Οι υποπροσωπικότητές μας συνθέτουν το δικό μας παζλ

To ήξερες ότι καθένας από εμάς δεν έχει μόνο μία προσωπικότητα, αλλά ένα σύνολο από «υποπροσωπικότητες», οι οποίες αναπτύσσονται σταδιακά από τα παιδικά μας χρόνια; Αυτές οι υποπροσωπικότητες αναπτύσσονται μαζί με τους ρόλους που σταδιακά μαθαίνουμε να παίζουμε, ενώ λειτουργούν σχεδόν ως αυτόνομες οντότητες, με τη δική τους ατζέντα, τους δικούς τους φόβους και εμμονές, τη δική τους ταυτότητα και ατομικότητα, ενώ μπορεί να βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με αυτό που θέλουμε εμείς ή ακόμη και μεταξύ τους. Αν το καλοσκεφτείς, λοιπόν, είμαστε ένα παζλ από πολλά κομμάτια, τα οποία άλλοτε δένουν με κάποιο τρόπο και συνδέονται σχετικά εύκολα, ενώ άλλες φορές φορές θέλει πολύ κόπο για να τα κολλήσουμε.

Και επειδή τα πράγματα μπορεί να σου ακούγονται περισσότερο περίπλοκα απ’ ό,τι είναι στην πραγματικότητα, ας αναλογιστούμε αυτό το πλήθος των διαφορετικών υποπροσωπικοτήτων/εαυτών στη ζωή μας. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι ο τρόπος με τον οποίο σχετιζόμαστε με τον σύντροφό μας είναι διαφορετικός από τον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε με τους γονείς μας. Ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούμε με το αφεντικό μας είναι διαφορετικός από εκείνον που επικοινωνούμε με την παρέα μας. Η ενέργεια που νιώθουμε όταν περπατάμε στη φύση δε συγκρίνεται με εκείνη που αισθανόμαστε όταν προετοιμαζόμαστε για γραπτές εξετάσεις.

Υπάρχουν επομένως πολλές διαφορετικές πτυχές της προσωπικότητάς μας. Μπορεί να είμαστε τελειομανείς, επικριτικοί, δημιουργικοί, χιουμορίστες, σοβαροί, χαριτωμένοι, απρόσεκτοι, κοινωνικοί, ορθολογιστές, ευαίσθητοι. Μπορεί τη μία μέρα να φαινόμαστε νικητές και την άλλη ηττημένοι, να είμαστε αγωνιστές για κάποιους, ενώ για κάποιους άλλους φιλήσυχοι, εναλλακτικοί τύποι για τους φίλους μας την ίδια στιγμή που στα μάτια του αφεντικού μας φαινόμαστε απελπιστικά συμβατικοί.

Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι κάθε τέτοιο κομμάτι, κάθε υποπροσωπικότητά μας δηλαδή, βρίσκεται μες την ψυχή μας για να καλύψει τις τόσο διαφορετικές ανάγκες μας. Είναι δηλαδή αποτέλεσμα των τόσο διαφορετικών εμπειριών και επιρροών που έχουμε στη ζωή μας και σίγουρα για κάποιο λόγο υπάρχει. Κι επειδή αυτό που δημιουργεί μια προσωπικότητα (ή τις επιμέρους υποπροσωπικότητες) είναι η ενστικτώδης ανάγκη του ανθρώπου για επιβίωση, η επικράτηση ή μη αυτών των τμημάτων του χαρακτήρα μας, θεωρείται άμεσα συνδεδεμένη με την επιδοκιμασία ή την επιδοκιμασία αντίστοιχα, την οποία δεχόμαστε από τους άλλους για κάποιες συγκεκριμένες συμπεριφορές μας.

Επίσης, είναι ενδιαφέρον να πούμε ότι οι «υποπροσωπικότητες» ή αλλιώς «περσόνες», όπως τις αποκαλούν κάποιοι, μπορεί να βρίσκονται στο συνειδητό μας επίπεδο, δηλαδή να έχουμε επίγνωση για αυτά τα στοιχεία του εαυτού μας ανά πάσα στιγμή, αλλά μπορεί και να βρίσκονται στο ασυνείδητό μας, δηλαδή στο τμήμα εκείνο του μυαλό μας, το οποίο δεν μπορούμε να αντιληφθούμε παρά μόνο σε ειδικές συνθήκες. Αυτό βέβαια έχει ως αποτέλεσμα να μην έχουμε επίγνωση ότι ένα κομμάτι του εαυτού μας επιδιώκει τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που εμείς συνειδητά επιθυμούμε. Σε αυτήν την περίπτωση, οι υποπροσωπικότητες γίνονται εμφανείς από τα αποτελέσματά τους και είναι οι στιγμές εκείνες της ζωή μας που δεν μπορούμε με τίποτα να προχωρήσουμε σε έναν τομέα που τόσο επιθυμούμε, αλλά ταυτόχρονα μας είναι αδύνατον και να αποδεχτούμε ότι δεν προχωράμε. Βιώνουμε διαρκείς εσωτερικές συγκρούσεις και ανησυχία, εκρήξεις θυμού και μια ανεξήγητη ζήλια για τους άλλους γύρω μας που μπορούν. Ρίχνουμε σε τρίτους το φταίξιμο και την ευθύνη για τις δικές μας αδυναμίες και αποτυχίες όταν στην πραγματικότητα είναι ένα δικό μας κομμάτι που αποτελεί τροχοπέδη στα όνειρά μας. Η ενέργειά μας διασκορπίζεται, γιατί η μία υποπροσωπικότητα προσπαθεί να βγει στην επιφάνεια, ενώ η άλλη επειδή καταπιέζεται τη σαμποτάρει. Όλα αυτά συντελούν στο να μην μπορούμε να πραγματοποιήσουμε τους στόχους μας, μιας και δεν είμαστε ξεκάθαροι στο τι θέλουμε, αφού η μία ανάγκη μας αντικρούει την άλλη και τα κίνητρά μας είναι «θολά».

Οι ειδικοί λένε ότι εκείνες οι «περσόνες» που εξακολουθούμε να διατηρούμε για πολλά χρόνια στην επιφάνεια του νου μας, κυρίως λόγω της ανατροφής μας, ονομάζονται «Πρωταρχικοί Εαυτοί», ενώ τα κομμάτια του εαυτού μας που προσπαθήσαμε να εξωτερικεύσουμε, αλλά απορρίφτηκαν από το ευρύτερο περιβάλλον μας, αποτελούν τους «Αποποιημένους εαυτούς». Για παράδειγμα, αν σαν παιδιά εκφράζαμε θυμό και τιμωρούμασταν γι’ αυτό, τότε ίσως να αποφεύγουμε πλέον να τον δείχνουμε. Ωστόσο, αυτό το κομμάτι της προσωπικότητάς μας (ο θυμωμένος εαυτός), είναι καταπιεσμένο και ίσως να έρχεται ξαφνικά στην επιφάνεια κάνοντάς μας να νιώθουμε θυμωμένοι, χωρίς να ξέρουμε ακριβώς τον λόγο.

Εν τέλει, είμαστε γεμάτοι δυνατότητες, χαρίσματα και ταλέντα, τα οποία ούτε που μπορούμε να φανταστούμε. Είναι απίστευτη η δύναμη και οι ικανότητες που έχουμε, που περιμένουν με τον κατάλληλο τρόπο, την κατάλληλη στιγμή, να απελευθερωθούν. Εντοπίζοντας, λοιπόν, τις βασικές μας υποπροσωπικότητες, αρχίζουμε τη διαδρομή που θα μας οδηγήσει στο να τις ελέγξουμε και να εναρμονίσουμε τις ενέργειές τους. Ας δεχτούμε, επομένως, όλα αυτά τα κομμάτια μας και ας τα αγαπήσουμε ακόμη περισσότερο. Άλλωστε, οι ζωές μας είναι τόσο πολύπλοκες και πολυσύνθετες, πώς είναι δυνατόν να περιμένουμε η προσωπικότητά μας να είναι απλή και μονοδιάστατη;