Ο ανεμπόδιστος άνθρωπος, αυτός, ο οποίος μπορεί να χειριστεί τα πράγματα όπως θέλει, είναι ελεύθερος. Αυτός, όμως, που μπορεί ή να τον ανακόψουν ή να τον εξαναγκάσουν ή να τον εμποδίσουν ή, παρά τη θέλησή του, να τον μπλέξουν σε κάτι, είναι δούλος.Και ποιος είναι ακώλυτος; Αυτός που δεν επιθυμεί τίποτε από τα ξένα.
Και ποια πράγματα είναι ξένα; Αυτά που δεν εξαρτάται από εμάς ούτε να τα έχουμε ούτε να μην τα έχουμε· ούτε να τα έχουμε σε μια ορισμένη κατάσταση με έναν ορισμένο τρόπο. Επομένως, το σώμα είναι ξένο, τα μέρη του είναι ξένα, η περιουσία είναι ξένο πράγμα.
Αν, λοιπόν, πασχίζεις για κάτι από αυτά σαν να είναι δικό σου, θα τιμωρηθείς όπως αξίζει σε αυτόν που επιθυμεί ξένα πράγματα.
Αυτός ο δρόμος οδηγεί στην ελευθερία, αυτή μόνο είναι η απαλλαγή από τη δουλεία, να μπορείς κάποτε με όλη σου την ψυχή να πεις το: οδήγησέ με Δία, και συ Πεπρωμένο, εκεί που από παλιά με έχετε ορίσει.[Κλεάνθης]
Αλλά, τι λες εσύ, φιλόσοφέ μου, αν υποθέσουμε ότι ο τύραννος σε καλεί να πεις κάτι ανάξιο για εσένα; Συμφωνείς ή αρνείσαι; Πες μου. «Άσε με να το σκεφτώ».
Θα το σκεφτείς τώρα, έτσι δεν είναι; Και τι, σε παρακαλώ, σκεφτόσουν όταν ήσουν στη διάλεξη; Δεν μελέτησες τι είναι καλό και τι κακό, και τι δεν είναι κανένα από τα δύο;
«Ναι, το έκανα.»
Ποιο συμπέρασμα συμφωνήσατε τότε;
«Ότι τα σωστά και ευγενή πράγματα ήταν καλά, ενώ τα λάθος και επαίσχυντα κακά.»
Είναι η ζωή κάτι καλό;
‘Οχι.’
Είναι ο θάνατος κακός;
‘Οχι.’
Είναι η φυλακή;
‘Οχι.’
Και τι γνώμη είχες για τα άθλια και άπιστα λόγια, και την προδοσία προς έναν φίλο και την κολακεία προς έναν τύραννο;
«Τους θεωρούσαμε κακούς.»
Γιατί κάνεις λοιπόν την ερώτηση τώρα; Έπρεπε να την είχες κάνει και να την είχες πάρει απόφαση προ πολλού.
ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ, Δ΄ Διατριβή, α΄ «Περὶ ἐλευθερίας»
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου