Γιατί δεν αντιδρούμε

Μπανάνα, χιμπατζήδες και παγωμένο νερό
Γιατί δεν αντιδρούμε στις συνεχείς πιέσεις που δεχόμαστε καθημερινά; Μία ευρέως αποδεκτή απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι: η αδυναμία μας συλλογικά ν’ αλλάξουμε τα πράγματα, με ένα βιώσιμο τρόπο, μας οδηγεί να χάνουμε το ενδιαφέρον μας, εφ’ όσον, ό,τι και αν απαιτούμε, η απαίτησης μας δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν.
Δυστυχώς, τείνουμε να υποτιμούμε τούτο το πρόβλημα, όλες και όλοι οι μη δουλοπρεπώς υποταγμένες και υποταγμένοι στο δεσποτικό καθεστώς κεντρικής εξουσίας και ισχύος της τυραννικής κομματοκρατίας. ΄Ενα μεγάλο μέρος του προβληματικού τούτου ‘γορδίου δεσμού’, που καθημερινά μας ταλανίζει, έγκειται στην ψυχολογική του προσέγγιση.
Σήμερα, περίπου 354.000 άνθρωποι γεννιούνται κάθε μέρα, επάνω στην επιφάνεια του πλανήτη Γη. Ταυτόχρονα, συνεχώς βελτιώνονται οι μηχανισμοί ελέγχου αυτών των ανθρώπων από το δεσποτικό καθεστώς.
Οι μηχανισμοί ελέγχου όλων μας βελτιώνονται συνεχώς, μέρα με την ημέρα. Παράλληλα, τα παντός είδους αριστερο-κεντρο-δεξιά δόγματα, ιερατεία και κόμματα, τούτες οι τυφλά αφιερωμένες εργαλειομηχανές του, μετά μανίας ενισχύουν το δήθεν αναγκαίο και αυστηρά προσωποπαγές, δεσποτικό καθεστώς, που κάπως έτσι, απολύτως εξουσιαστικά μας ελέγχει:
Είκοσι χιμπατζήδες απομονώνονται σ’ ένα δωμάτιο, όπου στο υψηλότερό του σημείο είναι κρεμασμένη μια μπανάνα. Μόνο μια σκάλα επιτρέπει την πρόσβασι στην κρεμασμένη μπανάνα.
Το δωμάτιο επίσης είναι εξοπλισμένο με ένα μηχανισμό ελέγχου, που αυτομάτως ψεκάζει παγωμένο νερό μόλις ένας χιμπατζής προσπαθεί ν’ ανέβει στη σκάλα. Γρήγορα, οι χιμπατζήδες μαθαίνουν ότι δεν πρέπει ν’ ανεβαίνουν στη σκάλα.
Στη συνέχεια, ο μηχανισμός ψεκασμού παγωμένου νερού καθίσταται ανενεργός. Διατηρώντας όμως την ανάμνησι της εμπειρίας της πρότερης ψυχρολουσίας τους, οι χιμπατζήδες δεν επιχειρούν καν να προσεγγίσουν την σκάλα.
Αργότερα, ένας χιμπατζής τυχαία αντικαθίσταται από ένα νέο. Μόλις ο νέος αυτός χιμπατζής προσπαθεί να πιάσει την μπανάνα, με αναρρίχηση της σκάλας, οι άλλοι χιμπατζήδες του επιτίθενται βίαια και τον απωθούν.
΄Οταν ένας δεύτερος νέος χιμπατζής το επιχειρεί, επίσης αμέσως δέχεται επίθεση, ενώ προσπαθεί να αναρριχηθεί στη σκάλα. Το πείραμα συνεχίζεται μέχρις ότου ολόκληρη η πρώτη φουρνιά χιμπατζήδων, που όντως είχαν υποφέρει με τα παγωμένα ντους, έχει τελείως αντικατασταθεί από νέους χιμπατζήδες.
Ωστόσο, οι νέοι χιμπατζήδες δεν προσπαθούν καν πλέον ν’ ανέβουν στη σκάλα, για να φτάσουν την μπανάνα. Και μόλις κάποιος από αυτούς το επιχειρεί, αμέσως τιμωρείται από τους άλλους.
Τον τιμωρούν χωρίς καν να γνωρίζουν τον λόγο που αυτό που πάει να πράξει είναι απαγορευμένο. Πράττουν μεν ομαδικά, αλλά χωρίς να ξέρουν γιατί αυτό είναι ‘taboo’ ή ταμπού (Théorie de l’esprit, Wikipédia).
Ακραιφνώς εμφανής είναι η συνάφεια του εργαστηριακού αυτού πειράματος με χιμπατζήδες, στην συμπεριφορά των άνευ ‘ν’ ατόμων-κομματαθρώπων, που μας περιτριγυρίζουν. Η τυφλή υποταγή τους στο δεσποτικό καθεστώς κεντρικής εξουσίας και ισχύος της τυραννικής κομματοκρατίας, απλά ξεκινά με την άμεση απόρριψη κάθε αντίθετης προς τα κόμματα σκέψης, ως ταμπού.
Ο παγωμένος εγκέφαλός τους λειτουργεί κατ’ αναλογία ή ομοιότητα μεταξύ ιδεών ή πραγμάτων, επιβεβαιωτικής μόνον φύσεως, ήτοι ταξινομούν την κάθε νέα πληροφορία αυστηρά σε σχέσι με τις προηγούμενες, παγιωμένες πεποιθήσεις τους. Αυτός είναι ο λόγος που, όταν για πρώτη φορά προσλαμβάνουν μια νέα πληροφορία, τα άτομα-κομματαθρώποι ποτέ δεν είναι δεκτικά στο μήνυμά της, ακόμη και εάν αυτό το μήνυμα εμπεριστατωμένα περιγράφει την Αλήθεια.
Τι πρέπει να πράξουμε συλλογικά, ώστε τούτα τα τυφλά υποταγμένα άτομα-κομματαθρώποι να επανακτήσουν την κριτική σκέψη ενός μέσου ανθρώπου; Πώς ακριβώς;