ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Κατὰ Μειδίου (136-142)

[136] Τοῖς μὲν τοίνυν ἄλλοις ἅπασιν ἀνθρώποις ὁρῶ τοῖς κρινομένοις, ὦ ἄνδρες δικασταί, ἓν μὲν ἢ δύ᾽ ὄντα τἀδικήμαθ᾽ ἃ κατηγορεῖται, λόγους δ᾽ ἀφθόνους τοιούτους ὑπάρχοντας «τίς ὑμῶν ἐμοί τι σύνοιδε τοιοῦτον; τίς ὑμῶν ἐμὲ ταῦθ᾽ ἑόρακε ποιοῦντα; οὐκ ἔστιν, ἀλλ᾽ οὗτοι δι᾽ ἔχθραν καταψεύδονταί μου, καταψευδομαρτυροῦμαι», τὰ τοιαῦτα· τούτῳ δ᾽ αὖ τἀναντία τούτων.

[137] πάντας γὰρ ὑμᾶς εἰδέναι νομίζω τὸν τρόπον καὶ τὴν ἀσέλγειαν καὶ τὴν ὑπερηφανίαν τοῦ βίου, καὶ πάλαι θαυμάζειν ἐνίους οἴομαι ὧν αὐτοὶ μὲν ἴσασιν, οὐκ ἀκηκόασι δὲ νῦν ἐμοῦ. πολλοὺς δὲ τῶν πεπονθότων οὐδὲ πάνθ᾽ ὅσ᾽ ἠδίκηνται μαρτυρεῖν ἐθέλοντας ὁρῶ, τὴν βίαν καὶ τὴν φιλοπραγμοσύνην ὁρῶντας τὴν τούτου καὶ τὴν ἀφορμήν, ἥπερ ἰσχυρὸν ποιεῖ καὶ φοβερὸν τὸν κατάπτυστον τουτονί.

[138] τὸ γὰρ ἐπ᾽ ἐξουσίας καὶ πλούτου πονηρὸν εἶναι καὶ ὑβριστὴν τεῖχός ἐστι πρὸς τὸ μηδὲν ἂν αὐτὸν ἐξ ἐπιδρομῆς παθεῖν, ἐπεὶ περιαιρεθεὶς οὗτος τὰ ὄντα ἴσως μὲν οὐκ ἂν ὑβρίζοι, εἰ δ᾽ ἄρα, ἐλάττονος ἄξιος ἔσται τοῦ μικροτάτου παρ᾽ ὑμῖν· μάτην γὰρ λοιδορήσεται καὶ βοήσεται, δίκην δ᾽, ἂν ἀσελγαίνῃ τι, τοῖς ἄλλοις ἡμῖν ἐξ ἴσου δώσει.

[139] νῦν δ᾽, οἶμαι, τούτου προβέβληται Πολύευκτος, Τιμοκράτης, Εὐκτήμων ὁ κονιορτός· τοιοῦτοί τινές εἰσι μισθοφόροι περὶ αὐτόν, καὶ πρὸς ἔθ᾽ ἕτεροι τούτοις, μαρτύρων συνεστῶσ᾽ ἑταιρεία, φανερῶς μὲν οὐκ ἐνοχλούντων ὑμῖν, σιγῇ δὲ τὰ ψευδῆ ῥᾷστ᾽ ἐπινευόντων. οὓς μὰ τοὺς θεοὺς οὐδὲν ὠφελεῖσθαι νομίζω παρὰ τούτου· ἀλλὰ δεινοί τινές εἰσιν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, φθείρεσθαι πρὸς τοὺς πλουσίους καὶ παρεῖναι καὶ μαρτυρεῖν.

[140] πάντα δὲ ταῦτ᾽, οἶμαι, φοβέρ᾽ ἐστὶ τῶν ἄλλων ὑμῶν ἑκάστῳ καθ᾽ ἑαυτὸν ὅπως δύναται ζῶντι. οὗπερ εἵνεκα συλλέγεσθ᾽ ὑμεῖς, ἵν᾽, ὧν καθ᾽ ἕν᾽ ἐστὶν ἕκαστος ὑμῶν ἐλάττων ἢ φίλοις ἢ τοῖς οὖσιν ἢ τῶν ἄλλων τινί, τούτων συλλεγέντες ἑκάστου κρείττους τε γίγνησθε καὶ παύητε τὴν ὕβριν.

[141] Τάχα τοίνυν καὶ τοιοῦτός τις ἥξει πρὸς ὑμᾶς λόγος, «τί δὴ τὰ καὶ τὰ πεπονθὼς ὁ δεῖν᾽ οὐκ ἐλάμβανεν δίκην παρ᾽ ἐμοῦ;» ἢ «τί δὴ» πάλιν ἄλλον ἴσως τινὰ τῶν ἠδικημένων ὀνομάζων. ἐγὼ δὲ δι᾽ ἃς μὲν προφάσεις ἕκαστος ἀφίσταται τοῦ βοηθεῖν αὑτῷ, πάντας ὑμᾶς εἰδέναι νομίζω· καὶ γὰρ ἀσχολία καὶ ἀπραγμοσύνη καὶ τὸ μὴ δύνασθαι λέγειν καὶ ἀπορία καὶ μυρί᾽ ἐστὶν αἴτια·

[142] προσήκειν μέντοι τούτῳ μὴ ταῦτα λέγειν ἡγοῦμαι νυνί, ἀλλ᾽ ὡς οὐ πεποίηκέ τι τούτων ὧν αὐτοῦ κατηγόρηκα διδάσκειν, ἐὰν δὲ μὴ δύνηται, διὰ ταῦτ᾽ ἀπολωλέναι πολὺ μᾶλλον, εἰ γὰρ τηλικοῦτός τίς ἐστιν ὥστε τοιαῦτα ποιῶν δύνασθαι καθ᾽ ἕν᾽ ἕκαστον ἡμῶν ἀποστερεῖν τοῦ δίκης παρ᾽ αὐτοῦ τυχεῖν, κοινῇ νῦν, ἐπειδήπερ εἴληπται, πᾶσιν ὑπὲρ ἁπάντων ἐστὶ τιμωρητέος ὡς κοινὸς ἐχθρὸς τῇ πολιτείᾳ.

***
[136] Παρατηρώ, κύριοι δικαστές, ότι σε όλες γενικά τις δίκες οι εναγόμενοι, ενώ κατηγορούνται για ένα ή δύο αδικήματα μόνο, καταφεύγουν σε πολλά επιχειρήματα, όπως: «Ποιος από σας μπορεί να βεβαιώσει για μένα κάτι τέτοιο; Ποιός από σας με είδε να κάμω αυτά; Κανένας, αλλά οι κατήγοροί μου από έχθρα με συκοφαντούν, είμαι θύμα ψευδομαρτυρίας», και άλλα τέτοια. Με τον Μειδία όμως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.

[137] Νομίζω ότι όλοι σας πράγματι γνωρίζετε τον χαρακτήρα, τη βιαιότητα και την αλαζονεία του και πιστεύω ότι μερικοί από πολλή ώρα απορούν, γιατί δεν με άκουσαν σήμερα να αναφέρω ορισμένα πράγματα τα οποία οι ίδιοι γνωρίζουν. Παρατηρώ όμως ότι πολλοί από εκείνους που έχει αδικήσει δεν είναι πρόθυμοι ούτε να μαρτυρήσουν όλα όσα υπέφεραν, επειδή βλέπουν τη βιαιότητα, τις αναμείξεις του και τα μέσα που κάνουν τον ποταπό αυτόν ισχυρό και φοβερό.

[138] Γιατί ένας άνθρωπος ο οποίος είναι κακοήθης και βίαιος, επειδή στηρίζεται στη δύναμη και στον πλούτο του, είναι κατοχυρωμένος από οποιαδήποτε αιφνιδιαστική επίθεση· εάν αυτός απογυμνωθεί από την περιουσία του, ίσως να μη φέρεται υβριστικά, αλλιώς θα είναι κατώτερος και από τον πιο ασήμαντο ανάμεσά σας· γιατί μάταια θα κακολογεί και θα κραυγάζει· αν επιχειρήσει κάποια σοβαρή βιαιότητα, θα τιμωρηθεί, όπως και εμείς οι άλλοι.

[139] Πιστεύω ότι τώρα θα τον υπερασπισθούν ο Πολύευκτος, ο Τιμοκράτης και ο Ευκτήμων, ο βδελυρός· μερικοί του είδους αυτού είναι μισθοφόροι, οι οποίοι τον περιστοιχίζουν· εκτός από αυτούς άλλοι συγκροτούν συμμορία μαρτύρων που, χωρίς να σας ενοχλούν φανερά, επιδοκιμάζουν πρόθυμα με τη σιγή τους τα ψέματά του. Νομίζω, μά τους θεούς, ότι αυτοί δεν αποκομίζουν καμία ωφέλεια από τον Μειδία· έχουν όμως την τάση, Αθηναίοι, να ταπεινώνονται στους πλουσίους, να τους παραστέκονται και να καταθέτουν μαρτυρίες για όφελός τους.

[140] Όλα αυτά, κατά τη γνώμη μου, είναι απειλή για όλους σάς τους άλλους, που ζείτε όπως μπορείτε με τα δικά σας μέσα. Γι᾽ αυτόν τον λόγο συνενώνεσθε ώστε, αν καθένας σας μεμονωμένα υστερεί ή σε φίλους ή σε πλούτο ή σε κάτι άλλο, ενωμένοι να γίνεσθε ισχυρότεροι από οποιονδήποτε και να εμποδίζετε την αυθάδη συμπεριφορά του.

[141] Ίσως θα αντιμετωπίσετε και ένα επιχείρημα όπως αυτό: «Γιατί λοιπόν ο τάδε, αν και έπαθε τόσες και τόσες συμφορές, δεν επιδίωξε την τιμωρία μου;» ή «γιατί λοιπόν...», και θα αναφέρει ίσως το όνομα κάποιου άλλου από τα θύματά του. Τα κίνητρα, τα οποία αφαιρούν από τον καθένα τη δυνατότητα της αυτοάμυνας, νομίζω ότι όλοι τα γνωρίζετε. Είναι η έλλειψη χρόνου, η αγάπη για την ήσυχη ζωή, η έλλειψη ευγλωττίας, η οικονομική ανέχεια και χίλιες άλλες αιτίες.

[142] Νομίζω όμως ότι ο Μειδίας δεν έχει το δικαίωμα να μιλήσει έτσι σήμερα, αλλά πρέπει να σας αποδείξει ότι δεν έχει κάμει τίποτε από όσα του κατηγορώ· αν δεν το πετύχει, αυτός είναι ένας λόγος ακόμα για να του αξίζει να θανατωθεί. Γιατί αν είναι τόσο ισχυρός ώστε να μπορεί, ενώ κάνει αυτά, να αφαιρεί από τον καθένα μας το δικαίωμα της νόμιμης ικανοποιήσεως, οφείλετε όλοι μαζί και για το συμφέρον όλων, τώρα που τον έχετε στα χέρια σας, να τον τιμωρήσετε ως έναν κοινό εχθρό της Πολιτείας.