ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Περὶ τοῦ στεφάνου (53-59)

[53] Βούλομαι τοίνυν ἤδη καὶ περὶ τῆς γραφῆς αὐτῆς ἀπολογήσασθαι καὶ διεξελθεῖν τὰ πεπραγμέν᾽ ἐμαυτῷ, ἵνα καίπερ εἰδὼς Αἰσχίνης ὅμως ἀκούσῃ δι᾽ ἅ φημι καὶ τούτων τῶν προβεβουλευμένων καὶ πολλῷ μειζόνων ἔτι τούτων δωρειῶν δίκαιος εἶναι τυγχάνειν. καί μοι λέγε τὴν γραφὴν αὐτὴν λαβών.

ΓΡΑΦΗ.
[54] [Ἐπὶ Χαιρώνδου ἄρχοντος, ἐλαφηβολιῶνος ἕκτῃ ἱσταμένου, Αἰσχίνης Ἀτρομήτου Κοθωκίδης ἀπήνεγκε πρὸς τὸν ἄρχοντα παρανόμων κατὰ Κτησιφῶντος τοῦ Λεωσθένους Ἀναφλυστίου, ὅτι ἔγραψε παράνομον ψήφισμα, ὡς ἄρα δεῖ στεφανῶσαι Δημοσθένην Δημοσθένους Παιανιέα χρυσῷ στεφάνῳ, καὶ ἀναγορεῦσαι ἐν τῷ θεάτρῳ Διονυσίοις τοῖς μεγάλοις, τραγῳδοῖς καινοῖς, ὅτι στεφανοῖ ὁ δῆμος Δημοσθένην Δημοσθένους Παιανιέα χρυσῷ στεφάνῳ ἀρετῆς ἕνεκα καὶ εὐνοίας ἧς ἔχων διατελεῖ εἴς τε τοὺς Ἕλληνας ἅπαντας καὶ τὸν δῆμον τὸν Ἀθηναίων καὶ ἀνδραγαθίας, καὶ διότι διατελεῖ πράττων καὶ λέγων τὰ βέλτιστα τῷ δήμῳ καὶ πρόθυμός ἐστι ποιεῖν ὅ τι ἂν δύνηται ἀγαθόν,

[55] πάντα ταῦτα ψευδῆ γράψας καὶ παράνομα, τῶν νόμων οὐκ ἐώντων πρῶτον μὲν ψευδεῖς γραφὰς εἰς τὰ δημόσια γράμματα καταβάλλεσθαι, εἶτα τὸν ὑπεύθυνον στεφανοῦν (ἔστι δὲ Δημοσθένης τειχοποιὸς καὶ ἐπὶ τῷ θεωρικῷ τεταγμένος), ἔτι δὲ μὴ ἀναγορεύειν τὸν στέφανον ἐν τῷ θεάτρῳ Διονυσίοις τραγῳδῶν τῇ καινῇ, ἀλλ᾽ ἐὰν μὲν ἡ βουλὴ στεφανοῖ, ἐν τῷ βουλευτηρίῳ ἀνειπεῖν, ἐὰν δὲ ἡ πόλις, ἐν πυκνὶ τῇ ἐκκλησίᾳ. τίμημα τάλαντα πεντήκοντα. κλήτορες Κηφισοφῶν Κηφισοφῶντος Ῥαμνούσιος, Κλέων Κλέωνος Κοθωκίδης.]

[56] Ἃ μὲν διώκει τοῦ ψηφίσματος, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ταῦτ᾽ ἐστίν. ἐγὼ δ᾽ ἀπ᾽ αὐτῶν τούτων πρῶτον οἶμαι δῆλον ὑμῖν ποιήσειν ὅτι πάντα δικαίως ἀπολογήσομαι· τὴν γὰρ αὐτὴν τούτῳ ποιησάμενος τῶν γεγραμμένων τάξιν περὶ πάντων ἐρῶ καθ᾽ ἕκαστον ἐφεξῆς καὶ οὐδὲν ἑκὼν παραλείψω.

[57] τοῦ μὲν οὖν γράψαι πράττοντα καὶ λέγοντα τὰ βέλτιστά με τῷ δήμῳ διατελεῖν καὶ πρόθυμον εἶναι ποιεῖν ὅ τι ἂν δύνωμαι ἀγαθόν, καὶ ἐπαινεῖν ἐπὶ τούτοις, ἐν τοῖς πεπολιτευμένοις τὴν κρίσιν εἶναι νομίζω· ἀπὸ γὰρ τούτων ἐξεταζομένων εὑρεθήσεται εἴτ᾽ ἀληθῆ περὶ ἐμοῦ γέγραφε Κτησιφῶν ταῦτα καὶ προσήκοντα εἴτε καὶ ψευδῆ·

[58] τὸ δὲ μὴ προσγράψαντα «ἐπειδὰν τὰς εὐθύνας δῷ» στεφανοῦν, καὶ ἀνειπεῖν ἐν τῷ θεάτρῳ τὸν στέφανον κελεῦσαι, κοινωνεῖν μὲν ἡγοῦμαι καὶ τοῦτο τοῖς πεπολιτευμένοις, εἴτ᾽ ἄξιός εἰμι τοῦ στεφάνου καὶ τῆς ἀναρρήσεως τῆς ἐν τούτοις εἴτε καὶ μή· ἔτι μέντοι καὶ τοὺς νόμους δεικτέον εἶναί μοι δοκεῖ, καθ᾽ οὓς ταῦτα γράφειν ἐξῆν τούτῳ. οὑτωσὶ μέν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, δικαίως καὶ ἁπλῶς τὴν ἀπολογίαν ἔγνωκα ποιεῖσθαι, βαδιοῦμαι δ᾽ ἐπ᾽ αὔθ᾽ ἃ πέπρακταί μοι.

[59] καί με μηδεὶς ἀπαρτᾶν ὑπολάβῃ τὸν λόγον τῆς γραφῆς, ἐὰν εἰς Ἑλληνικὰς πράξεις καὶ λόγους ἐμπέσω· ὁ γὰρ διώκων τοῦ ψηφίσματος τὸ λέγειν καὶ πράττειν τὰ ἄριστά με καὶ γεγραμμένος ταῦθ᾽ ὡς οὐκ ἀληθῆ, οὗτός ἐστιν ὁ τοὺς περὶ ἁπάντων τῶν ἐμοὶ πεπολιτευμένων λόγους οἰκείους καὶ ἀναγκαίους τῇ γραφῇ πεποιηκώς. εἶτα καὶ πολλῶν προαιρέσεων οὐσῶν τῆς πολιτείας τὴν περὶ τὰς Ἑλληνικὰς πράξεις εἱλόμην ἐγώ, ὥστε καὶ τὰς ἀποδείξεις ἐκ τούτων δίκαιός εἰμι ποιεῖσθαι.

***
[53] Επιθυμώ λοιπόν τώρα να υπερασπίσω τον εαυτό μου σχετικά με την καταγγελία αυτήν καθεαυτήν και να εξιστορήσω λεπτομερώς την πολιτική μου δράση, για να ακούσει ο Αισχίνης, αν και τα γνωρίζει καλά, για ποιές πράξεις μου φρονώ ότι δικαιούμαι να λάβω και τις ηθικές αμοιβές που περιέχει το προβούλευμα και πολύ μεγαλύτερες ακόμη από αυτές. Κάνε μου τη χάρη, γραμματέα, πάρε και διάβασε την ίδια την καταγγελία.

ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ
[54] [Επί άρχοντος Χαιρώνδα στις 6 τους τρέχοντος μηνός Ελαφηβολιώνος, ο Αισχίνης ο γιος του Ατρομήτου, Κοθωκίδης, επέδωσε στον άρχοντα καταγγελία παρανόμων κατά του Κτησιφώντα γιου του Λεωσθένη, από την Ανάφλυστο, γιατί πρότεινε ψήφισμα παράνομο, ότι πρέπει κατά τη γνώμη του ο δήμος να στεφανώσει τον Δημοσθένη του Δημοσθένη από την Παιανία με χρυσό στεφάνι και να γνωστοποιήσει δημόσια ο κήρυκας στο θέατρο στη γιορτή των Μεγάλων Διονυσίων, όταν θα παίζονται οι νέες τραγωδίες, ότι ο δήμος τιμά με χρυσό στεφάνι τον Δημοσθένη του Δημοσθένη από την Παιανία για την αρετή του και την αγάπη που συνεχώς δείχνει προς όλους του Έλληνες και τον Λαό των Αθηναίων και για την ανδραγαθία του, και γιατί διαρκώς προωθεί με έργα και με λόγια τα συμφέροντα του λαού, και ακόμη γιατί είναι πρόθυμος να κάνει ό,τι καλό μπορεί·

[55] επειδή όλα αυτά που πρότεινε είναι ψέματα και αντίθετα προς την κειμένη νομοθεσία, γιατί οι νόμοι δεν επιτρέπουν πρώτον να κατατίθενται στα αρχεία του δημοσίου ψευδή έγγραφα, δεύτερον να στεφανώνει ο δήμος άνδρα που κατέχει δημόσια θέση και δεν έχει λογοδοτήσει (και ο Δημοσθένης είναι επιμελητής της επισκευής των τειχών και ταμίας των θεωρικών), τρίτον την απονομή του στεφάνου στο θέατρο, στη γιορτή των Διονυσίων, κατά την παράσταση των νέων τραγωδιών, αλλά εάν στεφανώνει κάποιον η Βουλή, να γίνεται η ανακήρυξη στο Βουλευτήριο, εάν όμως η πόλη, στην Πνύκα, στη συνέλευση του Λαού· η ποινή να είναι πενήντα τάλαντα. Κλητήρες ορίζονται ο Κηφισοφών του Κηφισοφώντα, Ραμνούσιος, και ο Κλέων του Κλέωνα, Κοθωκίδης].

[56] Αυτά είναι, Αθηναίοι, τα σημεία του ψηφίσματος εναντίον των οποίων στρέφεται αυτή η δίωξη. Εγώ πιστεύω κατά πρώτον ότι μέσα από τα ίδια αυτά σημεία θα καταστήσω φανερό σε σας ότι η απολογία μου για το καθένα από αυτά θα στηριχθεί στο δίκαιο. Ακολουθώντας την ίδια σειρά των καταγγελιών με τον Αισχίνη, θα μιλήσω για όλα, καθένα με τη σειρά του και τίποτε δεν θα παραλείψω σκοπίμως.

[57] Πρώτα πρώτα λοιπόν ως προς το σημείο που αναφέρει ο Κτησιφών ότι εγώ με έργα και με λόγια κάνω διαρκώς το καλύτερο για τον λαό και ότι είμαι πρόθυμος να κάνω ό,τι καλό μπορώ, και γι᾽ αυτό με επαινεί γι᾽ αυτά, σ᾽ αυτό νομίζω ότι η κρίση σας θα στηριχθεί στις πολιτικές μου πράξεις. Γιατί από την εξέταση αυτών θα διαπιστωθεί αν αυτά που έχει προτείνει για μένα είναι αληθινά κα πρέποντα ή ψέματα.

[58] Όσο για την πρότασή του να μου δοθεί στεφάνι χωρίς να προσθέσει τον όρο «αφού πρώτα λογοδοτήσει», και η απονομή να γίνει στο θέατρο, νομίζω πως και αυτό έχει σχέση με τις πολιτικές μου πράξεις, είτε δηλαδή γι᾽ αυτές είμαι άξιος του στεφάνου και της αναγόρευσης ενώπιον του λαού είτε όχι. Νομίζω όμως ότι πρέπει ακόμη να αναφέρω και τους νόμους σύμφωνα με τους οποίους είχε το δικαίωμα ο Κτησιφών να κάνει αυτές τις προτάσεις. Έτσι δίκαια και απλά, Αθηναίοι, έχω αποφασίσει να κάνω την απολογία μου, και θα προχωρήσω αμέσως μετά την απαρίθμηση των πολιτικών μου πράξεων.

[59] Και ας μη νομίσει κανείς ότι απομακρύνομαι από την καταγγελία, εάν θίξω πράξεις και γεγονότα που αφορούν στα ελληνικά πράγματα. Γιατί αυτός που προσβάλλει ως ψευδές το σημείο εκείνο του ψηφίσματος που αναφέρει ότι με λόγια και με έργα κάνω για την πόλη τα καλύτερα και που έχει καταγγείλει ότι αυτά δεν είναι αληθινά, αυτός είναι που έχει κάνει την αναφορά μου σε όλη την πολιτική μου δράση σχετική με την καταγγελία και αναγκαία για την απολογία μου. Εξάλλου, ανάμεσα σε πολλούς τομείς της πολιτικής δραστηριότητας εγώ επέλεξα αυτόν που αφορά στα ελληνικά ζητήματα· συνεπώς, έχω κάθε δικαίωμα να χρησιμοποιήσω ως βάση της αποδεικτικής μου πορείας τη στάση μου πάνω στα ελληνικά ζητήματα.