Το να μιλήσεις για την Αλήθεια είναι να πέσεις σε ένα παράδοξο, διότι τη στιγμή που ανοίγουμε το στόμα μας, την προδίδουμε. Οι λέξεις είναι μονάχα εύθραυστα δοχεία, ραγισμένα και διαρρέοντα, ανίκανα να σηκώσουν το βάρος του απείρου. Τα σύμβολα, επίσης, αποτυγχάνουν—κύκλοι και αστέρια, ιερά γεωμετρήματα χαραγμένα στην άμμο, διαλύονται κάτω από την παλίρροια του χρόνου. Ακόμη και οι πιο μεγαλειώδεις φιλοσοφίες, αυτά τα επιβλητικά οικοδομήματα της σκέψης, καταρρέουν μπροστά στο απέραντο του ακατάληπτου. Η Αλήθεια δεν είναι δόγμα για να κηρυχθεί, ούτε θησαυρός για να συσσωρευτεί, ούτε λάβαρο για να υψωθεί. Είναι μια συνάντηση—μια φευγαλέα επαφή με το αιώνιο, ένα ρίγος στην ψυχή που αψηφά την ονομασία.
Κι όμως, υπάρχουν αυτοί που τολμούν να την διεκδικήσουν. Βαδίζουν μπροστά, ντυμένοι με βεβαιότητα, οι φωνές τους αντηχούν με τον κρότο της εξουσίας. Λένε, «Κρατώ την Αλήθεια· υπηρετώ την Αλήθεια· διδάσκω την Αλήθεια.» Με τύπους την δένουν, με τελετουργίες την φυλακίζουν, με διακηρύξεις την μειώνουν. Στέκονται ως αυτοδιοριζόμενοι φρουροί, κηδεμόνες ενός φωτός που ποτέ δεν είδαν αληθινά, πουλώντας σκιές στους πεινασμένους και τους χαμένους. Αυτοί δεν είναι απλώς ανόητοι, γιατί η ανοησία θα μπορούσε να συγχωρεθεί· είναι κλέφτες του πνεύματος, αρχιτέκτονες της ψευδαίσθησης, εγκληματίες ενάντια στην ιερή έκταση του ανθρώπινου θαυμασμού. Διότι στην αλαζονεία τους, δεν θολώνουν απλώς την Αλήθεια—την πνίγουν, προσφέροντας στη θέση της ένα πλαστό είδωλο, σκαλισμένο από τις δικές τους αυταπάτες.
Σκέψου τον μύστη που κάθεται σιωπηλός κάτω από το αρχαίο δέντρο, με τα μάτια κλειστά, την ανάσα του να αναμειγνύεται με τον άνεμο. Δεν μιλά για την Αλήθεια, γιατί ξέρει ότι δεν μπορεί να ειπωθεί. Δεν επιδιώκει να την ορίσει, γιατί κατανοεί ότι αψηφά τον περιορισμό. Απλώς είναι—και μέσα σε αυτό το είναι, αγγίζει το στρίφωμα του ανείπωτου. Ο κόσμος μπορεί να τον αποκαλέσει τρελό, ή σοφό, ή τίποτα απολύτως, μα τέτοιες ετικέτες πέφτουν σαν φύλλα το φθινόπωρο. Η σιωπή του είναι η μαρτυρία του, η ακινησία του η προσευχή του. Δεν διδάσκει, γιατί ποιος μπορεί να διδάξει το αδίδακτο; Δεν υπηρετεί, γιατί τι μπορεί να υπηρετήσει αυτό που δεν χρειάζεται υπηρέτη; Βιώνει—και μέσα σε αυτή την εμπειρία, η Αλήθεια ξεδιπλώνεται, όχι ως αποκάλυψη για να αρπαχθεί, αλλά ως μυστήριο για να βιωθεί.
Αντίθετα, σκέψου τον θόρυβο της αγοράς, όπου η Αλήθεια ανταλλάσσεται σαν φτηνό κόσμημα. Εδώ, ο Δάσκαλος βαδίζει τολμηρά, η γλώσσα του φλεγόμενη με υποσχέσεις. «Ακολουθήστε με,» φωνάζει, «γιατί είδα το φως!» Οι ακόλουθοί του μαζεύονται, διψασμένοι για βεβαιότητα, απελπισμένοι να ξεφύγουν από το κενό της δικής τους άγνοιας. Τους προσφέρει τύπους—εφτά βήματα για τη σωτηρία, τρεις νόμους της φώτισης, ένα δόγμα για να απαγγέλλουν την αυγή. Τους προσφέρει σύμβολα—ένα σταυρό, μια ημισέληνο, ένα λωτό—καθένα, ισχυρίζεται, κλειδί για να ξεκλειδώσει το θείο. Τους προσφέρει δραστηριότητες—προσευχές για να ψάλλουν, χορούς για να εκτελέσουν, θυσίες για να κάνουν—όλα για να αποδείξουν την αφοσίωσή τους σε μια Αλήθεια που ήδη έχει συρρικνώσει για να χωρέσει στο χέρι του. Κι όμως, με κάθε λέξη, κάθε χειρονομία, απομακρύνεται περισσότερο από τη σιωπηλή φλόγα, μπερδεύοντας την ηχώ με τη φωνή, τον χάρτη με το ταξίδι.
Τι είναι, λοιπόν, αυτή η Αλήθεια που μας διαφεύγει τόσο; Δεν είναι βουνό για να σκαρφαλώσουμε, ούτε θάλασσα για να διασχίσουμε, ούτε αστέρι για να μαδήσουμε από τους ουρανούς. Είναι η ανάσα πριν την ανάσα, ο χώρος ανάμεσα στις σκέψεις, η παύση όπου η καρδιά ξεχνά τον ρυθμό της. Είναι το βλέμμα ενός ελαφιού στο δάσος, ο κυματισμός του νερού πάνω στην πέτρα, ο αναστεναγμός ενός γαλαξία που περιστρέφεται στο κενό. Δεν είναι ξεχωριστή από εμάς, ούτε είμαστε εμείς ξεχωριστοί από αυτή—κι όμως παραμένει πέρα από εμάς, ένας ορίζοντας που απομακρύνεται καθώς πλησιάζουμε. Το να την αναζητήσεις είναι να την χάσεις· το να την πιάσεις είναι να την αφήσεις να γλιστρήσει μέσα από τα δάχτυλά σου σαν άμμος. Δεν είναι δική μας για να την κατέχουμε, ούτε να την υπερασπιστούμε, ούτε να την διακηρύξουμε. Απλώς είναι, και εμείς, στις φευγαλέες στιγμές της χάρης μας, μπορούμε να την αγγίξουμε—όχι με το μυαλό, όχι με τη θέληση, αλλά με την ακατέργαστη, ανόθευτη ουσία της ύπαρξης.
Πρόσεξε αυτόν που ισχυρίζεται ότι περικλείει την Αλήθεια σε ένα δοχείο της δικής του κατασκευής, γιατί έχει χτίσει μια φυλακή του δικού του σχεδίου. Πρόσεξε αυτόν που στέκεται ως Δάσκαλος απρόσκλητος, γιατί έχει στεφθεί βασιλιάς πάνω σε ένα βασίλειο σκόνης. Η ανεντιμότητά τους δεν βρίσκεται μόνο στα λόγια τους, αλλά στην ίδια τους τη στάση—την τόλμη να πιστεύουν ότι το άπειρο μπορεί να δαμαστεί, ότι το ακατάληπτο μπορεί να εξηγηθεί. Δεν είναι υπηρέτες της Αλήθειας, αλλά της δικής τους ματαιοδοξίας· όχι υπερασπιστές του ιερού, αλλά βεβηλωτές του μυστηρίου της. Το πλήθος των ανοησιών τους είναι ένα υφαντό υφασμένο με νήματα υπερηφάνειας, και το βάθος της απάτης τους είναι μια άβυσσος στην οποία οδηγούν τους ανυποψίαστους.
Κι έτσι, ας γυρίσουμε την πλάτη στον θόρυβο των διακηρύξεών τους και ας βαδίσουμε αντίθετα στην ερημιά της σιωπής. Ας αποτινάξουμε τα ενδύματα της βεβαιότητας και ας σταθούμε γυμνοί μπροστά στο άγνωστο. Ας σταματήσουμε την προσπάθεια, την ονοματοδοσία, την ατέλειωτη ανάγκη μας να κατακτήσουμε αυτό που δεν μπορεί να κατακτηθεί. Στην ησυχία, η Αλήθεια δεν αποκαλύπτεται ως έπαθλο—ξεδιπλώνεται ως αγκάλιασμα, ως διάλυση, ως γίγνεσθαι. Δεν είναι προορισμός, αλλά παρουσία· όχι απάντηση, αλλά ερώτηση που μας ταπεινώνει σε δέος.
Διότι η Αλήθεια είναι μια Εμπειρία, πέρα από κάθε αντίληψη—ένα αδιάκοπο τραγούδι που τραγουδιέται σε μια γλώσσα που δεν μπορούμε να ακούσουμε, ένα φως που μας τυφλώνει για να δούμε, μια σιωπή που μας εκκωφανίζει στην ειρήνη. Ας μην επιδιώξουμε να την κατέχουμε, αλλά να κατακτηθούμε από αυτή· να μην την μιλήσουμε, αλλά να μιληθούμε από αυτή· να μην την διδάξουμε, αλλά να διδαχθούμε από το απέραντο, ανείπωτο θαύμα της ύπαρξής της. Σε αυτή την παράδοση, δεν βρίσκουμε την Αλήθεια—μας βρίσκει αυτή, και σε αυτό το εύρεμα, αποδομούμαστε, ξαναφτιάχνονται, και απελευθερωνόμαστε στο απεριόριστο μυστήριο όλων όσων είναι.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου