Δυσμορφοβία ή αλλιώς η ντροπή για το σώμα μας

Η δυσμορφοβία ή αλλιώς η εμμονή με την εξωτερική εμφάνιση συνδέεται με διαταραχές του φάσματος των ψυχαναγκαστικών διαταραχών όπως είναι η υποχονδρία. Στην διαταραχή αυτή ο πάσχων παρουσιάζει μια γνωστική παραμόρφωση στην αυτοαντίληψή του. Ας δούμε πιο αναλυτικά τι ακριβώς είναι αυτή η διαταραχή όπως παρουσιάζεται.

Πρόκειται για την υπερβολική ενασχόληση εμμονή κάποιου ατόμου σε ένα φανταστικό ή ελάχιστης σημασίας μειονέκτημα στην εμφάνισή του και αυτή η εμμονή προξενεί σημαντική συναισθηματική αναστάτωση στη ζωή του. Βέβαια, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ανασφάλεια σχετικά με την εμφάνισή τους και εκφράζουν κάποια δυσαρέσκεια για ένα ή περισσότερα σημεία της. Όπως η δυσμορφοβία είναι σχετική με την επικράτηση παράλογων φόβων: οι πάσχοντες νιώθουν αποκρουστικοί, αποφεύγουν κοινωνικές συναναστροφές από το φόβο υποθετικής ταπείνωσης ή ρεζιλέματος και αφιερώνουν σημαντιά δυσανάλογο χρόνο και ενέργεια είτε παρατηρώντας τον εαυτό τους είτε προσπαθώντας να βρούνε λύσεις για τη διόρθωση του προβλήματός τους.

Υπάρχουν τρία βασικά διαγνωστικά κριτήρια για τη διάγνωση της διαταραχής.

1. Το άτομο ασχολείται υπερβολικά με ένα κατά φαντασία μειονέκτημα στην εξωτερική του εμφάνιση αν υπάρχει όμως μια ελαφριά σωματική ατέλεια η ανησυχία του είναι δυσανάλογα μεγάλη προς το πρόβλημα.

2. Η ενασχόληση αυτή προκαλεί σημαντική αναστάτωση κλινικά ή δυσχαιρένει τις κοινωνικές σχέσεις και τις επαγγελματικές δραστηριότητες.

3. Η ενασχόληση αυτή δεν εξηγείται καλύτερα με κάποια άλλη ψυχική διαταραχή όπως είναι η δυσαρέσκεια με το σχήμα και το μέγεθος του σώματος που παρατηρείται στην νευρική ανορεξία.

Σε ό, τι αφορά την εικόνα του σώματος εκδηλώνονται ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές κατά τις οποίες ένα άτομο

-Ελέγχει με εμμονή διαρκώς την αντανάκλασή του σε καθρέφτες σε τζαμαρίες ή βιτρίνες

-Μπορεί να μην αντέχει να κοιτάει την αντανάκλασή του ή να βλέπει τον εαυτό του σε φωτογραφίες.

-Προσπαθεί να καμουφλάρει το φανταστικό ψεγάδι φορώντας φαρδιά ρούχα ή υιοθετώντας συγκεκριμένη στάση σώματος, πχ καμπούριασμα

-Ακουμπάει πολύ συχνά το σημείο όπου πιστεύει ότι εντοπίζεται το σημάδι

-Γίνεται εχθρικό χωρίς πραγματικό λόγο με τους άλλους ιδίως με άτομα του αντίθετου φύλου

-Αναζητά διαρκώς επιβεβαίωση από τους κοντινούς του ανθρώπους

-Καταφεύγει σε υπερβολικές δίαιτες ή άσκηση

-Αυτοτραυματίζεται

-Συγκρίνει διαρκώς τον εαυτό του με τους άλλους ως προς τη γενική του εμφάνιση

-Χρησιμοποιεί τεχνικές απόσπασης της προσοχής από το πρόβλημα φορώντας πολύ εκκεντρικά ρούχα ή αξεσουάρ

-Αποκτά εμμονή με την πλαστική χειρουργική ή με άλλες διαδικασίες αλλά δεν ικανοποιείται ιδιαίτερα με το αποτέλεσμα. Μάλιστα σε πολύ ακραίες περιπτώσεις το άτομο επιχειρεί και μόνο του να επέμβει στο σώμα του.

(...) Έρευνες έχουν εντοπίσει τα σημεία του σώματος στα οποία εστιάζονται περισσότερο οι ασθενείς με δυσμορφοβία. Το 22% των ασθενών έχουν εμμονή με το βάρος, το 22% με την κοιλιά τους το 21% με το στήθος τους και το 20% με τους μηρούς.

Διαπιστώνεται ότι είναι λεπτή η διαχωριστική γραμμή που ξεχωρίζει τη δυσμορφοβία από τις διαταραχές πρόσληψης τροφής. Σε ορισμένες από τις διαταραχές πρόσληψης τροφής υπάρχουν στοιχεία δυσμορφοβίας καθώς τα άτομα διακατέχονται από ισχυρές εμμονές με το βάρος και το μέγεθος του σώματός τους. Ο ειδικός θα πρέπει να είναι σε θέση να διαπιστώσει μέσα από τη συμπτωματολογία αν το άτομο είναι δυσμορφοβικό ή αν εμπλέκεται και σε άλλες συμπεριφορές που σχετίζονται με τη διατροφή.