Στην Κίνα της ανθισμένης σκέψης

Ο σοφός Τενγκ Σιχ είναι για τους Κινέζους ό,τι ο Σωκράτης για τους Έλληνες. Πρέπει να έζησε περίπου έναν αιώνα πριν από τον Έλληνα φιλόσοφο. Δίδασκε ότι το καλό και το κακό είναι έννοιες σχετικές και διέθετε ανεξάντλητη επιχειρηματολογία. Δεν είχε κανένα πρόβλημα να δίνει συμβουλές και στα δύο αντιμαχόμενα μέρη μιας δίκης. Με τον δικαστή συχνά να μην μπορεί να βγάλει άκρη. Μπορούσε να επιχειρηματολογήσει υπέρ μιας άποψης με την ίδια ευχέρεια με την οποία ήταν σε θέση να την βγάλει άχρηστη. Κυρίως όμως τον θαύμαζαν, επειδή η ίδια συμβουλή μπορούσε να είναι και υπέρ και εναντίον κάποιου. Για παράδειγμα, διηγούνται ότι κάποτε σ’ ένα ποτάμι πνίγηκε ένας πλούσιος Κινέζος. Αυτός που έσυρε το πτώμα στην όχθη, δεν το παρέδιδε στην οικογένειά του, αν δεν εισέπραττε ένα όχι ευκαταφρόνητο ποσό.

Οι συγγενείς του νεκρού προσέφυγαν στα φώτα του Τενγκ Σιχ. Τους απάντησε:
«Περιμένετε και κάντε υπομονή. Καμιά άλλη οικογένεια δεν πρόκειται να πληρώσει για να αποκτήσει την σορό του συγγενή σας».
Οι συγγενείς βρήκαν σοφή τη συμβουλή κι έκοψαν κάθε επαφή με τον εκβιαστή. Είδε κι απόειδε αυτός και κατέφυγε στον Τενγκ Σιχ, ρωτώντας τον, τι να κάνει. Πήρε την ίδια συμβουλή:
«Περίμενε και κάνε υπομονή. Οι συγγενείς δεν μπορούν να πάρουν το πτώμα από άλλον, παρά μόνο από σένα».
Οι γραφές δεν μας λένε, ποιος τελικά είχε την μεγαλύτερη υπομονή κι επέβαλε το δικό του ή αν τα αντιμαχόμενα μέρη κατέληξαν σε συμβιβασμό. Το βέβαιο είναι ότι η υπομονή αποτελεί μια από τις κύριες αρετές των Κινέζων.
Αντιδρώντας στην ποινική νομοθεσία του καιρού του, ο Τενγκ Σιχ συνέγραψε δικό του ποινικό κώδικα κι άρχισε να επιχειρηματολογεί υπέρ των απόψεών του. Με ειδικό νόμο, ο πρωθυπουργός απαγόρευσε στον σοφό να τοιχοκολλεί τις προκηρύξεις του. Ο Τενγκ Σιχ πειθάρχησε αλλά στο εξής μοίραζε τα χαρτιά του στους περαστικούς χέρι χέρι. Ο πρωθυπουργός τροποποίησε τον νόμο προσθέτοντας ότι απαγορεύεται και η διανομή των φυλλαδίων. Ούτε τότε πτοήθηκε ο σοφός. Ξεκίνησε να «ταχυδρομεί» τις προκηρύξεις του. Η κυβέρνηση προσέφυγε στον άρχοντα Τσενγκ ζητώντας δραστικά μέτρα. Ο ηγεμόνας Τσενγκ διέταξε να τον θανατώσουν. Το σκεπτικό της καταδίκης του Τενγκ Σιχ σε θάνατο ειπώθηκε ότι το χρησιμοποίησε αργότερα και ο Κομφούκιος για αντιρρησία της δικής του εποχής:
«Καταδικάζεται σε θάνατο επειδή έχει την ικανότητα να συγκεντρώνει γύρω του μεγάλα πλήθη αλλά και επειδή τα επιχειρήματά του είναι τόσο στερεά, ώστε αντιτάσσονται στους νόμους της ορθοφροσύνης και της ευθύτητας».
Ο Σωκράτης καταδικάστηκε να πιει το κώνειο με την κατηγορία ότι εισήγε «καινά δαιμόνια».
Οι Κινέζοι, απλά, ήταν πιο ειλικρινείς.