Μαμ, κακά και tablet ~ Εφαρμογές για μωρά

Ποιά είναι η πρώτη λέξη που εκστομίζει ένας άνθρωπος; «Μαμά». Συνήθως ο «μπαμπάς» έρχεται λίγο αργότερα, όπως και οι λέξεις που περιγράφουν τις βασικές ανάγκες και τις πιο συνηθισμένες ασχολίες του μωρού.

Πώς θα σας φαινόταν όμως αν το λίγων μηνών βλαστάρι σας σάς κοίταζε στα μάτια και αντί για «μαμ» και «άτα» έλεγε «iPad»;

Στην εποχή της ευρυζωνικότητας και των έξυπνων συσκευών επικοινωνίας στην οποία σήμερα μεγαλώνουν τα παιδιά (δύσκολα θα βρεθεί σπίτι χωρίς σύνδεση στο Ιντερνετ, κινητό ή ταμπλέτα), είναι φυσικό να υιοθετούν συνήθειες που παλιότερα θα φάνταζαν εξωπραγματικές.

Ωστόσο, η ενασχόληση των ανηλίκων με την τεχνολογία από όλο και μικρότερη ηλικία - ξεκίνησε από το Λύκειο, πέρασε στο Γυμνάσιο και στο Δημοτικό και τώρα αρχίζει από το... νηπιαγωγείο - εγκυμονεί κινδύνους.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, πολλά νήπια έχουν αρχίσει να εμφανίζουν συμπτώματα εξάρτησης από τα κινητά και τις ταμπλέτες. Οι ειδικοί κάνουν λόγο για «χάι-τεκ μωρά», τα οποία μεγαλώνουν αγγίζοντας οθόνες αφής με την ίδια ευκολία που πιάνουν έναν μαρκαδόρο για να ζωγραφίσουν.

Η χρήση των φορητών συσκευών αρχίζει συχνά πριν από την ηλικία των τριών ετών. Στη Βρετανία, σχεδόν το ένα τρίτο των παιδιών 7 και 8 ετών έχει δικό του κινητό τηλέφωνο, με το ποσοστό να ανεβαίνει στο 65% στα παιδιά 9 έως 11 ετών και στο 88% στα άτομα 12 έως 14 ετών. Αρκετά παιδιά το παρακάνουν: παίζουν με το κινητό στο τραπέζι όταν τρώνε και στο κρεβάτι τους πριν κοιμηθούν.

Πολλές φορές οι γονείς επιστρατεύουν τις συσκευές τους για να ηρεμήσουν τα παιδιά τους ή να τους αποσπάσουν την προσοχή (προκειμένου να ηρεμήσουν οι ίδιοι).

Κάποιοι άλλοι τις χρησιμοποιούν ως ανταμοιβή για την επίδειξη καλής συμπεριφοράς: «Φάε το φαγητό σου και μετά θα σου δώσω το iPad για να παίξεις» ακούστηκε πρόσφατα σε ελληνικό σπίτι - και σίγουρα δεν ήταν το μοναδικό. Την ίδια στιγμή, όμως, οι γονείς δηλώνουν ότι ανησυχούν πως τα παιδιά τους εθίζονται στην τεχνολογία.

Η παγίδα των εφαρμογών. Πολλά μωρά μαθαίνουν τη λειτουργία των ηλεκτρονικών συσκευών λίγους μήνες μετά τη γέννησή τους.

Τι ενδιαφέρον παρουσιάζει μια ταμπλέτα με προγράμματα για μεγάλους; θα ρωτήσετε. Οι κατασκευαστές έχουν φροντίσει και γι' αυτό: υπάρχουν χιλιάδες εφαρμογές (apps) ειδικά φτιαγμένες για παιδιά κάτω των τριών ετών που περιέχουν παιχνίδια, ποιηματάκια και παζλ.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, κανένα νήπιο κάτω των δύο ετών δεν πρέπει να έχει οποιαδήποτε επαφή με οθόνη. Ωστόσο, αυτό δεν τηρείται σε πολλά σπίτια.

Οι παιδίατροι ανησυχούν για τις επιπτώσεις των smartphones στον εγκέφαλο των μικρών παιδιών και τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών στη συγκέντρωσή τους, την όρεξη και την παχυσαρκία.

«Τα μωρά λίγων μηνών είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τις οθόνες αφής και μπορούν να αλληλεπιδράσουν με την τεχνολογία με τρόπο που ήταν αδύνατος μέχρι πριν από λίγα χρόνια. Πρόκειται για κοσμογονική αλλαγή, η οποία μας εισάγει σε μια ανεξερεύνητη περιοχή σε ό,τι αφορά τη σωματική, εκπαιδευτική, κοινωνική και ψυχολογική ανάπτυξη των παιδιών» δήλωσε η Τζέιν Ο'Κόνορ, ερευνήτρια στον τομέα της Προσχολικής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, η οποία άρχισε να ψάχνει το θέμα όταν παρατήρησε τον τρίχρονο γιο της να παίζει με το κινητό της.

«Οι εταιρείες τεχνολογίας έχουν συμφέρον να προωθούν επιθετικά συσκευές και εφαρμογές στις οικογένειες που έχουν μικρά παιδιά, επειδή θέλουν να διασφαλίσουν ότι η επόμενη γενιά θα προσκολληθεί στα προϊόντα τους. Είναι αμφίβολο κατά πόσο αυτό είναι καλό» πρόσθεσε.

Η ερευνήτρια διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι γονείς επιτρέπουν στα παιδιά τους να παίζουν με φορητές συσκευές από 10 έως 30 λεπτά ημερησίως, χρόνος που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει ακόμη και τις τέσσερις ώρες την ημέρα τα Σαββατοκύριακα.

Σύμφωνα με την έρευνα, όσοι απαγορεύουν στα νήπια τη χρήση smartphones και ταμπλετών έχουν την τάση να επικεντρώνονται στο παρόν, θέλοντας να δημιουργήσουν για τα παιδιά τους ένα περιβάλλον στο οποίο κυριαρχούν η ανάγνωση βιβλίων και το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους.

Αντίθετα, αυτοί που τάσσονται υπέρ της χρήσης της τεχνολογίας πιστεύουν ότι θα δώσουν στα παιδιά τους «ένα προβάδισμα στη ζωή».

Ωστόσο, οι περισσότεροι γονείς που αφήνουν τα παιδιά τους να παίζουν με κινητά και ταμπλέτες δήλωσαν ότι η αντίδρασή τους όταν τους παίρνουν από τα χέρια τις συσκευές είναι «ανησυχητική», φανερώνοντας σημάδια εθισμού.

Στη χώρα μας η πλειονότητα των κλήσεων στη Γραμμή Βοηθείας 800 11 800 15 του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου το 2013 αφορούσε σε θέματα συμπεριφορών εξάρτησης από την τεχνολογία (37%).

Εφαρμογές για μωρά

White Noise Baby. Απαλοί ήχοι βοηθούν το μωρό να χαλαρώσει και να κοιμηθεί γρήγορα. Σε αυτούς περιλαμβάνονται κλασική μουσική, ήχος από κοχύλι και τρεχούμενο νερό.
Talking Tom Cat. Μια χαριτωμένη γατούλα που νιαουρίζει ή γουργουρίζει όταν τη χαϊδεύετε και επαναλαμβάνει όλα όσα λέτε.
Balloonimals. Φυσήξτε στο μικρόφωνο του κινητού σας και παρακολουθήστε ένα μπαλόνι να φουσκώνει. Κουνήστε το τηλέφωνο για να δείτε ένα ζωάκι να γεννιέται μέσα από το μπαλόνι.
Peekaboo Barn. Διδάσκει στα παιδιά τη σχέση αιτίας και αποτελέσματος και τα εξοικειώνει με τους ήχους των ζώων.
Jolly Wombat Tidy Kids Game. Μετατρέπει το iPad σε επιτραπέζιο παιχνίδι. Σε κάθε παίκτη ανατίθεται μια εργασία. Οσο πιο γρήγορα τη διεκπεραιώσει τόσο περισσότερα αστέρια θα πάρει.