Κάποτε, κάποιος, ή μάλλον κάποιοι θα πρέπει να λογοδοτήσουν για τον θάνατο των μύθων. Επειδή ο μύθος ήταν και είναι η καλύτερη εξήγηση για το Άγνωστο, ο μύθος ήταν πάντα το κλειδί για το Επέκεινα, ο μύθος ήταν πάντα ένα διαβατήριο πέρα από την απόγνωση και προς την κατανόηση αυτού τού κόσμου.
Είναι μεγάλη αφέλεια να πιστεύει κανείς στους μύθους, είναι όμως και φτώχεια μοναδική να τους απορρίπτει.
Διάλεξε τον «τρίτο δρόμο», και προσπάθησε να συλλάβεις το νόημά τους…!
Η Μυθολογία είναι πρωτότοκη αδελφή της Ιστορίας.
«Σχετικά με τους κλάδους της φιλοσοφίας ούτε στη λογική ούτε στα μαθηματικά ταιριάζει η μυθογραφία. Ταιριάζει μόνο στην ηθική που αφορά το άτομο και στο τμήμα εκείνο της θεολογίας που εξετάζει την μύηση στα μυστήρια. Διότι η «φύση αγαπά να κρύβεται» και δεν ανέχεται να φτάνουν στα αυτιά των ασεβών λόγια ξεκάθαρα πάνω στην απόκρυφη ουσία των θεών. Για αυτό και πρέπει να μεταχειριζόμαστε την απόρρητη και άγνωστη φύση των ιερών συμβόλων. Τούτο ικανοποιεί όχι μόνο την ψυχή αλλά και το σώμα και μας αποκαλύπτει την παρουσία των θεών. Νομίζω πως και οι μύθοι φέρνουν πολλές φορές το ίδιο αποτέλεσμα, ανακατωμένοι δηλαδή με αινίγματα και με μυθική σκηνοθεσία, αποκαλύπτουν τις θείες αλήθειες σε όσους είναι ανίκανοι να τις δεχτούν αυτές καθαυτές. Συνεπώς όχι μόνο πρέπει να προσεγγίζουμε τους μύθους με την προσμονή και την εστίαση του νου για την αποκρυπτογράφηση των εννοιών που κρύβονται μέσα τους, αλλά και ως σύμβολα τα οποία μέσω της συμπαθείας θα αποκαταστήσουν την επαφή της ψυχής μας με τον θείο κόσμο.»
«Εξάλλου το ότι οι μύθοι επιδρούν και στους πολλούς το δείχνουν οι τελετές. Αυτές πράγματι, χρησιμοποιώντας τους μύθους, με σκοπό να κλείσουν μέσα τους την απόρρητη αλήθεια σχετικά με τους θεούς, αποβαίνουν για τις ψυχές αιτίες της ταύτισης αισθημάτων με τα δρώμενα κατά τρόπο άγνωστο σε εμάς και θεϊκό.Έτσι άλλοι από αυτούς που μετέχουν στις ιερές τελετές καταπλήσσονται κυριευμένοι από το θεϊκό δέος , ενώ άλλοι που προσαρμόζουν την διάθεση τους προς τα ιερά σύμβολα και εξέρχονται από τον εαυτό τους, τοποθετούνται στην περιοχή των θεών και ευφορούνται από το πνεύμα τους. Και σε κάθε περίπτωση, τα επόμενα αυτών γένη, που είναι ανώτερα από εμάς, βάσει της εναρμόνισης και οικειότητας τους προς τα τέτοιου είδους σύμβολα, μας υψώνουν δια της συμπαθείας μέσω αυτών στους θεούς»
Πρόκλος
Για πρώτη ύλη του ο μύθος έχει ευχάριστες ή δυσάρεστες σκέψεις και στη θέση των αφηρημένων εννοιών χρησιμοποιεί εικόνες, παραβολές, σύμβολα. Δουλεύει περισσότερο με το συναίσθημα και τη φαντασία, παρά με τη νόηση και την κρίση. Σκοπός του είναι η απαίτηση του δικαίου στο όνομα των αδυνάτων, η μετάδοση ηθικοπλασιών, η ικανοποίηση της άλογης λαχτάρας για κάτι απόλυτο, ακόμα η γαλήνη του θυμικού, η παρηγοριά, ο εορτασμός. Οι μύθοι είναι τόσο παλιοί, όσο και η ιστορία του ανθρώπου. Ο Μυθολογικός λόγος αφορά την απόπειρα της ανθρωπότητας κατά την νηπιακή της ηλικία, να ερμηνεύσει τον κόσμο και τις φυσικές δυνάμεις από τις οποίες εξαρτιόταν η επιβίωσή της. Ο μύθος λειτουργεί ως μία πρωτόγονη φιλοσοφία στην πιο ακατέργαστη μορφή του, σε μία εποχή που η ανθρωπότητα αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως μία ολότητα. Είναι η προφορική μετάδοση της συλλογικής μνήμης, της εμπειρίας και της γνώσης σε μία εποχή που ακόμα οι ανθρώπινες κοινότητες δεν έχουν αναπτύξει την φιλοσοφία και τις επιστήμες.
Οι μύθοι έχουν ένα ζωτικό νόημα. Δεν αναπαριστούν απλά, αλλά είναι η ψυχική ζωή της πρωτόγονης φυλής... Η μυθολογία μιας φυλής είναι η ζωντανή της θρησκεία... Η θρησκεία είναι ένας ζωντανός κρίκος με τις ψυχικές διαδικασίες που λειτουργούν ανεξάρτητα και πέρα από τη συνείδηση, μέσα στα σκοτεινά βάθη της ψυχής.
Carl Jung
Οι Μυθολογικοί ήρωες του παρελθόντος διατηρούν την ατομικότητα τους, αλλά ταυτόχρονα γίνονται τύποι του ανθρώπινου πεπρωμένου και παραδείγματα των σχέσεων του ανθρώπου με τους Θεούς. Ο καθένας μπορεί να βρει σ' αυτούς κάτι που να τον αγγίζει, ενώ πίσω και πέρα από τα "ψέματά" τους βρίσκεται το καθολικό και παγκόσμιο στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ο μύθος είναι ένα μυστικό άνοιγμα, μέσα από το οποίο ο άνθρωπος μπορεί να ρίξει μια φευγαλέα ματιά στις ανεξάντλητες ενέργειες του σύμπαντος και στον τρόπο με τον οποίο αυτές οι ενέργειες μεταβάλλονται, μετουσιώνονται σε πολιτισμό.
Οι μυθολογικές αναφορές εμπεριέχουν διαχρονικά αρχετυπικά σύμβολα και αλήθειες, που εάν κάποιος καταφέρει να τις αποσυμβολίσει, τότε ο μύθος αποτελεί την "πύλη" για μία άλλη οπτική της ιστορίας της ανθρωπότητας και του συλλογικού ασυνείδητου.
Οι μυθικές φιγούρες που παρουσιάζουν οι ελληνικοί μύθοι είναι τόσο ζωντανές και κατανοητές που ακόμα και για μας σήμερα, εάν δεν αποτελούν μοντέλα συμπεριφοράς, γίνονται τουλάχιστον πρότυπα ανθρωπισμού στην αυθεντική τους μορφή. Εάν οι μύθοι υπήρξαν οδηγοί της ανθρώπινης ζωής, αυτό το έκαναν αβίαστα και με πνεύμα ελευθερίας, χωρίς προσπάθεια επιβολής. Συντέλεσαν και συντελούν στη διαμόρφωση του ανθρώπινου χαρακτήρα προβάλλοντας τη θέση του ανθρώπου απέναντι στους Θεούς και στο Σύμπαν.
Η μυθολογία, με την έννοια του συνόλου των μυθικών παραδόσεων ενός λαού, που αναφέρονται στους θεούς, στους ήρωες και στη δράση τους, κατέχει πάντα μια ιδιαίτερη θέση στην πολιτισμική κληρονομιά του ανθρώπινου γένους ανεξαρτήτως κουλτούρας και προέλευσης. Μάλιστα, ο πλούτος της μυθολογίας αντικατοπτρίζει τον πλούτο ενός λαού.
«Ο μύθος είναι ένα κάτοπτρο σπασμένο της αλήθειας, όπως το Ουράνιο τόξο είναι η αντανάκλαση του Φώτος του Ήλιου, του οποίου οι ακτίνες διαθλώνται εντός των νεφών. Από τον σπασμένο όμως καθρέπτη μας είναι δυνατόν να συγκεντρώσουμε τα θραύσματα, και να ανασυνθέσουμε την αρχική εικόνα…».Πλούταρχος:
Μόνο πού σαν μαθητευόμενοι μάγοι κάναμε την μεγάλη τάχα ανακάλυψη: πώς οι μύθοι ήταν παραμύθια! Σάμπως και πίστευε κανείς ποτέ, εδώ και 3.000 χρόνια τουλάχιστον, πώς οι μύθοι ήταν κάτι το πραγματικό, κάτι το μικρά πραγματικό σαν την μικρή ζωή μας! Κι ώ! τι θαύμα πού αισθανθήκαμε μόλις η «αλήθεια» έλαμψε μπροστά στα μάτια μας!
Τι ανακούφιση! Τι ηδονή ύψιστης φιλοσοφικής θεώρησης! Τι ξεκούραση επιτέλους! Επειδή προφανώς οι μύθοι μας εκούραζαν. Oι μύθοι φάνταζαν τόσο εξωτικοί! Ή μήπως τόσο γοητευτικοί ώστε δεν τους αντέχαμε, έχοντας κλείσει τα παράθυρα τής ζωής μας;
Κι όμως οι μύθοι δεν είχαν πάψει ποτέ να μας μιλάνε. Ναι, μιλούσαν πάνω απ’ όλα στις παιδικές ψυχές, σ’ αυτές ακριβώς τις ψυχές πού ξεπουλάμε για να γίνουμε μεγάλοι. Ωστόσο, ήταν πάντοτε κομμάτι από το μυστικό τους να μιλούν σε εκείνον πού τους διηγείται, ή τους τραγουδάει, σ’ όποιον μισο-κλείνει το μάτι στην «πραγματικότητα» τους.
Αλλά η ανάγκη για μια μηχανοποιημένη ματιά, η ανάγκη για μια μηχανοποιημένη σκέψη, η ανάγκη για μια μηχανοποιημένη τελικά ψυχή, στάθηκε ισχυρότερη. Και πνίξαμε όλους τους παλιούς μύθους, τους ξεπετάξαμε στο ποτάμι τής λησμονιάς σαν τα παλιά μας άχρηστα παπούτσια, ή ακόμα χειρότερα, τους γελοιοποιήσαμε, τους διακωμωδήσαμε. Γιατί η αλήθεια τους έμενε πάντα απειλητική, η αλήθεια εκείνη πού έψαχναν οι διψασμένες για τον μύθο ψυχές των παιδιών, αυτή ήταν πού έπρεπε να συρθεί σαν ανάξια μας.
Ναι, τελικά τα καταφέραμε. Oι μύθοι πέθαναν, μαζί με την ζεστασιά τού τζακιού και την άχνη από το φρέσκο ψωμί. Μαζί τους πέθανε και το παιδί πού οι μύθοι ήθελαν να σώσουν μέσα στην καρδιά μας. Κι εμείς ζητωκραυγάζαμε, αντί να θρηνούμε. Κι εμείς περηφανευόμαστε, αντί να ντρεπόμαστε για την γυάλινη, σκληρή ματιά μας.
Oι μύθοι πέθαναν σκοτωμένοι από την πρόχειρη, από την εφήμερη, από την πήλινη «αλήθεια» μας πού θελήσαμε να βάλουμε στην θέση τους. Και τώρα οι μύθοι μας εκδικούνται. Κι όποιος δεν το πιστεύει, ας ρωτήσει τα παιδιά. Κι όποιος δεν το πιστεύει, ας ρωτήσει το παιδί πού θα’ πρεπε να σώζει κάπου βαθιά μέσ’ στην καρδιά του.
-------------------------------------
Διάλεξε τον «τρίτο δρόμο», και προσπάθησε να συλλάβεις το νόημά τους…!
«Εξάλλου το ότι οι μύθοι επιδρούν και στους πολλούς το δείχνουν οι τελετές. Αυτές πράγματι, χρησιμοποιώντας τους μύθους, με σκοπό να κλείσουν μέσα τους την απόρρητη αλήθεια σχετικά με τους θεούς, αποβαίνουν για τις ψυχές αιτίες της ταύτισης αισθημάτων με τα δρώμενα κατά τρόπο άγνωστο σε εμάς και θεϊκό.Έτσι άλλοι από αυτούς που μετέχουν στις ιερές τελετές καταπλήσσονται κυριευμένοι από το θεϊκό δέος , ενώ άλλοι που προσαρμόζουν την διάθεση τους προς τα ιερά σύμβολα και εξέρχονται από τον εαυτό τους, τοποθετούνται στην περιοχή των θεών και ευφορούνται από το πνεύμα τους. Και σε κάθε περίπτωση, τα επόμενα αυτών γένη, που είναι ανώτερα από εμάς, βάσει της εναρμόνισης και οικειότητας τους προς τα τέτοιου είδους σύμβολα, μας υψώνουν δια της συμπαθείας μέσω αυτών στους θεούς»
Πρόκλος
Για πρώτη ύλη του ο μύθος έχει ευχάριστες ή δυσάρεστες σκέψεις και στη θέση των αφηρημένων εννοιών χρησιμοποιεί εικόνες, παραβολές, σύμβολα. Δουλεύει περισσότερο με το συναίσθημα και τη φαντασία, παρά με τη νόηση και την κρίση. Σκοπός του είναι η απαίτηση του δικαίου στο όνομα των αδυνάτων, η μετάδοση ηθικοπλασιών, η ικανοποίηση της άλογης λαχτάρας για κάτι απόλυτο, ακόμα η γαλήνη του θυμικού, η παρηγοριά, ο εορτασμός. Οι μύθοι είναι τόσο παλιοί, όσο και η ιστορία του ανθρώπου. Ο Μυθολογικός λόγος αφορά την απόπειρα της ανθρωπότητας κατά την νηπιακή της ηλικία, να ερμηνεύσει τον κόσμο και τις φυσικές δυνάμεις από τις οποίες εξαρτιόταν η επιβίωσή της. Ο μύθος λειτουργεί ως μία πρωτόγονη φιλοσοφία στην πιο ακατέργαστη μορφή του, σε μία εποχή που η ανθρωπότητα αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως μία ολότητα. Είναι η προφορική μετάδοση της συλλογικής μνήμης, της εμπειρίας και της γνώσης σε μία εποχή που ακόμα οι ανθρώπινες κοινότητες δεν έχουν αναπτύξει την φιλοσοφία και τις επιστήμες.
Οι μύθοι έχουν ένα ζωτικό νόημα. Δεν αναπαριστούν απλά, αλλά είναι η ψυχική ζωή της πρωτόγονης φυλής... Η μυθολογία μιας φυλής είναι η ζωντανή της θρησκεία... Η θρησκεία είναι ένας ζωντανός κρίκος με τις ψυχικές διαδικασίες που λειτουργούν ανεξάρτητα και πέρα από τη συνείδηση, μέσα στα σκοτεινά βάθη της ψυχής.
Carl Jung
Η μυθολογία, με την έννοια του συνόλου των μυθικών παραδόσεων ενός λαού, που αναφέρονται στους θεούς, στους ήρωες και στη δράση τους, κατέχει πάντα μια ιδιαίτερη θέση στην πολιτισμική κληρονομιά του ανθρώπινου γένους ανεξαρτήτως κουλτούρας και προέλευσης. Μάλιστα, ο πλούτος της μυθολογίας αντικατοπτρίζει τον πλούτο ενός λαού. Η γνώση δεν σημαίνει τίποτα αν δεν μεταστοιχειωθεί σε σoφία...
«Ο μύθος είναι ένα κάτοπτρο σπασμένο της αλήθειας, όπως το Ουράνιο τόξο είναι η αντανάκλαση του Φώτος του Ήλιου, του οποίου οι ακτίνες διαθλώνται εντός των νεφών. Από τον σπασμένο όμως καθρέπτη μας είναι δυνατόν να συγκεντρώσουμε τα θραύσματα, και να ανασυνθέσουμε την αρχική εικόνα…».Πλούταρχος:
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου