H ουσία της πραγματικότητας - Ένας διάλογος με τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα

Μια μέρα, ο Πλάτωνας επισκέφθηκε τον Σωκράτη. Καθώς ήταν ο αγαπημένος του μαθητής, ο Πλάτωνας περίμενε υπομονετικά να τελειώσει τη συζήτηση που είχε ο δάσκαλός του και κάθισε σε μια καρέκλα. Όταν έφυγαν όλοι ο Σωκράτης του απηύθυνε το λόγο:

Σωκράτης: Σωκράτης: Αγαπημένε μου μαθητή! Πώς είσαι αυτή την ωραία μέρα;

Πλάτων: Είμαι προβληματισμένος, Σωκράτη, όπως πολλοί από τους Αθηναίους συμπολίτες μας όταν συνομιλούν μαζί σου.

Σωκράτης: Και τι είναι αυτό που σε προβληματίζει;

Πλάτων: Είναι η φύση της πραγματικότητας, Σωκράτη. Τι είναι πραγματικό; Είναι η καρέκλα στην οποία κάθομαι αληθινή ή είναι απλώς μια σκιά κάποιας ιδανικής καρέκλας που υπάρχει σε ένα ανώτερο πεδίο;

Σωκράτης: Πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση! Πες μου, όταν μιλάς για μια “ιδανική καρέκλα”, σε τι αναφέρεσαι;

Πλάτων: Μιλάω για τη Μορφή της καρέκλας, ένα τέλειο, αμετάβλητο ιδανικό που ενσαρκώνει την ουσία της “καρέκλας”.

Σωκράτης: Ενδιαφέρον. Δηλαδή προτείνεις ότι αυτή η “ιδανική καρέκλα” είναι πιο πραγματική από αυτή στην οποία κάθεσαι;

Πλάτωνας: Ακριβώς. Η καρέκλα εδώ υπόκειται στη φθορά και την αλλαγή. Αλλά η Μορφή της καρέκλας είναι αμετάβλητη, αιώνια.

Σωκράτης: Α, άρα αυτό που λες είναι ότι το απτό είναι λιγότερο πραγματικό επειδή είναι παροδικό. Αλλά αυτή η παροδικότητα δεν το κάνει πιο αληθινό στην ανθρώπινη εμπειρία μας;

Πλάτων: Μα και η ανθρώπινη εμπειρία μας είναι επίσης μια σκιά από κάτι μεγαλύτερο, κάτι πιο “αληθινό” στο πεδίο των Ιδεών.

Σωκράτης: Αυτό είναι πολύ τολμηρό. Υπονοείς ότι η ίδια η ύπαρξή μας εδώ είναι, κατά κάποιο τρόπο, μικρότερη από κάποια ιδανική ύπαρξη;

Πλάτων: Κατά κάποιο τρόπο, ναι. Πιστεύω ότι η κατανόηση των Ιδεών είναι το κλειδί για την κατανόηση της αληθινής φύσης της πραγματικότητας.

Σωκράτης: Αλλά αγαπητέ μου Πλάτωνα, αν δεν μπορούμε ποτέ να βιώσουμε πραγματικά αυτές τις Ιδέες, αυτά τα ιδανικά, δεν είναι απλώς έννοιες; Και αν είναι απλώς έννοιες, μπορούμε πραγματικά να πούμε ότι είναι “πιο πραγματικές” από τον κόσμο που βιώνουμε;

Πλάτων: Υποστηρίζω ότι είναι πραγματικές επειδή παρέχουν το πλαίσιο για την κατανόηση του κόσμου μας. Με τον στοχασμό των Ιδεών, ερχόμαστε πιο κοντά στο να κατανοήσουμε την ουσία της ίδιας της πραγματικότητας.

Σωκράτης: Πολύ ενδιαφέρον επιχείρημα. Έτσι, είμαστε παγιδευμένοι σε μια διαρκή αναζήτηση για να κατανοήσουμε μια πραγματικότητα που δεν μπορούμε ποτέ να βιώσουμε πλήρως. Η ζωή μας, λοιπόν, είναι ένα ταξίδι προς την κατανόηση αυτής της ασύλληπτης “ουσίας”.

Πλάτων: Ακριβώς, Σωκράτη. Οι φιλοσοφικές μας αναζητήσεις είναι η γέφυρα προς αυτή την ανώτερη κατανόηση.

Σωκράτης: Οπότε, Πλάτωνα, ας συνεχίσουμε να αναζητούμε γιατί φαίνεται ότι η ουσία της πραγματικότητας είναι τόσο άπιαστη όσο ποτέ. Αλλά η αναζήτηση για την κατανόησή της είναι ένα ταξίδι που αξίζει να κάνουμε.