Ερώτηση (Μαθητής): Από πού πηγάζει η επιθυμία και πώς μπορώ να απαλλαγώ απ’ αυτή;
Δάσκαλος: Γιατί ένας έφηβος, όπως εσύ, κάνει αυτή την ερώτηση; Και γιατί να πρέπει να απαλλαγείτε από την επιθυμία; Καταλαβαίνετε τι εννοώ; Γιατί ένας νέος άντρας, γεμάτος ζωή και ενέργεια, πρέπει να απαλλαγεί από την επιθυμία; Προφανώς επειδή του έχουν πει οι μεγαλύτεροι ότι το να μην έχει επιθυμίες είναι μία από τις μεγαλύτερες αρετές. Γι’ αυτό, λοιπόν, ρωτάει ο νεαρός ποια είναι η προέλευση της επιθυμίας και πώς μπορεί να απαλλαγεί από αυτή. Αλλά αυτή ακριβώς η επιθυμία να απαλλαγείς από την επιθυμία είναι μέρος της επιθυμίας, είναι επιθυμία που στην πραγματικότητα την υπαγορεύει ο φόβος, έτσι δεν είναι;
Ποια είναι η προέλευση, η πηγή, η αρχή της επιθυμίας; Βλέπεις κάτι όμορφο και το θέλεις. Βλέπεις ένα αυτοκίνητο, ένα ρολόι ή ένα σκάφος και θέλεις να το αποκτήσεις. Βλέπεις κάτι, έρχεσαι σ’ επαφή μ’ αυτό κι έχεις μια αίσθησή του. Τι γίνεται μετά; Προχωράτε αργά, ανακαλύψτε το. Βλέπεις, ας πούμε, σε μια βιτρίνα ένα πολύ ωραίο ρολόι. Μπαίνεις στo μαγαζί, τo κοιτάζεις, το αγγίζεις, νιώθεις το βάρος του, βλέπεις ποιος είναι ο κατασκευαστής και μετά τι γίνεται; Μετά μπαίνει στη μέση η σκέψη, δημιουργεί την εικόνα σου να φοράς το ρολόι και σκέφτεσαι: Αχ, μακάρι να το είχα. Δηλαδή έχουμε πρώτα οπτική επαφή, έπειτα άγγιγμα, αίσθηση – νιώθω ωραία με τη σκέψη ότι είναι δικό μου- κι αμέσως η σκέψη δημιουργεί την εικόνα, και σ’ αυτό ακριβώς το δευτερόλεπτο που η σκέψη δημιουργεί την εικόνα να φοράς το ρολόι ή να οδηγείς το αυτοκίνητο, σ’ αυτό ακριβώς το δευτερόλεπτο γεννιέται η επιθυμία. Το ξεκαθαρίσαμε αυτό; Τουλάχιστον με βάση τη λογική: Είναι το ίδιο όπως όταν βλέπεις κάποιον διάσημο ή πλούσιο ή άγιο και θέλεις να έρθεις στη θέση του διάσημου ή του πλούσιου ή του αγίου. Αυτή είναι η πηγή της επιθυμίας: Βλέπεις κάτι, έρχεσαι σε επαφή με αυτό και από την επαφή έρχεται η αίσθησή του και από την αίσθηση γεννιούνται η σκέψη και η επιθυμία.
Τώρα, αναγνωρίζοντας τη βεβαιότητα ότι η επιθυμία φέρνει σύγκρουση, ρωτάς: “Πώς μπορώ να απαλλαγώ από την επιθυμία;” Έτσι αυτό που πραγματικά θέλεις δεν είναι να ελευθερωθείς από την επιθυμία, αλλά να ελευθερωθείς από τη σύγκρουση με την ανησυχία, το άγχος και τον πόνο που σου προκαλεί η επιθυμία όταν δεν εκπληρώνεται. Θέλεις, δηλαδή, να ελευθερωθείς από τους πικρούς καρπούς της επιθυμίας, όχι από την ίδια την επιθυμία, και αυτό είναι το πολύ σημαντικό που πρέπει να καταλάβει κανείς. Αν μπορούσες να αφαιρέσεις από την επιθυμία τον πόνο, την απελπισία, την πάλη, όλα τα άγχη και τους φόβους που τη συνοδεύουν έτσι ώστε να μείνει μόνο η ευχαρίστηση, θα ήθελες και τότε να ελευθερωθείς από την επιθυμία;
Όσο υπάρχει η επιθυμία να επιτύχεις, να γίνεις κάποιος-σε οποιονδήποτε τομέα- υπάρχουν αναπόφευκτα άγχος, θλίψη, φόβος. Η φιλοδοξία να γίνεις το ένα ή το άλλο, εξαφανίζεται μόνο όταν δεις ότι η ίδια η φύση της φιλοδοξίας είναι εστία βρομιάς και διαφθοράς. Τη στιγμή που θα δούμε ότι η επιθυμία για απόκτηση δύναμης οποιασδήποτε μορφής δύναμη του πρωθυπουργού, του δικαστή, του ιερέα, του γκουρού είναι βαθιά συνδεδεμένη με το κακό, δεν θα έχουμε πιο την επιθυμία να αποκτήσουμε δύναμη. Αλλά δεν βλέπουμε άτι η φιλοδοξία διαφθείρει, ούτε ότι η επιθυμία για δύναμη έχει σχέση με το κακό, αντιθέτως λένε -όσοι την αποζητούν- ότι θα χρησιμοποιήσουν αυτή τη δύναμη για το καλό, κάτι που είναι σκέτη ανοησία. Ένα κακό μέσο δεν μπορεί ποτέ να χρησιμοποιηθεί για καλό σκοπό. Αν το μέσο είναι το ψέμα, ο σκοπός θα είναι επίσης ένα ψέμα. Αν το μέσο είναι κακό, ο σκοπός είναι κακός, οπότε και το αποτέλεσμα είναι κακό. Το καλό δεν είναι το αντίθετο του κακού, εμφανίζεται μόνο όταν εκείνο που είναι κακό πάψει εντελώς να υπάρχει.
Αν δεν καταλάβουμε, λοιπόν, τη σημασία της επιθυμίας-με τα αποτελέσματα και τα παράγωγά της-, το να προσπαθούμε απλώς ν’ απαλλαγούμε από αυτή δεν έχει κανένα νόημα.
Δάσκαλος: Γιατί ένας έφηβος, όπως εσύ, κάνει αυτή την ερώτηση; Και γιατί να πρέπει να απαλλαγείτε από την επιθυμία; Καταλαβαίνετε τι εννοώ; Γιατί ένας νέος άντρας, γεμάτος ζωή και ενέργεια, πρέπει να απαλλαγεί από την επιθυμία; Προφανώς επειδή του έχουν πει οι μεγαλύτεροι ότι το να μην έχει επιθυμίες είναι μία από τις μεγαλύτερες αρετές. Γι’ αυτό, λοιπόν, ρωτάει ο νεαρός ποια είναι η προέλευση της επιθυμίας και πώς μπορεί να απαλλαγεί από αυτή. Αλλά αυτή ακριβώς η επιθυμία να απαλλαγείς από την επιθυμία είναι μέρος της επιθυμίας, είναι επιθυμία που στην πραγματικότητα την υπαγορεύει ο φόβος, έτσι δεν είναι;
Ποια είναι η προέλευση, η πηγή, η αρχή της επιθυμίας; Βλέπεις κάτι όμορφο και το θέλεις. Βλέπεις ένα αυτοκίνητο, ένα ρολόι ή ένα σκάφος και θέλεις να το αποκτήσεις. Βλέπεις κάτι, έρχεσαι σ’ επαφή μ’ αυτό κι έχεις μια αίσθησή του. Τι γίνεται μετά; Προχωράτε αργά, ανακαλύψτε το. Βλέπεις, ας πούμε, σε μια βιτρίνα ένα πολύ ωραίο ρολόι. Μπαίνεις στo μαγαζί, τo κοιτάζεις, το αγγίζεις, νιώθεις το βάρος του, βλέπεις ποιος είναι ο κατασκευαστής και μετά τι γίνεται; Μετά μπαίνει στη μέση η σκέψη, δημιουργεί την εικόνα σου να φοράς το ρολόι και σκέφτεσαι: Αχ, μακάρι να το είχα. Δηλαδή έχουμε πρώτα οπτική επαφή, έπειτα άγγιγμα, αίσθηση – νιώθω ωραία με τη σκέψη ότι είναι δικό μου- κι αμέσως η σκέψη δημιουργεί την εικόνα, και σ’ αυτό ακριβώς το δευτερόλεπτο που η σκέψη δημιουργεί την εικόνα να φοράς το ρολόι ή να οδηγείς το αυτοκίνητο, σ’ αυτό ακριβώς το δευτερόλεπτο γεννιέται η επιθυμία. Το ξεκαθαρίσαμε αυτό; Τουλάχιστον με βάση τη λογική: Είναι το ίδιο όπως όταν βλέπεις κάποιον διάσημο ή πλούσιο ή άγιο και θέλεις να έρθεις στη θέση του διάσημου ή του πλούσιου ή του αγίου. Αυτή είναι η πηγή της επιθυμίας: Βλέπεις κάτι, έρχεσαι σε επαφή με αυτό και από την επαφή έρχεται η αίσθησή του και από την αίσθηση γεννιούνται η σκέψη και η επιθυμία.
Τώρα, αναγνωρίζοντας τη βεβαιότητα ότι η επιθυμία φέρνει σύγκρουση, ρωτάς: “Πώς μπορώ να απαλλαγώ από την επιθυμία;” Έτσι αυτό που πραγματικά θέλεις δεν είναι να ελευθερωθείς από την επιθυμία, αλλά να ελευθερωθείς από τη σύγκρουση με την ανησυχία, το άγχος και τον πόνο που σου προκαλεί η επιθυμία όταν δεν εκπληρώνεται. Θέλεις, δηλαδή, να ελευθερωθείς από τους πικρούς καρπούς της επιθυμίας, όχι από την ίδια την επιθυμία, και αυτό είναι το πολύ σημαντικό που πρέπει να καταλάβει κανείς. Αν μπορούσες να αφαιρέσεις από την επιθυμία τον πόνο, την απελπισία, την πάλη, όλα τα άγχη και τους φόβους που τη συνοδεύουν έτσι ώστε να μείνει μόνο η ευχαρίστηση, θα ήθελες και τότε να ελευθερωθείς από την επιθυμία;
Όσο υπάρχει η επιθυμία να επιτύχεις, να γίνεις κάποιος-σε οποιονδήποτε τομέα- υπάρχουν αναπόφευκτα άγχος, θλίψη, φόβος. Η φιλοδοξία να γίνεις το ένα ή το άλλο, εξαφανίζεται μόνο όταν δεις ότι η ίδια η φύση της φιλοδοξίας είναι εστία βρομιάς και διαφθοράς. Τη στιγμή που θα δούμε ότι η επιθυμία για απόκτηση δύναμης οποιασδήποτε μορφής δύναμη του πρωθυπουργού, του δικαστή, του ιερέα, του γκουρού είναι βαθιά συνδεδεμένη με το κακό, δεν θα έχουμε πιο την επιθυμία να αποκτήσουμε δύναμη. Αλλά δεν βλέπουμε άτι η φιλοδοξία διαφθείρει, ούτε ότι η επιθυμία για δύναμη έχει σχέση με το κακό, αντιθέτως λένε -όσοι την αποζητούν- ότι θα χρησιμοποιήσουν αυτή τη δύναμη για το καλό, κάτι που είναι σκέτη ανοησία. Ένα κακό μέσο δεν μπορεί ποτέ να χρησιμοποιηθεί για καλό σκοπό. Αν το μέσο είναι το ψέμα, ο σκοπός θα είναι επίσης ένα ψέμα. Αν το μέσο είναι κακό, ο σκοπός είναι κακός, οπότε και το αποτέλεσμα είναι κακό. Το καλό δεν είναι το αντίθετο του κακού, εμφανίζεται μόνο όταν εκείνο που είναι κακό πάψει εντελώς να υπάρχει.
Αν δεν καταλάβουμε, λοιπόν, τη σημασία της επιθυμίας-με τα αποτελέσματα και τα παράγωγά της-, το να προσπαθούμε απλώς ν’ απαλλαγούμε από αυτή δεν έχει κανένα νόημα.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου