Η Ψυχολογία της Αβεβαιότητας

Πόσες φορές στη καθημερινότητα μας, ερχόμαστε αντιμέτωποι με το άγνωστο, το απρόβλεπτο, το αβέβαιο; Η απάντηση είναι μια και ίδια για τους περισσότερους ανθρώπους. Πολλές και σε καθημερινή βάση, για μια πληθώρα πραγμάτων. Πόσο όμως επηρεαζόμαστε από αυτή την αβεβαιότητα;

Απλά καθημερινά γεγονότα μπορεί να αποκτήσουν γιγάντιες διαστάσεις, καθώς ο φόβος και η αγωνία για το άγνωστο μπορεί να μας κατακλύσουν, είτε στο πως θα ενεργήσουμε παίρνοντας αποφάσεις, είτε στην αναμονή κάποιου αποτελέσματος.

Τι είναι η Αβεβαιότητα;

Αβεβαιότητα ορίζεται ως η κατάσταση (state) ενός οργανισμού κατά την οποία δεν διαθέτει βασικές πληροφορίες για τον τρόπο, το χρόνο, την αιτία και το εάν ένα γεγονός έχει συμβεί ή θα συμβεί. Με απλά λόγια αβεβαιότητα είναι η κατάσταση που κάτι δεν είναι σωστά ή ολοκληρωμένα γνωστό.

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η αβεβαιότητα περιλαμβάνει δύο βασικές πτυχές. Η μία είναι η έλλειψη πληροφοριών και η δεύτερη η αίσθηση της άγνοιας για το τι πρόκειται να συμβεί.

Η ανατομία της Αβεβαιότητας

Η αβεβαιότητα έχει συνδεθεί με την έννοια της περιπέτειας. Ενέχει κινδύνους και ρίσκο. Στην ανθρώπινη εμπειρία υπάρχει ένα ιδανικό επίπεδο αβεβαιότητας, κατά το οποίο το άτομο μπορεί να εξελιχθεί, να καλλιεργήσει τη γόνιμη περιέργεια του και ν’ ανακαλύψει το περιβάλλον γύρω του.

Οι άνθρωποι χρειάζονται κάποιες βασικές πληροφορίες για να δράσουν και να λάβουν αποφάσεις. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να προβλέψουν καθώς και να επηρεάσουν το περιβάλλον γύρω τους.

Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες του πανεπιστημίου του Harvard, η μείωση της αβεβαιότητας μέσω της αναζήτησης και της λήψης περισσότερων πληροφοριών, βοηθά το άτομο να προσαρμόζεται στις εκάστοτε συνθήκες πιο ομαλά. Αντίθετα, η έλλειψη αυτών των πληροφοριών συνήθως βιώνεται από το άτομο ως δυσφορική.

Πόσο επηρεάζει τη ζωή μας η Αβεβαιότητα;

Το γεγονός και μόνο ότι κάτι είναι αβέβαιο ή απρόβλεπτο προκαλεί τη περιέργεια και προσοχή του ατόμου σε σημείο που θα λέγαμε ότι μονοπωλεί το ενδιαφέρον του. Ειδικά εάν πρόκειται για κάποιο θέμα ή γεγονός που το άτομο αξιολογεί ως πολύ σημαντικό.

Για παράδειγμα όταν το επίπεδο της αβεβαιότητας είναι υψηλό σε διάφορους τομείς της καθημερινότητας (οικονομικά, επαγγελματικά, προσωπικά, κ.α.) το άτομο υποφέρει και νιώθει μετέωρο. Σε αυτή την περίπτωση, θα αισθανθεί αγωνία και φόβο λόγω της άμεσης σύγκρουσης του με το άγνωστο.

Πολλές φορές αδρανοποιείται ή δρα παρορμητικά. Και οι δύο αυτές αντιδράσεις δεν ευνοούν τη ψυχική ισορροπία του ατόμου, καθώς ορίζεται από αισθήματα φόβου, θυμού και ανεπάρκειας.

Αντιμετώπιση της Αβεβαιότητας

Φανταστείτε μια ημέρα που όλα θα κυλούσαν με μηχανική ακρίβεια, προβλέψιμα και προκαθορισμένα. Τι περιθώριο εξέλιξης θα υπήρχε;

Η αβεβαιότητα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης, κανείς δεν μπορεί να την αποφύγει.

Το πρώτο κλειδί για την αντιμετώπιση της αβεβαιότητας είναι η αποδοχή. Στη συνέχεια, η απόλυτη συγκέντρωση στο παρόν ως η μοναδική πηγή βεβαιότητας. Καθώς και η καλλιέργεια μιας προοπτικής που θα την βλέπει ως μια πρόκληση για εξέλιξη και ανακάλυψη νέων δυνατοτήτων.

Ωδή στην Αβεβαιότητα

“Αγκάλιασε την αβεβαιότητα σαν να ήταν σύντροφος σου, σαν συνοδοιπόρος σου. Δεν υπάρχει αντίδοτο στην αβεβαιότητα, να είσαι τολμηρός μαζί της και να την αγκαλιάσεις… Ο καιρός θα περάσει και η αβεβαιότητα θα δώσει τη θέση της στην βεβαιότητα. Κι άλλος καιρός θα περάσει και αυτή, η αβεβαιότητα θα επιστρέψει… Να είσαι τολμηρός μαζί της και να την αγκαλιάσεις. Έρχεται και φεύγει. Κατά κάποιο τρόπο ο στροβιλισμός της είναι αιτιοκρατικός (προκαθορισμένος). Μην είσαι ανόητος, να είσαι τολμηρός και να την αγκαλιάσεις.”

“Embrace uncertainty as if she was your partner, a fellow passenger of yours. There is no antidote to uncertainty, be bold with her and embrace it….Time will pass uncertainty will give her place to certainty, well more time will pass and she, uncertainty will come back….Be bold and embrace it, she comes and goes. In some way her swirl is deterministic. Don’t be a fool, be bold and embrace it.”