Φαντάσου να είσαι καταδικασμένος να κρύβεις την αλήθεια σου

Για να ορίσει την νευρωσική συμπεριφορά ο Φρόιντ χρησιμοποιούσε μια εικόνα που περιγράφει πολύ ωραία αυτό που θέλω να πω.

Φαντάσου να είσαι καταδικασμένος να κρύβεις την αληθινή σου κλίση σε κάτι. Πες ότι, επειδή σε “συμφέρει”, πρέπει να ζεις κολακεύοντας με δουλικότητα έναν φωνακλά προϊστάμενο. Φαντάσου ότι, επειδή αυτό αποφάσισαν οι γονείς σου, είσαι αναγκασμένος να σπουδάσεις σε μια σχολή που δεν σου αρέσει. Μπες στη θέση κάποιου που δεν έχει άλλη εναλλακτική παρά να περάσει μεγάλο μέρος της ζωής του δίπλα σ’ έναν άνθρωπο, με τον οποίο δεν έχει τίποτα κοινό…

Ας πούμε τώρα ότι για να μπορέσεις να πας παρακάτω και να μην αναγκαστείς να δείξεις ό,τι πραγματικά αισθάνεσαι, αποφασίζεις να κρύψεις τα πραγματικά σου αισθήματα σε ένα ξύλινο βαρέλι και να σφραγίσεις το καπάκι. Καθώς δεν έχεις την πολυτέλεια, σ’ αυτήν τη φανταστική ιστορία, ν’ αφήσεις να υποψιαστεί κανείς ότι έχεις κρύψει κάτι στο βαρέλι, αποφασίζεις να το βυθίσεις βαθιά στο νερό.

Όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, θα πρέπει να έχεις συνεχώς κατά νου να κρατάς το βαρέλι κρυμμένο, γιατί αν δεν πατάς γερά πάνω του σπρώχνοντάς το στον πάτο, θα βγει στην επιφάνεια και θα το δουν όλοι.

Μπορεί να μη σου φαίνεται πολύ δύσκολο να το κρατάς εκεί, σε σύγκριση με το όφελος που έχεις ή τη ζημιά που αποφεύγεις, για σκέψου όμως… Ούτε ν’ απομακρυνθείς απ’ αυτό το σημείο μπορείς, ούτε να ξεχαστείς, ούτε να ξεκουραστείς, ούτε να κάνεις κάτι άλλο. Το μόνο που μπορείς, είναι να ζεις υποταγμένος σ’ αυτήν την καταδίκη που – κατά κάποιον τρόπο -, διάλεξες μοναχός σου.

Αυτό συμβαίνει με τα προσωπεία. Την ενέργεια που ξοδεύουμε για να κρύψουμε την αλήθεια δεν μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε για να ζήσουμε τη ζωή μας – πόσο μάλλον για να ζήσουμε ευτυχείς. Αυτή η φθορά προκαλεί τη χρόνια ενόχληση του ανικανοποίητου και οδηγεί πάντα σε μια συμπεριφορά τοξική και αυτοκαταστροφική, που πολλές φορές παίρνει τη μορφή ασθένειας (σωματικής ή ψυχικής), η οποία μπορεί να εκδηλωθεί με μια βίαιη έκρηξη, ακατανόητη για όλους.

Είναι πολύ δύσκολο – σχεδόν αδύνατον – να παραμείνουμε υγιείς όταν ζούμε “ανειλικρινώς”, κι αν αυτό ισχύει για το πνευματικό επίπεδο, ισχύει ακόμη περισσότερο για το ψυχικό. Η ψυχή μας ανοίγει, μας αποδέχεται και βρίσκει γιατρειά όταν κάνει πέρα, μια προς μια τις τεχνητές πόζες και τους ψεύτικους ρόλους.