Τζινι: Τα μαγικά πλάσματα των παραμυθιών

Στην Αραβική λαογραφία, το Τζίνι είναι ένα παρεμβατικό πνεύμα, συνήθως με δαιμονική μορφή αλλά χωρίς να έχει σχέση με τους Δαίμονες. Αντίστοιχα με τα Ελληνικά Δαιμόνια, τα Τζιν είναι πλάσματα που αυτό-αναπαράγονται και μπορούν να είναι ή δαιμονικά ή αγαθά. Διαθέτουν υπερφυσικές δυνάμεις και μπορούν να επικαλεστούν σε μαγικές τελετές για να εκτελέσουν διάφορες υπηρεσίες. Άλλωστε, ποιος δεν θυμάται το Τζίν του Αλαντίν ή τα Τζίνι στο βιβλίο “Χίλιες και μια νύχτες”;

“Ο κόσμος είναι γεμάτος από Τζίνι, που περιμένουν να πραγματοποιήσουν ευχές” – Πέρσι Ρος

Ας πάρουμε τα πράματα από την αρχή. Στην προ-Ισλαμική λαογραφία, τα Τζινι ήταν κακόβουλα πλάσματα, γεννημένα από άκαπνη φωτιά και δεν ήταν αθάνατα. Συγκατοικούσαν με άλλα μαγικά πλάσματα στο Καφ, το Όρος των Πνευμάτων (σύμφωνα με την λαογραφία, είναι μια μυθική σειρά από σμαραγδένια βουνά που περιβάλλουν την γη. Σήμερα είναι γνωστό ως “Η πλαγιά του Διαβόλου” και βρίσκεται στη νοτιότερη περιοχή της Λιβύης, 25χιλ βόρεια της πόλης Γκατ). Αρέσκονταν να κυκλοφορούν στην ερημιά και την άγρια φύση. Ήταν συνήθως αόρατα αλλά διέθεταν την δύναμη να αλλάζουν μορφή, από έντομο μέχρι άνθρωπο.

Ο θρυλικός Βασιλιάς Σολομώντας χρησιμοποίησε ένα μαγικό δαχτυλίδι για να ελέγξει τα Τζιν και να προστατέψει τον εαυτό του από αυτά. Λέγεται πως το δαχτυλίδι ήταν δεμένο με διαμάντι, το οποίο όμως είχε δική του ζωτική ενέργεια. Με αυτό, ο Σολομώντας σημάδευε το σβέρκο των Τζιν ως σκλάβους. Ένας μύθος λέει πως ένα ζηλιάρικο Τζιν (πιθανά ο Ασμοδαίος), έκλεψε το δαχτυλίδι ενώ ο Βασιλιάς έκανε μπάνιο στον Ιορδάνη ποταμό. Το Τζιν κατέλαβε το θρόνο του Σολομώντα, κυβερνώντας για χρόνια ενώ ο Βασιλιάς έγινε περιπλανητής. Ο Εβραϊκός Θεός εξανάγκασε το Τζιν να πετάξει το δαχτυλίδι στη θάλασσα, όπου το βρήκε ο Σολομώντας, τιμωρώντας το αργότερα με φυλάκιση μέσα σε μαγεμένο μπουκάλι. Ένας άλλος μύθος ορίζει πως ο Βασιλιάς πήρε το Τζιν στο κρυστάλλινο παλάτι του, όπου έκατσαν σε τραπέζια από σίδερο. Το Κοράνιο αναφέρει πως τα χρησιμοποιούσε. Κατασκεύαζαν παλάτια, έφτιαχναν χαλιά και όποτε είχε να ταξιδέψει μακριά ο Σολομώντας, το Τζιν το μετέφερα στην πλάτη του. Ο Ναός της Ιερουσαλήμ χτίστηκε από τον Σολομώντα, ο οποίος ανάγκασε τα Τζίνι να το φτιάξουν.

Αργότερα, η Ισλαμική θεολογία, απορρόφησε και τροποποίησε την ιστορία των Τζίνι. Άλλα τα έκανε όμορφα και καλοκάγαθα, ενώ άλλα παρέμειναν ως είχαν. Η Μουσουλμανική παράδοση ορίζει πως οι άνθρωποι φτιάχτηκαν από πηλό και νερό, και η ουσία των αγγέλων είναι το φως. Τα Τζιν όμως γεννήθηκαν τη μέρα της Δημιουργίας από άκαπνη φωτιά, ή την Στοιχειακή Φωτιά. Πιστεύουν πως είναι αόρατα στους ανθρώπους, εκτός από κάποιες εξαιρέσεις όπως είναι τα σκυλιά και τα γαϊδούρια. Βρίσκονται στη Γη πριν από τους ανθρώπους, αλλά άγνωστο πόσο. Κάποιοι θεωρούν πως βρίσκονται περίπου 2000 χρόνια πριν τους Πρωτόπλαστους, οι οποίοι ήταν ίσοι με τους Αγγέλους. Ο κυβερνήτης τους Ίμπλις (γνωστός και ως Σεϊτάν (Shaytan)), αρνήθηκε να λατρέψει τους Πρωτόπλαστους και εκδιώχθηκε από τον Παράδεισο μαζί με τους ακολούθους του. Ο Ίμπλις έγινε αντίστοιχο του Διαβόλου και οι ακόλουθοι του αντίστοιχοι των Δαιμόνων, με τον θρόνο του να είναι στη θάλασσα. Τα Τζίνι, όπως και οι άνθρωποι, έχουν ελεύθερη βούληση και μπορούν να κατανοήσουν τις έννοιες Καλό/Κακό. Το Κοράνιο δηλώνει πως έχουν τον ίδιο σκοπό με τους ανθρώπους ως δημιουργήματα, δηλαδή τη λατρεία στον Θεό. Είναι υπεύθυνα για τις πράξεις τους και θα δικαστούν και αυτά τη Μέρα της Κρίσης. Λέγεται πως η Κόλαση θα γεμίσει από Τζίνι και ανθρώπους εξίσου.

Όπως συμβαίνει και με τους Δαίμονες και τους Αγγέλους, υπάρχουν και δω αντικρουόμενες ιστορίες σχετικές με τα Τζίνι. Σύμφωνα με κάποιες πηγές, υπάρχουν τρία είδη Τζιν. Το πρώτο είδος είναι εκείνα που έχουν την ικανότητα να πετούν, τα οποία μπορεί να είναι αδύνατα ή ψηλά, βαριά ή ελαφριά και έχουν την ικανότητα επίσης της Αλλομορφίας. Το δεύτερο είδος είναι αυτά που μπορούν να κατοικούν σε συγκεκριμένη περιοχή και δεν μπορούν να φύγουν από κει. Συνήθως κατοικούν σε ερειπωμένα σπίτια. Το τρίτο είδος είναι εκείνα που μπορούν να εμφανιστούν ως φίδια, σκορπιοί, μαύροι σκύλοι και γάτες. Μάλιστα για τις γάτες, δεν επιτρέπεται να τις διώξει κάποιος νωρίς το πρωί ή αργά τη νύχτα, διότι είναι Τζιν μεταμορφωμένο και θα εκδικηθεί.

Παρόλο που το Κοράνιο αναφέρει μόνο τρία είδη: τα Μάριντ, Ίφριτ και Τζιν, υπάρχουν και άλλα όπως:

– Γκούλς (ghoul): Αλλόμορφα, κανιβαλιστικά και αιμοβόρα πλάσματα, με ιδιαίτερη προτίμηση στην ανθρώπινη σάρκα. Η πρώτη και πιο παλιά αναφορά τους γίνεται στο “1000 και μια νύχτες”. Νυχτόβια πλάσματα που κατοικούν σε νεκροταφεία και ερείπια. Στην Περσική λαογραφία, εμφανίζονται με πόδια γαϊδουριού και κέρατα κατσίκας.

– Χιν (Hinn): Τζιν τα οποία εμφανίζονται κυρίως ως σκυλιά. Το “Βιβλίο των Τζίνι” (Book of Jinn), ισχυρίζεται πως έχουν εμφανιστεί στη Αραβία, Περσία και Ινδία.

– Ίφριτ: Στο Κοράνιο αναφέρεται μια και μόνη φορά. Είναι το Τζιν το οποίο έφερε τον θρόνο της Βασίλισσας του Σαβά (πανίσχυρη και μυστηριώδης ηγέτιδα στην Εβραϊκή Βίβλο και το Μουσουλμανικό Κοράνιο, καθώς εμφανίζεται και στους πρώτους Τούρκικους και Περσικούς πίνακες και μεσαιωνικά Χριστιανικά έργα. Αμφισβητήσιμη η ύπαρξη της, ενώ σε μετέπειτα ιστορίες της Ισλαμικής παράδοσης αναφέρεται ως Μπίλκουϊς) υπό τις προσταγές του Σολομώντα. Φτερωτό πλάσμα της φωτιάς, πανούργο και δυνατό. Συναντάται και στα δυο φύλα και κατοικούν υπόγεια. Συνήθως συναγωνίζονται με βασιλείς και φυλές και ομάδες. Μπορούν να παντρευτούν μεταξύ τους αλλά και με ανθρώπους. Μπορεί να είναι πιστό ή άπιστο, καλό ή κακό, αλλά σχεδόν πάντα είναι μοχθηρό και ανελέητο.

– Τζαν (Jann): Αλλόμορφα πλάσματα της ερήμου, με μορφή συνήθως ανεμοστρόβιλου και λευκών καμήλων. Ανοιχτόμυαλα σχετικά με τους ανθρώπους και είναι το πιο σύνηθες είδος που μπορεί να συναντήσει κανείς. Μπορούν να κρύψουν/αποκαλύψουν οάσεις, ανάλογα με το αν συμπαθούν/αντιπαθούν την ομάδα ταξιδιωτών. Παρομοίως, μέσα στην Ιστορία, προστάτεψαν στρατούς που έκριναν ως άξιους και τιμώρησαν του ανάξιους. Πολλά γεγονότα της Ισλαμικής Ιστορίας αποδίδονται στην επέμβαση των Τζαν.

– Μάριντ (Marid): το πιο ισχυρό είδος Τζιν. Διαθέτουν απίστευτες δυνάμεις και είναι τα πιο περήφανα. Μπορεί να έχουν ελεύθερη βούληση, ωστόσο μπορούν να υποταχθούν για να εκτελέσουν εντολές. Έχουν την δύναμη να εκπληρώνουν τις ευχές των θνητών, αλλά μέσα από μάχες, φυλάκιση, τελετές ή κάποια μεγάλη κολακεία. Σε όσους έχουν εμπειρία στα RPG παιχνίδια, το όνομα Μπαχάμουτ είναι ένα παράδειγμα Μάριντ.

– Νάσνας (Nasnas): Ένα από τα πιο αδύναμα Τζίνι. Υβρίδιο ανθρώπου και ζώου. Στο “1000 και μια νύχτες” εμφανίζεται ως μισός άνθρωπος, με μισό κεφάλι, μισό σώμα, ένα χέρι και ένα πόδι. Χοροπηδάει στο ένα πόδι. Λέγεται πως είναι γέννα Σιγκ και ανθρώπου.

– Σιγκ (Shiqq): Ίδιας κατηγορίας με το Νάσνας. Μισό πλάσμα με τερατώδη εμφάνιση.

– Σιι’λατ (Si’lat): Εξαίρετα αλλόμορφα Τζίνι και τα πιο έξυπνα. Μπορούν να μιμηθούν κάθε ανθρώπινη φωνή. Αποτελούν μέρος της Περσικής παράδοσης.

Ο Μωάμεθ προειδοποίησε τους ανθρώπους να καλύψουν τα μαγειρικά τους σκεύη, να κλείσουν τις πόρτες και να κρατήσουν τα παιδιά κοντά τους τα βράδια, καθώς τα Τζίνι περιφέρονται εκείνες τις ώρες και παίρνουν πράγματα. Τους προειδοποίησε επίσης τα φώτα να σβήσουν, καθώς μπορούν να βάλουν φωτιά. Να μην ανοίξουν κλειδωμένες πόρτες, να λύσουν κόμπο και να ξεσκεπάσουν δοχεία. Αν βρουν φίδι θα πρέπει για τρεις μέρες να ζητάνε να αλλάξει και να φύγει, πριν το σκοτώσουν. Αν είναι Τζιν, θα φύγει. Στο κεφάλαιο 72 του Κορανιού, αναφέρεται πως ένα Τζιν μπορεί μεταπεισθεί, με την απαγγελία του Κορανιού. Αυτό όμως δεν τα αποτρέπει από το να παραμείνουν άπιστα και αναξιόπιστα.

Πέρα από τις δυνάμεις τους και τους σκοπούς τους, έχουν και μια ζωή. Η διάρκεια της ξεπερνά κατά πολύ αυτής των ανθρώπων, αλλά δεν πεθαίνουν. Είναι και αρσενικά και θηλυκά και μπορούν να αποκτήσουν απογόνους. Η τροφή τους αποτελείται από κρέας, κόκκαλα και… κοπριά (Αν σας καλέσουν για δείπνο, να ξέρετε το μενού). Όπως οι άνθρωποι, τους αρέσει να παίζουν, να κοιμόνται και να έχουν κατοικίδια ζώα. Υπάρχουν παραλλαγές στην εμφάνιση τους. Άλλα έχουν πόδια κατσίκας, μαύρη ουρά ή τριχωτό σώμα. Μπορεί να είναι ιδιαίτερα ψηλά και να έχουν τα μάτια τους κάθετα στο κεφάλι τους.

Παρόλο που μπορούν να κατοικήσουν οπουδήποτε στη Γη, προτιμούν ερείπια, ερήμους και βρώμικα μέρη όπως είναι τα μπάνια, νεκροταφεία, χωματερές και βρωμερά πηγάδια. Μπορούν όμως να κατοικίσουν και σε σπίτια που ήδη μένουν άνθρωποι μέσα. Τους αρέσει να κάθονται σε σημεία ανάμεσα στο φως και στη σκιά (τα Ενδιάμεσα μέρη)και να μετακινηθούν όταν νυχτώσει. Τους αρέσουν τα μαγαζιά και οι αγορές, και για το λόγο αυτό, οι Μουσουλμάνοι ακόμα και σήμερα, είναι προειδοποιημένοι να μην είναι οι πρώτοι που θα μπουν στην αγορά ή τελευταίοι που θα φύγουν.

Στο Ισλάμ, πιστεύουν πως οι άνθρωποι δεν μπορούν να έρθουν ποτέ σε επαφή με τους νεκρούς, να μάθουν από αυτούς τα μελλούμενα, τι συμβαίνει μετά το θάνατο, να θεραπευτούν. Αυτό γιατί, πιστεύουν πως ανήκουν στο πεδίο δράσης του Θεού. Σε αυτά τα Τζιν έχουν περιορισμένες δυνάμεις. Μπορούν να εμφανιστούν στους ζωντανούς ως το πνεύμα κάποιου νεκρού και να επικοινωνήσουν μαζί τους μέσα από οράματα και φωνές. Πιστεύουν πως αυτοί που γνωρίζουν τις δυνάμεις των φυτών και πώς να επικοινωνούν μαζί τους μέσα από τα φυτά, είναι σαν να μιλάνε με το διάβολο, καθώς τα Τζίνι έμαθαν στους ανθρώπους την τέχνη της Μαγείας. Εάν πριν το γεύμα, οι άνθρωποι δεν επικαλεστούν το όνομα του Αλλάχ, τα Τζίνι μπορούν να φάνε το ανθρώπινο φαγητό και να απομυζήσουν την ενέργεια τους.

Τα Τζίνι δεν απέχουν πολύ από τις Νεράιδες και τα Φέϋ γενικά. Μπορούν να ερωτευθούν κάποιον θνητό άνθρωπο και να τον παντρευτούν. Δεν υπάρχουν άμεσες αποδείξεις για αυτό, και κανένα παιδί ως τώρα δεν έχει τις ιδιότητες Τζιν και ανθρώπου. Αν και πιθανολογείται πως η Βασίλισσα του Σαβά ήταν γέννα από Τζιν και άνθρωπο. Μια φατρία στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ισχυρίζεται πως είναι απόγονοι ενός θηλυκού Τζιν. Είναι αντικρουόμενο το αν είναι νόμιμος ο γάμος μεταξύ ανθρώπου και Τζιν, αλλά πολλοί Ισλαμιστές δικαστές το θεωρούν άνομο. Όπως επίσης για το αν ένας τέτοιος γάμος μπορεί να γεννήσει παιδιά. Εάν η μητέρα είναι θνητή, το παιδί θα είναι ορατό και θα μοιάζει με τους ανθρώπους ενώ στην άλλη περίπτωση θα είναι αόρατο. Όπως συμβαίνει περίπου και με τα παιδιά από την ένωση Σάκουμπι και ανθρώπου. Παρεμβαίνουν στις σχέσεις των ανθρώπων. Αν ερωτευθούν έναν θνητό, μπορούν να διακόψουν γάμους και άλλες σχέσεις.

Μπορούν άραγε να καταλάβουν όπως άλλα παρόμοια πλάσματα; Συνηθισμένες ανθρώπινες πράξεις μπορούν να σκοτώσουν ή έστω να βλάψουν ένα Τζιν. Και αυτό χωρίς να το καταλάβει ο άνθρωπος. Όταν κάτι τέτοιο συμβεί, το Τζιν μπορεί να καταλάβει τον άνθρωπο που το έκανε ώστε να πάρει την εκδίκηση του από αυτόν. Επίσης, στόχοι κατάληψης από ένα Τζιν είναι όσοι έχουν αποφασίσει να μείνουν μόνοι ή έτυχε και έμειναν μόνοι. Αυτό είναι ενάντια στην φύση των Τζίνι τα οποία είναι της ενότητας. Όπως με την Ελληνική παράδοση, ότι στο κάθε άνθρωπο υπάρχει ένα ζεύγος Δαιμονίων, έτσι ισχύει και για τα Τζίνι. Το ένα ψιθυρίζει το καλό και το άλλο το κακό. Η διάθεση των ανθρώπων επηρεάζεται από τα Τζίνι, από τη χαρά στη λύπη χωρίς λόγο. Παρά το γεγονός ότι έχουν δύναμη πάνω στο μυαλό και το σώμα των ανθρώπων, δεν μπορούν να επηρεάσουν την καρδιά και τη ψυχή.

Όταν κάποιος καταλαμβάνεται από ένα Τζιν, μοιάζει με παρανοϊκός και εμφανίζει σημάδια θυμού, ανησυχίας και κατάθλιψης. Η γυναικεία φωνή μπορεί να ακουστεί για αντρική και αντίστροφο. Άλλα συμπτώματα είναι η ναυτία μετά το φαγητό, πονοκέφαλοι, έντονη επιθυμία για καυγά και τσακωμούς και διαμάχες, πεσμένοι ώμοι σαν να κουβαλάνε το βάρος του κόσμου, ένα συνεχές αίσθημα απογοήτευσης και έντονη επιθυμία για αυτοκτονία. Ένα τέτοιο Τζιν είναι η Ζαρ, χαμηλόβαθμο σε τάξη Τζιν το οποίο καταλαμβάνει κυρίως γυναίκες. Στην αρχή το θύμα υποφέρει από ασήμαντες ενοχλήσεις, ισχυρισμούς ότι καταλήφθηκε από τη Ζαρ. Τα υπόλοιπα θηλυκά μέλη δεν της επιτρέπουν να δει γιατρό παρά μόνο μια “Σεκά”, μια Σαμάνα γερόντισσα. Όταν ταυτοποιήσει τη Ζαρ, την ανακρίνει σε γλώσσα που μιλάνε μόνο οι Σεκά, μέχρι να δεχτεί να φύγει από το σώμα αφού λάβει δώρα (όπως κοσμήματα, αρώματα κ.ο.κ). Ο εξορκισμός γίνεται με την παρουσία των θηλυκών μελών της οικογένειας του θύματος, της Σαμάνου και των βοηθών της, με τη συνοδεία μουσικής (τύμπανα και φλογέρα), φαγητού, καφέ και ίσως μιας θυσίας αρνιού. Το αίμα του τρίβεται επάνω στο μέτωπο του θύματος και σε άλλα μέρη. Έπειτα αρχίζει να χορεύει σε κατάσταση τρανς, άγρια μέχρι να λιποθυμήσει. Το Τζιν τότε φεύγει, με την ικανοποίηση της ότι το θύμα της ανταμείφτηκε από τα ακριβά δώρα του συζύγου.

Το να ζητήσει από το Τζιν να εγκαταλείψει το σώμα, δεν είναι αρκετό κάποιες φορές, και εκεί χρειάζεται κάποιον ο οποίος είναι μυημένος στον Εξορκισμό ενάντια στα Τζίνι. Στη περίπτωση της Ζαρ, ο συγκεκριμένος εξορκισμός αποτελεί μέρος της Ισλαμικής κουλτούρας ακόμα και στις μέρες μας. Στο Κάιρο, τέτοιοι εξορκισμοί λαμβάνουν χώρα σε δημόσια κτίρια μια φορά την εβδομάδα τουλάχιστον. Η διάρκεια της τελετής μπορεί να διαρκέσει 3-5 νύχτες, ανάλογα με τη συνδρομή…