Η ζωή στην Ευρώπη το φεγγάρι του Δία είναι δύσκολη με τον υπόγειο όξινο ωκεανό

Αμερικανοί ερευνητές που μελετούν την Ευρώπη, τον παγωμένο δορυφόρο του Δία, υποστηρίζουν ότι ο υπόγειος ωκεανός που πιθανότατα υπάρχει κάτω από το παχύ στρώμα πάγου δεν διαθέτει ευνοϊκές για την ανάπτυξη της ζωής όπως την ξέρουμε, συνθήκες. Η Ευρώπη μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν το πιθανότερο σημείο ύπαρξης ζωής στο ηλιακό μας σύστημα.

Η Ευρώπη, το παγωμένο φεγγάρι του Δία, λέγεται ότι έχει έναν μεταλλικό πυρήνα που περιβάλλεται από ένα βραχώδη εσωτερικό, με έναν ωκεανό στην επιφάνεια του που περιβάλλεται από ένα στρώμα υδάτινου πάγου

Η Ευρώπη

Η Ευρώπη είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος δορυφόρος του Δία. Έχει διάμετρο 3122 χλμ (10% μικρότερη από τη διάμετρο της Σελήνης) και ανακαλύφθηκε τον Ιανουάριο του 1610 από τον Γαλιλαίο. Ο δορυφόρος διαθέτει μια αραιότατη ατμόσφαιρα από οξυγόνο και μία από τις πλέον λείες επιφάνειες στο ηλιακό μας σύστημα.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το στρώμα πάγου εκτείνεται σε βάθος δεκάδων χιλιόμετρων από την επιφάνεια και κάτω από αυτό υπάρχει ένας ωκεανός. Η ύπαρξη του υπόγειου ωκεανού στην Ευρώπη έχει εξάψει τη φαντασία ειδικών και μη εδώ και δεκαετίες για το τι μπορεί να υπάρχει μέσα σε αυτόν. Ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Άρθουρ Κλαρκ ήταν από τους πρώτους που αναφέρθηκε στην ύπαρξη ζωής στην Ευρώπη. Την έκανε μάλιστα κεντρικό σκηνικό σε μια από τις συνέχειες της περίφημης «Οδύσσειας του Διαστήματος».

Τα σουλφίδια

Επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Νότιας Φλόριδας μελέτησαν τα χημικά στοιχεία που βρίσκονται στην επιφάνεια της Ευρώπης και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι χημικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα εκεί καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη αν όχι αδύνατη την ανάπτυξη ζωής.

Στην Ευρώπη αφθονούν μεν το υπεροξείδιο υδρογόνου και το οξυγόνο που είναι βασικοί παράγοντες για την ανάπτυξη ζωής αλλά, σύμφωνα με τους ερευνητές, στις ιδιαίτερες συνθήκες της Ευρώπης είναι πολύ πιθανό να συντελούνται σε μεγάλη κλίμακα αντιδράσεις με ενώσεις του θείου που ονομάζονται σουλφίδια, παράγοντας άλλες ενώσεις, όπως θειϊκό οξύ, που δεν ευνοούν την ανάπτυξη ζωής.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η οξύτητα του ωκεανού της Ευρώπης είναι πιθανό να βρίσκεται σε επίπεδα 2.6 pH, παρόμοια δηλαδή με εκείνη ενός αναψυκτικού τύπου κόλα. «Δεν πρόκειται για φιλικές για τη ζωή συνθήκες» αναφέρει ο αστροβιολόγος Matthew Pasek μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Αυτό το επίπεδο της οξύτητας είναι πολύ σημαντικό εμπόδιο για την παρουσία γνωστής ζωής, εκτός αν οι οργανισμοί μπορούν να καταναλώσουν ή να απομονώσουν τις οξειδωτικές ενώσεις αρκετά γρήγορα για να βελτιώσουν την οξύτητα, λένε οι ερευνητές. Το οικοσύστημα θα πρέπει να εξελίσσεται γρήγορα για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, ενώ ο μεταβολισμός του οξυγόνου και η ανοχή στα οξέα μπορεί να αναπτυχθεί μόνο μετά από περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια προσαρμογής.

Κάθε επιζών οικοσύστημα στους ωκεανούς της Ευρώπης θα μπορούσε να είναι ανάλογη με τη μικροβιακή κοινότητα που βρέθηκε σε όξινο ορυχείο αποστράγγισης στη Γη, όπως το φωτεινό κόκκινο ποτάμι Río Tinto στην Ισπανία. Τα κυρίαρχα μικρόβια που βρέθηκαν εκεί μέσα ‘αγαπούν’ το οξύ γι αυτό και λέγονται "οξύφιλα", που εξαρτώνται από τον σίδηρο και το θείο ως πηγές της μεταβολικής ενέργειας τους.

“Τα μικρόβια αυτά έχουν σχεδιάσει τρόπους καταπολέμησης του όξινου περιβάλλοντος τους," δήλωσε ο Pasek. "Αν αυτή η ζωή βρισκόταν στην Ευρώπη, τον Γανυμήδη, και ίσως ακόμη και στον Άρη, μπορεί να είχε αρκετά πλεονεκτήματα."

Τα υλικά με βάση το ασβέστιο όπως τα οστά και τα όστρακα στη Γη μπορούν να διαλυθούν αρκετά εύκολα σε ένα τέτοιο όξινο περιβάλλον. Ωστόσο, “μία από τις ενδιαφέρουσες δυνατότητες είναι ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μπλε φωσφορικά άλατα ως υλικό των οστών τους”, είπε ο Pasek.

Ο Εγκέλαδος

Τα τελευταία χρόνια διαπιστώθηκε ότι και ο Εγκέλαδος, το παγωμένο φεγγάρι του Κρόνου, διαθέτει πιθανώς μια θάλασσα κάτω από το μόνιμο στρώμα πάγου. Οι διαστημικές υπηρεσίες μελετούν εδώ και πολύν καιρό τη διοργάνωση μιας αποστολής εξερεύνησης σε κάποιον από τους δύο δορυφόρους και μάλιστα για διαφόρους λόγους φαινόταν ότι προβάδισμα έπαιρνε ο Εγκέλαδος.

Αν ληφθούν υπόψη και τα ευρήματα της νέας έρευνας ίσως η προσπάθεια επικεντρωθεί τελικά μόνο στον δορυφόρου του Κρόνου όπου εκτιμάται ότι ο ωκεανός είναι πολύ πιο κοντά στην επιφάνεια από ό,τι στην Ευρώπη και άρα θα είναι πιο εύκολη η προσέγγιση σε αυτόν. Τα σχέδια εξερεύνησης αφορούν την εκτόξευση μια βολίδας η κάποιου άλλου μηχανισμού που θα τρυπήσει τον πάγο και όταν φτάσει στο νερό θα απελευθερώσει κάποια συσκευή η οποία θα αναζητήσει την ύπαρξη ζωής εκεί.