Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας

ΛΥΣΙΑΣ, ΚΑΤΑ ΝΙΚΟΜΑΧΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΩΣ ΕΥΘΥΝΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

ΛΥΣ 30.31–35

Επίθεση στους υπερασπιστές του κατηγορουμένου

Ο Νικόμαχος, ένας από τους ἀναγραφεῖς νόμων στις δημόσιες στήλες, κατηγορείται ότι κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του αλλοίωνε σκόπιμα το περιεχόμενο των νόμων. Ο Κατά Νικομάχου αποτελεί τη δευτερολογία (ή τριτολογία) και ολοκληρώνεται με το απόσπασμα που ακολουθεί.

[31] Καὶ περὶ μὲν τούτων ἱκανά μοι τὰ εἰρημένα· περὶ δὲ
τῶν ἐξαιτησομένων βραχέα πρὸς ὑμᾶς εἰπεῖν βούλομαι.
παρεσκευασμένοι <γάρ> τινές εἰσι καὶ τῶν φίλων καὶ τῶν
τὰ τῆς πόλεως πραττόντων δεῖσθαι ὑπὲρ αὐτοῦ· ὧν ἐγὼ
ἡγοῦμαι ἐνίοις προσήκειν ὑπὲρ τῶν ἑαυτοῖς πεπραγμένων
ἀπολογεῖσθαι πολὺ μᾶλλον ἢ τοὺς ἀδικοῦντας σῴζειν
προαιρεῖσθαι. [32] δεινὸν δέ μοι δοκεῖ εἶναι, ὦ ἄνδρες δικασταί,
εἰ τούτου μὲν ἑνὸς ὄντος καὶ οὐδὲν ὑπὸ τῆς πόλεως ἠδικη-
μένου οὐκ ἐπεχείρησαν δεῖσθαι [ὡς χρὴ] παύσασθαι εἰς
ὑμᾶς ἐξαμαρτάνοντα, ὑμᾶς δὲ τοσούτους ὄντας καὶ ἠδικημέ-
νους ὑπὸ τούτου <πείθειν> ζητήσουσιν ὡς οὐ χρὴ δίκην
παρ’ αὐτοῦ λαμβάνειν. [33] χρὴ τοίνυν, ὥσπερ δὴ τούτους ὁρᾶτε
προθύμως σῴζοντας τοὺς φίλους, οὕτως καὶ ὑμᾶς τοὺς
ἐχθροὺς τιμωρεῖσθαι, εὖ εἰδότας ὅτι τούτοις πρώτοις ἄν-
δρες ἀμείνους δόξετε εἶναι, ἐὰν παρὰ τῶν ἀδικούντων δί-
κην λαμβάνητε. ἐνθυμεῖσθε δὲ ὅτι [οὔτε Νικόμαχος] οὐδὲ
τῶν αἰτησομένων οὐδεὶς τοσαῦτα ἀγαθὰ πεποίηκε τὴν πό-
λιν, ὅσα οὗτος ἠδίκηκεν, ὥστε πολὺ μᾶλλον ὑμῖν προσήκει
τιμωρεῖσθαι ἢ τούτοις βοηθεῖν. [34] εὖ δ’ εἰδέναι χρὴ τοὺς
αὐτοὺς τούτους, ὅτι πολλὰ δεηθέντες τῶν κατηγόρων ἡμᾶς
μὲν οὐδαμῶς ἔπεισαν, τὴν δὲ ὑμετέραν ψῆφον καταπειρά-
σοντες εἰσεληλύθασιν εἰς τὸ δικαστήριον, καὶ ἐλπίζουσιν
ὑμᾶς ἐξαπατήσαντες ἄδειαν εἰς τὸν λοιπὸν χρόνον λήψεσθαι
τοῦ ποιεῖν ὅ τι ἂν βούλωνται. [35] ἡμεῖς μὲν τοίνυν οὐκ ἠθε-
λήσαμεν ὑπὸ τούτων αἰτούμενοι πεισθῆναι, τὸ δὲ αὐτὸ
τοῦτο παρακαλοῦμεν <ὑμᾶς> μὴ πρὸ τῆς κρίσεως μισοπο-
νηρεῖν, ἀλλ’ ἐν τῇ κρίσει τιμωρεῖσθαι τοὺς τὴν ὑμετέραν
νομοθεσίαν ἀφανίζοντας· οὕτως γὰρ ἐννόμως διοικηθήσεται
τὰ κατὰ τὴν πολιτείαν πάντα.

***
Και περί μεν του Νικομάχου και των συνεταίρων αυτού είναι αρκετά όσα έχουν λεχθή· περί εκείνων δε που θα σας παρακαλέσουν δι' αυτόν, επιθυμώ να είπω ολίγα προς υμάς· είναι προετοιμασμένοι μερικοί και από τους φίλους του και από τους πολιτευομένους να σας παρακαλέσουν υπέρ αυτού· εγώ νομίζω ότι μερικοί εκ τούτων πρέπει να απολογούνται μάλλον διά τας πράξεις των παρά να επιδιώκουν να σώζουν τους αδικούντας. Μου φαίνεται δε ότι είναι άτοπον, κύριοι δικασταί, το ότι δεν επεχείρησαν μεν να παρακαλέσουν τούτον, που ήτο ένας και ουδόλως υπό της πόλεως είχεν αδικηθή, ότι πρέπει να παύση να σας βλάπτη, θα ζητήσουν δε από σας να μη τον τιμωρήσετε, που είσθε τόσοι πολλοί, και έχετε αδικηθή υπ' αυτού. Πρέπει λοιπόν, καθώς και τούτους βλέπετε προθύμως να προσπαθούν να σώζουν τους φίλους των, τοιουτοτρόπως και σεις να τιμωρήτε τους εχθρούς σας, έχοντες υπ' όψιν σας ότι εις τούτους πρώτους θα φανήτε ότι είσθε χρηστοί άνδρες, εάν τιμωρήτε τους αδικούντας. Να έχετε δε υπ' όψιν σας ότι ούτε ο Νικόμαχος ούτε ουδείς από εκείνους που θα σας παρακαλέσουν, παρέσχε τόσας ωφελείας εις την πόλιν όσας βλάβας ούτος επροξένησεν εις αυτήν, ώστε πολύ περισσότερον αρμόζει σεις να τιμωρήτε τούτον, παρά ούτοι να τον βοηθούν. Πρέπει δε καλώς να γνωρίζετε ότι οι ίδιοι ούτοι πολύ παρακαλέσαντες τους κατηγόρους, ημάς μεν ουδόλως έπεισαν, έχουν δε έλθει εις το δικαστήριον διά να δοκιμάσουν τας ψήφους σας (προσπαθούντες να σας εξαπατήσουν) και ελπίζουν εξαπατήσαντες υμάς ότι θα λάβουν άδειαν να πράττουν εις το εξής ό,τι θέλουν. Ημείς μεν λοιπόν δεν ηθελήσαμεν να πεισθώμεν υπό τούτων, παρακαλούμεν δε και σας να μη πεισθήτε, και να μη μισήτε τους φαύλους μόνον προ της δίκης, αλλά και εν τη δίκη να τιμωρήτε τους καταστρέφοντας την νομοθεσίαν· διότι τοιουτοτρόπως θα διοικούνται πάντα τα αφορώντα το κράτος σύμφωνα με τους νόμους.