Η Αισθηματική Λειτουργία

1. Η πιο βασανιστική και βασική δυσλειτουργία στην ψυχολογία μας είναι στον (συν)αισθηματικό τομέα μας. Εδώ βρίσκεται η μεγαλύτερη αστάθεια, σύγχυση και σπατάλη ενέργειας.

Οι τρεις γενικές αρχές διάνοιας, αισθήματος και ζωτικότητας έχουν τρεις τομείς η καθεμιά: τον διανοητικό, αισθηματικό και ζωτικό τομέα. Και κάθε τομέας έχει τις θετικές, κανονικές λειτουργίες του και τις αρνητικές.

Όλη αυτή η γνώση ήταν γνωστή σε παλαιότερες εποχές μα είχε ξεχαστεί και χαθεί για να ξαναπαρουσιαστεί πρόσφατα, παράλληλα με και ξεχωριστά από την επίσημη ψυχολογία που θεωρείται «επιστήμη».

Ας σημειωθεί πρώτα όμως πως οι αρνητικές λειτουργίες (και συνήθειες) δεν είναι έμφυτες ή φυσιολογικές. Όλες είναι επίκτητες και οφείλονται αφενός στη μίμηση και αφετέρου στην εισβολή σε έναν τομέα ενέργειας από άλλον.

2. Η μίμηση είναι μια βασική λειτουργία του διανοητικού τομέα της ζωτικότητας. Με τη μίμηση μαθαίνουμε όλοι πάρα πολύ γρήγορα. Ως μικρά παιδιά μαθαίνουμε να περπατούμε όρθια, να μιλάμε τη μητρική γλώσσα και να χειριζόμαστε διάφορα πράγματα και σύνεργα - ρούχα, μαχαιροπίρουνα, μολύβια κλπ. Η μίμηση συνεπάγεται πολλή επανάληψη και όλοι ξέρουμε την ανακούφιση που νιώθουμε μόλις μάθουμε να κάνουμε κάποια δραστηριότητα όπως π.χ. να καβαλάμε το ποδήλατο.

Μέσω μίμησης απορροφούμε από τους μεγάλους γύρω μας πολλές κινήσεις κι εκφράσεις και ως εκ τούτου επέρχεται η ομοιότητα μεταξύ παιδιών και γονιών (ή γιαγιάδων και παππούδων).

Μέσω μίμησης τα παιδιά απορροφούν και μαθαίνουν και τις διάφορες αρνητικές λειτουργίες και συνήθειες από τους γονείς τους και το στενό οικογενειακό περιβάλλον. Αλλά σε αυτό παίζει ρόλο, είπαμε, η εισροή ενέργειας από έναν τομέα σε άλλον.

3. Ας εξετάσουμε τώρα εκτενέστερα τις διάφορες απόψεις της αισθηματικής αρχής. Ο διανοητικός τομέας της αισθηματικής λειτουργίας καθαυτής είναι το αίσθημα ύπαρξης "εγώ είμαι, υπάρχω". Αυτό λέγεται και ξυπνητής διότι μας αφυπνίζει από τον ύπνο και από τις ονειροπολήσεις. Μετά είναι η ευθυμία γενικά, με χιούμορ και χαρά. Τέλος, είναι και το αίσθημα ενότητας ή συνάφειας που μας ενσωματώνει σε μεγαλύτερους οργανισμούς π.χ. οικογένεια, έθνος.

Αλλά εδώ, στον ζωτικό τομέα του συναισθηματικού κέντρου εισέρχονται παλμοί ενέργειας από τη διάνοια ή τη γενετήσια αρχή και οι φυσιολογικές λειτουργίες μετατρέπονται για λίγο σε αλαζονική έξαρση, σε εξάψεις οργής ή ζήλιας και σε κατήφεια ή φόβο.

Όλες αυτές οι συγκινήσεις έρχονται και παρέρχονται. Επειδή εμείς ταυτιζόμαστε νιώθοντας, πιστεύοντας και λέγοντας «εγώ φοβάμαι, ζηλεύω, ξέρω καλύτερα» κλπ, έχει εδραιωθεί μια πίστη στην πραγματικότητα, μονιμότητα και ισχύ τους. Όμως όλες είναι παροδικές και ο άνθρωπος μπορεί να μάθει να αποστασιοποιείται ή να τις ξεπερνά σιγά σιγά.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα άποψη παρουσιάζουν οι αισθηματικοί τομείς των άλλων κέντρων - της διάνοιας, της ζωτικότητας μα και του συναισθήματος.

4. Ο αισθηματικός τομέας της διάνοιας είναι απλά η αγάπη της γνώσης.

Όλοι θέλουμε να γνωρίζουμε κάτι όλη την ώρα. Αυτή η επιθυμία παρουσιάζεται σε τρεις απόψεις. Η μια, πιο χαμηλή, είναι το κουτσομπολιό που περνά ως «κοινωνική επικοινωνία» και συχνότατα γίνεται άγρια επικριτικό: πολλές σελίδες σε εφημερίδες και πολλά περιοδικά επιδίδονται στο κουτσομπολιό για τιβίδες, τραγουδιστές, κλπ. Η δεύτερη, και αρκετά ψηλότερα, είναι η επιθυμία να ερευνήσουμε τον κόσμο και να διατυπώσουμε τους νόμους των φαινομένων του: αυτή οδηγεί στον σχηματισμό και τη συνεχή τροποποίηση των επιστημονικών γνώσεων. Η τρίτη στρέφεται στη γνώση του εσωτερισμού που καθοδηγεί στην ανέλιξη.

Εδώ επίσης εισρέει ενέργεια από άλλους τομείς και προκαλεί αρνητικά φαινόμενα. Μια κοινότατη αρνητική δυσλειτουργία είναι η προσκόλληση σε θεωρίες, δόγματα, κλπ: οι άνθρωποι ξεχνούν πως μια θεωρία ή ιδεολογία, είναι απλώς ένα μέσο για την εύρεση ή διεύρυνση γνώσεων, νομίζουν πως μόνο η δική τους είναι ορθή και προσκολλιούνται με πάθος σε αυτήν. Αυτό γίνεται δογματισμός και γεννά πολλή δηλητηριώδη επίκριση για άλλες θεωρίες και υποθέσεις. Το επόμενο βήμα είναι απαγορεύσεις, διώξεις και καταπίεση άλλων θεωριών.

Αυτός ο δογματισμός είναι μεγάλο εμπόδιο στην πρόοδο.

5. Ο αισθηματικός τομέας του αισθηματικού κέντρου είναι η αγάπη για την Αλήθεια.
Κι εδώ έχουμε τρεις απόψεις. Πρώτα, και πιο χαμηλά, είναι η αγάπη μας για τις αλήθειες της καθημερινής ζωής που δίνουν αξιοπιστία κι εντιμότητα. Μετά είναι η αγάπη για την αλήθεια των νόμων και της τάξης του σύμπαντος. Πολύ λεπτότερη είναι η αγάπη για την Αλήθεια που δεν αλλάζει ποτέ και είναι η ουσία του Υψίστου.

Αυτή συνοδεύεται από δημιουργικότητα σε κάθε τομέα της ζωής. Αν υπάρχει έμπνευση και ταλέντο θα πραγματώσει έργα πολιτισμού και μορφές λατρείας.

Αλλά κι εδώ υπεισέρχεται ξένη ενέργεια και παράγει προσκόλληση σε θρησκεία, θεολογία και τελετές. Κι εδώ η προσκόλληση στη δική μου θρησκεία κλπ, γεννά μισαλλοδοξία και διώξεις, ακόμα και Ιερές Εξετάσεις, εικονομαχίες και θανατώσεις δια πυρός και σιδήρου.

6. Ο αισθηματικός τομέας της ζωτικότητας είναι η αγάπη για όλες τις μορφές της Ζωής και η χαρά στην κίνηση, δεξιοτεχνία, χορό και ρυθμό και χρήσιμα σπορ. Η αγάπη αυτή επινοεί κι εφευρίσκει ποικίλα μέσα για τον εμπλουτισμό της ζωής και των εκδηλώσεών της.

Όταν όμως η αγάπη αυτή περιορίζεται στη δική μου μόνο ζωή τότε όλες οι άλλες μορφές γίνονται ανταγωνιστικές ή και απειλητικές. Εδώ η προσκόλληση μετατρέπει τη ζωή σε βιοπάλη, επιδίδεται στην εξουδετέρωση ανταγωνιστών (στο εμπόριο, στη βιομηχανία) και ζητάει να κατοχυρώσει δια της βίας ή πονηρών νόμων παγιωμένες τάξεις και κληρονομικές κάστες.

Και η χαρά στην κίνηση της ζωής διαστρέφεται κι επιδίδεται στην επινόηση μέσων για καταπίεση κι εξουδετέρωση αντιπάλων. Συχνά γίνεται ευχαρίστηση με σκληρότητα και βασανιστήρια. Αυτή η διαστροφή εκδηλώνεται σε εξολοθρεύσεις και γενοκτονίες.

7. Αν κοιτάξουμε γύρω μας με φρέσκο μάτι θα δούμε όλες αυτές τις εκδηλώσεις, και τις θετικές και τις αρνητικές. Αν κοιτάξουμε κάπως ουδέτερα την Ιστορία θα τις δούμε κι εκεί εξίσου ανάγλυφα.

Ευτυχώς οι αρνητικές εκδηλώσεις του αισθήματος είναι καθαρά επίκτητες και παροδικές. Γιατί αν δεν ήταν έτσι, δεν θα μπορούσαμε ποτέ να ελευθερωθούμε από αυτές. Αλλά με την κατάλληλη καθοδήγηση ένας άνθρωπος μπορεί βαθμιαία να τις εξουδετερώσει.

Έδωσα περισσότερο χρόνο στην αισθηματική άποψη των ψυχολογικών λειτουργιών μας διότι έχουν μεγάλη δύναμη και διότι μέσω αυτών διαφοροποιούνται οι άνθρωποι σε διανοητικό τύπο, συναισθηματικό και δραστικό.