυτό το λόγο, λοιπόν, οι οργανισμοί είναι χρήσιμο να ενεργούν εγκαίρως, ώστε να μην αντιμετωπίζουν θέματα έλλειψης ηγετών, ειδικά σε περιόδους κρίσεων και αβεβαιότητας, όπου χρειάζεται ένα άτομο με ηγετικές ικανότητες να ανταπεξέρχεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις αλλαγές.

 
Τι είναι ο ηγέτης;

Ηγέτης είναι ένα άτομο εντός μια ομάδας ή ενός οργανισμού, το οποίο ασκεί τη μεγαλύτερη επιρροή στους άλλους με σκοπό την επίτευξη συγκεκριμένων, καθορισμένων στόχων της ομάδας ή του οργανισμού.

Η πρωταρχική λειτουργία ενός ηγέτη είναι να δημιουργήσει τον στόχο και την αποστολή του οργανισμού καθώς και τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί για να επιτευχθεί.

Οι ηγέτες είναι αυτοί οι οποίοι καλούνται να αντιμετωπίζουν τις καθημερινές προκλήσεις και αλλαγές, να δημιουργούν νέους στόχους και όραμα για το μέλλον και φυσικά να παρακινούν τα υπόλοιπα μέλη του οργανισμού, με σκοπό ό,τι θέτουν να το πετύχουν ως ομάδα.

 
Τα χαρακτηριστικά ενός ηγέτη: 

• Κίνητρα ηγεσίας - Η επιθυμία του ατόμου να ηγείται.
• Ο δυναμισμός – Η επιμονή.
• Η ευελιξία – Η προσαρμοστικότητα.
• Η δημιουργικότητα.
• Η αυτοπεποίθηση.
• Η γνώση των επιχειρήσεων.
• Οι πολλαπλοί τομείς νοημοσύνης ( Γνωστική / Συναισθηματική/ Πολιτισμική νοημοσύνη).
• Η εστίαση στην ηθικότητα και τη δεοντολογία.

Πως μπορούμε να αναπτύξουμε ηγετικές ικανότητες

Όλα οι άνθρωποι μπορούν να βελτιώσουν τις ηγετικές τους ικανότητες, ώστε να γίνουν αποτελεσματικοί ηγέτες. Η συστηματική διαδικασία αυτής της εκπαίδευσης ονομάζεται ανάπτυξη ηγεσίας. Τελευταία, παρατηρούμε πολλούς οργανισμούς όπου λόγω των μεγάλων και ξαφνικών αλλαγών καθώς και την ανάγκη για πρόοδο και εξέλιξη, επενδύουν σ’ αυτή.

Όλα τα προγράμματα ανάπτυξης ηγεσίας βασίζονται στην υπόθεση ότι η ηγεσία είναι ζωτικής σημασίας για την καλή απόδοση του οργανισμού και οτι οι ηγέτες στην περίπτωση που δε γεννήθηκαν με αυτό το χάρισμα, μπορούν να αναπτυχθούν.

Αφού, λοιπόν, είδαμε τι είναι ο ηγέτης και απο ποια χαρακτηριστικά διακρίνεται, μπορούμε να δούμε τώρα τι μπορούν να κάνουν οι οργανισμοί και τα άτομα για την ανάπτυξη ηγετών.

Α. 360 μοιρών ανατροφοδότηση

Η συγκεκριμένη μέθοδος είναι η πιο διαδεδομένη και δημοφιλής στις μέρες μας. Κατά τη διαδικασία αυτή χρησιμοποιούνται πολλές πηγές, με σκοπό να αξιολογηθεί το έργο ενός ατόμου για να μάθει τι σκέπτονται οι άνθρωποι γι’ αυτόν.

Πιο αναλυτικά, το στέλεχος δέχεται πληροφορίες σχετικά με την απόδοση του απο όλα τα πρόσωπα με τα οποία έρχεται σε επαφή στην εργασία του. Οι πληροφορίες αυτές μαζί με την αυτοξιολόγηση του, δημιουργούν μια αναλυτική εικόνα για τα ισχυρά στοιχεία που διαθέτει καθώς και για τα αδύναμα.

Μέσα απο αυτή τη διαδικασία το άτομο που αξιολογείται μπορεί να δει ποια στοιχεία του στυλ ηγεσίας που ακολουθεί χρειάζονται αλλαγή, και έτσι να τα καλλιεργήσει με διαφορετικό τρόπο και να εξελιχθεί.

Β. Δικτύωση (networking)

Η δικτύωση είναι μια μέθοδος ανάπτυξης της ηγεσίας, που βοηθάει τους ανθρώπους να συνάπτουν σχέσεις με άλλους, προς τους οποίους μπορούν να απευθυνθούν για πληροφορίες και επίλυση προβλημάτων. Είναι μια χρήσιμη τεχνική, καθώς προάγει τις σχέσεις και τη συνεργασία μεταξύ συναδέλφων.

Γ. Προγύμναση στελεχών (executive coaching)

Μια άλλη αποτελεσματική μέθοδος ανάπτυξης ηγετών είναι η προγύμναση στελεχών, η οποία γίνεται ατομικά και αποβλέπει στη βελτίωση της απόδοσης ενός μεμονωμένου ηγέτη. Η συγκεκριμένη τεχνική είναι μια διερεύνηση της πρακτικής της συμβουλευτικής καριέρας.

Η διάρκεια της μπορεί να είναι είτε μια φορά, με στόχευση στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων ζητημάτων, είτε συνεχής. Σκοπός είναι να αξιολογηθούν οι δυνατότητες και οι αδυναμίες του ηγέτη και να δημιουργηθεί ένα σχέδιο που θα τον βοηθήσει να βελτιωθεί.

Πιο αναλυτικά, σε πρώτη φάση η τεχνική αυτή ξεκινάει με τη γνωριμία του ατόμου με τον προγυμναστή, όπου καθορίζουν το τι θα γίνει και πως. Έπειτα, αξιολογείται η ατομική του επίδοση και δημιουργείται ενα σχέδιο για ανάπτυξη, σε συζήτηση με τον προϊστάμενο του ηγέτη. Στην επόμενη φάση, εφαρμόζεται το σχέδιο που αναπτύχθηκε.

 
Δ. Καθοδήγηση (mentoring)

Σ’ αυτή την περίπτωση, οι εργαζόμενοι συνάπτουν σχέσεις με καθοδηγητές (μέντορες), οι οποίοι είναι έμπειρα άτομα που τους βοηθούν να μάθουν τα μυστικά της δουλειάς. Αυτή η διαδικασία λειτουργεί ως συνδρομή στην ανάπτυξη της σταδιοδρομίας τους και επικεντρώνεται κυρίως στην προσωπική και επαγγελματική υποστήριξη.

 
Ε. Αναθέσεις εργασιών

Όταν πρόκειται για την ηγεσία, η φράση « η εμπειρία είναι ο καλύτερος δάσκαλος» φαίνεται να ισχύει. Ένας, λοιπόν, απο τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους εκπαίδευσης ηγετών είναι ο διορισμός τους σε θέσεις που θα τους προσφέρουν την απαιτούμενη εμπειρία. Για να γίνει αυτό δυνατό είναι αναγκαίο οι θέσεις αυτές να καθιστούν τη μάθηση εφικτή και να δίνουν τη δυνατότητα - ελευθερία στους αναπτυσσόμενους ηγέτες να δοκιμάσουν διαφορετικά στυλ ηγεσίας για να καταφέρουν να καταλήξουν στο ποιο ή ποια στυλ είναι κατάλληλα γι’ αυτούς.

ΣΤ. Εκμάθηση δράσης

Η εκμάθηση δράσης είναι μια συνεχής διαδικασία μάθησης και σκέψης που υποστηρίζεται από συναδέλφους και δίνει έμφαση στη διεκπεραίωση των καθηκόντων. Η βαθύτερη υπόθεση της εκμάθησης δράσης είναι ότι οι ηγέτες αναπτύσσονται πιο αποτελεσματικά όταν προσπαθούν να επιλύσουν αληθινά οργανωσιακά προβλήματα.